Oznaczenie aktywności cząstek pylasto-ilastych. Badanie 
wskaźnika piaskowego. 

 
Oprócz  zawartości  frakcji  pyłowej  i  iłowej  o  przydatności  gruntów  i  kruszyw  do  podłoża 
gruntowego  decyduje  również  aktywność  tych  frakcji.  Duża  aktywność  frakcji  pylasto-
ilastych wiąże się z możliwością uplastycznienia podłoża w przypadku dużego zawilgocenia.  
 
Wskaźnik piaskowy – jest to procentowy stosunek objętości ziaren piasku do objętości calej 
mieszaniny piasku i zawiesiny drobnych frakcji wytrąconych z gruntu. 

WP=h

2

/h

1

∙100% 

gdzie: 
h

2

 – objętość ziaren piasku w próbce 

h

1

 – objętość ziaren piasku i zawiesiny drobnych frakcji w materiale. 

 
Aparatura badawcza 



 

Przeźroczysty cylinder o średnicy wewnętrznej 32 mm i 
wysokości 430mm z korkiem 



 

Rurka metalowa do wypłukiwania drobnych frakcji 



 

Wstrząsarka 



 

Zbiornik na roztwór z zaworem 



 

Tłoczek do określania objętości piasku o masie 1 kg 



  Stoper 

 
Roztwór  do  badania  –  stężony  roztwór  to  mieszanina  w 
odpowiednich  proporcjach:  chlorku  wapnia,  gliceryny  i  formaldehydu.  Do  badania  roztwór 
ten rozcieńcza się w ilości 25cm

3

 na 1 litr wody destylowanej. 

 
Przygotowanie  próbek  –  próbki  gruntu  lub  kruszywa  do  badania  powinny  być 
powierzchniowo  przesuszone  i  przesiane  przez  sito  2mm.  Wielkość  próbki  do  badania 
powinna wynosić 120g. 
 
Przebieg badania: 



 

Do cylindra wlewamy roztwór do wysokości dolnej kreski (~11 cm), 



 

Wsypujemy badaną próbkę poprzez lejek i po usunięciu pęcherzyków powietrza 
odstawiamy na 10 min., 



  Po 10 min. cylinder zamykamy korkiem i mocujemy we wstrząsarce poddając go 90 

wstrząsom 



  Dolewamy roztworu roboczego do wysokości górnej kreski (38 cm) wypłukując od 

dołu drobne części 



 

Odstawiamy cylinder z próbką na 20 min. +/- 10s w temperaturze zbliżonej do 20ºC, 



 

W tym czasie zawiesina części pylasto-ilastych opada w roztworze, 



 

Po upływie wymaganego czasu mierzymy wysokość h1 liczoną od dna cylindra do 
górnego poziomu zawiesiny w roztworze, 



 

Wysokość h2 mierzymy po wprowadzeniu do cylindra tłoczka i obciążnika jako 
wielkość pomiędzy dnem cylindra i środkiem śruby na tłoczku, który oparł się o 
frakcję piaskową badanego materiału 

 

rys. 2 Wyznaczenie wskaźnika piaskowego 

 

Interpretacja wyników: 



  WP = 0 – 14 – grunt jest zły (bardzo duża aktywność części pylasto-ilastych) 



  WP = 15 – 24 – grunt jest wątpliwy ze wskazaniem na zły 



  WP = 25 -34 – grunt jest wątpliwy, WP>30 nadaje się do stabilizacji cementem 



  WP = 35-54 – grunt jest dobry 



  WP = 55 – 99 grunt jest bardzo dobry (niska aktywność cząstek pylasto-ilastych)