background image

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego” 

 

 

 
 

 
 
 

MINISTERSTWO EDUKACJI 

NARODOWEJ 

 

 
 
 
 
 
Arkadiusz Gromek 

 
 
 
 
 
 
 

 
Regulacja mechanizmów instrumentów muzycznych 
311[01].Z2.02 
 
 
 

 
 

Poradnik dla nauczyciela 
 

 
 
 
 

 
 
 

Wydawca

 

Instytut Technologii Eksploatacji – Państwowy Instytut Badawczy 
Radom 2007 

background image

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego” 

Recenzenci: 
mgr Tomasz Knot 
mgr Przemysław Koserczyk 
 
 
 
Opracowanie redakcyjne: 
mgr sztuki Arkadiusz Gromek 
 
 
 
Konsultacja: 
dr inż. Jacek Przepiórka 
 
 
 
 
 
 
 
Poradnik  stanowi  obudowę  dydaktyczną  programu  jednostki  modułowej  311[01].Z2.02 
„Regulacja  mechanizmów  instrumentów muzycznych”, zawartego w modułowym programie 
nauczania dla zawodu korektor i stroiciel instrumentów muzycznych. 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 

 

Wydawca 

Instytut Technologii Eksploatacji – Państwowy Instytut Badawczy Radom 2007 

background image

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego” 

SPIS TREŚCI

 

 

1.  Wprowadzenie 

2.  Wymagania wstępne 

3.  Cele kształcenia 

4.  Przykładowe scenariusze zajęć 

5.  Ćwiczenia 

11 

5.1. Klasyfikacja mechanizmów instrumentów muzycznych 

11 

5.2.1. Ćwiczenia 

11 

5.2.  Dobór  materiałów  i  narzędzi  do  regulacji  mechanizmów  instrumentów 

muzycznych 

13 

5.2.3. Ćwiczenia 

13 

5.3.  Przeprowadzanie  korekty  i  konserwacji  mechanizmów  instrumentów 

muzycznych 

15 

5.3.1. Ćwiczenia  

15 

6.  Ewaluacja osiągnięć ucznia 

17 

7.  Literatura 

31 

 

background image

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego” 

1.  WPROWADZENIE 

 
 

Przekazujemy 

Państwu 

poradnik 

dla 

nauczyciela 

„Regulacja 

mechanizmów 

instrumentów  muzycznych”,  który  będzie  pomocny  w  prowadzeniu  zajęć  dydaktycznych 
w szkole kształcącej w zawodzie Korektor i stroiciel instrumentów muzycznych. 
 

W poradniku zamieszczono: 

1.  Wymagania  wstępne,  czyli  wykaz  niezbędnych  wiadomości,  które  uczeń  powinien 

posiadać, aby przystąpić do realizacji tej jednostki modułowej. 

2.  Cele  kształcenia  tej  jednostki  modułowej,  które  określają  umiejętności,  jakie  uczeń 

opanuje w wyniku procesu kształcenia. 

3.  Przykładowe scenariusze zajęć. 
4.  Ćwiczenia  ze  wskazówkami  do  realizacji,  sposobem  wykonania,  zalecanymi  metodami 

nauczania – uczenia się oraz wykazem środków dydaktycznych. 

5.  Ewaluację osiągnięć ucznia, zawierającą przykładowe narzędzia pomiaru dydaktycznego. 
6.  Wykaz literatury dotyczącej programu jednostki modułowej. 

Wskazane  jest  aby  zajęcia  dydaktyczne  prowadzone  były  metodami  aktywizującymi, 

eksponującymi i praktycznymi takimi jak: 

 

pokaz z objaśnieniami, 

 

metoda tekstu przewodniego, 

 

metoda projektów, 

 

ćwiczenia praktyczne. 

 

Formy  organizacyjne  pracy  uczniów  mogą  być  zróżnicowane  –  indywidualne 

i zespołowe w grupach 3-7 osobowych. 

Weryfikowanie  osiągnięć  edukacyjnych  uczniów  powinno  być  prowadzone  w  trakcie 

realizacji zajęć. 

Zalecane metody sprawdzania wiedzy i umiejętności to przede wszystkim testy osiągnięć 

szkolnych  i obserwacja aktywności uczniów w procesie uczenia się  i w czasie wykonywania 
ćwiczeń. 

Uczniowie  powinni  korzystać  z  pomocy  dydaktycznych,  podręczników  i  innych  źródeł 

obserwacji,  tj.  poradników,  katalogów,  instrukcji,  norm  i  Internetu.  Stanowiska  do  ćwiczeń 
powinny być wyposażone w niezbędne materiały i środki dydaktyczne. 

Wskazaną  formą  poszerzania  wiedzy  jest  organizowanie  wycieczek  do  muzeów, 

pracowni lutniczych i korektorskich i zakładów produkujących instrumenty. 

background image

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego” 

 
 
 

 

 
 
 
 

 

 
 
 
 
 
 

 

 

 

 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 

 

  
 
 
 
 
 
 
 
 
 

Schemat układu jednostki modułowej 

311[01].Z2 

Korekta i strojenie instrumentów 

muzycznych 

 
 

311[01].Z2.01 

Ocenianie jakości instrumentów 

muzycznych 

 

311[01].Z2.03 

Wykonywanie napraw, korekty 

i konserwacji instrumentów muzycznych 

 

311[01].Z2.05 

Posługiwanie się językiem 

obcym zawodowym 

 

311[01].Z2.04 

Strojenie instrumentów muzycznych 

311[01].Z2.02 

Regulacja mechanizmów 

instrumentów muzycznych  

 

background image

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego” 

2.  WYMAGANIA WSTĘPNE

 

 

Przystępując do realizacji programu jednostki modułowej uczeń powinien umieć: 

 

organizować stanowisko pracy zgodnie z zasadami bhp, 

 

stosować przyrządy pomiarowo – kontrolne zgodnie z ich przeznaczeniem, 

 

rozróżniać  instrumenty  muzyczne,  kwalifikować  instrumenty  według  grup,  a  także 
rozróżniać ich części, 

