1

INSTRUKCJA OBSŁUGI I MAGAZYNOWANIA NAWOZÓW AZOTOWYCH

WST

Ę

P

Instrukcja obsługi i magazynowania nawozów azotowych została podzielona na dwie cz

ęś

ci.

Cz

ęść

1 Stanowi zasady przechowywania i magazynowania nawozów azotowych do

bezwzgl

ę

dnego stosowania przez osoby obsługuj

ą

ce magazyny. Przestrzeganie

zawartych w tej cz

ęś

ci zasad ma na celu minimalizacj

ę

ryzyka zwi

ą

zanego z

przechowywaniem nawozów z jednoczesnym zapewnieniem zachowania wysokiej
jako

ś

ci naszych produktów, w tym równie

ż

własno

ś

ci u

ż

ytkowych (sypko

ś

ci).

Cz

ęść

2 Cz

ęść

nieobowi

ą

zkowa, stanowi jednak zasady dobrej praktyki przechowywania

nawozów azotowych, które oparte zostały na wytycznych zawartych w przewodniku
Europejskiego Stowarzyszenia Producentów Nawozów EFMA.
Zalecenia zawarte w tej cz

ęś

ci instrukcji maj

ą

na celu podanie pełniejszych informacji,

których przestrzeganie mo

ż

e si

ę

przyczyni

ć

do minimalizacji ryzyka zanieczyszczenia

nawozów jak równie

ż

minimalizacji ryzyka powstania po

ż

aru i rozkładu nawozów.

INSTRUKCJA OBSŁUGI I MAGAZYNOWANIA NAWOZÓW AZOTOWYCH

(CZ

ĘŚĆ

1 - DO BEZWZGL

Ę

DNEGO PRZESTRZEGANIA)

•

SALETRA AMONOWA

•

CANWIL

•

CANWIL z magnezem

•

CANWIL S z siark

ą

•

CANWIL-Mg-S z dodatkiem magnezu i siarki

Głównym celem magazynowania nawozów jest ochrona produktów przed zmiennymi warunkami
otoczenia, w szczególno

ś

ci przed znacznymi zmianami temperatury i wilgotno

ś

ci. Uwarunkowania

te s

ą

skutkiem wyra

ź

nego wpływu zmiennych warunków otoczenia na zmian

ę

parametrów

jako

ś

ciowych produktu, przejawiaj

ą

c

ą

si

ę

głównie siln

ą

tendencj

ą

nawozów do chłoni

ę

cia wilgoci z

powietrza (higroskopijno

ść

) oraz zbrylania. Gwarancj

ą

utrzymania wysokiej jako

ś

ci nawozu w

trakcie magazynowania jest bezwzgl

ę

dne przestrzeganie nast

ę

puj

ą

cych zasad:

OGÓLNE ZASADY MAGAZYNOWANIA:

•

Saletra i saletrzak powinny by

ć

przechowywane w czystych i suchych pomieszczeniach

magazynowych o podło

ż

u izoluj

ą

cym od wilgoci z dala od du

ż

ych skupisk ludzkich

•

Materiały konstrukcyjne pomierze

ń

magazynowych oraz podło

ż

e powinny by

ć

wykonane z

materiałów niepalnych (najlepiej z cegieł, betonu, wysoko utwardzonego asfaltu)

•

Nawozy azotowe powinny by

ć

przechowywane z dala od jakichkolwiek

ź

ródeł ciepła w postaci

instalacji grzewczych, kolektorów z par

ą

lub gor

ą

c

ą

wod

ą

oraz emituj

ą

cej ciepło sieci

elektrycznej,

•

Sprz

ę

t i urz

ą

dzenia znajduj

ą

ce si

ę

w magazynie powinny by

ć

sprawne technicznie.

Niedopuszczalne jest stosowanie niesprawnej instalacji elektrycznej jak równie

ż

urz

ą

dze

ń

z

których wycieka paliwo, olej lub smary.

•

Stosowane w magazynach maszyny i urz

ą

dzenia, jak np: kosze zasypowe, przeno

ś

niki

(ta

ś

mowe, kubełkowe,

ś

limakowe, itp.), czerpaki, leje zasypowe, wysypy, ładowarki, zbiorniki

oraz inne wchodz

ą

ce w skład wyposa

ż

enia magazynu nie mog

ą

wpływa

ć

na zmian

ę

parametrów fizykochemicznych produktu. W szczególno

ś

ci niedopuszczalne jest naje

ż

d

ż

anie

na produkt maszyn prowadz

ą

cych czynno

ś

ci ładunkowe. Nale

ż

y unika

ć

narastania zbitego

nawozu na podło

ż

u.

2

•

W magazynach, w których przechowywane s

ą

nawozy azotowe powinien obowi

ą

zywa

ć

zaka

ż

palenia, u

ż

ywania otwartego ognia, W szczególno

ś

ci nale

ż

y stosowa

ć

si

ę

do ogólnie

obowi

ą

zuj

ą

cych przepisów w bhp i ppo

ż

.

•

Przechowywany w magazynie nawóz nale

ż

y zabezpieczy

ć

przed mo

ż

liwo

ś

ci

ą

jego

niekontrolowanego wymieszania z:
- innymi nawozami szczególnie niewyspecyfikowanymi
- naturalnymi produktami łatwopalnymi takimi jak słoma, siano, trawa, trociny, zbo

ż

e, pasza dla

zwierz

ą

t, itp.

