mechanik operator pojazdow i maszyn rolniczych 723[03] z2 03 n

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

MINISTERSTWO EDUKACJI

NARODOWEJ

Radosław Kacperczyk

Diagnozowanie i naprawa układów silnika
723[03].Z2.03

Poradnik dla nauczyciela

Wydawca

Instytut Technologii Eksploatacji – Państwowy Instytut Badawczy
Radom 2007

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

Recenzenci:

mgr inż. Tadeusz Budzisz
mgr inż. Marek Rudziński

Opracowanie redakcyjne:
mgr Radosław Kacperczyk

Konsultacja:
mgr inż. Andrzej Kacperczyk

Poradnik stanowi obudowę dydaktyczną programu jednostki modułowej 723[03].Z2.03
,,Diagnozowanie i naprawa układów silnika”, zawartego w programie nauczania dla zawodu
mechanik–operator pojazdów i maszyn rolniczych.

Wydawca

Instytut Technologii Eksploatacji – Państwowy Instytut Badawczy, Radom 2007

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

SPIS TREŚCI

1. Wprowadzenie

2. Wymagania wstępne

3. Cele kształcenia

4. Przykładowe scenariusze zajęć

5. Ćwiczenia

5.1. Charakterystyka pojazdów rolniczych. Organizacja stanowiska obsługi

i napraw bieżących pojazdów

5.1.1. Ćwiczenia

5.2. Charakterystyka, budowa oraz zastosowanie silników spalinowych

5.2.1. Ćwiczenia

5.3. Budowa, działanie i obsługa układów silnika

5.3.1. Ćwiczenia

5.4. Naprawa i diagnozowanie układów silników spalinowych

5.4.1. Ćwiczenia

6. Ewaluacja osiągnięć ucznia

7. Literatura

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

1. WPROWADZENIE

Przekazujemy Państwu Poradnik dla nauczyciela, który będzie pomocny w prowadzeniu

zajęć dydaktycznych w szkole kształcącej w zawodzie mechanik – operator pojazdów i maszyn
rolniczych, w jednostce modułowej 723[03].Z2.03

W poradniku zamieszczono:

–

wymagania wstępne,

− cele kształcenia,
− przykładowe scenariusze zajęć,
− ćwiczenia, które zawierają:

− wskazówki do realizacji ćwiczeń,
− sposób wykonania ćwiczenia,
− metody nauczania–uczenia się,
− wykaz środków dydaktycznych,

− ewaluację osiągnięć ucznia,
–

wykaz literatury.

W procesie nauczania-uczenia się proponuje się stosować następujące metody: dyskusję

dydaktyczną, projektów, tekstu przewodniego, pokaz z opisem oraz ćwiczenia praktyczne.
Podczas poznawania maszyn oraz silników należy zwrócić uwagę na ich rodzaje, budowę,
zastosowanie. Każdy uczeń powinien mieć możliwość bezpośredniej identyfikacji podzespołów
silnika. Uczniowie powinni w grupach oraz samodzielnie wykonać diagnostykę oraz naprawę
podzespołów silnika.

Podczas ćwiczeń uczniowie powinni posługiwać się katalogami, instrukcjami obsługi oraz

poradnikami. Należy uzmysłowić uczniom konieczność stałego poszerzania swojej wiedzy
i umiejętności.

Przed przystąpieniem do ćwiczeń należy zapoznać uczniów z przepisami bezpieczeństwa i

higieny pracy podczas prac diagnostycznych oraz naprawczych silników.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

Schemat układu jednostek modułowych

723[03].Z2

Eksploatacja pojazdów rolniczych

723[03].Z2.01

Stosowanie przepisów ruchu

drogowego

723[03].Z2.07

Diagnozowanie i naprawa

układów elektrycznych

w pojazdach i maszynach

723[03].Z2.04

Diagnozowanie

i naprawa układów

napędowych pojazdów

723[03].Z2.05

Diagnozowanie i naprawa

układów kierowniczych,

jezdnych, zawieszenia

i hamulcowych

723[03].Z2.08

Wykonywanie przeglądów

technicznych i obsługi

sezonowej

723[03].Z2.06

Diagnozowanie i naprawa

układów hydraulicznych,

pneumatycznych

i urządzeń zaczepowych

723[03].Z2.02

Stosowanie technik

kierowania pojazdem

i wykonywanie czynności

kontrolno-obsługowych

723[03].Z2.03

Diagnozowanie

i naprawa układów silnika

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

2. WYMAGANIA WSTĘPNE

Przystępując do realizacji programu jednostki modułowej uczeń powinien umieć:

−

stosować przepisy bhp, ochrony przeciwpożarowej oraz ochrony środowiska,

−

posługiwać się podstawowymi urządzeniami pomiarowymi: suwmiarką, szczelinomierzem,

−

posługiwać się instrukcjami i dokumentacją techniczną,

−

posługiwać się podstawowymi pojęciami z zakresu statyki, dynamiki i kinematyki, takimi
jak: masa, siła, prędkość, energia,

−

korzystać z różnych źródeł informacji,

−

współpracować w grupie.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

3. CELE KSZTAŁCENIA

W wyniku realizacji programu jednostki modułowej uczeń powinien umieć:

–

określić kryteria podziału pojazdów rolniczych,

–

rozpoznać cechy różniące pojazdy pod względem konstrukcyjnym i eksploatacyjnym,

–

scharakteryzować ogólną budowę, właściwości eksploatacyjne i przeznaczenie pojazdów
rolniczych,

–

wyjaśnić pojęcie siły uciągu ciągnika rolniczego i poślizgu kół,

–

scharakteryzować klasyfikację silników spalinowych,

–

scharakteryzować różne rodzaje silników spalinowych oraz ich zastosowanie w pojazdach
rolniczych,

–

wyjaśnić zasadę działania silników z zapłonem iskrowym i samoczynnym,

–

scharakteryzować właściwości paliw silnikowych,

–

odróżnić podstawowe układy silników spalinowych,

–

rozpoznać materiały, z których wykonane są części silników spalinowych,

–

wskazać poszczególne części silników,

–

objaśnić budowę i zadania układów silnika,

–

wyjaśnić zasady działania układów silników spalinowych,

–

wykryć najczęstsze usterki poszczególnych układów silnika,

–

zweryfikować stan techniczny części i układów silnika,

–

scharakteryzować paliwa, oleje, smary i inne materiały eksploatacyjne,

–

zaplanować oszczędne gospodarowanie materiałami eksploatacyjnymi,

–

posłużyć

się

narzędziami

monterskimi,

przyrządami

kontrolno-pomiarowymi

i diagnostycznymi,

–

wykonać czynności obsługi technicznej poszczególnych układów silników spalinowych,

–

ocenić stan techniczny oraz wykryć i usunąć usterki poszczególnych układów silników
spalinowych,

–

wykonać regulację układu rozrządu, zasilania i zapłonu,

–

wykonać naprawy silników metodą wymiany części,

–

zastosować przepisy bhp podczas naprawy i diagnozowania układów silnika.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

4. PRZYKŁADOWE SCENARIUSZE ZAJĘĆ

Scenariusz zajęć 1

Osoba prowadząca

…………………………………….………….

Modułowy program nauczania: Mechanik – operator pojazdów i maszyn rolniczych 723[03]
Moduł:

Eksploatacja pojazdów rolniczych 723[03].Z2

Jednostka modułowa:

Diagnozowanie i naprawa układów silnika 723[03].Z2.03

Temat: Klasyfikacja i budowa silników spalinowych.