 

wykonywać i odczytywać schematy, wykresy i szkice, 

 

posługiwać się dokumentacja techniczną, 

 

posługiwać się normami, 

 

pracować w grupie i indywidualnie. 

background image

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego” 

3.  CELE KSZTAŁCENIA 
 

W wyniku realizacji jednostki modułowej uczeń powinien umieć: 

 

zorganizować stanowisko pracy zgodnie z wymaganiami ergonomii, 

 

sklasyfikować mechanizmy instrumentów muzycznych, 

 

określić  zasadę  działania  mechanizmów  instrumentów  muzycznych  należących  do 
różnych grup, 

 

wykonać obliczenia parametrów dotyczących współdziałania mechanizmów instrumentu, 

 

posłużyć się narzędziami korektorskimi, 

 

skontrolować ustawienie mechanizmów, 

 

naprawić lub wymienić uszkodzone elementy mechanizmu, 

 

naprawić mechanizmy instrumentu muzycznego, 

 

usunąć nadmierne luzy w mechanizmach instrumentów muzycznych, 

 

usprawnić działanie mechanizmów, 

 

zsynchronizować działanie mechanizmów instrumentu muzycznego, 

 

wykonać regulację mechanizmów instrumentów muzycznych, 

 

ocenić jakość działania mechanizmów w instrumencie muzycznym, 

 

wykonać konserwację mechanizmów instrumentu muzycznego, 

 

zastosować  przepisy  bezpieczeństwa  i  higieny  pracy  podczas  wykonywania  regulacji 
i konserwacji mechanizmów instrumentów muzycznych. 

background image

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego” 

4. PRZYKŁADOWE SCENARIUSZE ZAJĘĆ 
 

Scenariusz zajęć 1 

 
Osoba prowadząca    

 

 

…………………………………….…………. 

Modułowy program nauczania: 

Korektor i stroiciel instrumentów muzycznych 311[01] 

Moduł:   

 

 

 

 

 

Korekta i strojenie instrumentów muzycznych 311[01].Z2 

Jednostka modułowa: 

Regulacja mechanizmów instrumentów muzycznych 
311[01].Z2.02 

Temat:   Określenie zasad działania mechanizmów w instrumentach strunowych. 

Cel ogólny:   Wyjaśnienie zasad działania mechanizmów w instrumentach strunowych. 
 
Po zakończeniu zajęć edukacyjnych uczeń potrafi: 

 

określić zasady działania mechanizmów muzycznych, 

 

opisać funkcje mechanizmów w instrumentach strunowych 

 

rozpoznać ewentualne wady mechanizmów instrumentów strunowych, 

 

określić sposoby konserwacji mechanizmów 

 
Metody nauczania–uczenia się: 

 

pokaz z objaśnieniem, 

 

ćwiczenia praktyczne. 

 
Formy organizacyjne pracy uczniów: 

 

praca w grupach 2-4 osobowych. 

 
Czas: 135 minut. 
 
Środki dydaktyczne: 

 

tablica, kreda, 

 

katalog mechanizmów, 

 

instrumenty strunowe np. skrzypce, altówka, wiolonczela, kontrabas, gitara 

 

notatnik, 

 

przybory do pisania, 

 

literatura z rozdziału 7. 

 
Przebieg zajęć: 
1.  Powitanie uczniów. 
2.  Sprawy organizacyjne. 
3.  Nawiązanie do tematu zajęć, omówienie celów zajęć. 
4.  Przeprowadzenie  pokazu  z  objaśnieniami  z  zastosowaniem  przygotowanych  pomocy 

dydaktycznych. 

5.  Przydzielenie stanowisk pracy do wykonania ćwiczenia. 
6.  Realizacja ćwiczenia: 

 

uczniowie zapoznają się z zasadami bhp, 

 

uczniowie poznają poszczególne mechanizmy ich mocne i słabe punkty, 

 

uczniowie poznają materiały do konserwacji, 

 

uczniowie porządkują technologie naprawy, 

 

nauczyciel nadzoruje prace uczniów i wyjaśnia wątpliwości. 

background image

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego” 

7.  Uczniowie  analizują  wykonane  ćwiczenia,  wskazują  na  mocne  i  słabe  strony  ich 

realizacji. 

8.  Uczniowie prezentują wyniki swoich obserwacji. 
9.  Nauczyciel ocenia poprawność sformułowań i aktywność uczniów podczas zajęć. 
10.  Zakończenie zajęć – podziękowanie za aktywny udział w zajęciach, pożegnanie uczniów. 

background image

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego” 

Scenariusz zajęć 2 

 

Osoba prowadząca    

 

 

…………………………………….…………. 

Modułowy program nauczania: 

Korektor i stroiciel instrumentów muzycznych 311[01] 

Moduł:   

 

 

 

 

 

Korekta i strojenie instrumentów muzycznych 311[01].Z2 

Jednostka modułowa: 

Regulacja mechanizmów instrumentów muzycznych 
311[01].Z2.02 

Temat:     Wymiana klap i regulacja mechanizmów w klarnecie. 

Cel ogólny:   Stosowanie metody wymiany klap i regulacji mechanizmów w klarnecie. 

 

Po zakończeniu zajęć edukacyjnych uczeń powinien umieć: 

 

określić części składowe klarnetu, 

 

dokonać  demontażu mechanizmu klarnetu, 

 

znać zasady działania mechanizmów jedno i dwudźwigniowych,  

 

dokonać ponownego zmontowania mechanizmów na korpusie, 

 

wykonać regulację mechanizmu. 

 

Metoda nauczania–uczenia się: 

 

pokaz z objaśnieniem, 

 

ćwiczenia praktyczne. 

 

Formy organizacyjne pracy uczniów: 

 

praca w grupach 4-osobowych. 

 

Czas: 135 min. 

 

Środki dydaktyczne: 

 

klarnet, 

 

wymienna mechanika ( klapy, śruby, sprężyny, słupki ). 

 

stół stolarski, 

 

nóź, 

 

korek o grubości 1mm, 

 

klej do korka, 

 

zestaw śrubokrętów, 

 

przybory do pisania, 

 

notatnik, 

 

literatura z rozdziału 7. 

