„

Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

MINISTERSTWO EDUKACJI
NARODOWEJ

Katarzyna Adamus
Ewelina Różańska

Określanie stanu odżywienia człowieka
321[11].Z1.05

Poradnik dla nauczyciela

Wydawca

Instytut Technologii Eksploatacji – Państwowy Instytut Badawczy
Radom 2007

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

1

Recenzenci:

mgr inż. Magdalena Kaźmierczyk
mgr inż. Anna Wachowicz

Opracowanie redakcyjne:
mgr inż. Ewa Superczyńska


Konsultacja:
dr hab. inż. Henryk Budzeń










Poradnik stanowi obudowę dydaktyczną programu jednostki modułowej 321[11].Z1.05
„Określanie stanu odżywienia człowieka”,

zawartego w modułowym programie nauczania dla

zawodu dietetyk.

Wydawca

Instytut Technologii Eksploatacji – Państwowy Instytut Badawczy, Radom 2007

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

2

SPIS TREŚCI

1. Wprowadzenie

3

2. Wymagania wstępne

5

3. Cele kształcenia

6

4. Przykładowe scenariusze zajęć

7

5. Ćwiczenia

10

5.1. Ocena sposobu żywienia

10

5.1.1. Ćwiczenia

10

5.2. Ocena stanu odżywienia

14

5.2.1. Ćwiczenia

14

5.3. Sytuacja żywnościowa i zdrowotna w Polsce i na świecie

18

5.3.1. Ćwiczenia

18

6. Ewaluacja osiągnięć ucznia

20

7. Literatura

34

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

3

1. WPROWADZENIE

Przekazujemy Państwu Poradnik dla nauczyciela, który będzie pomocny w prowadzeniu

zajęć dydaktycznych w szkole kształcącej w zawodzie dietetyk.

W poradniku zamieszczono:

−

wymagania wstępne, wykaz umiejętności jakie uczeń powinien posiadać, aby przystąpić
do realizacji programu jednostki modułowej,

−

wykaz umiejętności, jakie uczeń opanuje podczas realizacji programu jednostki
modułowej,

−

przykładowe scenariusze zajęć,

−

propozycje ćwiczeń, które mają na celu wykształcenie u uczniów umiejętności
praktycznych,

−

ewaluację osiągnięć ucznia,

−

wykaz literatury, z jakiej uczniowie mogą korzystać podczas nauki,
Wskazane jest, aby zajęcia dydaktyczne były prowadzone różnymi metodami

ze szczególnym uwzględnieniem:

−

pokazu z objaśnieniem,

−

ćwiczeń praktycznych.

−

tekstu przewodniego,

−

pogadanki,

−

dyskusji dydaktycznej.
Formy organizacyjne pracy uczniów mogą być zróżnicowane, począwszy od samodzielnej

pracy uczniów do pracy zespołowej.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

4

Schemat układu jednostek modułowych

321[11].Z1

Podstawy fizjologii i żywienia

321[11].Z1.01

Charakteryzowanie funkcji narządów

organizmu człowieka

321[11].Z1.02

Zastosowanie żywności

do zaspokajania potrzeb organizmu

321[11].Z1.03

Planowanie żywienia odpowiednio

do potrzeb organizmu

321[11].Z1.04

Stosowanie zasad racjonalnego

żywienia

321[11].Z1.06

Planowanie żywienia w profilaktyce

chorób cywilizacyjnych

321[11].Z1.05

Określanie stanu odżywienia

człowieka

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

5

2. WYMAGANIA WSTĘPNE

Przystępując do realizacji programu jednostki modułowej uczeń powinien umieć:

−

korzystać z różnych źródeł informacji,

−

prowadzić proste obliczenia matematyczne,

−

posługiwać się podstawową terminologią z zakresu anatomii i fizjologii człowieka,

−

charakteryzować główne procesy metaboliczne zachodzące w organizmie człowieka,

−

stosować zasady układania jadłospisów,

−

analizować jadłospisy,

−

stosować normy zapotrzebowania na poszczególne składniki pokarmowe dla różnych grup
ludności w zależności od ich płci, wieku, aktywności fizycznej, stanu fizjologicznego.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

6

3. CELE KSZTAŁCENIA

W wyniku realizacji programu jednostki modułowej uczeń powinien umieć:

−

posłużyć się podstawową terminologią dotyczącą żywności i składników żywności,

−

zdefiniować podstawowe pojęcia z zakresu żywienia i stanu odżywienia organizmu,

−

scharakteryzować metody oceny sposobu żywienia ludzi,

−

scharakteryzować metody oceny stanu odżywienia ludzi,

−

ocenić stan odżywienia jednostki i grupy osób,

−

zinterpretować wyniki oceny sposobu żywienia,

−

ocenić sposób żywienia jednostki i grupy osób,

−

zinterpretować wyniki oceny sposobu żywienia,

−

określić wpływ błędów żywieniowych na stan odżywienia,

−

dostrzec i zareagować na błędy żywieniowe występujące w środowisku,

−

porównać sytuację żywnościową i zdrowotną w Polsce i na świecie.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

7

4. PRZYKŁADOWE SCENARIUSZE ZAJĘĆ

Scenariusz zajęć 1

Osoba prowadząca

…………………………………….………….

Modułowy program nauczania: Dietetyk 321[11]
Moduł:

Podstawy fizjologii i żywienia 321[11].Z1

Jednostka modułowa:

Określanie stanu odżywienia człowieka 321[11].Z1.05

Temat: Badania antropometryczne.

Cel ogólny: Zapoznanie z badaniami antropometrycznymi – jednymi z metod oceny stanu

odżywienia człowieka.

Po zakończeniu zajęć edukacyjnych uczeń powinien umieć:

−

dokonać podziału badań antropometrycznych,

−

scharakteryzować badania antropometryczne,

−

dokonać oceny stanu odżywienia przy wykorzystaniu metod antropometrycznych.

Metody nauczania–uczenia się:

−

pogadanka,

−

pokaz z objaśnieniem,

−

ćwiczenia praktyczne.

Formy organizacyjne pracy uczniów:

−

praca indywidualna,

−

praca w grupach.

Czas: 4 godziny dydaktyczne

Środki dydaktyczne:

−

literatura z rozdziału 7,

−

poradnik dla ucznia,

−

waga lekarska,

−

taśma miernicza do pomiaru obwodu ramienia, bioder oraz talii,

−

przyrząd do mierzenia zawartości tkanki tłuszczowej,

−

komputer z oprogramowaniem, dostępem do Internetu i drukarką,

−

rzutnik multimedialny,

−

kolorowe elementy do losowania na grupy.

