ogrodnik 621[01] z4 01 u

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

MINISTERSTWO EDUKACJI

NARODOWEJ

Joanna Wdowska

Uprawa roślin ozdobnych w gruncie
621[01].Z4.01

Poradnik dla ucznia

Wydawca

Instytut Technologii Eksploatacji – Państwowy Instytut Badawczy
Radom 2007

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

Recenzenci:
mgr Tomasz Kałuski
mgr inż. Barbara Arciszewska

Opracowanie redakcyjne:
mgr inż. Krystyna Kwestarz

Konsultacja:
mgr inż. Marek Rudziński

Poradnik stanowi obudowę dydaktyczną programu jednostki modułowej 621[01].Z4.01
„Uprawa roślin ozdobnych w gruncie”, zawartego w modułowym programie nauczania dla
zawodu ogrodnik.

Wydawca
Instytut Technologii Eksploatacji – Państwowy Instytut Badawczy, Radom 2007

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

SPIS TREŚCI

1. Wprowadzenie

2. Wymagania wstępne

3. Cele kształcenia

4. Materiał nauczania

4.1. Klasyfikacja roślin ozdobnych

4.1.1. Materiał nauczania

4.1.2. Pytania sprawdzające

4.1.3. Ćwiczenia

4.1.4. Sprawdzian postępów

4.2. Sposoby rozmnażania roślin ozdobnych

4.2.1. Materiał nauczania

4.2.2. Pytania sprawdzające

4.2.3. Ćwiczenia

4.2.4. Sprawdzian postępów

4.3. Technika i sposoby siewu

4.3.1. Materiał nauczania

4.3.2. Pytania sprawdzające

4.3.3. Ćwiczenia

4.3.4. Sprawdzian postępów

4.4. Sadzenie i pielęgnacja roślin ozdobnych

4.4.1. Materiał nauczania

4.4.2. Pytania sprawdzające

4.4.3. Ćwiczenia

4.4.4. Sprawdzian postępów

4.5. Ochrona roślin ozdobnych

4.5.1. Materiał nauczania

4.5.2. Pytania sprawdzające

4.5.3. Ćwiczenia

4.5.4. Sprawdzian postępów

4.6. Uprawa roślin ozdobnych w gruncie

4.6.1. Materiał nauczania

4.6.2. Pytania sprawdzające

4.6.3. Ćwiczenia

4.6.4. Sprawdzian postępów

4.7. Zbiór, przechowywanie i transport kwiatów

4.7.1. Materiał nauczania

4.7.2. Pytania sprawdzające

4.7.3. Ćwiczenia

4.7.4. Sprawdzian postępów

5. Sprawdzian osiągnięć

6. Literatura

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

1. WPROWADZENIE

Poradnik ten będzie Ci pomocny w przyswajaniu wiedzy i zdobywaniu umiejętności

z zakresu uprawy roślin w gruncie.
W poradniku zamieszczono:

−

wymagania wstępne, czyli wykaz niezbędnych umiejętności i wiedzy, które powinieneś
mieć opanowane, aby przystąpić do realizacji tej jednostki modułowej,

−

cele kształcenia, wykaz umiejętności, jakie ukształtujesz podczas pracy z poradnikiem,

−

materiał nauczania, zawierający niezbędne wiadomości teoretyczne, umożliwiający
samodzielne przygotowanie się do wykonania ćwiczeń i zaliczenia sprawdzianów,

−

pytania sprawdzające wiedzę potrzebną do wykonania ćwiczenia,

−

wiczenia, które umożliwią Ci zweryfikować wiadomości teoretyczne z umiejętnościami

praktycznymi, ćwiczenia zawierają wykaz materiałów i sprzętu pomocnych w ich
realizacji,

−

sprawdzian postępów,

−

zestaw pytań sprawdzających Twoje opanowanie wiedzy i umiejętności z zakresu całej
jednostki modułowej,

−

wykaz literatury.
W materiale nauczania zostały omówione:

−

zastosowanie i klasyfikacja roślin ozdobnych,

−

rozmnażanie roślin,

−

sadzenie i pielęgnacja roślin ozdobnych,

−

uprawa roślin ozdobnych w gruncie,

−

ochrona roślin ozdobnych,

−

zbiór, przechowywanie i transport kwiatów.
Przed przystąpieniem do wykonywania ćwiczeń zapoznaj się z pytaniami

sprawdzającymi, które pozwolą Ci ocenić stan Twojej wiedzy, potrzebnej do wykonania
ć

wiczeń. Jeżeli masz trudności ze zrozumieniem tematu lub ćwiczenia, to poproś nauczyciela

o wyjaśnienie i sprawdzenie, czy dobrze wykonujesz daną czynność.

Jednostka modułowa „Uprawa roślin ozdobnych w gruncie”, której treści teraz poznasz,

jest jednostką przygotowującą do nabycia kolejnych umiejętności w module 621[01].Z4
’Produkcja roślin ozdobnych i jest oznaczona na schemacie na stronie 5.

Bezpieczeństwo i higiena pracy

W czasie pobytu w pracowni musisz przestrzegać regulaminów, przepisów bhp i higieny

pracy oraz instrukcji przeciwpożarowych, wynikających z rodzaju wykonywanych prac.
Przepisy te poznasz podczas trwania nauki.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

Schemat układu jednostek modułowych

621[01].Z4

Produkcja roślin ozdobnych

621[01].Z4.01

Uprawa roślin ozdobnych

w gruncie

621[01].Z4.03

Uprawa drzew i krzewów

ozdobnych

621[01].Z4.02

Uprawa roślin ozdobnych pod

osłonami

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

2. WYMAGANIA WSTĘPNE

Przystępując do realizacji programu jednostki modułowej powinieneś umieć:

−

charakteryzować warunki klimatyczne oraz określać ich wpływ na wzrost, rozwój
i plonowanie roślin,

−

charakteryzować rozmnażanie generatywne i wegetatywne,

−

rozróżnić cechy morfologiczne roślin,

−

charakteryzować nawozy organiczne i mineralne oraz określać ich wpływ na właściwości
gleby, wzrost i plonowanie roślin,

−

przygotowywać glebę pod uprawę roślin ozdobnych,

−

charakteryzować zabiegi pielęgnacyjne w uprawie roślin,

−

charakteryzować podstawowe choroby roślin, szkodniki oraz stosować metody ich
zwalczania,

−

określać przydatność podłoży i ziem do określonych upraw,

−

stosować przepisy bezpieczeństwa i higieny pracy, ochrony przeciwpożarowej oraz
ochrony środowiska.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

3. CELE KSZTAŁCENIA

W wyniku realizacji programu jednostki modułowej powinieneś umieć:

– dokonać podziału roślin ozdobnych według określonych kryteriów,
– dobrać gatunki i odmiany roślin ozdobnych do produkcji,
– zaplanować

uprawę roślin w gruncie,

– zastosować różne sposoby rozmnażania roślin ozdobnych,
– rozpoznać nasiona roślin ozdobnych,
– scharakteryzować organy podziemne roślin ozdobnych,
– przygotować do siewu nasiona roślin ozdobnych,
– wykonać siew różnymi sposobami,
– przygotować oraz posadzić rozsadę roślin ozdobnych,
– przygotować i posadzić części podziemne roślin ozdobnych,
– określić walory dekoracyjne roślin,
– rozróżnić rodzaje i gatunki roślin ozdobnych na podstawie cech morfologicznych,
– dobrać i wykonać zabiegi pielęgnacyjne,
– określić choroby i szkodniki roślin ozdobnych oraz metody i środki ich zwalczania,
– zaplanować terminy oraz dokonać zbioru kwiatów,
– określić zastosowanie kwiatów,
– zaplanować oraz dokonać sprzedaży kwiatów,
– zapewnić warunki przechowywania organów pochodzenia pędowego i korzeniowego do

rozmnażania roślin ozdobnych,

– sporządzić kalkulację kosztów produkcji określonych gatunków roślin ozdobnych.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

4. MATERIAŁ NAUCZANIA

4.1. Klasyfikacja roślin ozdobnych

4.1.1.Materiał nauczania

Rośliny ozdobne to gatunki i odmiany roślin zielnych; jednorocznych, dwuletnich, bylin

oraz drzewiastych (drzew i krzewów). Za rośliny ozdobne uważa się gatunki i odmiany roślin
zielnych; jednorocznych, dwuletnich, bylin oraz drzewiastych (drzew i krzewów).
Znaczenie i zastosowanie roślin ozdobnych

Rośliny ozdobne odgrywają dość istotną rolę w życiu człowieka. Swą urodą oraz żywymi

elementami dekoracyjnymi służą do upiększania i wzbogacania otoczenia człowieka. Rośliny
obecne są we wszystkich ważnych uroczystościach, radosnych i smutnych wydarzeniach
rodzinnych. Są dowodem sympatii, szacunku oraz wyrazem uczuć w kontaktach
międzyludzkich. Obok drzew i krzewów są podstawowym elementem w kształtowaniu
terenów zieleni. Są chętnie sadzone w ogrodach przydomowych oraz w ogrodach
działkowych.

Wybierając roślinę kierujemy się walorami dekoracyjnymi. Ozdobą rośliny może być

jej pokrój, poszczególne części rośliny - liście, kwiaty, owoce, nasiona. O dekoracyjności
kwiatów decyduje ich wielkość, barwa kwiatów, ułożenie płatków oraz ilość. Często
spotykamy kwiaty zebrane razem tworząc różnego rodzaju kwiatostany. O dekoracyjności
owoców decyduje ich oryginalny kształt oraz jaskrawa barwa. Dekoracyjność roślin jest
związana z określoną fazą ich rozwoju, może być sezonowa lub też może utrzymywać się
przez cały okres życia rośliny.
Klasyfikacja roślin ozdobnych

Rośliny ozdobne możemy klasyfikować i grupować:

−

pod względem botanicznym,

−

pod względem użytkowym.

Klasyfikacja botaniczna opiera się na systematyce roślin. Podstawową jednostką systematyki
jest gatunek, skupiający te osobniki, które mają wszystkie cechy wspólne, a potomstwo jest
takie same jak rodzice. W systematyce, gatunek określa się dwuwyrazową nazwą, pierwszy
wyraz oznacza rodzaj, a drugi to nazwa gatunku.

Tabela 1. Przykładowy podział roślin pod względem botanicznym[opracowanie własne]

Rodzaj

Gatunek

Rodzina

Rząd

Klasa

Róża

Róża dzika

Różowate

Różowce

Dwuliścienne

Stokrotka

Stokrotka pospolita

Złożone

Główkozrosłe

Dwuliścienne

Mak

Mak polny

Makowate

Makowce

Dwuliścienne

Konwalia

Konwalia majowa

Liliowate

Liliowce

Jednoliścienne

Ponadto dzieli się rośliny zależnie od:

−−−−

drewnienia pędów,

−−−−

czasu życia,

−−−−

charakteru wzrostu.

Klasyfikacje pod względem użytkowym są przeważnie uzależnione od dziedziny

działalności człowieka. Mogą się pokrywać z podziałem botanicznym lub nie. W miarę
potrzeby wykorzystuje się zarówno botaniczne jak i użytkowe możliwości podziału rośli
ozdobnych.
Klasyfikacja pod względem użytkowym może być dokonywana ze względu na następujące
kryteria:

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

1) ze względu na drewnienie pędów (rys 1).

Rys. 1.

Podział roślin ze względu na drewnienie pędów[opracowanie własne]

2) ze względu na miejsce i sposobu uprawy,

Rys. 2.

Podział roślin ze względu na miejsce i sposób uprawy [opracowanie własne]

3) ze względu na zastosowanie i wykorzystanie roślin.

Podział roślin ze względu na zastosowania i wykorzystania roślin

doniczkowe

na kwiat

i zieleń ciętą

rabatowe

na suche

bukiety

pnącza

rośliny

okrywowe

kwietniki

sezonowe

i trwałe

Rys. 3. Podział roślin ze względu na zastosowanie i wykorzystanie roślin [opracowanie własne]

Cechy morfologiczne roślin ozdobnych
Morfologia korzenia

Korzenie roślin zielnych są cienkie i delikatne. Główna masa korzeni mieści się na

głębokość 10-40 cm. Zasięg korzeni związany jest z warunkami glebowymi. Na glebach
lekkich i ubogich jest większy, a na glebach cięższych i żyznych - mniejszy. U roślin zielnych
wyróżniamy następujące rodzaje korzeni:

−

korzeń główny lub palowy - jest najsilniejszy,

−

korzenie boczne - rozrastają się na boki od korzenia palowego,

z rozsady

wysiewane wprost do gruntu

Podział roślin ze względu na

miejsce i sposób uprawy

w gruncie

w szklarni

byliny

Podział roślin ze względu na

drewnienie pędów

zielne

zdrewniałe

dwuletnie

jednoroczne

krzewy

drzewa

krzewinki

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

−

korzenie przybyszowe - pojawiają się w węzłach i mogą wyrastać jako korzenie
powietrzne lub czepne.

Możemy wyróżnić następujące systemy korzeniowe:

−

system osiowy - wykształca się korzeń główny,

−

system wiązkowy - bez korzenia głównego, składający się z kilku lub kilkunastu korzeni.

