„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

MINISTERSTWO EDUKACJI

NARODOWEJ

Arkadiusz Gromek

Regulacja mechanizmów instrumentów muzycznych
311[01].Z2.02

Poradnik dla nauczyciela

Wydawca

Instytut Technologii Eksploatacji – Państwowy Instytut Badawczy
Radom 2007

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

1

Recenzenci:
mgr Tomasz Knot
mgr Przemysław Koserczyk



Opracowanie redakcyjne:
mgr sztuki Arkadiusz Gromek



Konsultacja:
dr inż. Jacek Przepiórka







Poradnik stanowi obudowę dydaktyczną programu jednostki modułowej 311[01].Z2.02
„Regulacja mechanizmów instrumentów muzycznych”, zawartego w modułowym programie
nauczania dla zawodu korektor i stroiciel instrumentów muzycznych.

Wydawca

Instytut Technologii Eksploatacji – Państwowy Instytut Badawczy Radom 2007

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

2

SPIS TREŚCI

1. Wprowadzenie

3

2. Wymagania wstępne

5

3. Cele kształcenia

6

4. Przykładowe scenariusze zajęć

7

5. Ćwiczenia

11

5.1. Klasyfikacja mechanizmów instrumentów muzycznych

11

5.2.1. Ćwiczenia

11

5.2. Dobór materiałów i narzędzi do regulacji mechanizmów instrumentów

muzycznych

13

5.2.3. Ćwiczenia

13

5.3. Przeprowadzanie korekty i konserwacji mechanizmów instrumentów

muzycznych

15

5.3.1. Ćwiczenia

15

6. Ewaluacja osiągnięć ucznia

17

7. Literatura

31

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

3

1. WPROWADZENIE

Przekazujemy

Państwu

poradnik

dla

nauczyciela

„Regulacja

mechanizmów

instrumentów muzycznych”, który będzie pomocny w prowadzeniu zajęć dydaktycznych
w szkole kształcącej w zawodzie Korektor i stroiciel instrumentów muzycznych.

W poradniku zamieszczono:

1. Wymagania wstępne, czyli wykaz niezbędnych wiadomości, które uczeń powinien

posiadać, aby przystąpić do realizacji tej jednostki modułowej.

2. Cele kształcenia tej jednostki modułowej, które określają umiejętności, jakie uczeń

opanuje w wyniku procesu kształcenia.

3. Przykładowe scenariusze zajęć.
4. Ćwiczenia ze wskazówkami do realizacji, sposobem wykonania, zalecanymi metodami

nauczania – uczenia się oraz wykazem środków dydaktycznych.

5. Ewaluację osiągnięć ucznia, zawierającą przykładowe narzędzia pomiaru dydaktycznego.
6. Wykaz literatury dotyczącej programu jednostki modułowej.

Wskazane jest aby zajęcia dydaktyczne prowadzone były metodami aktywizującymi,

eksponującymi i praktycznymi takimi jak:

−

pokaz z objaśnieniami,

−

metoda tekstu przewodniego,

−

metoda projektów,

−

ćwiczenia praktyczne.

Formy organizacyjne pracy uczniów mogą być zróżnicowane – indywidualne

i zespołowe w grupach 3-7 osobowych.

Weryfikowanie osiągnięć edukacyjnych uczniów powinno być prowadzone w trakcie

realizacji zajęć.

Zalecane metody sprawdzania wiedzy i umiejętności to przede wszystkim testy osiągnięć

szkolnych i obserwacja aktywności uczniów w procesie uczenia się i w czasie wykonywania
ćwiczeń.

Uczniowie powinni korzystać z pomocy dydaktycznych, podręczników i innych źródeł

obserwacji, tj. poradników, katalogów, instrukcji, norm i Internetu. Stanowiska do ćwiczeń
powinny być wyposażone w niezbędne materiały i środki dydaktyczne.

Wskazaną formą poszerzania wiedzy jest organizowanie wycieczek do muzeów,

pracowni lutniczych i korektorskich i zakładów produkujących instrumenty.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

4

Schemat układu jednostki modułowej

311[01].Z2

Korekta i strojenie instrumentów

muzycznych

311[01].Z2.01

Ocenianie jakości instrumentów

muzycznych

311[01].Z2.03

Wykonywanie napraw, korekty

i konserwacji instrumentów muzycznych

311[01].Z2.05

Posługiwanie się językiem

obcym zawodowym

311[01].Z2.04

Strojenie instrumentów muzycznych

311[01].Z2.02

Regulacja mechanizmów

instrumentów muzycznych

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

5

2. WYMAGANIA WSTĘPNE

Przystępując do realizacji programu jednostki modułowej uczeń powinien umieć:

−

organizować stanowisko pracy zgodnie z zasadami bhp,

−

stosować przyrządy pomiarowo – kontrolne zgodnie z ich przeznaczeniem,

−

rozróżniać instrumenty muzyczne, kwalifikować instrumenty według grup, a także
rozróżniać ich części,

−

wykonywać i odczytywać schematy, wykresy i szkice,

−

posługiwać się dokumentacja techniczną,

−

posługiwać się normami,

−

pracować w grupie i indywidualnie.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

6

3. CELE KSZTAŁCENIA

W wyniku realizacji jednostki modułowej uczeń powinien umieć:

−

zorganizować stanowisko pracy zgodnie z wymaganiami ergonomii,

−

sklasyfikować mechanizmy instrumentów muzycznych,

−

określić zasadę działania mechanizmów instrumentów muzycznych należących do
różnych grup,