- innymi substancjami łatwopalnymi stosowanymi w rolnictwie takimi jak oleje, smary, paliwa,

chemikalia rolnicze (

ś

rodki dezynfekuj

ą

ce, chwastobójcze itp.)

•

W celu unikni

ę

cia kontaktu nawozu z jakimkolwiek

ź

ródłem ciepła, górna warstwa

składowanego nawozu umieszczona zarówno w stosach w opakowaniach, jak i
przechowywana luzem powinna znajdowa

ć

si

ę

, co najmniej w odległo

ś

ci 1 metra od dachu,

urz

ą

dze

ń

elektrycznych, o

ś

wietlenia oraz wysoko osadzonych urz

ą

dze

ń

transportuj

ą

cych.

SPECYFICZNE ZASADY MAGAZYNOWANIA:

•

Ze wzgl

ę

du na mał

ą

odporno

ść

nawozów azotowych na bezpo

ś

rednie działanie warunków

atmosferycznych, w szczególno

ś

ci promieniowania słonecznego, opadów atmosferycznych i

zmiany temperatury, nawozów nie nale

ż

y przechowywa

ć

pod wiatami i na składowiskach.

•

Gwarancj

ą

utrzymania wysokiej, jako

ś

ci nawozów z zachowaniem ich warto

ś

ci u

ż

ytkowych

(sypko

ś

ci) jest ich przechowywanie w temperaturze poni

ż

ej 30

o

C. Przechowywanie nawozów w

temperaturach wy

ż

szych ni

ż

30

o

C spowoduje zmian

ę

wła

ś

ciwo

ś

ci granul, co w konsekwencji

doprowadzi do zbrylania si

ę

nawozu i konieczno

ś

ci stosowania drogich zabiegów technicznych

maj

ą

cych na celu rozkruszenie zbrylonego nawozu. Jedynym najefektywniejszym sposobem

ochrony przed zbrylaniem jest obni

ż

enie temperatury przechowywanego nawozu w zakresie

uzasadnionym praktycznie i ekonomiczne.

•

W przypadku zbrylenia si

ę

nawozu (szczególnie przechowywanego luzem), do jego

rozkruszenia NIE WOLNO STOSOWA

Ć

ś

ADNYCH MATERIAŁÓW WYBUCHOWYCH !

Rozkruszanie zbrylonego nawozu mo

ż

e odbywa

ć

si

ę

wył

ą

cznie za pomoc

ą

zabiegów

mechanicznych. W razie jakichkolwiek w

ą

tpliwo

ś

ci nale

ż

y skontaktowa

ć

si

ę

z producentem.

Magazynowanie nawozu w opakowaniach 50 kg

•

Nawóz w opakowaniach do 50 kg nale

ż

y przechowywa

ć

w stosach zło

ż

onych najwy

ż

ej z 10

warstw, w odległo

ś

ci nie mniejszej ni

ż

1,0 m od

ź

ródeł ciepła i 0,2 m od

ś

cian magazynu.

•

Nawóz przechowywany w stosie powinien by

ć

umieszczony w sposób stabilny (nie powinien

si

ę

przechyla

ć

i przewraca

ć

)

Magazynowanie nawozu w opakowaniach typu Big-Bags

•

Kontenery elastyczne z nawozem o masie nie przekraczaj

ą

cej 500 kg (np. typu big-

bags) mo

ż

na przechowywa

ć

najwy

ż

ej w stosie zło

ż

onym z 2 warstw.

Magazynowanie nawozu luzem

•

Nawozy azotowe mo

ż

na przechowywa

ć

luzem - nale

ż

y wówczas bezwzgl

ę

dnie zabezpieczy

ć

produkt przed przenikaniem wilgoci z otoczenia np. poprzez przykrycie nawozu materiałem
wodoodpornym np. foli

ą

polietylenow

ą

lub plandek

ą

. Nale

ż

y równie

ż

zapewni

ć

odpowiednie

przewietrzanie składowanego nawozu. Drzwi w magazynie, w który składowany jest materiał
luzem, powinny by

ć

zamkni

ę

te tak cz

ę

sto jak to tylko mo

ż

liwe.

UWAGI KO

Ń

COWE:

•

Za magazyny odpowiednie do przechowywania saletrzaków, w tym równie

ż

do prowadzenia

procesów rozładunku nawozów dostarczonych transportem kolejowym lub samochodowym,
procesów składowania i załadunku uznaje si

ę

te, które odpowiadaj

ą

wy

ż

ej wymienionym

warunkom oraz posiadaj

ą

odpowiedni zestaw maszyn i urz

ą

dze

ń

do przyjmowania i

wydawania nawozów.

3

INSTRUKCJA OBSŁUGI I MAGAZYNOWANIA NAWOZÓW AZOTOWYCH

CZ

ĘŚĆ

2

ZALECENIA DOTYCZ

Ą

CE MINIMALIZACJI RYZYKA POWSTANIA

PO

ś

ARU I ROZKŁADU NAWOZÓW

ORAZ RYZYKA ZANIECZYSZCZENIA NAWOZÓW

I.

LOKALIZACJA MAGAZYNU

Wybór lokalizacji magazynów saletry i saletrzaków powinien uwzgl

ę

dnia

ć

nast

ę

puj

ą

ce aspekty:

1. Wpływ zagro

ż

enia stwarzanego przez magazynowane materiały na s

ą

siaduj

ą

ce skupiska

ludzkie.