(rys. 4).

Rys. 4. Systemy korzeniowe a – palowy u buka, b, c – systemy palowe u roślin zielnych, c – korzenie wiązkowe

[8, s.180].

Morfologia pędu

Pędem nazywamy część rośliny składającą się z łodygi i liści oraz kwiatu. Łodyga

stanowi oś pędu, na której wyrastają liście i pędy boczne. Pęd jest zakończony pąkiem
szczytowym. U roślin jednorocznych wzrost pędu głównego kończy się wtedy, gdy ze
szczytowego pąka wytworzy się kwiat, a potem owoc i nasienie. U roślin dwuletnich
kwitnienie oraz wytwarzanie nasion następuje w drugim roku uprawy. U roślin wieloletnich
kwitnienie i owocowanie powtarza się co roku, wzrost przy tym trwa do końca życia.
Rozróżniamy pędy:

−

nadziemne,

−

podziemne.
Spośród pędów nadziemnych wyróżniamy pędy wspinające się po sztywnych podporach –

spotykane u fasoli ozdobnej, groszku pachnącego, powoju trójbarwnego.

Pędy podziemne są to pędy zmodyfikowane. Wyróżniają się znaczną grubością i zanikiem

ciałek zieleni. Występują u bylin w postaci bulw i kłączy.

Bulwy są to silnie zgrubiałe i skrócone pędy podziemne o ograniczonym wzroście, na

których znajdują się pąki liściowe. W bulwach są gromadzone materiały zapasowe.
Przykładami roślin, które posiadają bulwy są: mieczyk ogrodowy (rysunek 5), begonia
bulwiasta.

Rys. 5. Bulwa mieczyka [Kwietnik 10/1999]

Kłącza to podziemne pędy z krótkimi międzywęźlami powstałymi w wyniku wzrostu na

grubość w ciągu kilku okresów wegetacyjnych. Mają wzrost nieograniczony, mogą być
zgrubiałe lub nie.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

Rys. 6. Zmodyfikowane pędy podziemne. Kłącza kanny [Kwietnik 10/1999]

Liście mają cechy charakterystyczne dla każdego gatunku rośliny. Ich kształt, wielkość,

owłosienie, brzeg blaszki liściowej, barwa są cechami dziedzicznymi. Liście są ważnym
elementem rozpoznawczym w czasie sezonu wegetacyjnego. Liście mogą być pojedyncze
lub złożone.

4.1.2. Pytania sprawdzające

Odpowiadając na pytania, sprawdzisz, czy jesteś przygotowany do wykonania ćwiczeń.

1. Jakie znaczenie mają rośliny ozdobne?
2. Co decyduje o wartości dekoracyjnej roślin ozdobnych?
3. Od jakich czynników uzależniona jest klasyfikacja użytkowa?
4. Jakie znasz kryteria podziału roślin ozdobnych pod względem użytkowym?
5. Jakie znasz rodzaje korzeni u roślin zielnych?
6. Co nazywamy pędem?
7. Jakie znasz pędy podziemne?
8. Jakie cechami charakteryzują się liście?

4.1.3. Ćwiczenia

Ćwiczenie 1

Określ dekoracyjność roślin ozdobnych.

Sposób wykonania ćwiczenia

Aby wykonać ćwiczenie, powinieneś:

1) zorganizować stanowisko pracy,
2) narysować elementy dekoracyjne poszczególnych roślin na wcześniej przygotowanym

arkuszu papieru według wzoru,

3) wpisać we właściwej kolumnie tabeli: elementy dekoracyjne, barwę oraz zastosowanie,
4) zaprezentować rezultat swojej pracy.

Lp.

Gatunek

Rysunek

Barwa

Dekoracyjność Zastosowanie

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

Wyposażenie stanowiska pracy:

−

materiał roślinny,

−

atlasy roślin ozdobnych,

−

karty pracy,

−

kredki, temperówka.

Ćwiczenie 2

Rozpoznaj rośliny jednoroczne oraz dwuletnie na podstawie cech morfologicznych.

Sposób wykonania ćwiczenia

Aby wykonać ćwiczenie, powinieneś:

1) zorganizować stanowisko pracy,
2) dokładnie obejrzeć roślinę,
3) zapisać na kartce swoje spostrzeżenia,
4) wpisać do tabeli rozpoznane rośliny,
5) zaprezentować rezultaty swojej pracy.

Rodzaj

Gatunek

Liście

Rodzaj
obrzeżenia
blaszki
liściowej

Rodzina

Rysunek
rośliny

Wyposażenie stanowiska pracy:

−

ywe okazy roślin,

−

kartki papieru,

−

przybory do pisania,

−

karta pracy,

−

atlasy roślin ozdobnych.

Ćwiczenie 3

Dokonaj klasyfikacji roślin pod względem użytkowym.

Sposób wykonania ćwiczenia

Aby wykonać ćwiczenie, powinieneś:

1) zorganizować stanowisko pracy,
2) sporządzić schemat podziału roślin pod względem użytkowym,
3) zapoznać się z roślinami, które są podane na karcie pracy,
4) umieścić nazwy gatunków roślin w odpowiednim miejscu schematu,
5) zaprezentować wyniki swojej pracy.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

Wyposażenie stanowiska pracy:

−

karta z roślinami,

−

atlasy roślin ozdobnych,

−

foldery z roślinami ozdobnymi,

−

arkusze papieru,

−

przybory do pisania.

4.1.4. Sprawdzian postępów

Czy potrafisz:

Tak

Nie

1) określić walory dekoracyjne roślin?

2) wyjaśnić różnicę pomiędzy klasyfikacją botaniczną a użytkową?

3) wymienić rodzaje pędów?

4) scharakteryzować pędy zmodyfikowane?

5) scharakteryzować cechy morfologiczne roślin zielnych?

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

4.2. Sposoby rozmnażania roślin ozdobnych

4.2.1. Materiał nauczania

Rośliny ozdobne możemy rozmnażać:

−

generatywnie,

−

wegetatywnie.

Rozmnażanie generatywne

Rozmnażanie z nasion nazywamy generatywnym. Zaletą tego rozmnażania jest łatwość

wykonania. Rośliny rozmnażane tą metodą są żywotniejsze i zdrowsze. Wadą jest brak
powtarzalności cech rośliny matecznej.

Nasieniem nazywamy organ generatywnego rozmnażania roślin nasiennych, który

zawiera młodą roślinę w postaci zarodka. Nasionko zbudowane jest z:

−−−−

zarodka,

−−−−

bielma,

−−−−

obielma,

−−−−

łupiny nasiennej.

−−−−

Rys. 7. Budowa nasion roślin dwuliściennych i jednoliściennych [1, s. 32]

Warunki kiełkowania nasion

Kiełkowanie jest to wyjście nasion ze stanu spoczynku i podjęcie przez zarodek dalszego

rozwoju, przy udziale wody. Proces kiełkowania odbywa się w odpowiednich warunkach
zewnętrznych. Do tych warunków należą: woda, temperatura, skład atmosfery i światło.
Woda jest konieczna do procesu kiełkowania, nasiona chłoną ją z ogromną siłą. Nasiona
pobierają wodę w dwóch etapach; pęcznienia i wchłaniania wody. Temperatura odgrywa
istotną rolę w procesie kiełkowania. Najwyższy procent skiełkowanych nasion w jak
najkrótszym czasie, osiąga się poprzez uzyskanie optymalnej temperatury dla różnych
gatunków. Nasiona do kiełkowania potrzebują również odpowiedniego składu atmosfery.
Nasiona kiełkują, gdy powietrze zawiera 20% tlenu i 0,03% dwutlenku węgla. Kiedy
zawartość tlenu obniża się, wzrasta stężenie dwutlenku węgla i prowadzi to do zmniejszenia
liczby kiełkujących nasion. Większość nasion kiełkuje bez dostępu światła (pod
przykryciem). Są nasiona, których proces kiełkowania odbywa się wyłącznie przy dostępie
ś

wiatła.

Rozmnażanie wegetatywne

Sposób ten wykorzystujemy w przypadku rozmnażania gatunków, które słabo zawiązują

nasiona, lub których nasiona trudno dojrzewają i kiełkują. Rozmnażane tą metodą rośliny
odtwarzają wiernie cechy rośliny matecznej, wcześniej wchodzą w okres kwitnienia
i owocowania. Do rozmnażania wegetatywnego wybieramy rośliny zdrowe o najbardziej
wartościowych cechach dekoracyjnych. Rośliny ozdobne uprawiane w gruncie możemy
rozmnażać poprzez:

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

−

cebule przybyszowe,

−

bulwy,

−

kłącza,

−

sadzonki pędowe,

−

dzielenie roślin.
Przykładem rozmnażania przez cebule przybyszowe jest tygrysówka pawia. Oddzielenie

cebul przybyszowych wykonuje się jesienią po wykopaniu rośliny. Liście obcina się, a cebule
suszy w pomieszczeniu o temperaturze około 17ºC, następnie czyści się i odejmuje od rośliny
matecznej tylko te cebule, które można łatwo oddzielić. Jeśli w drugim roku uprawy cebule
nie osiągną obwodu 7 cm, to nie powinno się ich dalej uprawiać.

Bulwy nadziemne powstają najczęściej na pędzie w kątach liści. Bulwy tworzą

następujące gatunki: begonia bulwiasta, mieczyk ogrodowy, krokosmia ogrodowa (nazywana
cynobrówką).

Rys. 8. Typ bulwy podziemnej u mieczyka. a

−

bulwa mateczna, b

−

środkowa część

bulwy,
c

−

wewnętrzna część bulwy, d – bulwy zastępcze [9, s. 89]

Dzieląc kłącza należy uważać, aby każda oddzielona część miała co najmniej jeden

dobrze wykształcony pąk. Rany powstałe podczas dzielenia, należy posypać sproszkowanym
węglem drzewnym celem wysuszenia i zdezynfekowania. Rośliną rozmnażaną przez podział
kłączy jest paciorecznik. Przez sadzonki pędowe możemy rozmnażać dalię oraz begonię
bulwiastą. Jest to jeden ze sposobów rozmnażania tych roślin. W drugiej połowie grudnia lub
w styczniu, dobrze wyrośnięte bulwy begonii sadzi się płytko w skrzynkach. Pozostawia się
je aż do momentu, kiedy zaczynają wybijać pędy, z których pobiera się sadzonki (rys. 9).
Sadzonki ukorzeniają się po trzech tygodniach.

Rys. 9. Sporządzanie sadzonek pędowych begonii [Kwietnik 4/1998]

Podziału roślin dokonujemy poprzez rozerwanie wykopanej rośliny lub jej rozcięciu

ostrym szpadlem lub nożem. Otrzymane w ten sposób nowe rośliny sadzi się do doniczek
lub bezpośrednio do gruntu. Czynność tę wykonujemy wiosną. Tą metodą rozmnażamy dalie.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

Rys. 10. Sposoby dzielenia roślin [4, s. 92]

4.2.2. Pytania sprawdzające

Odpowiadając na pytania, sprawdzisz, czy jesteś przygotowany do wykonania ćwiczeń.

1. Jakie są sposoby rozmnażania roślin?
2. Jakie są wady i zalety rozmnażania generatywnego?
3. Jakie czynniki wpływają na kiełkowanie nasion?
4. Na czym polega rozmnażanie wegetatywne?
5. Jakie są sposoby rozmnażania wegetatywnego?
6. Na czym polega dzielenie roślin?

4.2.3. Ćwiczenia

Ćwiczenie 1

Rozpoznaj organy podziemne roślin.

Sposób wykonania ćwiczenia

Aby wykonać ćwiczenie, powinieneś:

1) dokładnie obejrzeć i zapisać swoje spostrzeżenia,
2) rozpoznać organy podziemne roślin,
3) uzupełnić tabelę wpisując rozpoznany gatunek, sposoby rozmnażania,
4) wykonać rysunek rozpoznanego organu podziemnego,
5) przedstawić wyniki swojej pracy.

Rysunek

organu

podziemnego

Gatunek

Sposoby

rozmnażania

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

Wyposażenie stanowiska pracy:

−

poradnik dla ucznia,

−

organy podziemne roślin,

−

atlasy roślin ozdobnych,

−

karty pracy,

−

przybory do pisania.

Ćwiczenie 2

Wykonaj rozmnażanie dalii.

Sposób wykonania ćwiczenia

Aby wykonać ćwiczenie, powinieneś:

1) określić metodę rozmnażania dalii,
2) przygotować materiały do rozmnażania,
3) sprawdzić zdrowotność karp dalii po przezimowaniu,
4) dokonać podziału, tak aby każda część na wierzchołku miała co najmniej jeden dobrze

wykształcony pąk,

5) przestrzegać zasad bezpieczeństwa i higieny pracy podczas wykonywania ćwiczenia,
6) posadzić w przygotowane miejsca i podlać,
7) przedstawić wyniki swojej pracy.

Wyposażenie stanowiska pracy:

−

karpy dalii,

−

poradnik dla ucznia,

−

szpadel, ostry nóż,

−

wyznaczone miejsca do sadzenia dalii,

−

konewka.