−

wykonać obliczenia parametrów dotyczących współdziałania mechanizmów instrumentu,

−

posłużyć się narzędziami korektorskimi,

−

skontrolować ustawienie mechanizmów,

−

naprawić lub wymienić uszkodzone elementy mechanizmu,

−

naprawić mechanizmy instrumentu muzycznego,

−

usunąć nadmierne luzy w mechanizmach instrumentów muzycznych,

−

usprawnić działanie mechanizmów,

−

zsynchronizować działanie mechanizmów instrumentu muzycznego,

−

wykonać regulację mechanizmów instrumentów muzycznych,

−

ocenić jakość działania mechanizmów w instrumencie muzycznym,

−

wykonać konserwację mechanizmów instrumentu muzycznego,

−

zastosować przepisy bezpieczeństwa i higieny pracy podczas wykonywania regulacji
i konserwacji mechanizmów instrumentów muzycznych.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

7

4. PRZYKŁADOWE SCENARIUSZE ZAJĘĆ

Scenariusz zajęć 1

Osoba prowadząca

…………………………………….………….

Modułowy program nauczania:

Korektor i stroiciel instrumentów muzycznych 311[01]

Moduł:

Korekta i strojenie instrumentów muzycznych 311[01].Z2

Jednostka modułowa:

Regulacja mechanizmów instrumentów muzycznych
311[01].Z2.02

Temat: Określenie zasad działania mechanizmów w instrumentach strunowych.

Cel ogólny: Wyjaśnienie zasad działania mechanizmów w instrumentach strunowych.

Po zakończeniu zajęć edukacyjnych uczeń potrafi:

−

określić zasady działania mechanizmów muzycznych,

−

opisać funkcje mechanizmów w instrumentach strunowych

−

rozpoznać ewentualne wady mechanizmów instrumentów strunowych,

−

określić sposoby konserwacji mechanizmów

Metody nauczania–uczenia się:

−

pokaz z objaśnieniem,

−

ćwiczenia praktyczne.

Formy organizacyjne pracy uczniów:

−

praca w grupach 2-4 osobowych.

Czas: 135 minut.

Środki dydaktyczne:

−

tablica, kreda,

−

katalog mechanizmów,

−

instrumenty strunowe np. skrzypce, altówka, wiolonczela, kontrabas, gitara

−

notatnik,

−

przybory do pisania,

−

literatura z rozdziału 7.

Przebieg zajęć:
1. Powitanie uczniów.
2. Sprawy organizacyjne.
3. Nawiązanie do tematu zajęć, omówienie celów zajęć.
4. Przeprowadzenie pokazu z objaśnieniami z zastosowaniem przygotowanych pomocy

dydaktycznych.

5. Przydzielenie stanowisk pracy do wykonania ćwiczenia.
6. Realizacja ćwiczenia:

−

uczniowie zapoznają się z zasadami bhp,

−

uczniowie poznają poszczególne mechanizmy ich mocne i słabe punkty,

−

uczniowie poznają materiały do konserwacji,

−

uczniowie porządkują technologie naprawy,

−

nauczyciel nadzoruje prace uczniów i wyjaśnia wątpliwości.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

8

7. Uczniowie analizują wykonane ćwiczenia, wskazują na mocne i słabe strony ich

realizacji.

8. Uczniowie prezentują wyniki swoich obserwacji.
9. Nauczyciel ocenia poprawność sformułowań i aktywność uczniów podczas zajęć.
10. Zakończenie zajęć – podziękowanie za aktywny udział w zajęciach, pożegnanie uczniów.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

9

Scenariusz zajęć 2

Osoba prowadząca

…………………………………….………….

Modułowy program nauczania:

Korektor i stroiciel instrumentów muzycznych 311[01]

Moduł:

Korekta i strojenie instrumentów muzycznych 311[01].Z2

Jednostka modułowa:

Regulacja mechanizmów instrumentów muzycznych
311[01].Z2.02

Temat: Wymiana klap i regulacja mechanizmów w klarnecie.

Cel ogólny: Stosowanie metody wymiany klap i regulacji mechanizmów w klarnecie.

Po zakończeniu zajęć edukacyjnych uczeń powinien umieć:

−

określić części składowe klarnetu,

−

dokonać demontażu mechanizmu klarnetu,

−

znać zasady działania mechanizmów jedno i dwudźwigniowych,

−

dokonać ponownego zmontowania mechanizmów na korpusie,

−

wykonać regulację mechanizmu.

Metoda nauczania–uczenia się:

−

pokaz z objaśnieniem,

−

ćwiczenia praktyczne.

Formy organizacyjne pracy uczniów:

−

praca w grupach 4-osobowych.

Czas: 135 min.

Środki dydaktyczne:

−

klarnet,

−

wymienna mechanika ( klapy, śruby, sprężyny, słupki ).

−

stół stolarski,

−

nóź,

−

korek o grubości 1mm,

−

klej do korka,

−

zestaw śrubokrętów,

−

przybory do pisania,

−

notatnik,

−

literatura z rozdziału 7.

