Ayurveda

Ayurveda to licząca ponad 5 000 lat hinduska medycyna naturalna. Słowo
"ayurveda" pochodzi z sanskrytu i składa się z dwóch sylab "ayur" (życie) i
"veda" (wiedza, mądrość).

Zasady dobrego trawienia

Według ayurvedy decydujący wpływ na stan naszego zdrowia ma sposób odżywiania. Odpowiednia

troska o przewód pokarmowy zaowocuje świeżością i witalnością zewnętrznego wyglądu, jasnością

umysłu i dobrym samopoczuciem.

•

nigdy nie jedz, gdy czujesz się zły, zaniepokojony lub wycieńczony fizycznie

•

bardzo korzystne jest przed posiłkiem wsiąść prysznic; gdy nie ma takiej możliwości, umyj

ręce i twarz;

•

Spożywaj posiłki przygotowane w domu. Potrawy sporządzone z miłością i w zamiarze, aby

innym sprawić przyjemność, przenoszą zawsze dobrą energię. W starożytnej tradycji Indii

kucharze wybierani byli z pośród nauczycieli duchowych, aby w ten sposób zagwarantować

rodzinie to, że posiłki będą naładowane pozytywną energią;

•

spożywaj posiłek sam lub w towarzystwie przyjaciół bądź rodziny – miła atmosfera asprzyja

dobremu trawieniu pokarmów

•

miejsce, w którym jesz, powinno być ustronne i czyste; gdy siedzisz zwrócony na wschód

powstaje największa energia trawienia;

•

spokojna muzyka sprzyja dobremu trawieniu i nastraja pozytywnie podczas jedzenia;

•

ciepła woda pita małymi łykami podczas posiłku wspiera ogień trawienia. Nigdy nie jest

wskazane picie lodowatej wody lub zimnego mleka podczas posiłku;

•

imbir pobudza apetyt. Najlepiej gdy pokroi się go drobno, zmiesza z sokiem cytryny i małą

ilością soli. Taka mieszanka nie jest potrzebna osobom o dominującej doshy Pitta – jak długo

dopisuje im dobry apetyt, powinni zrezygnować z takiego „dopalacza”;

•

ajurweda nie poleca surowych posiłków, gdy niedomaga nasze trawienie; ugotowane potrawy

są ogólnie bardziej łatwostrawne;

•

przed posiłkiem podziękuj za to, co za chwilę będziesz spożywał; przenieś pozytywną energię

na jedzenie, aby odżywić każdą komórkę ciała (po posiłku również korzystnym jest za niego

podziękować)

•

pomijając spokojną muzykę w tle przy jedzeniu powinien panować spokój. Podobno jakość

rozmów po posiłku odzwierciedla jakość spożytego jedzenia, podczas gdy rozmowy podczas

jedzenia nie są korzystne dobremu trawieniu;

•

jedz tak dużo, ile możesz objąć w swoje dwie złączone dłonie;

•

jedz posiłki, które zawierają wszystkie sześć smaków: słodki, kwaśny, słony, gorzki, ostry i

cierpki, przy czym zwiększaj udział tych smaków, które pasują twojej doshy;

•

wybieraj świeże produkty, które rosną sezonowo w twojej okolicy; te z obcych krajów musiały

przebyć długą drogę i istnieje duże prawdopodobieństwo, że zostały odpowiednio

zakonserwowane na czas podróży;

•

zbytnio kwaśnych lub sfermentowanych produktów należy według ajurwedy unikać;

•

po posiłku przepłucz jamę ustną i oczy wodą, i wyjdź na krótki spacer;

•

pomiędzy poszczególnymi posiłkami należy zachowywać odstęp 3 do 6 godzin;

•

jeśli to możliwe, zachowuj regularne godziny spożywania posiłków;

•

dwie godziny po posiłku, a szczególnie po kolacji nie należy spać ani wykonywać intensywnej

pracy umysłowej. Oglądanie telewizji podczas i po posiłku również zaburza trawienie.

Przy zaburzeniach trawienia, niestrawności, mdłościach, gdy język jest obłożony nalotem, z ust

wydobywa się nieprzyjemny zapach i doskwierają wzdęcia – wskazane jest, aby odciążyć organizm i

dać mu szansę aby się oczyścił. Najłatwiejszym domowym sposobem jest przeprowadzenie w ciągu

jednego dnia głodówki (z dodatkowym zabiegiem oczyszczającym np. lewatywą), lub przynajmniej

odmówienie sobie spożycia jednego posiłku, aby organizm powrócił do energetycznej równowagi.

Ojas - esencją naszej energii

Ojas to esencja naszej energii życia, która w subtelnej formie umiejscowiona jest w czakrze serca –

jednym z siedmiu głównych centrów energetycznych.

W naszym fizycznym ciele ojas uwidacznia się jako źródło energii życiowej, które obdarza siłą mięsień

serca, reguluje naturalny rytm bicia serca, odżywia całą muskulaturę, zapewnia prawidłowe

funkcjonowanie nerek, wątroby oraz systemu odpornościowego.

Osoba o silnym ojas posiada mocne, silne i gibkie ciało. Jego skóra jest gładka, czysta i świeża, włosy

mocne i lśniące. Takie osoby mają promienny wyraz twarzy z naturalnym ujmującym uśmiechem, a

ruchy ciała świadczą o wewnętrznym spokoju i harmonii.

Soma – substancja, którą wytwarza ojas w umyśle na emocjonalnej płaszczyźnie umożliwia nam

odczuwanie współczucia, dobroci, miłóści, spokoju i kreatywności. Ojas jest również odpowiedzialne za

zdrową i harmonijną aurę, która stanowi subtelny płaszcz ochronny przed negatywnymi czynnikami z

zewnątrz. Im słabsze jest nasze ojas, tym bardziej podatni jesteśmy na ich zły wpływ i tym szybciej

tracimy wewnętrzny spokój.

Ojas będąc w pewnym stopniu wynikiem zdrowego stylu życia, właściwej diety i dobrego trawienia –

powstaje głównie w wyniku odczuwania harmonii, szczęścia i doświadczania transcendencji, co ma

miejsce przy medytacji z mantrą lub modlitwie. Ojas jest warunkiem wewnętrznej równowagi jak

również powstaje dzięki niej. Wraz z zanikiem ojas tracimy zdrowie. Uwidaczniają się wówczas

wszystkie symptomy, które kojarzymy najogólniej z utratą witalności – zarówno fizycznej jak i

umysłowej.

Oto niektóre z czynników, które mogą przyczynić się do zaburzenia ojas:

•

”zdenaturyzowane” pożywienie: nadmiernie przetworzone fabrycznie, konserwowane,

modyfikowane genetycznie, jak również jedzenie z mikrofalówki, „Jank food”, „Fast food”,

jedzenie nieświeże lub zepsute

•

styl życia, który ogólnie zaburza doshę vata: np. latanie, bardzo szybka jazda samochodem,

bardzo forsujące dyscypliny sportu bez odpoczynku, głośna muzyka, ciągłe rozproszenie uwagi,

praca przy komputerze, oglądanie telewizji, poddawanie się zbyt intensywnemu

promieniowaniu UV, przepracowanie, zbyt częsty lub zbyt długi post; niekontrolowane życie

seksualne

•

długotrwałe konflikty na płaszczyźnie emocjonalnej, np. uczucie strachu, złości, smutku,

niecierpliwości, przywiązania i troski; brak wiary i ufności

Sposobem, aby przywrócić i wzmocnić ojas, oprócz przede wszystkim wymienionej wcześniej praktyki

medytacji i innych czynności związanych z życiem duchowym, jest zastosowanie jeszcze kilku innych

naturalnych metod. Godnym polecenia jest mleko (świeże, lekko ciepłe) zmieszane z ghee, które

bezpośrednio odżywia ojas. Wartościowe są również odmładzające zioła jak shatavari, ashwaganda i

guduchi. Podobnie urlop, na którym zatroszczymy się o bliski kontakt z przyrodą, odpoczynek, spacery

i regularny sen, mogą w znacznym sopniu zregenerować nasze siły witalne.

Ama - przyczyną chorób

Według ajurvedy przejadanie się, pospieszne spożywanie posiłków przyczyniają się do wzrostu ama.

Ama po pewnym czasie staje się toksyczne przyczyniając się do powstawania chorób.

W ajurwedzie pojęciem ama nazwane są toksyny, które powstają w przewodzie pokarmowym, w

wątrobie lub tkankach ciała, gdy nasze trawienie zawodzi lub okazuje się nie dostatecznie silne.

Dosłownie ama znaczy „niedojrzały”, „nieugotowany”, „niestrawiony”. Ama poprzez układ krwionośny

krąży w całym organizmie i odkłada się w komórkach, osłabiając tkanki i w ten sposób przyczynia się

do powstawania chorób.

Ama jest korzeniem większości chronicznych schorzeń, choćby takich jak przewlekłe przeziębienie,

astma, zwyrodnienie stawów, osłabiony układ odpornościowy, które to z kolei prowadzą do alergii,

kataru siennego, a nawet do nowotworu. Symptomy takie jak obłożony nalotem język, nieprzyjemny

„zapach” z ust (jak i całego ciała), zaparcia, nadpobudliwość – sygnalizują, że w organizmie

nagromadziła się ama.

Ujmując szerzej pojęcie amy okazuje się, że powstaje ona również na podłożu psychicznym, jako

skutek „nieprzetrawionych” uczuć, obciążeń emocjonalnych i nierozwiązanych konfliktów. Podobnie jak

w procesie trawienia powstają „trujące substancje”- tak i w systemie nerwowym ma miejsce zbliżone

zjawisko.

Ama ma do tego stopnia kluczowe znaczenie w leczeniu chorób, że medycyna ajurwedy zaleca

rozpoczęcie jakiejkolwiek terapii właśnie od redukcji amy.

Generalnie ama powstaje w wyniku naszych zaniedbań lub pewnych tendencji, jakie powielamy w

sposobie odżywiania lub stylu życia. Jako główne źródło amy należy wymienić zbyt obfite lub zbyt

częste posiłki, „podjadanie” między posiłkami, jak również czytanie i oglądanie telewizji podczas

spożywania posiłków. Niekorzystnie działa również przyjmowanie posiłków późnym wieczorem lub w

nocy, pożywienie nieświerze lub takie, które zostało przyrządzone w niewłaściwy sposób

(nieodpowiednia kombinacja produktów), zbyt suche lub zbyt zimne potrawy (np. lody), alkohol,

papierosy i inne używki, mięso, jaja, nieregularne spożywanie posiłków, powstrzymywanie

fizjologicznych potrzeb ciała, stres i intensywne emocje.

Według ajurwedy odstęp pomiędzy przyjmowaniem kolejnych posiłków powinien wynosić 4 albo nawet

6 godzin (po małym i lekkim posiłku bez produktów zbożowych, np. po owocach – przynajmniej 2

godziny). Gdy skrócimy ten czas i zjemy coś zanim poprzedni posiłek zostanie całkowicie strawiony, te

niestrawione resztki pokarmu przekształcają się w żołądku i przewodzie pokarmowym w amę.

Jedną z metod redukcji amy jest stosowana w praktyce ajurwedy kuracja o nazwie Pancha Karma pod

opieką specjalisty-terapeuty. Nieco prostszą metodą, którą możemy stosować na co dzień jest np.

regularne picie gorącej wody (nisko-zmineralizowanej), którą gotujemy przez ok. 10-15 minut (woda

podczas gotowania nabiera lekko słodkiego smaku). Taką wodę pijemy małymi łykami, 2-3 łyki co pół

lub co godzinę (wodę można przechowywać w termosie).