Cel ogólny: Ukształtowanie umiejętności klasyfikowania, rozróżniania, przedstawienia

budowy silników spalinowych.

Po zakończeniu zajęć edukacyjnych uczeń powinien umieć:

−

wymienić rodzaje silników ze względu na różne kryteria tj. ułożenie cylindrów, prędkość

obrotową, system rozrządu, system chłodzenie i inne,

−

wyjaśnić definicje silnika,

−

wymienić czynniki wpływające na zamianę energii chemicznej w pracę mechaniczną,

−

przedstawić budowę tłokowego silnika spalinowego,

−

wyjaśnić zasadę działania silnika,

−

scharakteryzować elementy wchodzące w skład silnika spalinowego.

Metody nauczania–uczenia się:

−

wykład konwersatoryjny,

−

pokaz,

−

dyskusja dydaktyczna wielokrotna,

−

ćwiczenia.

Formy organizacyjne pracy uczniów:

−

grupowa.

Czas: 2 godziny dydaktyczne.

Środki dydaktyczne:

−

plansze dydaktyczne,

−

tablice poglądowe,

−

schemat tłokowego silnika spalinowego,

−

poradnik dla ucznia.

Przebieg zajęć:
1. Wprowadzenie.
2. Przedstawienie celów zajęć.
3. Realizacja tematu:

−

nauczyciel wyjaśnia celowość oraz zasady klasyfikacji silników spalinowych,

−

nauczyciel pokazuje oraz omawia rodzaje silników spalinowych,

−

nauczyciel dzieli grupę na dwuosobowe zespoły. Każdy zespół ma dokonać klasyfikacji

silników spalinowych pod względem kryteriów tj. ułożenia cylindrów, prędkości
obrotowej, systemu rozrządu, systemu chłodzenie i in.,

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

−

każdy zespół ma na schemacie silnika przedstawić jego budowę oraz scharakteryzować

poszczególne jego elementy,

−

nauczyciel sprawdza poprawność wykonanego zadania, omawia popełnione błędy.

4. Po wykonaniu zadania, uczniowie porządkują swoje stanowisko pracy.
5. Przeprowadzanie dyskusji na temat wykonanych ćwiczeń.

Zakończenie zajęć

Praca domowa
Zapoznaj się z materiałem nauczania, który będzie realizowany na następnych zajęciach.

Sposób uzyskania informacji zwrotnej od ucznia po zakończonych zajęciach:

Przeprowadzenie anonimowej ankiety ewaluacyjnej dotyczącej sposobu prowadzenia

zajęć, trudności podczas realizowania zadania i zdobytych umiejętności.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

Scenariusz zajęć 2

Osoba prowadząca

…………………………………….………….

Modułowy program nauczania: Mechanik – operator pojazdów i maszyn rolniczych 723[03]
Moduł:

Eksploatacja pojazdów rolniczych 723[03].Z2

Jednostka modułowa:

Diagnozowanie i naprawa układów silnika 723[03].Z2.03

Temat: Badanie rozrusznika.

Cel ogólny: Ukształtowanie umiejętności z zakresu przeprowadzenia badania rozrusznika.

Po zakończeniu zajęć edukacyjnych uczeń powinien umieć:

−

zorganizować stanowisko pracy zgodnie z zasadami bhp,

−

wykonać badanie rozrusznika mierząc:

−

napięcie na zaciskach rozrusznika,

−

prędkość obrotowa wirnika rozrusznika,

−

moc elektryczna rozrusznika,

−

moment obrotowy rozrusznika,

−

moc na wale rozrusznika,

−

sprawności rozrusznika,

−

określić rodzaj uszkodzenia rozrusznika.

Metody nauczania–uczenia się:

−

pokaz,

−

dyskusja dydaktyczna wielokrotna,

−

ćwiczenia praktyczne.

Formy organizacyjne pracy uczniów:

−

grupowa.

Czas: 5 godzin dydaktycznych.

Środki dydaktyczne:

−

poradnik dla ucznia,

−

rozruszniki do wykonywanych ćwiczeń,

−

instrukcje napraw i obsługi pojazdów,

−

stół probierczy do przeprowadzenia badania rozrusznika,

−

instrukcja obsługi stołu probierczego,

−

zestaw kluczy.

Przebieg zajęć:
1. Wprowadzenie.
2. Przedstawienie celów zajęć.
3. Realizacja tematu:

−

nauczyciel określa kolejne etapy wykonywania badania rozrusznika,

−

nauczyciel dzieli grupę na dwuosobowe zespoły. Każdy zespół określa tok

postępowania podczas wykonywania poszczególnych etapów,

−

każdy zespół zgodnie z planem przeprowadza badanie rozrusznika,

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

−

każdy zespół dokonuje diagnozy stanu technicznego badanego rozrusznika,

−

nauczyciel sprawdza poprawność wykonanego zadania, omawia popełnione błędy.

4. Po wykonanym zadaniu uczniowie porządkują swoje stanowiska pracy.
5. Przeprowadzanie dyskusji na temat wykonywanych ćwiczeń, trudności i ewentualnie

popełnianych błędów.

Zakończenie zajęć

Sposób uzyskania informacji zwrotnej od ucznia po zakończonych zajęciach:

−

Ewaluacja poprzez uzyskanie informacji zwrotnej podczas dyskusji podsumowującej.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

5. ĆWICZENIA

5.1. Charakterystyka pojazdów rolniczych. Organizacja

stanowiska obsługi i napraw bieżących pojazdów

5.1.1. Ćwiczenia

Ćwiczenie 1

Określ zagrożenia i sposoby zapobiegania im w trakcie korzystania z narzędzi ręcznych

o napędzie pneumatycznym.

Wskazówki do realizacji
Zajęcia powinny się rozpocząć krótkim wykładem wprowadzającym. Należy uczniom

uzmysłowić zagrożenia oraz sposoby zapobiegania im podczas korzystanie z narzędzi ręcznych
o napędzie pneumatycznym w trakcie wykonywania diagnostyki oraz naprawy silników. Przed
przystąpieniem do wykonania ćwiczenia uczniowie powinni przeczytać fragment rozdziału
Materiał nauczania. Nauczyciel dzieli uczniów na grupy 2 osobowe. Uczniowie posługując się
dostępnymi środkami dydaktycznymi określają czynniki stanowiące zagrożenie oraz sposoby
zapobiegania tym zagrożeniom. W trakcie ćwiczenia nauczyciel obserwuje pracę uczniów,
w razie potrzeby udziela im wskazówek. Nauczyciel prowokuje dyskusję na temat, jakie
czynniki stanowią zagrożenie i w jaki sposób można im zapobiegać.

Sposób wykonania ćwiczenia

Uczeń powinien:

1) zgromadzić materiały i narzędzia do wykonania ćwiczenia,
2) zorganizować stanowisko pracy zgodnie z zasadami bhp i ergonomii pracy,
3) zaplanować tok postępowania,
4) przygotować tabelę według wzoru:

L.p.

Czynniki stanowiące zagrożenie

Sposoby zapobiegania wypadkom

5) wpisać do tabeli osiem przykładowych rodzajów zagrożeń oraz odpowiadające im sposoby

zapobiegania,

6) przeprowadzić analizę ćwiczenia,
7) zaprezentować pracę na forum grupy.