W szczególno

ś

ci magazyny nawozów nie powinny si

ę

znajdowa

ć

w s

ą

siedztwie budynków

u

ż

yteczno

ś

ci publicznej, dla których istnieje podejrzenie wyra

ź

nie utrudnionej akcji

ewakuacyjno - ratowniczej (np. szpitale, szkoły, przedszkola,

ż

łobki, itp.)

2. Zabezpieczenie magazynowanego nawozu przed kradzie

żą

i niewła

ś

ciwym u

ż

yciem

II.

KONSTRUKCJA MAGAZYNU

1. Magazyny, w których przechowywane s

ą

nawozy azotowe powinny stanowi

ć

ochron

ę

nawozów przed zmiennymi warunkami pogodowymi (szczególnie przed znacznymi
zmianami temperatury i wilgotno

ś

ci otoczenia)

2. Konstrukcja magazynu powinna zapewni

ć

swobodny wjazd i wyjazd z magazynu.

Konstrukcja magazynu powinna równie

ż

umo

ż

liwi

ć

w przypadku po

ż

aru, łatwy dost

ę

p do

wyposa

ż

enia awaryjnego i przeciwpo

ż

arowego.

3. W s

ą

siedztwie budynku powinien znajdowa

ć

si

ę

hydrant z wod

ą

przeciwpo

ż

arow

ą

. Zaleca

si

ę

równie

ż

posiadanie na miejscu ga

ś

nic przeciwpo

ż

arowych, przy czym nale

ż

y pami

ę

ta

ć

,

ż

e do gaszenia nawozów azotowych ga

ś

nice ze

ś

rodkami chemicznymi s

ą

nieefektywne.

4. Na wypadek po

ż

aru b

ą

d

ź

rozkładu nawozów, w celu uwolnienia ciepła i dymu, magazyn

powinien posiada

ć

odpowiedni

ą

wentylacj

ę

.

5. Saletrzak przechowywany luzem powinien by

ć

składowany na niepodpiwniczonym podło

ż

u

znajduj

ą

cym si

ę

na poziomie gruntu. Niepodpiwniczone podło

ż

e zalecane jest równie

ż

dla

nawozów opakowanych.

6. Materiały konstrukcyjne u

ż

yte do budowy magazynu nie powinny by

ć

łatwopalne. Z

materiałów takich podczas po

ż

aru mogłyby si

ę

wydziela

ć

toksyczne dymy. Powinno si

ę

unika

ć

równie

ż

drewna i innych materiałów łatwopalnych. Niemniej jednak drewno

laminowane lub zabezpieczone innym

ś

rodkiem ognioodpornym mo

ż

e by

ć

zastosowane w

postaci belek, pod warunkiem, braku bezpo

ś

redniego kontaktu drewnianych elementów

konstrukcyjnych magazynu z nawozem. Bezpieczne przechowywanie nawozów w
magazynach z drewnianymi elementami konstrukcyjnymi dodatkowo powinno by

ć

potwierdzone przez pozytywn

ą

ocen

ę

stanu po

ż

arowego obiektu. Najlepszymi niepalnymi

materiałami maj

ą

cymi zastosowanie, jako materiały konstrukcyjne do budowy magazynu s

ą

:

4

cegła, beton i stal odpowiednio zabezpieczone przed korozj

ą

. Podło

ż

e magazynu równie

ż

nie

powinno by

ć

wykonane z materiałów łatwopalnych. Najlepszymi materiałami maj

ą

cymi

zastosowanie, jako podło

ż

e magazynu s

ą

: beton (najlepiej bez poł

ą

cze

ń

czy powłoki

bitumicznej) oraz wysoce utwardzany asfalt (typowa klasa od 6 – 12% bitumenu).

7. Z uwagi na mo

ż

liwe reakcje cynku z nawozami, w magazynach powinno unika

ć

si

ę

elementów ocynkowanych takich jak arkusze blachy, kratki czy cz

ęś

ci składowe wentylacji.

8. W celu unikni

ę

cia gromadzenia si

ę

nawozu w miejscach niekontrolowanych oraz

wymieszania si

ę

takiego nawozu z innymi materiałami, magazyny nie powinny posiada

ć

kanalizacji wewn

ę

trznej, dołów

ś

ciekowych ani kanałów. Pomimo, i

ż

wydaje si

ę

to

niepraktyczne, kanalizacj

ę

tak

ą

nale

ż

y za

ś

lepi

ć

aby nie pozwoli

ć

na wymieszanie si

ę

ró

ż

nych

substancji na zaprószenie i przenoszenie przez ni

ą

ognia.

9. Magazyny powinny posiada

ć

instalacj

ę

odgromow

ą

10. Nale

ż

y rozwa

ż

y

ć

wyposa

ż

enie magazynu w odpowiednie i solidne systemy detekcji po

ż

aru.

Ich dobór powinien uwzgl

ę

dnia

ć

takie czynniki jak ilo

ść

i typ magazynowanego nawozu,

konstrukcj

ę

budynku i jego lokalizacj

ę

, podporz

ą

dkowanie si

ę

przepisom krajowym.

Przykładowe systemy detekcji po

ż

aru mog

ą

zawiera

ć

detekcj

ę

dymu, pomiar temperatury,

detekcja gazów (np. N

2

O, NO

x

i NH

3

).

