Argumenty teoretyczne na rzecz

protekcjonizmu

6/7.11.2012

Nieracjonalne argumenty na rzecz
protekcjonizmu

najczęściej nie znajdują one racjonalnego, merytorycznego
uzasadnienia, a ich skutki są niejednoznaczne, czyli
wywołują skutki niekorzystne z punktu widzenia całej
gospodarki:

wzrost produkcji i zatrudnienia;
nieuczciwa konkurencja;

nieuczciwa konkurencja;
poprawa bilansu płatniczego;
bezpieczeństwo ekonomiczne państwa;
wartości społeczno-kulturalne;

Nieracjonalne argumenty na rzecz
protekcjonizmu –

wzrost produkcji i zatrudnienia

jeden z najczęściej wymienianych;
dla uzasadnienia wykorzystywany jest efekt mnożnikowy
Keynsa;

narzędzia
polityki
handlowej

spadek
popytu na
import

wzrost popytu
na produkcję
krajową

zwiększenie
podaży
krajowej i
zatrudnienia

efekt
mnożnikowy
–
zmniejszenie
importu to
większy
przyrost
sprzedaży
krajowej i
wzrost PKB

Nieracjonalne argumenty na rzecz
protekcjonizmu –

wzrost produkcji i zatrudnienia

realizowany przed wprowadzeniem ograniczeń
handlowych import był konkurencyjny w stosunku do
produkcji krajowej:

najczęściej produkcja krajowa nie może w pełni substytuować
dóbr zagranicznych;
gorsza jakość;
wzrost cen;

gorsza jakość;
wzrost cen;

by zwiększyć produkcję krajową producenci muszą
posiadać wolne zasoby czynników produkcji;
wprowadzenie ograniczeń w imporcie może zostać
wykorzystane przez inne kraje, które mogą zastosować
środki odwetowe

Nieracjonalne argumenty na rzecz
protekcjonizmu –

nieuczciwa konkurencja

wiązany zazwyczaj z różnicami w poziomach płac
w różnych krajach;
argument irracjonalny;
różnice w kosztach wytwarzania podstawą
międzynarodowego podziału pracy;
kraje wysokorozwinięte mogą rekompensować wysokie
koszty pracy niższymi kosztami czynników względnie u
nich obfitych;
cena siły roboczej jest poniekąd odzwierciedleniem jej
wydajności;

Nieracjonalne argumenty na rzecz
protekcjonizmu –

poprawa bilansu płatniczego

argument przytaczany często w przypadku stałego
deficytu handlowego;
argument nieracjonalny:

w przypadku deficytu o charakterze strukturalnym,
wprowadzenie środków ochronnych w imporcie prowadzi do
podniesienia cen w gospodarce;

podniesienia cen w gospodarce;
wzrost cen w mocno importochłonnym eksporcie przekłada
się na spadek wywozu towarów za granicę;
niekorzystny wpływ na partnerów handlowych – groźba
odwetu;

Nieracjonalne argumenty na rzecz
protekcjonizmu –

bezpieczeństwo ekonomiczne państwa

zwolennicy:

wolny handel może sprzyjać sytuacji, kiedy państwo uzależni się
od dostaw zagranicznych i w ten sposób być bardziej podatne
na naciski polityczne;
koszty zależą od wielkości kraju – mały i duży;
przykłady:

przykłady:

szok naftowy 1973-1975
ceny gazu Rosja – Ukraina 2005/2006

przeciwnicy:

nie zawsze możliwa produkcja krajowa;
dywersyfikacja;
„ nic tak nie łączy jak wspólne interesy”;

Nieracjonalne argumenty na rzecz
protekcjonizmu –

wartości społeczno-kulturalne

zwolennicy:

utrzymanie produkcji i usług w małych warsztatach
rzemieślniczych, małych firmach, produkcji rolnej w małych
rodzinnych gospodarstwach czy specyficznej regionalnej
produkcji w określonych branżach;

przeciwnicy:

straty w sferze dobrobytu w celu ochrony tradycji;

jaka forma protekcji?

Racjonalne ekonomicznie argumenty na
rzecz protekcjonizmu

wskazują na możliwość osiągania większych korzyści
w sferze dobrobytu wskutek wprowadzenia barier
w międzynarodowej wymianie handlowej w związku z
występowaniem niedoskonałości rynku:

argument cła wychowawczego;
argument cła optymalnego;

argument cła optymalnego;
teoria drugiego po najlepszym;

Racjonalne ekonomicznie argumenty na
rzecz protekcjonizmu –

argument cła wychowawczego

najstarszy;

dwie wersje:

kraj rozwinięty;
kraj rozwijający się;

kraj rozwijający się;

przewaga komparatywna rozpatrywana w kategoriach
dynamicznych;

Racjonalne ekonomicznie argumenty na
rzecz protekcjonizmu –

argument cła wychowawczego

Racjonalne ekonomicznie argumenty na
rzecz protekcjonizmu –

argument cła optymalnego

możliwość wywierania wpływu na relacje wymienne;

kraj duży;

spadek dobrobytu całej gospodarki światowej;

spadek dobrobytu całej gospodarki światowej;

możliwość odwetu – wojna celna;

Racjonalne ekonomicznie argumenty na
rzecz protekcjonizmu –

teoria drugiego po najlepszym

idea wolnego handlu – model doskonałej konkurencji;

spełnienie wszystkich założeń jest niemożliwe;

autorzy:

autorzy:

Richard Lipsey;
Kelvin Lancaster;

że zastosowanie środków polityki handlowej może
przyczynić się do wystąpienia pozytywnego wpływu na
dobrobyt kraju w ujęciu suboptymalnym;

Bieżące tendencje w zakresie polityki
handlowej