 

Przebieg zajęć: 
1.  Powitanie uczniów. 
2.  Sprawy organizacyjne. 
3.  Nawiązanie do tematu zajęć, omówienie celów zajęć. 
4.  Przeprowadzenie wykładu z pokazem instrumentu lub jego modelu. 
5.  Przydzielenie stanowisk pracy do wykonania ćwiczenia. 
6.  Realizacja ćwiczenia: 

 

uczniowie rozpoznają i określają części mechanizmów, 

 

uczniowie poznają techniki regulacji, 

 

uczniowie notują uwagi na temat mechanizmów, 

 

uczniowie dokonują wymiany mechanizmów, 

 

nauczyciel nadzoruje prace uczniów i wyjaśnia wątpliwości. 

background image

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego” 

10 

7.  Uczniowie  analizują  wykonane  ćwiczenia,  wskazują  na  mocne  i  słabe  strony  ich 

realizacji. 

8.  Przedstawiciele grup prezentują wyniki swoich obserwacji. 
9.  Nauczyciel  ocenia  poprawność  sformułowań,  aktywność  uczniów  podczas  zajęć 

i przestrzegania zasad bhp podczas ćwiczenia. 

10.  Zakończenie  zajęć  –  podziękowanie  za  aktywny  udział  w  zajęciach  i  pożegnanie 

uczniów. 

background image

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego” 

11 

5. 

ĆWICZENIA 

 

5.1.  Klasyfikacja mechanizmów instrumentów muzycznych 

 

5.1.1. Ćwiczenia 

 
Ćwiczenie 1 

Rozpoznaj i sklasyfikuj mechanizmy instrumentów. 
 
Wskazówki do realizacji 

 

Przed  przystąpieniem  do  realizacji  ćwiczenia  nauczyciel  powinien  omówić  jego  zakres 

i sposób wykonania. 
 
 

Sposób wykonania ćwiczenia 

 

Uczeń powinien: 

1)  określić rodzaj występujących mechanizmów,  
2)  określić funkcje i zasady działania mechanizmów, 
3)  zdefiniować zasady działania mechanizmów, 
4)  określić rozmieszczenie i położenie mechanizmu, 
5)  zanotować nazwy i sklasyfikować mechanizmy,  
6)  dokonać oceny poprawności wykonanego ćwiczenia. 

 

Zalecane metody nauczania–uczenia się: 

 

pokaz z objaśnieniem, 

 

ćwiczenie praktyczne. 

 

Środki dydaktyczne: 

 

katalogi instrumentów muzycznych, 

 

mechanizmy lub modele mechanizmów instrumentów muzycznych,  

 

notatnik, 

 

przybory do pisania, 

 

literatura z rozdziału 7. 

 
Ćwiczenie 2 
 

Określ  zasady  działania  mechanizmów  wentylowych  w  grupie  instrumentów  dętych 

blaszanych. 
 

Wskazówki do realizacji 

 

Przed  przystąpieniem  do  realizacji  ćwiczenia  nauczyciel  powinien  omówić  jego  zakres 

i sposób wykonania. 
 

Sposób wykonania ćwiczenia 

 
 

Uczeń powinien: 

1)  wymienić rodzaje wentyli, 
2)  scharakteryzować zasady działania poszczególnych typów mechanizmów, 
3)  określić zasadę działania wskazanego mechanizmu wentylowego, 

background image

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego” 

12 

4)  sporządzić  notatkę  wraz  ze  szkicem  działania  mechanizmów  wszystkich  typów  w  fazie 

otwarcia i zamknięcia wentyla, 

5)  dokonać oceny poprawności wykonanego ćwiczenia. 

 
Zalecane metody nauczania–uczenia się: 

 

pokaz z objaśnieniem, 

 

ćwiczenie praktyczne 

 

Środki dydaktyczne: 

 

notatnik, 

 

trąbka, 

 

waltornia, 

 

tuba, 

 

literatura z rozdziału 7. 

 
Ćwiczenie 3 
 

Wskaż  mechanizmy  organów  i  zrób  zestawienie  wszystkich  typów  mechanizmów  oraz 

analizę  szybkości  reakcji  źródła  dźwięku,  niezawodności  i  możliwości  ergonomicznych 
każdego typu mechanizmów. 
 

Wskazówki do realizacji 

 

Przed  przystąpieniem  do  realizacji  ćwiczenia  nauczyciel  powinien  omówić  jego  zakres 

i sposób wykonania. 
 

Sposób wykonania ćwiczenia  

 

Uczeń powinien: 

1)  wymienić typy mechaniki organów, 
2)  scharakteryzować zasady działanie mechaniki każdego typu, 
3)  wykonać  tabelkę  porównawczą  cech  wymienionych  w  zadaniu  dla  mechaniki  każdego 

typu, 

4)  wykonać notatkę o każdym typie mechanizmów organów, 
5)  dokonać oceny poprawności wykonanego ćwiczenia. 
 

Zalecane metody nauczania–uczenia się: 

 

pokaz z objaśnieniem, 

 

ćwiczenie praktyczne. 

 

Środki dydaktyczne: 

 

plansze budowy organów,  

 

przekroje instrumentów, 

 

notatnik, 

 

przybory do pisania, 

 

literatura z rozdziału 7. 

background image

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego” 

13 

5.2.  Dobór  materiałów  i  narzędzi  do  regulacji  mechanizmów 

instrumentów muzycznych 

 

5.2.1.  Ćwiczenia 

 
Ćwiczenie 1
 
 

Dobierz materiały do zmniejszenia tarcia w nowym kołku strojeniowym. 

 

Wskazówki do realizacji 

 

Przed  przystąpieniem  do  realizacji  ćwiczenia  nauczyciel  powinien  omówić  jego  zakres 

i sposób wykonania. 

 

Sposób wykonania ćwiczenia 

 

 

Uczeń powinien: 

1)  wymienić materiały służące do zmniejszenia tarcia, 
2)  scharakteryzować zastosowanie materiałów ciernych, 
3)  wymienić narzędzia służące do zmniejszenia tarcia w kołku, 
4)  zanotować, jakie materiały i narzędzia dobrałeś do tego typu prac, 
5)  dokonać oceny poprawności wykonanego ćwiczenia.  