Przebieg zajęć:
1. Powitanie uczniów.
2. Sprawy organizacyjne.
3. Nawiązanie do tematu zajęć, omówienie celów zajęć.
4. Przeprowadzenie wykładu z pokazem instrumentu lub jego modelu.
5. Przydzielenie stanowisk pracy do wykonania ćwiczenia.
6. Realizacja ćwiczenia:

−

uczniowie rozpoznają i określają części mechanizmów,

−

uczniowie poznają techniki regulacji,

−

uczniowie notują uwagi na temat mechanizmów,

−

uczniowie dokonują wymiany mechanizmów,

−

nauczyciel nadzoruje prace uczniów i wyjaśnia wątpliwości.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

10

7. Uczniowie analizują wykonane ćwiczenia, wskazują na mocne i słabe strony ich

realizacji.

8. Przedstawiciele grup prezentują wyniki swoich obserwacji.
9. Nauczyciel ocenia poprawność sformułowań, aktywność uczniów podczas zajęć

i przestrzegania zasad bhp podczas ćwiczenia.

10. Zakończenie zajęć – podziękowanie za aktywny udział w zajęciach i pożegnanie

uczniów.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

11

5.

ĆWICZENIA

5.1. Klasyfikacja mechanizmów instrumentów muzycznych

5.1.1. Ćwiczenia

Ćwiczenie 1

Rozpoznaj i sklasyfikuj mechanizmy instrumentów.

Wskazówki do realizacji

Przed przystąpieniem do realizacji ćwiczenia nauczyciel powinien omówić jego zakres

i sposób wykonania.

Sposób wykonania ćwiczenia

Uczeń powinien:

1) określić rodzaj występujących mechanizmów,
2) określić funkcje i zasady działania mechanizmów,
3) zdefiniować zasady działania mechanizmów,
4) określić rozmieszczenie i położenie mechanizmu,
5) zanotować nazwy i sklasyfikować mechanizmy,
6) dokonać oceny poprawności wykonanego ćwiczenia.

Zalecane metody nauczania–uczenia się:

−

pokaz z objaśnieniem,

−

ćwiczenie praktyczne.

Środki dydaktyczne:

−

katalogi instrumentów muzycznych,

−

mechanizmy lub modele mechanizmów instrumentów muzycznych,

−

notatnik,

−

przybory do pisania,

−

literatura z rozdziału 7.

Ćwiczenie 2

Określ zasady działania mechanizmów wentylowych w grupie instrumentów dętych

blaszanych.

Wskazówki do realizacji

Przed przystąpieniem do realizacji ćwiczenia nauczyciel powinien omówić jego zakres

i sposób wykonania.

Sposób wykonania ćwiczenia

Uczeń powinien:

1) wymienić rodzaje wentyli,
2) scharakteryzować zasady działania poszczególnych typów mechanizmów,
3) określić zasadę działania wskazanego mechanizmu wentylowego,

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

12

4) sporządzić notatkę wraz ze szkicem działania mechanizmów wszystkich typów w fazie

otwarcia i zamknięcia wentyla,

5) dokonać oceny poprawności wykonanego ćwiczenia.

Zalecane metody nauczania–uczenia się:

−

pokaz z objaśnieniem,

−

ćwiczenie praktyczne

Środki dydaktyczne:

−

notatnik,

−

trąbka,

−

waltornia,

−

tuba,

−

literatura z rozdziału 7.

Ćwiczenie 3

Wskaż mechanizmy organów i zrób zestawienie wszystkich typów mechanizmów oraz

analizę szybkości reakcji źródła dźwięku, niezawodności i możliwości ergonomicznych
każdego typu mechanizmów.

Wskazówki do realizacji

Przed przystąpieniem do realizacji ćwiczenia nauczyciel powinien omówić jego zakres

i sposób wykonania.

Sposób wykonania ćwiczenia

Uczeń powinien:

1) wymienić typy mechaniki organów,
2) scharakteryzować zasady działanie mechaniki każdego typu,
3) wykonać tabelkę porównawczą cech wymienionych w zadaniu dla mechaniki każdego

typu,

4) wykonać notatkę o każdym typie mechanizmów organów,
5) dokonać oceny poprawności wykonanego ćwiczenia.

Zalecane metody nauczania–uczenia się:

−

pokaz z objaśnieniem,

−

ćwiczenie praktyczne.

Środki dydaktyczne:

−

plansze budowy organów,

−

przekroje instrumentów,

−

notatnik,

−

przybory do pisania,

−

literatura z rozdziału 7.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

13

5.2. Dobór materiałów i narzędzi do regulacji mechanizmów

instrumentów muzycznych

5.2.1. Ćwiczenia

Ćwiczenie 1

Dobierz materiały do zmniejszenia tarcia w nowym kołku strojeniowym.

Wskazówki do realizacji

Przed przystąpieniem do realizacji ćwiczenia nauczyciel powinien omówić jego zakres

i sposób wykonania.

Sposób wykonania ćwiczenia

Uczeń powinien:

1) wymienić materiały służące do zmniejszenia tarcia,
2) scharakteryzować zastosowanie materiałów ciernych,
3) wymienić narzędzia służące do zmniejszenia tarcia w kołku,
4) zanotować, jakie materiały i narzędzia dobrałeś do tego typu prac,
5) dokonać oceny poprawności wykonanego ćwiczenia.

Zalecane metody nauczania–uczenia się:

−

pokaz z objaśnieniem,

−

ćwiczenie praktyczne.

Środki dydaktyczne:

−

notatnik,

−

wykaz materiałów ciernych,

−

przybory do pisania,

−

literatura z rozdziału 7.

Ćwiczenie 2

Dokonaj podziału instrumentów na: strojone za pomocą klucza strojeniowego, strojone za

pomocą maszynki do kluczy oraz strojone ręcznie bez pomocy narzędzi.

