piegus©

Page 1 of 2

Prelekcja 12
Genetyczne podstawy transplantacji

1. Inteligencja – wg Catala



płynna
zależy od struktury i funkcji mózgu i warunkuje koncentrację uwagi, kojarzenie,
tempo pracy umysłowej; max 18-21 lat, potem konsekwentnie spada; testy
bezsłowne, gdzie wykorzystuje się zależności między elementami



skrystalizowana
rozwija się na bazie płynnej, jest wynikiem uczenia się, nabywania doświadczenia,
max 40 lat

2. Iloraz inteligencji – IQ



dzieci – iloraz wieku umysłowego do wieku życia, pomnożony przez 100%



dorośli – iloraz inteligencji tzw. dewiacyjny; skala, w której wynikowi przeciętnemu
dla danej populacji przypisuje się umowną wartość 100, a odchyleniu
standardowemu od przeciętnej – umowną wartość 15, pozwala nam określić IQ w
odniesieniu do populacji



skala inteligencji Wechdera:

 6 słownych – sprawdzenie wiadomości, rozumienie zdań,

arytmetyka, powtórzenie liczb

 5 bezsłownych – klocki, układanie obrazków

ilość punktów z testu jest przeliczana w skali i sumuje się

3. Dermatoglify = linie papilarne



układ naskórkowych listewek na opuszkach palców rąk i stóp, wewnętrznej
powierzchni dłoni



człowiek i inne naczelne



rozwijają się w 13-19 tygodniu życia płodowego



pod koniec 6 miesiąca życia płodowego w pełni ukształtowane



funkcje czuciowe i mechaniczne





prawa Galtona: linie są:



indywidualne (niepowtarzalne)



niezmienne



niezniszczalne

w czasie procesów rozwojowych następuje rozrastanie linii, zwiększenie
długości, wysokości i szerokości, bez naruszenia proporcji naruszenia listewek



układ linii papilarnych jest uwarunkowany przez 3 pary genów współdziałających
zlokalizowanych na różnych chromosomach



wzór linii – cecha jakościowa



liczba listewek skórnych – cecha ilościowa

piegus©

Page 2 of 2



analiza dermatoglifów



delta = trójramiennik = trójpromień; występuje rozwidlona i typowa



linia Galtona – środek wzoru połączony z deltą



indeks RC – liczba linii papilarnych przeciętych przez linię Galtona (dla 1
palca) → cecha ilościowa



indeks TRC = ∑RC (dla 10 palców)



wzór wirowy – 2 delty – 2 indeksy RC; dla 1 wzoru (RC

1

= 15 RC

2

= 10) jeśli

mamy policzyć TRC to uwzględniamy tę wartość wyższą; podwyższony TRC
≈165 → zespółTurnera (fizjologicznie ≈ 129 46,XX; ≈ 146 46,XY); ponadto dla
zespołu Turnera przewaga wzorów wirowych



pętlice łokciowe na opuszkach palców zespół Downa > 82% (fizjol. 46,XX i
46,XY ≈ 65%); ponadto w zespole Dwona w 50-70% przypadków występuje
bruzda poprzeczna (fizjol. 1%)

4. Prawa Snella



antygeny transplantacyjne są warunkowane przez parę genów kodominujących H,h

I.

przeszczepy przyjmowane przez biorcę
HH → HH (+) hh → hh (+)

Hh → Hh (+)

przeszczep izogeniczy lub autogeniczny

II.

przeszczep odrzucany przez biorcę
HH →hh (-)

hh → HH (-)

Hh → HH (-)

Hh → hh (-)

przeszczep allogeniczny

III.

przeszczepy od rodziców (linia czysta) różniących się antygenami
transplantacyjnymi są przyjmowane przez potomstwo (mieszkańce) tych
rodziców
rodzic HH → dziecko Hh (+)

rodzic hh → dziecko Hh (+)

IV.

przeszczepy od potomstwa przyjmowane przez takich samych osobników, a
odrzucane przez rodziców
dziecko Hh → dziecko Hh (+) dziecko Hh → rodzic hh (-)
dziecko Hh → rodzic HH (-)



GVHR – reakcja przeszczep przeciwko gospodarzowi, np. przeszczep allogeniczny
szpiku kostnego: reakcja ze strony komórek przeszczepu na antygeny
transplantacyjne biorcy – zmiany skóry i błon śluzowych, objawy w obrębie wątroby i
układzie pokarmowym