 

Zalecane metody nauczania–uczenia się: 

 

pokaz z objaśnieniem, 

 

ćwiczenie praktyczne. 

 

Środki dydaktyczne: 

 

notatnik, 

 

wykaz materiałów ciernych, 

 

przybory do pisania, 

 

literatura z rozdziału 7. 

 

Ćwiczenie 2 
 

Dokonaj podziału instrumentów na: strojone za pomocą klucza strojeniowego, strojone za 

pomocą maszynki do kluczy oraz strojone ręcznie bez pomocy narzędzi. 

 
Wskazówki do realizacji 

 

Przed  przystąpieniem  do  realizacji  ćwiczenia  nauczyciel  powinien  omówić  jego  zakres 

i sposób wykonania. 

 

Sposób wykonania ćwiczenia 

 

Uczeń powinien: 

1)  rozpoznać technikę strojenia danego instrumentu, 
2)  opisać metody i narzędzia użyte do każdego typu strojenia, 
3)  wykonać szkic podziału na grupy instrumentów strojonych za pomocą kluczy, maszynek 

i strojonych ręcznie, 

4)  dokonać oceny poprawności wykonanego ćwiczenia. 

 
 
 

background image

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego” 

14 

Zalecane metody nauczania–uczenia się: 

 

pokaz z objaśnieniem, 

 

ćwiczenie praktyczne. 
 
Środki dydaktyczne: 

 

wykaz instrumentów do strojenia, 

 

notatnik, 

 

wykaz narzędzi do strojenia, 

 

przybory do pisania, 

 

literatura z rozdziału 7. 

background image

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego” 

15 

5.3. Przeprowadzanie  korekty  i  konserwacji  mechanizmów 

instrumentów muzycznych 

 
5.3.1. Ćwiczenia 

 
Ćwiczenie 1 
 

Opisz  kolejność  czynności  związanych  z  naprawą  lub  wymianą  mechanizmu  naciągu 

w instrumentach szyjkowych. 

 
Wskazówki do realizacji 

 

Przed  przystąpieniem  do  realizacji  ćwiczenia  nauczyciel  powinien  omówić  jego  zakres 

i sposób wykonania. 
 

Sposób wykonania ćwiczenia 

 

Uczeń powinien: 

1)  scharakteryzować mechanizmy instrumentów szyjkowych i ich części, 
2)  dobrać materiały służące do naprawy mechanizmów, 
3)  określić sposoby i narzędzia służące do naprawy mechanizmów, 
4)  wykonać  opis  czynności  kontroli  oceny  oraz  naprawy  lub  wymiany  w  ich  właściwej 

kolejności, 

5)  dokonać oceny poprawności wykonanego ćwiczenia. 
 

Zalecane metody nauczania–uczenia się: 

 

pokaz z objaśnieniem, 

 

ćwiczenie praktyczne. 

 

Środki dydaktyczne: 

 

wykaz instrumentów szyjkowych, 

 

wykaz mechanizmów instrumentów szyjkowych, 

 

blok rysunkowy, 

 

przybory do pisania, 

 

notatnik, 

 

literatura z rozdziału 7. 

 
Ćwiczenie 2 

Wykonaj regulację kołków strojeniowych. 

 

Wskazówki do realizacji 

 

Przed  przystąpieniem  do  realizacji  ćwiczenia  nauczyciel  powinien  omówić  jego  zakres 

i sposób wykonania. 
 
 

Sposób wykonania ćwiczenia 

 

Uczeń powinien: 

1)  określić zastosowanie kołków, 
2)  przeprowadzić kontrolę i oceną działania kołków strojeniowych 
3)  przeprowadzić naprawę lub regulację kołków strojeniowych, 
4)  dokonać oceny poprawności wykonanego ćwiczenia. 

background image

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego” 

16 

Zalecane metody nauczania–uczenia się: 

 

pokaz z objaśnieniem, 

 

ćwiczenie praktyczne. 
 
Środki dydaktyczne: 

 

kołki strojeniowe, 

 

instrumenty muzyczne smyczkowe, 

 

narzędzia do osadzenia kołków strojeniowych, 

 

pasty cierne w trzech rodzajach, 

 

mydło, 

 

kreda, 

 

kalafonia, 

 

przybory do pisania, 

 

literatura z rozdziału 7. 

 
Ćwiczenie 3 
 

Dokonaj  korekty  mechanizmu  młoteczkowego  w  pianinie,  połączonej  z  wymianą 

mechanizmu klawisza. 
 

Wskazówki do realizacji 

 

Przed  przystąpieniem  do  realizacji  ćwiczenia  nauczyciel  powinien  omówić  jego  zakres 

i sposób wykonania. 
 
 

Sposób wykonania ćwiczenia 

 

Uczeń powinien: 

1)  rozebrać mechanikę, 
2)  wymontować mechanizm młoteczkowy z pianina, 
3)  wykonać korektę działania mechanizmu, 
4)  dopasować mechanizm klawisza do mechanizmu młoteczkowego, 
5)  zamontować mechanizm młoteczkowy do instrumentu, 
6)  dokonać oceny poprawności wykonanego ćwiczenia. 
 

Zalecane metody nauczania–uczenia się: 

 

pokaz z objaśnieniem, 

 

ćwiczenie praktyczne. 

 

Środki dydaktyczne: 

 

notatnik, 

 

pianino, 

 

śrubokręty, 

 

przyrządy specjalistyczne do montażu mechanizmu młoteczkowego, 

 

suwmiarka, 

 

materiały pomocnicze do regulacji i korekty mechanizmu młoteczkowego, 

 

przybory do pisania, 

 

literatura z rozdziału 7. 

background image

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego” 

17 

6. EWALUACJA OSIĄGNIĘĆ UCZNIA 

 
Przykłady narzędzi pomiaru dydaktycznego 

 

Test  dwustopniowy  do  jednostki  modułowej  „Regulacja  mechanizmów 
instrumentów muzycznych 311[01].Z2.02” 

 
Test składa się z 22 zadań wielokrotnego wyboru, z których: 

 

zadania od 1, 2, 3, 4, 5, 6, 7, 8, 9, 10, 11, 12, 13, 14, 15 są z poziomu podstawowego, 

 

zadania od 16, 17, 18, 19, 20, 21, 22 są z poziomu ponadpodstawowego. 