Ćwiczenie 3

Rozpoznaj nasiona kwiatów jednorocznych.

Sposób wykonania ćwiczenia

Aby wykonać ćwiczenie, powinieneś:

1) sporządź tabelę według wzoru,

Gatunek

rysunek

nasion

wielkość

kształt

barwa

powierzchnia

Nagietek lekarski

Szałwia błyszcząca

Starzec

eniszek meksykański

Begonia stale kwitnąca

Aksamitka rozpierzchła

Lobelia przylądkowa

Cynia wytworna

2) uzupełnij tabelę, naszkicuj lub wklej nasiona,
3) określ cechy nasion,
4) przedstaw wyniki swojej pracy.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

Wyposażenie stanowiska pracy:

−

próbki z materiałem siewnym,

−

karta pracy,

−

przybory do pisania.

4.2.4. Sprawdzian postępów

Czy potrafisz:

Tak

Nie

1) rozpoznać organy wegetatywne roślin ozdobnych?

2) wskazać sposób rozmnażania określonej rośliny?

3) wykonać rozmnażanie dalii?

4) scharakteryzować rozmnażanie wegetatywne roślin ozdobnych?

5) określić wady i zalety rozmnażania wegetatywnego i generatywnego?

6) rozpoznać nasiona podstawowych gatunków roślin uprawianych

z rozsady?

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

4.3. Technika i sposoby siewu

4.3.1. Materiał nauczania

Przygotowanie nasion do siewu

Przed wysiewem nasion, celem osiągnięcia lepszych wyników, możemy zastosować kilka

zabiegów. Do tych zabiegów należą:

−

skaryfikacja,

−

zaprawianie nasion.
Skaryfikacja – zabieg ten polega na uszkadzaniu twardej łupiny nasiennej. Uszkodzenie

łupiny może być:

−

mechaniczne, uszkodzenia łupiny polega na nacinaniu, ścieraniu pilnikiem lub papierem
ś

ciernym,

−

fizyczne, polega na moczeniu nasion w gorącej wodzie – temperatura 75-80ºC przez
24 godziny

−

chemiczne, polega na działaniu stężonym kwasem siarkowym przez kilka lub kilkanaście
godzin, po zabiegu należy nasiona przemyć wodą.

Skaryfikację wykonujemy u kanny.

Rys. 11. Różne sposoby niszczenia łupiny nasiennej [Kwietnik 10/2004]

Zaprawianie nasion – zabieg ten ma na celu zabezpieczenie nasion przed chorobami

i szkodnikami. Zaprawianie możemy przeprowadzać termicznie i chemicznie. Zaprawianie
termiczne przeprowadza się jeśli patogeny znajdują się wewnątrz nasienia. Polega to
na moczeniu nasion przez około jednej godziny w wodzie o temperaturze 50ºC. Zaprawianie
chemiczne przeprowadza się jeśli patogeny występują na powierzchni nasion. Polega to
na pokryciu nasion ochronną otoczką środka chemicznego. Możemy zaprawiać na mokro
w roztworach środków chemicznych lub na sucho w postaci proszku. Najczęściej stosowane
zaprawy chemiczne to: Zaprawa nasienna T, Zaprawa Funaben T, Dithane M-45.

Terminy i miejsce wysiewu

Ze względu na to, że wiele roślin uprawianych w naszym kraju pochodzi z różnych stref

geograficznych wyróżniamy trzy terminy wysiewu nasion.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

Tabela 2. Terminy wysiewu nasion [opracowanie własne]

Wysiew

Termin

Miejsce wysiewu

Gatunki

Zimowy

k. I-IV

szklarnia
inspekt

Szałwia błyszcząca
ś

eniszek meksykański

Lwia paszcza
Petunia ogrodowa

Wczesnowiosenny

k. III-V

do gruntu
na rozsadnik

Groszek pachnący
Nagietek lekarski
Portulaka wielkokwiatowa
Nasturcja większa

Letni

k. VI-VIII

do gruntu
w szklarni

Stokrotka
Goździk ogrodowy
Bratek

Przygotowanie podłoża i pojemników do wysiewu

Przygotowując podłoże do wysiewu nasion dla roślin jednorocznych uprawianych z rozsady,

należy uwzględnić iż, powinno ono być lekkie, przewiewne, wolne od patogenów i nasion
chwastów, o gruzełkowatej strukturze oraz dobrych właściwościach powietrzno-wodnych. Nie jest
wymagana zasobność w składniki pokarmowe, ponieważ dawkę startową roślina ma
zmagazynowaną w nasieniu. Do wysiewów doskonale nadaje się torf wysoki odkwaszony
z dodatkiem gruboziarnistego piasku rzecznego lub perlitu w stosunku 1:1, lub ziemia
liściowa z domieszką piasku lub torfu. Do wysiewów najczęściej stosuje się skrzynki,
multiplaty lub doniczki torfowe, w których wysadza się rozsadę do gruntu (rysunek 12).
Wszystkie pojemniki przeznaczone do wysiewów powinny być czyste i zdezynfekowane
formaliną techniczną lub siarczanem miedzi. Pojemniki wypełniamy przygotowanym
wcześniej podłożem i lekko wyrównujemy (nie ubijamy!) np. deseczką albo packą.

Rys.12. Pojemniki do wysiewów [2, s. 12]

Po wysiewie nasiona przykrywamy przesianym piaskiem (z wyjątkiem nasion bardzo

drobnych lub wymagających światła do kiełkowania). Sposób wysiewu nasion oraz grubość
ich przykrycia zależy od wielkości nasion. Zakłada się, że nasiona powinny być przykryte
warstwą 3 razy grubszą od wielkości nasion. Z wielkością nasion wiąże się wartość
określająca ilość nasion w jednym gramie. Znajomość tej wartości ma ogromne znaczenie
przy planowaniu zakupu nasion na produkcję określonej ilości rozsady (tabela 3).

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

Tabela 3. Wielkość nasion jednorocznych produkowanych z rozsady [opracowanie własne autora].

Nazwa polska

Liczba nasion w 1g

Ilość nasion [g] do produkcji 1000 roślin

eniszek meksykański

wyżlin większy,
begonia stale kwitnąca,
aster chiński,
celozja pierzasta,
goździk ogrodowy,
gazania lśniąca.
kocanki ogrodowe
niecierpek balsamina
lobelia przylądkowa
lewkonia letnia
petunia ogrodowa
portulaka wielkokwiatowa
szałwia błyszcząca
aksamitka wyniosła
aksamitka rozpierzchła
aksamitka wąskolistna
werbena ogrodowa
cynia wytworna

6000
6000
80000
450
1200
500
200
1200
100
3500
600
8000
8000
350
250
400
1200
350
120

1
0,5
0,1
3
1,5
3
10
3
20
0,1
3–4
0,25
0,1
5
8
6
2
6
15

Sposoby siewu nasion

Do uprawy roślin jednorocznych uprawianych z rozsady stosujemy:

−

siew rzutowy,

−

siew rzędowy,

−

siew punktowy.
Siew rzutowy – polega na równomiernym rozrzuceniu nasion na całej powierzchni

przeznaczonej pod wysiew. Stosuje się go dla nasion, które wyraźnie widać na powierzchni,
szybko kiełkujących oraz dla bardzo drobnych nasion, przykładem mogą być nasiona
aksamitki, gazanii, begonii stale kwitnącej, lobelii przylądkowej.

Rys. 13. Siew rzutowy [9, s. 84]

Siew rzędowy – polega na wysianiu nasion w wyznaczone rzędy. Stosuje się go dla

nasion nieco większych przykładem mogą być rośliny szałwia, starzec, werbena.

Rys. 14.

Siew rzędowy [9, s. 84]

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

Siew punktowy – polega na wysianiu nasion pojedynczo, najczęściej do doniczek

lub multiplatów. Stosuje się go dla dużych nasion oraz gatunków, które nie znoszą
przesadzania.

Rys.15. Siewu punktowy do multipletów [2, s.14]

– Do gruntu wysiewa się zwykle nasiona systemem rzędowym lub gniazdowym. Kierunek
rzędów powinien przebiegać z północy na południe celem lepszego i bardziej równomiernego
oświetlenia roślin. Ziemię przekopujemy i wyrównujemy pod wysiew. Drobne prace
wykonujemy szpadlem, w przypadku terenu zachwaszczonego używamy wideł ogrodniczych.
Rzędy wyznaczamy sznurem lub znacznikiem Przykrywamy nasiona rozdrobnioną ziemią,
używając odwrotnej strony grabi. Przykładem mogą być rośliny, które uprawia się stosując
siew wprost do gruntu to: klarkia wytworna, godecja wielkokwiatowa, eszolcja.

Siew gniazdowy – jest modyfikacją siewu punktowego i polega na umieszczeniu kilku

(3-5) nasion w jednym miejscu. Wzdłuż wyznaczonej linii siewu, w równych odstępach
robimy dołki, w których umieszczamy po kilka nasion. Zagrabiamy je i lekko ugniatamy
(rys. 16). W taki sposób wysiewa się nasiona nasturcji większej, fasoli ozdobnej, słonecznika
ozdobnego.

Rys.16. Siew gniazdowy [www.castorama.pl.]

4.3.2. Pytania sprawdzające

Odpowiadając na pytania, sprawdzisz, czy jesteś przygotowany do wykonania ćwiczeń.

1. Jakie zabiegi wykonuje się przed siewem?
2. Na czym polega skaryfikacja nasion?
3. W jakim celu wykonujemy zaprawianie nasion?
4. Jakie są terminy wysiewu nasion?
5. Czym powinna charakteryzować się ziemia do wysiewów?
6. Jakie są sposoby siewu nasion uprawianych z rozsady i wprost do gruntu?
7. Od czego zależy wybór techniki siewu?
8. Jaka powinna być grubość warstwy piasku, którą należy przykryć nasiona?

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

4.3.3. Ćwiczenia

Ćwiczenie 1

Wykonaj siew szałwii i żeniszka.

Sposób wykonania ćwiczenia

Aby wykonać ćwiczenie, powinieneś:

1) zgromadzić materiały,
2) określić, technikę i głębokość siewu,
3) wybrać skrzynki i je napełnić podłożem,
4) mocno podlać przygotowaną skrzynkę do wysiewu,
5) wysiać nasiona szałwii i żeniszka,
6) przestrzegać zasad techniki siewu,
7) przykryć skrzynkę szybą,
8) zaetykietować wysiewy,
9) zaprezentować wyniki ćwiczeń.

Wyposażenie stanowiska pracy:

−

nasiona szałwii i żeniszka,

−

skrzynki, kuwety, multiplaty różnej wielkości,

−

podłoże (ziemia liściowa, torf, piasek),

−

packa, deseczka, sito do przesiewania,

−

suchy piasek, konewka,

−

szkło do przykrycia skrzynek,

−

etykiety, pisak.

Ćwiczenie 2

Przygotuj doniczki i pojemniki do produkcji rozsady.

Sposób wykonania ćwiczenia

Aby wykonać ćwiczenie, powinieneś:

1) wyróżnić różne pojemniki oraz doniczki stosowane w produkcji ogrodniczej,
2) określić średnicę i porównać z numerem doniczki,
3) porównać ciężar i pojemność doniczek tego samego numeru wykonanych z różnych

materiałów,

4) napełnić doniczki i skrzynki podłożem, zwracając uwagę na prawidłowe wykonanie tej

czynności.

Wyposażenie stanowiska pracy:

−

zestaw doniczek o różnych kształtach i wielkościach, ceramicznych i z tworzyw
sztucznych,

−

skrzynki, kuwety, multiplaty różnej średnicy,

−

waga, miarka, etykiety, pisak,

−

podłoże (ziemia liściowa).

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

Ćwiczenie 3

Przygotuj nasiona paciorecznika do wysiewu.

Sposób wykonania ćwiczenia

Aby wykonać ćwiczenie, powinieneś:

1) dokładnie obejrzeć nasiona paciorecznika,
2) określić technikę i głębokość siewu nasion paciorecznika,
3) uszkodzić nasiona paciorecznika pilnikiem lub papierem ściernym,
4) wybrać doniczki o odpowiedniej średnicy,
5) napełnić doniczkę podłożem i umieścić w nich nasiona,
6) podlać i w wyznaczonym miejscu ustawić doniczki z paciorecznikiem,
7) zaetykietować wysiewy,
8) zaprezentować swoje wyniki.

Wyposażenie stanowiska pracy:

−

nasiona pacioreczników,

−

poradnik dla ucznia,

−

kartki papieru,

−

przybory do pisania,

−

papier ścierny lub pilnik,

−

doniczki różnej średnicy, multiplaty,

−

podłoże (ziemia liściowa),

−

konewka.

Ćwiczenie 4

Określ technikę i głębokość siewu nasion roślin jednorocznych.

Sposób wykonania ćwiczenia:

Aby wykonać ćwiczenie, powinieneś:

1) sporządzić tabelę według wzoru,

Lp.

Wielkość nasion

Technika siewu nasion

Głębokość siewu nasion

Nasiona bardzo
drobne

Nasiona średniej
wielkości

Nasiona duże

2) dobrać technikę siewu do wielkości nasion,
3) określić głębokość siewu nasion w zależności od wielkości,
4) zaprezentować wyniki ćwiczenia.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

Wyposażenie stanowiska pracy:

−

poradnik dla ucznia,

−

arkusze papieru,

−

przybory do rysowania.

