FARMAKOLOGIA – WYKŁAD 6

Leki znieczulające ogólnie

! Znieczulenie ogólne:

 aby doszło do prawidłowego znieczulenia ogólnego konieczna jest odpowiednia kolejność oddziaływania na

struktury w układzie nerwowym: kora, ośrodki podkorowe, rdzeń kręgowy i rdzeń przedłużony

 alkohol nie nadaje się jako środek znieczulający ogólnie, gdyż po jego spożyciu zanim dojdzie do znieczulenia

ogólne mięśni dochodzi do zaburzenia ośrodka oddechowego i naczynioworuchowego

 człowiek w głębokim znieczuleniu ma bardzo wąską źrenicę i posiada odruchu rogówkowego

 znieczulenie ogólne – stan odwracalnej utraty przytomności, w którym po osiągnięciu odpowiedniej głębokości

możliwe jest wykonanie zabiegu chirurgicznego bez odruchów obronnych

 stopień głębokości znieczulenia:

 analgezja, anamnezja (działanie eteru na korę mózgową) – utrata świadomości i nie odczuwanie

bólu

 podniecenie (ekscytacja) – całkowite zahamowanie kory
 tolerancja chirurgiczna – stężenie anestetyków narasta, działa na ośrodki podkorowe i pacjent

zapada w sen

 zatrucia – objawy to:

 niedotlenienie
 gwałtowne rozszerzenie źrenicy
 porażenie ośrodka okoruchowego (w związku z tym, iż zlokalizowany jest w pobliżu

ośrodka oddechowego jego porażenie może świadczyć o szybko nadchodzącym
niedotlenieniu → przerwanie podania anestetyku, wyprowadzenie gazu na zewnątrz)

! Rodzaje znieczuleń:

historia

stan obecny

znieczulenie ogólne uzyskuje się przy pomocy jednego

środka, a głębokość znieczulenia regulowana jest przez

manipulację jego stężeniem

znieczulenie ogólne złożone

uzyskuje się przy użyciu kombinacji kilku leków

pojawia się również całościowa premedykacja

 warianty znieczulenia ogólnego złożonego:

 anestezja zrównoważona

 klasyczne połączenie anestetyków dożylnych, wziewnych i innych środków

zwiotczających oraz p/bólowych

 zastosowanie: duże zabiegi operacyjne

 neuroleptanalgezja

 podanie neuroleptyków z opioidem np. droperidol + fentanyl
 uzyskuje się uspokojenie, obojętność i zniesienie bólu
 zastosowanie: małe zabiegi chirurgiczne

 całkowita anestezja dożylna

 rezygnuje się ze środka wziewnego
 najczęstsze połączenia to renifentanyl + propofol

 etapy znieczulenia ogólnego – leki i preparaty

 wprowadzenie do znieczulenia

 podanie anestetyków dożylnie
 inhalacja mieszaniny gazów

 podtrzymywanie znieczulenia

 anestetyk wziewny w mniejszym stężeniu
 opioidy
 środki zwiotczające mięśnie

 wyprowadzenie ze znieczulenia

! Premedykacja:

 podanie przed operacją leków, dzięki którym pacjent powinien być odprężony, wolny od lęku, uspokojony, ale

nawiązujący kontakt, współpracujący

 zapewnia też zmniejszenie zapotrzebowania na środki znieczulające

 „głupi Jaś” = morfina (wprowadza w błogostan, znosi lęk i strach) + atropina (przeciwdziała depresyjnemu

efektowi na ośrodek oddechowy)

 leki stosowane w premedykacji:

 barbiturany
 benzodiazepiny
 opioidy
 neuroleptyki
 leki antycholinergiczne
 leki p/histaminowe

! Mechanizm działania środków wziewnych:

 środki wziewne działają na błony komórek nerwowych
 wzmagają czynności hamujące, hamują impulsy w synapsach

! Cechy idealnego anestetyku:

 szybki początek działania i wybudzenie ze znieczulenia
 dobra sterowność (szybka zmiana głębokości znieczulenia)
 występuje silne działanie p/bólowe, hamowanie odruchó0w i znoszenie napięcia mięśni szkieletowych
 szeroki margines bezpieczeństwa
 brak działania toksycznego w dawkach klinicznych
 ważniejsze właściwości farmakologiczne – ciśnienie cząstkowe anestetyku wziewnego w mózgu i w tkankach

dąży do równowagi z ciśnieniem cząstkowym we krwi

! Anestetyki wziewne:

nowa generacja

stara generacja

ciecze

halotan, enfluran, izofluran,

sewofluran

eter, chloroform, chlorek etylu,

trichloroetylen

gazy

podtlenek azotu, etylen

cyklopropan

 eliminacja anestetyku:

 wziewne ulegają eliminacji przede wszystkim przez płuca
 szybkość eliminacji: podtlenek azotu > halotan

 preparat:

 sewofluran (Sevorane)
 entofluran (Ethrone)

! Znieczulenie dożylne:

 stosowane w celu wprowadzenia do znieczulenia ogólnego
 zawsze wymaga uzupełnienia przy operacjach przez: analgetyk, anestetyki wziewne, środki zwiotczające
 stosowane głównie do znieczulenia ogólnego, nie nadają się do podtrzymywania znieczuleń, ponieważ

większość nie ma działania p/bólowego

 zalety i wady:

 szybko uzyskiwany stan anestezji bez okresu pobudzenia
 zasypianie przyjemne dla pacjenta
 słaba sterowalność znieczulenia – początkowo podaje się małe dawki, następnie ulegają one

zwiększeniu

 brak działania p/bólowego, dodatkowo na skutek odhamowania korowego mogą wzmagać

odpowiedź na bodźce bólowe

 leki stosowane w znieczuleniu dożylnym:

 etiomidat
 propofol
 ketamina

! Leki wspomagające:

 barbiturany: tiopental, metoheksytal
 opioidy: fenantyl, alfenantyl
 benzodiazepiny: midazolam, diazepam, flunitrazepam

 działanie farmakologiczne:

 OUN:

 spadek ciśnienia śródczaszkowego
 działanie hamujące na układ siatkowaty
 spadek przepływu krwi przez mózg

 układ oddechowy:

 depresja oddychania aż do jego zatrzymania

 działania niepożadane:

 może uczynnić ogniska padaczkowe
 hamuje czynność nadnerczy – w sposób odwracalny blokuje wydzielanie aldosteronu i kortyzonu
 nudności, wymioty – stosunkowo często

 przeciwwskazania bezwzględne:

 choroba wieńcowa
 nadciśnienie tętnicze
 niewydolność serca
 stenoza aortalna lub mitralna

 guz chromochłonny nadnerczy
 nieregularna nadczynność tarczycy
 pękniecie macicy lub wypadanie pępowiny
 perforacyjne uszkodzenie oka

 przeciwwskazania względne:

 padaczka
 schorzenia
 zabiegi na gardle, krtani, oskrzelach

 preparaty:

 etiomidat (Etiomidate, Hypnomidate)
 propofol (Diprivan, Propofol, Fresenius)
 ketamina (Calypsal, Ketanest)
 tiopental (Thiopental)

Leki nasenno – uspokajające – patrz: wykład o lekach psychotropowych (wykład 4)