Numer

zadania

Przykładowa odpowiedź

Liczba

punktów

1.

1 pkt – po da nie na zwy trans por tu
Od po wiedź:
Wę drów ka jo nów wo do ro wych/pro to nów w cza sie łań cu cha od de cho we go jest przy kła -
dem trans por tu ak tyw ne go.
1 pkt – uza sad nie nie
Od po wiedź:
Trans port ak tyw ny
– od by wa się wbrew gra dien to wi stę żeń
– wymaga nakładu energii

0–2

2.

1 pkt – po praw ne wy ja śnie nie
Od po wiedź:
Ko mór ki ro ślin ne po sia da ją ścia nę ko mór ko wą, któ ra sta no wi ba rie rę utrud nia ją cą we -
wnątrz ko mór ko wą in fek cję.

0–1

3.

1 pkt – każ dy sfor mu ło wa ny wnio sek
Od po wiedź:
– im niż sza tem pe ra tu ra wo dy, tym prze ży wal ność plem ni ków się zwięk sza
– w tej sa mej tem pe ra tu rze wo dy dłu gość ży cia plem ni ków w sper ma to fo rach jest więk -
sza od dłu go ści ży cia wol nych plem ni ków

0–2

4.

1 pkt – po praw ne skla sy fi ko wa nie struk tur do każ dej ka te go rii
Od po wiedź:
– struk tu ry nie obło nio ne: ścia na ko mór ko wa, ry bo so my, cen trio le
– struk tu ry jed no bło no we: re ti ku lum en do pla zma tycz ne, apa rat Gol gie go, li zo so my, wod nicz ki
– struk tu ry dwu bło no we: ją dro ko mór ko we, mi to chon dria, chlo ro plast

0–3

5.

a) 1 pkt – po praw ne wska za nie ga tun ków
Od po wiedź:
Naj szer szy za kres to le ran cji ma gry ka, a naj węż szy za kres to le ran cji ma ogó rek.
b) 2 pkt – na ry so wa nie wy kre su i pra wi dło we przed sta wie nie da nych
Od po wiedź:

0–3

Modele odpowiedzi do arkusza Próbnej Matury z OPERONEM

Biologia

Poziom rozszerzony

Listopad 2010

W klu czu są pre zen to wa ne przy kła do we pra wi dło we od po wie dzi. Na le ży rów nież uznać od po wie dzi ucznia, je śli
są ina czej sfor mu ło wa ne, ale ich sens jest sy no ni micz ny wo bec sche ma tu, oraz in ne po praw ne od po wie dzi nie -
prze wi dzia ne w klu czu.

1

w w w. o p e r o n . p l

0

5

10

15

20

25

30

35

40

kukurydza ogórek

gatunek

temperatura [°C]

lucerna

gryka

jęczmień

pszenica

Biologia. Poziom rozszerzony

Próbna Matura z OPERONEM i „Gazetą Wyborczą”

2

w w w. o p e r o n . p l

Numer

zadania

Przykładowa odpowiedź

Liczba

punktów

6.

a) 1 pkt – po praw ne wy ja śnie nie
Od po wiedź:
Chla my die nie są zdol ne do syn te zy ATP – związ ku wy so ko ener ge tycz ne go – i czer pią go
z ko mó rek, w któ rych ży ją.
b) 1 pkt – po da nie ce chy
Od po wiedź:
Chla my die ży ją wy łącz nie w ży wych ko mór kach.

0–2

7.

2 pkt – po praw ne przy po rząd ko wa nie
1 pkt – przy po rząd ko wa nie z jed nym błę dem
Od po wie dzi:
I – E, II – A, III – C, IV – G, V – B, VI – D

0–2

8.