Zalecane metody nauczania–uczenia się:

−

ćwiczenie,

−

dyskusja dydaktyczna wielokrotna.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

Środki dydaktyczne:

−

plansze dydaktyczne z zakresu BHP posługiwania się narzędziami ręcznymi o napędzie

pneumatycznym,

−

arkusz papieru,

−

przybory do pisania, ołówek, linijka.

Ćwiczenie 2

Określ rodzaje ciągników rolniczych, ich cechy charakterystyczne i zastosowanie.

Wskazówki do realizacji
Zajęcia powinny się rozpocząć krótkim wykładem wprowadzającym. Należy uczniom

przedstawić kryteria doboru podziału pojazdów rolniczych, określić ich cechy
charakterystyczne oraz zastosowania. Przed przystąpieniem do wykonania ćwiczenia
uczniowie powinni przeczytać fragment rozdziału Materiał nauczania. Nauczyciel dzieli
uczniów na grupy 2 osobowe. Uczniowie posługując się dostępnymi środkami dydaktycznymi
określają rodzaje pojazdów rolniczych, ich cechy charakterystyczne oraz zastosowanie.
W trakcie wykonywania ćwiczenia uczniowie mogą korzystać z Internetu. W trakcie ćwiczenia
nauczyciel obserwuje pracę uczniów, w razie potrzeby udziela im wskazówek. Nauczyciel
prowokuje dyskusję na temat cech charakterystycznych oraz zastosowania pojazdów
rolniczych.

Sposób wykonania ćwiczenia

Uczeń powinien:

1) zgromadzić materiały do wykonania ćwiczenia,
2) zorganizować stanowisko pracy zgodnie z zasadami bhp i ergonomii pracy,
3) zaplanować tok postępowania,
4) przedstawić podział pojazdów rolniczych, wymienić ich cechy charakterystyczne

i zastosowanie,

5) przeprowadzić analizę ćwiczenia,
6) zaprezentować pracę na forum grupy.

Zalecane metody nauczania–uczenia się:

−

ćwiczenie,

−

dyskusja dydaktyczna wielokrotna.

Środki dydaktyczne:

−

plansze dydaktyczne zawierające klasyfikację pojazdów rolniczych oraz elementy ich

budowy,

−

stanowisko komputerowe z dostępem do Internetu,

−

arkusz papieru,

−

przybory do pisania, ołówek, linijka,

−

literatura zgodna z wykazem.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

Ćwiczenie 3

Scharakteryzuj elementy wyposażenia stanowiska obsługowo naprawczego. Przedstaw

zastosowanie poszczególnych elementów.

Wskazówki do realizacji
Zajęcia powinny się rozpocząć krótkim wykładem wprowadzającym. Należy uczniom

przedstawić elementy wchodzące w skład stanowiska obsługowo naprawczego, określić ich
zastosowanie. Przed przystąpieniem do wykonania ćwiczenia uczniowie powinni przeczytać
fragment rozdziału Materiał nauczania. Nauczyciel dzieli uczniów na grupy 2 osobowe.
Uczniowie posługując się dostępnymi środkami dydaktycznymi określają elementy znajdujące
się na wyposażeniu stanowiska obsługowo naprawczego, oraz określają celowość doboru
poszczególnych urządzeń i ich zastosowanie. W trakcie wykonywania ćwiczenia uczniowie
mogą korzystać z Internetu. W trakcie ćwiczenia nauczyciel obserwuje pracę uczniów, w razie
potrzeby udziela im wskazówek. Nauczyciel prowokuje dyskusję na temat koniecznego
wyposażenia takiego stanowiska.

Sposób wykonania ćwiczenia

Uczeń powinien:

1) zgromadzić materiały do wykonania ćwiczenia,
2) zorganizować stanowisko pracy zgodnie z zasadami bhp i ergonomii pracy,
3) zaplanować tok postępowania,
4) scharakteryzować elementy wchodzące w skład wyposażenia stanowiska obsługowo

naprawczego,

5) przeprowadzić analizę ćwiczenia,
6) zaprezentować pracę na forum grupy.

Zalecane metody nauczania–uczenia się:

−

ćwiczenie,

−

dyskusja dydaktyczna wielokrotna.

Środki dydaktyczne:

−

plansze dydaktyczne zawierające urządzenia i przyrządy znajdujące się na wyposażeniu

stanowiska obsługowo naprawczego,

−

stanowisko komputerowe z dostępem do Internetu,

−

arkusz papieru,

−

przybory do pisania, ołówek, linijka,

−

literatura zgodna z wykazem.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

5.2. Charakterystyka, budowa oraz zastosowanie silników

spalinowych

5.2.1. Ćwiczenia

Ćwiczenie 1

Opracuj schemat blokowy klasyfikacji silników uwzględniając następujące kryteria:

−

sposób zapłonu paliwa,

−

stosowane paliwo,

−

ułożenie cylindrów,

−

prędkość obrotową,

−

sposób chłodzenia,

−

liczbę cylindrów,

−

system rozrządu.

Wskazówki do realizacji
Zajęcia powinny się rozpocząć krótkim wykładem wprowadzającym. Należy uczniom

przedstawić elementy wchodzące w skład klasyfikacji silników oraz zasady tworzenia
schematów blokowych. Przed przystąpieniem do wykonania ćwiczenia uczniowie powinni
przeczytać fragment rozdziału Materiał nauczania. Nauczyciel dzieli uczniów na grupy
2 osobowe. Uczniowie posługując się dostępnymi środkami dydaktycznymi opracowują
schemat blokowy klasyfikacji silników uwzględniając wymienione kryteria. W trakcie
ćwiczenia nauczyciel obserwuje pracę uczniów, w razie potrzeby udziela im wskazówek.
Nauczyciel prowokuje dyskusję na temat klasyfikacji silników oraz jej celowości.

Sposób wykonania ćwiczenia

Uczeń powinien:

1) zgromadzić materiały do wykonania ćwiczenia,
2) zorganizować stanowisko pracy zgodnie z zasadami bhp i ergonomii pracy,
3) zaplanować tok postępowania,
4) zestawić w schemat blokowy rodzaje silników spalinowych według podanych kategorii,
5) przeprowadzić analizę ćwiczenia,
6) zaprezentować pracę na forum grupy.

Zalecane metody nauczania–uczenia się:

−

ćwiczenie,

−

dyskusja dydaktyczna wielokrotna.

Środki dydaktyczne:

−

plansze dydaktyczne przedstawiające przykładowe klasyfikacje silników,

−

arkusz papieru,

−

przybory do pisania, ołówek, linijka,

−

literatura zgodna z wykazem.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

Ćwiczenie 2

Sporządź w formie tabeli charakterystykę porównawczą silników uwzględniając

podstawowe parametry silników spalinowych, takie jak:

−

charakterystyczne wymiary silnika,

−

stopień sprężania,

−

prędkość obrotowa,

−

moment obrotowy,

−

moc,

−

sprawność,

−

zużycie paliwa.