Inną metodą jest post (nieprzyjmowanie żadnych pokarmów, dopuszczalne tylko picie wody) przy

czym należy podczas tej terapii uwzględnić indywidualną konstytucję ciała. Osoby Vata mogą pościć

maksymalnie jeden dzień, osoby o konstytucji Pitta mogą nie przyjmować pokarmów do 3 dni, zaś

osoby Kapha – jeszcze dłużej. Na przeprowadzenie takiej kuracji możemy ustalić np. 2 dni w ciągu

miesiąca należy jednak pamiętać o dostatecznym piciu wody. Jako odpowiednie dni na post ajurweda

przyjmuje każdy jedenasty dzień po nowiu i pełni księżyca (tzw. ekadashi).

Aby zapobiec powstawaniu ama w organiźmie nie przejadaj się, dokładnie żuj pokarm. Prostym

sposobem poprawienia skuteczności trawienia i tym samym zmniejszenia ama jest rozpoczynanie

posiłków od szczypty marynowanego imbiru. Aby go otrzymać zetrzyj niewielką ilość świeżego korzenia

imbiru. Dodaj do niego kilka kropli soku z cytryny i szczyptę soli. Kilka minut przed posiłkiem zjedz

szczyptę lub dwie tej ostrej mikstury aby pobudzić wydzielanie soków trawiennych.

Ayurvedy ciąg dalszy...

Poniżej przedstawiamy kolejną dawkę ajurwedyjskiej wiedzy. Tym razem omówimy dhatu. Dhatu jest

jednym z z kluczowych ale mniej znanych ajurwedyjskich pojęć. Czym ono jest i dlaczego warto

cokolwiek o nim wiedzieć, spróbujemy odpowiedzieć w poniższym artykule.

Dhatu -siedem tkanek w organizmie

Dhatu są to różnego rodzaju tkanki które powstały ze spożytego i właściwie przetrawionego pokarmu.

Każde dhatu wykształca się na bazie poprzedniego, jest niejako przez niego żywione i zawiera

potencjalną esencję swego żywiciela. Z tego więc wynika bezpośrednia zależność wszystkich siedmiu

dhatu – gdy jedno nie funkcjonuje należycie, cierpią z tego powodu kolejne.

W ogólnym pojęciu, dhatu współuczestniczą w biologicznym mechanizmie obronnym i razem z agni

odpowiadają za układ odpornościowy. Choroba zazwyczaj bierze się z wytrąconej równowagi trzech

dosz, lecz miejscem, gdzie ona się „lokalizuje”, to dhatu. Agni zaś jako katalizator dokonuje przemiany

pokarmu w tkanki.

Plazma i płyny komórkowe (w sanskrycie: rasa) zawierają pobrane z pokarmu związki odżywcze, które

to poprzez krwiobieg zostają przekazane do wszystkich pozostałych tkanek i organów ciała.

Krwinki czerwone (rakta) dostarczają tkankom i organom tlen oraz podtrzymują funkcje wszystkich

następnych tkanek: mięśni, tkanki tłuszczowej, kości, tkanek nerwowych i rozrodczych.

Tkanka mięśniowa (mamsa) osłania wrażliwe organy, umożliwia ruch i daje ciału fizyczną siłę.

Tkanka tłuszczowa (meda) służy zarówno magazynowaniu związków odżywczych jak i wyściela

ochronną warstwą organy, mięśnie i kości.

Kości (asthi) są rusztowaniem dla ciała.

Szpik kostny wypełnia i odżywia kości, zaś tkanki nerwowe (majja) przekazują motoryczne i

sensoryczne impulsy jako rozkazy do działania i postrzegania zmysłami do organów wykonujących te

rozkazy, mięśni, mózgu i tkanek tłuszczowych.

Komórki rozrodcze (shukra) zawierają wszystkie cząstki składowe poprzednich tkanek i jako ogół cech

dziedzicznych pełnią funkcję przekaźnika wszystkich zawartych informacji w naszym ciele dla naszego

potomstwa. To dhatu reprezentuje również siłę, energię i kreatywność.

Cały cykl transformacji pożywienia w kolejne tkanki ciała zamyka się po około 30 dniach, innymi słowy

dopiero wówczas przyjęty pokarm zostaje przemieniony w funkcje niezbędne dla organizmu. Możemy

na tej podstawie uzmysłowić sobie, jak bardzo kluczową rolę pełni w nim jakość spożywanego pokarmu

jak również sprawność naszego ognia trawienia, czyli agni.

Czatnej z gruszek

Ilustracja: CC 2.0; Źródło: flickr.com

Ajurweda stwierdza, że surowe owoce dają życie, zaś gotowane dostarczają energii potrzebnej do

odpoczynku. Im lepiej odpoczywamy tym zdrowsi jesteśmy i bardziej aktywni na drugi dzień. Jak więc

przygotować takie smaczne gotowane owoce, które zapewnią nam wysokoenergetyczny w efekcie

odpoczynek? Nie ma nic prostszego. Czatnej z owoców w wersji, którą tutaj przygotowaliśmy

doskonale pobudza ogień trawienia oraz rozgrzewa organizm w chłodne zimowe dni.

Składniki:

- 1 łyżka ghee lub masła

- 5 gruszek (lub jabłek)

- 2 łyżki cukru np. trzcinowego

- 1/4 łyżeczki mielonej chili ( do gruszek) lub 1 łyżeczka mielonego imbiru (do jabłek)

- 1/8 łyżeczki czarnego pieprzu (na końcu noża)

- 1/2 łyżeczki mielonych goździków

½ łyżeczki mielonego liścia laurowego

- 1 łyżeczka kminku

- do jabłek możemy dodać 1/2 łyżeczki cynamonu

- 1/2 łyżeczki kurkumy

- 1 łyżeczka tee masali

- opcjonalnie rodzynki i kilka nitek szafranu

Ilustracja: CC 2.0; Źródło: flickr.com

Przygotowanie:

Owoce przekrajamy, usuwamy z nich gniazda nasienne, następnie kroimy w kostkę. Na patelni

rozgrzewamy ghee, podsmażamy w nim kminek do momentu aż zacznie pękać. Następnie dodajemy ½

łyżeczki zmielonych goździków, ½ łyżeczki mielonego liścia laurowego,½ łyżeczki kurkumy, łyżeczkę

tee masali i 2 łyżki cukru. Do tak przygotowanej masali wrzucamy pokrojone gruszki. Wszystko to

podsmażamy na średnim ogniu na odsłoniętej patelni od czasu do czasu dolewając gotowanej wody.

Gdy owoce się już zarumienią zaczynamy dodawać ostre przyprawy: 1/8 łyżeczki czarnego pieprzu

oraz szczyptę chili (do jabłek lepiej jest dodać sproszkowany imbir). Następnie całość przykrywamy i

dusimy przez około 15 minut we własnym soku. Latem możemy dodać świeżą miętę lub melisę.

Czatneje mają charakter dodatków. Dlatego używa się ich w niewielkich ilościach. Znakomicie pasują w

połączeniu z czapatii (*przepis na czapatii podawaliśmy wcześniej i można zapoznać się z nim tutaj),

kaszą jaglaną lub ryżem.

Życzymy smacznego!

Agni - ogień trawienia

AGNI – ajurwedyjska odpowiedź na czysty przewód pokarmowy.

Pojęcie "agni" w medycynie ajurwedyjskiej oznacza “ogień trawienia”. Agni jest siłą warunkującą

prawidłowe trawienie, dzięki, któremu do wszystkich tkanek ciała dostarczane są substancje odżywcze.

Agni jest tą siłą, która usprawnia umysł do działania w inteligentnej dyscyplinie. Odpowiada również za

wydalanie z organizmu toksyn i zbędnych wydzielin, przez co przewód pokarmowy może sprawniej

funkcjonować. Troska o czysty przewód pokarmowy zaowocuje świeżością i witalnością zewnętrznego

wyglądu. Innymi słowy – zrównoważone agni jest warunkiem, by utrzymać ciało i umysł w harmonii i

zdrowiu.

Agni to siła, która przetwarza coś obcego – posiłki, napoje, akustyczne i wizualne wrażenia, informacje

– w budulec materialnego ciała, uczucia oraz inteligencję. U każdego człowieka może być bardziej lub

mniej silne – w zależności od jego konstytucji- praktriti i obecnego stanu-vikriti (Jeśli chcesz

dowiedzieć się jaka dosza dominuje w twoim ciele wykonaj test klikając tutaj).

Osoby o konstytucji Kapha mają słabe agni, Pitta – z natury silne, zaś konstytucje Vata – niestałe i

zmienne. Stabilne i zharmonizowane agni nazywa się Sama-agni; istnieje, gdy Vata, Pitta i Kapha

znajdują się w harmonii, zaś apetyt i trawienie są regularne i zrównoważone.

Zbyt silne lub zbyt słabe agni objawia się bardzo często w psychicznych lub fizycznych zaburzeniach.

Gdy agni jest słabe, przyjęty pokarm nie zostanie strawiony. Ponad to do oznak słabego agni należą

wzdęcia, zmęczenie umysłowe, zaparcia, problemy z rannym wstawaniem, matowa cera, skąpe

wydzielanie potu lub jego brak. Gdy agni jest zbyt silne, pokarm zostanie „spalony”, zanim zostanie

wchłonięty przez tkanki. Przy zbyt silnym agni pojawiają się biegunki, silne odbijanie się, wypryski na

twarzy, intensywne pocenie się, nadpobudliwość, nerwowość i złość, uczucie pieczenia w przewodzie

pokarmowym oraz gadatliwość.

Jak wzmocnić agni?

-Zredukuj objętość posiłków.

-Pij wodę z cytryną lub limonką na początek dnia.

-Pij herbatkę imbirową. Możesz ją bardzo prosto przyrządzać według następującego przepisu: szczyptę

imbiru w proszku gotuj w jednej szklance wody, aż ¼ wody wyparuje. Opcjonalnie jeśli masz świeży

imbir pokrój go na cienkie plasterki i zalej gorącą wodą. Taką herbatkę zaleca się pić przed i po

jedzeniu. Posłodzona syropem klonowym i wypita przed posiłkiem doskonale wpływa na osoby o

konstytucji Pitta.

-Jeśli masz ochotę napić się, zrób to najlepiej przed posiłkiem, nigdy po nim. Ewentualnie kilka łyków

w czasie jedzenia jest też dozwolone.

-Przyjmuj szczyptę Trikatu przed posiłkami. Mieszanka Trikatu składa się z 3 równych części imbiru,

czarnego pieprzu i pieprzu Cayanne. Szczególnie zalecana dla osób o konstytucji Kapha.

-Świeży korzeń imbiru posiekany w drobną kostkę i delikatnie posolony przed jedzeniem dobrze służy

osobom o konstytucji Vata.

-Ważne jest dokładne żucie posiłków. Żuj tak długo, aż kęs stanie się płynny i dobrze zmieszany z

śliną.

-Między posiłkami pij ciepłą wodę.

-Dla osób o konstytucji Vata może okazać się pomocne roztopione ghee, szczególnie spożywane wraz

ze zbożami.

-Dla osób o konstytucji Pitta dla wzmocnienia agni wskazanymi środkami są zioła zawierające goryczkę

(np. zioło o tej samej nazwie – goryczka), świeża kolendra ( methi ) i pietruszka w połączeniu z

odrobiną czarnego pieprzu.

-Dla osób o konstytucji Kapha generalnie zaleca się lekkie posiłki i ostre przyprawy.

-Posiłek dobrze jest zacząć od słodkiego smaku. W głównym daniu powinny przeważać smaki

kwaśno/słone. Na koniec zaleca się spożyć coś gorzkiego lub cierpkiego. Tak skomponowany posiłek

jest w pełni kompletny, gdyż zawiera wszystkie smaki.