1 pkt – za pi sa nie rów na nia
Od po wiedź:
C

6

H

12

O

6

+ 6 O

2

" 6 CO

2

+ 6 H

2

O

1 pkt – ob li cze nie
Od po wiedź:
RQ = 6 CO

2

/ 6 O

2

= 1

0–2

9.

a) 1 pkt – po da nie ro dza ju tłusz czu
Od po wiedź:
olej sło necz ni ko wy
1 pkt – uza sad nie nie
Od po wiedź:
Za wie ra naj wię cej nie na sy co nych kwa sów tłusz czo wych.
b) 1 pkt – wy ja śnie nie
Od po wiedź:
Zwie rzę ta nie syn te ty zu ją nie na sy co nych kwa sów tłusz czo wych, na to miast ro śli ny są
zdol ne do ich syn te zy.

0–3

10.

a) 1 pkt – po da nie ro dza ju po kar mu
Od po wiedź:
po karm tłusz czo wy
1 pkt – uza sad nie nie
Od po wiedź:
za wie ra mniej wo dy
b) 1 pkt – wy ja śnie nie
Od po wiedź:
Lep kość krwi osią ga naj wyż szą war tość ra no, a szklan ka wy pi tej wo dy za po bie gła by jej
nad mier ne mu za gęsz cze niu.

0–3

11.

1 pkt – każ da po da na ko rzyść
Przykładowe od po wie dzi:
– mocz nik cha rak te ry zu je się sto sun ko wo ni ską tok sycz no ścią i bar dzo do brą roz pusz czal -
no ścią w wo dzie
– syn te za mocz ni ka po wo du je za kwa sze nie pły nów ustro jo wych
– synteza mocznika wymaga mniejszego nakładu energii niż synteza kwasu moczowego

0–2

12.

a) 1 pkt – po da nie róż ni cy
Od po wiedź:
Fo to od dy cha nie, w od róż nie niu od od dy cha nia mi to chon drial ne go, nie ge ne ru je ener gii
me ta bo licz nej, lecz ją kon su mu je.
b) 1 pkt – wy ja śnie nie
Od po wiedź:
Fo to od dy cha nie po wo du je zmniej sze nie pro duk tyw no ści bio ma sy i re duk cję jej przy ro stu.

0–2

Biologia. Poziom rozszerzony

Próbna Matura z OPERONEM i „Gazetą Wyborczą”

3

w w w. o p e r o n . p l

Numer

zadania

Przykładowa odpowiedź

Liczba

punktów

13.

a) 1 pkt – wy ja śnie nie
Od po wiedź:
En zy my re stryk cyj ne roz po zna ją se kwen cje pa lin dro mo we.
b) 1 pkt – wska za nie en zy mu
Od po wiedź:
en zym A
1 pkt – uza sad nie nie
Od po wiedź:
ponieważ cięcie występuje w tym samym miejscu na obu niciach

0–3

14.

1 pkt – każ da pra wi dło wo uzu peł nio na ko lum na ta be li
Od po wiedź:

0–3

15.

a) 1 pkt – wska za nie licz by cia łek Bar ra u ko bie ty
Od po wiedź:
2 ciał ka Bar ra
1 pkt – wska za nie licz by cia łek Bar ra u męż czy zny
Od po wiedź:
1 ciał ko Bar ra
b) 1 pkt – wy ja śnie nie
Od po wiedź:
Nad licz bo we chro mo so my X sta ją się he te ro chro ma ty no we/nie dzia ła ją lub dzia ła ją sła bo,
zaś nad licz bo we au to so my nie sta ją się he te ro chro ma ty no we i za bu rza ją roz wój.

0–3

16.

1 pkt – po da nie czterech właściwości
Od po wiedź:
– umie jęt ność wy ko rzy sta nia ener gii i wę gla z róż no rod nych źró deł
– szeroki zakres tolerancji wobec czynników środowiska
– odporność białek na wysokie i niskie temperatury
– tworzenie form przetrwalnikowych

0–1

17.

