Microsoft PowerPoint - Podstawy_zarzadzania_ELEKTRYCY

Podejmowanie decyzji

jest

•

aktem świadomego wyboru jednego z rozpoznanych
i dostępnych wariantów wyboru

•

procesem stanowiącym ciąg zdarzeń prowadzących
do ostatecznego rozwiązania problemu decyzyjnego, czyli
przechodzimy od sytuacji, w której nie wiemy jak postąpić
do sytuacji, w której mamy określony sposób postępowania

Problem decyzyjny

• odchylenie stanu istniejącego (aktualnego)

od stanu pożądanego

• polega na udzieleniu odpowiedzi na pytanie jak należy

postąpić, aby zniwelować różnice między stanem istniejącym
a stanem pożądanym

zatem wymaga

podjęcia decyzji

Rozwiązanie problemu decyzyjnego

stan pożądany

stan aktualny

problem

Decyzja

•

wolny, nielosowy i świadomy wybór poparty analizą decyzyjną jednego
z przygotowanych wariantów

(A. Czermiński)

•

wiadomy (nielosowy) i oparty o racjonalne przesłanki wybór jednego

z możliwych wariantów przyszłego działania (zachowania się człowieka)
lub grupy ludzi

(M. Bielski)

•

wiadomy i nielosowy wybór z co najmniej dwóch realiów wariantów,

który wyznacza nasze przyszłe zachowania, działania

Ważne:

•

wybór świadomy i nielosowy, czyli mamy prawo (uprawnienia)
wybierać kierując się przy tym określonymi kryteriami (nielosowy)

•

musimy mieć

co najmniej dwa możliwe warianty działania (decyzji),

które muszą być

realne

•

sam wybór ma ograniczony zakres działania, gdyż stanowi jedynie
część podejmowania decyzji (wybór najlepszego wariantu), rozwiązanie
problemu natomiast wiąże się z wyszukaniem i wdrożeniem kierunku
działania prowadzącego do korekty niezadowalającej sytuacji

Jakość decyzji:

•

ujawnia stan całego systemu zarządzania organizacją

• musi być (cechy):

•

podjęta we właściwym czasie

•

realna

•

ekonomiczna

•

skuteczna

Decyzja

jest podstawowym ogniwem systemu

zarządzania organizacją. W niej ujawniają się i współdziałają
wszystkie najbardziej istotne powiązania i sposoby
oddziaływania na uczestników procesów zarządzania

(procesów informacyjno-decyzyjnych)

Elementy decyzji largo – istota decyzji:

•

podmiot decyzyjny

• cel decyzji

• problem decyzyjny

• wolność i wolna wola

• wybór

• odpowiedzialność

• środowisko/kontekst decyzji

• Decyzja sensu stricto

– akt ostatecznego wyboru

• Decyzja sensu largo

– proces, który stanowi ciąg

działań prowadzących do ostatecznego rozstrzygnięcia

Główne czynniki wpływające na decyzję

status
osoby

decydującej

struktura

organizacyjna

informacja

problem

decyzyjny

decyzja

powiązania

ią

wią

nia

ią

nia

ią

Proces (cykl) podejmowania decyzji = cykl decyzyjny

sformułowanie problemu

generowanie rozwiązań

ocena realizacji

ocena i wybór

planowanie działań

działanie

koniec

DECYZJA

potrzeba

Faza I

Faza II

Nie

Tak

•

informacja

(pełna, rzetelna, zrozumiała, kompletna, zwięzła,

terminowa) - są to przetworzone, przeanalizowane

dane - fakty, liczby

i zdarzenia, dzięki którym odbiorca jest poinformowany o stanie realizacji
jego zamówień, dostaw itp. dużą

umiejętnością jest podejmowanie decyzji

w sytuacji

niepełnej informacji oraz skończenie zbierania tych informacji

w odpowiednim momencie (nadmiar może być szkodliwy)

•

struktura organizacyjna

– zcentralizowana, zdecentralizowana

•

osoba decydująca

- kim jest, status tej osoby w firmie (kierownik),

osobowość, percepcja (umiejętność zbierania informacji, kojarzenia
faktów), kwalifikacje, intuicja i doświadczenie, organizacja pracy własnej,
prawo do ryzyka