-Agni można również pobudzić poprzez post.

Unikaj następujących produktów lub połączeń:

-zimnego mleka, zimnych produktów mlecznych jak lody

-produktów mlecznych z owocami, jak jogurty owocowe, serki owocowe, napoje owocowo-mleczne,

truskawki z bitą śmietaną,

-różnych gatunków owoców jak na przykład sałatka owocowa,

-słonych pokarmów lub rzodkwi z produktami mlecznymi lub miodem,

-miodu z ghee w równych proporcjach

Dodatkowe wskazówki:

-Poprzez częstsze łykanie śliny przed posiłkiem organizm dostaje zwiększoną dawkę enzymów

trawiennych, a są one szczególnie istotne dla lepszego trawienia cukrów. Aby zwiększyć produkcję

śliny, przesuwaj język między zębami, a ustami najpierw w jedną stronę, potem w odwrotną.

-Dobrą siłę trawienia warunkuje całkowicie niezaburzone oddychanie przez prawą dziurkę nosa. Jeśli

jest ona zatkana, spróbuj wykonać następujące ćwiczenie ( przed jedzeniem ): lewą dłoń złóż w pięść i

połóż ją pod prawą pachę, tak aby prawe ramię przykrywało całą pięść. Zamknij lewą dziurkę nosa

prawym palcem wskazującym i utrzymaj taki układ dłoni do momentu, aż prawa dziurka nosa stanie

się drożna. To ćwiczenie nie działa bezpośrednio na wzmocnienie Agni, jest jednak wyśmienitym

sposobem, by wspomóc trawienie.

-Prosta mudra: złączony kciuk i palec wskazujący dłoni - również sprzyja lepszemu trawieniu. Wykonuj

ją z wyprostowanym kręgosłupem w siadzie po turecku na podłodze lub siedząc prosto na krześle. Złóż

dłonie ze złączonymi palcami na kolanach, wnętrzem do góry. Oddychając spokojnie pozostań w tej

pozycji przez kilka minut przed posiłkiem.

Dla każdego coś innego!

Jak odżywiać się według zasad Ajurwedy?

Spostrzeganie i traktowanie istoty ludzkiej jako indywidualności jest jedną z silnych stron

ajurwedyjskiego pojęcia zdrowia. Ta zasada w szczególności odnajduje swoje odzwierciedlenie przy

doborze diety. Zamiast liczenia kalorii i szukania poszczególnych związków odżywczych, Ajurweda

opiera swoją metodę na tym, co ktoś świadomie bądź intuicyjnie wybiera jako korzystne kierując się

przy tym smakiem, zapachem, temperaturą, kolorem i właściwościami danego produktu.

<BR

W Ajurwedzie produkty spożywcze są podzielone według swoich właściwości, tzw. gun (ciężki, suchy,

gorący, lekki, oleisty i zimny) i według smaku czyli rasy (są to: słodki, kwaśny, słony, gorzki, ostry,

cierpki). Zatem gdy szukamy odpowiednich produktów dla danej doszy, musimy mieć na uwadze, aby

jej nie wzmagały bądź nasilały lecz przeciwnymi właściwościami osiągały wyrównujący rezultat. Weźmy

jako przykład doszę Vata, która z natury jest sucha, zimna i niestała. Korzystny dla niej pokarm to

taki, który jest wilgotny i rozgrzewający, ponadto powinien on być spożywany o stałych porach dnia.

Nie oznacza to jednak, że osoby o dominującej doszy Vata mogą spożywać jedynie potrawy ciężkie i

gorące. Według Ajurwedy każdy posiłek powinien zawierać wszystkie smaki i cechy, z tym, że ich

proporcje należy układać odpowiednio, czyli tak, by najbardziej dominującą doszę danej osoby

zrównoważyć składnikami posiłku o cechach przeciwnych.

Każdego sezonu stwarzanych jest dziesiątki diet, którym przypisuje się niesamowitą skuteczność na

wszelkie przypadłości. Ajurweda uczy nas innego spojrzenia na rzeczy. Co dla jednego jest lekarstwem,

dla drugiego może być trucizną. Co cudownie uzdrawiające jest dla osoby Vata, niekoniecznie jest

zalecane dla osoby Kapha. Miska musli z gorącym mlekiem to niezwykle zdrowe śniadanie dla Vaty,

gdyż w ten sposób staje się ona mniej lotna a bardziej umocniona w ziemi, ponadto daje jej energię na

cały dzień. Gdyby Kapha jadła takie śniadanie, z pewnością poczuje ociężałość a jeszcze już w drodze

do pracy - senność.

(Jeśli nie wiesz jaka dosza dominuje w twoim ciele wykonaj test klikając tutaj)

Jak Vata powinna odżywiać się na co dzień?

Ogólne zasady:

Ponieważ osoby z nacechowaną doszą Vata wyróżniają się zarówno kapryśnym apetytem jak i daleko

idącą niechęcią wobec rutyny, zaleca się, by w swojej diecie wybierali wysokiej jakości produkty i jedli

częściej posiłki.

Posiłki dla tej doszy winny się odznaczać takimi cechami jak: ciepłe, ciężkie, wilgotne, sycące,

uspokajające, ukorzeniające. Ciepłe posiłki nadają się najbardziej , wśród nich - gęste pożywne zupy i

proste, lecz sycące dania kilkuskładnikowe.

By pobudzić trawienie używaj lekkich, łagodnych przypraw; nie nadużywaj soli.

Osoby Vata powinny najlepiej jeść w domu. Fast food jest dla nich najbardziej szkodliwy.

Ponieważ trawienie Vaty jest najsłabsze ze wszystkich dosz, powinieneś podczas jedzenia skupiać całą

swoją uwagę na posiłku; telewizor, radio i czytanie nie są wskazane.

Niezjedzenie jednego posiłku nie jest dobre, ale przejedzenie jest jeszcze gorsze. Ekscesy każdego

rodzaju są źle znoszone przez osoby Vata.

Gdy jesteś zdenerwowany, strapiony, pełen strachu i negatywnych myśli, zrezygnuj z posiłku.

Spożywaj posiłki z ludźmi, dla których spokojna atmosfera przy czystym stole, sprawiają dużą radość.

Osoby Vata najczęściej cierpią na alergie. W wielu przypadkach dotyczy to warzyw psiankowatych

(ziemniaki, pomidory, papryka, bakłażany) i laktozy.

Produkty, które mają balansujący wpływ na Vatę, wyróżniają się takimi cechami: słodki, ciężki,

kwaśny, słony, oleisty, ciepły. Zwiększ w miarę możliwości ich proporcję w swoim jadłospisie.

Te produkty natomiast niszczą równowagę przy dominującej Vacie: ostry, gorzki, cierpki, lekki, suchy,

zimny. Należy je ograniczyć lub całkowicie zrezygnować.

Jedz 3 lub 4 małe posiłki regularnie. Między nimi musi minąć co najmniej 2 godziny.

Obfite śniadanie jest ważne. Napój z gorącego mleka przed pójściem spać zadba o dobry sen.

Dominującej Vacie towarzyszy zachwiana siła trawienia. Z tego powodu mogą pojawić się problemy

trawienne, wzdęcia, ciężkość głowy, ociężałość ciała, niepokój, letarg, zaparcia. Gdy pojawią się

symptomy tego rodzaju należy ograniczyć posiłki do bardzo niewielkich porcji, do czasu, aż siła

trawienia wzrośnie.

Co osoby Vata mogą jeść? – Lista produktów

(*produkt może być spożywany w niewielkich ilościach,**produkt może być spożywany sporadycznie)

Zboża: brązowy ryż, ryż Basmati, dziki ryż, owies (ugotowany), amarantus, orkisz, kasza jaglana**,

musli (z ciepłym mlekiem), quinoa, pszenica (o ile nie ma w organizmie nagromadzonej Amy –

toksyn).

Rośliny motylkowe: fasolka Mung (bez wierzchniej otoczki i dobrze przyprawiona), czerwona

soczewica, tofu (na ciepło i przyprawione), mleko sojowe (ciepłe i przyprawione), jogurty sojowe**,

sos sojowy, Tur Dal, Urad Dal, Mung Dal.

Warzywa: szparagi, karczochy, dynia, marchew, buraki, ogórki, fenkuł, zielone chili, czarne oliwki,

pietruszka, szpinak, cukinia, szpinak (ugotowany)**, słodkie ziemniaki, ziemniaki*, por, cebula,

rzeżucha, pasternak, botwinka (dobrze przyprawiona), chrzan**, brukiew.

Owoce (słodkie, kwaśne, soczyste, dojrzałe): morele, awokado, banany (dojrzałe), porzeczki, wiśnie,

gruszki, jabłka (ugotowane), brzoskwinie, truskawki, figi (świeże), kiwi, limonki, mango, melony,

nektarynki, pomarańcze, cytryny, papaja, śliwki, rabarbar, winogrona, suszone owoce (namoczone lub

ugotowane).*

Produkty mleczne (niehomogenizowane, ewentualnie z pasteryzowanego mleka): masło*, maślanka

(własnej roboty, jeśli kupna – rozcieńczona wodą), zsiadłe mleko, ghee, jogurt (świeży lub ewentualnie

rozcieńczony), mleko krowie (podgrzane i ewentualnie rozcieńczone), panir, śmietanka słodka,

śmietana kwaśna*, mleko owcze*, ser owczy (świeży).

Orzechy i pestki*: migdały, nerkowce (tylko prażone), orzechy laskowe, kokos (świeży orzech),

orzechy pekińskie, cedrowe, pistacje, orzechy włoskie, słonecznik, sezam, pestki dyni, gomasio

(przyprażony i zmielony sezam z solą), len, tahini (pasta sezamowa).

Przyprawy: Ajwan (nasiona selera), anyż, asafetyda, bazylia, cząber, kozieradka*, chili (zielone),

koperek, estragon*, goździk, imbir, kardamon, kolendra, kminek, kurkuma, liść laurowy*, majeranek,

gałka muszkatołowa, papryka, pietruszka*, pieprz, ziele angielskie, rozmaryn, szafran, szałwia,

gorczyca, tamarynda, tymianek, wanilia, cynamon.

Oleje (tłoczone na zimno, do każdego posiłku): olej sezamowy, ghee, olej z oliwek, słonecznikowy.

„ Naturalne słodziki”: syrop klonowy, miód, jaggery, owoce kandyzowane.

Jakich produktów osoba Vata powinna się wystrzegać?

Zboża: kasza gryczana, kasza jęczmienna **, płatki owsiane, otręby owsiane, chleb owsiany, kaszka

kukurydziana (jako polenta z olejem z oliwek**), musli z zimnym mlekiem, makarony z białej mąki

pszennej, popcorn, żyto.

Warzywa: karczochy (surowe i bez oleju), warzywa liściaste*, kalafior, brokuły, groszek, cykoria

(surowa), endywia, kapusta, ziemniaki*, sałata, kukurydza (świeżo ugotowana i z ghee**), zielone

oliwki, sałata radicchio, rukola, brukselka, kiełki, pomidory (przede wszystkim surowe), słodki

groszek*, biała rzodkiew, seler (łodyga), kalarepa.

Rośliny motylkowe: groch (łupany, suszony), fasola (biała, czarna, Azuki, Kidney, Lima, Pinto), groch

włoski (tzw. cieciorka), soczewica (brązowa), soja (jako groch), mąka sojowa, tofu (na zimno i nie

przyprawiony).

Owoce: jabłka i gruszki (surowe, cierpkie), banany (niedojrzałe), granaty, grapefruit, borówka, pigwa,

generalnie suszone owoce, arbuz.

Orzechy: orzeszki ziemne, nerkowce (nieprażone), wiórki kokosowe.