4.3.4. Sprawdzian postępów

Czy potrafisz:

Tak

Nie

1) wyjaśnić, na czym polega skaryfikacja nasion?

2) wyjaśnić, na czym polega zaprawianie chemiczne nasion?

3) scharakteryzować podłoża do wysiewu nasion?

4) scharakteryzować techniki siewu nasion roślin jednorocznych

uprawianych z rozsady i z siewu wprost do gruntu?

5) dobrać sposób siewu nasion do ich wielkości?

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

4.4. Sadzenie i pielęgnacja roślin ozdobnych

4.4.1. Materiał nauczania

Rośliny ozdobne rozmnażane generatywnie wymagają kilkakrotnej lub jednorazowej

zmiany miejsca uprawy. Zmiany te to: pikowanie, przesadzanie i sadzenie na miejsce stałe.
Pikowanie jest to rozsadzanie siewek, jest najbardziej pracochłonnym i czasochłonnym
zabiegiem przy produkcji rozsady. Zabieg ten wykonujemy, gdy młode siewki wykształciły
pierwszy liść właściwy. Zabieg ten pozwala na:

−

rozsadzenie gęstych wysiewów,

−

zwiększenie ilości składników odżywczych przypadających na jedną roślinę,

−

zwiększenie światła przypadającego na jedną roślinę,

−

pobudzenie korzeni do formowania zwartej bryły korzeniowej.

Do pikowania używa się takiego samego podłoża jak do wysiewów (podłoże i pojemniki
zostały omówione w rozdziale 4.3.). Pikujemy do przygotowanych pojemników. Zabieg ten
wykonujemy specjalnym pikownikiem (rys. 17), albo dobrze zaostrzonym kołeczkiem.
Kuwety z siewkami przed pikowaniem powinny być dobrze podlane. Kołeczkiem
podważamy korzenie siewki, trzymając jednocześnie palcami za liścienie. Najdłuższe
korzenie uszczykujemy, nie niszcząc bryłki korzeniowej. Kołeczkiem wykonujemy otwór, w
którym umieszczamy roślinę głębiej niż rosła na miejscu stałym. Pod kątem wbijamy
kołeczek tuż obok siewki i przesuwamy go w kierunku rośliny, nagarniając podłoże na
korzenie. Wyrównujemy miejsce po wbitym kołeczku, podlewamy małym strumieniem
wody. Pikowanie siewek roślin pokazano na rysunku 18.

Rys.17. Picownik [www.musanlu.w.interia.pl]

Rys. 18. A

−

nieprawidłowo przeprowadzone pikowanie – korzenie zgięte do góry, pikownik nie dociska

podłoża do systemu korzeniowego, B – prawidłowe pikowanie – korzenie nie podwinięte, pikownik
wbity

pod

kątem

przesunięciu

dociska

podłoże

systemu

korzeniowego

[www.musanlu.w.interia.pl]

Przed sadzeniem rozsady na miejsce stałe teren powinien być starannie uprawiony i wzbogacony
w próchnicę. W tym celu stosuje się co 2-3 lata, jesienią nawożenie obornikiem. Młode
rośliny uprawiane pod szkłem są bardzo delikatne. Chcąc zwiększyć ich wytrzymałość na

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

niższe temperatury, ostre słońce, niedobór wody i wiatr, należy je zahartować. W tym celu, na
7-10 dni przed wysadzeniem na miejsce stałe, ograniczamy podlewanie i stopniowo
zwiększamy wietrzenie. Ważnym zabiegiem wpływającym na dobre rozkrzewienie rozsady
jest uszczykiwanie wierzchołków. Opóźnia ono kwitnienie, ale wzmacnia rozsadę, nadaje jej
ładny kształt oraz zapewnia obfitsze kwitnienie (roślina wytwarza większą ilość pędów).
Dobrze wykształconą, krępą i zahartowaną rozsadę możemy wysadzać dopiero wtedy, gdy
minie groźba ostatnich wiosennych przymrozków (około połowy maja; po tzw. „zimnej
Zośce”). Sadzenie najlepiej przeprowadzić w pochmurną, a nawet lekko deszczową pogodę.
Przed sadzeniem rośliny powinny być obficie podlane (najlepiej dzień wcześniej).
Wyciągamy sadzonkę, obracając ją w dół i uderzając w denko doniczki. Bryła ziemi powinna
się łatwo wysunąć, jeżeli nie, rozcinamy doniczkę nożycami ogrodniczymi. Wykopujemy
łopatką ogrodniczą odpowiedniej wielkości dołek. Umieszczamy w nim roślinę, nie rozbijając
bryły korzeniowej, przysypujemy spulchnioną ziemią i podlewamy. Powodzenie uprawy
roślin jednorocznych zależy od prawidłowego rozmieszczenia sadzonek. Sadzonki
rozkładamy w "szachownicę" w celu maksymalnego wykorzystania terenu i uzyskania
efektu wizualnego. Rozstawa, w jakiej wysadzamy rośliny zależy przede wszystkim od
gatunku, odmiany rośliny, a także od przeznaczenia rośliny. Przybliżone rozstawy, w jakich
powinno się wysadzać rozsadę roślin jednorocznych przedstawia tabela 4. Znając rozstawę
danej rośliny łatwo możemy obliczyć ilość roślin przypadających na 1 m

Tabela 4 Rozstawa sadzenia roślin jednorocznych produkowanych z rozsady [opracowanie własne autora]

Nazwa polska

Rozstawa [cm]

eniszek meksykański

begonia stale kwitnąca
aster chiński
celozja pierzasta
goździk ogrodowy
gazania lśniąca
niecierpek balsamina
lobelia przylądkowa
petunia ogrodowa
szałwia błyszcząca
aksamitka wzniesiona
aksamitka rozpierzchła
aksamitka wąskolistna
werbena ogrodowa
cynia wytworna

15 x 20
15 x 30
20 x 25
25 x 30
25 x 30
25 x 30
30 x 40
15 x 20
20 x 25
20 x 20
30 x 40
20 x 25
20 x 25
20 x 30

20 x 25

Rys. 19. Etapy wysadzania rozsady na miejsce stałe a – wyciąganie sadzonki z doniczki, b –

sadzenie rośliny, c – podlewanie rośliny, d –pokaz sadzenia na krzyż [www.costorama.pl.]

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

Zabiegi po sadzeniu roślin

Do podstawowych zabiegów jakie wykonuje się po posadzeniu roślin do gruntu należą:

−

podlewanie,

−

odchwaszczanie,

−

usuwanie przekwitniętych kwiatostanów,

−

dokarmianie.
Jednym z podstawowych zabiegów po przepikowaniu i posadzeniu roślin jest podlewanie.

Zabieg ten ma na celu dostarczenie roślinie wody oraz ściślejsze przyleganie wilgotnej ziemi
do korzeni. Dawkowanie wody zależy od gatunku uprawianej rośliny, od faz rozwojowych,
temperatury i rodzaju gleby. Świeżo posadzone sadzonki należy podlewać bardzo ostrożnie,
aby ich nie „przybić” do podłoża i nie spowodować zalania, które pogarsza warunki
powietrzne w podłożu. W okresie, kiedy nasłonecznienie i temperatura wzrastają, należy
zwiększyć ilość wody oraz częstotliwość podlewania. Najlepszą porą podlewania i zraszania
są godziny ranne lub przedpołudniowe, wtedy bowiem roślina wykazuje największe
zapotrzebowanie na wodę. Na małych powierzchniach możemy podlewać tradycyjną
konewką lub wężem.

Kolejnym zabiegiem wykonywanym po posadzeniu roślin na miejsce stałe jest

odchwaszczanie. Podstawowym sposobem zapobiegania zachwaszczeniu jest motyczenie.
Zabieg ten powoduje również spulchnienie, przewietrzanie i niszczenie skorupy gleby.
Aby zabieg był skuteczny należy przeprowadzać go starannie i regularnie.

Usuwanie przekwitniętych kwiatostanów, przedłuży okres kwitnienia i może spowodować

powtórne kwitnienie pod koniec lata. Kwiaty usuwa się ostrym nożem, sekatorem, nożycami
lub usuwa się ręcznie w zależności od gatunku.

Większość roślin w fazie wzrostu wymaga nawożenia. Rośliny jednoroczne nawozi się

do czasu kwitnienia. Należy uważać, aby ich nie przenawozić, bo otrzymamy wielką masę
liści, a nie kwiatów. Stosując nawozy w formie proszku lub granulek miesza się z wierzchnią
warstwą ziemi. Lepsze rezultaty daje nawożenie dolistne. Polega na opryskaniu roślin
płynnym nawozem. Jest on szybko wchłaniany przez roślinę.

4.4.2. Pytania sprawdzające

Odpowiadając na pytania, sprawdzisz, czy jesteś przygotowany do wykonania ćwiczeń.

1. Kiedy wykonujemy pikowanie siewek?
2. W jakim celu wykonujemy pikowanie siewek?
3. Jakie są cechy dobrej rozsady?
4. Na czym polega zabieg hartowania rozsady?
5. Kiedy wysadzamy rośliny jednoroczne uprawiane z rozsady do gruntu?
6. Jakie znasz zabiegi wykonywane po posadzeniu roślin?
7. Kiedy najlepiej podlewać roślin?
8. W jaki sposób nawozimy rośliny jednoroczne?

4.4.3. Ćwiczenia

Ćwiczenie 1

Wykonaj pikowanie siewek szałwii i lobelii.

Sposób wykonania ćwiczenia

Aby wykonać ćwiczenie, powinieneś:

1) zgromadzić materiały,

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

2) zgromadzić siewki szałwii i lobelii,
3) wybrać odpowiedniej średnicy doniczki lub multiplaty,
4) napełnić podłożem wybrane pojemniki,
5) ostrożnie wyjąć siewki ze skrzynek,
6) przestrzegać techniki pikowania,
7) pikować za pomocą pikownika lub kołeczka,
8) ustawić przepikowane rośliny w wybranym miejscu i podlać je,
9) zaetykietować rośliny, podając nazwę rodzajową i gatunkową, ewentualnie odmianę,
10) zaprezentować wyniki ćwiczenia.

Wyposażenie stanowiska pracy:

−

poradnik dla ucznia,

−

siewki szałwii i lobelii,

−

doniczki różnej średnicy i multiplaty,

−

podłoże,

−

rękawiczki,

−

pikulec lub kołeczek zaostrzony,

−

etykiety, flamaster,

−

konewka.

Ćwiczenie 2

Wysadź szałwię błyszczącą i żeniszek meksykański.

Sposób wykonania ćwiczenia

Aby wykonać ćwiczenie, powinieneś:

1) zmierzyć kwietnik,
2) zaprojektować nasadzenie kwietnika,
3) dobrać rozstawę dla poszczególnych roślin,
4) obliczyć obsadę rośliny na1 m²,
5) sprawdzić zdrowotność rozsady,
6) wyznaczyć za pomocą sznurka lub znacznika rozstawę roślin,
7) wykonać sadzenie zgodnie z projektem,
8) wykonaj zabiegi pielęgnacyjne po posadzeniu,
9) zaprezentować wyniki ćwiczenia.

Wyposażenie stanowiska pracy:

−

poradnik dla ucznia,

−

sadzonki szałwii błyszczącej i żeniszka meksykańskiego,

−

sznurek lub znacznik, metrówka,

−

łopatka, rękawiczki,

−

konewka.

Ćwiczenie 3

Wykonaj zabiegi pielęgnacyjne na kwietniku z roślin jednorocznych.

Sposób wykonania ćwiczenia

Aby wykonać ćwiczenie, powinieneś:

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

1) dobrać rodzaj zabiegów pielęgnacyjnych,
2) zgromadzić odpowiednie narzędzi,
3) wykonać zabiegi pielęgnacyjne,
4) zaprezentować wyniki ćwiczenia.

Wyposażenie stanowiska pracy:

−

poradnik dla ucznia,

−

kwietnik z roślinami jednorocznymi,

−

motyczka, pazurki,

−

sekator,

−

nawozy dolistne,

−

rękawiczki,

−

wąż, konewka.

4.4.4. Sprawdzian postępów

Czy potrafisz:

Tak

Nie

1) określić zalety pikowania?

2) scharakteryzować sposób pikowania siewek?

3) wyjaśnić technikę sadzenia roślin do gruntu?

4) scharakteryzować zabiegi pielęgnacyjne po posadzeniu rozsady do

gruntu?

5) wyjaśnić celowość stosowania uszczykiwania wierzchołków roślin?

