PL
„Niewidzialny” sektor
europejskiego przemysłu –
teraz w centrum uwagi
Obróbka metali i produkcja
artykułów metalowych
Niniejsza publikacja finansowana jest z budżetu programu ramowego na rzecz konkurencyjności i innowacji (CIP),
mającego na celu zwiększenie konkurencyjności przedsiębiorstw europejskich.
© Unia Europejska, 2010
Powielanie materiałow dozwolone pod warunkiem podania źrodła.
Okładka: © Alfa Laval
Wydrukowano w Belgii
URZĄD PUBLIKACJI UNII EUROPEJSKIEJ
L-2985 Luxembourg
Komisja Europejska
Dyrekcja Generalna ds. Przedsiębiorstw i Przemysłu
Działu Sprzętu Mechanicznego,
Elektrycznego i Telekomunikacyjnego
http://ec.europa.eu/enterprise/sectors/mechanical/metalworking/index_en.htm
E-mail: entr-mech-elec-telecom-equipm@ec.europa.eu
Komisja Europejska
Przedsiębiorstwa i przemysł
N
B-3
1-1
0-
45
1-P
L-C
D
O
I:1
0.
27
69
/6
99
26
1. „Niewidzialny” sektor
2. Podstawowe dane statystyczne
3. Mocne i słabe strony
4. Szanse i zagrożenia
5. Pozycja konkurencyjna
6. Inicjatywy, które należy podjąć
7. Dostępne usługi i finansowanie
Poniższe arkusze informacyjne opierają się na analizie konkurencyjności branży obróbki metali i produkcji
artykułów metalowych: ‘FWC Sector Competitiveness Studies - Competitiveness of the EU Metalworking
and Metal Articles Industries’.
Analizę opracowały następujące instytucje: Cambridge Econometrics, Danish Technological Institute
oraz IDEA Consult na zlecenie Działu Sprzętu Mechanicznego, Elektrycznego i Telekomunikacyjnego
Dyrekcji Generalnej ds. Przedsiębiorstw i Przemysłu Komisji Europejskiej.
© Fotolia
1
„Niewidzialny” sektor
Charakter sektora obróbki metali
i produkcji artykułów metalowych w UE
Przemysł metalowy często uważa się za „niewidzialny” sektor. Jest to bardzo duży sektor,
obejmujący większość europejskich miast i regionów. Można z dużym prawdopodobieństwem
powiedzieć, że większość Europejczyków mieszka w pobliżu firm zajmujących się obróbką metali.
Choć sektor ten skupia wiele dużych przedsiębiorstw, jest zdominowany przez MŚP działające
w charakterze poddostawców dla różnych dziedzin przemysłu, takich jak przemysł motoryzacyjny,
lotniczy, maszynowy, transportowy, budowlany i żywnościowy. Firmy zajmujące się obróbką
metali tak ściśle zintegrowały się z łańcuchem dostaw, że zaczęto je uważać za coś oczywistego.
Fakt, iż przedsiębiorstwa te zazwyczaj są stosunkowo małe, czyni sektor „niewidzialnym”, co pociąga za sobą
konsekwencje finansowe oraz handlowe. Jednak sektor ten zasługuje na lepsze traktowanie. W rzeczywistości
przemysł metalowy tworzą elastyczne, wszechstronne, innowacyjne, zorientowane na usługi oraz oferujące
wiele miejsc pracy przedsiębiorstwa.
Czym się zajmują? Przemysł metalowy zapewnia innym sektorom przemysłu technologie, usługi oraz sprzęt.
Obejmuje również produkcję wyrobów gotowych. Odgrywa kluczową rolę w przemysłowej tkance Unii Europejskiej.
Sektor obróbki metali jest podstawowym elementem w unijnym łańcuchu produkcyjnym łączącym
dostawców (przemysł stalowy oraz nieżelazny) i klientów (wiele sektorów produkcyjnych).
Sektor obejmuje następujące działania:
•
produkcję konstrukcji stalowych, niezbędną dla inżynierii wodno-lądowej.
•
budowę naczyń, kontenerów i kotłów parowych dla przemysłu przetwórczego, np. dla sektora produkcji żywności,
chemikaliów i farmaceutyków.
•
produkcję wyrobów metalowych, takich jak sztućce, druty i sprężyny, śruby, nakrętki i wkręty, zamki i zawiasy oraz
narzędzia.
© Fotolia
Sektor obróbki metali można podzielić na cztery podsektory w zależności od wyrobów, procesów i rynków:
•
Obróbka metali obejmująca odlewanie, kucie i powlekanie. Zazwyczaj małe przedsiębiorstwa szeroko
rozpowszechnione we wszystkich 27 krajach UE.
•
Konstrukcje metalowe, zazwyczaj ściśle związane z przemysłem budowlanym.