 

Punktacja zadań: 0 lub 1 punkt 

Za każdą prawidłową odpowiedź uczeń otrzymuje 1 punkt. Za złą odpowiedź lub jej brak 

uczeń otrzymuje 0 punktów. 

 

Proponuje  się  następujące  normy  wymagań  –  uczeń  otrzyma 
następujące oceny szkolne: 

 

dopuszczający – za rozwiązanie co najmniej 9 zadań z poziomu podstawowego, 

 

dostateczny – za rozwiązanie co najmniej 12 zadań z poziomu podstawowego, 

 

dobry – za rozwiązanie 15 zadań, w tym co najmniej 2 z poziomu ponadpodstawowego, 

 

bardzo  dobry  –  za  rozwiązanie  19  zadań,  w  tym  co  najmniej  5  z  poziomu 
ponadpodstawowego. 

 

Klucz  odpowiedzi: 1. b, 2. d, 3. a, 4. a, 5. b, 6. c, 7. c, 8. b, 9. c, 10. c, 11. a, 
12. a, 13. a, 14. a, 15. d, 16a, 17a, 18. c, 19. c, 20. b, 21.a, 22.c. 

 

Plan testu 

Nr 

zad. 

Cel operacyjny  

(mierzone osiągnięcia ucznia) 

Kategoria 

celu 

Poziom 

wymagań 

Poprawna 

odpowiedź 

Określić sposób kontroli mechanizmów 
instrumentów dętych 

Określić część mechaniki organów 

Określić rodzaj mechanizmu 

Określić nazwy części mechaniki fortepianu 

Określić zależność wartości latencji od traktury 
organowej 

Określić funkcje klap w instrumentach dętych 
drewnianych 

Określić epokę w której stosowano trakturę 
pneumatyczną 

Zdefiniować pojęcie naciągu kotła 

background image

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego” 

18 

Wskazać  instrument, w którym  zachodzi 
współdziałanie mechanizmów 

10  Określić przeznaczenie maszynki do kluczy 

11  Wskazać mechanizm w którym występuje 

przekładnia ślimakowa 

12  Określić właściwości olejku wazelinowego 

13  Określić przeznaczenie grafitu 

14  Określić przeznaczenie kalafonii 

15  Określić przeznaczenie pasty szarej 

16  Określić zastosowanie mydła szarego 

PP 

17  Określić warunki strojenia w instrumentach 

PP 

18  Określić przepisy bezpieczeństwa podczas 

strojenia instrumentów 

C  

PP 

19  Dobrać sposób naprawy tłoków 

PP 

20  Określić przepisy bezpieczeństwa przy 

naciąganiu strun fortepianu 

PP 

21  Dobrać wartość zbieżności stożka 

w instrumentach strunowych 

PP 

22  Dobrać sposób naprawy instrumentów dętych 

drewnianych 

C  

PP 

 

background image

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego” 

19 

Przebieg testowania 

 
Instrukcja dla nauczyciela

 

1.  Ustal  z  uczniami  termin  przeprowadzenia  sprawdzianu  z  wyprzedzeniem  co  najmniej 

jednotygodniowym. 

2.  Omów z uczniami cel stosowania pomiaru dydaktycznego. 
3.  Zapoznaj uczniów z rodzajem zadań podanych w zestawie oraz z zasadami punktowania. 
4.  Rozdaj uczniom zestawy zadań testowych  i karty odpowiedzi, określ  czas przeznaczony 

na ich rozwiązanie. 

5.  Zapewnij uczniom możliwość samodzielnej pracy. 
6.  Sprawdź wyniki i wpisz do arkusza zbiorczego. 
7.  Przeprowadź  analizę  uzyskanych  wyników  sprawdzianu  i  wybierz  te  zadania,  które 

sprawiły uczniom największe trudności. 

8.  Opracuj  wnioski  do  dalszego  postępowania,  mającego  na  celu  uniknięcie  niepowodzeń 

dydaktycznych – niskie wyniki przeprowadzonego sprawdzianu. 

 

Instrukcja dla ucznia 

1.  Przeczytaj uważnie instrukcję. 
2.  Podpisz imieniem i nazwiskiem kartę odpowiedzi. 
3.  Zapoznaj się z zestawem zadań testowych. 
4.  Test  zawiera  22  zadania  o  różnym  stopniu  trudności.  Są  to  zadania  wielokrotnego 

wyboru.  Do  każdego  zadania  dołączone  są  4  możliwe  odpowiedzi,  tylko  jedna  jest 
prawidłowa. 

5.  Udzielaj  odpowiedzi  tylko  na  załączonej  karcie  odpowiedzi,  stawiając  w  odpowiedniej 

rubryce  znak  X.  W  przypadku  pomyłki  należy  błędną  odpowiedź  zaznaczyć  kółkiem, 
a następnie ponownie zakreślić odpowiedź prawidłową. 

6.  Test składa się z dwóch części o różnym stopniu trudności: poziom podstawowy i poziom 

ponadpodstawowy. 

7.  Pracuj samodzielnie, bo tylko wtedy będziesz miał satysfakcję z wykonanego zadania. 
8.  Kiedy  udzielenie  odpowiedzi  będzie  Ci  sprawiało  trudność,  wtedy  odłóż  jego 

rozwiązanie na później i wróć do niego, gdy zostanie Ci czas wolny. 

9.  Na rozwiązanie testu masz 45 min. 
 
 

Materiały dla ucznia:

 

– 

instrukcja, 

– 

zestaw zadań testowych, 

– 

karta odpowiedzi. 

