1
KOLOKWIUM
PEDAGOGIKA OGÓLNA
1. DEFINICJA PEDAGOGIKI
Jest to nauka która ma przedmiot, cele, treści i środki. Można więc powiedzieć, że jest to
dziedzina wiedzy, która jest zorientowana na osiąganie celów.
Pedagogika jest nauką która zajmuje się opisywaniem, wyjaśnianiem, normowaniem i
dawaniem wskazówek wychowawczych.
To pewien zbiór elementów, które nie mają jakiś szczególnych połączeń i które nie tworzą
systemów.
2. FUNKCJE NAUKI
Dostarczanie wiedzy
Dostarczanie umiejętności
Dawanie wskazówek
3. ZADANIA NAUKI
Prowadzenie badań
Badanie rzeczywistości
4. PEDAGOGIKA ZAJMUJE SIĘ WYCHOWANIEM
a) Zajmuje się (funkcja)
Opis i wyjaśnienie + funkcja normatywna <normowanie wychowawcze> (zadania
typu „coś” jest „jakieś” czyli S jest P)
Wskazówki (zadania typu S powinno być P – czy należy robić to w taki sposób) –
są to zadania bardzo ściśle związane z etyką lub filozofią (założenia wynikające z
jakiegoś systemu)
b) Wychowanie
Relacja
Oddziaływanie (pomiędzy osobami w celu dokonania zmiany np. w wartościach,
celach, zachowaniu, osobowości itp.)
- zjawisko
- konkretny fakt
- zdarzenie
5. WYCHOWANIE
a) Fakt, zjawisko, zdarzenie (obiektywne – co się dzieje nawet wtedy kiedy nas nie ma)
b) Pojęcie
Należy szukać definicji (cech istotnych i szczegółowych)
Rodzaj pracy analitycznej (analizujemy – mający charakter metanaukowy i wtedy
systemy traktujemy jako pewne zbiory zdań i podejść do tego w taki sposób meta
teoretyczny
- jakie założenia tkwią
- jakie aksjomaty na to wpływają
c) Fenomen (jest niepowtarzalne)
Coś unikalnego (subiektywne)
Wychowanie jako specyficzne doświadczenie wychowania:
2
- cechy istotowe – jest to taka własność co do której możemy powiedzieć, że
gdyby jej nie było to nie można tego uznać za wychowanie np. spotkanie dwóch
osób (relacja), odpowiedzialność, relacja która wyzwala zmiany w osobowości
- cechy przygodne
6. JĘZYK
Język przedmiotowy to język którym wyrażamy się prosto o świecie (np. stół ma 4
nogi)
Metajęzyk odnosi się do języka a nie do przedmiotu o którym rozmawiamy (np. w
tym wyrazie wystąpiło słowo stół a jest to słowo złożone z 4 liter itp.)
7. W PEDAGOGICE OGÓLNEJ PRZEDE WSZYSTKIM BĘDZIEMY MÓWIĆ O POJĘCIU W SENSIE
Analitycznym
Językowym
Metajęzykowym
8. DEFINICJA PEDAGOGIKI OGÓLNEJ
Pedagogika ogólna to pewien system w którym zachodzi wielość relacji
Pedagogika ogólna posiada relację logiczne które mają charakter najwyższy
9. ASPEKTY PEDAGOGIKI OGÓLNEJ
a) Definicyjny
Opisuje i wyjaśnia pojęcie wychowania (definiuje wychowanie)
Dokonuje analizy
Dokonuje zmiany (ma charakter projektujący lub modyfikujący)
Definicje sprawozdawcze
Relacja pedagogiki z innymi naukami
b) Metodologiczny
Metodologia (również jest rozwijana w połączeniu z pedagogiką ogólną)
Próba odpowiedzi na pytanie o standardy badań
c) Fenomenologiczny (co mógłby taki pedagog robić, czym się zajmować)
Metodologią
Systematyzować wiedzę
Porównywać systemy
Można wziąć koncepcje i analizować je w sensie metajęzykowym
Badać definicje
Sięgać do założeń
Wyprowadzać wnioski
Stwierdzenie czy przesłanki są dobrze ujęte
Stwierdzenie na jakiej filozofii się to wszystko opiera
10. TEKST 2
Filozofia jest pewną refleksją i dzięki niej możemy ją wprowadzić do pedagogiki
[ tematyka badawcza i to jak jest określana pedagogika w innych uczelniach jest bardzo
ważne – z artykułu prof. Palki]
11. CZYM JEST PEDAGOGIKA FILOZOFICZNA
System pedagogiczny zajmujący się zagadnieniami nauczania i wychowania. Wykorzystuje
myśli i zasady filozoficzne a jednocześnie stoi ponad poszczególnymi systemami.