Wskazówki do realizacji

Przed przystąpieniem do realizacji ćwiczenia nauczyciel powinien omówić jego zakres

i sposób wykonania.

Sposób wykonania ćwiczenia

Uczeń powinien:

1) rozpoznać technikę strojenia danego instrumentu,
2) opisać metody i narzędzia użyte do każdego typu strojenia,
3) wykonać szkic podziału na grupy instrumentów strojonych za pomocą kluczy, maszynek

i strojonych ręcznie,

4) dokonać oceny poprawności wykonanego ćwiczenia.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

14

Zalecane metody nauczania–uczenia się:

−

pokaz z objaśnieniem,

−

ćwiczenie praktyczne.

Środki dydaktyczne:

−

wykaz instrumentów do strojenia,

−

notatnik,

−

wykaz narzędzi do strojenia,

−

przybory do pisania,

−

literatura z rozdziału 7.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

15

5.3. Przeprowadzanie korekty i konserwacji mechanizmów

instrumentów muzycznych

5.3.1. Ćwiczenia

Ćwiczenie 1

Opisz kolejność czynności związanych z naprawą lub wymianą mechanizmu naciągu

w instrumentach szyjkowych.

Wskazówki do realizacji

Przed przystąpieniem do realizacji ćwiczenia nauczyciel powinien omówić jego zakres

i sposób wykonania.

Sposób wykonania ćwiczenia

Uczeń powinien:

1) scharakteryzować mechanizmy instrumentów szyjkowych i ich części,
2) dobrać materiały służące do naprawy mechanizmów,
3) określić sposoby i narzędzia służące do naprawy mechanizmów,
4) wykonać opis czynności kontroli oceny oraz naprawy lub wymiany w ich właściwej

kolejności,

5) dokonać oceny poprawności wykonanego ćwiczenia.

Zalecane metody nauczania–uczenia się:

−

pokaz z objaśnieniem,

−

ćwiczenie praktyczne.

Środki dydaktyczne:

−

wykaz instrumentów szyjkowych,

−

wykaz mechanizmów instrumentów szyjkowych,

−

blok rysunkowy,

−

przybory do pisania,

−

notatnik,

−

literatura z rozdziału 7.

Ćwiczenie 2

Wykonaj regulację kołków strojeniowych.

Wskazówki do realizacji

Przed przystąpieniem do realizacji ćwiczenia nauczyciel powinien omówić jego zakres

i sposób wykonania.

Sposób wykonania ćwiczenia

Uczeń powinien:

1) określić zastosowanie kołków,
2) przeprowadzić kontrolę i oceną działania kołków strojeniowych
3) przeprowadzić naprawę lub regulację kołków strojeniowych,
4) dokonać oceny poprawności wykonanego ćwiczenia.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

16

Zalecane metody nauczania–uczenia się:

−

pokaz z objaśnieniem,

−

ćwiczenie praktyczne.

Środki dydaktyczne:

−

kołki strojeniowe,

−

instrumenty muzyczne smyczkowe,

−

narzędzia do osadzenia kołków strojeniowych,

−

pasty cierne w trzech rodzajach,

−

mydło,

−

kreda,

−

kalafonia,

−

przybory do pisania,

−

literatura z rozdziału 7.

Ćwiczenie 3

Dokonaj korekty mechanizmu młoteczkowego w pianinie, połączonej z wymianą

mechanizmu klawisza.

Wskazówki do realizacji

Przed przystąpieniem do realizacji ćwiczenia nauczyciel powinien omówić jego zakres

i sposób wykonania.

Sposób wykonania ćwiczenia

Uczeń powinien:

1) rozebrać mechanikę,
2) wymontować mechanizm młoteczkowy z pianina,
3) wykonać korektę działania mechanizmu,
4) dopasować mechanizm klawisza do mechanizmu młoteczkowego,
5) zamontować mechanizm młoteczkowy do instrumentu,
6) dokonać oceny poprawności wykonanego ćwiczenia.

Zalecane metody nauczania–uczenia się:

−

pokaz z objaśnieniem,

−

ćwiczenie praktyczne.

Środki dydaktyczne:

−

notatnik,

−

pianino,

−

śrubokręty,

−

przyrządy specjalistyczne do montażu mechanizmu młoteczkowego,

−

suwmiarka,

−

materiały pomocnicze do regulacji i korekty mechanizmu młoteczkowego,

−

przybory do pisania,

−

literatura z rozdziału 7.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

17

6. EWALUACJA OSIĄGNIĘĆ UCZNIA

Przykłady narzędzi pomiaru dydaktycznego

Test dwustopniowy do jednostki modułowej „Regulacja mechanizmów
instrumentów muzycznych 311[01].Z2.02”

Test składa się z 22 zadań wielokrotnego wyboru, z których:

−

zadania od 1, 2, 3, 4, 5, 6, 7, 8, 9, 10, 11, 12, 13, 14, 15 są z poziomu podstawowego,

−

zadania od 16, 17, 18, 19, 20, 21, 22 są z poziomu ponadpodstawowego.

Punktacja zadań: 0 lub 1 punkt

Za każdą prawidłową odpowiedź uczeń otrzymuje 1 punkt. Za złą odpowiedź lub jej brak

uczeń otrzymuje 0 punktów.