 
ZESTAW ZADAŃ TESTOWYCH

 

1.  Kontrola mechanizmów instrumentów dętych drewnianych następuje przez 

a)  sprawdzenie dokładności uderzeń młotka. 
b)  sprawdzenie krycia klap. 
c)  wyciskanie tłoków. 
d)  wciskanie tłoków. 

 
 
 
 

background image

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego” 

20 

2.  Młotek to część 

a)  mechaniki organów. 
b)  mechaniki kotła. 
c)  mechanizmu naciągu struny. 
d)  mechaniki pianina. 

 
3.  Mikrostroik to 

a)  mechanizm altówki. 
b)  mechanika fagotu. 
c)  część mechanizmu tłoku. 
d)  dodatkowy wentyl. 

 
4.  Bródka i przekaźnik są 

a)  częściami mechaniki instrumentów klawiszowych. 
b)  częściami mechanizmu naciągu w kontrabasie. 
c)  nazwami części klawisza. 
d)  mechanikami z różnych instrumentów. 

 

5.  Największa wartość latencji występuje przy zastosowaniu 

a)  traktury mechanicznej. 
b)  traktury pneumatycznej. 
c)  traktury elektrycznej. 
d)  mechaniki piszczałkowej. 
 

6.  Klapy w instrumentach dętych drewnianych 

a)  kryją maszynki. 
b)  kryją klucze. 
c)  kryją otwory. 
d)  to inaczej perinety. 

 
7.  Traktura pneumatyczna 

a)  była stosowana w okresie renesansu. 
b)  to konstrukcja każdych organów. 
c)  była stosowana w romantyzmie. 
d)  to mechanika instrumentów dętych. 

 
8.  Naciąg kotła 

a)  jest mechanizmem młoteczkowym. 
b)  jest mechanizmem pedałowym. 
c)  jest rodzajem przekładni ślimakowej. 
d)  to mechanizm mimośrodowy. 

 
9.  Współdziałanie mechanizmów instrumentów występuje w 

a)  flecie. 
b)  trąbce. 
c)  fortepianie. 
d)  ksylofonie. 

 
 
 
 

background image

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego” 

21 

10.  Maszynka do kluczy to narzędzie, które służy do 

a)  regulacji mechanizmów w akordeonie. 
b)  ostrzenia kluczy. 
c)  regulacji kluczy. 
d)  regulacji mechanizmu klarnetu. 

 
11.  Przekładnia ślimakowa występuje w 

a)  kluczach. 
b)  kołkach. 
c)  psałterium. 
d)  cytrze. 

 
12.  Olejek wazelinowy to 

a)  olej nieschnący. 
b)  olej schnący. 
c)  olej półschnący. 
d)  olejek eteryczny. 

 
13.  Grafit stosujemy 

a)  do zmniejszenia współczynnika tarcia. 
b)  wymiennie zamiast kredy. 
c)  wymiennie zamiast mydła. 
d)  jak parafinę. 

 
14.  Kalafonie to środek, który 

a)  stosujemy do zwiększenia tarcia. 
b)  stosujemy zamiast czarnej pasty. 
c)  jest na każdym kołku. 
d)  jest w każdym kluczu. 

 

15.  Pastę szarą stosujemy gdy 

a)  kołek smarowany jest pierwszy raz. 
b)  kołek nie trzyma stroju. 
c)  komora jest pęknięta. 
d)  kołek nie chce się obracać. 

 
16.  Mydło szare 

a)  to materiał higroskopijny. 
b)  stosujemy gdy kołki puszczają strój. 
c)  to materiał cierny. 
d)  stosujemy na styku karafułki i pręta. 

 
17.  Kołek instrumentów strunowych powinien łagodnie przestrajać się na każdą 

a)  częstotliwość. 
b)  częstotliwość w obrębie kwarty. 
c)  częstotliwość w obrębie trytonu. 
d)  częstotliwość w obrębie sekundy wielkiej. 

 
 
 

background image

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego” 

22 

18.  Aby zabezpieczyć strunę w wiolonczeli podczas regulacji naciągu należy 

a)  przetrzymać strunociąg. 
b)  przechylić podstawek. 
c)  przetrzymać struny palcami lewej ręki. 
d)  przechylić kołek. 

 
19.  Przy naprawie tłoków 

a)  wymieniamy wentyle. 
b)  prostujemy wentyle. 
c)  wymieniamy sprężyny. 
d)  nie wymieniamy tłoku w całości. 

 
20.  Ze względu na bezpieczeństwo przy naciąganiu strun na fortepian 

a)  używamy kliny z metalu. 
b)  używamy kliny z gumy. 
c)  stosujemy w podkładki filcowe. 
d)  stosujemy podkładki drewniane. 

 
21.  Zbierzność stożka stosowana w instrumentach szyjkowych wynosi 

a)  1/30. 
b)  1/12. 
c)  2/3. 
d)  8/13. 

 
22.  Podczas regulacji mechanizmów instrumentów dętych drewnianych 

a)  wymieniamy wszystkie klapy. 
b)  likwidujemy nadmierne luzy w mechanizmie. 
c)  wymieniamy podkładki. 
d)  dokręcamy podkładki. 

 

background image

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego” 

23 

KARTA ODPOWIEDZI 

 

Imię i nazwisko............................................................................................................................. 

 
Regulacja mechanizmów instrumentów muzycznych

 

 
Zakreśl poprawną odpowiedź. 
 

Nr 

zadania 

Odpowiedź 

Punkty 

1.    

 

2.    

 

3.    

 

4.    

 

5.    

 

6.    

 

7.    

 

8.    

 

9.    

 

10.  

 

11.  

 

12.  

 

13.  

 

14.  

 

15.  

 

16.  

 

17.  

 

18.  

 

19.  

 

20.  

 

21.  

 

22.  

 

Razem: 

 

 

background image

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego” 

24 

Test 2 
Test  dwustopniowy  do  jednostki  modułowej  „Regulacja  mechanizmów 
instrumentów muzycznych 311[01].Z2.02” 

 
Test składa się z 22 zadań wielokrotnego wyboru, z których: 

 

zadania od 1, 2, 3, 4, 5, 6, 7, 8, 9, 10, 11, 12, 13, 14, 15 są z poziomu podstawowego, 

 

zadania od 16, 17, 18, 19, 20, 21, 22 są z poziomu ponadpodstawowego. 