•
Kotły grzewcze, pojemniki metalowe i opakowania. Przedsiębiorstwa te są zwykle większe ze względu na korzyści
skali.
•
Wyroby metalowe. Duża różnorodność pod względem wielkości i rodzaju przedsiębiorstw.
UDZIAŁ PRZEDSIĘBIORSTW W SEKTORZE OBRÓBKI
METALI EU-27, GRUPY PRODUKTÓW, 2006
PRODUKCJA EU-27 W SEKTORZE OBRÓBKI METALI,
GRUPY PRODUKTÓW, 2006
Produkty metalowe, 25%
Produkty metalowe, 24%
Źródło: Eurostat, obliczenia KE
Źródło: Eurostat, obliczenia KE
Obróbka metali,
41%
Obróbka metali,
40%
Metalowe elementy konstrukcyjne, 30%
Metalowe elementy konstrukcyjne, 24%
Ogółem = 407 000 przedsiębiorstw
Ogółem = 506 mld EUR
Kotły, pojemniki,
opakowania, 4%
Kotły, pojemniki,
opakowania, 12%
Światowy kryzys finansowy uderzył w sektor obróbki metali oraz produkcji wyrobów metalowych na różne sposoby:
•
Ograniczenie produkcji.
•
Pośredni wpływ programów złomowania samochodów.
•
Utrata miejsc pracy nierównoznaczna ze spadkami w produkcji. Wielu firmom udało się zachować
wykwalifikowanych pracowników, co pozwoli im osiągnąć mocną pozycję w momencie wzrostu popytu.
•
Zaniżanie cen i kosztów: z jednej strony wyższe koszty energii, materiałów i innych środków, a z drugiej strony
presja użytkowników końcowych na obniżanie cen sprzedaży.
•
Duża liczba małych i średnich przedsiębiorstw w sektorze cierpi z powodu ograniczonej płynności i ograniczonego
dostępu do rynków kredytowych i kapitałowych.
2
Podstawowe dane
statystyczne
Fakty i liczby
Obróbka metali jest silną gałęzią gospodarki UE, a także jednym z głównych jej
pracodawców. Jest też ważną częścią przemysłu wytwórczego UE i przewyższa
większość pozostałych sektorów wytwórczych pod względem produkcji.
Sektor obróbki metali UE odpowiada za 10 % całkowitej wartości dodanej przemysłu
wytwórczego i za 7,5 % produkcji przemysłowej. Sektor stalowy oraz sektor metali
podstawowych stanowią 5 % produkcji przemysłowej.
W 2006 r. udział obróbki metali w całkowitej wartości dodanej przemysłu wytwórczego UE wyniósł 10 % (177 mld
EUR), a nadwyżka operacyjna brutto w wysokości 60 mld EUR stanowiła 9,5 % wartości przemysłu wytwórczego
ogółem. Oba marginesy były większe niż udział obróbki metali w obrotach przemysłu wytwórczego UE,
co sprawiło, że sektor obróbki metali stał się liderem UE pod względem wartości dodanej.
Branża wykazuje słabsze wyniki w odniesieniu do wydajności siły roboczej (w 2006 r. osiągnął wynik na poziomie
91 % produkcji ogółem). Niemniej jednak, wskaźnik operacyjny brutto sektora obróbki metali przekracza o 27 %
ogólną wartość produkcji.
Sektor obróbki metali jest największym pracodawcą w przemyśle wytwórczym UE. Odpowiada za 10 %
wartości dodanej, 12,5 % zatrudnienia i 20 % wszystkich przedsiębiorstw produkcyjnych.
•
W 2008 r. wartość produkcji szacowano na 530 mld EUR.
•
Sektor w dużej mierze obejmuje MŚP: w Europie istnieje ponad 400 000 firm obrabiających metal. Około
90 % z tych przedsiębiorstw zatrudnia mniej niż 50 osób. Sektor jest więc znacznie bardziej podzielony niż ściśle
z nim związane sektory pojazdów silnikowych lub metali podstawowych. Np. w przemyśle samochodowym
10 producentów posiada blisko 90 % udziału w rynku samochodów osobowych.
•
Obróbka metali zapewnia miejsca pracy w całej Europie. W sektorze tym pracuje około 4,2 mln osób, co stanowi
ponad 12 % całkowitego zatrudnienia w przemyśle wytwórczym.
•
Wydajność pracy jest niższa niż w sektorze wytwórczym ogółem, ze względu na pracochłonny charakter sektora
(średnia UE-27 wynosi 37 700 EUR). W UE-25 wskaźnik operacyjny brutto wynosi mniej więcej 12 %, przy wydajności
pracy około 42 000 EUR na pracownika (ta inwestycja w przeliczeniu na pracownika jest dwa lub trzy razy niższa
niż w przypadku sektora substancji chemicznych lub metali podstawowych).