11. Niezwykle ostro

ż

nie nale

ż

y podchodzi

ć

do kwestii wyposa

ż

ania magazynów w stałe

instalacje grzewcze. Zasilanie elektryczne oraz sie

ć

elektryczna powinna by

ć

zaprojektowana

w taki sposób, aby nawóz w

ż

adnym przypadku nie stykał si

ę

z jej elementami (zwłaszcza

przy magazynie zapełnionym). Dotyczy to równie

ż

sieci parowych, rur z gor

ą

c

ą

wod

ą

i

grzejników, jak równie

ż

innych

ź

ródeł ciepła. Powy

ż

sze ma równie

ż

zastosowanie do kabli

elektrycznych, (które uwalniaj

ą

ciepło) oraz o

ś

wietlenia. Nie wolno stosowa

ć

grzejników

elektrycznych z odsłoni

ę

tymi elementami grzewczymi. Instalacja głównych wł

ą

czników

elektrycznych powinna znajdowa

ć

si

ę

w miejscu łatwo dost

ę

pnym, najlepiej na zewn

ą

trz

budynku, w którym wł

ą

cznik nie b

ę

dzie bezpo

ś

rednio nara

ż

ony na kontakt z nawozem,

12. W celu unikni

ę

cia kontaktu nawozu z jakimkolwiek

ź

ródłem ciepła, górna warstwa

składowanego nawozu zarówno umieszczona w stosach w opakowaniach, jak i
przechowywana luzem powinna znajdowa

ć

si

ę

, co najmniej w odległo

ś

ci 1 metra od

dachu, okapu, belek no

ś

nych, transportera podsufitowego (oraz jego elementów

no

ś

nych) jak równie

ż

o

ś

wietlenia. W tym ostatnim przypadku armatura o

ś

wietleniowa

chroniona przed uszkodzeniami mechanicznymi, nie stanowi

ż

adnej bariery w przypadku

kontaktu z nawozem. W zwi

ą

zku z tym w magazynach w miejsce o

ś

wietlenia w postaci

tradycyjnych

ż

arówek z uwagi na ni

ż

sz

ą

temperatur

ę

preferowane jest o

ś

wietlenie

fluorescencyjne. Wszystkie elementy montowanego o

ś

wietlenia powinny by

ć

wykonane z

materiałów niepalnych. Podczas umieszczania i ochrony lamp nale

ż

y uwzgl

ę

dni

ć

ograniczenie gromadzenia si

ę

pyłów.

III. OGÓLNE ZASADY MAGAZYNOWANIA.

Niezb

ę

dne zasady dobrych praktyk magazynowania nawozów obejmuj

ą

:

1. Dost

ę

p do wszystkich powierzchni magazynowych zarówno wewn

ą

trz magazynu jak i z

zewn

ą

trz powinien by

ć

dozwolony wył

ą

cznie dla osób upowa

ż

nionych.

2. Magazyny nie u

ż

ywane powinny by

ć

dokładnie zamkni

ę

te

3. Cał

ą

powierzchnia magazynowa powinna posiada

ć

jasn

ą

identyfikacje składowanych

materiałów

5

4. W magazynie powinien znajdowa

ć

si

ę

aktualny spis przechowywanych materiałów,

obejmuj

ą

cy typ nawozu, jego ilo

ść

i rozmieszczenie w magazynie. W ka

ż

dym przypadku

dost

ę

p do powy

ż

szych informacji powinien by

ć

łatwo dost

ę

pny. Informacje takie mog

ą

by

ć

potrzebne na wypadek po

ż

aru.

5. Z magazynu w pierwszej kolejno

ś

ci powinien by

ć

wydawany nawóz najstarszy.

6. Nale

ż

y dokonywa

ć

regularnej kontroli stanu magazynu np. na koniec ka

ż

dego dnia pracy lub

zmiany, szczególnie jednak podczas wykonywania prac remontowych.

7. Gwarancj

ą

utrzymania wysokiej, jako

ś

ci nawozów z zachowaniem ich warto

ś

ci

u

ż

ytkowych (sypko

ś

ci) jest ich przechowywanie w temperaturze poni

ż

ej 30

o

C.

Przechowywanie nawozów w temperaturach wy

ż

szych ni

ż

30

o

C spowoduje zmian

ę

wła

ś

ciwo

ś

ci granul, co w konsekwencji doprowadzi do zbrylania si

ę

nawozu i

konieczno

ś

ci stosowania drogich zabiegów technicznych maj

ą

cych na celu

rozkruszenie zbrylonego nawozu. Jedynym najefektywniejszym sposobem ochrony
przed zbrylaniem jest obni

ż

enie temperatury przechowywanego nawozu w zakresie

uzasadnionym praktycznie i ekonomiczne.

W celu minimalizacji ryzyka po

ż

aru lub zanieczyszczenia nawozu nale

ż

y:

1. Zabroni

ć

palenia, u

ż

ywania otwartego ognia, grzejników elektrycznych z odsłoni

ę

tymi

elementami grzewczymi,

ż

arnikami i płomieniami. W widocznych miejscach wywiesi

ć

tablice

z napisem „Zakaz Palenia”.

2. Oczy

ś

ci

ć

powierzchnie magazynowe przed wypełnieniem nawozami, szczególnie podczas

zmian asortymentu składowanego nawozu

3. Nie dopuszcza

ć

do zabrudzenia

ś

cian, podło

ż

a i wyposa

ż

enia w magazynie.

4. Utrzymywa

ć

porz

ą

dek w magazynie. Wszelkie powstałe

ś

mieci nale

ż

y usuwa

ć

szybko i

bezpiecznie.

5. Nale

ż

y unika

ć

zanieczyszczenia palet, sznurków, plandek.

