biologia 2008 listopad rozsz

Miejsce

na naklejk´

z kodem

ARKUSZ PRÓBNEJ MATURY

Z OPERONEM

BIOLOGIA

POZIOM ROZSZERZONY

Czas pracy 150 minut

Instrukcja dla zdajàcego

1. Sprawdê, czy arkusz egzaminacyjny zawiera 15 stron (zadania

1–27). Ewentualny brak zg∏oÊ przewodniczàcemu zespo∏u
nadzorujàcego egzamin.

2. Odpowiedzi zapisz czytelnie w miejscu na to przeznaczo-

nym przy ka˝dym zadaniu.

3. Pisz czytelnie. U˝ywaj d∏ugopisu/pióra tylko z czarnym

tuszem/atramentem.

4. Nie u˝ywaj korektora, a b∏´dne zapisy wyraênie przekreÊl.
5. Pami´taj, ˝e zapisy w brudnopisie nie podlegajà ocenie.
6. Podczas egzaminu mo˝esz korzystaç linijki.

˚yczymy powodzenia!

Za rozwiàzanie

wszystkich zadaƒ

mo˝na otrzymaç

∏àcznie 60 punktów.

PESEL ZDAJÑCEGO

(Wpisuje zdajàcy przed rozpocz´ciem pracy).

LISTOPAD

ROK 2008

dysleksja

Arkusz opracowany przez Wydawnictwo Pedagogiczne OPERON.

Kopiowanie w ca∏oÊci lub we fragmentach bez zgody wydawcy zabronione. Wydawca zezwala na kopiowanie zadaƒ przez

dyrektorów szkó∏ bioràcych udzia∏ w programie Próbna Matura z OPERONEM.

KOD

ZDAJÑCEGO

Zadanie 1. (1 pkt)

B∏ony retikulum endoplazmatycznego (RE) tworzà trójwymiarowy system kanalików i p´cherzyków,
dzi´ki czemu zwi´kszona jest powierzchnia wewn´trzna komórki, a cytozol podzielony na wiele
przedzia∏ów. W zale˝noÊci od budowy i pe∏nionej funkcji retikulum endoplazmatyczne dzieli si´
na szorstkie i g∏adkie. RE szorstkie pokryte jest rybosomami, których brak jest w RE g∏adkim.
WyjaÊnij, podajàc jeden przyk∏ad, dlaczego RE szorstkie jest dobrze rozwini´te w komórkach,
których aktywnoÊç biochemiczna skierowana jest na syntez´ bia∏ek.

. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

Zadanie 2. (2 pkt)

Enzymy wp∏ywajà na znaczne przyspieszenie pr´dkoÊci przebiegu reakcji. Wynika to g∏ównie ze
zdolnoÊci enzymów do bardzo dok∏adnego rozpoznawania substratów. Zasadniczo dany rodzaj enzy-
mu przeprowadza tylko jeden rodzaj reakcji.
Na schemacie przedstawiono przebieg reakcji enzymatycznej.

Podaj dwie dowolne cechy enzymów umo˝liwiajàce im przeprowadzanie przedstawionej reakcji
enzymatycznej.

1. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

2. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

Zadanie 3. (3 pkt)

Pierwiastki wyst´pujà w organizmie cz∏owieka w ró˝nej iloÊci, dlatego grupuje si´ je odpowiednio
jako makroelementy lub mikroelementy. W tabeli zamieszczono objawy niedoboru wybranych pier-
wiastków dla organizmu cz∏owieka.
Uzupe∏nij wolne miejsca w tabeli.

kataliza

KOMPLEKS E-S

ENZYM

SUBSTRAT

PRODUKT

enzym przed
reakcjà

centrum
aktywne

enzym po
reakcji

substrat

produkt

Biologia. Poziom rozszerzony

Próbna Matura z OPERONEM i „Gazetà Wyborczà”

Nazwa pierwiastka

Nazwa grupy
pierwiastków

Objawy niedoboru

pierwiastka w organizmie

∏amliwoÊç koÊci, choroby z´bów,
krzywica

powolne gojenie si´ ran, choroby
skóry, ∏amliwoÊç w∏osów i paznokci

anemia, os∏abienie, arytmia serca,
zak∏ócenie oddychania

Biologia. Poziom rozszerzony

Próbna Matura z OPERONEM i „Gazetà Wyborczà”