Przebieg zajęć:
1. Czynności organizacyjne.
2. Nawiązanie do tematu zajęć, omówienie celów zajęć.
3. Omówienie badań antropometrycznych, przy wykorzystaniu pokazu multimedialnego.
4. Zorganizowanie stanowiska pracy do wykonania ćwiczeń.
5. Podział uczniów na grupy-losowanie.
6. Objaśnienie treści ćwiczeń 1, 2 z rozdziału 4.2.3. zawartych w Poradniku dla ucznia.
7. Rozdanie środków dydaktycznych.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

8

8. Wykonanie ćwiczeń:

−

uczniowie w grupach wykonują polecenia do ćwiczeń,

−

uczniowie zapisują i interpretują wyniki.

9. Prezentacja wyników i ich omówienie na forum grupy.

Zakończenie zajęć

−

Nauczyciel podsumowuje przebieg zajęć wskazując na zaangażowanie uczniów w ich
realizację i uzyskane efekty, a szczególnie przydatność realizowanych zadań w ocenie
stanu odżywienia człowieka.

Praca domowa

Wypisz metody ilościowe oceny sposobu żywienia.

Sposób uzyskania informacji zwrotnej od ucznia po zakończonych zajęciach:

−

ewaluacja – co zabieram z zajęć (załącznik 1).

Załącznik 1
Kwestionariusz – ocena zajęć

1. Czy zajęcia miały wstęp, rozwinięcie i zakończenie?

tak nie

6 5 4 3 2 1

2. Czy treści zajęć były zrozumiałe?

tak nie

6 5 4 3 2 1

3. Czy prezentacja była ciekawa?

tak nie

6 5 4 3 2 1

4. Czy zajęcia rozwinęły Twoje umiejętności?

tak nie

6 5 4 3 2 1

Ogólna liczba punktów ………………………

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

9

Scenariusz zajęć 2

Osoba prowadząca

…………………………………….………….

Modułowy program nauczania: Dietetyk 321[11]
Moduł:

Podstawy fizjologii żywienia 321[11].Z1

Jednostka modułowa:

Określanie stanu odżywienia człowieka 321[11].Z1.05

Temat: Charakterystyka jakościowych metod oceny sposobu żywienia.

Cel ogólny: Zapoznanie ucznia z jakościowymi metodami oceny sposobu żywienia.

Po zakończeniu zajęć edukacyjnych uczeń powinien umieć:

−

dokonać charakterystyki jakościowych metod oceny sposobu żywienia,

−

ocenić jadłospisy metodą punktową oraz metodą wywiadu 24-godzinnego.

Metody nauczania–uczenia się:

–

wykład,

–

pogadanka,

Formy organizacyjne pracy uczniów:

−

praca w grupach.

Czas: 2 godziny dydaktyczne.

Środki dydaktyczne:

−

prezentacja multimedialna,

−

przykładowe jadłospisy,

−

kolorowe elementy do losowania na grupy.

Przebieg zajęć:
1. Czynności organizacyjne.
2. Nawiązanie do tematu, omówienie celów zajęć.
3. Omówienie jakościowych metod oceny sposobu żywienia, przy wykorzystaniu pokazu

multimedialnego.

4. Zorganizowanie stanowiska pracy do wykonania ćwiczenia.
5. Podział uczniów na grupy-losowanie.
6. Objaśnienie treści ćwiczeń 2,3,4 z rozdziału 4.1.3., zawartych w Poradniku dla ucznia.
7. Rozdanie środków dydaktycznych.
8. Wykonanie ćwiczeń:

−

uczniowie zapoznają się z treścią dotyczącą tematu zawartą w Poradniku dla ucznia

−

uczniowie w grupach wykonują polecenia do ćwiczeń

−

uczniowie zapisują i interpretują wyniki

9. Prezentacja wyników i ich omówienie na forum grupy.

Zakończenie zajęć

Nauczyciel podsumowuje przebieg zajęć wskazując na zaangażowanie uczniów

w ich realizację i uzyskane efekty.

Praca domowa

Oceń swój sposób odżywiania jakościową metodą oceny sposobu żywienia.

Sposób uzyskania informacji zwrotnej od ucznia po zakończonych zajęciach:

−

anonimowa ankieta ewaluacyjna dotycząca realizacji zajęć oraz nabytych umiejętności.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

10

5. ĆWICZENIA

5.1. Ocena sposobu żywienia

5.1.1. Ćwiczenia

Ćwiczenie 1

Scharakteryzuj poszczególne metody oceny sposobu żywienia, zwracając szczególną

uwagę na ich wady i zalety.

Wskazówki do realizacji
Przed przystąpieniem do realizacji ćwiczenia nauczyciel powinien omówić jego zakres

i sposób wykonania. Proponuje się, aby uczniowie pracowali w grupach 2 osobowych.

Sposób wykonania ćwiczenia

Uczeń powinien:

1) przeczytać materiał nauczania z poradnika dla ucznia, dotyczący metod oceny sposobu

żywienia,

2) zwrócić uwagę na zalety i wady poszczególnych metod,
3) odnotować uzyskane informacje w tabeli i zamieścić je w prezentacji multimedialnej,
4) zaprezentować wyniki pracy na forum grupy.

Zalecane metody nauczania–uczenia się:

−

ćwiczenia praktyczne,

−

dyskusja dydaktyczna.

Środki dydaktyczne:

−

poradnik dla ucznia,

−

literatura z rozdziału 7,

−

materiały piśmiennicze (arkusze papieru format A1 i A4, kolorowe pisaki),

−

komputer z oprogramowaniem,

−

rzutnik multimedialny,

−

wzór tabeli.

Tabela do ćwiczenia 1 [opracowanie własne na podstawie 5]

Metody

Wady

Zalety

Ćwiczenie 2

Zastanów się nad swoimi zwyczajami żywieniowymi w ciągu ostatniego roku. Jak często

spożywasz wymienione w tabeli do ćwiczenia 2 produkty spożywcze?

Wstaw „x” komórkach odpowiadających częstości spożywania każdego z wymienionych

produktów spożywczych.. Dla każdego produktu spożywczego w rubryce „Wynik” napisz
taką liczbę punktów, jaka jest w główce kolumny, którą zaznaczyłeś. Dodaj wszystkie punkty,
aby otrzymać wynik ogólny. Jeżeli Twój wynik wynosi:

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

11

Powyżej 27 punktów – twoja dieta zawiera zdecydowanie za dużo tłuszczu. Jest wiele

sposobów obniżenia ilości spożywanego tłuszczu. Popatrz na te produkty, dla których
otrzymałeś najwięcej punktów. Zacznij od zredukowania ich ilości w swojej diecie.

25–27 punktów, to twoja dieta zawiera za dużo tłuszczu. Aby obniżyć jego ilość, jedz

mniej produktów, dla których uzyskałeś najwięcej punktów.