Proponuje się następujące normy wymagań – uczeń otrzyma
następujące oceny szkolne:

−

dopuszczający – za rozwiązanie co najmniej 9 zadań z poziomu podstawowego,

−

dostateczny – za rozwiązanie co najmniej 12 zadań z poziomu podstawowego,

−

dobry – za rozwiązanie 15 zadań, w tym co najmniej 2 z poziomu ponadpodstawowego,

−

bardzo dobry – za rozwiązanie 19 zadań, w tym co najmniej 5 z poziomu
ponadpodstawowego.

Klucz odpowiedzi: 1. b, 2. d, 3. a, 4. a, 5. b, 6. c, 7. c, 8. b, 9. c, 10. c, 11. a,
12. a, 13. a, 14. a, 15. d, 16a, 17a, 18. c, 19. c, 20. b, 21.a, 22.c.

Plan testu

Nr

zad.

Cel operacyjny

(mierzone osiągnięcia ucznia)

Kategoria

celu

Poziom

wymagań

Poprawna

odpowiedź

1

Określić sposób kontroli mechanizmów
instrumentów dętych

B

P

b

2

Określić część mechaniki organów

A

P

d

3

Określić rodzaj mechanizmu

A

P

a

4

Określić nazwy części mechaniki fortepianu

A

P

a

5

Określić zależność wartości latencji od traktury
organowej

B

P

b

6

Określić funkcje klap w instrumentach dętych
drewnianych

A

P

c

7

Określić epokę w której stosowano trakturę
pneumatyczną

B

P

c

8

Zdefiniować pojęcie naciągu kotła

A

P

b

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

18

9

Wskazać instrument, w którym zachodzi
współdziałanie mechanizmów

B

P

c

10 Określić przeznaczenie maszynki do kluczy

A

P

c

11 Wskazać mechanizm w którym występuje

przekładnia ślimakowa

B

P

a

12 Określić właściwości olejku wazelinowego

A

P

a

13 Określić przeznaczenie grafitu

B

P

a

14 Określić przeznaczenie kalafonii

B

P

a

15 Określić przeznaczenie pasty szarej

B

P

d

16 Określić zastosowanie mydła szarego

D

PP

a

17 Określić warunki strojenia w instrumentach

C

PP

a

18 Określić przepisy bezpieczeństwa podczas

strojenia instrumentów

C

PP

c

19 Dobrać sposób naprawy tłoków

C

PP

c

20 Określić przepisy bezpieczeństwa przy

naciąganiu strun fortepianu

C

PP

b

21 Dobrać wartość zbieżności stożka

w instrumentach strunowych

D

PP

a

22 Dobrać sposób naprawy instrumentów dętych

drewnianych

C

PP

c

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

19

Przebieg testowania

Instrukcja dla nauczyciela

1. Ustal z uczniami termin przeprowadzenia sprawdzianu z wyprzedzeniem co najmniej

jednotygodniowym.

2. Omów z uczniami cel stosowania pomiaru dydaktycznego.
3. Zapoznaj uczniów z rodzajem zadań podanych w zestawie oraz z zasadami punktowania.
4. Rozdaj uczniom zestawy zadań testowych i karty odpowiedzi, określ czas przeznaczony

na ich rozwiązanie.

5. Zapewnij uczniom możliwość samodzielnej pracy.
6. Sprawdź wyniki i wpisz do arkusza zbiorczego.
7. Przeprowadź analizę uzyskanych wyników sprawdzianu i wybierz te zadania, które

sprawiły uczniom największe trudności.

8. Opracuj wnioski do dalszego postępowania, mającego na celu uniknięcie niepowodzeń

dydaktycznych – niskie wyniki przeprowadzonego sprawdzianu.

Instrukcja dla ucznia

1. Przeczytaj uważnie instrukcję.
2. Podpisz imieniem i nazwiskiem kartę odpowiedzi.
3. Zapoznaj się z zestawem zadań testowych.
4. Test zawiera 22 zadania o różnym stopniu trudności. Są to zadania wielokrotnego

wyboru. Do każdego zadania dołączone są 4 możliwe odpowiedzi, tylko jedna jest
prawidłowa.

5. Udzielaj odpowiedzi tylko na załączonej karcie odpowiedzi, stawiając w odpowiedniej

rubryce znak X. W przypadku pomyłki należy błędną odpowiedź zaznaczyć kółkiem,
a następnie ponownie zakreślić odpowiedź prawidłową.

6. Test składa się z dwóch części o różnym stopniu trudności: poziom podstawowy i poziom

ponadpodstawowy.

7. Pracuj samodzielnie, bo tylko wtedy będziesz miał satysfakcję z wykonanego zadania.
8. Kiedy udzielenie odpowiedzi będzie Ci sprawiało trudność, wtedy odłóż jego

rozwiązanie na później i wróć do niego, gdy zostanie Ci czas wolny.

9. Na rozwiązanie testu masz 45 min.

Materiały dla ucznia:

–

instrukcja,

–

zestaw zadań testowych,

–

karta odpowiedzi.

ZESTAW ZADAŃ TESTOWYCH

1. Kontrola mechanizmów instrumentów dętych drewnianych następuje przez

a) sprawdzenie dokładności uderzeń młotka.
b) sprawdzenie krycia klap.
c) wyciskanie tłoków.
d) wciskanie tłoków.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

20

2. Młotek to część

a) mechaniki organów.
b) mechaniki kotła.
c) mechanizmu naciągu struny.
d) mechaniki pianina.