Zadanie 4. (2 pkt)

Fotosyntez´ przeprowadzajà fotoautotrofy, które majà zdolnoÊç w∏àczania dwutlenku w´gla we w∏a-
sne zwiàzki organiczne przy wykorzystaniu energii Êwietlnej. Równanie ogólne fotosyntezy przedsta-
wia nast´pujàcy zapis:

6 H

O + 6 CO

+ ENERGIA ÂWIETLNA –

+ 6 O

Jednak niektóre fotoautotrofy potrafià przeprowadzaç syntez´ organicznà w warunkach beztleno-
wych, wykorzystujàc nie wod´, lecz inny zredukowany zwiàzek nieorganiczny.
Zapisz w formie ogólnego równania przebieg fotosyntezy, wiedzàc, ˝e wykorzystano do niego
H

S zamiast wody.

Zadanie 5. (3 pkt)

Rysunek przedstawia budow´ filamentów aktynowych i miozynowych oraz schemat ich u∏o˝enia
w czasie rozkurczu i skurczu.

Przeanalizuj rysunek, a nast´pnie opisz mechanizm skurczu komórki mi´Ênia poprzecznie prà˝-
kowanego oraz wyjaÊnij poj´cie – sarkomer.

sarkomer – . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

prà˝ek I

sarkomer

prà˝ek H

prà˝ek A

Rozkurcz

Skurcz

filament aktynowy

filament miozynowy

czàsteczki
aktyny

g∏owa
miozyny
czàsteczki
miozyny

Zadanie 6. (3 pkt)

W korze pó∏kul mózgowych cz∏owieka znajdujà si´ ró˝nego rodzaju oÊrodki nerwowe, rozmieszczo-
ne w p∏atach: czo∏owym, ciemieniowym, skroniowym, potylicznym.
Skonstruuj tabel´ i przyporzàdkuj odpowiednim p∏atom nast´pujàce oÊrodki: dotyku, smaku,
s∏uchowe, wzroku, ruchowe, kojarzeniowe.

Zadanie 7. (2 pkt)

Jelito grube stanowi koƒcowy odcinek przewodu pokarmowego. Wi´kszoÊç roz∏o˝onych substancji
pokarmowych zostaje wch∏oni´ta do krwi i limfy z jelita cienkiego. W jelicie grubym ju˝ nie zacho-
dzà procesy trawienne.
Podaj dwa przyk∏ady funkcji jelita grubego w przewodzie pokarmowym cz∏owieka.

Zadanie 8. (2 pkt)

Zaparcia nale˝à do przykrych dolegliwoÊci. Przyczyny zaparç mogà byç ró˝ne, jednak najcz´stszà
jest stosowanie nieodpowiedniej diety.
Podaj przyk∏ad sk∏adnika pokarmu, który móg∏by zmniejszyç omawiane dolegliwoÊci. Swój wy-
bór uzasadnij jednym argumentem.

Biologia. Poziom rozszerzony

Próbna Matura z OPERONEM i „Gazetà Wyborczà”

Biologia. Poziom rozszerzony

Próbna Matura z OPERONEM i „Gazetà Wyborczà”

Zadanie 9. (2 pkt)

Wydzielanie hormonów ˝eƒskich zmienia si´ w charakterystyczny, cykliczny sposób, którego prze-
jawem jest cykl menstruacyjny, powtarzajàcy si´ od okresu dojrzewania do menopauzy.
Rysunek przedstawia poziom hormonów podczas przeci´tnego cyklu menstruacyjnego.

Opisz zmiany poziomu progesteronu w cyklu menstruacyjnym oraz ich skutki.

Zadanie 10. (2 pkt)

Na schemacie podano prawid∏owe wyniki badania moczu.

Przeanalizuj wyniki, a nast´pnie odpowiedz, w jakiej sytuacji powiemy o cukromoczu i bia∏ko-
moczu. Podaj po jednym przyk∏adzie chorób prowadzàcych do przytoczonych objawów.