<22–24 punktów, to spożywasz typową amerykańską dietę, która mogłaby być mniej

tłusta.

18–21 punktów, to dokonujesz prawidłowych wyborów odnośnie produktów

zawierających tłuszcz.

poniżej 18 punktów, to dokonujesz najlepszych wyborów. Jest to bardzo dobry wynik

w tym teście.

Oceń w ten sposób zwyczaje żywieniowe swoich kolegów. Zestaw wyniki dla 10

osobowej grupy wskazując ile osób znajduje się w poszczególnych kategoriach oceny.
Przedyskutuj wyniki na forum grupy.

Tabela do ćwiczenia 2 Kwestionariusz dotyczący oceny spożycia tłuszczów ogółem [opracowanie własne na

podstawie 2 i 5]

Jak często spożywasz?

Mniej niż raz

na

miesiąc
(0 pkt.)

2-3 razy

na

miesiąc
(1 pkt.)

1-2 razy

na

tydzień
(2 pkt.)

3-4 razy

na tydzień

(3 pkt.)

5 i więcej

razy na

tydzień
(4 pkt.)

Wynik

Kurczak smażony

Parówki

Masło lub margaryna

Jaja

Bekon, kiełbasy, tłuste
wędliny

Wędliny, mielonki, szynka

Sosy do sałatek, majonez

Frytki

Chipsy ziemniaczane,
kukurydziane

Pizza

Pączki, ciasta, ciastka,
ciasteczka

Sery żółte i topione

Pełne mleko

Hamburgery, cheesburgery

Wołowina, steki, pieczeń

Suma punktów

Wskazówki do realizacji
Przed przystąpieniem do realizacji ćwiczenia nauczyciel powinien omówić jego zakres

i sposób wykonania. Proponuje się, aby uczniowie pracowali w grupach 10 osobowych.

Sposób wykonania ćwiczenia

Uczeń powinien:

1) przeczytać materiał nauczania z poradnika dla ucznia, dotyczący sposobu żywienia,
2) przeprowadzić analizę swoich zwyczajów żywieniowych zgodnie z treścią ćwiczenia,
3) przeprowadzić analizę zwyczajów żywieniowych swoich 10,

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

12

4) odnotować uzyskane dane w tabeli i ewentualnie zaprezentować je w formie prezentacji

multimedialnej,

5) zaprezentować wyniki na forum grupy.

Zalecane metody nauczania–uczenia się:

−

ćwiczenia praktyczne,

−

dyskusja.

Środki dydaktyczne:

−

poradnik dla ucznia,

−

literatura z rozdziału 7,

−

materiały piśmiennicze (arkusze papieru format A1 i A4, kolorowe pisaki),

−

komputer z oprogramowaniem,

−

rzutnik multimedialny,

−

wzór tabeli.

Ćwiczenie 3

Ułóż ankietę zawierającą pytania, które pozwolą uzyskać informacje na temat sposobu

żywienia respondenta.

W ankiecie zamieść pytania dotyczące:

−

godzin spożywania posiłków,

−

rodzajów potraw i ich składu,

−

zwyczajów żywieniowych,

−

częstotliwości spożywania określonych grup produktów itp.
Pamiętaj, by pytania były sformułowane w sposób prosty, zrozumiały dla osoby badanej.
Zwróć uwagę, żeby pytania nie sugerowały odpowiedzi. Pamiętaj by ankieta nie zawierała

zbyt wielu pytań.

Przeprowadź ankietę w grupie 10 osób. Przeanalizuj uzyskane informacje.

Wskazówki do realizacji
Przed przystąpieniem do realizacji ćwiczenia nauczyciel powinien omówić jego zakres

i sposób wykonania. Proponuje się, aby uczniowie pracowali w grupach 10 osobowych.

Sposób wykonania ćwiczenia

Uczeń powinien:

1) przeczytać materiał nauczania z poradnika dla ucznia, dotycząca sposobu odżywiania,
2) przygotować ankietę,
3) przeprowadzić ankietę na grupie 10 osób,
4) przeanalizować uzyskane informacje, pod kątem prawidłowości sposobu żywienia.
5) zaprezentować wyniki pracy na forum grupy.

Zalecane metody nauczania–uczenia się:

−

ćwiczenia praktyczne.

Środki dydaktyczne:

−

poradnik dla ucznia,

−

literatura z rozdziału 7,

−

materiały piśmiennicze (arkusze papieru format A1 i A4, kolorowe pisaki),

−

komputer z oprogramowaniem,

−

rzutnik multimedialny.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

13

Ćwiczenie 4

Dokonaj analizy sposobu żywienia swojej rodziny dowolną metodą. Zinterpretuj wyniki,

zanotuj w sposób tabelaryczny. Zastanów się nad błędami w sposobie odżywiania. Zaproponuj
modyfikację sposobu odżywiania wśród osób, u których przeprowadziłeś badanie

Wskazówki do realizacji
Przed przystąpieniem do realizacji ćwiczenia nauczyciel powinien omówić jego zakres

i sposób wykonania. Proponuje się, aby uczniowie pracowali w grupach 2–3 osobowych.

Sposób wykonania ćwiczenia

Uczeń powinien:

1) przeczytać materiał nauczania z poradnika dla ucznia, dotyczący sposobu odżywiania,
2) wybrać i zastosować odpowiednią metodę,
3) przeanalizować uzyskane informacje,
4) skorygować występujące błędy żywieniowe,
5) zaprezentować wyniki pracy na forum grupy.

Zalecane metody nauczania–uczenia się:

−

ćwiczenia praktyczne,

−

dyskusja dydaktyczna.

Środki dydaktyczne:

−

poradnik dla ucznia,

−

literatura z rozdziału 7,

−

materiały piśmiennicze (arkusze papieru format A1 i A4, kolorowe pisaki),

−

komputer z oprogramowaniem,

−

rzutnik multimedialny lub rzutnik pisma, drukarka.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

14

5.2. Ocena stanu odżywienia

5.2.1. Ćwiczenia

Ćwiczenie 1

Dokonaj pomiarów wysokości oraz masy ciała. Następnie oblicz wskaźnik i zinterpretuj

wskaźnik BMI.

Wskazówki do realizacji
Przed przystąpieniem do realizacji ćwiczenia nauczyciel powinien omówić jego zakres

i sposób wykonania. Proponuje się, aby uczniowie pracowali w grupach 2-4 osobowych.

Sposób wykonania ćwiczenia

Uczeń powinien:

1) przeczytać materiał nauczania z poradnika dla ucznia, dotyczący oceny stanu odżywiania,
2) utworzyć 2–4 osobowy zespół,
3) dokonać wzajemnych pomiarów antropometrycznych (masa i wysokość ciała),
4) obliczyć wartość wskaźnika BMI wykorzystując odpowiedni wzór,
5) zapisać i zinterpretować wyniki w oparciu o dane tabelaryczne.

