1

I ROK CHEMII

PRACOWNIA CHEMII OGÓLNEJ

Ć

WICZENIE

8.

R

EAKCJE UTLENIANIA I REDUKCJI

W reakcji red-ox jeden z substratów, pełniący rolę reduktora, oddaje elektrony

substratowi pełniącemu rolę utleniacza. W wyniku reakcji reduktor (forma zredukowana-I)

podwyższa swój stopień utlenienia (utlenia się) przechodząc w produkt będący sprzężoną

z nim formą utlenioną-I. Z kolei substrat pełniący rolę utleniacza (forma utleniona-II) obniża

swój stopień utlenienia (redukuje się) przechodząc w sprzężoną z nim formę

zredukowaną-II.

Sprzężone pary, forma utleniona-forma zredukowana, nazywane są układami red-

ox. W każdej reakcji red-ox biorą więc udział co najmniej dwa układy red-ox.

Wykonanie ćwiczenia:

1. Do trzech probówek wlać po 0,5 cm

3

chloroformu oraz:

do I - 0,5 cm

3

roztworu KI

do II - 0,5 cm

3

roztworu KBr

do III - 0,5 cm

3

roztworu KI i 0,5 cm

3

roztworu KBr

Następnie do każdej z nich dodawać porcjami wodę chlorową (pod wyciągiem). Po

każdej dodanej porcji wstrząsnąć probówkę i obserwować zmiany barwy warstwy

chloroformowej.

Wiedząc, że I

2

barwi chloroform na fioletowo, Br

2

na żółto, a IO

3

-

jest bezbarwny

napisać równania reakcji zachodzących w każdej z probówek. Uszeregować biorące w

nich udział układy według rosnących potencjałów.

2. Do trzech probówek wlać po 1 ml roztworu KMnO

4

oraz:

do I - 1 cm

3

2-3 mol/dm

3

NaOH

do II - 1 cm

3

wody

do III - 1 cm

3

2 mol/dm

3

kwasu siarkowego(VI)

Następnie do każdej dodać 2-3 krople 10% roztworu Na

2

SO

3

i zaobserwować

zachodzące zmiany. Wiedząc że roztwór MnO

4

-

jest fioletowy, MnO

4

2-

zielony, Mn

2+

bezbarwny, a MnO

2

tworzy brunatny osad, napisać równania reakcji zachodzących w

poszczególnych roztworach. Znaleźć w tablicach potencjały normalne układów, w których

MnO

4

-

jest formą utlenioną. Wyjaśnić na tej podstawie otrzymane wyniki.

3. W probówce do 1 cm

3

roztworu Cu(NO

3

)

2

dodać 1 cm

3

roztworu KI i 2 krople

roztworu skrobi(w obecności I

2

roztwór skrobi zabarwia się na granatowo). Wiedząc, że

powstały osad to CuI, napisać równanie reakcji. Znaleźć w tablicach potencjały układów

Cu

2+

/Cu

+

i I

2

/I

-

. Jak można wyjaśnić kierunek reakcji w probówce?

4. a) Do probówki zawierającej 1 cm

3

roztworu Cr

2

(SO

4

)

3

dodawać kroplami 2 mol/dm

3

NaOH do rozpuszczenia się powstającego początkowo osadu. Następnie dodać ostrożnie

kilka kropel wody utlenionej i ogrzać na palniku. Zaobserwować zmianę barwy roztworu.

b) Do 1 cm

3

roztworu chromianu(VI) sodu dodać 1 cm

3

kwasu siarkowego(VI) i kilka

kropel wody utlenionej. Zaobserwować zmiany barwy zarówno po dodaniu kwasu jak i

wody utlenionej.

Napisać równania zachodzących reakcji. Wyjaśnić wpływ pH na ich kierunek.