6) obliczyć obsadę roślin na 1m

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

4.5. Ochrona roślin ozdobnych

4.5.1. Materiał nauczania

Choroby roślin ozdobnych uprawianych w gruncie

Choroby roślin ozdobnych możemy podzielić na dwie podstawowe grupy:

−

choroby nieinfekcyjne,

−

choroby infekcyjne.
Przyczyną chorób nieinfekcyjnych są przez nieodpowiednie warunki glebowe,

klimatyczne, niewłaściwa uprawa lub nawożenie. Przyczyną chorób infekcyjnych są:

−

grzyby,

−

wirusy,

−

bakterie.
Wśród chorób, które często pojawiają się na roślinach uprawianych w gruncie są choroby

grzybowe. Charakterystycznymi objawami tych są: nekrotyczne plamy na liściach, nekroza
podstawy pędów młodych roślin, zgnilizny, biały, mączysty nalot, skupienia zarodników.
Zwalczanie chorób grzybowych należy przeprowadzać zgodnie z zaleceniami w programie
ochrony roślin ozdobnych. Środki do zwalczania chorób grzybowych nazywamy
fungicydami. Objawami chorób wirusowych mogą być: mozaiki, kędzierzawki, redukcja
blaszki liściowej, zniekształcenia liści, staśmienia pędów, nekrotyczne plamy na liściach
często wielobarwne. Choroby wirusowe przenoszone są głównie przez mszyce i wciornastki.
Zwalczanie chorób wirusowych polega na stosowaniu zdrowego materiału rozmnożeniowego,
zwalczaniu szkodników, które przenoszą tę chorobę oraz selekcji negatywnej. Choroby
bakteryjne mają podrzędne znaczenie. Przenoszenie bakterii z rośliny na roślinę następuje w
warunkach naturalnych za pośrednictwem deszczu, wiatru i owadów. Infekowanie rośliny
następuje przez rany, aparaty szparkowe. Walka z chorobami bakteryjnymi polega na
usuwaniu i niszczeniu chorych roślin. Objawami chorób bakteryjnych są narośla na liściach
i korzeniach roślin, zgnilizny, nekrozy, śluzowate wycieki. Szczegółowe informacje dotyczące
chorób występujących na roślinach ozdobnych uprawianych w gruncie zawiera tab. 5.

Szkodniki roślin uprawianych w gruncie

Szkodniki żerujące na roślinach często są widoczne gołym okiem np.: mszyce,

wciornastki, przędziorki. Możemy rozpoznać je poprzez zaobserwowanie żywych
szkodników lub rodzaj uszkodzeń występujących na roślinie. Często na roślinie występują też
objawy wskazujące na obecność szkodnika np.: ciecz miodowa wydzielana przez mszyce,
delikatna pajęczynka wydzielana przez przędziorki czy zaschnięty śluz wydzielany przez
ś

limaki. Zwalczanie szkodników roślin przeprowadza się według zaleceń w programie

ochrony roślin.

Charakterystyka chorób i szkodników występujących na roślinach ozdobnych

Tabela 5. Choroby i szkodniki występujące na roślinach uprawianych w gruncie [opracowanie własne]

Opis choroby i objawy

Atakowane

rośliny

Metody zwalczania

Fuzarioza

Choroba grzybowa, pojawiają się brązowe, wodniste plamy,
przy podstawie pędu lub na liściach stykających się z
ziemią, liście obumierają i pojawia się jasnobrązowa
grzybnia.

begonie,
gazanie,
lobelie, lwie
paszcze.

Biopreparaty-Biosept 33 SL,
naprzemiennie z fungicydami, chore
rośliny usuwać.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

Mączniak prawdziwy

Choroba grzybowa, liście pokryte są białym
mączystym nalotem, liście brązowieją i opadają,
wystąpieniu choroby sprzyja zagęszczenie roślin
i niska wilgotność ziemi.

astry, lobelie,
lwie paszcze.

Należy wybierać odmiany odporne na
mączniaka,
stosować środki grzybobójcze, stosować
biopreparaty (BioPlatt 25EC, Biochikol
020 PC, Biosept 33 SL).

Mączniak rzekomy

Chorobę tę wywołują patogeny grzybowe, na górnej
stronie liścia pojawiają się żółte plamy, a po drugiej
stronie w tym samym miejscu widoczny jest szarawy
nalot, przy silnym porażeniu liście zasychają.

bratki, floksy,
groszek
pachnący,
lewkonia, lwia
paszcza.

Należy zastosować środki grzybobójcze
po pojawieniu się pierwszych objawów.

Plamistość liści

Objawia się poprzez wodniste, okrągłe lub owalne
plamy barwy brązowej, chore liście zamierają.

astry, bratki,
begonie,
szałwia.

Usuwać i palić porażone liście,
stosować biopreparaty na przemian
z fungicydami.

Rdza

Chorobę tę wywołują patogeny grzybowe, na dolnej
stronie

liścia

pojawiają

się

rdzawe

skupiska

zarodników, a na górnej stronie pojawiają się jasne
plamy, po pewnym czasie liście obumierają.

bratki,
goździki,
malwy,
stokrotki.

Lepsze wietrzenie i większe odstępy
między roślinami, rośliny porażone
należy usuwać. Stosować biopreparaty
naprzemiennie fungicydami.

Szara pleśń

Chorobę tę wywołują patogeny grzybowe, na liściach,
łodygach czy kwiatach pojawiają się brązowe plamki,
które pokryte są szarym puszystym nalotem, ujawnia
się w okresach pogody deszczowej i chłodnej.

wiele roślin:
aksamitki,
astry, begonie,
bratki, malwy,
lobelie.

Walcząc z szarą pleśnią, należy
stosować działania zapobiegawcze oraz
stosować środki grzybobójcze.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

Wiroza

Choroba powodowana przez wirusy przemieszczające
się wraz z sokami zainfekowanych roślin, mogą być
przenoszone przez szkodniki, narzędzia, kwiaty są
drobne, na płatkach występują smugowate lub pstre
przebarwienia, na liściach żółte przebarwienia.

groszek
pachnący

i wiele roślin
kwitnących.

Należy kupować rośliny zdrowe
i zwalczać czynniki mogące przenosić
wirusy, chore rośliny usuwać i palić.

Szkodniki i powodowane uszkodzenia

Atakowane
rośliny

Zapobieganie

Mszyce

Pojawiają się na młodych liściach, kwiatach,
wysysając soki z rośliny, roślina opanowana przez
mszyce nie rośnie, a młode liście są poskręcane
i pokryte lepkimi wydzielinami mszyc na których
często pojawiają się grzyby sadzakowe.

atakują bardzo
wiele roślin,
astry, goździki,
lewkonie.

Należy wietrzyć pomieszczenia, lub
stosować środki owadobójcze.

Przędziorki

erują na dolnej stronie liścia w okolicy nerwu liścia,

liść brązowieje i zasycha, widocznym znakiem ich
występowania jest delikatna, jedwabista pajęczyna,
rozwojowi sprzyja sucha i gorąca pogoda.

goździki,
malwy.

Walka polega na stosowaniu środków
owadobójczych.

limaki

Objawy żerowania mogą być różne, zeskrobując
powierzchnię liści i łodyg, wygryzają dziury lub
nacinają liście, szczególnym znakiem pozwalającym
na wykrycie sprawcy, są ślady śluzu na roślinach,
rozwijają się w środowisku wilgotnym.

bratki,
stokrotki.

Walka z nimi polega na stosowaniu
pułapek oraz środków chemicznych do
zwalczania ślimaków (moluskocydy).

Wciornastki

Pojawiają się na dolnej stronie liścia, wysysając soki z
rośliny, po miejscach żerowania pojawiają się jasne
plamy, czarne plamy odchodów obok miejsc ssania
oznacza opanowanie przez wciornastki.

mieczyki,
begonie.

Stosowanie środków owadobójczych.

Metody walki z chorobami i szkodnikami

Do walki z chorobami i szkodnikami stosujemy metody:

−

agrotechniczne,

−

mechaniczne i fizyczne,

−

biologiczne,

−

chemiczne.
Metoda agrotechniczna obejmuje szereg zabiegów uprawowych i pielęgnacyjnych,

których celem jest stworzenie roślinom odpowiednich warunków do rozwoju, a jednocześnie
zmniejszenie występowania chorób i szkodników. Do podstawowych zabiegów należą:

−

odpowiednie zmianowanie,

−

dobre przygotowanie gleby,

−

prawidłowe nawożenie,

−

stosowanie wysokiej jakości materiału nasiennego,

−

wysadzanie zdrowej rozsady,

−

niszczenie chwastów.
Metoda mechaniczna polega na ręcznym zbieraniu, ścinaniu części porażonych roślin,

usuwaniu roślin z objawami porażenia, stosowanie przynęt i pułapek do odławiania

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

szkodników oraz niszczenie żywicieli pośrednich. Pułapki zawierają substancje zapachowe,
związki chemiczne lub specjalne barwne tablice.

Metody fizyczne polegają na wykorzystaniu w ochronie roślin wysokich temperatur.

Wysokie temperatury stosuje się do odkażania materiału rozmnożeniowego lub podłoża
poprzez parowanie gleby. Można stosować ciepłe kąpiele bulw i cebul w celu zniszczenia
czynników chorobotwórczych.
Metody biologiczne polegają na wykorzystaniu innych organizmów żywych w zwalczaniu
szkodników i patogenów roślin.

Metody chemiczne polegają na stosowaniu chemicznych środków ochrony roślin. Dzielą

się na trzy grupy:

−

herbicydy do zwalczania chwastów,

−

fungicydy do zwalczania chorób,

−

zoocydy do zwalczania szkodników.

4.5.2. Pytania sprawdzające

Odpowiadając na pytania, sprawdzisz, czy jesteś przygotowany do wykonania ćwiczeń.

1. Jakie są przyczyny chorób infekcyjnych?
2. W jaki sposób zwalczamy choroby wirusowe?
3. Na jakich organach roślin mogą żerować szkodniki?
4. Jakie są objawy żerowania szkodników?
5. Jakie mogą być objawy chorobowe?
6. Jakie są metody do zwalczania chorób i szkodników?
7. Na czym polega metoda agrotechniczna?
8. Jakie choroby i szkodniki występują na roślinach ozdobnych?

4.5.3. Ćwiczenia

Ćwiczenie 1

Scharakteryzuj środki ochrony stosowane w uprawach roślin ozdobnych.

Sposób wykonania ćwiczenia

Aby wykonać ćwiczenie, powinieneś:

1) przestrzegać zasad bhp,
2) odszukać informacje zamieszczone na etykietach opakowania,
3) uzupełnić tabelę według wzoru,
4) zaprezentować wyniki ćwiczenia.

Nazwa

Preparatu

Substancja

biologicznie czynna

Klasa

toksyczności

Forma

użytkowa

Zastosowanie

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

Wyposażenie stanowiska pracy:

−

najważniejsze krajowe i zagraniczne preparaty chemiczne (opakowania),

−

karta pracy,

−

przybory do pisania.

Ćwiczenie 2

Zaplanuj harmonogram ochrony dla dowolnej rośliny.

Sposób wykonania ćwiczenia

Aby wykonać ćwiczenie, powinieneś:

1) zaplanować uprawę dowolnej rośliny,
2) określić rodzaj zabiegów pielęgnacyjnych,
3) dobrać odpowiednie środki ochrony roślin w czasie wegetacji,
4) zaprezentować swoje wyniki.

Wyposażenie stanowiska pracy:

−

program ochrony roślin ozdobnych,

−

arkusze papieru,

−

przybory do pisania.

Ćwiczenie 3

Rozpoznaj szkodniki roślin ozdobnych.

Sposób wykonania ćwiczenia

Aby wykonać ćwiczenie, powinieneś:

1) wyszukać informacje na temat szkodników w poradniku dla ucznia,
2) opisać objawy uszkodzeń,
3) rozpoznać szkodnika posługując się lupą,
4) wykonać rysunek z uszkodzeniami i zaprezentować swoje wyniki.

Wyposażenie stanowiska pracy:

−

rośliny z uszkodzeniami,

−

arkusze papieru,

−

przybory do pisania,

−

lupa,

−

atlasy chorób i szkodników roślin ozdobnych.

4.5.4. Sprawdzian postępów

Czy potrafisz:

Tak

Nie

1) wyjaśnić przyczyny chorób infekcyjnych i nieinfekcyjnych?

2) wyjaśnić, na czym polega walka z chorobami wirusowymi?

3) scharakteryzować choroby występujące na roślinach ozdobnych?

4) scharakteryzować szkodniki występujące na roślinach ozdobnych?

5) rozpoznać uszkodzenia na roślinach spowodowane przez szkodniki?

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

4.6. Uprawa roślin ozdobnych w gruncie

4.6.1. Materiał nauczania

Uprawa roślin jednorocznych wysiewanych wprost do gruntu i z rozsady

Rośliny jednoroczne uprawiane są przez jeden sezon wegetacyjny. W zależności od

długości cyklu rozwojowego oraz wymagań cieplnych uprawia się je:

−

z siewu wprost do gruntu,

−

z rozsady.
Mają one krótki cykl wegetacyjny około 3- 4 miesięcy, są roślinami światłolubnymi, dnia

długiego, lubią gleby piaszczysto – gliniaste i średnio wilgotne, są stosunkowo odporne
na choroby i szkodniki. Rośliny jednoroczne mają wszechstronne zastosowanie. Uprawia się
je w ogrodach przydomowych, na działkach, nadają się na kwiat cięty, do suchych
kompozycji, jako rośliny rabatowe i obwódkowe oraz jako rośliny pnące.