Wskazówki do realizacji
Zajęcia powinny się rozpocząć krótkim wykładem wprowadzającym. Należy uczniom

przedstawić przykładowe charakterystyki silników. Przed przystąpieniem do wykonania
ćwiczenia uczniowie powinni przeczytać fragment rozdziału Materiał nauczania. Nauczyciel
dzieli uczniów na grupy 2 osobowe. Uczniowie posługując się dostępnymi środkami
dydaktycznymi opracowują w formie tabeli charakterystykę porównawczą silników
uwzględniając parametry podane w zadaniu. W trakcie ćwiczenia nauczyciel obserwuje pracę
uczniów, w razie potrzeby udziela im wskazówek. Nauczyciel prowokuje dyskusję na temat
przeprowadzanego ćwiczenia.

Sposób wykonania ćwiczenia

Uczeń powinien:

1) zgromadzić materiały do wykonania ćwiczenia,
2) zorganizować stanowisko pracy zgodnie z zasadami bhp i ergonomii pracy,
3) zaplanować tok postępowania,
4) zdefiniować wielkości występujące w silnikach spalinowych,
5) wypisać cechy charakterystyczne oraz zadania, jakie one spełniają,
6) opracować i sporządzić tabelaryczne zestawienie,
7) przeprowadzić analizę ćwiczenia,
8) zaprezentować pracę na forum grupy.

Zalecane metody nauczania–uczenia się:

−

ćwiczenie,

−

dyskusja dydaktyczna wielokrotna.

Środki dydaktyczne:

−

plansze dydaktyczne przedstawiające przykładową charakterystykę silnika,

−

arkusz papieru,

−

przybory do pisania, ołówek, linijka,

−

literatura zgodna z wykazem.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

5.3. Budowa, działanie i obsługa układów silnika

5.3.1. Ćwiczenia

Ćwiczenie 1

Sporządź w formie tabeli charakterystykę porównawczą silników z zapłonem

samoczynnym,

gaźnikowym

wtryskowym

uwzględniając

budowę

oraz

cechy

charakterystyczne.

Wskazówki do realizacji
Zajęcia powinny się rozpocząć krótkim wykładem wprowadzającym. Należy uczniom

przedstawić charakterystyki silników z zapłonem samoczynnym, gaźnikowym i wtryskowym.
Przed przystąpieniem do wykonania ćwiczenia uczniowie powinni przeczytać odpowiedni
fragment rozdziału Materiał nauczania. Nauczyciel dzieli uczniów na grupy 2 osobowe.
Uczniowie posługując się dostępnymi środkami dydaktycznymi opracowują w formie tabeli
charakterystykę porównawczą silników, uwzględniając ich budowę i cechy charakterystyczne.
W trakcie ćwiczenia nauczyciel obserwuje pracę uczniów, w razie potrzeby udziela im
wskazówek. Nauczyciel prowokuje dyskusję na temat przeprowadzanego ćwiczenia.

Sposób wykonania ćwiczenia

Uczeń powinien:

1) zgromadzić materiały do wykonania ćwiczenia,
2) zorganizować stanowisko pracy zgodnie z przepisami BHP,
3) zaplanować tok postępowania,
4) zdefiniować elementy występujące w różnych układach zasilania silników,
5) wypisać cechy charakterystyczne oraz zadania, jakie one spełniają,
6) dokonać analizy i interpretacji wyników,
7) zaprezentować wyniki pracy na forum grupy.

Zalecane metody nauczania–uczenia się:

−

ćwiczenie,

−

dyskusja dydaktyczna wielokrotna.

Środki dydaktyczne:

−

plansze dydaktyczne przedstawiające charakterystykę silnika,

−

linijka, kartka papieru,

−

przybory do pisania,

−

literatura zgodna z wykazem.

Ćwiczenie 2

Sporządź w formie tabeli charakterystykę porównawczą urządzeń rozruchowych

uwzględniając budowę oraz cechy charakterystyczne.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

Wskazówki do realizacji
Zajęcia powinny się rozpocząć krótkim wykładem wprowadzającym. Należy uczniom

przedstawić charakterystyki urządzeń rozruchowych. Przed przystąpieniem do wykonania
ćwiczenia uczniowie powinni przeczytać fragment rozdziału Materiał nauczania. Nauczyciel
dzieli uczniów na grupy 2 osobowe. Uczniowie posługując się dostępnymi środkami
dydaktycznymi opracowują w formie tabeli charakterystykę porównawczą urządzeń
rozruchowych, uwzględniając ich budowę i cechy charakterystyczne. W trakcie ćwiczenia
nauczyciel obserwuje pracę uczniów, w razie potrzeby udziela im wskazówek. Nauczyciel
prowokuje dyskusję na temat przeprowadzanego ćwiczenia.

Sposób wykonania ćwiczenia

Uczeń powinien:

1) zgromadzić materiały do wykonania ćwiczenia,
2) zorganizować stanowisko pracy zgodnie z przepisami BHP,
3) zaplanować tok postępowania,
4) zdefiniować elementy występujące w różnych urządzeniach rozruchowych,
5) wypisać cechy charakterystyczne oraz zadania, jakie one spełniają,
6) dokonać analizy i interpretacji wyników,
7) zaprezentować wyniki pracy na forum grupy.

Zalecane metody nauczania–uczenia się:

−

ćwiczenie,

−

dyskusja dydaktyczna wielokrotna.

Środki dydaktyczne:

−

plansze dydaktyczne przedstawiające charakterystykę silnika,

−

linijka, kartka papieru,

−

przybory do pisania,

−

literatura zgodna z wykazem.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

5.4. Naprawa i diagnozowanie układów silników spalinowych

5.4.1. Ćwiczenia

Ćwiczenie 1

Dokonaj pomiaru ciśnienia sprężania silnika. Zinterpretuj wyniki pomiarów.

Wskazówki do realizacji
Zajęcia powinny się rozpocząć krótkim wykładem wprowadzającym. Należy uczniom

przedstawić sposób postępowania oraz stosowane narzędzia w trakcie wykonywania
ćwiczenia. Przed przystąpieniem do wykonania ćwiczenia uczniowie powinni przeczytać
fragment rozdziału Materiał nauczania. Nauczyciel dzieli uczniów na grupy 2 osobowe.
Uczniowie posługując się dostępnymi środkami dydaktycznymi przeprowadzają pomiar
ciśnienia sprężania zgodnie z omówionym tokiem postępowania. W trakcie ćwiczenia
nauczyciel obserwuje pracę uczniów, w razie potrzeby udziela im wskazówek. Nauczyciel
prowokuje dyskusję na temat interpretacji wyników pomiarowych.

Sposób wykonania ćwiczenia

Uczeń powinien:

1) zgromadzić materiały do wykonania ćwiczenia,
2) zorganizować stanowisko pracy zgodnie z przepisami BHP,
3) zaplanować tok postępowania,
4) wykonać ćwiczenie według instrukcji zawartej w materiale nauczania,
5) dokonać analizy i interpretacji wyników,
6) zaprezentować wyniki pracy na forum grupy.

Zalecane metody nauczania–uczenia się:

−

wykład,

−

ćwiczenie,

−

dyskusja dydaktyczna wielokrotna.

Środki dydaktyczne:

−

plansze dydaktyczne obrazujące sposób wykonania pomiaru,

−

manometr,

−

narzędzia konieczne do wykonania ćwiczenia,

−

linijka, kartka papieru,

−

przybory do pisania,

−

literatura zgodna z wykazem.

Ćwiczenie 2

Dokonaj pomiaru względnego spadku ciśnienia oleju na wyłączonym silniku. Zinterpretuj

wyniki pomiarów.

