Badanie wyników nauczania z chemii. Poziom rozszerzony

Copyright by ZamKor P. Sagnowski i Wspólnicy spółka jawna, Kraków 2012

Z

K

am or

1

Badanie wyników nauczania z chemii

poziom rozszerzony

(chemia nieorganiczna)

czas pracy 45 minut

Za rozwiązanie wszystkich zadań można otrzymać łącznie 30 punktów.

zadanie 1. (4 pkt)

1.1 1.2 1.3

Mimo że różnica elektroujemności między litem a wodorem wynosi 1,1, wiązanie występujące w wodorku

litu ma przeważający charakter jonowy.

Reakcja wodorku litu z wodą, którą ilustruje poniższe równanie:

H

–

+ H

2

O = H

2

+ OH

–

jest praktycznie nieodwracalna.
a) Na podstawie podanego równania wskaż sprzężone pary kwas–zasada. Wpisz ich wzory do poniż-

szej tabeli. Spośród zasad Brönsteda wybierz i napisz wzór mocniejszej z nich.

kwas

zasada

I para

II para

Wzór mocniejszej zasady: ..............................

b) Spośród podanych właściwości wybierz i podkreśl wszystkie te, które dotyczą wodorku litu.
W temperaturze pokojowej wodorek litu jest cieczą / gazem / ciałem stałym o niskiej / wysokiej temperatu-
rze topnienia. Po stopieniu przewodzi prąd elektryczny / nie przewodzi prądu elektrycznego.
W stanie stałym wodorek litu tworzy kowalencyjną / jonową / molekularną sieć krystaliczną. Ma charakter
kwasowy / zasadowy.

c) Napisz równania reakcji przebiegających na elektrodach podczas elektrolizy stopionego wodorku

litu:

Równanie reakcji katodowej: .......................................................
Równanie reakcji anodowej: ........................................................

zadanie 2. (2 pkt)

2.1

Oceń prawdziwość poniższych zdań i uzupełnij tabelę, wpisując literę P, jeżeli zdanie jest prawdziwe,

lub literę F, jeżeli jest fałszywe.

Lp.

zdanie

P/F

1 Aktywność berylowców w grupie maleje ze wzrostem liczby atomowej.

2 Atomy berylowców mają mniejsze promienie atomowe niż atomy litowców z tego samego okresu.

3 Większość berylowców występuje w przyrodzie w stanie wolnym, a tylko nieliczne w stanie związanym.

4 Tlenki wszystkich berylowców mają charakter zasadowy.

5 Rozpuszczalność wodorotlenków berylowców w wodzie rośnie w grupie ze wzrostem liczby atomowej.

Dokument pobrany przez: 25087af0d481e50d7a52e9c006498b9824f8a75b

Badanie wyników nauczania z chemii. Poziom rozszerzony

Copyright by ZamKor P. Sagnowski i Wspólnicy spółka jawna, Kraków 2012

Z

K

am or

2

zadanie 3. (2 pkt)

3.1 3.2

Magnez i wapń to pierwiastki, których liczne minerały występują w skorupie ziemskiej. Jednym z takich

minerałów jest dolomit o wzorze CaCO

3

∙MgCO

3

. Pod wpływem wilgotnego powietrza zawierającego tle-

nek węgla(IV) dolomit ulega erozji chemicznej. Powstałe w tym procesie wodorowęglany, przechodząc do

wód gruntowych, powodują ich twardość.
a) napisz w formie jonowej równanie reakcji erozji chemicznej dolomitu (CaCO

3

∙MgCO

3

).

Równanie reakcji: ...........................................................................................................................................
b) Do roztworu zawierającego jony pochodzące z erozji dolomitu dodano roztwór kwasu solnego.

Napisz, co zaobserwowano oraz, podaj równanie przebiegającej reakcji w formie jonowej skróconej.
Obserwacje: ....................................................................................................................................................
Równanie reakcji: ...........................................................................................................................................

zadanie 4. (4 pkt)

4.1 4.2

Tlenek krzemu(IV) SiO

2

, zwany potocznie krzemionką, jest tlenkiem najbardziej rozpowszechnionym

w skorupie ziemskiej. Wykorzystuje się go między innymi do produkcji szkła. W szklanych naczyniach

przechowuje się większość odczynników stosowanych w laboratorium – wyjątek stanowi np. kwas fluoro-

wodorowy, który przechowuje się w odpowiednich pojemnikach. Kwas fluorowodorowy powoduje trawie-

nie szkła (jednym z produktów tej reakcji jest gazowy tetrafluorek krzemu).