Zalecane metody nauczania–uczenia się:

−

ćwiczenia praktyczne,

−

dyskusja.

Środki dydaktyczne:

−

poradnik dla ucznia,

−

literatura z rozdziału 7,

−

materiały piśmiennicze (arkusze papieru format A1 i A4, kolorowe pisaki),

−

waga lekarska z antropometrem.

Ćwiczenie 2

Na podstawie otrzymanych od nauczyciela danych o grupie przedszkolaków (wiek, wzrost

oraz płeć) dokonaj odczytu z siatek centylowych i określ indywidualny rozwój każdego
dziecka i porównaj go z rozwojem dzieci w tym samym wieku.

Wskazówki do realizacji
Przed przystąpieniem do realizacji ćwiczeń nauczyciel powinien omówić sposób realizacji

ćwiczenia.

Sposób wykonania ćwiczenia

Uczeń powinien:

1) przeczytać materiał nauczania z poradnika dla ucznia, dotyczący oceny stanu odżywiania,
2) zapoznać się z danymi otrzymywanymi od nauczyciela,
3) nanieść otrzymane dane na siatki centylowe,
4) zapisać i zinterpretować wyniki.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

15

Zalecane metody nauczania–uczenia się:

−

ćwiczenia praktyczne.

Środki dydaktyczne:

−

poradnik dla ucznia,

−

literatura z rozdziału 7,

−

materiały piśmiennicze (arkusze papieru format A1 i A4, kolorowe pisaki),

−

siatki wentylowe,

−

dane od nauczyciela o grupie przedszkolaków.

Ćwiczenie 3

Dokonaj pomiarów grubości fałdu skórno-tłuszczowego nad mięśniem trójgłowym

i dwugłowym, a następnie porównaj wyniki z normami. Zanotuj wyniki.

Wskazówki do realizacji
Przed przystąpieniem do realizacji ćwiczenia nauczyciel powinien omówić jego zakres i

sposób wykonania. Proponuje się, aby uczniowie pracowali w grupach kilku osobowych.

Sposób wykonania ćwiczenia

Uczeń powinien:

1) przeczytać materiał nauczania z poradnika dla ucznia, dotyczący oceny stanu odżywiania,
2) dokonać wzajemnych pomiarów fałdu skórno-tłuszczowego nad mięśniem trójgłowym

i dwugłowym,

3) porównać wyniki z normami,
4) zapisać i zinterpretować wyniki,
5) zaprezentować wnioski na forum grupy.

Zalecane metody nauczania–uczenia się:

−

ćwiczenia praktyczne.

Środki dydaktyczne:

−

poradnik dla ucznia,

−

literatura z rozdziału 7,

−

materiały piśmiennicze (arkusze papieru format A1 i A4, kolorowe pisaki),

−

kaliper (fałdomierz) Harpendena.

Ćwiczenie 4

Dokonaj pomiarów talii i bioder, a następnie oblicz wskaźnik WHR na podstawie

odpowiedniego wzoru. Porównaj własne wyniki z normami. Zanotuj wyniki.

Wskazówki do realizacji
Przed przystąpieniem do realizacji ćwiczenia nauczyciel powinien omówić jego zakres

i sposób wykonania. Proponuje się, aby uczniowie pracowali w grupach 2–4 osobowych.

Sposób wykonania ćwiczenia

Uczeń powinien:

1) przeczytać materiał nauczania z poradnika dla ucznia, dotyczący oceny stanu odżywiania,
2) dokonać wzajemnych pomiarów talii i bioder,

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

16

3) porównać wyniki z normami,
4) zapisać i zinterpretować wyniki.,
5) zaprezentować wnioski na forum grupy.

Zalecane metody nauczania–uczenia się:

−

ćwiczenia praktyczne,

−

dyskusja dydaktyczna.

Środki dydaktyczne:

−

poradnik dla ucznia,

−

literatura z rozdziału 7,

−

taśma miernicza,

−

materiały piśmiennicze (arkusze papieru format A1 i A4, kolorowe pisaki).

Ćwiczenie 5

Korzystając z różnych źródeł informacji określ przyczyny i skutki zdrowotne niedoboru

i nadmiaru pięciu wybranych składników pokarmowych. Przedyskutuj objawy, ze szczególnym
uwzględnieniem możliwych błędów żywieniowych, które mogą stanowić ich przyczyny oraz
sposoby ich zapobiegania. Spostrzeżenia, uwagi oraz wnioski zamieścić w formie tabeli.

Wskazówki do realizacji
Przed przystąpieniem do realizacji ćwiczenia nauczyciel powinien omówić jego zakres

i sposób wykonania. Proponuje się, aby uczniowie pracowali w grupach kilku osobowych.

Sposób wykonania ćwiczenia

Uczeń powinien:

1) przeczytać materiał nauczania z poradnika dla ucznia, dotyczący oceny stanu odżywiania,
2) określić przyczyny i skutki niedoboru wybranych składników pokarmowych,
3) przedyskutować w grupie objawy,
4) zapisać i zinterpretować wyniki w formie tabelarycznej,
5) zaprezentować obserwacje na forum grupy.

Zalecane metody nauczania–uczenia się:

−

ćwiczenia praktyczne,

−

dyskusja dydaktyczna.

Środki dydaktyczne:

−

poradnik dla ucznia,

−

literatura z rozdziału 7,

−

materiały piśmiennicze (arkusze papieru format A1 i A4, kolorowe pisaki).

Ćwiczenie 6

Dokonaj oceny stanu odżywienia wybranej przez Ciebie osoby starszej za pomocą

poznanych metod antropometrycznych.

Wskazówki do realizacji
Przed przystąpieniem do realizacji ćwiczenia nauczyciel powinien omówić jego zakres

i sposób wykonania.

Sposób wykonania ćwiczenia

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

17

Uczeń powinien:

1) przeczytać materiał nauczania z poradnika dla ucznia, dotyczący stanu odżywiania,
2) ocenić stan odżywienia wybranej osoby starszej metodami antropometrycznymi,
3) zaprezentować obserwacje na forum grupy.

Zalecane metody nauczania–uczenia się:

−

ćwiczenia praktyczne.

Środki dydaktyczne:

−

poradnik dla ucznia,

−

literatura z rozdziału 7,

−

sprzęt mierniczy,

−

materiały piśmiennicze (arkusze papieru format A1 i A4, kolorowe pisaki).