1 pkt – wska za nie ce chy wspól nej
Od po wie dzi:
kształt, funk cje
1 pkt – wska za nie ce chy róż nią cej
Od po wie dzi:
skład bia łek i RNA, wielkość i ciężar, sta ła Sved ber ga (stała sedymentacji)

0–2

18.

1 pkt – po da nie ele men tu bu do wy
Od po wiedź:
grze bień na most ku
1 pkt – wy ja śnie nie funk cji
Od po wiedź:
Grze bień na most ku jest miej scem przy cze pu mię śni pier sio wych wpra wia ją cych w ruch
skrzy dła.

0–2

19.

1 pkt – po da nie czę ści ener gii sło necz nej
Od po wiedź:
świa tło wi dzial ne
1 pkt – uza sad nie nie
Od po wiedź:
Na tę część ener gii sło necz nej przy pa da mak si mum ab sorp cji świa tła przez chlo ro fil.

0–2

Sche mat A –

tri so mia he te ro so mal na

Sche mat B –

mo no so mia he te ro so mal na

Sche mat C –

tri so mia au to so mal na

ze spół Kli ne fel te ra

ze spół Tur ne ra

ze spół Pa tau
ze spół Edward sa
ze spół Do wna

Biologia. Poziom rozszerzony

Próbna Matura z OPERONEM i „Gazetą Wyborczą”

4

w w w. o p e r o n . p l

Numer

zadania

Przykładowa odpowiedź

Liczba

punktów

20.

1 pkt – usta le nie
Od po wiedź:
Nie ist nie je moż li wość wy pi sa nia przy kła du łań cu cha de try tu so we go.
1 pkt – uza sad nie nie
Od po wiedź:
Po nie waż ża den z przed sta wio nych or ga ni zmów nie od ży wia się de try tu sem.

0–2

21.

a) 2 pkt – po da nie nazw wszyst kich ele men tów
1 pkt – od po wiedź z jed ną po mył ką
Od po wiedź:
I – za to ka żyl na, II – przed sio nek, III – ko mo ra, IV – sto żek tęt ni czy
b) 1 pkt – na zwa nie ele men tów ozna czo nych li te rą g
Od po wiedź:
Li te rą g ozna czo no prze wo dy Cu vie ra.
1 pkt – po da nie funk cji
Od po wiedź:
Prze wo dy Cu vie ra pro wa dzą krew żyl ną.

0–4

22.

a) 1 pkt – po da nie trzech ro dza jów fos fo ry la cji
Od po wiedź:
sub stra to wa, fo to syn te tycz na, oksy da cyj na
b) 1 pkt – pra wi dło wa od po wiedź
Od po wiedź:
fos fo ry la cja sub stra to wa
c) 1 pkt – po da nie na zwy en zy mów
Od po wiedź:
en zy my ki na zy

0–3

23.

a) 1 pkt – okre śle nie ty pu prze obra że nia
Od po wiedź:
U wszyst kich przed sta wio nych ga tun ków wy stę pu je prze obra że nie zu peł ne/ho lo me ta bo -
licz ne.
b) 1 pkt – wska za nie ga tun ków
Od po wiedź:
C i D

0–2

24.

1 pkt – wła ści we wska za nie en zy mu
Od po wiedź:
A
1 pkt – uza sad nie nie
Od po wiedź:
En zym A ma mniej szą war tość sta łej Mi cha eli sa – K

M

.

0–2

25.

2 pkt – 3 wska za ne ce chy
1 pkt – 2 wska za ne ce chy
Od po wiedź:
sła by wzrok, do bry węch, brak ogo na, otwory nosowe na końcu dzioba

0–2

26.

1 pkt – po da nie na zwy
Od po wiedź:
Na ma pie przed sta wio no ob sza ry eko lo gicz ne go za gro że nia.
1 pkt – po da nie przy czy ny
Od po wiedź:
Przy czy ną ich po wsta nia jest kon cen tra cja prze my słu i lud no ści na nie wiel kich ob sza rach.

0–2