6. Przechowywa

ć

nawozy tak, aby nie miały styczno

ś

ci z jakimkolwiek

ź

ródłem ciepła oraz

materiałami łatwopalnymi takimi jak słoma, siano, trawa, oleje, smary, chemikalia rolnicze.

IV. MAGAZYNOWANIE Z INNYMI PRODUKTAMI.

1. W przypadku przechowywania nawozów azotowych z innymi materiałami, które nie s

ą

nawozami, a s

ą

łatwopalne i reaktywne chemicznie, nale

ż

y zachowa

ć

szczególn

ą

ostro

ż

no

ść

. Materiały takie powinny by

ć

oddzielone od siebie za pomoc

ą

bariery

ognioodpornej, której własno

ś

ci powinny by

ć

dobrane wła

ś

ciwie do ilo

ś

ci i charakteru

przechowywanych substancji.

Przykładami wy

ż

ej wymienionych substancji s

ą

:

•

Wra

ż

liwe na rozkład wybuchowy materiały stałe i ciekłe (podtlenki organiczne)

•

Ciecze palne takie jak benzyna, olej opałowy oraz inne oleje i smary

•

Butle gazowe (wł

ą

czaj

ą

c te u

ż

ywane podczas spawania)

•

Pestycydy na bazie olei

6

•

ś

r

ą

ce ciecze, kwasy oraz inne substancje reaktywne takie jak chlorki, podchloryny,

chlorowane zwi

ą

zki organiczne, wybielacze, chromiany, azotany, sole miedzi i cynku,

nadmanganiany.

•

Łatwopalne produkty ciekłe i stałe takie jak siarka, sproszkowane metale i substancje

pochodzenia organicznego takie jak siano, słoma, zbo

ż

e i pasze dla zwierz

ą

t.

•

Produkty takie jak wapno palone oraz cyjanamid wapnia, które w obecno

ś

ci wilgoci

wydzielaj

ą

ciepło

•

Produkty takie jak cement, wapno, i inne substancje zasadowe, które wpływaj

ą

na

wydzielenie amoniaku gazowego z nawozów azotowych.

•

Inne produkty stosowane w rolnictwie, które w obecno

ś

ci azotan amonu mog

ą

si

ę

zachowa

ć

w nieprzewidywalny sposób np. markowe pestycydy,

ś

rodki dezynfekuj

ą

ce,

ś

rodki chwastobójcze.

2. W tym samym miejscu co nawozy azotowe mog

ą

by

ć

przechowywane materiały które s

ą

stabilne termicznie i które nie wchodz

ą

w reakcj

ę

z azotanem amonu (tj. DAP, azotan sodu,

m

ą

czka wapienna, saletrzak), pod warunkiem zachowania

ś

rodków ostro

ż

no

ś

ci

pozwalaj

ą

cych unikn

ąć

zanieczyszczenia tych produktów

3. Przechowuj

ą

c w tym samym magazynie saletr

ę

/saletrzak z mocznikiem nale

ż

y unika

ć

wszelkiego kontaktu pomi

ę

dzy tymi nawozami.

V.

WYPOSA

ś

ENIE I POJAZDY STOSOWANE W

MAGAZYNACH

1. Niedopuszczalne jest naje

ż

d

ż

anie na produkt maszyn prowadz

ą

cych czynno

ś

ci

ładunkowe. Nale

ż

y unika

ć

narastania zbitego nawozu na podło

ż

u

2. Wszelkie urz

ą

dzenia maj

ą

ce styczno

ść

z saletr

ą

/saletrzakiem w magazynie nie powinny by

ć

wykonane z materiałów łatwopalnych.

3. Szczególn

ą

uwag

ę

nale

ż

y zwróci

ć

na przeno

ś

niki ta

ś

mowe (typ gumy i jej odporno

ść

na

podtrzymywanie palenia), i powi

ą

zane z nimi systemy zabezpiecze

ń

takie jak blokada od

przeci

ąż

enia, zabezpieczenia antystatyczne, alarm i blokada od wysokiej temperatury,

blokady uszkodzenia b

ę

bna nap

ę

dowego i napinaj

ą

cego.

4. Aby unikn

ąć

potencjalnych

ź

ródeł ciepła, wszelkie ruchome elementy ta

ś

moci

ą

gu powinny

by

ć

czyszczone i utrzymywane w dobrej kondycji. W szczególno

ś

ci wszelkie wyposa

ż

enie

nale

ż

y zabezpiecza

ć

przed wyciekiem oleju, który mógłby zanieczy

ś

ci nawóz.

5. Uszkodzone pojazdy wszelkiego typu jak np. wózki widłowe i ładowarki z widocznym

wyciekiem oleju lub paliwa nie powinny by

ć

dopuszczone do pracy z nawozem. Pojazdy takie

powinny zosta

ć

naprawione. Po ich u

ż

yciu pojazdy nale

ż

y wyczy

ś

ci

ć

, najlepiej w miejscach

specjalnie do tego przeznaczonych. Zabiegi taki pozwol

ą

zabezpieczy

ć

produkt przed

kontaktem z benzyn

ą

, olejami i smarami.

6. W celu zapewnienia czysto

ś

ci powierzchni magazynowej od wszelkich wycieków olejów,

wszelkie pojazdy takie jak wózki widłowe i ładowarki, które nie s

ą

u

ż

ywane do operacji

załadunku lub rozładunku nawozów, powinny by

ć

zaparkowane najlepiej na zewn

ą

trz

magazynu lub te

ż

w specjalnie wydzielonej jego cz

ęś

ci, oddzielonej od nawozu barier

ą

ognioodporn

ą

(

ś

cian

ą

).