3
12. ROZUMIENIE PEDAGOGIKI FILOZOFICZNEJ
a) Podejście filozoficzne 1 – synonim systemu pedagogicznego który ma charakter:
- opiera się na założeniach filozofii
- ma charakter normatywny (wprowadza wskazówki wychowawcze)
- sceptyczny (nie wartościuje systemów traktujemy je jako zbiór) i dogmatyczny
(wprowadzamy wartościowanie, wyróżniamy jeden system)
/ w sposób dogmatyczny często rozumiemy definicje filozoficzną – podanie
sprawozdawcze. Jest związana z filozofią i ma charakter normatywny /
b) Podejście filozoficzne 2 – definicja modyfikująca (wprowadza nowe znaczenia dla starego
terminu)
Pedagogika filozoficzna ma charakter meta naukowy. Jest narzędziem wobec
podejścia 1
Przedmiotem analizy podejścia filozoficznego 2 jest podejście filozoficznego 1
Ma on charakter porównawczy – opisuje i analizuje
Podstawową funkcją jest funkcja analityczna – odnosi się do systemów
pedagogicznych
[to je się opisuje, analizuje i porównuje]
Nie istnieje tu normatywność
Pedagogiki nie można uprawiać tylko na sposób analityczny
13. ZADANIA PEDAGOGIKI FILOZOFICZNEJ (str. 100 – tekst 3)
14. CZYM ZAJMUJE SIĘ FILOZOFIA
Podstawowymi kategoriami jest dobro, piękno i prawda
15. CZYM SIĘ ZAJMUJE FILOZOFIA WYCHOWANIA
- Podstawowe pojęcia
- Kwestie epistemologiczne
- Kwestie teleologiczne
PF 1 sposób rozumienia pojęcia pedagogika filozoficzna
PF 2 definicja o charakterze modyfikującym (jest to definicja wprowadzana przez autora –
ma charakter analityczny)
16. PULSUJĄCE KATEGORIE
Są wyznacznikiem mapy odmian myślenia o edukacji (Rutkowiak)
Są to stałe punkty, które wyznaczają nam drogę i możemy się do nich odwołać
Mają różne wartości
Są dynamiczne
Mają różne sposoby orzekania o systemach
17. RÓŻNIACA MIĘDZY PREZENTACJĄ MAPY A TRADYCJAMI
a) Nie odwołuje się do historii
b) Tradycyjny sposób prezentacji
c) Ma charakter subiektywny
18. TRADYCJE SĄ RODZAJEM ZESTAWIANIA W SPOSÓB
a) Uporządkowany
b) Hierarchiczny
c) Systematyczny
4
19. TEKST
a) Subiektywny
b) Możliwość odradzania
c) Nie ma charakteru stałego (np. kategorie pulsujące)
d) Dopuszczany jest chaos (traktowany jest jako coś pozytywnego)
20. CZYM JEST MAPA MYŚLI
a) Reprezentacja przyszłości
b) Odwzorowuje „coś”
21. RODZAJE MAP
Topograficzne
Fizyczne
Graficzne
Pojęciowe (językowe) funkcja kategorii w tekście
/w postaci pojęć przedstawiamy rzeczywistość za pomocą pulsujących kategorii/
22. CZYM JEST KATEGORIA
„Sposoby orzekania o przedmiotach” – Arystoteles
Ma charakter przejściowy
Odnosi się do przedmiotów
Np. Z jest kategorią X ze względu na Y
Liściastość drzewo na koronę
Dzieciństwo rozwoju na wiek
Przełożenie na tekst:
Praktyczność / Intelektualizm sposoby myślenia o wychowaniu / systemów
pedagogicznych temat / główne wartości
23. RÓŻNE DROGI W PEDAGOGICE
a) 1 DROGA – pedagog „dogmatyk” przyjmuje jeden system pedagogiczny, ma postawę
wartościującą, zamyka się na jedną koncepcje i tylko ją realizuje. Taki pedagog jest trochę
ograniczony i idzie na łatwiznę ponieważ nie poszukuje innych rozwiązań
b) 2 DROGI – pedagog porusza się w obszarach dwóch systemów (być może przechodzi z
jednego systemu do drugiego)
c) WIELE DRÓG – mapa jest dla niego niezbędna, sięga on <pedagog> do swojego
doświadczenia. Jest elastyczny, otwarty na różnorodność, dostrzega wielość różnych
systemów i z nich czerpie do formułowania swojej drogi
24. KATEGORIE ( w Rutkowiak)
1) Intelektualizm
2) Sakralność
3) Pytajność
4) Praktycyzm
5) Praktyczność
6) Przedmiotowość i techniczność
7) Podmiotowość
5
8) Kontekstowość
9) Polityczność
10) Uprawniona wielość
11) Krytyczność
25. DEFINICJA Z ENCYKLOPEDII (HEJNICKA – BEZWIŃSKA)
26. TOŻSAMOŚĆ PEDAGOGIKI
Zajmuje się samą pedagogiką, próbuje ukazać naukowy charakter pedagogiki
27. TEZY WYPROWADZONE Z RYSUNKU(HEJNICKA – BEZWIŃSKA)
28. FILEK
a) Wstępnie:
Szczegółowa analiza pojęcia wychowanie. Nie pokazuje definicji wychowania ale ukazuje
strukturę co powinno się zawierać w wychowaniu
b) Główna teza:
Właściwa formuła że coś jest wychowaniem pokazuje wszystkie elementy które wchodzą
w skład wychowania.
Rozpoczyna o mówieniu, że ktoś wychowuje kogoś lub jest wychowywanym – używa
argumentów
X wychowuje Y język potoczny /argumenty/
Filek zastanawia się czy taki zapis zawiera tylko 2 elementy: stara się uzupełnić/wskazać
że dochodzi jeden element który ukazuje później, „że ktoś wychowuje kogoś dla kogoś”
X wychowuje Y komuś „Z” /relacja trójargumentowa/
x- wychowawca bezpośredni – np. nauczyciel
z- wychowawca pośredni – np. rodzic
Ostateczna teza jest czteroargumentowa
X wychowuje Y Z ze względu na jakieś W
x- wychowawca
y- uczeń
z- rodzic
w- coś związanego ze sferą wartości z celem wychowania