Wskazówki do realizacji
Zajęcia powinny się rozpocząć krótkim wykładem wprowadzającym. Należy uczniom

przedstawić sposób postępowania oraz stosowane narzędzia w trakcie wykonywania

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

ćwiczenia. Przed przystąpieniem do wykonania ćwiczenia uczniowie powinni przeczytać
fragment rozdziału Materiał nauczania. Nauczyciel dzieli uczniów na grupy 2 osobowe.
Uczniowie posługując się dostępnymi środkami dydaktycznymi przeprowadzają pomiar
względnego spadku ciśnienia oleju zgodnie z omówionym tokiem postępowania. W trakcie
ćwiczenia nauczyciel obserwuje pracę uczniów, w razie potrzeby udziela im wskazówek.
Nauczyciel prowokuje dyskusję na temat interpretacji wyników pomiarowych.

Sposób wykonania ćwiczenia

Uczeń powinien:

Zalecane metody nauczania–uczenia się:

−

ćwiczenie,

−

dyskusja dydaktyczna wielokrotna.

Środki dydaktyczne:

−

plansze dydaktyczne obrazujące sposób wykonania pomiaru,

−

próbnik szczelności łożysk,

−

narzędzia konieczne do wykonania ćwiczenia,

−

kartka papieru,

−

przybory do pisania,

−

literatura zgodna z wykazem.

Ćwiczenie 3

Przeprowadź kontrolę stanu korbowodu, oraz w razie konieczności przeprowadź jego

prostowanie. Dokonaj interpretacji wyników.

Wskazówki do realizacji
Zajęcia powinny się rozpocząć krótkim wykładem wprowadzającym. Należy uczniom

przedstawić sposób kontroli stanu korbowodu oraz metodę jego prostowania. Przed
przystąpieniem do wykonania ćwiczenia uczniowie powinni przeczytać fragment rozdziału
Materiał nauczania. Nauczyciel dzieli uczniów na grupy 2 osobowe. Uczniowie posługując się
dostępnymi środkami dydaktycznymi przeprowadzają kontrolę stanu korbowodu oraz w razie
potrzeby przeprowadzają jego prostowanie zgodnie z omówionym tokiem postępowania.
W trakcie ćwiczenia nauczyciel obserwuje pracę uczniów, w razie potrzeby udziela im
wskazówek. Nauczyciel prowokuje dyskusję na temat przeprowadzonej kontroli stanu
korbowodu oraz interpretacji wyników.

Sposób wykonania ćwiczenia

Uczeń powinien:

1) zgromadzić materiały do wykonania ćwiczenia,

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

2) zorganizować stanowisko pracy zgodnie z przepisami BHP,
3) zaplanować tok postępowania,
4) przeprowadzić kontrole stanu korbowodu,
5) przeprowadzić w przypadku stwierdzenia zgięcia lub skręcenia korbowodu, należy jego

prostowanie,

6) dokonać analizy i interpretacji wyników,
7) zaprezentować pracę.

Zalecane metody nauczania–uczenia się:

−

ćwiczenie,

−

dyskusja dydaktyczna wielokrotna.

Środki dydaktyczne:

−

plansze

dydaktyczne

obrazujące

wykonanie

kontroli

stanu

korbowodu

oraz

przeprowadzenia jego prostowania,

−

urządzenie do prostowania korbowodu,

−

przyrząd pomiarowy,

−

narzędzia potrzebne do wykonania ćwiczenia,

−

kartka papieru,

−

przybory do pisania,

−

literatura zgodna z wykazem.

Ćwiczenie 4

Przeprowadź wymianę oleju oraz filtru oleju w silniku pojazdu.

Wskazówki do realizacji
Zajęcia powinny się rozpocząć krótkim wykładem wprowadzającym. Należy uczniom

przedstawić celowość i sposób wymiany filtru i oleju w silniku oraz etapy podczas
wykonywania tych prac. Przed przystąpieniem do wykonania ćwiczenia uczniowie powinni
przeczytać fragment rozdziału Materiał nauczania. Nauczyciel dzieli uczniów na grupy
2 osobowe. Uczniowie posługując się dostępnymi środkami dydaktycznymi przeprowadzają
wymianę filtra oleju oraz oleju w silniku, zgodnie z omówionym tokiem postępowania.
W trakcie ćwiczenia nauczyciel obserwuje pracę uczniów, w razie potrzeby udziela im
wskazówek. Nauczyciel prowokuje dyskusję na temat celowości oraz sposobu
przeprowadzenia ćwiczenia.

Sposób wykonania ćwiczenia

Uczeń powinien:

1) zgromadzić materiały do wykonania ćwiczenia,
2) zorganizować stanowisko pracy zgodnie z przepisami BHP,
3) zaplanować tok postępowania,
4) wymienić olej oraz filtr oleju,
5) dokonać analizy i interpretacji wyników,
6) zaprezentować pracę.

Zalecane metody nauczania–uczenia się:

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

−

wykład,

−

ćwiczenie,

−

dyskusja dydaktyczna wielokrotna.

Środki dydaktyczne:

−

plansze dydaktyczne obrazujące sposób wymiany filtra oleju,

−

przyrząd do odkręcania filtru oleju,

−

pojemnik na zużyty olej,

−

narzędzia potrzebne do wykonania ćwiczenia,

−

podnośnik samochodowy,

−

literatura zgodna z wykazem.

Ćwiczenie 5

Wykonaj pomiar luzu obwodowego i poosiowego w pompie oleju. Dokonaj interpretacji

uzyskanych wyników.

Wskazówki do realizacji
Zajęcia powinny się rozpocząć krótkim wykładem wprowadzającym. Należy uczniom

przedstawić celowość i sposób pomiaru luzu obwodowego i poosiowego w pompie oleju oraz
omówić etapy podczas wykonywania tych prac. Przed przystąpieniem do wykonania ćwiczenia
uczniowie powinni przeczytać fragment rozdziału Materiał nauczania. Nauczyciel dzieli
uczniów na grupy 2 osobowe. Uczniowie posługując się dostępnymi środkami dydaktycznymi
wykonują pomiar luzu obwodowego i poosiowego w pompie oleju, zgodnie z omówionym
tokiem postępowania. W trakcie ćwiczenia nauczyciel obserwuje pracę uczniów, w razie
potrzeby udziela im wskazówek. Nauczyciel prowokuje dyskusję na temat interpretacji
uzyskanych wyników.

Sposób wykonania ćwiczenia

Uczeń powinien:

1) zgromadzić materiały do wykonania ćwiczenia,
2) przygotować stanowisko pracy zgodnie z przepisami BHP,
3) zaplanować tok postępowania,
4) wykonać pomiar luzu poosiowego i obwodowego,
5) dokonać analizy i interpretacji wyników,
6) zaprezentować pracę.

Zalecane metody nauczania–uczenia się:

−

ćwiczenie,

−

dyskusja dydaktyczna wielokrotna.

Środki dydaktyczne:

−

plansze dydaktyczne obrazujące sposób pomiaru obwodowego i poosiowego w pompie

oleju,

−

szczelinomierz,

−

kartka papieru,

−

przybory do pisania, linijka,

−

literatura zgodna z wykazem.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

Ćwiczenie 6

Wykonaj sprawdzenie poprawnego działania termostatu. Dokonaj interpretacji wyników.