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

18

5.3. Sytuacja żywnościowa i zdrowotna w Polsce i na świecie

5.3.1. Ćwiczenia

Ćwiczenie 1

Na podstawie danych statystycznych z roczników Głównego Urzędu Statystycznego

przeanalizuj tendencję spożycia mięsa zwierząt rzeźnych w Polsce w ostatnich dwudziestu
latach. Swoje spostrzeżenia przedstaw w formie graficznej i sformułuj wnioski.

Wskazówki do realizacji
Przed przystąpieniem do realizacji ćwiczenia nauczyciel powinien omówić jego zakres

i sposób wykonania. Proponuje się, aby uczniowie pracowali w grupach kilku osobowych.

Sposób wykonania ćwiczenia

Uczeń powinien:

1) zapoznać się z odpowiednimi danymi z rocznika statystycznego,
2) dokonać analizy uzyskanych danych,
3) przedstawić spostrzeżenia w postaci wykresu przy pomocy odpowiedniego programu

komputerowego,

4) zaprezentować wyniki pracy na forum grupy.

Zalecane metody nauczania–uczenia się:

−

ćwiczenia praktyczne,

−

dyskusja dydaktyczna.

Środki dydaktyczne:

−

poradnik dla ucznia,

−

literatura z rozdziału 7,

−

materiały piśmiennicze (arkusze papieru format A1 i A4, kolorowe pisaki),

−

Roczniki Głównego Urzędu Statystycznego,

−

komputer z oprogramowaniem,

−

rzutnik multimedialny.

Ćwiczenie 2

Przeanalizuj tendencję umieralności z głodu na świecie. Sformułuj wnioski.

Wskazówki do realizacji
Przed przystąpieniem do realizacji ćwiczenia nauczyciel powinien omówić jego zakres

i sposób wykonania.

Sposób wykonania ćwiczenia

Uczeń powinien:

1) zapoznać się z odpowiednimi danymi z Internetu,
2) dokonać analizy uzyskanych danych,
3) zaprezentować wyniki pracy na forum grupy.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

19

Zalecane metody nauczania–uczenia się:

−

ćwiczenia praktyczne,

−

dyskusja dydaktyczna.

Środki dydaktyczne:

−

poradnik dla ucznia,

−

literatura z rozdziału 7,

−

materiały piśmiennicze (arkusze papieru format A1 i A4, kolorowe pisaki),

−

komputer z oprogramowaniem i dostępem do Internetu.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

20

6. EWALUACJA OSIĄGNIĘĆ UCZNIA

Przykłady narzędzi pomiaru dydaktycznego

Test dwustopniowy do jednostki modułowej „Określanie stanu odżywienia
człowieka”

Test składa się z 20 zadań wielokrotnego wyboru, z których:

−

zadania 1, 2, 3, 4, 5, 7, 9, 10, 11, 12, 13, 15, 16, 17, 18, 20 są z poziomu podstawowego.

−

zadania 6, 8, 14, 19 są z poziomu ponadpodstawowego

Punktacja zadań: 0 lub 1 punkt

Za każdą prawidłową odpowiedź uczeń otrzymuje 1 punkt, za złą odpowiedź lub jej brak

uczeń otrzymuje 0 punktów.

Proponuje się następujące normy wymagań – uczeń otrzyma następujące
oceny szkolne:

−

dopuszczający – za rozwiązanie, co najmniej 10 zadań,

−

dostateczny – za rozwiązanie co najmniej 13 zadań,

−

dobry – za rozwiązanie 16 zadań, w tym co najmniej 1 z poziomu ponadpodstawowego,

−

bardzo dobry – za rozwiązanie 18 zadań, w tym co najmniej 2 z poziomu
ponadpodstawowego.

Klucz odpowiedzi: 1. a, 2. c, 3. a, 4. a, 5. d, 6. a, 7. b, 8. c, 9. b, 10. d, 11. b,
12. c, 13. a, 14. b, 15. a, 16. c, 17. d, 18. d, 19. c, 20. a.

Plan testu

Nr

zad.

Cel operacyjny
(mierzone osiągnięcia ucznia)

Kategoria

celu

Poziom

wymagań

Poprawna

odpowiedź

1

Zdefiniować sposób żywienia

B

P

a

2

Posłużyć się wskaźnikiem BMI

B

P

c

3

Określić, czym są siatki centylowe

B

P

a

4

Dokonać podziału metod jakościowych oceny
stanu odżywienia

B

P

a

5

Dokonać podziału metod oceny stanu odżywienia

B

P

d

6

Scharakteryzować metody oceny stanu
odżywienia

C

PP

a

7

Określić wpływ błędów żywieniowych na zdrowie
człowieka

B

P

b

8

Scharakteryzować antropometrię żywieniową

C

PP

c

9

Ocenić sposób odżywienia jednostki i grupy

B

P

b

10

Rozpoznać typ otyłości

B

P

d

11

Ocenić sposób odżywienia jednostki

B

P

b

12

Zinterpretować wyniki oceny stanu odżywienia

B

P

c

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

21

13

Określić sytuację żywnościowa na świecie

B

P

a

14

Posłużyć się terminologią z zakresu żywienia

C

PP

b

15

Dokonać podziału metod oceny stanu odżywienia

B

P

a

16

Scharakteryzować metody oceny stanu
odżywienia

B

P

c

17

Określić skutki niedoboru witamin

B

P

d

18

Określić skutki niedoboru witamin

B

P

d

19

Posłużyć się przyrządami antropometrycznymi

C

PP

c

20

Określić sytuację żywnościową na świecie

A

P

a

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

22

Przebieg testowania

Instrukcja dla nauczyciela

1. Ustal z uczniami termin przeprowadzenia sprawdzianu, z co najmniej jednotygodniowym

wyprzedzeniem.

2. Omów z uczniami cel stosowania pomiaru dydaktycznego.
3. Zapoznaj uczniów z rodzajem zadań podanych w zestawie oraz z zasadami punktowania.
4. Przeprowadź z uczniami próbę udzielania odpowiedzi na takie typy zadań testowych, jakie

będą w teście.

5. Omów z uczniami sposób udzielania odpowiedzi (karta odpowiedzi).
6. Zapewnij uczniom możliwość samodzielnej pracy.
7. Rozdaj uczniom zestawy zadań testowych i karty odpowiedzi, podaj czas przeznaczony

na udzielanie odpowiedzi.

8. Kilka minut przed zakończeniem sprawdzianu przypomnij uczniom o zbliżającym się

czasie zakończenia udzielania odpowiedzi.

9. Zbierz karty odpowiedzi oraz zestawy zadań testowych.
10. Sprawdź wyniki i wpisz do arkusza zbiorczego.
11. Przeprowadź analizę uzyskanych wyników sprawdzianu i wybierz te zadania, które

sprawiły uczniom największe trudności.