Oleje (generalnie oleje rafinowane): olej lniany, kokosowy.

Produkty mleczne: lody, żółte sery (szczególnie twarde gatunki)**, jogurty (konserwowane,

owocowe), mleko krowie (homogenizowane, zimne).

Przyprawy: liści curry*, chili czerwone.*

Cukry: biały cukier rafinowany, cukier owocowy (fruktoza).

Jeśli Vata je poza domem…

Dawaj pierwszeństwo zupom przed surówkami; jeśli już musisz zjeść surówkę, wybieraj taką ze

śmietanowym lub oleistym sosem – taka mniej obciąży Twój organizm i jest dla Ciebie bardziej

strawna.

Pij małymi łykami gorącą wodę podczas posiłku, unikaj zimnej wody (szczególnie tej prosto z lodówki

lub z kostkami lodu).

Po posiłku możesz wybrać jakiś deser - najlepiej na ciepło, lub poprosić o gorącą herbatę.

Jeśli nie możesz zrezygnować z lodów, wypij nieco później gorącą herbatę z goździkiem i kardamonem.

Jak Pitta powinna odżywiać się na co dzień?

Ogólne zasady:

Osoby o dominującej doszy Pitta cieszą się najczęściej dobrym apetytem, który regularnie muszą

zaspakajać. Niezaspokojony apetyt doprowadzić może do intensywnego uczucia głodu i podwyższonego

rozdrażnienia, a nawet do wybuchów gniewu.

Osoby Pitta powinny swój główny posiłek lub przynajmniej dostatecznie obfity posiłek spożywać w

południe – w tym czasie ogień trawienia jest najsilniejszy i doskwiera najmocniej głód.

Przede wszystkim odradza się osobom Pitta jeść późno w nocy. Jeśli napady głodu nie dają spokoju,

zjedz owoc lub jakieś warzywo, by zaspokoić pierwszy atak głodu.

Postaraj się kultywować w trakcie jedzenia świadomość w nastroju wdzięczności.

Zrezygnuj z jedzenia jeśli jesteś rozgniewany, pobudzony lub gdy twój umysł jest w nastroju

konkurencji i walki. Obiady biznesowe działają na Ciebie raczej niekorzystnie.

Osoby Pitta zostały obdarzone przez naturę silnym trawieniem, ale z tego powodu mogą rozwinąć złe

nawyki żywieniowe – przede wszystkim tendencję do przejadania się, jedzenia przesadnie tłustych,

obfitych lub ostrych potraw.

Unikaj słonych, tłustych, zbyt długo gotowanych, nadmiernie sutych, silnie doprawionych lub kwaśnych

potraw; do nich należy również kofeina, mięso, jaja, cukier i napoje alkoholowe.

Produkty, które mają wyrównujący wpływ na doszę Pitta, wyróżniają się takimi cechami: słodki, cierpki

(przaśny), gorzki, chłodny, ciężki, suchy.

Te natomiast rozregulowują Pittę jeszcze bardziej: ostry, gorący, kwaśny, lekki, słony, oleisty.

Trzy posiłki dziennie o regularnych porach to optymalny wybór, między nimi 4 godziny przerwy to

minimum.

Co osoby Pitta mogą jeść? – Lista produktów

(*produkt może być spożywany w niewielkich ilościach, **produkt może być spożywany sporadycznie

Zboża: ryż Basmati, amarantus, brązowy ryż, orkisz, jęczmień (pęczak), owies (ugotowany), musli (z

ciepłym mlekiem), quinoa*, maniok, ryż naturalny, pszenica (o ile nie ma w organizmie

nagromadzonej Amy – toksyn), dziki ryż**, chlebek chrupki (bez sezamu).

Rośliny motylkowe: fasolka (biała, czarna, Azuki, Kidney, Lima, Pinto), groch (łupany, suszony),

cieciorka, fasolka Mung, brązowa soczewica, tofu, soja (jako groch), mąka sojowa, mleko sojowe.

Warzywa: karczochy, sałaty i warzywa liściaste (najlepiej gorzkie gatunki), kalafior, brokuł, cykoria,

kapusta pekińska, groszek słodki, szparagi, dynia, marchew (ugotowana)*, buraki (ugotowane)*,

ogórki, fenkuł, czarne oliwki*, pietruszka, szparagi, cukinia, szpinak (ugotowany)*, słodkie ziemniaki,

ziemniaki, rzeżucha, botwinka, pasternak, kalarepa, słodki groszek.

Owoce (słodkie): ananas, jabłka, morele, brzoskwinie**, awokado, banany (dojrzałe), wiśnie, gruszki,

figi (świeże), limonki, mango, melony, nektarynki, pomarańcze, cytryny*, śliwki, winogrona, suszone

owoce (namoczone lub ugotowane)*, czereśnie, śliwki, kaki, arbuz.

Produkty mleczne (jedynie z pasteryzowanego mleka): masło (niesolone), lody*, maślanka (własnej

roboty)*, ghee, jogurt (świeży lub rozcieńczony 2-3 porcjami wody), mleko krowie, panir*, śmietanka

słodka*, twaróg, mleko owcze.

Orzechy i pestki: migdały (namoczone i bez skórki), nerkowce (tylko prażone)*, kokos (świeży

orzech), słonecznik, pestki dyni, gomasio (przyprażony i zmielony len lub sezam z solą)

Przyprawy: asafetyda*, bazylia, kozieradka*, koperek, estragon*, kardamon*, kolendra, kminek*,

kurkuma, oregano, pietruszka, pieprz*, rozmaryn, szafran, szałwia, gorczyca, tymianek*, wanilia*,

cynamon*, mięta pieprzowa.

Oleje (tłoczone na zimno): ghee, słonecznikowy, olej z oliwek, olej lniany, olej z orzecha włoskiego.

„ Naturalne słodziki”: syrop klonowy, miód (świeży, do 6-miesięcy), soki owocowe bezcukrowe.

Jakich produktów osoba Pitta powinna się wystrzegać?

Zboża: kasza gryczana, płatki owsiane, otręby owsiane*, chleb owsiany*, kaszka kukurydziana,

popcorn, żyto, chleb na zakwasie.

Warzywa: bakłażan, chili, kukurydza, chrzan, zielone oliwki, sałata rukola, kiełki (ostre, np. z

rzodkiewki), marchewka (surowa), rzeżucha, rzodkiew, czerwone buraki (surowe), kalarepa,

rzodkiewki, pomidory.

Rośliny motylkowe: sos sojowy, jogurt sojowy, Tur Dal, Urad Dal.

Owoce – generalnie wszystkie kwaśne, czyli nawet te, które są wyżej polecane, lecz w stanie

niedojrzałym, lub gatunkowo kwaśnym, a dodatkowo: granaty, grejpfruty, cytryny*, kiwi, truskawki,

papaja, wiśnie, borówka, banany (niedojrzałe).

Orzechy: orzeszki ziemne, orzech laskowy, pistacje, orzeszki para, cedrowe, nerkowce (nieprażone),

orzechy włoskie.

Oleje: generalnie wszystkie oleje rafinowane, olej sezamowy, kukurydziany.

Produkty mleczne: żółte sery (szczególnie twarde gatunki), jogurty (konserwowane, owocowe),

kwaśna śmietana, feta, jogurt (nierozcieńczony), zsiadłe mleko, maślanka (ze sklepu).

Przyprawy: Ajwan (nasiona selera), anyż, asafetyda, chili, bazylia (suszona*), kozieradka (nasiona i

liście)*, cząber, pieprz Cayanne, goździk, imbir, liść laurowy, majeranek, mak*, ziele angielskie,

rozmaryn*, sól*, gorczyca, tamarynda, gałka muszkatołowa, papryka.

Cukry: biały cukier rafinowany, cukier owocowy (fruktoza), miód (jeśli starszy niż 6 miesięcy),

Jaggery, Gur.

Jeśli Pitta je poza domem…

Rezygnuj z zaproponowanej kawy, zamiast niej poproś o szklankę zimnego napoju.

Jeśli wybierasz się do restauracji indyjskiej, włoskiej lub meksykańskiej, zrezygnuj z ostrych, bardzo

słonych i zbytnio przyprawionych potraw.

Unikaj potraw gorących, jak również tych smażonych na głębokim tłuszczu.

Jak Kapha powinna odżywiać się na co dzień?

Ogólne zasady:

Kluczem do równowagi u doszy Kapha jest zmiana starych nawyków jedzeniowych w ten sposób, by

przy zachowaniu wysokiej jakości produktów zredukować ilość i częstotliwość ich spożywania.

Potrawy powinny być mało dosolone, ubogie w tłuszcz, bogate w błonnik i lekko ugotowane.

Osoby Kapha mogą bez obaw zrezygnować ze śniadania.

Po jedzeniu spacer jest najlepszym sportem, w przeciwieństwie do snu, który tylko zwiększa doszę

Kapha w organizmie.

Zaleca się praktykowanie jednego dnia głodówki w ciągu tygodnia.

Postaraj się, aby jedzenie nie zyskało funkcji emocjonalnego wyładowania lub ucieczki w chwilach gdy

potrzebujesz wsparcia. Doprowadzić to Cię może bardzo szybko do nadwagi, jest to wprost

nieuniknione, gdy czekolada zawsze jest pod ręką a lody najbardziej smakują wieczorową porą.

Kapha nasila się wczesnym rankiem, późnym wieczorem i na wiosnę. W tym czasie zwróć szczególną

uwagę na swój jadłospis, jednak zrezygnuj ze śniadania i wędrówki przez kuchnię wieczorową porą.

Ostry, lekki, suchy, cierpki (przaśny), gorzki i gorący – to cechy produktów bądź potraw, które działają

na Kaphę balansująco. Zwiększ ich udział w swojej diecie - jedz je częściej lub zwiększ ich proporcje w

przygotowywanych posiłkach.

Słodki, ciężki, kwaśny, oleisty, słony, zimny – te właściwości produktów wpływają na Kaphę

niekorzystnie, gdyż ją potęgują. Te produkty zaleca się zmniejszyć do minimum lub całkowicie

wykreślić z jadłospisu.

Dla Kaphy „przysługują” tylko dwa posiłki dziennie – w południe i wczesnym wieczorem. Odstęp

czasowy między posiłkami powinien trwać co najmniej 5-6 godzin. Niestety – osoby Kapha muszą

przyzwyczaić się, że są na dożywotniej Trzymaj się więc zasady: pij wtedy, gdy jesteś spragniony,

jedz tylko,ϑdiecie gdy jesteś głodny.

Na pocieszenie: na śniadanie można się podelektować sokiem owocowym (bez cukru!) lub herbatą.

Co osoby Kapha mogą jeść?

(*produkt można spożywać w niewielkich ilościach, **produkt można spożywać sporadycznie)

Zboża: ryż Basmati, amarantus (ugotowany z goździkiem), jęczmień, musli (ugotowane na wodzie), ,

płatki owsiane, proso (kasza jaglana), kasza kukurydziana, quinoa*, maniok*, otręby pszenne**,

chlebek chrupki (z amarantusa, żyta, orkisza).

Rosliny motylkowe: fasolka (biała, czarna, Azuki, Lima, Pinto), groch (łupany, suszony), cieciorka,

fasolka Mung, czerwona soczewica, tofu (na ciepło i przyprawione), mleko sojowe (na ciepło i

przyprawione), Tur Dal, Chana Dal.

Warzywa: karczochy, sałaty i warzywa liściaste, kalafior, czili (zielone), brokuł, cykoria, kapusta

pekińska, kapusta, groszek słodki, szparagi, dynia, marchew, buraki, ogórki, fenkuł, czarne oliwki*,

pietruszka, szpinak, ziemniaki**, kukurydza, papryka*, por, cebula, rzeżucha, botwinka, pasternak,

kalarepa, seler, botwinka, chrzan.