Barwa

– s∏omkowa lub jasnos∏omkowa

Odczyn

– kwaÊny lub oboj´tny (pH 4,5–7,5)

Cukier

– brak (maks. 0,84 mmol/dm

)

Bia∏ko

– brak

Bilirubina

– brak

Urobilinogen

– w normie

Cia∏a ketonowe

– brak (maks. 0,5 mmol/dm

)

Osad moczu

nab∏onki – pojedyncze, krwinki czerwone – do kilku w polu widzenia

krwinki bia∏e – kilka w polu widzenia

bilirubina i urobilinogen sà ró˝nymi
produktami przemian hemoglobiny

bràzowa barwa mo˝e sugerowaç
problemy z p´cherzykiem ˝ó∏-
ciowym, a nawet ˝ó∏taczk´
m´tnoczerwony mo˝e oznaczaç
krwiomocz
pomaraƒczowy mo˝e byç skutkiem
za˝ywania leków

2 4 6 8 10 12 14 16 18 20 22 24 26 28

progesteron (hormon
cia∏ka ˝ó∏tego)

estrogeny

hormon
folikulotropowy

hormon luteinizujàcy

poziom hormonów

dni cyklu

K
R

FAZA PRZEDOWULACYJNA

FAZA POOWULACYJNA

Zadanie 11. (2 pkt)

˚o∏àdek jest umi´Ênionym workiem wys∏anym Êluzówkà. W zag∏´bieniach fa∏dów znajdujà si´ ujÊcia
wielu gruczo∏ów, które produkujà enzymy trawienne oraz wydzielajà kwas solny lub Êluz.
Podaj dwa przyk∏ady przystosowania ˝o∏àdka do trawienia pokarmu.

Zadanie 12. (3 pkt)

W czasie jednego pe∏nego okrà˝enia krew przep∏ywa przez serce dwukrotnie. W uk∏adzie krwionoÊ-
nym cz∏owieka wyró˝niono ma∏y oraz du˝y obieg krwi, które przedstawiono na rysunku.

W wi´kszoÊci wypadków krew przep∏ywa w naczyniach krwionoÊnych zgodnie z ogólnym schematem:

t´tnice –

t´tniczki –

naczynia w∏osowate –

˝y∏ki –

˝y∏y

Przedstaw w postaci podobnych schematów drog´ krwi w obiegach: ma∏ym i du˝ym oraz krà-
˝eniu wrotnym.

obieg ma∏y . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

obieg du˝y . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

krà˝enie wrotne . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

˝y∏a g∏ówna
górna

˝y∏a
p∏ucna

˝y∏a wrotna

˝y∏y
wàtrobowe

naczynia

w∏osowate

p∏uc

t´tnica
wàtrobowa

t´tnice
zaopatrujàce
jelita

zastawka
dwudzielna

zastawki
pó∏ksi´˝yco-
wate

zastawka
trójdzielna

aorta

naczynia
w∏osowate
koƒczyn
dolnych

naczynia
w∏osowate
g∏owy

naczynia

w∏osowate

jelit

naczynia
w∏osowate
wàtroby

KP KL

˝y∏a g∏ówna
dolna

pieƒ

p∏ucny

Biologia. Poziom rozszerzony

Próbna Matura z OPERONEM i „Gazetà Wyborczà”

Biologia. Poziom rozszerzony

Próbna Matura z OPERONEM i „Gazetà Wyborczà”

Zadanie 13. (3 pkt)

Paso˝yty sà szczególnymi heterotrofami, które wykorzystujà organizm ˝ywiciela jako miejsce byto-
wania, zdobywania pokarmu i rozmna˝ania si´.
Podaj nazwy trzech paso˝ytów cz∏owieka oraz chorób przez nie wywo∏ywanych.

Zadanie 14. (2 pkt)

Bakterie oddychajà zarówno tlenowo, jak i beztlenowo. Oddychanie beztlenowe nazywa si´ fermen-
tacjà i polega na rozk∏adzie cukrów, którego koƒcowym produktem mo˝e byç kwas mlekowy, etanol,
kwas octowy i inne zwiàzki. Wydziela si´ równie˝ energia. Poniewa˝ proces ten jest ma∏o wydajny
pod wzgl´dem energetycznym, dlatego wi´kszoÊç bakterii u˝ywa tlenu czàsteczkowego do ca∏kowi-
tego utlenienia cukrowców do dwutlenku w´gla i wody. Uzyskujà w ten sposób kilkakrotnie wi´cej
energii ni˝ wydziela si´ w czasie fermentacji.
Przeanalizuj powy˝szy tekst, a nast´pnie zapisz ogólne reakcje oddychania tlenowego i beztle-
nowego.

