KONKURENCJA DOSKONAŁA I MONOPOL
JAKO SKRAJNE STRUKTURY RYNKU
1.
Rynek
-
całokształt transakcji kupna i sprzedaży oraz warunki, w jakich one
przebiegają
Rodzaje rynków:
•
klasyfikacja w/g przedmiotu obrotu:
•
rynek dóbr konsumpcyjnych
•
rynki czynników produkcji:
•
rynek pracy
•
rynek kapitału
•
rynek ziemi
•
podział w/g zasięgu
•
rynek lokalny
•
rynek regionalny
•
rynek krajowy
•
rynek międzynarodowy
•
rynek światowy
•
rynek sprzedawcy i rynek nabywcy
Cechy charakterystyczne
rynek sprzedawcy
rynek nabywcy
Nadwyżka
popytu
podaży
Uprzywilejowana pozycja
sprzedawcy
nabywcy
•
rynek homogeniczny (jednorodny)
-
rynek heterogeniczny
•
rynek doskonały
-
rynek niedoskonały
3 warunki rynku doskonałego:
przejrzystość
jedna cena dla
racjonalność aktów kupna i sprzedaży
→
towarów o tej samej
jednorodność
wartości użytkowej
Funkcja rynku jako regulatora procesów gospodarczych
2. Model konkurencji doskonałej
W modelu konkurencji doskonałej występuje wielu producentów (sprzedawców) i wielu
nabywców. Każdy z nich ma minimalny udział w produkcji (podaży) całej gałęzi i
odpowiednio w konsumpcji (popycie), a tym samym znikomy wpływ na rynek i
kształtowanie się ceny rynkowej.
W warunkach konkurencji doskonałej każde przedsiębiorstwo ma do czynienia z poziomą
krzywą popytu na swoje wyroby. Oznacza to, że po obowiązującej na rynku cenie,
producent może sprzedać dowolnie dużą ilość swego towaru, ale po cenie wyższej od
ceny rynkowej nie sprzeda nic.
Cena ustala się na rynku, przedsiębiorstwo nie ma wpływu na jej kształtowanie -jest
cenobiorcą.
Aby funkcja popytu na produkty przedsiębiorstwa miała taki kształt, muszą być
spełnione następujące warunki:
•
istnienie wielu przedsiębiorstw, z których każde ma znikomy udział w produkcji całej
gałęzi
•
homogeniczny (jednorodny) produkt
•
rynek w pełni przejrzysty
•
swoboda wejścia na rynek i wyjścia z rynku (przedsiębiorstwa nie ulegają pokusie
zmowy)
3. Decyzje krótkookresowe przedsiębiorstwa przy założeniu doskonałej
konkurencji
W modelu konkurencji doskonałej przedsiębiorstwo jest „cenobiorcą” (price taker),
tak więc cena rynkowa jest dana i nie zmienia się wraz ze zmianą produkcji w
przedsiębiorstwie.
Obowiązuje tu zależność:
U
U
C
P
K
=
=
utarg przeciętny = utarg krańcowy = cena
Krzywa popytu na produkty przedsiębiorstwa
funkcjonującego w warunkach doskonałej konkurencji
Popyt
0
C
Cena
Funkcja popytu
cena = utarg krańcowy
( C = U
K
)
Ponieważ utarg całkowity U
C
:
U
C Q
C
=
⋅
Utarg przeciętny jest równy cenie C:
U
C Q
Q
C
P
=
⋅
=
Utarg krańcowy jest także równy cenie C:
U
dU
dQ
C
U
U
Q
C Q
Q
C
K
C
K
C
=
=
=
=
⋅
=
∆
∆
∆
∆
Jak wiemy z poprzednich rozważań, przedsiębiorstwo osiąga maksimum zysku w
punkcie przecięcia funkcji kosztów krańcowych z funkcją utargu
krańcowego. W warunkach konkurencji doskonałej funkcja utargu krańcowego
pokrywa się z funkcją ceny i jest funkcją stałą. Punkt ten wyznacza optymalne
rozmiary produkcji przedsiębiorstwa (optimum ekonomiczne).
W warunkach równowagi całej gałęzi optimum ekonomiczne pokrywa się z
optimum technicznym (przy założeniu konkurencji doskonałej) - na rys. punkt E.
Wówczas cena rynkowa kształtuje się na poziomie przeciętnych kosztów
całkowitych. Zysk nadzwyczajny każdego przedsiębiorstwa będącego w
równowadze jest równy 0. Osiąga on zysk normalny równy kosztom alternatywnym
(procentowi od kapitału oraz możliwemu wynagrodzeniu przedsiębiorcy za pracę
menedżera).
Dla warunków równowagi:
C
U
K
K
K
K
PC
=
=
=
W sytuacji, gdy cena C nie jest ceną równowagi
-
optimum ekonomiczne i
techniczne różnią się. Występuje zysk nadzwyczajny (lub strata nadzwyczajna):
Z
U
K
C K
Q
z Q
C
C
C
PC
j
=
−
=
−
⋅
=
(
)
http://notatek.pl/konkurencja-doskonala-i-monopol?notatka