Chcąc zbadać charakter chemiczny tlenku krzemu(IV), poddano go działaniu wody, zasady i kwasów.

a) Dokończ podane poniżej równania reakcji lub napisz, że reakcja nie zachodzi.
SiO

2

+ H

2

O → ..................................................................

SiO

2

+ KOH

ogrzewanie

......................................................

SiO

2

+ H

2

SO

4

→ ...............................................................

SiO

2

+ HF → ....................................................................

b) Określ charakter chemiczny tlenku krzemu(IV).
Charakter chemiczny SiO

2

: ..................................................

zadanie 5. (2 pkt)

5.1 5.2

Poniżej podano wzory substancji chemicznych.
NH

3

P

4

O

10

NO

2

H

2

S

Cl

2

NH

4

HCO

3

HCl

NO

Ba(OH)

2

a) Wybierz i wpisz do tabeli wzory tych substancji, które w temperaturze pokojowej są bezbarwnymi

gazami, i tych, które są ciałami stałymi.

Bezbarwne gazy w temperaturze pokojowej

Ciała stałe w temperaturze pokojowej

b) Wybierz substancję, w roztworze której sumaryczne stężenie jonów jest trzykrotnie większe od

stężenia tego roztworu. Napisz jej nazwę.

Nazwa wybranej substancji: ..................................................................................

Dokument pobrany przez: 25087af0d481e50d7a52e9c006498b9824f8a75b

Badanie wyników nauczania z chemii. Poziom rozszerzony

Copyright by ZamKor P. Sagnowski i Wspólnicy spółka jawna, Kraków 2012

Z

K

am or

3

zadanie 6. (3 pkt)

6.1 6.2 6.3

W trzech probówkach umieszczono roztwory różnych soli o stężeniu 0,1 mol/dm

3

, a następnie za pomocą

uniwersalnego papierka wskaźnikowego określono odczyn każdego z nich.

Mg(NO

2

)

2(aq)

1

AlCl

3(aq)

2

Ca(NO

3

)

2(aq)

3

a) Podaj numer probówki, w której odczyn roztworu jest obojętny.

Numer probówki: ...........................................

b) podaj odczyn roztworu w probówce nr 1. zapisz w formie jonowej skróconej równanie reakcji

decydującej o tym odczynie.

Odczyn roztworu w probówce nr 1: .....................................

Równanie reakcji: .............................................................................................................

c) Spośród substancji o podanych niżej wzorach wybierz i podkreśl wszystkie te, które pozwolą na

odróżnienie roztworów w probówkach o numerach 2 i 3.

CaCO

3

KOH

AgNO

3

BaCl

2

K

2

SO

4

zadanie 7. (2 pkt)

7.1 7.2

Podczas pracy pewnego ogniwa zachodzi reakcja, której sumaryczne równanie przedstawia poniższy zapis:

2MnO

4

–

+ 5Sn

2+

+ 16H

+

→ 2Mn

2+

+ 5Sn

4+

+ 8H

2

O

a) Zapisz równanie procesu przebiegającego na katodzie podczas pracy tego ogniwa.

Równanie procesu katodowego: .....................................................................................................................

b) Zapisz schemat tego ogniwa.

Schemat ogniwa: ............................................................................................................................................

zadanie 8. (2 pkt)

8.1

Do wodnego roztworu dichromianu(VI) sodu dodano kilka kropli kwasu solnego i wodnego roztworu

siarczku potasu. Zaobserwowano zmianę barwy roztworu z pomarańczowej na zieloną i powstanie żółtego

osadu. Na podstawie tych zmian sformułowano wniosek: Aniony dichromianowe(VI) w środowisku kwa-

sowym, w obecności jonów siarczkowych, ulegają redukcji.
napisz w formie jonowej skróconej (zapis jonowo-elektronowy) równania procesów utleniania i re-

dukcji zachodzących w czasie opisanej reakcji.