3. Mikrostroik to

a) mechanizm altówki.
b) mechanika fagotu.
c) część mechanizmu tłoku.
d) dodatkowy wentyl.

4. Bródka i przekaźnik są

a) częściami mechaniki instrumentów klawiszowych.
b) częściami mechanizmu naciągu w kontrabasie.
c) nazwami części klawisza.
d) mechanikami z różnych instrumentów.

5. Największa wartość latencji występuje przy zastosowaniu

a) traktury mechanicznej.
b) traktury pneumatycznej.
c) traktury elektrycznej.
d) mechaniki piszczałkowej.

6. Klapy w instrumentach dętych drewnianych

a) kryją maszynki.
b) kryją klucze.
c) kryją otwory.
d) to inaczej perinety.

7. Traktura pneumatyczna

a) była stosowana w okresie renesansu.
b) to konstrukcja każdych organów.
c) była stosowana w romantyzmie.
d) to mechanika instrumentów dętych.

8. Naciąg kotła

a) jest mechanizmem młoteczkowym.
b) jest mechanizmem pedałowym.
c) jest rodzajem przekładni ślimakowej.
d) to mechanizm mimośrodowy.

9. Współdziałanie mechanizmów instrumentów występuje w

a) flecie.
b) trąbce.
c) fortepianie.
d) ksylofonie.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

21

10. Maszynka do kluczy to narzędzie, które służy do

a) regulacji mechanizmów w akordeonie.
b) ostrzenia kluczy.
c) regulacji kluczy.
d) regulacji mechanizmu klarnetu.

11. Przekładnia ślimakowa występuje w

a) kluczach.
b) kołkach.
c) psałterium.
d) cytrze.

12. Olejek wazelinowy to

a) olej nieschnący.
b) olej schnący.
c) olej półschnący.
d) olejek eteryczny.

13. Grafit stosujemy

a) do zmniejszenia współczynnika tarcia.
b) wymiennie zamiast kredy.
c) wymiennie zamiast mydła.
d) jak parafinę.

14. Kalafonie to środek, który

a) stosujemy do zwiększenia tarcia.
b) stosujemy zamiast czarnej pasty.
c) jest na każdym kołku.
d) jest w każdym kluczu.

15. Pastę szarą stosujemy gdy

a) kołek smarowany jest pierwszy raz.
b) kołek nie trzyma stroju.
c) komora jest pęknięta.
d) kołek nie chce się obracać.

16. Mydło szare

a) to materiał higroskopijny.
b) stosujemy gdy kołki puszczają strój.
c) to materiał cierny.
d) stosujemy na styku karafułki i pręta.

17. Kołek instrumentów strunowych powinien łagodnie przestrajać się na każdą

a) częstotliwość.
b) częstotliwość w obrębie kwarty.
c) częstotliwość w obrębie trytonu.
d) częstotliwość w obrębie sekundy wielkiej.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

22

18. Aby zabezpieczyć strunę w wiolonczeli podczas regulacji naciągu należy

a) przetrzymać strunociąg.
b) przechylić podstawek.
c) przetrzymać struny palcami lewej ręki.
d) przechylić kołek.

19. Przy naprawie tłoków

a) wymieniamy wentyle.
b) prostujemy wentyle.
c) wymieniamy sprężyny.
d) nie wymieniamy tłoku w całości.

20. Ze względu na bezpieczeństwo przy naciąganiu strun na fortepian

a) używamy kliny z metalu.
b) używamy kliny z gumy.
c) stosujemy w podkładki filcowe.
d) stosujemy podkładki drewniane.

21. Zbierzność stożka stosowana w instrumentach szyjkowych wynosi

a) 1/30.
b) 1/12.
c) 2/3.
d) 8/13.

22. Podczas regulacji mechanizmów instrumentów dętych drewnianych

a) wymieniamy wszystkie klapy.
b) likwidujemy nadmierne luzy w mechanizmie.
c) wymieniamy podkładki.
d) dokręcamy podkładki.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

23

KARTA ODPOWIEDZI

Imię i nazwisko.............................................................................................................................

Regulacja mechanizmów instrumentów muzycznych

Zakreśl poprawną odpowiedź.

Nr

zadania

Odpowiedź

Punkty

1.

a

b

c

d

2.

a

b

c

d

3.

a

b

c

d

4.

a

b

c

d

5.

a

b

c

d

6.

a

b

c

d

7.

a

b

c

d

8.

a

b

c

d

9.

a

b

c

d

10.

a

b

c

d

11.

a

b

c

d

12.

a

b

c

d

13.

a

b

c

d

14.

a

b

c

d

15.

a

b

c

d

16.

a

b

c

d

17.

a

b

c

d

18.

a

b

c

d

19.

a

b

c

d

20.

a

b

c

d

21.

a

b

c

d

22.

a

b

c

d

Razem:

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

24

Test 2
Test dwustopniowy do jednostki modułowej „Regulacja mechanizmów
instrumentów muzycznych 311[01].Z2.02”

Test składa się z 22 zadań wielokrotnego wyboru, z których:

−

zadania od 1, 2, 3, 4, 5, 6, 7, 8, 9, 10, 11, 12, 13, 14, 15 są z poziomu podstawowego,

−

zadania od 16, 17, 18, 19, 20, 21, 22 są z poziomu ponadpodstawowego.

Punktacja zadań: 0 lub 1 punkt

Za każdą prawidłową odpowiedź uczeń otrzymuje 1 punkt. Za złą odpowiedź lub jej brak

uczeń otrzymuje 0 punktów.