Wskazówki do realizacji
Zajęcia powinny się rozpocząć krótkim wykładem wprowadzającym. Należy uczniom

przedstawić celowość i sposób sprawdzenia działania termostatu. Przed przystąpieniem do
wykonania ćwiczenia uczniowie powinni przeczytać fragment rozdziału Materiał nauczania.
Nauczyciel dzieli uczniów na grupy 2 osobowe. Uczniowie posługując się dostępnymi
środkami dydaktycznymi przeprowadzają sprawdzenie poprawnego działania termostatu,
zgodnie z omówionym tokiem postępowania. W trakcie ćwiczenia nauczyciel obserwuje pracę
uczniów, w razie potrzeby udziela im wskazówek. Nauczyciel prowokuje dyskusję na temat
interpretacji uzyskanych wyników.

Sposób wykonania ćwiczenia

Uczeń powinien:

1) zgromadzić materiały do wykonania ćwiczenia,
2) przygotować stanowisko pracy zgodnie z przepisami BHP,
3) zaplanować tok postępowania,
4) wykonać badanie działania termostatu,
5) dokonać analizy i interpretacji wyników,
6) zaprezentować pracę.

Zalecane metody nauczania–uczenia się:

−

ćwiczenie,

−

dyskusja dydaktyczna wielokrotna.

Środki dydaktyczne:

−

plansze dydaktyczne sposób sprawdzenia działania termostatu,

−

termometr,

−

kartka papieru,

−

przybory do pisania,

−

literatura zgodna z wykazem.

Ćwiczenie 7

Oceń stan techniczny układu wylotowego. Dokonaj interpretacji wyników.

Wskazówki do realizacji
Zajęcia powinny się rozpocząć krótkim wykładem wprowadzającym. Należy uczniom

przedstawić sposób przeprowadzenia badania układu wylotowego, oraz etapy podczas
wykonywania tych prac. Przed przystąpieniem do wykonania ćwiczenia uczniowie powinni
przeczytać fragment rozdziału Materiał nauczania. Nauczyciel dzieli uczniów na grupy
2 osobowe. Uczniowie posługując się dostępnymi środkami dydaktycznymi przeprowadzają
ocenę stanu technicznego układu wylotowego, zgodnie z omówionym tokiem postępowania.
W trakcie ćwiczenia nauczyciel obserwuje pracę uczniów, w razie potrzeby udziela im
wskazówek. Nauczyciel prowokuje dyskusję na temat celowości, sposobu przeprowadzenia
ćwiczenia oraz interpretacji wyników.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

Sposób wykonania ćwiczenia

Uczeń powinien:

1) zgromadzić materiały do wykonania ćwiczenia,
2) zorganizować stanowisko pracy zgodnie z przepisami BHP,
3) zaplanować tok postępowania,
4) przeprowadź kontrolę układu wylotowego,
5) dokonać analizy i interpretacji wyników,
6) zaprezentować pracę.

Zalecane metody nauczania–uczenia się:

−

ćwiczenie,

−

dyskusja dydaktyczna wielokrotna.

Środki dydaktyczne:

−

plansze dydaktyczne układ wylotowy pojazdu,

−

młotek,

−

kartka papieru,

−

przybory do pisania,

−

literatura zgodna z wykazem.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

6. EWALUACJA OSIĄGNIĘĆ UCZNIA

Przykłady narzędzi pomiaru dydaktycznego

Test dwustopniowy do jednostki modułowej

„Diagnozowanie i naprawa

układów silnika”

Test składa się z 20 zadań wielokrotnego wyboru, z których:

−

zadania 1, 3, 5, 6, 9, 10, 12, 15, 16, 17, 19 są z poziomu podstawowego,

−

zadania 2, 4, 7, 8, 11, 13, 14, 18, 20 są z poziomu ponadpodstawowego.

Punktacja zadań: 0 lub 1 punkt

Za każdą prawidłową odpowiedź uczeń otrzymuje 1 punkt. Za złą odpowiedź lub jej brak

uczeń otrzymuje 0 punktów.

Proponuje się następujące normy wymagań – uczeń otrzyma następujące
oceny szkolne:

−

dopuszczający – za rozwiązanie co najmniej 8 zadań z poziomu podstawowego,

−

dostateczny – za rozwiązanie co najmniej 10 zadań z poziomu podstawowego

−

dobry – za rozwiązanie co najmniej 15 zadań, w tym co najmniej 5 z poziomu

ponadpodstawowego,

−

bardzo dobry – za rozwiązanie co najmniej 18 zadań, w tym co najmniej 8 z poziomu

ponadpodstawowego.

Klucz odpowiedzi: 1. d, 2. c, 3. b, 4. b, 5. a, 6. b, 7. c, 8. c, 9. c, 10. b, 11. a,
12. c, 13. b, 14. c, 15. b, 16. c, 17. c, 18. d, 19. b, 20. d.

Plan testu

Nr
zad.

Cel operacyjny
(mierzone osiągnięcia ucznia)

Kategoria

celu

Poziom

wymagań

Poprawna

odpowiedź

Rozróżnić rodzaje silnika

Określić element łączący mechanizmy
i części silnika

Rozróżnić rodzaje paliwa

Określić parametry silnika

Rozróżnić oznaczenie oleju

Określić ilość energii zamienionej na
pracę mechaniczną

Scharakteryzować element łączący tłok
ze sworzniem tłokowym

Określić budowę silnika spalinowego

Rozróżnić system olejenia

Scharakteryzować skutki luzu
poosiowego pompy olejowej

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

Scharakteryzować element regulujący
przepływ cieczy przez chłodnicę

12 Określić ugięcie paska klinowego

Określić element odpowiedzialny za
dostarczenie dokładnie odmierzonych
dawek paliwa, pod wymaganym
ciśnieniem

Scharakteryzować systemy zapłonu
w silnikach z zapłonem iskrowym

Rozróżnić element przetwarzający prąd
niskiego napięcia na prąd wysokiego
napięcia

Określić system rozruchu
wykorzystujący sprężone powietrze

Rozróżnić element łączący układu
wydechowego silnika

18 Określić budowę tłoka

19 Rozróżnić rodzaje gaźnika

Scharakteryzować kryteria podziału
silników

Przebieg testowania

Instrukcja dla nauczyciela

1. Ustal z uczniami termin przeprowadzenia sprawdzianu z wyprzedzeniem co najmniej

jednotygodniowym.

2. Przygotuj odpowiednią liczbę testów.
3. Zapewnij samodzielność podczas rozwiązywania zadań.
4. Zapoznaj uczniów z instrukcją przed rozpoczęciem testu.
5. Jeśli są jakieś wątpliwości co do zrozumienia instrukcji wyjaśnij wątpliwości.
6. Pamiętaj o czasie przeznaczonym na rozwiązanie testu i nie przekraczaj go.

Instrukcja dla ucznia

1. Przeczytaj uważnie instrukcję.
2. Zapoznaj się z zestawem zadań testowych.
3. Test składa się z 20 zadań, do każdego masz 4 możliwości wyboru. Na karcie odpowiedzi

przy odpowiednim zadaniu postaw X, w razie pomyłki zaznacz kółeczkiem błędną
odpowiedź, następnie zaznacz odpowiedź prawidłową.

4. Udzielaj odpowiedzi tylko na załączonej karcie odpowiedzi.
5. Podpisz imieniem i nazwiskiem kartę odpowiedzi.
6. Pracuj samodzielnie, będziesz miał satysfakcję z wykonanego zadania.
7. Na rozwiązanie masz 35 minut.

