Organy gminy, powiatu,
samorządu województwa

Organy gminy

Do organów gminy należą:
➢

Rada Gminy –

jest to organ stanowiący i kontrolny gminy.

O ile siedziba rady gminy

znajduje się w mieście położonym na terytorium tej gminy, o tyle rada nosi nazwę rady
miejskiej (w gminach wiejskich jest to rada wiejska). Kadencja w radzie gminy trwa 4 lata
licząc od dnia wyborów.
Na czele rady gminy stoi przewodniczący rady gminy oraz wiceprzewodniczący rady
gminy (w liczbie 1 – 3). Do kompetencji rady gminy należą wszelkie sprawy pozostające w
zakresie działania gminy, o ile ustawy nie stanowią inaczej. Rada gminy ze swojego grona
może powoływać stałe i doraźne komisje do określonych zadań, ustalając przedmiot
działania oraz skład osobowy.
➢

Wójt

– (lub odpowiednio prezydent miasta lub burmistrz) jest on wybierany w wyborach

powszechnych. Pełni funkcję organu wykonawczego gminy. Wójt wykonuje uchwały rady
gminy i zadania gminy określone przepisami prawa. Kadencja wójta rozpoczyna się w dniu
rozpoczęcia kadencji rady gminy lub wyboru go przez radę gminy i upływa z dniem upływu
kadencji rady gminy. Do zadań wójta należy w szczególności:

* przygotowywanie projektów uchwał rady gminy
* określanie sposobu wykonywania uchwał
* gospodarowanie mieniem komunalnym
* wykonywanie budżetu

* zatrudnianie i zwalnianie kierowników gminnych jednostek organizacyjnych

➢

Prawo lokalne - to system norm prawnych, czyli ogólnych, abstrakcyjnych i w przybliżeniu

jednoznacznych dyrektyw postępowania, które powstały w związku z istnieniem i
funkcjonowaniem państwa lub innego uporządkowanego organizmu społecznego,
ustanowione lub uznane przez właściwe organy władzy odpowiednio publicznej lub
społecznej i przez te organy stosowane.

Organy powiatu

Do organów powiatu należą:
➢

Rada powiatu

– jest to stanowiący i kontrolny samorządu powiatowego. Jego

członkowie (zw. radnymi) wybierani są w wyborach bezpośrednich w systemie wyborów
proporcjonalnych.
W skład rady powiatu wchodzą radni w liczbie 15 (w powiatach liczących d0 40 tys.
mieszkańców) oraz po 2 na każde rozpoczęte 20 tys. mieszkańców, ale nie więcej niż 29
radnych w powiecie.
Zakres działalności rady gminy to:
•

stanowienie prawa miejscowego

•

wybór i odwołanie zarządu

•

powołanie i odwołanie na wniosek sekretarza powiatu i skarbnika powiatu starosty

•

uchwalenie budżetu

•

stanowienie o kierunkach działania zarządu powiatu oraz rozpatrywanie sprawozdań z

działalności zarządu, w tym działalności finansowej
•

rozpatrywanie sprawozdania z wykonania budżetu oraz podejmowanie uchwały o

udzielaniu bądź nieudzielaniu absolutorium dla zarządu z tego tytułu
Wybory do Rady powiatu: radni są wybierani w wyborach bezpośrednich, bierne prawo
wyborcze przysługuje osobie mającej prawo wybierania do danej rady, natomiast czynne
prawo wyborcze przysługuje każdemu 18-letniemu obywatelowi, który na stałe
zamieszkuje na terenie danej gminy i jest wpisany w danej gminie do stałego rejestru

wyborców. Z kolei prawa do wybierania nie mają osoby, które są pozbawione praw
publicznych pełnomocnym orzeczeniem sądu, pozbawione są praw wyborczych
orzeczeniem Trybunału Stanu lub są ubezwłasnowolnione pełnomocnym orzeczeniem
sądu.