•

czynnik społeczny wewnątrz firmy

– kwalifikacje, motywacje

podwładnych, ich hierarchia wartości

•

czynniki systemowe spoza firmy

- otoczenie firmy

(konkurenci, klienci, przepisy prawne)

Czynniki wpływające na proces

podejmowania decyzji:

Rodzaje decyzji:

•

indywidualne, organizacyjne (dot. celów i
działań organizacji),

kierownicze (M. Bielski)

•

kierownicze i niekierownicze

• podejmowane w

warunkach:

–

pewności

–

ryzyka

–

niepewności

Racjonalność decyzji

• jej istotą jest

użycie takich metod i środków, które przy

uwzględnieniu istniejących warunków i ograniczeń,
zmierzają do osiągnięcia zamierzonego celu, w sposób
warunkujący uzyskanie optymalnego wyniku

• dostosowanie decyzji do warunków – czyli, aby była to decyzja

najlepsza jaką można podjąć w danych warunkach

Racjonalnie postępuje ten, kto:

• nie działa pod wpływem impulsu, lecz z myślą o dalszych

konsekwencjach

• stosuje skuteczne środki, ich dobór, wystarczającą wiedzę

• kieruje się wartościami przyjętymi w organizacji, zgodnymi

z hierarchią celów tej organizacji

• przestrzega konsekwencji, tzn. posługuje się wypróbowanymi,

znanymi zasadami

Założenia racjonalności według

S. Robbinsa i D. DeCenzo:

Problem

jest jasny,

jedno-

znaczny

Ma być

osiągnięty

jeden

wyraźnie

określony

cel

Znane są

wszystkie

możliwości

i ich skutki

Preferencje

są jasne

i stabilne

Nie ma

ograniczeń

kosztowych

ani

czasowych

Ostateczny

wybór

zapewni

maksyma-

lizację

wyniku

prowadzi to do

Racjonalnego podejmowania decyzji

Racjonalność decyzji składa się z:

• racjonalności metodologicznej

– racjonalności procesu

podejmowania decyzji

• racjonalności rzeczowej

– racjonalności - trafności samej

decyzji

Mogą zaistnieć sytuacje:

•

postępujemy racjonalnie i podejmujemy racjonalną decyzję

•

postępujemy nieracjonalnie (nie przestrzegamy zasad) i dochodzimy
do błędnej decyzji

•

postępujemy racjonalnie, ale nie uzyskujemy trafnej decyzji
(np. z powodu niepełnej informacji)

•

postępujemy nieracjonalnie, ale dochodzimy do racjonalnej, słusznej
decyzji („łut szczęścia”)

W praktyce podejmowanie decyzji sprowadza się
zwykle do wyboru i wdrożenia pierwszego
zadawalającego rozwiązania
(bez analizowania wszystkich możliwości)

ograniczona racjonalność

, która prowadzi

do tego, że wynikiem działań jest decyzja
zadawalająca zamiast optymalnej – wybiera się
rozwiązanie wystarczająco dobre a nie najlepsze

jest to

Tryby podejmowania decyzji

• autokratyczny (jednoosobowo)
• konsultatywny

• grupowy (demokratyczny)

Wybór trybu decydowania zależy od:

• charakteru problemu decyzyjnego

• ilości posiadanych informacji

• stopnia ustrukturyzowania problemu

• prawdopodobieństwa, że decyzja autokratyczna zostanie przyjęta

• stopień motywowania podwładnych do osiągania celów

organizacji

• stopień zgodności interesów między uczestnikami grupy

Konsensus – pożądany efekt grupowego

podejmowania decyzji

Całkowita jednomyślność nie jest celem - rzadko

jest osiągana. Ale

każda jednostka powinna być

w stanie przyjąć logiczną argumentację innych
członków zespołu – wtedy dochodzi się do
konsensusu

Konsensus osiąga się wtedy, gdy członkowie grupy
gotowi są zaakceptować określony pomysł
a decyzja faktycznie może być uznana za grupową

Rady, których należy przestrzegać
w dochodzeniu do konsensusu

• Unikaj narzucania swojego własnego zdania

• Nie zakładaj, że ktoś musi wygrać i ktoś musi

przegrać

• Nie zmieniaj zdania tylko po to, aby uniknąć

konfliktu i osiągnąć harmonię

• Unikaj technik redukujących konflikt, takich jak

głosy większości, obliczanie średniej, rzucanie monety
i targowanie się.