Tablica 19

Ocaleni z Holocaustu. Pogrom w Kielcach

Dzieci żydowskie uratowane
na

terenie

Lubelszczyzny,

Lublin 1946. Liczbę ocalałych
dzieci szacowano na ok. 5 tys.
Tylko nielicznym udało się
przetrwać

okupację

z

rodzicami

lub

choćby

z

jednym z nich. Część przeżyła
ukrywając się w polskich
domach

(wobec

otoczenia

uchodziły

często

za

osieroconych

członków

rodziny), część w sierocińcach
klasztornych i miejskich.

Spółdzielnia

krawiecka

"Zgoda" im. J. Boruchowicza
we

Wrocławiu,

oddział

kuśnierski,

1946

r.

W

pierwszych latach po wojnie
spółdzielczość

ż

ydowska

przeżywała

swój

rozkwit.

Dominowały

spółdzielnie

branży odzieżowej, skórzanej,
spożywczej i metalowej.

Pogrom w Kielcach. Pogrzeb
ofiar.

ś

ydów

zabijano

drągami,

kamieniami,

strzałami

z

broni

palnej.

Komitet żydowski w Bielawie,
1945/46

r.

Zdecydowana

większość

repatriantów

ż

ydowskich

ze

Związku

Radzieckiego

została

skierowana na tzw. Ziemie
Odzyskane.

W

Bielawie

stanowili

znaczną

część

mieszkańców miasta.

Scena

z

przedstawienia

"Dybuk" w sezonie 1951-56.
Niemal

bezpośrednio

po

zakończeniu

okupacji

niemieckiej odradzało się i
błyskawicznie

rozwijało

ż

ydowskie życie teatralne. Pod

koniec 1950 r. z kilku scen
teatralnych został utworzony
jeden,

kierowany

przez

znakomitą

aktorkę

Idę

Kamińską, Państwowy Teatr
ś

ydowski.

Choinka

w

ż

ydowskim

szpitalu

dziecięcym w Łodzi, lata 50-te. Stan
zdrowotny

ocalałych

dzieci

był

zatrważający.

Wiele

z

nich,

szczególnie

te

mniej

odporne

psychicznie,

wymagało

opieki

psychiatrycznej

i

psychologicznej.

Często

powracały

lęki

okupacji,

obrazy mordów, kryjówek i obozów.
Dlatego jednym z najważniejszych
zadań organizacji żydowskich zaraz
po wojnie było stworzenie dzieciom
warunków powrotu do normalnego
ż

ycia.

W następstwie Holocaustu wszystkie
ośrodki życia żydowskiego w Polsce
zostały zniszczone. Z około 3,5 mln
ś

ydów, mieszkających przed 1939 r.

na terenie II Rzeczypospolitej, w
granicach odrodzonej Polski zagładę
przeżyło zaledwie 50 - 80 tys. Liczba
ta następnie powiększyła się o około
200 tys. śydów, repatriowanych z
ZSRR.

W powojennej Polsce śydzi nie czuli
się bezpiecznie ze względu na
panujące wciąż nastroje antysemickie,
które uległy wzmocnieniu po dojściu
do władzy komunistów. Działo się to
za sprawą mitu o żydowsko-

Page 1 of 3

ś

ydzi w polsce - Wydruk strony

2008-04-19

http://www.zydziwpolsce.edu.pl/panel19.html

Wyrzucano

ich

z

okien,

topiono w rzece, martwych
odzierano z ubrań i butów.

Pogrom w Kielcach. Pogrzeb
ofiar. Do wzięcia udziału w
pogrzebie

ofiar

pogromu

władze

zmusiły

także

aktywnych jego uczestników.

Ocaleni z pogromu śydzi
podczas

uroczystości

obchodów jego 50 rocznicy.
Kielce, 7 lipca 1996 r.

Zniszczona

macewa

na

symbolicznym grobie 8 tys.
ś

ydów z Chełmna, maj 1946.

Niestety, wyzwolenie kraju
przyniosło wzrost nastrojów
antysemickich,

których

ź

ródłem były z jednej strony

udział

wielu

ś

ydów

w

komunistycznym

aparacie

represji, a z drugiej obawa o
to, ze ocaleni śydzi będą
odbierać

swoje

mienie,

przejęte

przez

Polaków.

Jednym z przejawów tych
nastrojów

stało

się

profanowanie

ż

ydowskich

cmentarzy.

Pogrom w Kielcach. Kobieta
płacząca

nad

trumnami

pomordowanych. Ponad pół
wieku temu dokonano tam
zbiorowego mordu ocalałej z
Holocaustu garstki śydów.
Czterdzieści dwie osoby, w
tym małe dzieci i kobiety,
poniosły śmierć a kilkadziesiąt
zostało rannych.

Tablica dla uczczenia pamięci
pomordowanych

ś

ydów.

Znajduje się ona na ścianie

komunistycznym spisku, umacnianego
faktem udziału części śydów w
powołanych przez Związek Radziecki
organach władzy, szczególnie aparacie
bezpieczeństwa. W dniu 4 lipca 1946
roku podczas pogromu zginęły w
Kielcach czterdzieści dwie osoby
narodowości żydowskiej, po tym, jak
posądzono tamtejszych śydów o
dokonanie mordu rytualnego. Pogrom
ten wywołał panikę wśród znacznej
części śydów polskich, z których
tysiące, tracąc nadzieję na lepszą
przyszłość, opuściło kraj.

Ruiny

Wielkiej

Synagogi

na

Tłomackiem

w

Warszawie,

wysadzonej

w

powietrze

przez

Niemców w 1943 r.

Page 2 of 3

ś

ydzi w polsce - Wydruk strony

2008-04-19

http://www.zydziwpolsce.edu.pl/panel19.html

domu przy ul. Planty 7, w
którym rozegrały się tragiczne
wydarzenia.

Tablicę

wmurowano w 1990 r., w 44
rocznicę

pogromu,

z

inicjatywy

Lecha

Wałęsy,

ówczesnego
przewodniczącego

NSZZ

Solidarność.

Page 3 of 3

ś

ydzi w polsce - Wydruk strony

2008-04-19

http://www.zydziwpolsce.edu.pl/panel19.html