Równanie procesu utleniania: ........................................................................................................................

Równanie procesu redukcji: ...........................................................................................................................

Dokument pobrany przez: 25087af0d481e50d7a52e9c006498b9824f8a75b

Badanie wyników nauczania z chemii. Poziom rozszerzony

Copyright by ZamKor P. Sagnowski i Wspólnicy spółka jawna, Kraków 2012

Z

K

am or

4

zadanie 9. (4 pkt)

9.1 9.2

Manganian(VII) potasu wykazuje silne właściwości utleniające. W celu zbadania tych właściwości prze-

prowadzono doświadczenie, którego przebieg ilustruje poniższy schemat.

H

2

SO

4

+ odczynnik X

1

odczynnik X

2

KOH

(aq)

+ odczynnik X

KMnO

4(aq)

3

a) Spośród podanych wzorów wybierz i podkreśl wzór odczynnika X, który dodano do wszystkich

probówek, aby zbadać utleniające właściwości manganianu(VII) potasu.

KNO

3(aq)

NaNO

2(aq)

Na

2

SO

4(aq)

b) W poniższej tabeli podano zmiany, jakie zaobserwowano podczas wykonywania doświadczenia przed-

stawionego na schemacie.
Uzupełnij tabelę, wpisując numer probówki, w której nastąpiła opisana zmiana, oraz wzór i nazwę

systematyczną powstałego związku manganu lub jego jonu.

zaobserwowane zmiany

numer

probówki

wzór

nazwa

powstałego związku lub jonu manganu

Znikła fioletowa barwa roztworu

i powstał brunatny osad.
Roztwór zmienił barwę z fioletowej

na zieloną.
Roztwór się odbarwił.

zadanie 10. (1 pkt)

10.1

Przeprowadzono doświadczenie według przedstawionego schematu.

ZnCl

2(aq)

1

MgCl

2(aq)

NaOH

(aq)

2

CrCl

3(aq)

3

Do trzech probówek zawierających wodne roztwory chlorków: cynku, magnezu i chromu(III) dodano zasa-

dę sodową. W każdej probówce wytrącił się osad. Po dodaniu kolejnej porcji zasady w dwóch probówkach

wytrącony wcześniej osad znikł.
Podaj numer probówki, która po zakończeniu doświadczenia nadal zawierała osad. Swój wybór uza-

sadnij.

Osad pozostał w probówce nr: .......................
Uzasadnienie: .................................................................................................................................................
.........................................................................................................................................................................

Dokument pobrany przez: 25087af0d481e50d7a52e9c006498b9824f8a75b

Badanie wyników nauczania z chemii. Poziom rozszerzony

Copyright by ZamKor P. Sagnowski i Wspólnicy spółka jawna, Kraków 2012

Z

K

am or

5

zadanie 11. (2 pkt)

11.1

W 50 cm

3

wody rozpuszczono 4,36 g siarczanu(VI) miedzi(II) oraz 10 g jego hydratu o nazwie siarczan(VI)

miedzi(II)–woda (1/5).
Oblicz stężenie procentowe otrzymanego roztworu. Wynik podaj z dokładnością do drugiego miejsca

po przecinku.

Obliczenia:

Odpowiedź: ................................................................................................................................................

zadanie 12. (2 pkt)

12.1

Oceń prawdziwość poniższych zdań i uzupełnij tabelę, wpisując literę P, jeżeli zdanie jest prawdziwe,

lub literę F, jeżeli jest fałszywe.

Lp.

zdanie

P/F

1 Fluorowce (ze względu na dużą reaktywność) występują w przyrodzie wyłącznie w stanie związanym.

2 Chlor jest pierwiastkiem o większej aktywności chemicznej niż brom, lecz jest mniej aktywny niż fluor.

3 Moc kwasów beztlenowych fluorowców maleje w grupie ze wzrostem liczby atomowej.

4 Moc kwasów tlenowych chloru maleje w szeregu: HClO, HClO

2

, HClO

3

, HClO

4

.

5 Spośród wszystkich pierwiastków w układzie okresowym fluor jest najsilniejszym utleniaczem.

Dokument pobrany przez: 25087af0d481e50d7a52e9c006498b9824f8a75b