➢

Zarząd powiatu

- zgodnie z art. 26 ustawy o samorządzie powiatowym jest organem

wykonawczym Powiatu.
W skład zarządu powiatu wchodzą starosta jako jego przewodniczący, wicestarosta i
pozostali członkowie. Członkostwa w zarządzie powiatu nie można łączyć z członkostwem
w organie innej jednostki samorządu terytorialnego oraz z zatrudnieniem w administracji
rządowej, a także z mandatem posła i senatora. Członek zarządu nie może brać udziału w
głosowaniu, jeżeli dotyczy to jego interesu prawnego.
Rada powiatu wybiera zarząd zgodnie z art. 27 w liczbie od 3 do 5 osób, w tym starostę i
wicestarostę, w ciągu 3 miesięcy od dnia ogłoszenia wyników wyborów przez właściwy
organ wyborczy. Liczbę członków zarządu określa w statucie rada powiatu.
Rada powiatu wybiera starostę bezwzględną większością głosów ustawowego składu
rady, w głosowaniu tajnym. Rada powiatu wybiera wicestarostę oraz pozostałych członków
zarządu na wniosek starosty zwykłą większością głosów w obecności co najmniej połowy
ustawowego składu rady, w głosowaniu tajnym. Zarząd powiatu działa do dnia wyboru
nowego zarządu (art. 29).
Zgodnie z art. 29 jeżeli rada powiatu nie dokona wyboru zarządu w terminie określonym w
art. 27, ulega rozwiązaniu z mocy prawa. Informację o rozwiązaniu rady powiatu z
przyczyny określonej w ust. 1 wojewoda niezwłocznie podaje do wiadomości w sposób
zwyczajowo przyjęty na obszarze powiatu oraz ogłasza w formie obwieszczenia w
wojewódzkim dzienniku urzędowym. Po rozwiązaniu rady powiatu z powyższej przyczyny
przeprowadza się wybory przedterminowe.

Organy samorządu województwa

➢

Samorząd województwa

- jest to wyodrębniony w strukturze państwa związek

społeczności regionalnej funkcjonujący w randze województwa, który z mocy prawa
powołany jest do samodzielnego wykonywania zadań administracji publicznej, a także
wyposażony w materialne środki umożliwiające realizację nałożonych na niego zadań.
Samorząd województwa posiada możliwość kształtowania własnej wewnętrznej
organizacji, m. in. wyboru organów samorządu wojewódzkiego (sejmik województwa,
zarząd województwa), a także stanowienia poprzez te organy prawa miejscowego.

Organy samorządu województwa działają na podstawie i w granicach określonych
prawem. Do zakresu działania samorządu województwa należy wykonywanie zadań
publicznych o charakterze wojewódzkim, niezastrzeżonych ustawami na rzecz organów
administracji rządowej. Zakres działania samorządu województwa nie narusza
samodzielności powiatu i gminy, a organy samorządu województwa nie stanowią wobec
powiatu i gminy organów nadzoru lub kontroli oraz nie są organami wyższego stopnia w
postępowaniu administracyjnym.
Samorząd województwa wykonuje określone ustawami zadania publiczne w imieniu
własnym i na własną odpowiedzialność, dysponuje mieniem wojewódzkim oraz prowadzi
samodzielnie gospodarkę finansową na podstawie budżetu.
Województwo ma osobowość prawną.
Samorząd województwa, na podstawie upoważnień ustawowych, stanowi akty prawa
miejscowego obowiązujące na obszarze województwa.
➢

Sejmik województwa - jest organem stanowiącym i kontrolnym województwa.

Kadencja sejmiku trwa 4 lata, licząc od dnia wyborów. W skład sejmiku województwa

wchodzą radni, wybierani w wyborach bezpośrednich. W skład sejmiku wojewódzkiego
wchodzą radni w liczbie czterdziestu pięciu w województwach liczących do 2 000 000
mieszkańców oraz po pięciu radnych na każde kolejne rozpoczęte 500 000 mieszkańców.
Uchwały sejmiku województwa zapadają zwykłą większością głosów, w obecności co
najmniej połowy ustawowego składu sejmiku, w głosowaniu jawnym lub jawnym imiennie ,
chyba że przepisy ustawy stanowią inaczej. W przypadku równej liczby głosów rozstrzyga
głos przewodniczącego sejmiku województwa. Sejmik województwa wybiera ze swojego
grona przewodniczącego sejmiku województwa oraz nie więcej niż 3
wiceprzewodniczących. Sejmik województwa obraduje na sesjach zwoływanych przez
przewodniczącego sejmiku województwa, co najmniej raz na kwartał.
Przewodniczący i wiceprzewodniczący sejmiku województwa nie mogą wchodzić w skład
zarządu województwa. Sejmik województwa może powoływać ze swojego grona stałe i
doraźne komisje do wykonywania określonych zadań. Przedmiot działania, zakres zadań,
zasady dotyczące składu, organizację wewnętrzną oraz tryb pracy komisji powoływanych
przez sejmik określa statut województwa. Sejmik województwa kontroluje działalność
zarządu województwa oraz wojewódzkich samorządowych jednostek organizacyjnych. W
tym celu powołuje komisję rewizyjną, w skład której wchodzą radni - w tym przedstawiciele
wszystkich klubów. Członkostwa w komisji rewizyjnej nie można łączyć z funkcjami
marszałka województwa, przewodniczącego i wiceprzewodniczących sejmiku
województwa oraz radnych będących członkami zarządu województwa. Komisja rewizyjna
opiniuje wykonanie budżetu i występuje z wnioskiem do sejmiku województwa w sprawie
udzielenia lub nieudzielenia absolutorium zarządowi województwa. Wniosek ten podlega
zaopiniowaniu przez regionalną izbę obrachunkową. Zasady i tryb działania zarządu
województwa określa statut województwa.