oddychanie tlenowe

oddychanie beztlenowe

Zadanie 15. (2 pkt)

W doÊwiadczeniu u˝yto komórek skórki cebuli, które umieszczono w st´˝onym roztworze cukru. Na-
st´pnie obserwowano pod mikroskopem zachodzàce zjawisko.
Zapisz wniosek z doÊwiadczenia oraz nazwij zachodzàce zjawisko.

Paso˝yt

Choroba

Zadanie 16. (2 pkt)

Proces fotosyntezy mo˝na podzieliç na dwie charakterystyczne fazy: jasnà oraz ciemnà, co przedsta-
wia schemat.

Przeanalizuj schemat oraz zapisz ogólne reakcje dwóch faz.

faza jasna

faza ciemna

Zadanie 17. (2 pkt)

Rysunek przedstawia budow´ pierwotnà ∏odygi oraz korzenia.

Podaj dwie cechy ró˝niàce budow´ pierwotnà korzenia od budowy pierwotnej ∏odygi.

2. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

skórka

kora
pierwotna

Êródskórnia

okolnica

walec
osiowy
drewno
pierwotne

∏yko pierwotne

skórka

Schemat budowy pierwotnej ∏odygi

Schemat budowy pierwotnej korzenia

walec
osiowy

drewno
pierwotne

∏yko
pierwotne

kora pierwotna

FAZA JASNA

(przemiana energii)

FAZA CIEMNA

(przemiana materii)

CYKL CALVINA

H+

NADPH

NADP

ATP

ADP

e e

REDUKCJA

FOSFORYLACJA
FOTOSYNTETYCZNA

(zysk netto po skondensowaniu)

ÂW

IAT

¸O

(do atmosfery)

(z atmosfery)

Biologia. Poziom rozszerzony

Próbna Matura z OPERONEM i „Gazetà Wyborczà”

Biologia. Poziom rozszerzony

Próbna Matura z OPERONEM i „Gazetà Wyborczà”

Zadanie 18. (2 pkt)

Rysunek przedstawia model powstawania i budowy owocu.

Podaj element budowy kwiatu, z którego rozwija si´ owoc oraz elementy budowy owocu.

Zadanie 19. (2 pkt)

Przygotowano dwa zestawy doÊwiadczalne zgodnie z przedstawionym schematem:

Zestaw kontrolny I ustawiono w miejscu zacienionym, natomiast zestaw doÊwiadczalny II przy êró-
dle Êwiat∏a.
Zaproponuj temat doÊwiadczenia oraz zapisz wnioski.

Temat: . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

Wnioski: . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

Êwiat∏o

moczarka
kanadyjska

szklany lejek

zlewka

woda

probówka

Zadanie 20. (2 pkt)

Schemat przedstawia proces replikacji semikonserwatywnej.

WyjaÊnij, na czym polega przedstawiony proces replikacji semikonserwatywnej.

Zadanie 21. (2 pkt)

Schemat przedstawia ró˝ne fazy pierwszego podzia∏u mejotycznego komórki.

Podaj nazwy przedstawionych na schemacie faz mejozy oraz uporzàdkuj rysunki zgodnie z ko-
lejnoÊcià zachodzenia zmian.

3. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

4. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

5. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

Prawid∏owa kolejnoÊç faz:

NOWA NIå

MATRYCA

(STARA NIå)

STARA NIå

kierunek wyd∏u˝ania

nowej nici

nowy
nukleotyd

Biologia. Poziom rozszerzony

Próbna Matura z OPERONEM i „Gazetà Wyborczà”

Biologia. Poziom rozszerzony

Próbna Matura z OPERONEM i „Gazetà Wyborczà”

Zadanie 22. (3 pkt)

Poni˝szy schemat przedstawia fragment nici mRNA o nast´pujàcej sekwencji nukleotydów:

UCUUCCUCACAG

Opisz trzy cechy kodu genetycznego, które mo˝emy odczytaç z przedstawionego zapisu.