Przygotowanie podłoża, zabiegi pielęgnacyjne w uprawie roślin wysiewanych wprost

do gruntu zostały omówione w rozdziale 4.4. Nasiona wysiewamy, kiedy ziemia ogrzeje
się do 6-10ºC, czyli w kwietniu lub pierwszej dekadzie maja. Nasiona drobne wysiewa się
rzędowo na zagony lub rabaty, a duże gniazdowo lub punktowo. Rozstawa rzędów oraz
gęstość siewu będzie zależała od wysokości i pokroju rośliny oraz przeznaczenia. Rozstawę
różnych gatunków roślin podano w tabeli 4.

Rośliny uprawiane z rozsady mają stosunkowo długi okres wegetacji oraz długi okres

wschodów, a ponadto są wrażliwe na niskie temperatury. Wiele gatunków ma bardzo drobne
nasiona i bezpieczniej jest je wysiać w warunkach kontrolowanych (np. w skrzynkach). Przy
produkcji roślin z rozsady potrzebne jest pomieszczenie zabezpieczające przed mrozem oraz
dobrze oświetlone. Produkcja powinna odbywać się w szklarni. W tabeli 6 podano terminy
siewu oraz temperatury wysiewu nasion.

Tabela 6

Terminy siewu nasion dla roślin jednorocznych uprawianych z siewu wprost do gruntu

[opracowanie własne]

Wysiew

Termin

Miejsce

wysiewu

Temperatur

a w ºC

Gatunki roślin

(nazwy łacińskie)

Zimowy

k. XII-pocz. III

ciepłe
szklarnie

20-25

Lobelia przylądkowa,

eniszek

meksykański,

Petunia ogrodowa,

Szałwia błyszcząca.

Wczesno-

wiosenny

k. III

ciepłe
inspekty,
tunele
foliowe

Cynia wytworna,

Portulaka
wielkokwiatowa,

Gazania.

Wiosenny

zimne
inspekty

16-20

Aksamitka,

Cynia wytworna,

Goździk.

Przygotowanie podłoża oraz pojemników do wysiewu, sposoby siewu oraz technika siewu

zostały omówione w rozdziale 4.3.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

Warunki kiełkowania nasion

Optymalne temperatury kiełkowania poszczególnych gatunków podano w tabeli 6. Są one

związane z pochodzeniem roślin. Ważnym czynnikiem kiełkowania i wzrostu roślin jest
zapewnienie optymalnej wilgotności podłoża i powietrza. Zbyt wysoka wilgotność podłoża
powoduje powstawanie warunków beztlenowych i gnicie nasion, zbyt niska wilgotność
powoduje wysychanie nasion i utratę zdolności kiełkowania. Większość nasion kiełkuje
w ciemności, przykrywamy więc nasiona piaskiem. Do roślin wymagających światła
do kiełkowania należą: Begonia stale kwitnąca, Celozja pierzasta, Lewkonia letnia, Petunia
ogrodowa, Lwia paszcza. Specjalnym zabiegiem stosowanym przy uprawie roślin z rozsady
jest ich pikowanie. Technika pikowania zastała omówiona w rozdziale 4.4.

Pielęgnacja rozsady

Do podstawowych zabiegów pielęgnacyjnych rozsady należą: podlewanie, wietrzenie,

odchwaszczanie, nawożenie, uszczykiwanie, ochrona przed chorobami i szkodnikami.
Szczególnie ważne jest umiejętne podlewanie rozsady. Ma to ogromne znaczenie podczas
słonecznej pogody, gdyż rośliny łatwo ulegają poparzeniu, łatwiej jest o rozwój patogenów
grzybowych. Nie należy także zalewać nadmiernie podłoża, szczególnie w chłodne i pochmurne
dni, łatwo wtedy o rozwój chorób grzybowych jak również o pojawienie się szkodników
na roślinach i w glebie. Zasilanie jest zabiegiem, który wpływa na jakość rozsady. Nawożenie
możemy rozpocząć wtedy, gdy roślina zaczęła wypuszczać nowe liście po przesadzeniu lub
gdy widzimy objawy niedoboru składników pokarmowych. Najlepiej stosować zasilanie
dolistne, płynnymi wieloskładnikowymi nawozami. Dużym problemem w uprawie roślin są chwasty.
Należy eliminować je poprzez wyrywanie, tak aby nie uszkodzić młodej rozsady. Ważnym
zabiegiem wpływającym na dobre rozkrzewienie rozsady jest uszczykiwanie wierzchołków.
Zabieg ten został omówiony w rozdziale 4.4. Aby wyprodukowaną rozsadę, można było
wysadzić na miejsce stałe, należy poddać rośliny hartowaniu. Zbieg hartowania został
omówiony w rozdziale 4.4. Zahartowana rozsada jest krępa, jędrniejsza, ma liście prawidłowo
wybarwione i ukształtowane.
Ochrona roślin ozdobnych została opisana w rozdziale 4.5.
Termin wysadzania rozsady oraz technika sadzenia została omówiona w rozdziale 4.4.

Uprawa i zastosowanie roślin dwuletnich

Cykl rozwojowy roślin dwuletnich jest rozłożony na dwa sezony wegetacyjne. W pierwszym

roku wytwarzają organy wegetatywne w postaci rozety liściowej, a w drugim roku
wytwarzają organy generatywne; kwiaty, nasiona. Do najbardziej znanych roślin dwuletnich
możemy zaliczyć: bratki, stokrotki, niezapominajki, goździki, malwy, naparstnicę.
Rośliny dwuletnie dzięki dużej różnorodności form mają szerokie zastosowanie.
Wykorzystuje się je do jesiennych i wiosennych obsadzeń na kwietniki (bratki, stokrotki,
goździki brodate), do różnych pojemników kwiatowych, do pędzenia pod osłonami,
uprawiane są na kwiat cięty (naparstnice, dzwonki), na rabaty kwiatowe, do większych grup
kwiatowych (miesięcznice, dziewanny, malwy) oraz do suchych kompozycji (miesięcznica,
szczeć draparska).

Ze względu na różną długość cykli wegetacyjnych roślin dwuletnich, możemy wyróżnić

kilka terminów siewu dla poszczególnych gatunków tabela 7.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

Tabela 7. Terminy siewu dla roślin dwuletnich [opracowanie własne]

Wysiew

Termin

Miejsce wysiewu

Gatunki

Wiosenny

V-pierwsza

dekada VI

ciepły inspekt.
Szklarnia.

Malwa,
Naparstnica,
Goździk ogrodowy.

Wiosenny

druga dekada V-
druga dekada VI

ciepły inspekt.
Szklarnia.

Goździk brodaty,
Dzwonek ogrodowy,
Miesięcznica letnia.

Letni

VI-pierwsza

dekada VII

zimny inspekt,
rozsadnik, szklarnia.

Niezapominajka,
Stokrotka.

Letni

VII-VIII

zimny inspekt,
rozsadnik, szklarnia.

Bratek ogrodowy.

Wybierając termin wysiewu, uwzględnia się długość cyklu uprawy poszczególnych roślin

oraz planowany termin kwitnienia. Najszybciej zakwita bratek, po 3- 4 miesiącach, inne
rośliny jak stokrotka, niezapominajka, goździk, zakwitają po 3- 7 miesiącach, malwa,
naparstnica, potrzebują aż 12- 13 miesięcy do zakwitnięcia.

Produkcja roślin dwuletnich opiera się na wyprodukowaniu rozsady i posadzeniu w tym

samym roku do gruntu, aby w przyszłym roku na wiosnę zakwitły. Przygotowanie podłoża
oraz pojemników do wysiewu zostało omówione w rozdziale 4.3. Przed siewem nasion
szczególnie bratków i stokrotek należy zaprawić nasiona (zaprawy nasienne jakie stosuje się
w produkcji ogrodniczej podano w rozdziale 4.3.). Nasiona wysiewa się rzutowo lub
punktowo.

Oprócz uprawy, która przebiega w szklarni, stosuje się technologię uprawy tradycyjnej.

Uprawa ta polega na wysianiu nasion na rozsadniku lub do zimnego inspektu. Kiedy siewki
wytworzą 3- 4 liście rozsadza się je na zagony zastępcze w rozstawie 15 x 20 cm. Rośliny,
które są dostatecznie wyrośnięte wysadzamy na miejsce stałe. Czynność tą wykonujemy
jesienią lub po przezimowaniu na wiosnę, zależnie od gatunku i celu uprawy.

W czasie produkcji rozsady przeprowadzamy niezbędne zabiegi pielęgnacyjne czyli:

podlewanie, odchwaszczanie, nawożenie i ochronę przed chorobami i szkodnikami. Zabiegi
te zostały omówione w rozdziale 4.4.i 4.5. Zimowe warunki wszystkie rośliny dwuletnie
w naszym klimacie znoszą dobrze. Jedynie przy bardzo ostrych i bezśnieżnych zimach mogą
wymarzać, dlatego lepiej jest je przykryć gałązkami drzew iglastych (stroiszem), korą
sosnową lub torfem. Rośliny najpóźniej należy przykryć, kiedy ziemia już płytko
przemarznie, wiosną okrycie zdejmujemy jak najwcześniej.

Uprawa i zastosowanie roślin wieloletnich zimujących w pomieszczeniach

Do grupy tej należą byliny, które w naszym klimacie przemarzają. Najbardziej znane

i uprawiane w naszych ogrodach, które wymagają przechowania to: dalia, mieczyk, begonia,
kanna (paciorecznik). Organy przetrwalnikowe (bulwy, kłącza, korzenie bulwiaste) tych
roślin wykopuje się w końcu września lub na początku października i przechowuje
w pomieszczeniach w różnych warunkach, w zależności od gatunku. Po pierwszych
przymrozkach wykopuje się całe rośliny. Przesuszamy je przez kilka dni w miejscu
zacienionym i dobrze przewietrzonym. Usuwamy łodygi, liście, zamarłe korzenie, resztki
ziemi. W tabeli 8 podano temperatury przechowywania bylin.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

Tabela 8. Temperatury przechowania organów przetrwalnikowych [opracowanie własne autora]

Gatunek

Temperatura

przechowania

Pomieszczenie

Organy przetrwalnikowe

Begonia bulwiasta

8-10ºC

piwnica,

przechowalnia

bulwy

Mieczyk

3-7ºC

piwnica

bulwy

Kanna

5-8ºC

piwnica

kłącza

Dalia

4-5ºC

piwnica

zgrubiałe korzenie bulwiaste

Uprawa Begonii bulwiastej

Wysokość roślin wynosi do 30cm, łodygi i liście mięsiste, owłosione. Kwiaty wyrastają

z kątów liści, kwitnie od maja do jesieni. Begonia lubi gleby żyzne, przewiewne, zasobne
w składniki pokarmowe, a stanowisko nieco zacienione. Ma szerokie zastosowanie jako
roślina rabatowa, na kwietniki, do pojemników wiszących i stojących. Stosowana jest też
jako doniczkowa roślina pokojowa. Na skalę produkcyjną begonię rozmnażamy z nasion.
Nasiona begonii wysiewamy do podłoża w ziemię liściową z domieszką torfu i piasku.
Najlepszy termin siewu, to koniec listopada do lutego. Temperatura podczas kiełkowania
powinna wynosić 20ºC. Siewki pikuje się kilkakrotnie .W końcu maja przesadza się je na
zagony w miejsca półcieniste i pozostają tam do jesieni. Po pierwszych przymrozkach
wykopuje się je i umieszcza w suchych i przewiewnych pomieszczeniach. W następnym roku
oczyszczone bulwy sadzimy w marcu do doniczek. Podpędzone rośliny wysadzamy już
kwitnące na rabaty.

Rozmnażanie wegetatywne polega na podziale bulw, które wykonujemy w kwietniu

po podpędzeniu w ciepłej szklarni i przez sadzonki pędowe, wykonujemy je na przełomie
marca i kwietnia, kiedy zaczynają wybijać pędy. Rozmnażanie wegetatywne jest mało
wydajne i na szeroką skalę nie stosuje się tej metody.

Uprawa mieczyka

Mieczyki uprawia się przede wszystkim na kwiat cięty. Rośliny dorastają nawet do 1,5 m

wysokości i mogą mieć 20 kwiatów. Liście wąskie, mieczowate. Kwitną w zależności od
odmiany – wczesne w lipcu, średniowczesne – lipiec-sierpień, późne – we wrześniu. Lubią
gleby próchniczne, zasobne w składniki pokarmowe dobrze nawiezione obornikiem oraz
przewiewne. Najlepiej rosną na stanowisku słonecznym.