Proponuje się następujące normy wymagań – uczeń otrzyma następujące
oceny szkolne:

−

dopuszczający – za rozwiązanie co najmniej 9 zadań z poziomu podstawowego,

−

dostateczny – za rozwiązanie co najmniej 12 zadań z poziomu podstawowego,

−

dobry – za rozwiązanie 15 zadań, w tym co najmniej 2 z poziomu ponadpodstawowego,

−

bardzo dobry – za rozwiązanie 19 zadań, w tym co najmniej 5 z poziomu
ponadpodstawowego.

Klucz odpowiedzi: 1. a, 2. d, 3. b, 4. d, 5. d, 6. d, 7. d, 8. a, 9. a, 10. c, 11. d,
12. b, 13. a, 14. a, 15. d, 16 d, 17a, 18. c, 19. d, 20. b, 21.b, 22.c

Plan testu

Nr

zad.

Cel operacyjny

(mierzone osiągnięcia ucznia)

Kategoria

celu

Poziom

wymagań

Poprawna

odpowiedź

1

Określić sposób kontroli instrumentów dętych

B

P

a

2

Określić części mechanizmu naciągu struny

B

P

d

3

Wskazać przeznaczenie klucza

A

P

b

4

Określić nazwy części mechaniki fortepianu

A

P

d

5

Określić cechę charakterystyczną traktury
pneumatycznej

B

P

d

6

Określić funkcje klap w instrumentach dętych

A

P

d

7

Zdefiniować pojęcie traktura elektryczna

B

P

d

8

Określić sposób uzyskania efektu tremolo

B

P

a

9

Określić instrument, w którym zachodzi
współdziałanie mechanizmów

A

P

a

10 Określić przeznaczenie przystawki wkrętarki

B

P

c

11 Wskazać instrument w którym występują klucze

D

PP

d

12 Określić przeznaczenie parafiny

B

P

b

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

25

13 Określić przeznaczenie kredy

A

P

a

14 Określić przeznaczenie pasty czarnej

B

P

a

15 Określić przeznaczenie brązowej

A

P

d

16 Określić przeznaczenie oleju wazelinowego

C

PP

d

17

Określić zastosowanie mikrostroika w
instrumentach strunowych

C

PP

a

18

Określić warunki bezpiecznego wykonania
regulacji naciągu w kontrabasie

C

PP

c

19 Dobrać sposób naprawy wentylów obrotowych

D

PP

d

20

Określić przepisy bezpieczeństwa podczas
strojenia harfy

C

PP

b

21 Określić sposób kontroli działania kołka

D

PP

b

22

Dobrać sposób regulacji mechanizmów
instrumentów blaszanych

C

PP

c

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

26

Przebieg testowania

Instrukcja dla nauczyciela

1. Ustal z uczniami termin przeprowadzenia sprawdzianu z wyprzedzeniem co najmniej

jednotygodniowym.

2. Omów z uczniami cel stosowania pomiaru dydaktycznego.
3. Zapoznaj uczniów z rodzajem zadań podanych w zestawie oraz z zasadami punktowania.
4. Rozdaj uczniom zestawy zadań testowych i karty odpowiedzi, określ czas przeznaczony

na ich rozwiązanie.

5. Zapewnij uczniom możliwość samodzielnej pracy.
6. Sprawdź wyniki i wpisz do arkusza zbiorczego.
7. Przeprowadź analizę uzyskanych wyników sprawdzianu i wybierz te zadania, które

sprawiły uczniom największe trudności.

8. Opracuj wnioski do dalszego postępowania, mającego na celu uniknięcie niepowodzeń

dydaktycznych – niskie wyniki przeprowadzonego sprawdzianu.

Instrukcja dla ucznia

1. Przeczytaj uważnie instrukcję.
2. Podpisz imieniem i nazwiskiem kartę odpowiedzi.
3. Zapoznaj się z zestawem zadań testowych.
4. Test zawiera 22 zadania o różnym stopniu trudności. Są to zadania wielokrotnego

wyboru. Do każdego zadania dołączone są 4 możliwe odpowiedzi, tylko jedna jest
prawidłowa.

5. Udzielaj odpowiedzi tylko na załączonej karcie odpowiedzi, stawiając w odpowiedniej

rubryce znak X. W przypadku pomyłki należy błędną odpowiedź zaznaczyć kółkiem,
a następnie ponownie zakreślić odpowiedź prawidłową.

6. Test składa się z dwóch części o różnym stopniu trudności: poziom podstawowy

i poziom ponadpodstawowy.

7. Pracuj samodzielnie, bo tylko wtedy będziesz miał satysfakcję z wykonanego zadania.
8. Kiedy udzielenie odpowiedzi będzie Ci sprawiało trudność, wtedy odłóż jego

rozwiązanie na później i wróć do niego, gdy zostanie Ci czas wolny.

9. Na rozwiązanie testu masz 45 min.

Materiały dla ucznia:

–

instrukcja,

–

zestaw zadań testowych,

–

karta odpowiedzi.

ZESTAW ZADAŃ TESTOWYCH

1. Kontrola mechanizmów instrumentów dętych blaszanych następuje przez

a) poruszanie tłokami.
b) sprawdzenie krycia klap.
c) wyciskanie tłoków.
d) sprawdzenie dokładności uderzeń młotka.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

27

2. Kołek to część

a) mechaniki organów.
b) mechaniki kotła.
c) mechanizmu naciągu struny.
d) mechaniki pianina.