Owoce (cierpkie): jabłka, morele, brzoskwinie**, wiśnie, gruszki, figi (suszone), limonki, mango

(dojrzałe)*, nektarynki, cytryny*, śliwki, winogrona*, suszone owoce, pigwy, truskawki*, porzeczki,

borówka, granaty.

Produkty mleczne (nie przetworzone lub jedynie z pasteryzowanego mleka): masło (niesolone)**,

maślanka (własnej roboty, rozcieńczona w proporcji 1:4)**, ghee*, jogurt (rozcieńczony 1:4 porcjami

wody), mleko krowie (tylko gorące, rozcieńczone i przyprawione), mleko owcze, ser owczy** (świeży i

niesolony).

Orzechy i pestki: migdały (namoczone i bez skórki), wiórki kokosowe.

Przyprawy: Ajwan (nasiona selera), anyż, asafetyda, bazylia, kozieradka, pieprz Cayanne (przy

nadwadze*), koperek, estragon, kardamon, kolendra, kminek, liść laurowy, majeranek, mak, gałka

muszkatołowa, kurkuma, oregano, papryka, pietruszka, pieprz, ziele angielskie, kminek indyjski,

rozmaryn, szafran, szałwia, gorczyca, tymianek, wanilia, cynamon, mięta pieprzowa, imbir.

Oleje: (tłoczone na zimno, w niewielkich ilościach): olej kukurydziany, ghee, olej słonecznikowy, olej

sezamowy, olej z migdałów.

„ Naturalne słodziki”: miód ( od 6-miesięcy), gęste soki owocowe.

Jakich produktów osoba Kapha powinna się wystrzegać?

Zboża: pszenica, owies, chleb na zakwasie i na drożdżach, orkisz *, ryż (polerowany), ryż naturalny,

ryż na mleku.

Warzywa: bakłażan, oliwki zielone i czarne, dynia, ogórki, pomidory, cukinia, pasternak**, słodkie

ziemniaki, brukiew.

Rośliny motylkowe: fasolka Mung (skiełkowana), fasolka Kidney, soja (groch), sos sojowy, mąka

sojowa, mleko sojowe (zimne i nie przyprawione), Urad Dal.

Owoce – generalnie wszystkie słodkie, kwaśne i zbytnio soczyste: ananasy, awokado, banany, daktyle,

grapefruit, cytryny*, kiwi, rabarbar, winogrona*, papaja, arbuz, pomarańcze, limonki**, kaki, melony.

Orzechy: orzeszki ziemne, orzech laskowy, pistacje, orzeszki para, cedrowe, nerkowce, orzechy

włoskie, orzech kokosu (świeży), sezam i produkty z sezamu.

Oleje (generalnie oleje rafinowane): olej z awokado, olej kokosowy, z orzecha włoskiego, olej lniany,

olej sojowy, olej z oliwek*.

Produkty mleczne: żółte sery, lody, jogurty, kwaśna śmietana, śmietanka słodka, zsiadłe mleko,

maślanka (ze sklepu), panir (ser własnej roboty), masło (słone).

Przyprawy: tamarynda, czili, sól.

Cukry: biały cukier rafinowany, cukier owocowy (fruktoza), miód (jeśli młodszy niż 6 miesięcy),

Jaggery, Gur, syrop klonowy.

Jeśli Kapha je poza domem…

Jeśli masz wybór, zamów dwie porcje surówki, zamiast pierwszego dania, czyli zupy.

Unikaj zimnych napojów, lepiej poproś o ciepłą lub gorącą wodę.

Jeśli chcesz być konsekwentny w swojej diecie, a ktoś Ci zaproponuje kuszące ciastko, uratować Cię

może… ból zęba. Z taką wymówką na pewno wygrasz!

Słownik nieznanych produktów.

Urad Dal: fasolka Urad, czarna, małej wielkości, podobna kształtem do soczewicy; polerowana i w

połówkach nazywana jest Urad Dalem. Można ją kupić, podobnie jak i inne fasolki, w sklepach

hinduskich.Tur Dal: pożywna fasolka, o żółtawym kolorze, w sprzedaży powłoczona warstwą oleju,

która służy jako naturalny środek konserwujący, można go zmyć pod gorącą wodą.

Gur: zagęszczony sok rozmaitych gatunków palm. Ponieważ nie jest on fabrycznie przetworzony,

zawiera wszystkie zdrowe związki budulcowe palmy.

Jaggery: zagęszczony sok z trzciny cukrowej. Zawiera wszystkie związki odżywcze trzciny cukrowej jak

białko, węglowodany, związki mineralne. Zaliczany jest do dobrych źródeł prowitaminy A, bogaty

również w kompleks witaminy B. W kuchni zyskuje dodatkowy plus dzięki temu, gdyż w

przeciwieństwie do naturalnego słodziku jakim jest miód, jagerry można używać do gotowania i

pieczenia.

Ghee: czysty tłuszcz uzyskiwany z masła poprzez długi proces gotowania masła. Nadaje się

wyśmienicie jako tłuszcz do gotowania, prażenia, smażenia; w medycynie ajurwedyjskiej zyskał

również status leku.

Panir: ser własnej roboty ze świeżego krowiego mleka. Ze wszystkich rodzajów serów jest on

najbardziej lekkostrawny.

Chana Dal: to połówki grochu Kala Chana, czyli małej indyjskiej cieciorki.

Dal: tym mianem w Indiach nazywana jest ususzona fasolka, soczewica bądź inne rodzaje grochu.

Kuchnia ajurwedyjska bardzo ceni sobie ich walory pokarmowe, gdyż zarówno budują jak i oczyszczają

organizm.

Złość a dieta

O szkodliwości jaką wywołuje złość nie trzeba nikogo przekonywać. Każdy z nas w większym lub

mniejszym stopniu na co dzień jej doświadcza. Dlaczego jednak niektórzy są bardziej podatni na złość,

a inni mniej? I wreszcie jak ją pokonać? Czy to w ogóle jest możliwe? Badania naukowe już od dawna

potwierdzają, że nasze ciało i umysł są ze sobą bardzo ściśle powiązane. Dlatego też każda reakcja

umysłu pociąga za sobą odpowiednią reakcję ciała. W chwili kiedy odczuwamy złość mają miejsce dwa

niekorzystne dla nas fakty. Po pierwsze: przyjmujemy wrogą wobec drugiej osoby postawę, a po

drugie: w tym samym czasie w naszym ciele zachodzą różnego rodzaju reakcje chemiczne, które

negatywnie oddziaływują na nasze zdrowie. Jedno wypływa z drugiego. Tak więc, kiedy wybuchamy

złością lub jesteśmy celem takich negatywnych emocji, rezultaty tego odczujemy nie tylko w postaci

zranionych uczuć ale również jako biochemiczne reakcje, które skutkują później np. różnego rodzaju

chorobami serca.

Przyczyny złości należy odnajdować zarówno w sferze fizycznej jak i tej psychicznej. Od strony

fizycznej takimi przyczynami może być nie tylko stres, zmęczenie, choroba, oraz brak i nadmiar ruchu.

Ajurweda wyróżnia jeszcze jeden, mniej znany czynnik - jest nim pokarm zawierający nadmiar pitta

(jaja, ryby, kwaśne, słone i ostre potrawy). Osoby o konstytucji pitta, dodatkowo w nadmiarze

spożywające tego typu pożywienie w sposób automatyczny skłonne będą, często z błahych przyczyn do

niekontrolowanych wybuchów złości, agresji.

Czy możemy temu jakoś zapobiec? Tak, rozregulowana pitta może być w bardzo prosty sposób

uregulowana poprzez dietę. Do takiej diety należałoby dołączyć gotowane warzywa, ryż i fasolkę

mung. Korzystne jest też spożywanie słodkich owoców takich jak gruszki, mango, brzoskwinie etc..

Pamiętajmy, że zgodnie z hasłem „Jesteśmy tym co jemy!”, nasze ciało i umysł pozytywnie bądź

negatywnie reagują na pokarm jaki im dostarczamy.

Określ swoje prakriti

Dosłownie „prakriti” znaczy „stworzenie”. W odniesieniu do człowieka jest ono już określone w chwili

poczęcia i oznacza indywidualną naturę żywej istoty. Innymi słowy pod tym pojęciem kryje się jedyna

w swoim rodzaju kombinacja cech, która charakteryzuje każdą osobę jako niepowtarzalną

indywidualność. Nietrudno jest nam to obecnie zrozumieć, gdzie prawo do poszanowania własnej

indywidualności jest bardziej cenione niż kiedykolwiek dotychczas było. W Ajurwedzie jednak

znajomość własnej prakriti (często nazywanej konstytucją) jest o tyle ważna, gdyż żyjąc zgodnie z nią

sprzyja nam zdrowie i dobre samopoczucie. Choroba w świetle nauk Ajurwedy powstaje w wyniku

dysharmonii, odbiegającej od naturalnego stanu równowagi w danej konstytucji i określana jest jako

„vikriti”. Stan „vikriti” jest najczęściej rezultatem niepożądanych czynników zewnętrznych, którym to

bezustannie poddawane jest nasze ciało i umysł. Uogólniając, można powiedzieć, że w naszym

organizmie wciąż zachodzi proces przechodzenia ze stanu prakriti w vikriti (i na odwrót). Jest to

pocieszający fakt, wskazuje on bowiem na to, że organizm może aktywizować swoje siły

samouzdrawiania - pod warunkiem, że nie będziemy stale i celowo poddawać go chorobotwórczym

czynnikom, nie dając mu szansy na powrót do stanu równowagi.

Łatwo jest to zrozumieć osobie, która choć raz zatruła się np. zepsutym pokarmem bądź inną

rozpoznawalną przez organizm toksyną (np. alkohol). Jednorazowy „wybryk” organizm jest w stanie

pokonać dosyć szybko, regenerując się i powracając do stanu równowagi. Gdy jednak poddawany

będzie wciąż tej samej toksynie, dysharmonia się pogłębi, pociągając za sobą osłabienie

funkcjonowania organizmu a nawet pogorszenie mentalnej sprawności.

Ilustracja: CC 2.0; Źródło: flickr.com

Powracając do tematu „prakriti” warto zwrócić uwagę na sposób, w jaki pojmowane jest przez

Ajurwedę ludzkie ciało. Jest ono - jak każda inna substancja w materialnym świecie - zbudowana z

pięciu elementów: eteru, powietrza, ognia, wody i ziemi. Te pięć elementów połączone jest przez trzy

subtelne „energie”, czyli doshe, znane w Ajurwedzie jako: vata, pitta i kapha. Są to inaczej materialne

„nośniki” życia i z reguły odpowiadają w organizmie za jego procesy na planie fizycznym i

psychicznym. Dzięki nim, jak już wspomniałam na wstępie, dowiadujemy się również o indywidualnej

naturze człowieka – konstytucji (prakriti), czyli „wrodzonych” cechach i uwarunkowaniach (np. kolor

oczu, cechy charakteru), jak i o jego obecnym fizycznym i psychicznym stanie zdrowia (które jest

poddawane wpływowi rozmaitych faktorów z zewnątrz, takich np. jak pożywienie, czas ich

przyjmowania, pora roku, wykonywane czynności, itd.).

Na przykład vata zarządza równowagą eteru i powietrza. W organizmie odpowiada za ruch i transport,

jak również za umiejętność postrzegania, czucia i komunikowania. Pitta natomiast kontroluje elementy

ognia i częściowo też wody. Do jej funkcji w organizmie należy przemiana materii, trawienie i

gospodarka cieplna. Intelekt, ekspresja i emocje również są funkcjami pitty. Kapha zaś wywodzi się z

elementów wody i ziemi. Odpowiedzialna jest za spójność, utrzymanie, stabilność, spójną strukturę

ciała i gospodarkę wodną.