UCU – seryna
UCC – seryna
UCA – seryna
CAG – glutamina

Zadanie 23. (3 pkt)

Schemat przedstawia wynik krzy˝owania samic muszki owocowej o oczach czerwonych z samcami
o oczach bia∏ych.

Napisz genotypy pokoleƒ: rodzicielskiego (P), F

oraz F

genotypy P: . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

genotypy F

: . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

genotypy F

oczy czerwone

czerwone

bia∏e

czerwone

oczy bia∏e

100%

50%

Ogólnie

P∏eç

Zadanie 24. (2 pkt)

a) Organizmami pionierskimi, które rozwijajà si´ na ja∏owym piasku wydmy, sà g∏ównie trawy pia-
skolubne. WÊród pionierów pojawiajà si´ porosty, turzyca piaskowa, miko∏ajek nadmorski. Nast´p-
nie na wydm´ wkraczajà kocanki oraz bratek nadmorski. Pojawiajà si´ organizmy przyspieszajàce
procesy glebotwórcze, na przyk∏ad wrotki i nicienie. Kolejne stadium seralne wykazuje dominacj´
krzewinek i krzewów. Wzrasta liczba owadów i paj´czaków. Zmiana warunków umo˝liwia wkrocze-
nie sosny i powstanie boru sosnowego.
b) Wycinanie i wypalanie lasów w strefach tropikalnych prowadzi do ods∏oni´cia gleb, które sà po-
datne na erozj´ wodnà. Przy du˝ej iloÊci opadów skutkiem jest gwa∏towne ubo˝enie pod∏o˝a. W ta-
kich warunkach nast´puje wykszta∏cenie formacji zaroÊlowych i lasopodobnych.
Nazwij rodzaj sukcesji w przypadku

a oraz b. Podaj jednà ró˝nic´ mi´dzy nimi.

a) . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

b). . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

Zadanie 25. (2 pkt)

Na oko∏o 3 tysiàce znanych antybiotyków naturalnych ponad 720 wytwarzajà grzyby. Pewnà cz´Êç
z nich wykorzystuje si´ w farmakologii, na przyk∏ad penicylin´ wytwarzanà przez workowca Peni-
cillum. Tego rodzaju substancje pozwalajà grzybom kontrolowaç bezpoÊrednie otoczenie.
Podaj biologiczne zadanie wytwarzanych przez grzyby substancji oraz nazwij omawiany typ od-
dzia∏ywania mi´dzy populacjami.

Zadanie 26. (2 pkt)

Mo˝liwoÊç realizowania czynnoÊci ˝yciowych organizmu zale˝y od jego wymagaƒ ˝yciowych
i od warunków panujàcych w danym Êrodowisku. Przyk∏adowo porosty sà bardzo wra˝liwe na zanie-
czyszczenia atmosferyczne. O dobrym bilansie tlenowym zbiornika wodnego i braku zanieczyszczeƒ
informuje obecnoÊç na przyk∏ad pstràga potokowego.
Napisz, jakà rol´ odgrywajà te organizmy w przyrodzie oraz podaj ich nazw´.

Biologia. Poziom rozszerzony

Próbna Matura z OPERONEM i „Gazetà Wyborczà”

Biologia. Poziom rozszerzony

Próbna Matura z OPERONEM i „Gazetà Wyborczà”

Zadanie 27. (2 pkt)

Atmosferyczna warstwa ozonu tworzy naturalnà tarcz´ chroniàcà powierzchni´ Ziemi przed szkodli-
wym dzia∏aniem promieniowania ultrafioletowego. Od kilkunastu lat obserwuje si´ zmniejszanie tej
warstwy, g∏ównie spowodowane oddzia∏ywaniem freonów.
Odpowiedz, skàd si´ biorà freony w atmosferze oraz w jaki sposób dzia∏ajà na warstw´ ozonu.

Wyszukiwarka

Podobne podstrony:
chemia 2008 listopad rozsz
chemia 2008 listopad rozsz
biologia 2006 maj rozsz
biologia 2004 grudzień rozsz
Biologia Podstawowa Listopad 2010, bio odp pdst
biologia 2005 styczeń rozsz
chemia 2009 listopad rozsz
biologia 2008 pp operon
Biologia Podstawowa Listopad 2011 biologia kryt ocen zak podst

więcej podobnych podstron