Ja nie błądzę – Ja czytam!

MODUŁ 5.

Trener czytelnictwa

Czytanie jako pasja – jak twórczo zachęcać uczniów

do czytania (dla klas I–VI szkoły podstawowej)
Małgorzata Rożyńska

Kurs: Animator edukacji

Jak twórczo zachęcać uczniów do CZYTANIA KSIĄŻEK?

Materiał uzupełniający do modułu 5. Trener czytelnictwa.

Czytanie jako umiejętność – jak twórczo doskonalić technikę i rozumienie

Co robić, aby uczniowie chcieli czytać?

Przełamujmy schematy!

STAWIAJMY DROGOWSKAZY!

Co robić, aby uczniowie chcieli czytać?

Z pewnością podczas zajęć znajdziesz okazję, by porozmawiać z uczniami na temat aktualnej pory roku.
W nawiązaniu do tego zagadnienia zadaj uczniom pytanie:

Gdzie jest wiatr, kiedy nie wieje?

Za pomocą burzy mózgów sporządź listę sposobów, dzięki którym można dotrzeć do odpowiedzi na to
pytanie.
A potem wspólnie ustalcie:
• które z tych sposobów wykorzystacie podczas zajęć w szkole, a które uczniowie podejmują się

zrealizować samodzielnie lub w małych grupach po zajęciach,

• formę prezentacji zdobytej wiedzy (np. przygotowanie plakatu, piękne czytanie tekstu z książki…).

Uświadom uczniom, że istotną rolę w ustaleniu odpowiedzi na to intrygujące pytanie
odgrywają książki!

Ważne!

Co robić, aby uczniowie chcieli czytać?

Co robić, aby uczniowie chcieli czytać?

A potem…

Zaplanuj zajęcia, podczas których przeczytasz uczniom wiersz.

Co robić, aby uczniowie chcieli czytać?

Co robi wiatr, kiedy nie wieje?

autor: Emilia Baranowska

Co robi wiatr, kiedy nie wieje?
Może zwiedza różne knieje?
Może ma przerwę na kawę?
Albo leży i ugniata trawę?

Może dmucha gdzieś ukradkiem?

Może rozmawia z jakimś kwiatkiem?

Albo siedzi gdzieś pod palmami?

Lub ma ważne spotkanie z wichrami?

A może się zmęczył i odpoczywa?
Tak przecież też bywa.
A wy wiecie, przyjaciele.
Co robi wiatr, gdy nie wieje?

http://gdansk.naszemiasto.pl/serwisy/pomorze_pisze_dzieciom/co-robi-wiatr-kiedy-nie-wieje-autor-emilia-baranowska,172989,t,id.html

Co robić, aby uczniowie chcieli czytać?

Przełamujmy schematy!

WYJAŚNIAJMY CELOWOŚĆ CZYTANIA

Co robić, aby uczniowie chcieli czytać?

Uczniowie są bardziej zmotywowani do przeczytania książki lub tekstu informacyjnego, jeśli:
• są odpowiednio przygotowani do tego, co mają czytać,
•

znają cel

‒ wiedzą, po co mają czytać dane książkę lub tekst,

• wykazują

zainteresowanie problematyką

(tematyką) poruszaną w danych książce czy tekście,

• zaciekawimy ich tym, co mają czytać (książką lub tekstem).

Co robić, aby uczniowie chcieli czytać?

Chęć do czytania książek wzrasta u uczniów, gdy:
• czytanie książki jest pomocne w osiągnięciu własnych celów,
• czytanie książki zaspakaja ich potrzeby,
• tematyka odpowiada ich zainteresowaniom,
• książka porusza problematykę ważną dla danego wieku (jest odpowiednia do wieku),

Co robić, aby uczniowie chcieli czytać?

c.d. Chęć do czytania książek wzrasta u uczniów, gdy:
• mają okazję dzielić się z innymi swoimi wrażeniami po przeczytaniu książki,
• czują atmosferę bezpieczeństwa, czyli np. książka jest dla ucznia dostępna (osiągalna), jeśli uczeń ma

odpowiedni czas na przeczytanie, jeśli uczeń rozumie, co czyta,

Co robić, aby uczniowie chcieli czytać?

c.d. Chęć do czytania książek wzrasta u uczniów, gdy:
• są mobilizowani do aktywności, np. przez sukcesywne

ocenianie i nagradzanie

(zgodnie

z przyjętymi ustaleniami ‒ np. dyplom, żetony, ale nie przez rywalizację),

• są

pobudzani do wysiłku umysłowego

w taki sposób, by jego rezultatem było poczucie

sprawczości oraz „odkrycie” rzeczy subiektywnie nowych,

• dokonują

pozytywnej samooceny

rezultatów własnej pracy,

Co robić, aby uczniowie chcieli czytać?

c.d. Chęć do czytania książek wzrasta u uczniów, gdy:
• mają świadomość, że są

kompetentni i zdolni do wykonania zadania

, a więc czytanie nie

nastręcza problemów i jest możliwe do wykonania.