 

Punktacja zadań: 0 lub 1 punkt 

Za każdą prawidłową odpowiedź uczeń otrzymuje 1 punkt. Za złą odpowiedź lub jej brak 

uczeń otrzymuje 0 punktów. 
 

Proponuje  się  następujące  normy  wymagań  –  uczeń  otrzyma  następujące 
oceny szkolne: 

 

dopuszczający – za rozwiązanie co najmniej 9 zadań z poziomu podstawowego, 

 

dostateczny – za rozwiązanie co najmniej 12 zadań z poziomu podstawowego, 

 

dobry – za rozwiązanie 15 zadań, w tym co najmniej 2 z poziomu ponadpodstawowego, 

 

bardzo  dobry  –  za  rozwiązanie  19  zadań,  w  tym  co  najmniej  5  z  poziomu 
ponadpodstawowego. 

 

Klucz  odpowiedzi: 1. a, 2. d, 3. b, 4. d, 5. d, 6. d, 7. d, 8. a, 9. a, 10. c, 11. d, 
12. b, 13. a, 14. a, 15. d, 16 d, 17a, 18. c, 19. d, 20. b, 21.b, 22.c 

 

Plan testu 

Nr 

zad. 

Cel operacyjny  

(mierzone osiągnięcia ucznia) 

Kategoria 

celu 

Poziom 

wymagań 

Poprawna 

odpowiedź 

Określić sposób kontroli instrumentów dętych 

Określić części mechanizmu naciągu struny 

Wskazać przeznaczenie klucza 

A  

Określić nazwy części mechaniki fortepianu 

Określić cechę charakterystyczną traktury 
pneumatycznej  

Określić funkcje klap w instrumentach dętych 

Zdefiniować pojęcie traktura elektryczna 

Określić sposób uzyskania efektu tremolo 

Określić instrument, w którym zachodzi  
współdziałanie mechanizmów 

10  Określić przeznaczenie przystawki wkrętarki  

11  Wskazać instrument w którym występują klucze 

PP 

12  Określić przeznaczenie parafiny 

background image

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego” 

25 

13  Określić przeznaczenie kredy 

14  Określić przeznaczenie pasty czarnej 

15  Określić przeznaczenie brązowej 

16  Określić przeznaczenie oleju wazelinowego 

PP 

17 

Określić zastosowanie mikrostroika w  
instrumentach strunowych 

PP 

18 

Określić warunki bezpiecznego wykonania 
regulacji naciągu w kontrabasie 

C  

PP 

19  Dobrać sposób naprawy wentylów obrotowych 

PP 

20 

Określić przepisy bezpieczeństwa podczas 
strojenia harfy 

PP 

21  Określić sposób kontroli działania kołka 

PP 

22 

Dobrać sposób regulacji mechanizmów 
instrumentów blaszanych 

C  

PP 

 

background image

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego” 

26 

Przebieg testowania 

 
Instrukcja dla nauczyciela

 

1.  Ustal  z  uczniami  termin  przeprowadzenia  sprawdzianu  z  wyprzedzeniem  co  najmniej 

jednotygodniowym. 

2.  Omów z uczniami cel stosowania pomiaru dydaktycznego. 
3.  Zapoznaj uczniów z rodzajem zadań podanych w zestawie oraz z zasadami punktowania. 
4.  Rozdaj uczniom zestawy zadań testowych  i karty  odpowiedzi, określ czas przeznaczony 

na ich rozwiązanie. 

5.  Zapewnij uczniom możliwość samodzielnej pracy. 
6.  Sprawdź wyniki i wpisz do arkusza zbiorczego. 
7.  Przeprowadź  analizę  uzyskanych  wyników  sprawdzianu  i  wybierz  te  zadania,  które 

sprawiły uczniom największe trudności. 

8.  Opracuj  wnioski  do  dalszego  postępowania,  mającego  na  celu  uniknięcie  niepowodzeń 

dydaktycznych – niskie wyniki przeprowadzonego sprawdzianu. 

 

Instrukcja dla ucznia 

1.  Przeczytaj uważnie instrukcję. 
2.  Podpisz imieniem i nazwiskiem kartę odpowiedzi. 
3.  Zapoznaj się z zestawem zadań testowych. 
4.  Test  zawiera  22  zadania  o  różnym  stopniu  trudności.  Są  to  zadania  wielokrotnego 

wyboru.  Do  każdego  zadania  dołączone  są  4  możliwe  odpowiedzi,  tylko  jedna  jest 
prawidłowa. 

5.  Udzielaj  odpowiedzi  tylko  na  załączonej  karcie  odpowiedzi,  stawiając  w  odpowiedniej 

rubryce  znak  X.  W  przypadku  pomyłki  należy  błędną  odpowiedź  zaznaczyć  kółkiem, 
a następnie ponownie zakreślić odpowiedź prawidłową. 

6.  Test  składa  się  z  dwóch  części  o  różnym  stopniu  trudności:  poziom  podstawowy 

i poziom ponadpodstawowy. 

7.  Pracuj samodzielnie, bo tylko wtedy będziesz miał satysfakcję z wykonanego zadania. 
8.  Kiedy  udzielenie  odpowiedzi  będzie  Ci  sprawiało  trudność,  wtedy  odłóż  jego 

rozwiązanie na później i wróć do niego, gdy zostanie Ci czas wolny. 

9.  Na rozwiązanie testu masz 45 min. 
 
 

Materiały dla ucznia:

 

– 

instrukcja, 

– 

zestaw zadań testowych, 

– 

karta odpowiedzi. 

 
 
ZESTAW ZADAŃ TESTOWYCH

 

 
1.  Kontrola mechanizmów instrumentów dętych blaszanych następuje przez 

a)  poruszanie tłokami. 
b)  sprawdzenie krycia klap. 
c)  wyciskanie tłoków. 
d)  sprawdzenie dokładności uderzeń młotka. 