© Fotolia
© Fotolia
•
W sektorze dominuje obróbka metali, stanowiąca około 40 % produkcji, zatrudnienia i przedsiębiorstw w branży
obróbki metali. Najmniejszy udział w sektorze ma produkcja kotłów, opakowań i pojemników, z zaledwie 4 % firm
obrabiających metal oraz 11-12 % całkowitej produkcji.
•
Łączna inwestycja w rzeczowe składniki majątku trwałego jest wyższa niż w branży metali podstawowych,
budowy maszyn oraz elektrotechnicznej, ale niższa niż w branży substancji chemicznych oraz w przemyśle
motoryzacyjnym. W roku 2006 wyniosła ponad 21 mld EUR, czyli dwa razy więcej niż w branży metali podstawowych.
•
Podczas gdy większość innych sektorów odnotowała spadek zatrudnienia jeszcze przed kryzysem gospodarczym,
w branży obróbki metali nastąpił stały wzrost zatrudnienia. Od 2000 do 2006 r. zatrudnienie wzrosło o 8 %, czyli
o 300 000 miejsc pracy.
•
Branża obróbki metali jest głównym konsumentem stali, gdyż pochłania dwie trzecie surowej stali produkowanej
w UE.
Oprócz budownictwa, obróbka metali obejmuje większą liczbę przedsiębiorstw niż jakikolwiek inny sektor
inżynieryjny bądź wytwórczy. Sektor obróbki metali stanowi 20 % sektora wytwórczego UE, podczas gdy
sektor elektrotechniczny stanowi 9 % a metale podstawowe 0,5 %.
Dane porównawcze
•
Sektor obróbki metali stanowi 7,5 % produkcji przemysłowej ogółem i 10 % łącznej wartości dodanej w UE-27.
Metale podstawowe stanowią około 5 % produkcji przemysłowej.
•
W zakresie udziału produkcji i zatrudnienia obróbka metali przewyższa sektor metali podstawowych. Jej udział
produkcji w sektorze wytwórczym stanowi 7,5 %, podczas gdy udział branży metali podstawowych wynosi 5 %.
Udział zatrudnienia obróbki metali wynosi powyżej 12 %, podczas gdy branży metali podstawowych – 2 %.
•
Udział sektora w zatrudnieniu jest większy niż sektora motoryzacyjnego, który odpowiada za 7 % zatrudnienia.
•
W obrębie sektora 44 % osób jest zatrudnionych w branży przetwarzania metali, a 29 % pracuje w sektorze
metalowych elementów konstrukcyjnych.
•
Podczas gdy inne sektory, takie jak motoryzacja, mają większy udział w produkcji (obróbka metali 7,5 %, pojazdy
silnikowe 11 %), obróbka metali ma większy udział w zatrudnieniu (ponad 12 %).
Dane z poszczególnych krajów Europy
•
Największym producentem towarów w sektorze obróbki metali są Niemcy, a następnie Włochy, Francja, Wielka
Brytania i Hiszpania (UE-5). W Niemczech udział w produkcji wynosi około 20 %.
•
Handel towarami metalowymi w UE zdominowało od pięciu do ośmiu krajów członkowskich. UE-5 odpowiada za
ponad 50 % przepływów eksportu i importu. Największymi eksporterami do UE oraz poza Unię są Niemcy i Włochy,
przy czym w 2008 r. udział Niemiec wyniósł 21 % eksportu ogółem, a Włoch – 13 %.
•
Około 75 % produkcji pochodzi z UE-5. 50 % produkcji w zakresie obróbki metali oraz produktów metalowych
pochodzi z Niemiec i Włoch.
Wyniki czterech podsektorów dane dotyczące 407 000 przedsiębiorstw z sektora obróbki metali UE-27 w 2006 r.:
W sektorze dominuje obróbka metali, stanowiąca 40 % produkcji i zatrudnienia (odlewanie, kucie, obróbka metali).
Wyroby metalowe (narzędzia, gotowe produkty metalowe oraz ogólne artykuły żelazne) oraz metalowe
elementy konstrukcyjne stanowią po 25 % produkcji, chociaż te ostatnie są bardziej pracochłonne: branża
zatrudnia dwa razy więcej pracowników niż branża produktów metalowych.
Sektor produktów metalowych jest najbardziej dochodowym i wydajnym podsektorem UE. Jego wskaźnik
operacyjny brutto wynosi 14 %
*
.
Sektorem najmniej dochodowym jest sektor BCP (kotły grzewcze, pojemniki metalowe oraz opakowania),
chociaż jego wydajność pracy jest dobra. Wskaźnik operacyjny brutto w tym sektorze wynosi 8,6 %. Wydajność
pracy na pracownika wyniosła 44 600 EUR (średnia w sektorze obróbki metali wyniosła 42 000 EUR).