Powodzenia!

Materiały dla ucznia:

–

instrukcja,

–

zestaw zadań testowych,

–

karta odpowiedzi.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

ZESTAW ZADAŃ TESTOWYCH

1. Silnik typu bokser to silnik

a) widlasto-przeciwsobny.
b) rzędowy.
c) widlasty.
d) przeciwsobny.

2. Element łączący w całość mechanizmy i części silnika, to

a) mechanizm korbowy.
b) głowica.
c) kadłub.
d) mechanizm rozrządu.

3. Paliwo oznaczone przekreślonym symbolem Pb o liczbie oktanowej LO95 lub LO98, to

a) etylina.
b) benzyna bezołowiowa.
c) olej napędowy.
d) gaz.

4. Z podanych poniżej parametrów, nie charakteryzuje ruchu tłoka

a) droga jaka została przez tłok przebyta od GMP.
b) wysokość tłoka.
c) prędkość tłoka.
d) przyspieszenie tłoka.

5. Olej oznaczony symbolem S, to

a) olej przeznaczony do silników z zapłonem iskrowym.
b) olej przeznaczony do silników z zapłonem samoczynnym.
c) olej uniwersalny.
d) olej do mieszankowego smarowania.

6. Z energii zawartej w paliwie na pracę mechaniczną silnika zostaje w nim zamienione tylko

a) 15-30%.
b) 25-40%.
c) 50-60%.
d) 60-75%.

7. Element łączący tłok ze sworzniem tłokowym to

a) trzon korbowodu.
b) łeb korbowodu.
c) główka.
d) wał korbowy.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

8. Na schemacie konwencjonalnego silnika spalinowego liczby 1, 2, 3, 4 oznaczają kolejno:

a) cylinder, tłok, korbowód, wał korbowy.
b) tłok, cylinder, wał korbowy, korbowód.
c) cylinder, tłok, wał korbowy, korbowód.
d) korbowód, tłok, cylinder, wał korbowy.

9. W silnikach czterosuwowych stosowany jest system olejenia

a) mieszankowy.
b) podciśnieniowy.
c) ciśnieniowy.
d) wirujący.

10. Nadmierny luz poosiowy, mierzony jest szczelinomierzem, między czołami kół zębatych a

pokrywą pompy może być przyczyną

a) wzrostu ciśnienia oleju w układzie.
b) spadku wydajności pompy i jej ciśnienia.
c) uszkodzenia filtru oleju.
d) uszkodzenia zaworu przelewowego.

11. Za regulację przepływu cieczy przez chłodnicę, odpowiedzialny jest

a) termostat.
b) pompa cieczy chłodzącej.
c) wentylator.
d) chłodnica.

12. Pasek klinowy, który jest prawidłowo napięty, pomiędzy kołami pasowymi nie powinien

ulec ugięciu więcej niż

a) 5-6 mm.
b) 19-25 mm.
c) 12-15 mm.
d) 22-37 mm.

13. Zadaniem tego elementu jest dostarczenie do wtryskiwaczy dokładnie odmierzonych

dawek paliwa, pod wymaganym ciśnieniem. Jest to

a) pompa zasilająca.
b) pompa wtryskowa.
c) regulator prędkości obrotowej.
d) przewody paliwa.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

14. W silnikach z zapłonem iskrowym nie jest stosowany zapłon

a) akumulatorowy.
b) iskrownikowy.
c) wysokiego napięcia.
d) niskiego napięcia.

15. Element, który przetwarza prąd niskiego napięcia na prąd wysokiego napięcia to

a) rozdzielacz zapłonu.
b) cewka zapłonowa.
c) przerywacz.
d) kondensator.

16. W rozrusznikach tego typu wykorzystywane jest sprężone powietrze. Są to rozruszniki

a) elektryczne.
b) bezwładnościowe.
c) pneumatyczne.
d) ręczne.

17. Do łączenia wszystkich przewodów wylotowych silnika w jeden przewód o większej

średnicy służy

a) rura wydechowa.
b) tłumik zasadniczy.
c) kolektor wylotowy.
d) dopalacz katalityczny.

18. Na rysunku przedstawiającym budowę tłoka liczby 1, 2, 3, 4 oznaczają odpowiednio:

a) denko, część pierścieniowa, piasta, część prowadząca.
b) część pierścieniowa, denko, część prowadząca, piasta.
c) denko, część prowadząca, część pierścieniowa, piasta.
d) denko, część pierścieniowa, część prowadząca, piasta.

19. Gardziel jest usytuowana pionowo, a powietrze przepływa z dołu ku górze w gaźnikach

a) dolnossących.
b) górnossących.
c) bocznossących.
d) skośnossących.

20. Silniki rzędowe, widlaste i przeciwsobne dzielimy według kryterium ze względu

a) na system rozrządu.
b) na sposób chłodzenia.
c) na prędkość obrotową.
d) na ułożenie cylindrów.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

KARTA ODPOWIEDZI

Imię i nazwisko..........................................................................................

Diagnozowanie i naprawa układów silnika

Zakreśl poprawną odpowiedź.

zadania

Odpowiedź

Punkty

10.

11.

12.

13.

14.

15.

16.

17.

18.

19.

20.

Razem:

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

TEST 2

Test dwustopniowy do jednostki modułowej

„Diagnozowanie i naprawa

układów silnika”

Test składa się z 20 zadań wielokrotnego wyboru, z których:

−

zadania 1, 2, 4, 6, 8, 9, 11, 12, 13, 15, 16, 18, 20 są z poziomu podstawowego,

−

zadania 3, 5, 7, 10, 14, 17, 19 są z poziomu ponadpodstawowego.

Punktacja zadań: 0 lub 1 punkt

Za każdą prawidłową odpowiedź uczeń otrzymuje 1 punkt. Za złą odpowiedź lub jej brak

uczeń otrzymuje 0 punktów.

Proponuje się następujące normy wymagań – uczeń otrzyma następujące
oceny szkolne:

−

dopuszczający – za rozwiązanie co najmniej 8 zadań z poziomu podstawowego,

−

dostateczny – za rozwiązanie co najmniej 11 zadań z poziomu podstawowego,

−

dobry – za rozwiązanie co najmniej 15 zadań, w tym co najmniej 3 z poziomu

ponadpodstawowego,

−

bardzo dobry – za rozwiązanie co najmniej 18 zadań, w tym co najmniej 6 z poziomu

ponadpodstawowego.

Klucz odpowiedzi: 1. b, 2. b, 3. b, 4. b, 5. a, 6. c, 7. b, 8. c, 9. a, 10. a, 11. d,
12. b, 13. a, 14. b, 15. c, 16. c, 17. b, 18. b, 19. b, 20. b.

Plan testu

Nr
zad.