Dlatego uczniowie lubią robić to, z czym sobie dobrze radzą.
Na kształtowanie poczucia kompetencji wpływają zadania o poziomie trudności

„akurat”

i 

„w sam

raz”

, czyli ani nie za trudne, ani też zbyt łatwe.

Co robić, aby uczniowie chcieli czytać?

W innym razie uczniom trzeba pomóc, np.:
• w przeczytaniu obszerniejszych tekstów bądź pisanych trudniejszym językiem,
• w rozplanowaniu w czasie przeczytania danej książki,
• w ukierunkowaniu podczas czytania na konkretne problemy.

Co robić, aby uczniowie chcieli czytać?

Przełamujmy schematy!

ROZPOWSZECHNIAJ MODĘ NA CZYTANIE KSIĄŻEK W NOWEJ SZACIE!

Co robić, aby uczniowie chcieli czytać?

Zapewnij uczniom

intrygujące warunki do czytania w szkole

, np.:

• wyposażenie i estetyka kącików czytelniczych,
• biblioteczka klasowa ‒ dostępność do różnorodnych, interesujących uczniów książek i czasopism,
• dostępność do pomocy dydaktycznych (pomagających czytać, np. wskaźniki),
• uczenie ćwiczeń pomagających niwelować zmęczenie oczu podczas czytania.

Co robić, aby uczniowie chcieli czytać?

Przełamujmy schematy!

PRZEKAŻ UCZNIOM SWOJĄ PASJĘ DO CZYTANIA!

POKAŻ UCZNIOM SWOJE ULUBIONE KSIĄŻKI

I POWIEDZ, „CO KSIĄŻKI MÓWIĄ”…

Co robić, aby uczniowie chcieli czytać?

Przełamujmy schematy!

POZNAJ UPODOBANIA UCZNIÓW!

Co robić, aby uczniowie chcieli czytać?

Jeśli chcesz, aby uczniowie:
• z większym zaangażowaniem i radością sięgali po książki w czasie wolnym,
• chętniej wypożyczali je np. z biblioteki szkolnej lub biblioteczki klasowej,
zapoznaj się z niektórymi danymi z raportu IBE (2014 r.) pochodzącymi z badania Czytelnictwo dzieci
i młodzieży, a następnie przeanalizuj je pod kątem wykorzystania w pracy.

Co robić, aby uczniowie chcieli czytać?

Dane z raportu IBE (2014 r.) z badania Czytelnictwo dzieci i młodzieży:

Zdaniem większości uczniów lektury szkolne powinny budzić
zaciekawienie, które może wynikać z atrakcyjnej, wartkiej fabuły oraz
z interesującego tematu bliskiego uczniom, najlepiej zbieżnego z ich
zainteresowaniami.

Co robić, aby uczniowie chcieli czytać?

Dane z raportu IBE (2014 r.) z badania Czytelnictwo dzieci i młodzieży:

Pierwszą barierą albo zachętą do lektury są walory lekturowe książki,
a przede wszystkim przystępność językowa.

Co robić, aby uczniowie chcieli czytać?

Dane z raportu IBE (2014 r.) z badania Czytelnictwo dzieci i młodzieży:

Typ powieści, w których obecne są wątki obyczajowo-romansowe,
częściej wybierają dziewczęta. Blisko 20% 12-letnich chłopców
czytających w czasie wolnym sięga po komiksy.

Co robić, aby uczniowie chcieli czytać?

Dane z raportu IBE (2014 r.) z badania Czytelnictwo dzieci i młodzieży:

Dziewczętom może się podobać beletrystyka obyczajowa opisująca
relacje międzyludzkie i codzienne problemy młodzieży.
Chłopców takie tematy mogą zniechęcić do lektury, a nawet
przeszkodzić w czytaniu ‒ to oni są niechętni literaturze obyczajowej
dla młodzieży, szczególnie klasycznej, np. powieściom Lucy Maud
Montgomery.

Co robić, aby uczniowie chcieli czytać?