7. Nie pozostawia

ć

pojazdów w innych miejscach jak tylko w tych do celów załadunku i

rozładunku. Nie pozostawia

ć

pojazdów z wł

ą

czonymi silnikami.

7

8. Zwróci

ć

uwag

ę

aby spaliny nie powodowały ogrzewania nawozów.

9. Preferowanym typem pojazdów s

ą

pojazdy nap

ę

dzane olejem nap

ę

dowym lub jeszcze lepiej

o nap

ę

dzie elektrycznym. Nie wolno tankowa

ć

pojazdów w magazynie. Rozładowane

akumulatory równie

ż

powinny by

ć

ładowane w oddzielnym miejscu

10. Zaleca si

ę

wykonanie planu ruchu pojazdów dla załadunku i rozładunku nawozów.

11. Wszelkie pojazdy, wózki widłowe, ładowarki powinny by

ć

wyposa

ż

one w ga

ś

nice.

12. W przypadku stosowania wyposa

ż

enia wykonanego z tworzyw sztucznych takiego jak rury

czy zbiorniki nale

ż

y uwzgl

ę

dni

ć

i zabezpieczy

ć

si

ę

przed skutkami elektryczno

ś

ci statycznej.

13. Z uwagi na korozyjne wła

ś

ciwo

ś

ci nawozów azotowych na mied

ź

i cynk, z których mog

ą

by

ć

wykonane niektóre elementy wyposa

ż

enia i sterowania nimi, nale

ż

y zabezpiecza

ć

je przed

korozj

ą

14. Instalacja elektryczna musi by

ć

zgodna z przepisami, oraz musi podlega

ć

okresowym

przegl

ą

dom. Wszelkie naprawy nale

ż

y wykonywa

ć

natychmiast.

15. Silniki elektryczne, transformatory i inne wyposa

ż

enie elektryczne zarówno wewn

ą

trz

magazynu jak i jakiekolwiek wyposa

ż

enie elektryczne powi

ą

zane z magazynem musi

posiada

ć

zabezpieczenia od przeci

ąż

enia.

16. Główne wył

ą

czniki elektryczne, bezpieczniki, powinny by

ć

umieszczone na zewn

ą

trz

powierzchni magazynu. Wszelkie wył

ą

czniki lokalne oraz okablowanie wewn

ą

trz powierzchni

magazynowej nale

ż

y umie

ś

ci

ć

tak, aby nie miały kontaktu z przechowywanym nawozem. W

zwi

ą

zku z wydzielaniem ciepła przez poszczególne elementy instalacji elektrycznej, nale

ż

y

unika

ć

odkładania si

ę

pyłu na elementach instalacji elektrycznej. W szczególno

ś

ci nale

ż

y

zwróci

ć

uwag

ę

na:

•

Ochron

ę

urz

ą

dze

ń

elektrycznych przed korozj

ą

poprzez odseparowanie instalacji

elektrycznej od bezpo

ś

redniego działania nawozów.

•

Z uwagi na wła

ś

ciwo

ś

ci korozyjne oraz higroskopijno

ść

nawozów nale

ż

y zminimalizowa

ć

stosowanie cz

ęś

ci metalowych np. poprzez u

ż

ycie poliw

ę

glanów dla takich urz

ą

dze

ń

jak

skrzynki rozdzielcze, zał

ą

czniki, stacje wska

ź

nikowe itp.

•

Stosowanie wysokiej klasy izolacji, przynajmniej w standardzie IP54

•

Stosowa

ć

w pełni zamkni

ę

t

ą

armatur

ę

plastikow

ą

dla o

ś

wietlenia, szczególnie w

obszarach zapylonych.

17. Wszelkie naprawy elektryczne nale

ż

y dokonywa

ć

natychmiast.

VI. MAGAZYNOWANIE NAWOZÓW OPAKOWANYCH

1. Nawóz w opakowaniach do 50 kg nale

ż

y, przechowywa

ć

na niepalnym podło

ż

u, w

stosach zło

ż

onych najwy

ż

ej z dziesi

ę

ciu warstw, w odległo

ś

ci nie mniejszej ni

ż

1,5 m

od

ź

ródeł ciepła i 0,2 m od

ś

cian magazynu. Kontenery elastyczne z nawozem o masie

nieprzekraczaj

ą

cej 500 kg (np. typu big-bag ) nale

ż

y przechowywa

ć

w dwóch

warstwach.

2. W celu unikni

ę

cia kontaktu nawozu z jakimkolwiek

ź

ródłem ciepła, górna warstwa

składowanego nawozu umieszczona w stosach, powinna znajdowa

ć

si

ę

w odległo

ś

ci

co najmniej 1 metra od dachu, okapu, belek no

ś

nych oraz o

ś

wietlenia.

8

3. Nawóz przechowywany w stosie powinien by

ć

umieszczony w sposób stabilny (nie

powinien si

ę

przechyla

ć

i przewraca

ć

)

4. W celu zapewnienia stabilno

ś

ci składowanego stosu wszelkie worki uszkodzone i rozerwane

nale

ż

y usun

ąć

. Rozsypany podczas tych i innych podobnych operacji nawóz powinien by

ć

natychmiast zamieciony i usuni

ę

ty w sposób bezpieczny. Nale

ż

y unika

ć

narastania zbitego

nawozu na podło

ż

u.