* Stosunek [nadwyżki operacyjnej] do obrotu.
3
Mocne i słabe strony
Prężność „niewidzialnego” sektora
Główne atuty sektora obróbki metali to: szeroki zasięg (obejmuje on większość
regionów Europy), duża różnorodność miejsc pracy, szkolenia i możliwości. Złożony
z MŚP, często pogrupowany w klastry, jest przemysłem wszechstronnym i prężnym,
który łatwo dostosowuje się do różnych okoliczności.
•
Główny sektor: Sektor obróbki metali znajduje się w większości krajów UE i zdominowany jest (z wyjątkiem Niemiec)
przez mikroprzedsiębiorstwa zatrudniające 10 lub mniej pracowników. Stanowią one 80 % przedsiębiorstw w tym
sektorze. Dominacja małych, często rodzinnych firm, może być uznana zarówno za atut, jak i słabość sektora.
•
Silny pod względem struktury: Nie zmaga się z nadmiarem zdolności produkcyjnych, co często ma miejsce
w innych sektorach.
•
Twórca miejsc pracy: Zatrudnienie w sektorze obróbki metali jest wysokie i wynosi 12 % łącznej siły roboczej
w sektorze wytwórczym UE-27.
•
Wartość dodana: Sektor przewyższa inne sektory produkcyjne UE pod względem stosunku między produkcją
operacyjną brutto a obrotem.
•
Geograficzna bliskość łańcucha dostaw i powiązanych gałęzi przemysłu pozwala sektorowi być wiarygodnym,
elastycznym i szybko reagować na potrzeby.
•
Jest wysoce wyspecjalizowany i potrafi łatwo przystosowywać się do zmian.
•
Zapewnia wysoką jakość produkcji i posiada silną pozycję na rynkach produktów wysokiej klasy.
•
Efektywnie wykorzystuje surowce i w dużym stopniu praktykuje recykling.
•
Stosuje intensywne podejście do technologii i stawia na innowacyjność.
Główną słabością branży obróbki metali jest jej struktura. Wysoki udział małych i średnich przedsiębiorstw
w branży ma wiele korzyści, powoduje jednak rozdrobnienie sektora wobec dostawców i klientów.
© Fotolia
Pozostałe słabe obszary
•
Zużycie stali: Przemysł obróbki metali, oprócz innych zasobów, zużywa duże ilości stali. Pochłania dwie trzecie
surowej stali produkowanej w UE. Sektor musi pozyskiwać stal i inne zasoby, takie jak rudy żelaza, w rozsądnych
cenach, ponieważ nie może konkurować na szczeblu UE w kosztach pracy i nie może osiągnąć korzyści skali, takich
jak dostawcy, czyli huty stali.
•
Trudności na wyższym i niższym szczeblu: Sektor obróbki metali kupuje od głównych dostawców energii, stali
i metalu, a sprzedaje producentom głównych środków produkcji, takim jak przemysł motoryzacyjny. Sektorowi
temu coraz trudniej jest kontrolować swoje działania i wpływać na środowisko biznesowe ze względu na obecność
pośród dostawców i klientów wielkich przedsiębiorstw. MŚP mają słabą pozycję negocjacyjną, szczególnie
wobec dostawców stali.
Sektor metalurgiczny jest pracochłonny, co stawia go w niekorzystnej sytuacji w porównaniu do konkurencji,
gdyż koszty pracy w UE są stosunkowo wysokie w porównaniu do Chin oraz Indii.
•
Dostawa źródeł energii: Cena energii jest coraz ważniejszym czynnikiem konkurencyjności, zwłaszcza w odniesieniu
do krajów rozwijających się.
•
Dostęp do rynków kapitałowych: Branża obróbki metali korzysta z bankowego finansowania swojej działalności,
co ogranicza jej potencjał do rozwoju i innowacji.
•
Problem wizerunku: Branża obróbki metali postrzegana jest jako wymagająca ciężkiej pracy w mało atrakcyjnych
miejscach, chociaż w rzeczywistości większość firm bardziej korzysta z pracy koncepcyjnej niż manualnej.
© Fotolia
4
Szanse i zagrożenia
Branża obróbki metali wobec
globalnych trendów
Europejski przemysł wytwórczy stoi w obliczu bezprecedensowych wyzwań. Światowy
kryzys gospodarczy i jego wieloraki wpływ na środowisko biznesowe, produkcję
przemysłową i poziom zaufania, oznacza, że sektor handlu produktami obróbki metali
musi przeprowadzić dokładną, ponowną ocenę swoich priorytetów.
Możliwości
•
Zwiększona konsolidacja w celu nabycia masy krytycznej.
•
Poprawa nadzoru rynku w celu egzekwowania przepisów.
