Grupa 1
1.Co to są dupleksy i jak powstają ?
-są to ciała nasunięte, rozbite w trakcie ruchu na szereg wąskich bloków rozdzielonych powierzchniami poślizgu;
rozwój dupleksów związany jest z nasunięciami z odkłucia. Nasunięcie macierzyste towarzyszy warstwie podatnej lub
granicy kompleksów o róznej podatności, a poszczególne łuski rodzą się przez wycięcie z pakietu nasuwającego się,
powierzchnii dzielących uskoków, odcinków tego pakietu normalnym, jednokierunkowym następstwie
stratygraficznym
2.Naprężenie główne, dewiatorowe, ciśnienie litostatyczne
-naprężenie główne są to naprężenia, które działają wzdłuż trzech krawędzi przecięcia płaszczyzn głównych, które
stanowią osie naprężeń głównych; płaszczyzny naprężeń głównych są to 3 płaszczyzny prostopadłe do siebie
naprężeniami normalnymi;

3

2

1











- 3 osiowy stan naprężeń

0

3

2

1













- 2 osiowy stan naprężeń (odkształcenie płaszczyznowe)

0

3

2

1













- 1 osiowy stan naprężeń (tylko ściskanie lub rozciąganie)

Dzięki naprężeniom głównym możemy wyznaczyć





























































































2

cos

2

2

,

2

sin

2

,

3

3

1

3

1

3

1

3

2

1

n

sr

-naprężenie dewiatorowe - różnica wartości największego i najmniejszego naprężenia; naprężenie to powoduje
odkształcenia podłużne i poprzeczne; określa się je ogólnym wzorem

3

1













;

sr











1

1

'

,

sr











2

'

2

,

sr











3

3

'

-ciśnienie litostatyczne – jest to sytuacja, gdy naprężenia są mniej więcej równe; nie dochodzi wtedy do deformacji
ośrodka:

3

2

1











3.Struktury linijne
-struktury linijne (lineacja) jest to liniowo-równoległa cecha skały; zawsze występuje na powierzchnii foliacji; linecje:

- intersekcyjna - powstała na skutek przecięcia się co najmniej dwóch struktur planarnych wyrażona przez
krawędzie ich przecięcia
- mineralna – linijne (równoległe) ułożenie ziaren anizotropowych
- krenulacyjna – gdy powierzchnia foliacji jest drobno sfałdowana
- elongacyjna – wynikająca z wydłużenia
- rys ślizgowych – tworzy się na powierzchniach uskokowych lub fałdów
- budinowa – warstwa bardziej kompetentna (sztywniejsza) znajduje się w otoczeniu warstw mniej
kompetentnych
- mulinowa – powstaje na skutek ściskania warstwy o różnej kompetencji

4.Refrakcja kliważu
-jest to zmiana kąta zapadania kliważu na skutek przejścia kliważu z warstw o mniejszej kompetencji do warstw o
większej

5.Jak wyznaczyć kierunek transportu i zwrot w strefie mylonitycznej ?
-strefa mylonityczna jest to strefa plastycznego ścinania. Tworzą się w niej skały, w których składniki są bardziej
uporządkowane, czyli występuje więźba. Kierunek i zwrot możemy określić po uporządkowaniu składników
(więźbie).

Grupa 2
1.Dewiator naprężeń, lepkość, ciśnienie litostatyczne
-lepkość – jest współczynnikiem proporcjonalności między wartością obciążenia



, a przyrostem odkształcenia





w jednostce czasu

t



:



















t







3

Lepkość zależy od obciążenia



- im większe



, tym większa lepkość; lepkość zależy również od temperatury oraz

ciśnienia otaczającego
2.Struktury w reżimie nasuwczym
-struktury kwiatowe

-koński ogon – w wyniku rozciągania (efekt zanikania uskoku)
-uskok transformujący – uskok zwiąany z rozrostem skrupy ceanicznej
3.Czynniki wpływające na geometirę fałdów o tej samej i różnej lepkości



taka sama lepkość – geometria zależy od:

-od miąższości warstw; im bardziej gruba warstwa, tym wygięcie jest mniejsze i fałd jest bardziej otwarty