5. Niewielkie ilo

ś

ci rozsypanego nawozu, powinny by

ć

zamiatane i odpowiednio oznaczane. Nie

wolno miesza

ć

rozsypów z innymi nawozami, z nawozami które nie spełniaj

ą

wymaga

ń

, a ju

ż

tym bardziej z innymi substancjami i chemikaliami stosowanymi w rolnictwie.

6. Podczas przewo

ż

enia składowanego stosu nawozu np. wózkiem widłowym, nale

ż

y zwróci

ć

uwag

ę

, czy transportowany stos nawozów nie zawadzi o wyposa

ż

enie i elementy

konstrukcyjne magazynu takie jak o

ś

wietlenie czy górna belka drzwi.

7. Stos opakowanych nawozów powinien by

ć

uło

ż

ony w taki sposób, aby wzdłu

ż

jednej strony

ka

ż

dego stosu znajdowało si

ę

przej

ś

cie. Przej

ś

cie to powinno by

ć

na tyle szerokie, aby

umo

ż

liwi

ć

dost

ę

p pojazdów rozładunkowych, szczególnie w przypadkach awaryjnych.

8. Nie powinno si

ę

składowa

ć

ró

ż

nych typów nawozu w jednym stosie. Tym bardziej nawozy nie

powinny by

ć

przechowywane z innymi materiałami, które nie s

ą

nawozami w tym samym

stosie.

9. Podczas składowania ró

ż

nych typów nawozów z innymi materiałami, które nie s

ą

nawozami

w s

ą

siednich stosach, nale

ż

y sprawdzi

ć

czy pomi

ę

dzy składowanymi materiałami nie dojdzie

do reakcji.

10. Nale

ż

y unika

ć

uszkodzenia worków w trakcie wszelkich operacji prowadzonych w

magazynie. W tym celu nale

ż

y zapewni

ć

odpowiedni dystans pomi

ę

dzy składowanymi

stosami lub te

ż

dostosowa

ć

długo

ść

wideł wózka widłowego w taki sposób aby nie zostały

uszkodzone worki znajduj

ą

ce si

ę

w s

ą

siednich rz

ę

dach stosów nawozu.

11. Palety wykonane z drewna, plastiku czy stali s

ą

odpowiednie pod warunkiem,

ż

e s

ą

wystarczaj

ą

co wytrzymałe dla przewidywanych obci

ąż

e

ń

. Puste palety oraz plastikowe

opakowania powinny by

ć

przechowywane w odpowiednio do tego przeznaczonym miejscu, z

dala od nawozów. Palety uszkodzone nie powinny by

ć

stosowane. Palety stosowane do

nawozów powinny by

ć

sprawdzane pod wzgl

ę

dem czysto

ś

ci, a w razie potrzeby powinny by

ć

przed zastosowaniem wyczyszczone.

12. W szczególno

ś

ci w magazynie nie nale

ż

y:

•

Stosowa

ć

haków do przenoszenia worków, chyba

ż

e zostały specjalnie zaprojektowane

do tego celu,

•

Stosowa

ć

lin do przenoszenia worków

•

Zrzuca

ć

worków z nawozem z du

ż

ych wysoko

ś

ci (wi

ę

kszych ni

ż

1 m)

•

Przenosi

ć

worków o ile nie jest to konieczne

•

Dokonywa

ć

operacji podczas deszczu

13. Zaleca si

ę

nie składowanie nawozów o wła

ś

ciwo

ś

ciach utleniaj

ą

cych (UN2067) z nawozami

podtrzymuj

ą

cymi palenie (UN2071) w tym samym magazynie. Je

ś

li mimo wszystko s

ą

one

składowane w tym samym magazynie nale

ż

y ustali

ć

ś

cisłe procedury, których przestrzeganie

zapewni skuteczne ich oddzielenie szczególnie w przypadku po

ż

aru lub rozkładu.

9

VII. MAGAZYNOWANIE NAWOZÓW LUZEM

1. Magazynowanie nawozów luzem obejmuje dwie opcje:

a) Magazyny zlokalizowane na terenie zakładu, magazyny po

ś

rednie oraz magazyny w

portach.
Nawozy przechowywane luzem mog

ą

by

ć

przechowywane w stertach (pryzmach), w

boksach otwartych lub zamkni

ę

tych, w specjalnie do tego celu przeznaczonych budynkach

czy silosach.

b) Małe magazyny po

ś

rednie oraz magazyny rolnicze.

Nawozy przechowywane luzem powinny by

ć

przechowywane w silosach lub innych

zamkni

ę

tych pomieszczeniach. W przypadku innych metod przechowywania mog

ą

one mie

ć

zastosowanie wył

ą

cznie według wskazówek producenta.

2. W trakcie przechowywania nawozów luzem na pryzmach lub te

ż

w otwartych b

ą

d

ź

zamkni

ę

tych boksach nale

ż

y:

•

Z powodów zasygnalizowanych powy

ż

ej, unika

ć

stosowania drewna oraz innych

łatwopalnych materiałów

•

Powierzchnia magazynowa mo

ż

e by

ć

podzielona na mniejsze boksy w dogodnym

kształcie i wymiarze.

•

Poniewa

ż

nawozy azotowe s

ą

hydroskopijne i z tego powodu podczas

przechowywania mog

ą

pochłania

ć

wod

ę

z powietrza, nale

ż

y chroni

ć

nawozy przed

tym zjawiskiem. Zapewnienie takiej ochrony mo

ż

na osi

ą

gn

ąć

przez przykrycie

nawozu wodoodporn

ą

plandek

ą

, lub te

ż

poprzez stosowanie klimatyzacji. Drzwi w

magazynie powinny by

ć

zamkni

ę

te tak cz

ę

sto jak to tylko mo

ż

liwe.