W każdym organizmie vata, pitta i kapha znajdują się w różnych proporcjach, co prowadzi do

charakterystycznej różnorodności fizycznych form, jak również indywidualnych cech charakteru.

Ajurweda wyszczególnia 7 różnych konstytucji, w zależności od tego, która z tych trzech dosh jest

dominująca. Istnieją zatem 3 podstawowe konstytucje: vata, pitta i kapha, i można o nich mówić

jedynie w przypadku, gdy osoba jest najsilniej nacechowana tylko jedną doshą. Przy 3 połączonych

konstytucjach: pitta-vata, pitta-kapha i vata-kapha dwie doshe są wyraźnie dominujące. W rzadziej

spotykanej 7 konstytucji wszystkie trzy doshe są jednakowo silne.

Zaprezentujemy najpierw 3 główne konstytucje vata, pitta i kapha. Ponieważ każdy z nas „nosi” w

sobie wszystkie doshe, więc możemy częściowo odnaleźć się w każdej z nich. Jednak za naszą

konstytucje przyjmujemy tą, z której większość określających ją cech dotyczy nas w największym

stopniu.

TEST: Znajdź swoją dominującą doshę.

Gdy rozpoznamy swój typ konstytucji, możemy wówczas dobrać odpowiednią dla siebie dietę lub styl

życia, który najbardziej będzie odpowiadał naszej naturze. Będziemy wtedy w stanie żyć zdrowo,

harmonijnie i szczęśliwie. Obydwie części testu są bardzo dokładne – zostały one ułożone w ten

sposób, by możliwie rzetelnie oddać obraz dosh przy odszukiwaniu swojej własnej konstytucji.

Pierwsza część testu skupia się na opisach dosh, które cechują nasze naturalne, „wrodzone”

skłonności. Są one naszą konstytucją, czyli prakriti. W odróżnieniu, w drugiej części odnajdziesz

odchylenia od swojej natury, których doświadczasz jako dolegliwości i złego samopoczucia, jest to

obecne vikrtiti.

Zdajemy sobie sprawę, że nasz test nie jest substytutem dobrej diagnozy doświadczonego lekarza

ajurwedyjskiego, pozwoli nam jednak poznać nasze cechy fizyczne i mentalne, i zgodnie z tym

regulować zaburzone (czyli te zbytnio dominujące) doshe. Podstawową zasadą w Ajurwedzie jest to,

aby w pierwszej kolejności starać się zrównoważyć doshę, która ujemnie wpływa na obecny stan

zdrowia, czyli vikriti. Gdy czujemy się zdrowi, lub gdy ustąpiły dolegliwości związane z vikriti, wówczas

powinniśmy utrzymywać w równowadze te doshe, które są naszą prakriti.

W testach staramy się odpowiadać na pytania możliwie szczerze i spontanicznie. Zaznaczamy

haczykiem, jeśli stwierdzenie jest według nas słuszne, tzn. najbardziej dla nas typowe i mające

znaczenie. Można również poprosić kogoś bliskiego, aby pomógł nam w samoocenie, wiemy bowiem,

że niekiedy trudno jest nam dokonać jej obiektywnie. Prawdopodobnie zdarzy się, że zaznaczymy

więcej niż jeden haczyk w jednej linijce, ale to jest dopuszczalne i tym nie należy się przejmować. Na

końcu zostaną podliczone wszystkie zaznaczone punkty dla vaty, pitty i kaphy oddzielnie wg prakriti

(1.część testu) i vikriti (2. część testu). Dosha, w której otrzymamy najwyższy wynik w pierwszym

teście odpowiada naszej tzw. konstytucji, która jak już wcześniej wspomnieliśmy może być również

podwójna (czyli np. vata-pitta, kapha-vata, pitta-kapha).

Przy odczytywaniu drugiej części testu odnajdziemy doshę lub doshe, które w tej chwili są zachwiane.

Jeśli na przykład posiadamy konstytucję pitta-vata i obecnie cierpimy na dolegliwości typowe dla kaphy

(np. katar lub otyłość), wówczas najlepiej jeśli zmienimy swoją dietę i styl życia by zredukować kaphę i

podnieść pittę i vatę. Gdy dolegliwości związane z kaphą przeminą, możemy w podobny sposób więcej

uwagi poświęcić zbalansowaniu konstytucji vata-pitty. Działa tutaj prosta zasada: „podobne wzmaga

podobne, zaś przeciwności się równoważą”.

Jeszcze raz chcemy podkreślić, że test nigdy nie będzie w stanie opisać w pełni danej osoby. Wiedzy

tej nie należy taktować jako łatwej metody, służącej do kategoryzowania i powierzchownego oceniania

innych Nie wszystkie wysokie osoby muszą posiadać konstytucję „vata”, i nie wszystkie otyłe są

konstytucją „kapha”. Często bywa tak, że osoba o fizycznych cechach „vaty” jest bardzo spokojna i

opanowana. Może to wskazywać jedynie na to, że ma ona podwójną konstytucję, ponieważ przy

ocenie, psychiczny aspekt jest tak samo ważny jak fizyczny.

Podobnie powinniśmy być dalecy od opiniowania odnośnie tego, która konstytucja jest korzystniejsza

lub mniej korzystna od drugiej. Każda prakriti ma swoje potencjalne słabości i zalety, jak również

szanse, aby móc ją zrównoważyć. Odkrycie własnej prakriti jest właśnie tą szansą, aby zrozumieć

swoją indywidualność i dzięki zdobytemu zrozumieniu odpowiednio zadbać o dietę i styl życia.

Test prakriti i vikriti

Zapraszamy do testu:

Test

Część 1: Prakriti

VATA

PITTA

KAPHA

Psychika (w zrównoważonym stanie)

kreatywny,

innowacyjny

komunikatywny,

rozmowny

lubi dużo mówić a

mniej słuchać

pogodny,

entuzjastyczny

pełen werwy

umysł jasny,

giętki, rzutki

często zmienny w

nastroju

ruchliwy, aktywny

lubi podróże

otwarty, ciekawy

chętnie poznaje

nowych ludzi

chętnie się

angażuje, pełen

energii

samodzielny,

zorganizowany

z poczuciem

humoru,

dowcipny

inteligentny,

chłonny umysł

bystry, wnikliwy

posiada silną

wolę, forsuje

własne pomysły

lubi wyzwania

zdeterminowany,

działa by osiągać

sukces

działa według

pewnej metody

lubi zasady i

dotrzymuje

obietnic

wynalazczy,

analityczny

spokojny,

zrównoważony,

rzadko wpada w

gniew

lojalny, wierny

konsekwentny,

wytrwały

chętnie wspiera

w działaniu,

współczujący

zadowolony,

mało

wymagający od

życia

cierpliwy, spieszy

się powoli

rozważny,

gruntownie

analizuje

wytrzymały,

niezawodny,

godny zaufania

praktyczny,

oszczędny

chętnie słucha,

pozwala innym

mówić

ma silnie

rozwiniętą intuicję

wrażliwy

Uczucia/nastroje

ma wiele obaw,

szybko się

niepokoi

nerwowy, szybko

się denerwuje

niepewny,

zmieszany

cierpi na częste

zmiany nastrojów

Zdolność

przyswajania

informacji

uczy się szybko

średnia pamięć

krótkotrwała

słaba pamięć

długotrwała

wyostrzona pamięć

dźwiękowa

Sposób

mówienia

/ ekspresja

lubi konkrety,

odnosi się do

rzeczywistości

charyzmatyczny

skłonny do

wybuchów

gniewu

szybko się złości

często pała

zazdrością i

nienawiścią

nastrój raczej

stały, z

tendencją do

wybuchowych

reakcji

uczy się

selektywnie

dobra pamięć

krótkotrwała

selektywna

pamięć

długotrwała

wyostrzona

pamięć optyczna

lubi komfort,

bezpieczeństwo i

rutynę

tolerancyjny,

wybaczający, nie

chowa urazy

łagodny,

uprzejmy

popada w

melancholię i

nostalgię

często się smuci

lubi użalać się

nad sobą

nastrój bardzo

stały i

zrównoważony

uczy się powoli

bardzo dobra

pamięć

krótkotrwała

dobra pamięć

długotrwała

wyostrzona

pamięć

sensytywna

płynnie, szybko

rozmowny,

elokwentny

mówi niekiedy

chaotycznie i traci

wątek

Przekonania

liberalne aż do

zmiennych

Pieniądze

najczęściej ma

mało pieniędzy

szybko się bogaci

lecz szybko też

trwoni majątek na

niepotrzebne

rzeczy

Hobby

Podróże,

towarzyskie

imprezy

Aktorstwo, kino,

Czytanie, taniec

dobitnie,

ekspresyjnie,

przekonywująco

dobry mówca

lubi krytykować i

argumentować

ustalone aż do

fanatycznych

wydaje

pieniądze dla

luksusu

gotowy jest do

ryzykownych

przedsięwzięć

sport ( również

związany z

rywalizacją)

zdobywanie

wiedzy, filozofia

wolno,

rozważnie, z

dystansem

mówi mało, ale

zdecydowanie

referuje

spokojnie i

przejrzyście

stałe aż do

konserwatywnych

oszczędza,

zamożny

wydaje pieniądze

jeśli to jest

konieczne i gdy

potrzebuje tego

rodzina

przyroda,

ogrodnictwo

sztuka piękna,

sztuka i antyki

Budowa ciała i

sposób

poruszania się

wątłe, „kruche”

ciało

szczupły aż do

chudzielca

bardzo wysoki lub

bardzo niski

zwinny, ruchliwy,

gibki

dobre poczucie

rytmu

delikatne stawy

Skóra

delikatna, cienka,

wrażliwa, zimna

widoczne żyły

brązowawa cera

poci się niewiele,

bez zapachu

lubi wilgotne ciepło

(sauny parowe) i

kremowanie

planowanie,

badanie,

organizowanie

średnia postura

szczupły aż do

atletycznej

budowy

wysportowany, z

temperamentem

zdecydowany

krok

stawy miękkie,

giętkie

dynamiczne ciało

o dobrej

ciepłocie

ciepła,

elastyczna

piegi

cera jasna, z

częstymi

czerwonymi

wypiekami

kolekcjonowanie,

śpiewanie,

gotowanie

masywna, silna

postura

dobre proporcje

ciała aż do

nadwagi

o grubych

kościach

powolne ruchy z

gracją

mocne, stabilne,

wytrzymałe ciało

silne, giętkie

stawy

mocna, gruba,

elastyczna, zimna

żyły prawie

niewidoczne

jasna, blada,

biała

zimny pot,o

słodkawym

Twarz

wąska, z

zapadniętymi

policzkami

hakowaty, krzywy,

wąski nos

wąskie delikatne

usta

Włosy

czarne i kolory

pośrednie (np.