•
Wzrost konkurencyjności dzięki lepszej ochronie własności intelektualnej.
•
Lepsze rozwiązania dotyczące wydajności energetycznej.
•
Lepsze produkty i usługi dzięki nowym technologiom.
•
Współpraca i tworzenie sieci w dziedzinie innowacji.
•
Rozwijające się rynki w krajach rozwijających się, takich jak Brazylia, Indie i Chiny.
•
Dalsza internacjonalizacja lokalnych firm.
•
Możliwość dotarcia do wyspecjalizowanych rynków niszowych poprzez zwiększenie wkładu technologicznego,
a tym samym osiągnięcie większych marż.
© giovannialfieri.com, dzięki uprzejmości ANIMA, Federacji Włoskich Stowarzyszeń Przemysłu Mechanicznego i Inżynieryjnego.
Możliwości
Obr
óbk
a
metali
Metalo
w
e
elemen
ty
konstruk
cyjne
Kotły
,
pojemnik
i,
opak
ow
ania
Pr
odukt
y
metalo
w
e
Zwiększenie konsolidacji
X
X
X
X
Poprawa nadzoru rynku w celu egzekwowania przepisów
X
X
X
X
Nowoczesny system prawa własności intelektualnej
X
X
X
X
Lepsze rozwiązania dotyczące wydajności energetycznej
X
X
Lepsze produkty dzięki nowoczesnym technologiom
X
X
Sieci, partnerstwa i współpraca w dziedzinie innowacji
X
X
X
X
© Fotolia
Zagrożenia
•
Głos sektora metalurgicznego często zagłuszany jest przez większych dostawców i klientów.
•
Struktura demograficzna UE oznacza rosnący brak umiejętności.
•
Utrudniony dostęp do finansowania. Banki wymagają gwarancji, a właściciele niektórych małych przedsiębiorstw
w celu uzyskania kredytu hipotecznego zmuszeni są nawet oddawać w zastaw własne domy.
•
Konkurencja ze strony krajów, w których koszty są niskie, a produkcja stale rośnie.
•
Zmniejszona konsumpcja europejskich produktów związanych z gospodarstwami domowymi, przemysłem
samochodowym oraz urządzeniami gospodarstwa domowego i innymi.
•
Kryzys finansowy wciąż ograniczający popyt przemysłowy.
•
Brak odpowiedniej ochrony know-how i praw własności intelektualnej.
Zagrożenia
Obr
óbk
a
metali
Metalo
w
e
elemen
ty
konstruk
cyjne
Kotły
gr
ze
w
cz
e,
pojemnik
i,
opak
ow
ania
Pr
odukt
y
metalo
w
e
Zmiany demograficzne
X
X
X
X
Sztywne umowy społeczne
X
X
X
X
Rosnąca produkcja w krajach rozwijających się
X
Rosnące koszty materiałów do produkcji
X
X
X
X
Ochrona praw własności i know-how
X
X
X
X
Słaba widoczność sektora
X
X
X
X
© Fotolia
5
Pozycja konkurencyjna
Wyzwania i perspektywy
Na konkurencyjność sektora obróbki metali wpływają silne sieci partnerów w łańcuchu
dostaw, w tym dostawców metali oraz użytkowników końcowych. Osiągnięcie
konkurencyjności sektora obróbki metali łączy się z wieloma wyzwaniami.
Ciemniejsza strona
•
Na sektor ma wpływ wiele niekontrolowanych czynników ekonomicznych, w tym kryzys kredytowy, recesja,
ceny stali oraz dostęp do surowców.
•
Klienci w łańcuchu dostaw rozwijają się, co czyni ich stosunkowo silnymi partnerami.
•
Spadło zapotrzebowanie na produkty końcowe, takie jak samochody produkowane przez klientów w łańcuchu
dostaw.
•
Tendencja w kierunku produkcji niższego szczebla oraz zaangażowanie producentów stali stanowią ryzyko dla
mniejszych MŚP.
•
Sektor ma duże trudności w konsolidacji z przyczyn strukturalnych, a także ze względu na wysoki poziom
specjalizacji.
•
Wielkość i charakter biznesu sprawiają trudności w osiągnięciu korzyści skali.
•
Badania i rozwój są niezbędne do przetrwania, ale niewiele firm ma środki na ich sfinansowanie.
•
Finansowanie może być trudne do uzyskania.
•
W sektorze istnieje potrzeba poprawy stosunków i komunikacji w ramach łańcucha dostaw, jeżeli zamierza on
skutecznie pobudzać innowacyjność.
•
Przestrzeganie przepisów jest konieczne, ale drogie i czasochłonne.
•
Koszt i czas potrzebny do inwestowania w praktyki chroniące własność intelektualną stawiają firmy z branży
obróbki metali w niekorzystnej sytuacji w porównaniu z większymi firmami.