Rys. 20. Rozwój bulw mieczyka. 1

−

bulwa macierzysta, 2

−

bulwa zastępcza, 3

−

bulwy przybyszowe

[Kwietnik nr 3/2001]

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

Bulwy sadzi się do gruntu od połowy kwietnia do pierwszej dekady maja. Głębokość

sadzenia powinna wynosić około 3 krotnej ich wysokości. Przed sadzeniem bulwy mieczyka
zaprawiamy środkiem chemicznym np. Topsin w stężeniu 0,5%, Kaptan - 0,3% przez
15 minut (przeciw chorobom grzybowym). Gleba pod sadzeniem mieczyków powinna być
dobrze przygotowana i bogata w składniki pokarmowe. Zabiegi pielęgnacyjne polegają na
spulchnianiu międzyrzędzi, nawadnianiu, niszczeniu chwastów oraz chorób i szkodników.
Bulwy wykopujemy w 2-5 tygodni po zakończonym kwitnieniu. Zwykle wykopuje się we
wrześniu lub na początku października. Bulwy czyścimy, sortujemy, a chore i uszkodzone
niszczymy. Warunki przechowania podano w tabeli 6. Mieczyki rozmnażamy przez bulwki
przybyszowe. Młode bulwki wysadzamy do zimnego inspektu w marcu. We wrześniu i na
przełomie października wykopujemy bulwy, przechowujemy.

Uprawa kanny, paciorecznika

Są to rośliny trwałe, wysokości 50-150 cm, o krótkim i grubym kłączu. Liście mają duże,

podłużne, sztywne, kwiaty zebrane w kłosy, w barwach purpury, czerwieni, żółci. Nadają się
na kwietniki, rabaty, do tworzenia grup naturalistycznych w parkach. Mają duże wymagania
glebowe. Lubią żyzne, próchniczne i ciepłe gleby, starannie doprawione, stanowisko
słoneczne i lekko zacienione. Pacioreczniki sadzi się na miejsce stałe w drugiej połowie maja
w rozstawie 40-80 cm, zależnie od odmiany. Wymagają intensywnego nawożenia i obfitego
podlewania. Rośliny te rozmnaża się przez podział kłączy. Dzielenie kłączy wykonujemy w
marcu lub na początku kwietnia. Podzielone rośliny pozostawiamy na powietrzu, aby
powierzchnia cięcia zaschła i pokryła się korkiem lub zasypujemy miejsca cięcia roztartym
węglem drzewnym. Do przygotowanych doniczek i ziemi liściowej z dodatkiem piasku,
sadzimy kłącza. Utrzymujemy temperaturę około 18ºC. Do gruntu wysadzamy je w
drugiej połowie maja po uprzednim zahartowaniu (zasady hartowania zostały omówione w
rozdziale 4.6). Pacioreczniki są stosunkowo odporne na choroby i szkodniki.

Uprawa dalii

Są to rośliny o wysokości do 150cm, korzeniach bulwiasto zgrubiałych o rozgałęzionych

łodygach, które są wewnątrz puste. Kwiatostany mają wszystkie barwy. Rośliny te nadają się
do grup naturalistycznych, na kwiat cięty, a odmiany karłowe na rabaty i obwódki. Dalie
udają się na każdej glebie, która jest dobrze nawożona i przepuszczalna. Są wymagające co
do stanowiska, lubią wystawę słoneczną. Do gruntu sadzi się je po przymrozkach
wiosennych, w drugiej połowie maja. Rozstawa zależy od odmiany i przeznaczenia.
Do nasadzeń w terenach zielonych najczęściej sadzi się dalie karłowe w rozstawie 50 x 50 cm.
Odmiany wyższe uprawia się w rzędach na kwiat cięty. Rośliny przywiązuje się do podpór. Aby
roślina kwitła długo i obficie, należy regularnie usuwać przekwitnięte kwiatostany. Dalie
rozmnażamy przez podział bulw korzeniowych (karp), sadzonki zielne i wysiew nasion.
Najprostszą i najszybszą metodą jest podział bulw korzeniowych (karp). Karpy dzielimy
w maju bezpośrednio przed sadzeniem na rabaty. Każda oddzielona część powinna zawierać
co najmniej jeden dobrze wykształcony pąk. Przy sadzeniu całej karpy dalii, pąk
wierzchołkowy powinien być tuż pod powierzchnią ziemi. Umieszcza się je, na usypanych
z ziemi kopczykach na dnie dołka. Rysunek 21 przedstawia prawidłowe sadzenie całej karpy.
Przy sadzeniu pojedynczych bulw, głębokość sadzenia jest większa. Pojedyncze bulwy sadzi
się ukośnie na ściankach przygotowanego dołka. Sposób sadzenia przedstawia rysunek 22.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

Rys. 21. Przedstawia sadzenie całej karpy dalii [6, s. 36]

Rys. 22. Przedstawia sadzenie pojedynczych bulw dalii [6, s. 36]

Chcąc rozmnożyć dalię przez sadzonki zielne, w marcu podpędzamy karpy na zagonach

w ciepłej szklarni. Gdy wybiją pędy (kwiecień), wycinamy je wraz z piętką i wysadzamy
do doniczek. Do gruntu wysadzamy pod koniec maja. Rozmnażanie generatywne stosuje się
tylko dla odmian o kwiatach pojedynczych. Nasiona wysiewamy w marcu na przełomie
kwietnia do szklarni, a młode rośliny wysadzamy w maju lub w czerwcu.

Dalie wykopujemy

po jesiennych przymrozkach, przycinamy pędy 10-20 cm nad ziemią, a karpy dosuszamy
na wolnym powietrzu, zabezpieczając je przed mrozem. Po dosuszeniu zapewniamy warunki
przechowania, podane w tabeli 8.

4.6.2. Pytania sprawdzające

Odpowiadając na pytania, sprawdzisz, czy jesteś przygotowany do wykonania ćwiczeń.

1. Kiedy wysiewamy nasiona roślin jednorocznych wprost do gruntu?
2. Jakie rośliny wymagają światła w czasie kiełkowania?
3. Na czym polega pielęgnacja rozsady?
4. Na czym polega uprawa tradycyjna roślin dwuletnich?
5. Kiedy sadzimy rośliny dwuletnie do gruntu?
6. Jakie są byliny nie zimujące w gruncie?
7. W jakich warunkach należy przechowywać organy przetrwalnikowe bylin?
8. W jaki sposób rozmnażamy begonię?
9. Kiedy sadzimy do gruntu: mieczyka, dalię, begonię i paciorecznika?
10. W jaki sposób rozmnażamy paciorecznika?
11. W jaki sposób sadzimy całe karpy dalii i pojedyncze bulwy?

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

4.6.3. Ćwiczenia

Ćwiczenie 1

Wysadź pojedyncze bulwy dalii.

Sposób wykonania ćwiczenia

Aby wykonać ćwiczenie, powinieneś:

1) rozpoznać bulwy,
2) obejrzeć dokładnie bulwy dalii,
3) określić technikę i głębokość sadzenia,
4) wysadzić bulwy,
5) zaprezentować wyniki ćwiczenia.

Wyposażenie stanowiska pracy:

−

poradnik dla ucznia,

−

bulwy pojedyncze dalii,

−

szpadel,

−

miejsce przeznaczone do sadzenia.

Ćwiczenie 2

Oceń stan roślin dwuletnich zimujących w gruncie.

wiczenie terenowe z podziałem na grupy

Grupa I ocenia stan przezimowania bratków na rozsadniku,
Grupa II ocenia stan przezimowania stokrotek na zagonie bez zabezpieczenia,
Grupa III ocenia stan przezimowania stokrotek na zagonie zabezpieczonych przed mrozem,
Grupa IV ocenia stan przezimowania niezapominajek na zagonie bez zabezpieczenia przed
mrozem.

Sposób wykonania ćwiczenia

Aby wykonać ćwiczenie, powinieneś:

1) ocenić wizualnie stan roślin na rozsadniku i na zagonie,
2) określić liczbę roślin, które przezimowały,
3) opisać stan roślin (w jakiej fazie wzrostu i rozwoju znajdują się rośliny),
4) zaprezentować swoje wyniki ćwiczenia.

Wyposażenie stanowiska pracy:

−

wyznaczone miejsca z roślinami dwuletnimi,

−

arkusze papieru,

−

przybory do pisania.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

Ćwiczenie 3

Dobierz gatunki roślin do tworzenia kompozycji kwiatowych.

Sposób wykonania ćwiczenia

Aby wykonać ćwiczenie, powinieneś:

1) określić wielkość kwietnika,
2) określić gatunki przeznaczone do kompozycji kwiatowych (roczne, dwuletnie,

byliny, nie zimujące w gruncie),

3) sporządzić projekt kwietnika, uwzględniając wymagania: świetlne, glebowe, pokrój oraz

barwę roślin,

4) zaprezentować wyniki ćwiczenia.

Wyposażenie stanowiska pracy:

−

papier milimetrowy i zwykły,

−

ołówek, linijka, gumka, kredki,

−

katalogi roślin ozdobnych.

4.6.3. Sprawdzian postępów

Czy potrafisz:

Tak

Nie

1) wyjaśnić

różnicę

między

roślinami

uprawianymi

siewu

i z rozsady?

2) scharakteryzować zabiegi pielęgnacyjne wykonywane w cyklu

produkcji rozsady?

3) określić terminy siewu roślin dwuletnich?

4) określić warunki przechowania organów podziemnych bylin?

5) określić terminy wysadzania bylin do gruntu?

6) rozpoznać bulwę macierzystą, zastępczą i przybyszową mieczyka?

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

4.7. Zbiór, przechowywanie i transport kwiatów

4.7.1. Materiał nauczania

Przygotowanie kwiatów do sprzedaży w produkcji kwiaciarskiej jest najbardziej

pracochłonną czynnością. Podstawowymi czynnościami jakie należy wykonać jest: cięcie,
sortowanie, przechowywanie i transport.

Zbiór kwiatów

Sposób zbioru i rodzaj użytego narzędzia wiąże się z różnorodnością budowy roślin. Przy

pomocy noża tniemy łodygi zielne, sztywne. W momencie cięcia nóż prowadzimy z dołu
do góry po łodydze tak, aby powierzchnia cięcia była skośna. Wszystkie kwiaty tniemy tuż
nad węzłem. Łodyżki silnie uwodnione możemy uszczykiwać palcami – nasturcja, bratki,
stokrotki. Kwiatostany groszku pachnącego najłatwiej jest wyłamywać z kątów liści, gdzie
łodyga kończy się tarczką. W ten sam sposób możemy zbierać kwiaty nagietka czy astra.
Niektóre rośliny wyrywamy z korzeniami – lewkonia letnia. Korzeni nie obcina się, ułatwiają
one pobieranie wody w wazonie. Kwiaty należy ścinać rano, gdy mają największy turgor.
O trwałości kwiatów decyduje stopień ich rozwoju w momencie zbioru. Faza rozwoju paka,
w które ścina się kwiaty, zależy od gatunku i odmiany, pory roku, warunków uprawy,
upodobań konsumenta oraz od tego czy kwiaty przeznaczone są do bezpośredniej sprzedaży
czy do przechowywania. Większość roślin uprawianych w gruncie ścinamy w pełni
rozwinięte. Kwiaty, które mają kwiatostany w kłosie, ścinamy, gdy dolne kwiaty mają
charakterystyczne dla danej odmiany zabarwienie, przykładem może być mieczyk.

Sortowanie

Kwiaty po zbiorze przenosimy do pomieszczeń, gdzie je sortujemy. Kwiaty rozkłada się

na stołach i dzieli się na wybory według obowiązujących norm. Normy określają długość
łodyg, średnicę kwiatu, długość pąka lub kwiatostanu. Kwiaty wszystkich wyborów muszą
być świeże, zdrowe, bez uszkodzeń.

Przechowywanie

Jest to kolejny etap przygotowania roślin do sprzedaży. Kwiaty możemy przechowywać:

−

wstawiając bezpośrednio do wody o temperaturze 40ºC, a pomieszczenie w którym
znajdują się kwiaty o temperaturze 2-5ºC, gatunki kwiatów, których pąki szybko się
rozwijają wstawiamy do zimnej wody,

−

schładzać na sucho – polega to na pakowaniu kwiatów w folię lub kartony wyłożone folią
i układa się na regały w chłodnym pomieszczeniu,

−

w chłodni - rośliny bezpośrednio po ścięciu bez sortowania przenosi się do chłodni,
pakuje się je w opakowania z folią w temperaturze bliskiej 0ºC,

−

wspomagając środkami chemicznymi – polega to na dodaniu do wody preparatu, który
powoduje spowolnienie procesów życiowych. Jednym z takich preparatów jest polski
produkt Proflovit-Uniwersal oraz holenderski Adural AK.

Transport

Kwiaty przeznaczone do transportu należy ścinać suche i takie też należy pakować.

W kartonach kwiaty powinny być ułożone ściśle jeden obok drugiego, w 1-2 warstwy.
Najlepszy do pakowania kwiatów jest papier woskowany lub celofan. Transport pakowanych
kwiatów ciętych powinien odbywać się bez dostępu światła. Kwiaty drobne i delikatne jak
nasturcja, groszki pachnące, bratki można transportować w płachcie płótna lub chustce.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

Na materiale rozkładamy płasko rośliny kwiatami do środka, a łodyżki na zewnątrz, tworząc
krąg pusty w środku. Na ten pierwszy krąg nakładamy drugi, aż do ułożenia wszystkich.
Na płachcie materiału powstał kwiatowy „obwarzanek”, związujemy przeciwległe brzegi
chusty i podnosimy do góry. Kwiaty we wnętrzu ułożą się delikatnie opierając się łodyżkami
o chustę. Należy również zaznaczyć, że karton podczas transportu powinien być
odpowiednio ustawiony. Niektóre kwiaty np. mieczyki, muszą być przewożone w pozycji
pionowej. Po zakończeniu transportu kwiaty należy:

−

rozpakować,

−

przyciąć końce pędów,

−

luźno umieścić w wodzie,

−

nie wstawiać do jednego pojemnika różnych gatunków.
Kwiaty przeznaczone do obsady kwietników powinny być w doniczkach, w

skrzynkach o takiej wysokości, aby podczas transportu były stabilne, każdy gatunek
oddzielnie. Skrzynki z roślinami umieszcza się na piętrowych stelażach. Wysokości
pomiędzy poszczególnymi piętrami są regulowane, w zależności od wysokości kwiatów.