Cel operacyjny
(mierzone osiągnięcia ucznia)

Kategoria

celu

Poziom

wymagań

Poprawna

Odpowiedź

Rozróżnić napięcie podczas
wykonywania prac w ciężkich
warunkach

Rozróżnić ładowność samochodów
osobowo-towarowych

Określić ciśnienie pod jakim wtłaczany
jest smar do punktów stałych

Rozróżnić układ silnika

Określić element łączący części
i mechanizmy silnika

Rozróżnić oznaczenie paliwa

Określić budowę wału korbowego

Rozróżnić temperaturę pracy zaworów
wylotowych

Rozróżnić rodzaje filtrów oleju

Określić obieg cieczy chłodzącej
w silniku

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

11 Rozróżnić rodzaje gaźników

Rozróżnić napięcie sterowania
wtryskiwaczem

Rozróżnić zawartość tlenku węgla w
spalinach

Określić zadania elementy układu
wydechowego

Rozróżnić urządzenia stanowiska
obsługowo-naprawczego

16 Rozróżnić kryteria podziału silników

Scharakteryzować mechanizmy
odpowiedzialne za sterowanie pracą
zaworów

18 Rozróżnić oznaczenia olejów

19 Określić parametry silnika

Rozróżnić wskaźniki mocy dla silników
z zapłonem iskrowym

Przebieg testowania

Instrukcja dla nauczyciela

1. Ustal z uczniami termin przeprowadzenia sprawdzianu z wyprzedzeniem co najmniej

jednotygodniowym.

Instrukcja dla ucznia

1. Przeczytaj uważnie instrukcję.
2. Zapoznaj się z zestawem zadań testowych.
3. Test składa się z 20 zadań, do każdego masz 4 możliwości wyboru. Na karcie odpowiedzi

przy odpowiednim zadaniu postaw X, w razie pomyłki zaznacz kółeczkiem błędną
odpowiedź, następnie zaznacz odpowiedź prawidłową.

Powodzenia!

Materiały dla ucznia:

–

instrukcja,

–

zestaw zadań testowych,

–

karta odpowiedzi.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

ZESTAW ZADAŃ TESTOWYCH

1. Podczas pracy w niebezpiecznych warunkach i w pomieszczeniach wilgotnych, należy

stosować narzędzia elektryczne zasilane prądem o napięciu nie wyższym niż

a) 12 V.
b) 24 V.
c) 110 V.
d) 220 V.

2. Samochody osobowo-towarowe przeznaczone są do przewozu ładunków o wadze do

a) 400 kg.
b) 500 kg.
c) 600 kg.
d) 650 kg.

3. Smarownice wtłaczają smar do punktów stałych pod ciśnieniem

a) od 0,5 do 5 MPa.
b) od 5 do 40 MPa.
c) od 50 do 85 MPa.
d) od 150 do 400 MPa.

4. Poniżej na rysunku przedstawiono układ silnika

a) widlastego.
b) rzędowego.
c) widlasto-rzędowego.
d) przeciwsobnego.

5. Elementem przykrywającym kadłub z cylindrami jest

a) głowica.
b) mechanizm korbowy.
c) kadłub.
d) mechanizm rozrządu.

6. Przekreślony symbol Pb oznacza

a) gaz.
b) etylinę.
c) benzynę bezołowiową.
d) olej napędowy.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

7. Na poniższym rysunku oznaczenia 1, 2, 3 oznaczają kolejno:

a) czopy korbowe, czopy główne, ramiona.
b) czopy główne, czopy korbowe, ramiona.
c) ramiona, czopy główne, czopy korbowe.
d) ramiona, czopy korbowe, czopy główne.

8. Temperatura zaworów wylotowych w trakcie pracy silnika przekracza

a) 500

b) 600

c) 700

d) 800

9. Przez filtr oleju przepływa tylko niewielka część (około 10%) podawanego przez pompę

oleju. Olej z tych filtrów wraca bezpośrednio do miski olejowej. Są to filtry
a) bocznikowe.
b) odśrodkowe.
c) szeregowe.
d) równoległe.

10. Na rysunku poniżej przedstawiono obieg cieczy chłodzącej w silniku. Oznaczenia 1, 2, 3,

4, 5 oznaczają kolejno:

a) pompa, termostat, przewody, chłodnica, wentylator.
b) chłodnica, pompa, termostat, przewody, wentylator.
c) przewody, termostat, pompa, chłodnica, wentylator.
d) termostat, pompa, przewody, chłodnica, wentylator.

11. W gaźnikach tego typu powietrze przepływa z góry na dół. Są to gaźniki

a) bocznossące.
b) górnossące.
c) ukośnossące.
d) dolnossące.

12. Do sterowania wtryskiwaczem wykorzystywane są impulsy elektryczne o napięciu ponad

a) 10 V.
b) 70 V.
c) 180 V.
d) 220 V.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

13. Zawartość tlenku węgla w spalinach, w zależności od rodzaju silnika powinna wahać się w

granicach:
a) od 0,2 do 4,5%.
b) od 1,5 do 4%.
c) od 2 do 5,5%.
d) od 3,5 do 4,5%.

14. Zadaniem tego elementu jest zmniejszenie hałasu, który towarzyszy wylotowi spalin

z cylindrów silnika. Jest to
a) kolektor wylotowy.
b) tłumik.
c) rura wylotowa.
d) komora rozprężna.

15. Dystrybutor oleju to

a) urządzenie smarownicze.
b) zbiornik ściekowy.
c) zbiornik rozdzielczy.
d) urządzenie sprężające.

16. Silniki dolno i górnozaworowe dzielimy według kryterium

a) liczby cylindrów.
b) sposobu chłodzenia.
c) systemu rozrządu.
d) ułożenia cylindrów.

17. Mechanizm sterujący pracą zaworów to mechanizm

a) korbowy.
b) rozrządu.
c) zasilania.
d) napędowy.

18. Skrótem GL i cyframi od 1 do 6 oznaczamy

a) oleje uniwersalne.
b) oleje przekładniowe.
c) oleje do mieszankowego smarowania.
d) oleje przeznaczone do silników z zapłonem samoczynnym.

19. Parametr silnika, który po przeniesieniu go na koła pojazdu, określa wartość siły

napędzającej pojazd, to
a) moc.
b) moment obrotowy.
c) prędkość obrotowa.
d) stopień sprężania.

20. Objętościowy wskaźnik mocy dla silników z zapłonem iskrowym zawiera się w granicach

a) od 2 do 2,2 kW/dm

b) od 22 do 24 kW/dm

c) od 12 do 16 kW/dm

d) od 40 do 60 kW/dm

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

KARTA ODPOWIEDZI

Imię i nazwisko..........................................................................................

Diagnozowanie i naprawa układów silnika

Zakreśl poprawną odpowiedź.

zadania

Odpowiedź

Punkty

10.

11.

12.

13.

14.

15.

16.

17.

18.

19.

20.

Razem:

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

7. LITERATURA

1. Buliński J., Miszczak M.: Podstawy mechanizacji rolnictwa. WSiP, Warszawa 1996
2. Grzegórzki Z. Wypisy wybrane.: Pojazdy silnikowe. WSiP, Warszawa 1997
3. Ocioszyński J.: Elektrotechnika i elektronika pojazdów samochodowych. WSiP,

Warszawa 1996

4. Rychter T.: Mechanik pojazdów samochodowych. WSiP, Warszawa 2006
5. Skrobacki A.: Pojazdy rolnicze. WSiP, Warszawa 1999
6. Trzeciak K.: Diagnostyka samochodów osobowych. WKŁ, Warszawa 2002

Czasopisma:
– Mechanik
– Przegląd Mechaniczny

Literatura metodyczna

1. Dretkiewicz-Więch J.: ABC nauczyciela przedmiotów zawodowych. Operacyjne cele

kształcenia. Zeszyt 32. CODN, Warszawa 1994

2. Ornatowski T., Figurski J.: Praktyczna nauka zawodu. ITeE, Radom 2000