© Fotolia
•
Konkurencja ze strony gospodarek wschodzących spowodowała wzrost importu porównywalnych tanich
produktów metalowych oraz produktów gotowych.
•
Fakt, iż UE bardziej rygorystycznie niż gracze na rynku światowym przestrzega przepisów dotyczących ochrony
zdrowia i bezpieczeństwa, emisji i norm jakościowych, obniża konkurencyjność sektora.
•
Nie ma wystarczającej ilości wysoko wykwalifikowanych pracowników do obsługi nowych technologii
i wspierania innowacji.
•
Koszty administracyjne MŚP są proporcjonalnie wysokie.
Bardziej optymistyczne spojrzenie w przyszłość
•
Sektor ma do odegrania kluczową rolę w łączeniu swoich głównych partnerów w ramach łańcucha dostaw.
Bez tego połączenia, łańcuch dostaw mógłby się przerwać.
•
Firmy zagraniczne w łańcuchu dostaw wprowadziły nowe pomysły oraz metody, a także rozpowszechniły nowe
technologie
•
Przed 2006 r. nastąpił znaczny wzrost wartości dodanej wzrostu eksportu.
•
Osłabienie euro może pomóc we wzroście eksportu: dobra inwestycyjne oraz towary konsumpcyjne trwałego
użytku są tańsze na rynkach światowych.
•
Cena ropy spada a surowce wydają się być coraz tańsze.
•
Rozszerzone inicjatywy dotyczące ochrony środowiska naturalnego stwarzają nowe możliwości.
•
Przewaga MŚP oznacza, że mogą one dostosować produkcję do coraz bardziej złożonych potrzeb klientów
z łańcucha dostaw.
•
Na ogół produkty metalowe są łatwe do recyklingu.
•
Globalizacja skłania przedsiębiorstwa do specjalizowania się i wprowadzania innowacji.
•
Przemysł produkuje unikalne produkty, które są trudne do kopiowania, co sprzyja ciągłemu zwiększaniu
innowacyjności.
•
Wydajność pracy wzrasta.
Inicjatywy,
które należy podjąć
Gra o przyszłość sektora
Fuzje, przejęcia oraz spółki strategiczne
Wzmocniłyby one siłę przetargową sektora obróbki metali i umożliwiły dorównanie większym graczom na końcach
łańcucha produkcyjnego, w obrębie popytu i podaży. To z kolei pozwoliłoby na obniżenie kosztów produkcji
w sektorze i podniesienie cen produktów. Otworzyłoby również drogę do międzynarodowych projektów partnerskich,
takich jak Siódmy Program Ramowy UE.
Wymiana informacji i wiedzy
Byłyby pomocne w rozwoju platform i programów informacyjnych, skierowanych głównie do MŚP. Przemysł obróbki
metali powinien określić najlepsze praktyki, czasem nawet upewniając się, czy różne zakłady produkcyjne, będące
częścią tej samej firmy, wymieniają przydatne informacje. Osoby odpowiedzialne za politykę w regionie powinny
kłaść nacisk na utworzenie zespołów specjalistycznych i innych organizacji zdolnych do pośrednictwa w wymianie
informacji.
Innowacje
•
Należy poprawić warunki dotyczące programów innowacji dla MŚP, co oznacza zwiększenie zaangażowania
przedstawicieli MŚP w tworzenie nowych programów. Program Ramowy na rzecz Konkurencyjności i Innowacji
(CIP) jest dopasowany do większych firm w sektorze obróbki metali, jednak mniejsze przedsiębiorstwa również
powinno się informować o jego programach.
•
Uniwersytety muszą zwiększyć transfer wiedzy do małych i średnich przedsiębiorstw. Wyżej wymienione
organizacje klastrowe mogą być bardzo przydatne w tym zakresie.
Tworzenie wykwalifikowanej siły roboczej
Aby móc konkurować z krajami rozwijającymi się, takimi jak Chiny, branża pilnie potrzebuje inżynierów, projektantów
oraz kadry zarządzającej. Państwa członkowskie i przemysł powinny koncentrować się na programach kształcenia
przez całe życie skierowanych we wszystkich, od pracowników po kierowników projektów. Uznanie kwalifikacji
inżynierów na całym obszarze UE umożliwiłoby specjalistom większą mobilność w Europie. W celu przyciągnięcia
specjalistów z krajów trzecich, należy stosować Dyrektywę dotyczącą niebieskiej karty.
*
6
* Dyrektywa Rady 2009/50/WE z dnia 25 maja 2009
© Fotolia
© Fotolia
Warunkiem przyciągnięcia tych osób do sektora jest uświadomienie im, że procesy związane z przemysłem obróbki
metali nie ograniczają się tylko do produkcji części dla przemysłu motoryzacyjnego; służą również produkcji dobrze
zaprojektowanych, wydajniejszych i lżejszych samochodów. Można to zrobić poprzez promocję i reklamę branży.