popielaty blond)

rzadkie

suche, matowe

delikatne i słabe

Oczy

małe

ciemny kolor,

szare, czarne

poci się silnie o

kwaśnym

zapachu

lubi zimne

prysznice i

pływanie w

zimnej wodzie

ostre rysy

twarzy

wyróżniający się

prosty nos

czerwone usta

jasne lub rude

wcześnie siwieją

lub wypadają

proste, cienkie i

miękkie

jedwabiście

lśniące

zapachu, przy

wysiłku

lubi suche

nacierania i

suche ciepło

(sucha sauna)

okrągła twarz o

miękkich rysach

mięsisty duży

nos

duże pełne usta

jasne lub ciemne

kędzierzawe, z

lokami

lśniące,

lekko tłuste

gęste, mocne

suche

delikatne rzęsy i

brwi

„niespokojne”,

żywe spojrzenie

Zęby

małe lub wąskie i

długie

nieregularne

podatne na

próchnicę

perłowo świecące

Dłonie

zimne, wiotkie,

delikatne,

popękane

łamliwe, suche

paznokcie

Apetyt/łaknienie

raczej niewielki aż

do zmiennego

średniej

wielkości

zielone, kolory

miedzi

świecące,

ruchliwe

jasne rzęsy i

brwi

przeszywający

wzrok

średniej

wielkości

szpiczasto

zakończone

biało-żółtawe

mocno czerwone

dziąsła

ciepłe, ładnie

zbudowane

przyciągająco

duże, ”oczy

jelenia”

niebieskie,

ciemno brązowe

spokojne

bujne rzęsy i brwi

życzliwe,

przyjacielskie,

łagodne

spojrzenie

duże, silne,

dobrze

zbudowane

odporne na

próchnicę

białe

białawe dziąsła

nieregularny

tendencja do

zaparć i gazów

Ulubione

jedzenie

słodkie, kwaśne,

słone

ciepłe posiłki i

napoje

Wypróżnianie

raczej suche

regularny stolec

Biorytmy

najlepsze

wczesnym rankiem

i popołudniu,

jesienią i zimą

Sen

potrzebuje mniej

niż 6 godzin

miękkie, różowe

paznokcie

zawsze silne, je i

pije często i

dużo

bardzo dobre

trawienie

je oczami

słodkie, gorzkie,

cierpkie

zimne posiłki i

napoje

miękkie, oleiste,

luźne, obfite

mocny stolec

duże, silne,

wilgotne,

niekształtne

grube, mocne

paznokcie

umiarkowany,

pije mało

dobrze znosi

głodówkę

cieszy się

zapachem i

smakiem potraw

ostre, gorzkie,

cierpkie

ciepłe posiłki i

napoje

oleiste, ciężkie,

twarde

regularny, dobrze

uformowany

lekki, ale

orzeźwiający

sny:o lataniu,

podróżach, pełne

fantazji

Zmysły

dobry zmysł

orientacji

wyostrzony zmysł

dotyku

dobre wyczucie

proporcji i detali

Zaznaczono :

najlepsze w

południe i o

północy, w lecie

potrzebuje 6 do

8 godzin

regenerujący,

głęboki

śni dużo, sny

pełne barw i

namiętności

dobry zmysł

postrzegania i

odczuwania

dobre wyczucie

barw

znakomita

zdolność

odróżniania

Zaznaczono :

najlepsze

przedpołudniem i

wczesnym

wieczorem, na

koniec zimy i

wiosną

potrzebuje więcej

niż 8 godzin

głęboki, dający

odpoczynek

śni niewiele, sny

są romantyczne,

o przyrodzie

dobry zmysł

smaku i

powonienia

dobre wyczucie

kształtów

dobrze rozwinięty

zmysł dla

struktur,

porządku i spraw

istotnych

Zaznaczono :

Część 2: Vikriti

VATA

PITTA

KAPHA

Psychika

strachliwy,

nadwrażliwy

zmienny

niespokojny,

nerwowy

czuje się pod

presją czasu

brak koncentracji,

nie kontroluje

myśli

niepewny,

niezdecydowany

zapominalski

nie potrafi przyjąć

czegoś nowego

pełen obaw,

bojaźliwy

zmienne nastroje

niestały, bez

orientacji

dużo zaczyna,

niczego nie kończy

mało

tolerancyjny

dąży do perfekcji

krytykuje i

narzeka

zbyt ambitny

przecenia swoje

siły, pracoholik

ocenia patrząc

na zysk

pobudliwy

niecierpliwy

łatwo unosi się

gniewem

emocjonalny

dominujący

lubi brawurę i

ryzyko

ociężały i

powolny

ciężko przychodzi

refleksja i

zastanowienie

uparty i

nieustępliwy

przywiązany do

przeszłości

letargiczny

nie potrafi zmusić

się do wysiłku

melancholijny

zazdrosny

sentymentalny

przywiązany do

luksusu i

komfortu

gromadzi dobra

materialne

niechętnie

zostawia swoje

stałe miejsce

Sposób

mówienia

tendencja do

jąkania się

odchodzi od

tematu, gubi się

mówi za dużo

Budowa i ruchy

ciała, regulacja

ciepła

niedowaga lub

nadwaga przy

kruchej budowie

ciała

sztywny, spięty

niespokojny, w

ciągłym pośpiechu

zgrzybiały,

niezręczny

tendencja do

artrozy

zimne dłonie i

stopy

Skóra

tendencja do

bycia ostrym i

głośnym

prowokacyjny,

sarkastyczny

przekonywujący

stabilna waga

zaczerwieniony

nos

rozgrzana głowa

często jest mu

za gorąco

tendencja do

stanów

zapalnych

szybko i

intensywnie się

poci

rozpalona,

podrażniona,

wrażliwa na

powolny, ospały

mówienie

sprawia trudność

małomówny,

zamknięty

nadwaga, otyłość

nie lubi się

ruszać

ciężko oddycha

ciężko go skłonić

do fizycznego

wysiłku

tendencja do

zastoju limfy i

opuchlizn

szybko się

wyziębia

gruba, tłusta,

łuszczy się

sucha, popękana,

spierzchnięta

podobna do

pergaminu, cienka

ciemne, brązowe

plamy

Dłonie

suche, popękane,

pomarszczone

obgryza paznokcie

łamliwe paznokcie

z bruzdami

Włosy

suche, rozdwajają

się

rzadkie

bez połysku

Oczy

suche, uczucie

piasku w oczach

słońce

ze skłonnością

do reakcji

alergicznych

czerwone

znamiona

ciepłe

dobrze ukrwione

tendencja do

stanów

zapalnych

paznokcia

przedwcześnie

siwieją

powstają zakola

przedwcześnie

wypadają

zimna, wilgotna,

blada

białe plamy

zimne, wilgotne,

ciężkie

zgrubiałe

paznokcie

biały nalot,

kropki

przetłuszczają

się, tendencja do

łupieżu

sztywne

matowe

opuchnięte

lekko łzawią

szybko mrugają,

nerwowy trik

podkrążone

zatroskane,

wymijające

spojrzenie

Usta

suche, popękane

Zęby

bardzo podatne na

próchnicę,

brązowe

wrażliwe na zimno

i ciepło

zanik dziąseł

Apetyt/łaknienie

zmienny apetyt

je nieregularnie

je za dużo lub za

mało

stany zapalne

spojówek,

zachodzą krwią

wrażliwe na

światło

pieką

przeszywające,

ostre spojrzenie

z tendencją do

opryszczki i

stanów

zapalnych

lekko żółte

często krwawią

dziąsła

stany zapalne

dziąseł

niezaspokojony

głód i

nieugaszone

pragnienie

smugi przed

oczami

melancholijny

wzrok

spuchnięte

gromadzi się

kamień nazębny

narośla na

dziąsłach

białe plamy

brak apetytu

je za dużo, za

często, zbyt

ciężkie potrawy

łatwo przybiera

na wadze a ciężej

ją zrzuca

za dużo pije

pożywnych

płynów

zapomina pić

po surowych

warzywach i

owocach, kapuście

i warzywach

motylkowych

powstają gazy

Nie lubiane

potrawy

gorzkie, ostre,

cierpkie

Wydalanie

twarde i suche

wzdęcia, zaparcia,

nieregularny stolec

Wrażliwy na

zmiany pogody,

wiatr, zimno,

suchość

Sen

lekki, przerywany

problemy z

zasypianiem

wilczy apetyt

przejada się

podatny na

środki

stymulujące

(alkohol itp.)

rozdrażniony

gdy nie zje

jednego posiłku

nie znosi mocno

przyprawionych

potraw

płynny stolec

biegunki

gorącą pogodę,

upały, saunę

senny po

jedzeniu

tłuste potrawy i

produkty mleczne

stolec tłusty, ze

śluzem

słaba przemiana

materii

wilgotną i zimną

pogodę

śpi długo

zmęczony w

ciągu dnia

bez snów, lub

ciężkie

depresyjne sny

sny: niespokojne,

pełne strachu,

spadanie z góry,

bycie ściganym

Zmysły

zła orientacja, gubi

ogólne spojrzenie

nadwrażliwy na

wszystkie bodźce,

przede wszystkim

dźwięki i dotyk

wrażliwy na ból

Tendencje do

chorób

każdy rodzaj bólu

dolegliwości

psychiczne

bezsenność,

nerwowość, obawy

migrena

astma

bóle pleców,

sztywność

nocne pocenie

się

zaburzenia snu

około północy

sny: o ogniu,

wojnie, walce

wrażliwy na

oślepiające

światło

subiektywny

odbiór bodźców

wybiera

krzykliwe i

jaskrawe kolory

pulsowanie,

kołatanie

stany zapalne

żółtaczka

stany zapalne

stawów

choroby skórne

zmniejszony

zmysł powonienia

i smaku

tendencja do

objadania się

niewymagający

smacznych

potraw

ból tępy i ciężki

nadwaga

zmęczenie

gromadzenie

toksyn

cukrzyca

wilgotna astma

chroniczne

przeziębienia

depresja, letarg

wyczerpanie

zaburzenia rytmu

serca

skurcze

kamienie w

nerkach

zaburzenia aparatu

ruchowego

nadciśnienie lub

niedociśnienie

zaparcia, wzdęcia

Zaznaczono :

nieżyt żołądka

brzydki zapach

ciała

trądzik

wrzody żołądka i

dwunastnicy

zgaga

choroby

związane z

„zepsutą” krwią

problemy ze

wzrokiem

gorączka

Zaznaczono :

kaszel

reumatyzm z

obrzękiem

stawów

zaburzenia

funkcjonowania

nerek

zatłuszczenie

ogranów

śluz w klatce

piersiowej,gardle

i głowie (zatoki)

Zaznaczono :

Aby poprawnie odczytać wyniki testu podamy kilka przykładów, jak je należy interpretować.

Zakładając, że w końcowym wyniku pierwszego testu otrzymaliśmy 16 punktów dla vata, 55 dla pitty, i

25 dla kaphy. Oznacza to, że naszą konstytucją jest pitta, ponieważ ta dosha znacząco na nas

oddziaływuje. Gdybyśmy jednak otrzymali 16 punktów dla vata, 38 dla pitty i 43 dla kaphy,

oznaczałoby to, że jesteśmy pod silnym wpływem 2 dosh z przewagą doshy kapha, co czyni naszą

konstytucję kapha-pitta. Mielibyśmy 48 punktów w vata, 12 w pitta, a 26 w kapha, nasze prakriti

określimy jako vata-kapha. Ostatnia możliwa konfiguracja polegałaby na tym, że wszystkie 3 cechy

dosh mniej lub bardziej jednakowo silnie występują. Wówczas wynik wyglądałby dla vata 29, dla pitta

30 dla kapha 28. Taka szczególna proporcja dosh vata-pitta-kapha nazywa się konstytucją „sama”.

Jeśli należysz do osób, które odnalazły się w jednej doshy, łatwiej Ci będzie obcować i radzić sobie z

wpływem zewnętrznych czynników niż osobom o podwójnej konstytucji. Większość bowiem osób

obecnie posiada podwójną konstytucję, i w pewnych okolicznościach dominuje jedna dosha, w innych

druga. Rzadko rozwinięte są w jednakowym stopniu u jednej osoby wszystkie trzy doshe jednocześnie.

Drugą część testu interpretujemy liczbowo w podobny sposób, mając jednak na uwadze, że wynik

będzie obrazował nasz obecny stan zdrowia a bardziej jego zaburzenia. Jeśli otrzymaliśmy 10 punktów

w vata, 22 w pitta, 32 w kapha, to wynika z tego, że należy na przykład zmienić jadłospis lub też

zrównoważyć stan umysłu zajęciami sprzyjającymi zredukowaniu doshy kapha.