Koszty produkcji roślin ozdobnych

Prosta technologia uprawy roślin jednorocznych, stosunkowo niskie ceny nasion, łatwość

ich zdobycia, a także możliwość zbioru we własnym zakresie przyczyniły się do
popularyzacji roślin jednorocznych. Koszty uprawy roślin jednorocznych są niskie,
szczególnie uprawianych z siewu wprost do gruntu (rośliny nie wymagają żadnych osłon).
Uprawiając rośliny jednoroczne z rozsady ponosimy są wyższe koszty oraz większe nakłady
pracy. Jest to związane z technologią uprawy roślin z rozsady. Do produkcji niezbędna jest
szklarnia, ponieważ rośliny te w naszym klimacie wysiewane wprost do gruntu, narażone
byłyby na przymrozki. Okres produkcji roślin rozpoczyna się już od grudnia. W tym okresie
należy utrzymać odpowiednią temperaturę, co wiąże się z kosztami ogrzewania. W miarę
potrzeb należy doświetlać, zwiększa się ilość pobieranej energii. Inne koszty jakie należy
ponieść na uprawę to: koszty podłoża, koszty nawozów, koszty zakupu nasion, środków
ochrony roślin, kuwet czy doniczek. Jest to uprawa bardzo czasochłonna, wymaga pikowania
roślin, czasami kilkakrotnego, co przy dużych uprawach wymaga zatrudnienia pracowników
sezonowych. Podobnie jak rośliny uprawiane z rozsady, również rośliny dwuletnie cieszą się
dużą popularnością. Związane jest to, z łatwą technologią uprawy, z sezonowością oraz
niezbyt wysokimi kosztami. Najmniej pracochłonne są rośliny uprawiane z siewu
wprost do gruntu i w związku z tym koszty ich uprawy są najniższe.

4.7.2. Pytania sprawdzające

Odpowiadając na pytania, sprawdzisz, czy jesteś przygotowany do wykonania ćwiczeń.

1. Kiedy należy ścinać kwiaty do sprzedaży?
2. Na czym polega sortowanie kwiatów?
3. W jakich warunkach należy przechowywać cięte kwiaty?
4. W jaki sposób transportuje się kwiaty?
5. Jakie znasz preparaty do dłuższego przechowywania kwiatów?
6. Jakie są koszty związane z uprawą roślin z rozsady?

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

4.7.3. Ćwiczenia

Ćwiczenie 1

Określ fazy rozwojowe kwiatów w momencie zbioru.

Sposób wykonania ćwiczenia

Aby wykonać ćwiczenie, powinieneś:

1) określić fazy zbioru dla wybranych roślin,
2) zapisać spostrzeżenia w zeszycie,
3) zaprezentować wyniki ćwiczenia na forum grupy.

Wyposażenie stanowiska pracy:

−

poradnik dla ucznia,

−

plansze z roślinami, katalogi,

−

kwiaty,

−

arkusze papieru,

−

przybory do pisania.

Ćwiczenie 2

Wykonaj zbiór i sortowanie kwiatów mieczyka.

Sposób wykonania ćwiczenia

Aby wykonać ćwiczenie, powinieneś:

1) określić fazy cięcia mieczyka,
2) wybrać odpowiednie narzędzia do cięcia,
3) wykonać prawidłowe cięcie,
4) przenieść kwiaty do pomieszczenia, gdzie będą sortowane,
5) określić normy dla mieczyków,
6) dokonaj sortowania kwiatów,
7) wstawić do wody i chłodnego pomieszczenia,
8) zaprezentować wyniki ćwiczenia.

Wyposażenie stanowiska pracy:

−

rabaty z uprawą mieczyka,

−

poradnik dla ucznia,

−

sekator, nóż,

−

normy dla mieczyków,

−

wiadro, głęboka kuweta.

Ćwiczenie 3

Przygotuj kwiaty do sprzedaży.

Sposób wykonania ćwiczenia

Aby wykonać ćwiczenie, powinieneś:

1) zgromadzić potrzebne materiały do pakowania kwiatów,
2) określić odległość przewożonych kwiatów do sprzedaży,

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

3) wykonać selekcję roślin do sprzedaży (zwróć uwagę na zdrowotność, wybarwienie kwiatów),
4) dobrać odpowiednie materiały do pakowania w zależności od gatunku roślin,
5) zapakować kwiaty określonych gatunków,
6) odpowiednio oznaczyć oraz określić pozycje w jakiej mają być transportowane,
7) przedstawić wyniki ćwiczenia.

Wyposażenie stanowiska pracy:

−

poradnik dla ucznia,

−

materiał roślinny przeznaczony do pakowania,

−

materiały do pakowania: kartony, folie, bibuły,

−

przybory do pisania.

4.7.4. Sprawdzian postępów

Czy potrafisz:

Tak

Nie

1) wymienić etapy związane z przygotowaniem kwiatów do sprzedaży?

2) wyjaśnić fazy zbioru kwiatów roślin jednorocznych?

3) wyjaśnić zasady sortowania kwiatów?

4) wyjaśnić, na czym polega schładzanie na sucho?

5) scharakteryzować warunki transportu kwiatów?

6) wymienić preparaty przedłużające trwałość kwiatów w wazonie?

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

5. SPRAWDZIAN OSIĄGNIĘĆ

INSTRUKCJA DLA UCZNIA

1. Przeczytaj uważnie instrukcję.
2. Podpisz imieniem i nazwiskiem kartę odpowiedzi.
3. Zapoznaj się z zestawem zadań testowych.
4. Test zawiera 20 zadań o różnym stopniu trudności. Są to zadania wielokrotnego wyboru.
5. Za każdą poprawną odpowiedź możesz uzyskać 1 punkt.
6. Udzielaj odpowiedzi tylko na załączonej karcie odpowiedzi. Dla każdego zadania podane są

cztery możliwe odpowiedzi: a, b, c, d. Tylko jedna odpowiedź jest poprawna; zaznacz ją
znakiem X.

7. Staraj się wyraźnie zaznaczyć odpowiedzi. Jeżeli się pomylisz i błędnie zaznaczysz

odpowiedź, otocz ją kółkiem i zaznacz ponownie odpowiedź, którą uważasz za poprawną.

8. Pracuj samodzielnie, bo tylko wtedy będziesz miał satysfakcję z wykonanego zadania.
9. Kiedy udzielenie odpowiedzi będzie sprawiało Ci trudność, wtedy odłóż rozwiązanie

zadania na później i wróć do niego, gdy zostanie Ci czas wolny.

10. Po rozwiązaniu testu sprawdź czy zaznaczyłeś wszystkie odpowiedzi na karcie

odpowiedzi.

11. Na rozwiązanie testu masz 35 min.

Powodzenia!

ZESTAW ZADAŃ TESTOWYCH

1. Kwiaty jednoroczne wysiewa się do gruntu

a) jesienią.
b) III-IV.
c) VI.
d) II-III.

2. Najlepszym podłożem do wysiewu nasion jest

a) piasek.
b) ziemia liściowa.
c) perlit.
d) torf z piaskiem.

3. Kwiaty dwuletnie przechodzą swój rozwój w ciągu

a) jednego okresu wegetacyjnego.
b) dwóch okresów wegetacyjnych.
c) trzech okresów wegetacyjnych.
d) czterech okresów wegetacyjnych

4. Nasiona kwiatów dwuletnich można wysiewać

a) na rozsadniku.
b) do skrzynek w szklarni.
c) do inspektu.
d) wszystkie odpowiedzi są poprawne.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

5. Zabiegiem niezbędnym w uprawie kwiatów dwuletnich jest

a) podpieranie.
b) hartowanie.
c) okrywanie na zimę.
d) usuwanie przekwitniętych kwiatów.

6. Siewki kwiatów dwuletnich pikuje się

a) do skrzynek w szklarni.
b) na zagonach w szklarni.
c) na zagonach w gruncie.
d) na kwietnikach.

7. Zaprawianie bulw mieczyka przed wysadzeniem stosuje się w celu zabezpieczenia ich

przed
a) chorobami grzybowymi.
b) zbyt obfitym ukorzenieniem.
c) przerwaniem spoczynku.
d) opóźnieniem kiełkowania.

8. Na skalę produkcyjną begonię bulwiastą rozmnaża się

a) przez podział bulw.
b) przez sadzonki.
c) z nasion.
d) „in vitro”.

9. Przez sadzonki pędowe można rozmnażać

a) pacioreczniki i begonie.
b) mieczyki i dalie.
c) pacioreczniki i dalie.
d) dalie i begonie.

10. Najwcześniej wysiewa się nasiona

a) aksamitki.
b) bratka.
c) lobelii.
d) begonii.

11. Roślinami dwuletnimi, które nie przemarzają w drugim roku uprawy i mogą wielokrotnie

kwitnąć są
a) niezapominajka.
b) Stokrotka.
c) goździk brodaty.
d) szałwia błyszcząca.

12. Nakłuwanie liści młodych pędów i pąków kwiatowych oraz ich zwijanie powodują

a) nicienie.
b) mszyce.
c) gąsienice.
d) czerwce.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

13. Choroby wirusowe możemy zwalczać poprzez

a) używanie zdrowego materiału do rozmnażania.
b) termiczne odkażanie nasion.
c) zwalczanie mszyc.
d) wszystkie wymienione sposoby.

14. Rysunek przedstawia objawy porażenia bratka ogrodowego przez

a) mączniaka prawdziwego.
b) szarą pleśń.
c) mączniaka rzekomego.
d) rdzę bratka.

15. Pocieranie lub uszkadzanie pilnikiem twardej łupiny nasiennej to

a) stratyfikacja.
b) moczenie.
c) skaryfikacja mechaniczna.
d) skaryfikacja chemiczna.

16. Kwiaty lewkonii przygotowujemy do sprzedaży w następujący sposób

a) ścinamy sekatorem kwiatostany.
b) wyrywamy całe rośliny z korzeniami
c) uszczykujemy palcami.
d) ścinamy nożem.

17. Rysunek przedstawia

a) sadzenie mieczyka.
b) sadzenie begonii bulwiastej.
c) sadzenie aksamitki.
d) sadzenie dalii.

18. O trwałości kwiatów ciętych decyduje

a) pora cięcia.
b) faza rozwoju pąka w momencie cięcia.
c) sposób wykonywania cięcia.
d) rodzaj ścinanej łodygi.

19. Bulwy mieczyka przechowujemy w temperaturze

a) 15-20ºC.
b) 1-2ºC.
c) 10-15ºC.
d) 3-7ºC.

20. Do środków chemicznych, które stosuje się w celu przedłużenia trwałości kwiatów zalicz

się
a) Adural AK.
b) Florowit.
c) Pirymol.
d) Proflovit.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

KARTA ODPOWIEDZI

Imię i nazwisko..........................................................................................

Uprawa roślin ozdobnych w gruncie

Zakreśl poprawną odpowiedź.

Zadania

Odpowiedź

Punkty

Razem:

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

6. LITERATURA

1. Chlebowski B., Mynett K.: Kwiaciarstwo. PWRiL, Warszawa 1995
2. Cmiel H.: Uprawa roślin ozdobnych. PWRiL, Warszaw 1993
3. Chojnowska E.: Rozmnażamy drzewa i krzewy liściaste. Działkowiec Sp. z.o.o, Warszawa 2004
4. Hessayon D.G.: Kwiaty. Muza SA, Warszaw1997
5. Maier H. O.: Rozmnażanie roślin. Wiedza i życie, Warszawa 2005
6. Marynowska M., Kapusta I.: Rośliny ozdobne ćwiczenia. Hortpress Sp. z.o.o., Warszawa 1999
7. Masternak H., Wiech K.: Jaki to szkodnik jaka choroba. Polski Związek Działkowców,

Warszawa 1988

8. Rośliny ozdobne. WSiP, Warszawa 1970
9. Skąpski H., Dąbrowski Z.: Ogólna uprawa roślin ogrodniczych. PWRiL, Warszawa 1981
10. Stertek.L., Mynett K.: Rośliny ozdobne. Hortpress Sp. z.o.o., Warszawa 1996
11. Stertek.L., Mynett K.: Rośliny ozdobne. Hortpress Sp. z.o.o., Warszawa 1996
12. Spendel J., Układanki roślinne. PWRiL, Warszaw 1988

Czasopisma:
– Mój piękny ogród
– Ogrody
– Działkowiec
– Kwietnik