Dostęp do finansowania
Kryzys utrudnił dostęp do finansowania. Należy zachęcać banki do znacznej poprawy ogólnej oferty dla przemysłu
wytwórczego, a w szczególności dla sektora obróbki metali, obejmującego tak wiele MŚP. Należy podejmować
inicjatywy uświadamiające firmom z branży obróbki metali unijne i krajowe możliwości finansowania. Należy
wprowadzić programy szkoleniowe, aby pokazać kierownikom, jak ubiegać się o finansowanie. Należy także
podejmować inicjatywy w celu zbadania przepływu kapitału w tym sektorze.
Zmiany klimatu
Dużą szansę dla sektora obróbki metali, który często stosuje energooszczędne rozwiązania i jest świadomy wyzwań
związanych z ekologią, stanowi wzrost zainteresowania zmianą klimatu. Produkty branży obróbki metali często bezpośrednio
wpływają na efektywność energetyczną kluczowych produktów końcowych, takich jak piece, przyczyniając się do
walki ze zmianami klimatycznymi. Na poziomie branży, państw członkowskich i UE należy kłaść nacisk na inwestycje
w badania i rozwój. UE oraz polityka krajowa powinny dążyć do aktywnego zaangażowania MŚP w sieć badań,
pomóc MŚP sprostać wymogom administracyjnym wynikającym z przepisów o ochronie środowiska, kłaść nacisk na
międzynarodową koordynację przepisów o emisji CO
2
oraz poprawę wydajności unijnego rynku energii.
Widoczność: Komisja Europejska musi poświęcić więcej uwagi branży obróbki metali. Przemysł ten powinien
uczestniczyć w europejskich platformach technologicznych, które skupiają przedsiębiorstwa, instytuty badawcze,
świat finansów oraz organy regulacyjne, w celu zdefiniowania wspólnego programu badań i uruchomienia środków
z sektora publicznego i prywatnego.
http://cordis.europa.eu/technology-platforms/individual_en.html
Energia: Europa potrzebuje stałych dostaw energii elektrycznej, realizacji polityki zrównoważonego rozwoju oraz
poprawnie działającego wewnętrznego rynku energii. Przemysł obróbki metali w szczególności musi zadbać o to,
aby ceny dostarczanej mu energii były konkurencyjne.
Polityka konkurencji: Urzędy ochrony konkurencji powinny uważnie monitorować nadużycia, które mogą powstać
w związku z różnicami w wielkości przemysłu w porównaniu do dostawców i klientów.
Ochrona własności intelektualnej: Nie zawsze jest odpowiednio regulowana. Egzekwowanie praw własności
intelektualnej jest niezbędne w celu ochrony patentów oraz zniechęcania do wprowadzania do obrotu w UE
produktów podrabianych. Egzekwowanie to jest kluczowe, aby firmy mogły czerpać korzyści z badań i rozwoju oraz
stymulować je.
Należy rozwinąć politykę bardziej ukierunkowaną na zaspokajanie potrzeb MŚP, takich jak poprawa warunków
udziału w badaniach i rozwoju. Chiny zaczęły udoskonalać swoją produkcję, podczas gdy przemysł UE ograniczył
inwestycje.
Dostępne usługi
i finansowanie
Główne możliwości finansowania
7
Sektor obróbki metali w dużej mierze składa się z MŚP, które często nie są dobrze
przygotowane do inwestycji w badania i rozwój. W UE istnieje wiele instytucji
świadczących usługi i dostarczających środków finansowych, jednak MŚP nie zawsze
są świadome ich istnienia. Niektóre z nich są skierowane do małych przedsiębiorstw
w nowych państwach członkowskich, inne zachęcają do tworzenia miejsc pracy lub
próbują nakierować menedżerów na możliwości mikrofinansowania.
Access2finance
Doradztwo dla MŚP w zakresie finansowania ze środków UE dotyczące dostępnych środków oraz pomoc w składaniu
wniosków. W krajach członkowskich utworzono stosowne punkty informacyjne.
http://www.access2finance.eu/
Europejska Sieć Przedsiębiorczości
Pomaga małym firmom w pełni wykorzystać możliwości biznesowe w Europie, począwszy od udzielania informacji
na temat prawodawstwa UE i znalezienia partnerów biznesowych, po możliwości rozwoju badań i innowacji, a także
angażowania małych i średnich przedsiębiorstw i podmiotów w tworzeniu polityki. Europejska Sieć Przedsiębiorczości
jest największą siecią informacyjnych punktów kontaktowych w UE.