 
 

background image

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego” 

27 

2.  Kołek to część 

a)  mechaniki organów. 
b)  mechaniki kotła. 
c)  mechanizmu naciągu struny. 
d)  mechaniki pianina. 

 
3.  Klucz to 

a)  mechanizm altówki. 
b)  mechanika kontrabasu. 
c)  część mechanizmu tłoku. 
d)  dodatkowy wentyl. 

 
4.  Dźwignia repetycyjna i młoteczek są 

a)  mechanikami z różnych instrumentów. 
b)  częściami mechanizmu naciągu w kontrabasie. 
c)  nazwami części klawisza. 
d)  częściami mechaniki instrumentów klawiszowych. 

 
5.  Opóźnienie w organach pneumatycznych to 

a)  wada mechanizmu. 
b)  niewłaściwe działanie. 
c)  cecha traktury elektrycznej. 
d)  właściwość mechaniki tego typu. 

 
6.  Tłoki w instrumentach dętych blaszanych 

a)  to inaczej podpórki. 
b)  kryją klucze. 
c)  kryją maszynki. 
d)  to inaczej perinety. 

 
7.  Traktura elektryczna 

a)  była stosowana w okresie renesansu. 
b)  to konstrukcja każdych organów. 
c)  była stosowana w romantyzmie. 
d)  to mechanika organów współczesnych. 

 
8.  Efekt tremolo w wibrafonie uzyskujemy za pomocą 

a)  obrotowych klap . 
b)  mechanizmu mimośrodowego. 
c)  przekładni ślimakowej. 
d)  mechanizmu pedałowego. 

 
9.  Współdziałanie mechanizmów instrumentów występuje w 

a)  skrzypcach. 
b)  fletni. 
c)  wibrafonie. 
d)  werblu.

 

 
 
 

background image

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego” 

28 

10.  Przystawka wkrętarki to 

a)  narzędzie do regulacji mechanizmów w akordeonie. 
b)  narzędzie do regulacji kluczy w werblu. 
c)  przyrząd do regulacji kluczy. 
d)  narzędzie do mechanizmu oboju. 

 
11.  Klucze występują 

a)  w skrzypcach. 
b)  w kornecie. 
c)  we flecie. 
d)  w mandolinie. 

 
12.  Parafina 

a)  to olej nieschnący. 
b)  służy do smarowania mechanizmów. 
c)  to olej schnący. 
d)  służy do zintensyfikowania tarcia. 

 
13.  Kredę stosujemy 

a)  do zwiększenia tarcia. 
b)  wymiennie zamiast parafiny. 
c)  wymiennie zamiast mydła. 
d)  jak kalafonie. 

 
14.  Pastę czarną stosujemy 

a)  do złagodzenia tarcia. 
b)  zamiast brązowej pasty. 
c)  przy każdym kołku. 
d)  w każdym kluczu. 

 
15.  Pastę brązową stosujemy gdy kołek 

a)  nie chce się obracać. 
b)  nie trzyma stroju. 
c)  komora jest pęknięta. 
d)  był już smarowany. 

 
16.  Olej wazelinowy 

a)  to materiał higroskopijny. 
b)  stosujemy gdy kołki nie trzymają stroju. 
c)  to materiał cierny. 
d)  stosujemy do smarowania mechanizmów. 

 
17.  Mikrostroik instrumentów strunowych powinien 

a)  łagodnie przestrajać się na każdą częstotliwość. 
b)  łagodnie przestrajać się na każdą częstotliwość w obrębie kwarty. 
c)  łagodnie przestrajać się na każdą częstotliwość w obrębie trytonu. 
d)  łagodnie przestrajać się.

 

 
 
 

background image

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego” 

29 

18.  Podczas regulacji naciągu struny w kontrabasie należy 

a)  przechylić maszynkę w kierunku gryfu. 
b)  przechylić struny w przestrzeni miedzy podstawkiem a strunociągiem. 
c)  przetrzymać struny palcami lewej ręki. 
d)  przetrzymać strunociąg. 

 

19.  Przy naprawie wentylów obrotowych 

a)  nie wymieniamy wentyl w całości. 
b)  prostujemy wentyle. 
c)  kształtujemy mechanizm wentylów według wzoru. 
d)  wymieniamy mechanizm wentyli w całości. 

 
20.  Ze względu na bezpieczeństwo przy naciąganiu strun na harfę 

a)  stosujemy w podkładki filcowe pod pedały. 
b)  używamy kliny z gumy. 
c)  używamy kliny z metalu. 
d)  stosujemy podkładki drewniane. 

 
21.  Prawidłowość działania kołka kontrolujemy 

a)  przestrajając wysokość. 
b)  sprawdzając łatwość ruchu kołkiem. 
c)  kontrolując oś stożka. 
d)  zluzowując klucze. 

 
22.  Podczas regulacji mechanizmów instrumentów blaszanych 

a)  wymieniamy wszystkie wentyle. 
b)  dokręcamy wentyle. 
c)  wymieniamy sprężynki pod wentylami. 
d)  wymieniamy podkładki pod wentyle. 

 

background image

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego” 

30 

KARTA ODPOWIEDZI 

 

Imię i nazwisko............................................................................................................................. 

 
Regulacja mechanizmów instrumentów muzycznych

 

 
Zakreśl poprawną odpowiedź. 
 

Nr 

zadania 

Odpowiedź 

Punkty 

1. 

 

2. 

 

3. 

 

4. 

 

5. 

 

6. 

 

7. 

 

8. 

 

9. 

 

10. 

 

11. 

 

12. 

 

13. 

 

14. 

 

15. 

 

16. 

 

17. 

 

18. 

 

19. 

 

20. 

 

21. 

 

22. 

 

Razem:   

 

background image

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego” 

31 

7

. 

LITERATURA

 

 

1.  Kamiński Wł. Świrek J.: Lutnictwo. PWM, Warszawa 1972 
2.  Panufnik T.: Sztuka lutnicza. Warszawa 1926 
3.  Panufnik T.: Technologia lutnicza. Warszawa 1934 
4.  Weisshar J.: Violin restoration. London 2000