Herbatki imbirowe

Imbir zajmuje w medycynie ajurwedyjskiej szczególną pozycję. Ten cudowny korzeń, jest jednym z

niewielu produktów, które harmonizują wszystkie 3 doshe (czyt. dosze, przp. red. termin dosha jest

tłumaczony z sanskrytu jako „nastrój”, choć jego literackie znaczenie to „oddanie”. W naturalnej

indyjskiej medycynie wyróżniamy trzy „nastroje”. Nazywają się one: Vata, Pitta i Kapha - tworzą one

system zwany Tridosha, na którym bazuje Ajurweda. Doshe są manifestacjami elementarnych sił

natury w fizycznym ciele, które same w sobie nie są substancjami fizycznymi. Odpowiadają one za jego

procesy na planie fizycznym i psychicznym). Imbir jest jedną z najstarszych roślin leczniczych

użytkowaną od kilku tysiącleci. Należy również do najstarszych roślin uprawnych - świadczy o tym fakt,

że nie występuje już nigdzie w stanie dzikim. Będąc aromatyczną i ostrą rośliną stosuje się go jako

środek pobudzający. Można go używać w formie świeżych kłączy jak i w formie proszku. Poniżej

przykłady przyrządzania kilku prostych herbat na bazie imbiru. Zachęcam do ich przyrządzania na

długie zimowe wieczory.

Z kardamonem:

Do litra wody dodaj 1 łyżkę startego imbiru i zawartość trzech łusek kardamonu. Gotuj10 min.

Herbatka ta równoważy wszystkie doshe i rozpala ogień trawienia.

Z szafranem:

1 łyżkę świeżo startego imbiru i pół łyżeczki nitek szafranu gotuj przez 10 min w 1 litrze wody.

Herbatka reguluje wszystkie doshe. Polecana jest również przy bólach menstruacyjnych i bólach głowy.

Z cytryną i kurkumą:

Do litra wody dodaj 1 łyżkę startego imbiru i szczyptę kurkumy, gotuj przez 10 min. Przed

serwowaniem dodaj sok z połowy cytryny i na koniec posłódź miodem.

Herbatka ta wyrównuje wszystkie doshe, pobudza trawienie, wpływa korzystnie na wątrobę.

Z pieprzem i goździkami:

Do litra wody dodaj 1 łyżkę świeżo startego imbiru, 1-2 goździki oraz 3-4 ziarna pieprzu czarnego.

Wszystko zagotuj na małym ogniu 10-15 min. Następnie odcedź, odczekaj aż ostygnie i posłódź

miodem.

Mleko

Ajurweda określa mleko, jako najbardziej energetyczny produkt w całym wszechświecie – który w 99%

oddziaływuje na nas, głównie na poziomie subtelnym (umysł). Tą szczególną właściwość mleka,

wykorzystują w Indiach niektórzy bramini, żywiący się tylko i wyłącznie mlekiem. Traktują to jako

rodzaj ascezy, która pomaga im wznieść się na “platformę dobroci” (przyp. red. platforma dobroci -

cecha dobroci - inaczej znana jako „guna” dobroci, trwania w sanskrycie „sattva - sattva-guna” - jedna

z trzech niewidzialnych sił rządzących wszechświatem obok „rajas - rajo-guna” - siły pasji lub

tworzenia oraz „tamas - tamo-guna” - siły ignorancji, niszczenia, ciemności - w naukach literatury

wedyjskiej). Według Ajurwedy picie mleka pomaga kontrolować zmysły i umysł, przez co ułatwia

osiągnięcie spokoju, sprzyjając w ten sposób medytacji. Jednak aby tak się stało, trzeba nauczyć się

spożywać mleko w sposób prawidłowy.

Zgodnie z naukami Ajurwedy, każdy rodzaj mleka, nawet zepsute (kwaśne lub zsiadłe) należy do “siły

dobroci”. Ajurweda wyróżnia trzy siły działające w przyrodzie: “dobroć”, “pasję” i “ignorancję”. Będąc

w “sile dobroci” mleko korzystnie wpływa na nasz umysł. Jako ciekawostkę warto wspomnieć że, ze

względu na swoje właściwości, w ajurwedzie mleko zaliczane jest do pokarmów, a nie do napojów.

Często ludzie cierpią z powodu nieprawidłowego spożywania mleka a nie jak mylnie sądzą z powodu

samego mleka. Prawidłowo spożyty produkt mleczny może odżywić wszystkie organy, pod warunkiem,

że nie będzie połączone z żadnym innym produktem, którego nie powinno się z nim łączyć. Mleko

należy pić rano i wieczorem np. na kolację. Ponieważ mleko nie toleruje kwasu, który wydziela się przy

okazji trawienia innych pokarmów, ważne jest aby było przyjmowane wyłącznie na pusty żołądek.

Mleko z powodzeniem pełni funkcje oczyszczające, jest detoksykantem. Zawiera dużo magnezu i

białka. Bardzo potrzebne jest dzieciom, w procesie budowania układu nerwowego. Pomaga w procesie

uczenia się, wzmacnia pamięć, a regularne jego picie, czyni ciało niepodatnym na choroby

(immunoglobulina zawarta w mleku wzmacnia odporność organizmu). Regularne spożywanie mleka

sprzyja długowieczności, pod warunkiem, że człowiek nie będzie niszczyć swojego ciała np. używkami.

Mleko korzystnie wpływa na problemy z żołądkiem, trzustką, śledzioną, oraz z jelitem grubym.

Wskazane jest dla tych, którzy mają problemy ze snem.

Sposób przygotowania

Najlepiej jest pić mleko nieprzetworzone (tzw. prosto lub bezpośrednio od krowy). Ważne aby nie było

ono mieszanką zebraną od różnych krów. Łatwo jest to rozpoznać po kolorze. Mleko od jednej krowy

powinno mieć kolor biały, mieszanka ma kolor żółtawy. Jeśli nie jesteśmy w stanie zaopatrzyć się w

prawdziwe wiejskie mleko, wówczas jakimś rozwiązaniem jest, do mleka kupionego w sklepie dodać

łyżeczkę ghee (sposób przygotowania ghee znajdziecie w przepisach). W ten sposób nie tylko je

uszlachetniamy, ale również sprawiamy, że później łatwiej będzie się ono trawiło.

Prawidłowe gotowanie mleka powinno trwać przynajmniej 10 minut (10% powinno podczas gotowania

wyparować). Gotujemy w garnku z grubym dnem. Jeśli nie posiadamy takiego garnka, możemy ten

który mamy postawić w połowie na palniku (lub płycie grzewczej). Wówczas mleko nie powinno

wykipieć. Mimo wszystko bądźmy ostrożni. Sposób spożycia

Ponieważ mleko jest w “sile dobroci” idealnie pasuje do przypraw, które również należą do tej “siły”.

Do takich przypraw należą: szafran, anyż, cynamon, kminek, kardamon. Poza tym mleko najlepiej jest

słodzić brązowym cukrem, melasą, słodem ryżowym, syropem klonowym, fruktozą, oraz słodkimi i

suszonymi owocami np. banany, figi, daktyle. W żadnym wypadku mleka nie powinno się słodzić

miodem! Jest to bardzo złe połączenie. W celach leczniczych można łączyć je z potrawami z “siły pasji”,

jak: czosnek czy chili.

Poniżej propozycja konkretnych mieszanek, głównie przypraw z mlekiem. Aby w pełni przyswoić mleko

należy je spożywać na pusty żołądek, na gorąco i w godzinach od 5 do 7 oraz od 19 do 21.

Pamiętajmy, że po spożyciu mleka, następny posiłek powinniśmy przyjmować najlepiej po upływie 3

godzin. W przeciwnym wypadku cały nasz wysiłek... pozostaje tylko wysiłkiem, efektów nie będzie.

Mleko + kminek ( lub anyż) – ma działanie uspokajające;

Mleko + gruszki – bardzo dobre na upały, na problemy z żołądkiem;

Mleko + czosnek – wspomaga usuwanie pasożytów z organizmu;

Mleko + cynamon + goździki – ma działanie rozgrzewające;

Mleko + szafran – doskonałe na poprawienie funkcji mózgu (pamięci, koncentracji, szybkości reakcji

umysłowej) powinno być spożywane rano do godziny 7;

Mleko + kardamon – pomaga zlikwidować związki narkotyczne w organizmie (kofeinę, taninę, morfinę

etc.);

Mleko + fenkuł – ma działanie rewitalizujące;

Ayurveda - made in India

Czym jest ayurveda ?

Ayurveda to licząca ponad 5 000 lat hinduska medycyna naturalna. Słowo "ayurveda" pochodzi z

sanskrytu i składa się z dwóch sylab "ayur" (życie) i "veda" (wiedza, mądrość). W dosłownym

tłumaczeniu: "wiedza życia". To od niej wywodzi się medycyna chińska i tybetańska. Ayurveda nie jest

tylko kolejną medycyną alternatywną, ale ugruntowanym i kompletnym systemem leczniczym. Znawcy

tej medycyny mówią, że aby ją gruntownie poznać należałoby studiować 120 lat. Do dziś zachowały się

jej najważniejsze skrypty jak np. "Caraka-Samhita"czy "Suśruta-Samhita", które opisują anatomię

człowieka a nawet podają sposoby określania płci dziecka będącego jeszcze w łonie matki.

Ayurveda jest holistyczną (kompletną) formą terapii obejmującą: dietę, masaże, ćwiczenia oraz

leczenie. W filozofię ayurvedy wpisane jest indywidualne podejście do człowieka. W diagnozie, pod

uwagę bierze się warunki klimatyczne, środowiskowe, styl życia, odżywianie, aktywność fizyczną, sferę

emocjonalną oraz ogólną sytuację życiową pacjenta. Wspólne oddziaływanie tych elementów decyduje

o naszym stanie psychofizycznym, czyli o naszym zdrowiu. Według ayurvedy decydujący wpływ na

stan naszego zdrowia ma dieta. W związku z tym, każdy z nas odpowiedzialny jest za swoje zdrowie.

Dla człowieka zachodu takie podejście do zdrowia wydaje się być czymś nieznanym.

Ayurveda reprezentuje typ medycyny edukacyjnej, zapobiegawczej. Lekarz ayurvedyjski (vaidya) jest

w pewnym sensie nauczycielem i przewodnikiem. Jego zadaniem jest nie tylko leczenie ale też

niedopuszczenie do choroby. W starożytności vaidya był opłacany tylko wówczas, gdy jego pacjent

cieszył się dobrym zdrowiem. Osoby zdrowe regularnie zasięgały rady swojego lekarza po to, aby

zapobiec ewentualnym problemom. Pacjent podążał za instrukcjami, które informowały go o tym, co w

jego wypadku będzie korzystne dla zachowania zdrowia. Jeśli podopieczny zachorował oznaczało to, że

lekarz zawiódł. Odtąd vaidya musiał leczyć swojego pacjenta za darmo, tak długo aż ten wyzdrowiał.

Ajurweda opiera się na założeniu, że wszystko co istnieje obdarzone jest energią - praną. W człowieku

prana występuje pod postacią zróżnicowanej energii vaty, pitty i kaphy i zostajemy w nią wyposażeni

już w momencie zapłodnienia. Odtąd każdy z nas posiada niepowtarzalny ładunek energetyczny, a

wszelkie zaburzenia (choroby) biorą się z zachwiania energetycznego w ciele. Ayurveda ma nam

pomóc w równoważeniu tej energii poprzez regulację trzech dosh (vata, pitta, kapha).