Dane z raportu IBE (2014 r.) z badania Czytelnictwo dzieci i młodzieży:

Wśród szóstoklasistów najpopularniejszym typem książek czytanym
poza szkolnymi obowiązkami jest literatura fantastyczna dla młodzieży.
Uczniowie klas VI chętnie wybierają też książki o tematyce przygodowej.

Co robić, aby uczniowie chcieli czytać?

Dane z raportu IBE (2014 r.) z badania Czytelnictwo dzieci i młodzieży:

Uczniowie rzadziej sięgają po klasykę, określoną w badaniu jako
„literatura artystyczna dla dorosłych” – deklarowało to tylko 8%
badanych.

Co robić, aby uczniowie chcieli czytać?

Dane z raportu IBE (2014 r.) z badania Czytelnictwo dzieci i młodzieży:

fantastyka dla młodzieży

literatura dla dzieci do 13 roku

literatura obyczajowa dla młodzieży

komiksy

encyklopedie, encyklopedie dla dzieci

fantastyka dla dorosłych

literatura przygodowa dla młodzieży

baśnie, bajki dla dzieci

książki hobbistyczne, ciekawostki

literatura artystyczna dla dorosłych

literatura faktu, dzienniki, autobiografie

literatura sensacyjna, kryminalna

książki religijne

ogółem – 1282
chłopcy – 607
dziewczęta – 675

0

5

10

15

20

25

30

35

40

45

50

Typy książek czytanych w czasie

wolnym dwunastolatków (w proc.)

Co robić, aby uczniowie chcieli czytać?

Dane z raportu IBE (2014 r.) z badania Czytelnictwo dzieci i młodzieży:

Joanne K. Rowling (cykl „Harry Potter”)

Clive Staples Lewis (cykl „Opowieści z Narni”)

Stephenie Meyer („Zmierzch” i in.)

J.R.R. Tolkien („Hobbit”)

John Flanagan (seria „Zwiadowcy”)

Andrzej Maleszka (cykl „Magiczne drzewo”)

Suzanne Collins („Igrzyska śmierci”, „Kosogłos”, cykl)

Rick Riordan (seria „Bogowie olimpijscy”)

Jeff Kinney (seria „Dziennik cwaniaczka”)

0

2

4

6

8

10 12 14 16 18

Autorzy i ich książki najczęściej czytani

przez dwunastolatków (w proc.), N=1282

20

ogółem
chłopcy
dziewczęta

Co robić, aby uczniowie chcieli czytać?

Przełamujmy schematy!

PRZEPROWADŹ ŚLEDZTWO!

Co robić, aby uczniowie chcieli czytać?

Dowiedz się:
• czym interesują się twoi uczniowie,
• jakie typy książek czytają (lub chcieliby przeczytać) w czasie wolnym,
• jakie książki (tytuły) uważają za interesujące (co przeczytali, a co chcieliby jeszcze przeczytać).
Można zrobić to za pomocą ankiety lub przez zabawę w reportera przeprowadzającego wywiady
z uczniami.
Uwaga: Ty również możesz odpowiedzieć na te pytania.

Co robić, aby uczniowie chcieli czytać?

Zadanie 5.

Opracuj lub wspólnie opracujcie pytania do ankiety lub wywiadu dla reportera. Zabawę
w reportera możesz nagrać i zaprezentować na forum Ja czytam!

Zadanie 6.

Zamieść w wątku

Moduł 5. zadanie 6. „Książki (tytuły), które uczniowie uważają

za interesujące. Co przeczytali, a co chcieliby jeszcze przeczytać w czasie

wolnym?”.

Zadania do wykonania

Co robić, aby uczniowie chcieli czytać?

Przełamujmy schematy!

WYPRACUJ STRATEGIE ZACHĘCAJĄCE UCZNIÓW

DO CZYTANIA W CZASIE WOLNYM!

Co robić, aby uczniowie chcieli czytać?

Jakie strategie

zachęcą moich uczniów do czytania książek w czasie wolnym?

Porozmawiaj na ten temat wspólnie np. ze swoimi koleżankami i kolegami z pracy (i/lub rodzicami
uczniów) oraz uczniami.
A następnie wybierz jedną lub dwie, które będą najbardziej odpowiadały tobie i twoim uczniom.

Co robić, aby uczniowie chcieli czytać?

Na koniec tego niezwykle wyczerpującego modułu zachęcam cię do chwili wytchnienia…
Przeczytaj teraz coś dla własnej przyjemności… w towarzystwie filiżanki aromatycznej herbaty
lub kawy. ☺