•

Nale

ż

y unika

ć

zanieczyszczenia nawozu przechowywanego luzem innym typem nawozu.

Wszelkie rozsypy nale

ż

y natychmiast uprz

ą

tn

ąć

.

•

Ograniczy

ć

stosowanie lamp o zasilaniu sieciowym. Wszelkie lampy przeno

ś

ne powinny

znajdowa

ć

si

ę

w szklanej osłonie, oraz drucianym stela

ż

u i nie powinny by

ć

pokryte

warstw

ą

nawozu. Preferowanym typem lamp s

ą

lampy o zasilaniu bateryjnym.

•

Stosowanie materiałów wybuchowych do rozkruszania jakkolwiek zbrylonego

nawozu jest wyra

ź

nie zakazane. Rozkruszanie zbrylonego nawozu mo

ż

e odbywa

ć

si

ę

wył

ą

cznie za pomoc

ą

zabiegów mechanicznych. W razie w

ą

tpliwo

ś

ci nale

ż

y

skontaktowa

ć

si

ę

z producentem.

•

Wysoko

ść

składowanej pryzmy generalnie ograniczona jest do odległo

ś

ci, co

najmniej 1 metra od dachu, elementów no

ś

nych konstrukcji takich jak belki,

armatury o

ś

wietleniowej oraz transporterów podsufitowych. Warunek ten słu

ż

y

unikni

ę

ciu styczno

ś

ci produktu z np.

ź

ródłami ciepła (nagrzany dach, ciepło

powstałe na skutek tarcia) oraz niezamierzonemu zanieczyszczeniu nawozu.

•

Wszelkie rozsypy powstałe wskutek operacji w magazynie powinny zosta

ć

zamiecione i

usuni

ę

te w bezpieczny sposób. Istotnym jest, aby przej

ś

cia i główne i boczne do

s

ą

siednich pryzm nawozów były czyste.

•

Ładowarki oraz inny sprz

ę

t samojezdny nale

ż

y przechowywa

ć

na zewn

ą

trz magazynu lub

te

ż

w takim miejscu,

ż

eby w trakcie po

ż

aru takiego urz

ą

dzenia po

ż

ar nie został

przeniesiony na pryzmy składowanego nawozu.

•

Temperatura

składowanego

nawozu

nie

powinna

przekracza

ć

30

o

C.

Przechowywani nawozu w temperaturach wy

ż

szych mo

ż

e spowodowa

ć

zbrylanie

si

ę

nawozu.

•

Podczas przechowywania ró

ż

nych typów nawozów oraz innych produktów nieb

ę

d

ą

cych

nawozami, w tym samym magazynie, produkty te powinny by

ć

dobrze rozdzielone w celu

unikni

ę

cia wzajemnego zanieczyszczania si

ę

.

10

•

Przechowuj

ą

c w tym samym magazynie saletr

ę

/saletrzak z mocznikiem nale

ż

y unika

ć

wszelkiego kontaktu pomi

ę

dzy tymi nawozami

VIII. MAGAZYNOWANIE NAWOZÓW W ZBIORNIKACH

ZAMKNI

Ę

TYCH TYPU SILOS

1. Silosy powinny by

ć

wykonane z tworzyw sztucznych odpornych na promieniowanie UV (np.

poliestry) stali lub innych odpowiednich materiałów. W przypadku zastosowania tworzyw
sztucznych nale

ż

y zwróci

ć

uwag

ę

na konsekwencje elektryczno

ś

ci statycznej.

2. Silosy powinny by

ć

odpowiednio dobrane dla przewidywanych obci

ąż

e

ń

. Silosy powinny by

ć

instalowane na poziomie gruntu w taki sposób, aby zapewni

ć

swobodny dost

ę

p

ś

rodków

transportu w trakcie załadunku i rozładunku.

3. Konstrukcja silosów powinna umo

ż

liwia

ć

całkowite opró

ż

nienia silosa przed załadunkiem

nowej partii nawozu, jak równie

ż

powinna zapewni

ć

,

ż

e przechowywany nawóz nie b

ę

dzie

chłon

ą

ł wilgoci z zewn

ą

trz jak równie

ż

uniemo

ż

liwi jego zanieczyszczenie innymi materiałami.

4. Silosy powinny znajdowa

ć

si

ę

poza budynkami, w bezpiecznej odległo

ś

ci od jakichkolwiek

materiałów palnych.

5. Silos powinien dodatkowo zosta

ć

wyposa

ż

ony w wentylacj

ę

, aby unikn

ąć

zgniecenia z

powodu powstaj

ą

cego w nim podci

ś

nienia podczas rozładunku, (implozji) jak równie

ż

w celu

odprowadzenia nadmiaru powietrza nagromadzonego w nim w trakcie operacji napełniania.
Wentylacja słu

ż

y poza tym odprowadzeniu gazów wydzielaj

ą

cych si

ę

podczas po

ż

aru.

6. W jednym czasie w silosie nie mo

ż

e znale

źć

si

ę

wi

ę

cej ni

ż

1 nawozów. Silos mo

ż

e zosta

ć

u

ż

yty do przechowywania innych produktów tylko po uprzednim jego wyczyszczeniu.