12. Ustal przyczyny trudności uczniów w opanowaniu wiadomości i umiejętności.
13. Opracuj wnioski do dalszego postępowania, mającego na celu uniknięcie niepowodzeń

dydaktycznych – niskie wyniki przeprowadzonego sprawdzianu.

Instrukcja dla ucznia

1. Przeczytaj uważnie instrukcję.
2. Podpisz imieniem i nazwiskiem kartę odpowiedzi.
3. Zapoznaj się z zestawem zadań testowych.
4. Test zawiera 20 zadań dotyczących.

Wszystkie zadania są wielokrotnego wyboru i tylko

jedna odpowiedź jest prawidłowa.

5. Udzielaj odpowiedzi tylko na załączonej karcie odpowiedzi.
6. Zaznacz prawidłową odpowiedź X (w przypadku pomyłki należy błędną odpowiedź

zaznaczyć kółkiem, a następnie ponownie zakreślić odpowiedź prawidłową).

7. Pracuj samodzielnie, bo tylko wtedy będziesz miał satysfakcję z wykonanego zadania.
8. Kiedy zadanie będzie Ci sprawiało trudność, wtedy odłóż jego rozwiązanie na później i

wróć do niego, gdy zostanie Ci wolny czas.

9. Na rozwiązanie testu masz 45 minut.

Powodzenia!

Materiały dla ucznia:

−

instrukcja,

−

zestaw zadań testowych,

−

karta odpowiedzi.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

23

ZESTAW ZADAŃ TESTOWYCH

1. Pod pojęciem sposobu żywienia rozumiemy

a) ile i czego, jak często oraz w jakiej formie człowiek spożywa w ujęciu dziennym,

tygodniowym lub miesięcznym.

b) ile i czego człowiek spożywa w ujęciu dziennym.
c) ilościowe i jakościowe potrzeby ludności.
d) jak często człowiek spożywa posiłki.

2. Wskaźnik BMI. oblicza się dzieląc

a) masę ciała wyrażoną w kg przez wzrost w centymetrach podniesiony do kwadratu.
b) masę ciała wyrażoną w kg przez wzrost w metrach.
c) masę ciała wyrażoną w kg przez wzrost w metrach podniesiony do kwadratu.
d) wzrost w metrach podniesiony do kwadratu przez masę ciała wyrażoną w kg.

3. Siatki centylowe są to graficznie przedstawione dane liczbowe

a) wysokości i masy ciała populacji młodzieży w różnym wieku.
b) obwodu tali populacji dzieci i młodzieży w różnym wieku.
c) wysokości i masy ciała populacji osób w podeszłym wieku.
d) przyrostu masy ciała kobiet w ciąży.

4. Do metod jakościowych oceny stanu odżywienia zaliczamy metody

a) ankietową i punktową.
b) inwentarzową i punktową.
c) szacunkową i ankietową.
d) historii żywienia i szacunkową.

5. Do metod jakościowo-ilościowych zaliczamy metody

a) wagową i szacunkową.
b) ankietową i punktową.
c) szacunkową i ankietową.
d) historii żywienia i bieżącego notowania.

6. Szacunkowa metoda ilościowa stosowana jest w

a) zakładach żywienia zbiorowego zamkniętego.
b) zakładach żywienia zbiorowego otwartego.
c) restauracjach i stołówkach zakładowych.
d) gospodarstwach domowych.

7. Objawy niedoboru białka to

a) choroby dziąseł i wypadanie zębów.
b) zahamowanie wzrostu, zmniejszenie masy ciała, zmniejszenie odporności.
c) kłopoty z widzeniem o zmierzchu.
d) zaburzenia wzroku i pamięci.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

24

8. Pod pojęciem antropometrii żywieniowej rozumie się

a) ile i czego, jak często oraz w jakiej formie człowiek spożywa w ujęciu dziennym,

tygodniowym lub miesięcznym.

b) badania hematokrytu i hemoglobiny.
c) pomiary zmienności fizycznych rozmiarów ciała i jego składników.
d) ilość spożycia pokarmu w ciągu dekady.

9. Wskaźnik WHR jest to stosunek obwodu

a) bioder do obwodu talii.
b) talii do obwodu bioder.
c) talii do obwodu mięśnia trójgłowego ramienia.
d) talii do obwodu głowy.

10. Androidalny typ otyłości to inaczej typ

a) gruszka.
b) śliwka.
c) mandarynka.
d) jabłko.

11. O ginoidalnym typie otyłości u mężczyzn mówi się, gdy

a) WHR >1.
b) WHR <1.
c) BMI >1.
d) BMI >1.

12. Wartość BMI poniżej 20 u osób dorosłych wskazuje na

a) nadwagę.
b) otyłość.
c) niedożywienie.
d) niedowagę.

13. Corocznie z powodu głodu umiera na świecie około

a) od 13 do 18 milionów ludzi.
b) od 1 do 2 milionów ludzi.
c) od 1 tys. do 5 tys. osób.
d) około 50 milionów osób.

14. Tłuszcz konstytucyjny jest to tłuszcz

a) zapasowy.
b) wykorzystywany na bieżące potrzeby organizmu.
c) występujący w produktach zwierzęcych.
d) występujący w produktach roślinnych.

15. Metoda inwentarzowa oceny sposobu żywienia należy do metod

a) ilościowych.
b) jakościowych.
c) jakościowo-ilościowych.
d) wywiadowczych.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

25

16. Badania ogólnolekarskie polegają na

a) analizie biochemicznej krwi.
b) analizie biochemicznej moczu.
c) oględzinach zewnętrznych powierzchni części ciała.
d) badaniu wzrostu i masy ciała.

17. Zajady w kącikach ust są skutkiem niedoboru

a) folacyny i tiaminy.
b) kwasu askorbinowego i niacyny.
c) kwasu foliowego i biotyny.
d) pirydoksyny i ryboflawiny.

18. Niedobór kwasu askorbinowego objawia się głównie

a) zahamowaniem wzrostu.
b) niedowagą.
c) wypadaniem włosów.
d) obrzmieniem i krwawieniem dziąseł.

19. Kaliper służy do pomiaru

a) ciśnienia tętniczego krwi.
b) wzrostu.
c) grubości fałdu skórno-tłuszczowego.
d) obwodu głowy.

20. Podstawowym produktem zaspokajającym potrzeby energetyczne ludności na świecie jest

a) ziarno zbóż.
b) mięso.
c) słodycze.
d) nabiał.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

26

KARTA ODPOWIEDZI

Imię i nazwisko ……..............................………………………………………………..

Określanie stanu odżywienia człowieka

Zakreśl poprawną odpowiedź.