-od kontrastu warstw - stosunku

W

A

(A-amplitua, W-promień)



różna lepkość – im większa lepkość, tym fałdy są bardziej wygięte

4.Typy foliacji
- foliacja – płasko-równoległa tekstura w skałach krystalicznych – rozmieszczenie ziaren w sposób warstwowy. Typy:

-foliacja osiowa – równoległa do powierzchni osiowej nowo powstałego fałdu

-foliacja jednorodna – utworzona przez równoległe ułożenie płaskich ziaren mineralnych w skale

-foliacja niejednorodna – utworzona przez pozostałe rodzaje powierzchni nieciągłości:

-kliważ – powierzchnie nieciągłości materii lub struktury

-laminacja – powierzchnie nieciągłości składu mineralnego

5.Czynniki powodujące zjawisko wzmocnienia i osłabienia odkształceniowego
-cykliczne zmiany naprężenia – one mogą spowodować zwiększenie wytrzymałości materiału

Grupa 3
1.Jak ustalić czy w trakcie deformacji doszło do zmiany objętości ?
-po bliznach tensyjnch – jeżeli kąt <45

o

- zmniejszenie objętości; jeżeli kąt >45

o

- zwiększenie objętości

-po szwach stylolitowych – ślad po rozpuszczeniu i odprowadzeniu części skały; obecność szwów świadczy o zmianie
objętości - materiał rozpuszczony jest usuwany
2.Jakie obserwacje pozwalają ustalić obecność uskoków ?
-rysy ślizgowe
-ścięcia Ridla
-zmiany położenia warstw
-przerwanie ciągłości warstwy
-lustro tektoniczne
-zadziory tektoniczne
-struktury ślizgowe z oderwania, z wyorania lub z wycięcia
-bruk morfologiczny
3.Struktury w kruchej strefie ściniania
-ścięcia Ridla – są prostopadłe do powierzchni uskokowej; powstają na skutek pęknięć Ridla – małych pęknieć pod
małym kątem do głównego pęknięcia; stopnie Ridla mają taką samą kinematykę jak ruch poweirzchni uskokowej
-blizny tensyjne – tworzą się w warunkach ścięciowych i ich nachylenie decyduje o zmianie objętości skały
-uskoki – utworzony przez przerwanie ciągłości skał i przesunięcie rozspojonych części wzdłuż powierzchnii
uskokowej; ze względu na działanie naprężeń uskoki dzielimy na: normalne(

1



działa pionowo;

2



,

3



poziomo),

odwrócone (

3



działa pionowo;

1



,

2



poziomo), przesuwcze (

2



działa pionowo;

1



,

3



poziomo ); uskoki pod

względem geometrii dzielimy na: podłużne, poprzeczne, skośne, pionowe, poziome, pochylone; ze względu na
nachylenie uskoku do warstw dzielimy go na syntetyczny i asyntetyczny
4.Izogonowa klasyfikacja fałdów
-izogona jest to odcinek łączący punkty na dwóch powierzchniach warstwy sfałdowanej, które mają jednakowy upad;
dzielimy je na:
-fałdy cieniejące – w przgubie mniejsza miąższość, na skrzydłach większa – izogony bardzo zbieżne
-fałdy równoległe – taka sama miąższość na szkrzydłach i przgubie
-fałdy wysmuklone – większa miąższość w przegubie
5.Na czym polega transpozycja foliacji
-transpozycja foliacji jest procesem prowadzącym do reorientacji mechanicznej foliacji

Grupa 4
1.Struktury w reżimie przesuwczym
-dupleksy
-struktura wymykowa – wysunięcie częsci strukutury do góry – aby rozładować naprężenia przy ciągłym działaniu
kontrakcji
-stos antyformalny – struktura mająca cechy antykliny
-basen – centrum depozycji i basen migrują, dopasowując się do nasunięć, ku zagórzu orogenu
2.Budiny-muliony