http://www.enterprise-europe-network.ec.europa.eu/index_en.htm
Europejski Portal dla MŚP
Utworzony przez Komisję Europejską, umożliwia łatwy dostęp do informacji na temat polityki i inicjatyw UE
dotyczących MŚP. Zawiera również odnośniki do instytucji finansujących.
http://ec.europa.eu/small-business/index_pl.htm
Program na rzecz przedsiębiorczości i innowacji (EIP)
Program ten, w obrębie trzech programów dotyczących Programu Ramowego na rzecz Konkurencyjności i Innowacji,
jest najbardziej odpowiedni dla przedsiębiorstw z branży obróbki metali. Wspiera projekty techniczne oferujące
znaczne korzyści dla środowiska.
http://ec.europa.eu/cip/eip/index_en.htm
© FMMI
Europejski Fundusz Rozwoju Regionalnego (EFRR)
Oferuje wymianę wiedzy i współpracę w zakresie badań, istotne głównie dla nowych krajów członkowskich.
Koncentruje się na MŚP i na tym, jak poprawić ich środowisko regionalne i lokalne, a także przedsiębiorczość,
innowacyjność, konkurencyjność i międzyregionalną współpracę transgraniczną. Fundusz koncentruje się także
na inwestycjach w zasoby ludzkie.
http://ec.europa.eu/regional_policy/funds/feder/index_pl.htm
Europejski Fundusz Społeczny (EFS)
Skierowany głównie na nowe kraje członkowskie. Koncentruje się na doskonaleniu umiejętności. Wspiera szkolenia,
edukację i zatrudnienie. Finansowanie jest udostępniane za pośrednictwem państw członkowskich i regionów. Jego
zadanie polega na zwiększeniu zdolności adaptacyjnych pracowników i przedsiębiorstw, zwiększeniu dostępu do
zatrudnienia, zwalczaniu dyskryminacji osób w niekorzystnej sytuacji oraz poprawie systemów kształcenia i szkolenia.
http://ec.europa.eu/regional_policy/funds/fse/index_pl.htm
Wspólne działania na rzecz wspierania instytucji mikrokredytowych w Europie (JASMINE)
JASMINE to pilotażowa inicjatywa Komisji Europejskiej, Europejskiego Banku Inwestycyjnego i Europejskiego Funduszu
Inwestycyjnego. Pomaga ona w dostępie do finansowania dla małych przedsiębiorstw oraz osób bezrobotnych, które
chcą pracować na własny rachunek. Program ten dostępny jest we wszystkich krajach członkowskich.
http://www.eif.org/what_we_do/microfinance/JASMINE/index.htm
Inicjatywa JEREMIE - Wspólne europejskie zasoby dla mikro-, małych i średnich przedsiębiorstw
JEREMIE obejmuje wszystkie 27 państw członkowskich i ma na celu poprawę dostępu do finansowania,
w szczególności do mikrokredytów, kapitału finansowego, gwarancji oraz innych innowacyjnych form finansowania.
Wspiera przedsiębiorców rozpoczynających działalność gospodarczą, zajmuje się transferem technologii, funduszami
technologii i innowacji, a także mikrokredytami.
http://www.eif.org/what_we_do/jeremie/faq/What is JEREMIE.htm
Polityka i zarządzanie w zakresie ochrony środowiska (Life + Environment)
Wspiera projekty techniczne oferujące znaczne korzyści dla środowiska, takie jak doskonalenie procesów oraz
efektywności.
http://ec.europa.eu/environment/life/funding/lifeplus.htm
Siódmy program ramowy w zakresie badań i rozwoju technologicznego
Obejmuje programy dla dużych przedsiębiorstw z sektora obróbki metali, a także dla małych i średnich przedsiębiorstw.
Tematy programu: “współpraca”, “pomysły”, “ludzie” i “możliwości”.
http://cordis.europa.eu/fp7/home_pl.html
•
Cordis: Praktyczny przewodnik po funduszach UE (patrz powyżej) pomaga potencjalnym beneficjentom dotrzeć
do najbardziej istotnych informacji dotyczących badań i innowacyjnych możliwości finansowania.
http://cordis.europa.eu/eu-funding-guide/home_pl.html
•
Przewodnik Grant Overview to przewodnik po funduszach europejskich z podziałem na dziedziny polityki Komisji
Europejskiej.
http://ec.europa.eu/contracts_grants/index_pl.htm
© FMMI
Możliwości finansowania związane z określonym obszarem
Wymiana wiedzy i współpraca w zakresie badań. Zob. CIP.
Miejsca pracy. Zob. Europejski Fundusz Społeczny (EFS)
Dostęp do finansowania. Zob. CIP, a w szczególności GIF i SMEG. Warto również zapoznać się z programami JEREMIE
i JASMINE.
Zmiany klimatu. Zobacz Life +; Program CIP dotyczący ekoinnowacji oraz program EFRR.