Nr

zadania

Odpowiedź

Punkty

1

a

b

c

d

2

a

b

c

d

3

a

b

c

d

4

a

b

c

d

5

a

b

c

d

6

a

b

c

d

7

a

b

c

d

8

a

b

c

d

9

a

b

c

d

10

a

b

c

d

11

a

b

c

d

12

a

b

c

d

13

a

b

c

d

14

a

b

c

d

15

a

b

c

d

16

a

b

c

d

17

a

b

c

d

18

a

b

c

d

19

a

b

c

d

20

a

b

c

d

Razem:

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

27

TEST 2

Test dwustopniowy do jednostki modułowej „Określanie stanu odżywienia
człowieka”

Test składa się z 20 zadań wielokrotnego wyboru, z których

−

zadania 2, 3, 4, 5, 6, 7, 8, 10, 11, 13, 14, 15, 16, 18, 19, 20 są z poziomu podstawowego,

−

zadania 1, 9, 12, 17 są z poziomu ponadpodstawowego.

Punktacja zadań: 0 lub 1 punkt

Za każdą prawidłową odpowiedź uczeń otrzymuje 1 punkt, za złą odpowiedź lub jej brak

uczeń otrzymuje 0 punktów.

Proponuje się następujące normy wymagań – uczeń otrzyma następujące
oceny szkolne:

−

dopuszczający – za rozwiązanie co najmniej 10 zadań z poziomu podstawowego,

−

dostateczny – za rozwiązanie co najmniej 13 zadań z poziomu podstawowego,

−

dobry – za rozwiązanie 16 zadań, w tym co najmniej 2 z poziomu ponadpodstawowego

−

bardzo dobry – za rozwiązanie 18 zadań, w tym co najmniej 3 z poziomu
ponadpodstawowego.

Klucz odpowiedzi: 1. c, 2. a, 3. b, 4. a, 5. c, 6. d, 7. b, 8. a, 9. b, 10. b, 11. d,
12. a, 13. c, 14. a, 15. d, 16. d, 17. c, 18. a, 19. a, 20 c.

Plan testu

Nr

zad.

Cel operacyjny
(mierzone osiągnięcia ucznia)

Kategoria

celu

Poziom

wymagań

Poprawna

odpowiedź

1

Scharakteryzować antropometrię żywieniową

C

PP

c

2

Dokonać podziału metod oceny stanu
odżywienia

B

P

a

3

Określić wpływ błędów żywieniowych na
zdrowie człowieka

B

P

b

4

Zdefiniować pojęcie sposobu żywienia

B

P

a

5

Posłużyć się wskaźnikiem BMI

A

P

c

6

Rozpoznać typ otyłości

B

P

d

7

Ocenić sposób odżywienia jednostki

B

P

b

8

Określić sytuację żywnościowa na świecie

B

P

a

9

Posłużyć się terminologią z zakresu żywienia

C

PP

b

10

Posłużyć się wskaźnikiem WHR

B

P

b

11

Dokonać podziału metod oceny stanu
odżywienia

B

P

d

12

Określić zastosowanie metody oceny stanu
odżywienia

C

PP

a

13

Zinterpretować wyniki oceny stanu
odżywienia

B

P

c

14

Zdefiniować siatki centylowe

B

P

a

15

Określić skutki niedoboru witamin

B

P

d

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

28

16

Określić skutki niedoboru witamin

B

P

d

17

Posłużyć się przyrządami
antropometrycznymi

C

P

c

18

Dokonać podziału metod oceny stanu
odżywienia

B

P

a

19

Określić sytuację żywnościowa na świecie

C

PP

a

20

Scharakteryzować metody oceny stanu
odżywienia

B

P

c

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

29

Przebieg testowania

Instrukcja dla nauczyciela

1. Ustal z uczniami termin przeprowadzenia sprawdzianu, z co najmniej jednotygodniowym

wyprzedzeniem.

2. Omów z uczniami cel stosowania pomiaru dydaktycznego.
3. Zapoznaj uczniów z rodzajem zadań podanych w zestawie oraz z zasadami punktowania.
4. Przeprowadź z uczniami próbę udzielania odpowiedzi na takie typy zadań testowych, jakie

będą w teście.

5. Omów z uczniami sposób udzielania odpowiedzi (karta odpowiedzi).
6. Zapewnij uczniom możliwość samodzielnej pracy.
7. Rozdaj uczniom zestawy zadań testowych i karty odpowiedzi, podaj czas przeznaczony

na udzielanie odpowiedzi.

8. Kilka minut przed zakończeniem sprawdzianu przypomnij uczniom o zbliżającym się

czasie zakończenia udzielania odpowiedzi.

9. Zbierz karty odpowiedzi oraz zestawy zadań testowych.
10. Sprawdź wyniki i wpisz do arkusza zbiorczego.
11. Przeprowadź analizę uzyskanych wyników sprawdzianu i wybierz te zadania, które

sprawiły uczniom największe trudności.

12. Ustal przyczyny trudności uczniów w opanowaniu wiadomości i umiejętności.
13. Opracuj wnioski do dalszego postępowania, mającego na celu uniknięcie niepowodzeń

dydaktycznych – niskie wyniki przeprowadzonego sprawdzianu.

Instrukcja dla ucznia

1. Przeczytaj uważnie instrukcję.
2. Podpisz imieniem i nazwiskiem kartę odpowiedzi.
3. Zapoznaj się z zestawem zadań testowych.
4. Test zawiera 20 zadań. Wszystkie

zadania są wielokrotnego wyboru i tylko jedna

odpowiedź jest prawidłowa.

5. Udzielaj odpowiedzi tylko na załączonej Karcie odpowiedzi. Zaznacz prawidłową

odpowiedź X (w przypadku pomyłki należy błędną odpowiedź zaznaczyć kółkiem,
a następnie ponownie zakreślić odpowiedź prawidłową).

6. Pracuj samodzielnie, bo tylko wtedy będziesz miał satysfakcję z wykonanego zadania.
7. Kiedy udzielenie odpowiedzi będzie Ci sprawiało trudność, wtedy odłóż jego rozwiązanie

na później i wróć do niego, gdy zostanie Ci wolny czas.

8. Na rozwiązanie testu masz 45 minut.

Powodzenia!

Materiały dla ucznia:

−

instrukcja,

−

zestaw zadań testowych,

−

karta odpowiedzi.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

30

ZESTAW ZADAŃ TESTOWYCH

1. Pod pojęciem antropometrii żywieniowej rozumie się

a) ile i czego, jak często oraz w jakiej formie człowiek spożywa w ujęciu dziennym,

tygodniowym, miesięcznym.

b) badania hematokrytu i hemoglobiny.
c) pomiary zmienności fizycznych rozmiarów ciała i jego składników.
d) ilość spożycia pokarmu w ciągu dekady.