-budiny – tworzą się pod wpływem rozciągania zespołu warstw o różnej podatności; jest to podział ławic mniej
podatnych w otoczeniu w otoczeniu podatniejszycha bochenkowe fragmenty, częściowo, lub w całości izolowane od
siebie przez materiał podatniejszy
-muliony – tworzą się pod wpływem ściskania zespołu warstw o różnej kompetencji; są to półkolumnowe obłe żebra
na powierzchniach warstw, rozdzielonę wąskimi zagłębieniami, wzdłuż których biegną wychodnie powierzchni
kliważu
3.Na czym polega i w jakich warunkach zachodzi dynamiczna rekrystalizacja ?
-dynamiczna rekrystalizacja zachodzi pod wpływem naprężeń przy odpowiedniej temperaturze (odpowiadającej
danemu minerałowi); następuje przemiszczenie się atomów w sieci, jednak nie dochodzi do pęknięć; są tylko
plastyczne przejścia w minerale
4.Odkształcenia jednorodne i niejednorodne
-odkształcenie jednorodne – linie proste pozostają proste i równoległe do siebie mimo zmiany kształtu ciała
-odkształcenie niejednorodne – linie pierwotnie proste stają się krzywe w trakcie deformacji; linie nie są do siebie
proste ani rónoległe jak na początku
5.Róznice jednorodne-niejednorodne, rotacyjne-nierotacyjne
-odkształcenie jednorodne – linie proste pozostają proste i równoległe do siebie mimo zmiany kształtu ciała
-odkształcenie niejednorodne – linie pierwotnie proste stają się krzywe w trakcie deformacji; linie nie są do siebie
proste ani rónoległe jak na początku
-deformacja rotacyjna (ścinanie proste) – osie z postępem odkształcenia będą ulegały rotacji; wszystkie elementy
ulegają rotacji w tą samą stronę;
-deformacja nierotacyjna (ścinanie czyste) – rotacja do zgodności z powierzchnią; osie mają ciągle tą samą pozycję w
przestrzeni i nie zmieniły swojego położenia; prostopadłe i równoległe obiety pozostają takie same

Grupa 5
1.W jakich warunkach powstają struktury kwiatowe ?
-struktury kwiatowe są to struktury, które powstały w wyniku deformacji uskoku przesuwczego. Mogą powstać w
wyniku:

-transtensji – ruchu przesuwczo-rozbieżnego, wówczas w wyniku rozciągania tworzy się obniżenie – uskoki
zrzutowe normalne – struktury kwiatowe negatywne
-transpersji – ruchu przesuwczo-zbieznego – pod wpływem ściskania tworzą się nasunięcia – uskoki
odwrócone – struktury kwiatowe pozytywne

Negatywny:

Pozytywny:

2.Parametry odksztalcenia liniowego i ścięciowego



odkształcenie liniowe:

-elongacja:

0

0

1

)

(

l

l

l

l

e







-wydłużenie liniowe: s=1+e

-wydłużenie kwadratowe:





2

2

1 e

s









-eliptyczność:

2

1

s

s

R





odkształcenie ścięciowe:

-





tg



'

2

2





ctg



3.Od czego zależy wytrzymałość ?



od warunków zewnętrznych

- od temperatury – im większa, tym skała szybciej ulega deformacji
- od ciśnienia otaczającego – utwór jest bardziej wytrzymały, im większe jest ciśnienie
- od cisnienia efektywnego – o nim decyduje zawartość cieczy w skale; woda w skale powoduje spadej jej
wytrzymałości
- od izotropowości – obecność anizotropii świadczy o mytrzymałości materiału; gdy kierunek deformacji jest
równoległy do kierunku anizotropii to wytrzymałość jest mniejsza

- od przeobrażeń metamorficznych, które są reakcjami chemicznymi – może wystąpić chemiczne osłabienie skały –
zmniejszczenie jej wytrzymałości



od budowy skały:

- od wielkości ziaren – im bardziej skała drobnoziarnista, tym wytrzymałość większa
- od liczby styków ziaren – im więcej, tym skała bardziej wytrzymała
4.Mechanizmy powstawania fałdów
-fałdowanie ze zginaina – odkształcenie spręzysto-lepkie; przemieszczenia masy skalnej dokonuje się wzdłuż
powierzchni międzyławicowych. Towarzyszą im powstawanie uskoków lub spękań