3. Klucz to

a) mechanizm altówki.
b) mechanika kontrabasu.
c) część mechanizmu tłoku.
d) dodatkowy wentyl.

4. Dźwignia repetycyjna i młoteczek są

a) mechanikami z różnych instrumentów.
b) częściami mechanizmu naciągu w kontrabasie.
c) nazwami części klawisza.
d) częściami mechaniki instrumentów klawiszowych.

5. Opóźnienie w organach pneumatycznych to

a) wada mechanizmu.
b) niewłaściwe działanie.
c) cecha traktury elektrycznej.
d) właściwość mechaniki tego typu.

6. Tłoki w instrumentach dętych blaszanych

a) to inaczej podpórki.
b) kryją klucze.
c) kryją maszynki.
d) to inaczej perinety.

7. Traktura elektryczna

a) była stosowana w okresie renesansu.
b) to konstrukcja każdych organów.
c) była stosowana w romantyzmie.
d) to mechanika organów współczesnych.

8. Efekt tremolo w wibrafonie uzyskujemy za pomocą

a) obrotowych klap .
b) mechanizmu mimośrodowego.
c) przekładni ślimakowej.
d) mechanizmu pedałowego.

9. Współdziałanie mechanizmów instrumentów występuje w

a) skrzypcach.
b) fletni.
c) wibrafonie.
d) werblu.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

28

10. Przystawka wkrętarki to

a) narzędzie do regulacji mechanizmów w akordeonie.
b) narzędzie do regulacji kluczy w werblu.
c) przyrząd do regulacji kluczy.
d) narzędzie do mechanizmu oboju.

11. Klucze występują

a) w skrzypcach.
b) w kornecie.
c) we flecie.
d) w mandolinie.

12. Parafina

a) to olej nieschnący.
b) służy do smarowania mechanizmów.
c) to olej schnący.
d) służy do zintensyfikowania tarcia.

13. Kredę stosujemy

a) do zwiększenia tarcia.
b) wymiennie zamiast parafiny.
c) wymiennie zamiast mydła.
d) jak kalafonie.

14. Pastę czarną stosujemy

a) do złagodzenia tarcia.
b) zamiast brązowej pasty.
c) przy każdym kołku.
d) w każdym kluczu.

15. Pastę brązową stosujemy gdy kołek

a) nie chce się obracać.
b) nie trzyma stroju.
c) komora jest pęknięta.
d) był już smarowany.

16. Olej wazelinowy

a) to materiał higroskopijny.
b) stosujemy gdy kołki nie trzymają stroju.
c) to materiał cierny.
d) stosujemy do smarowania mechanizmów.

17. Mikrostroik instrumentów strunowych powinien

a) łagodnie przestrajać się na każdą częstotliwość.
b) łagodnie przestrajać się na każdą częstotliwość w obrębie kwarty.
c) łagodnie przestrajać się na każdą częstotliwość w obrębie trytonu.
d) łagodnie przestrajać się.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

29

18. Podczas regulacji naciągu struny w kontrabasie należy

a) przechylić maszynkę w kierunku gryfu.
b) przechylić struny w przestrzeni miedzy podstawkiem a strunociągiem.
c) przetrzymać struny palcami lewej ręki.
d) przetrzymać strunociąg.

19. Przy naprawie wentylów obrotowych

a) nie wymieniamy wentyl w całości.
b) prostujemy wentyle.
c) kształtujemy mechanizm wentylów według wzoru.
d) wymieniamy mechanizm wentyli w całości.

20. Ze względu na bezpieczeństwo przy naciąganiu strun na harfę

a) stosujemy w podkładki filcowe pod pedały.
b) używamy kliny z gumy.
c) używamy kliny z metalu.
d) stosujemy podkładki drewniane.

21. Prawidłowość działania kołka kontrolujemy

a) przestrajając wysokość.
b) sprawdzając łatwość ruchu kołkiem.
c) kontrolując oś stożka.
d) zluzowując klucze.

22. Podczas regulacji mechanizmów instrumentów blaszanych

a) wymieniamy wszystkie wentyle.
b) dokręcamy wentyle.
c) wymieniamy sprężynki pod wentylami.
d) wymieniamy podkładki pod wentyle.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

30

KARTA ODPOWIEDZI

Imię i nazwisko.............................................................................................................................

Regulacja mechanizmów instrumentów muzycznych

Zakreśl poprawną odpowiedź.

Nr

zadania

Odpowiedź

Punkty

1.

a

b

c

d

2.

a

b

c

d

3.

a

b

c

d

4.

a

b

c

d

5.

a

b

c

d

6.

a

b

c

d

7.

a

b

c

d

8.

a

b

c

d

9.

a

b

c

d

10.

a

b

c

d

11.

a

b

c

d

12.

a

b

c

d

13.

a

b

c

d

14.

a

b

c

d

15.

a

b

c

d

16.

a

b

c

d

17.

a

b

c

d

18.

a

b

c

d

19.

a

b

c

d

20.

a

b

c

d

21.

a

b

c

d

22.

a

b

c

d

Razem:

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

31

7

.

LITERATURA

1. Kamiński Wł. Świrek J.: Lutnictwo. PWM, Warszawa 1972
2. Panufnik T.: Sztuka lutnicza. Warszawa 1926
3. Panufnik T.: Technologia lutnicza. Warszawa 1934
4. Weisshar J.: Violin restoration. London 2000