2. Do metod jakościowych oceny stanu odżywienia zaliczamy

a) ankietową i punktową.
b) inwentarzową i punktową.
c) szacunkową i ankietową.
d) historii żywienia i szacunkową.

3. Objawy niedoboru witaminy A to

a) choroby dziąseł i wypadanie zębów.
b) kłopoty z widzeniem o zmierzchu.
c) zahamowanie wzrostu, zmniejszenie masy ciała, zmniejszenie odporności.
d) zaburzenia wzroku i pamięci.

4. Pod pojęciem sposobu żywienia rozumiemy

a) ile i czego, jak często oraz w jakiej formie człowiek spożywa w ujęciu dziennym,

tygodniowym lub miesięcznym.

b) ile i czego człowiek spożywa w ujęciu dziennym.
c) ilościowe i jakościowe potrzeby ludności.
d) jak często człowiek spożywa posiłki.

5. Wskaźnik BMI oblicza się

a) dzieląc masę ciała wyrażoną w kg przez wzrost w centymetrach podniesiony do

kwadratu.

b) dzieląc masę ciała wyrażoną w kg przez wzrost w metrach.
c) dzieląc masę ciała wyrażoną w kg przez wzrost w metrach podniesiony do kwadratu.
d) dzieląc wzrost w metrach podniesiony do kwadratu przez masę ciała wyrażoną w kg.

6. Ginoidalny typ otyłości to inaczej typ

a) śliwka.
b) mandarynka.
c) jabłko.
d) gruszka.

7. O androidalnym typie otyłości u kobiet mówi się, gdy

a) WHR <0,8.
b) WHR > 0,8.
c) BMI < 0,8.
d) BMI > 0,8.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

31

8. Corocznie z powodu głodu umiera na świecie około

a) od 13 do 18 milionów ludzi.
b) od 1 do 2 milionów ludzi.
c) od 1 tys. do 10 tys. osób.
d) około 60 milionów osób.

9. Tłuszcz zapasowy jest to

a) tzw. tłuszcz konstytucyjny.
b) podskórna tkanka tłuszczowa.
c) tłuszcz występujący w produktach zwierzęcych.
d) tłuszcz występujący w produktach roślinnych.

10. Wskaźnik WHR jest to stosunek obwodu

a) bioder do obwodu talii.
b) talii do obwodu bioder.
c) talii do obwodu mięśnia trójgłowego ramienia.
d) talii do obwodu głowy.

11. Do metod jakościowo-ilościowych zaliczamy metody

a) wagową i szacunkową.
b) ankietową i punktową.
c) szacunkową i ankietową.
d) historii żywienia i bieżącego notowania.

12. Szacunkowa metoda ilościowa stosowana jest w

a) zakładach żywienia zbiorowego zamkniętego.
b) zakładach żywienia zbiorowego otwartego.
c) restauracjach i stołówkach zakładowych.
d) gospodarstwach domowych.

13. Wartość BMI powyżej 40 u osób dorosłych wskazuje na

a) nadwagę.
b) niedożywienie.
c) otyłość.
d) niedowagę.

14. Siatki centylowe są to graficznie przedstawione dane liczbowe

a) wysokości i masy ciała populacji młodzieży w różnym wieku.
b) wysokości i obwodu tali populacji dzieci i młodzieży w różnym wieku.
c) wysokości i masy ciała populacji osób w podeszłym wieku.
d) przyrostu masy ciała kobiet w ciąży.

15. Zajady w kącikach ust są skutkiem niedoboru

a) folacyny i tiaminy.
b) kwasu askorbinowego i niacyny.
c) kwasu foliowego i biotyny.
d) pirydoksyny i ryboflawiny.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

32

16. Niedobór kwasu askorbinowego objawia się głównie

a) zahamowaniem wzrostu.
b) niedowagą.
c) wypadaniem włosów.
d) chorobą zwaną szkorbutem.

17. Kaliper służy do pomiaru

a) ciśnienia tętniczego krwi.
b) wzrostu.
c) grubości fałdu skórno-tłuszczowego.
d) obwodu głowy.

18. Metoda inwentarzowa oceny sposobu żywienia należy do metod

a) ilościowych.
b) jakościowych.
c) jakościowo-ilościowych.
d) wywiadowczych.

19. Podstawowym produktem zaspokajającym potrzeby energetyczne ludności na świecie jest

a) ziarno zbóż.
b) mięso.
c) słodycze.
d) nabiał.

20. Badania ogólnolekarskie polegają na

a) analizie biochemicznej krwi.
b) analizie biochemicznej moczu.
c) oględzinach zewnętrznych powierzchni części ciała.
d) badaniu wzrostu i masy ciała.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

33

KARTA ODPOWIEDZI

Imię i nazwisko ……..............................………………………………………………..

Określanie stanu odżywienia człowieka

Zakreśl poprawną odpowiedź.

Nr

zadania

Odpowiedź

Punkty

1

a

b

c

d

2

a

b

c

d

3

a

b

c

d

4

a

b

c

d

5

a

b

c

d

6

a

b

c

d

7

a

b

c

d

8

a

b

c

d

9

a

b

c

d

10

a

b

c

d

11

a

b

c

d

12

a

b

c

d

13

a

b

c

d

14

a

b

c

d

15

a

b

c

d

16

a

b

c

d

17

a

b

c

d

18

a

b

c

d

19

a

b

c

d

20

a

b

c

d

Razem:

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

34

7. LITERATURA

1. Czerwińska D., Kołlajtis-Dołowy A., Kozłowska K., Pietruszka B.: Podstawy żywienia

człowieka, Warszawa 2001

2. Gawęcki J., Hryniewiecki L. (red): Żywienie człowieka. Podstawy nauki ożywieniu.

Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa 1998

3. Greting H., Gawęcki J.: Słownik terminów żywieniowych. Wydawnictwo Naukowe PWN,

Warszawa 2001

4. Kunachowicz H., Czarnowska-Misztal E., Turlejska H.: Zasady żywienia człowieka.

Wydawnictwa Szkolne i Pedagogiczne, Warszawa 2000

5. Roszkowski W. (red): Podstawy nauki o żywieniu człowieka. Przewodnik do ćwiczeń

Wydawnictwo SGGW, Warszawa 2000

6. www.nauka.rk.edu.pl
7. www.edziecko.pl
8. www.grabieniec.pl
9. www.univ.rzeszow.pl

Literatura metodyczna:

1. Figurski J., Symela K. (red.): Modułowe programy nauczania w kształceniu zawodowym,

Wyd. ITeE, Radom 2001

2. Niemierko B.: Pomiar wyników kształcenia. WSiP S.A., Warszawa 1999
3. Okoń W.: Wprowadzenie do dydaktyki ogólnej. Wydawnictwo Akademickie „Żak”,

Warszawa 2003