-fałdowanie ze ścinania - powstanie polega na tym, że przemieszczenia mas skalnych dokonują się wzdłuż gęstych
powierzchni nieciągłości przecinających uławicenie i mniej więcej równoległych do powierzchni osiowych fałdu

-fałdoawnie z płynięcia – płynięcie lepkoplastyczne; występuje w większym lub mniejszym stopniu w każdym
procesie fałdowym; prowadzi do zmian miąższości ławic

-przyczyny fałdowania:

-proste ściskanie

-para sił w płaszczyźnie pionowej

-para sił w płaszczyźnie poziomej

-ruchy pionowe i strome

5.Sposoby propagacji nasunięć
-Tworzy się dzięki występowaniu uskoków ślepych, czyli takich, które nie przecinają powierzchni. Rozwojowi
uskoku ślepego towarzyszy rozwijanie fałdu. Dają one wiele systemów uskokowych.


Grupa 6
1.Teoria Coulomba-Mohra i Griffitha
-teoria Coulomba-Mohra określa spękania ścięciowe. Określa przy jakich naprężeniach dojdzie do zerwania spójności
(kohezji) i tym samym do zniszczenia. Zależność tę wyraża wzór :

n

tg

C













-teoria Griffitha - w każdym materiale sprężystym są rozsiane mikroskopijne szczelinki (szczelinki Griffitha). One
kontrolują proces zniszczenia. W skałach są to drobne pory, styki międzyziarniste, dyslokacje krystalograficzne. Taką
szczelinę przybliżamy wydłużoną elipsą. W doświadczeniach obserwuje się rozwój spękania wzdłuż dużej półosi
elipsy. Na ostrych końcach występuje strefa spiętrzenia naprężeń. (s

T

- naprężenia rozciągające działające na obu

końcach elipsy)

r

d

T







max

Im mniejszy promień wpisanego koła, tym większe naprężenie maksymalne
2.Sposoby określania zwrotu młodnienia sfałdowanych warstw paleontologicznie niemych
-gradacja ziaren – w normalnym położeniu ziarna większe koncentrują się przy spągu warstwy, natomiast
najdrobniejsze przy stropie

-struktury geofekalne – np. występowanie hieroglifów na spągu warstwy
-pęcherzyki gazów – znajdują się w stropie warstwy; powstają w czasie stygnięcia mas; zazwyczaj są to konkrecje
-fałdy pasożytnicze – dzięki nim możemy odróżnić skrzydło normalne od odwróconego. W przypadku skrzydła
normalnego fałdy te mają kształt litery Z, natomiast w skrzydle odwróconym mają kształt litery S
-kąt zapadania kliważu – jeżeli kąt zapada stromiej niż warstwowanie jest to skrzydło normalne, natomiast jeżeli
kliważ zapada bardziej łagodnie niż warstwowanie, jest to skrzydło odwrócone fałdu
3.Wskaźniki kinematyczne w strefie ścinania
-porfiroklasty – bardziej sztywne materiały

-sigmaklasty

-deltaklasty

-odkształcenie ścięciowe – parametr odkształcenia ścięciowego -

'

2

2





ctg



-foliacja
-lineacja
4.Mylonit, supermylonit, pseudotachylit
-mylonit – warstwowana skała, powstała w wyniku dynamicznej rekrystlizacji; skała ta jest uporządkowana
wewnętrznie – posiada więźbę; powstaje w strefach plastycznego ścinania
-pseudotachylit – skała ze szkliwem, mająca nieregularne kształty. Powstaje na skutek stopnienia skał w strefach
uskokowych. W wyniku tarcia wytwarza się duża temperatura. Po jej obniżeniu powstaje struktura szklista.
-supermylonit – skała metamorfizna, kataklastyczna, utworzona w warinkach bardzo silnego metamorfizmu poprzez
proces mylonityzacji
5.Struktury powstające w wyniku interferencji fałdów
-ineterferencja fałdów – jest to nałożenie się ruchów fałdowych. Występuje wielokrotna deformacja i powstają
wówczas następujące struktury:

-kopułowa – interferencja fałdów o prostopadłych do siebie osiach fałdów

-grzybowa

-zygzakowata – interferencja fałdów, w których ośrodki biegną w tym samym kierunku