JBMSZ

17th International Congress of Nutrition
Modern Aspects of Nutrition - Present Knowledge
and Future Perspectives
Vienna, Austria, August 27-31, 2001

3550 uczestników ze 113 krajów

NUTRITION SAFARI 2005

18th International
Nutrition Congress

September 19 - 23, 2005

ICC DURBAN
SOUTH AFRICA

JBMSZ

http://www.puk.ac.za/iuns

287

Sympozja - ustne

1148

Ogółem

824

Postery

5

Sympozjum Azja – ustne

9

Wykłady specjalne - ustne

23

Wykłady plenarne - ustne

Liczba przygotowanych
wystąpień

Rodzaj wystąpienia

2103

2519

Ogółem

41

48

Media

59

75

Osoby
towarzyszące

2003

2396

Zarejestrowa
ni

Przybyli

Zarejestrowani

Polacy:
Iśś, WIHE, UJ, AR Kraków,
AR Poznań, AM Gdynia,
AM Gdańsk, UWM, UMK

Delegaci, którzy opłacili pełną składkę – 48,7%

JBMSZ

Bangkok International Trade & Exhibition
Centre (BITEC)

Pałac Królewski

Tajski Bank Rolny

Nutrition Security for All
4-9 October 2009
BITEC, Bangkok, Thailand

http://www.icn2009.com

19th International Congress of Nutrition 2009

20 ICN - 2013 r. Granada, Hiszpania

JBMSZ

Prezydent IUNS
2005-2009
Dr Richard Uauy
Institute of Nutrition and Food Technology
University of Chile

Prezydent-Elekt IUNS
2005-2009
Dr Ibrahim Elmadfa
Institute of Nutritional Sciences
University of Vienna

Były Prezydent IUNS
2001-2005
Dr Mak Lawrence Wahlqvist
Asia-Pacific Health & Nutrition Center
Monash Asia Institute
Australia

JBMSZ

The New Nutrition Science project

Wspólna inicjatywa:

International Union of Nutritional Sciences

i World Health Policy Forum

5-8.04.2005 Schloss Rauischholzhausen,
Justus Liebig University, Giessen, RFN

Połączenie: „food, nutrition,
cosmological and earth sciences,
telecommunication and other
sciences”. „This will require
imaginative and pluralistic
training and practice.”

JBMSZ

Nutrition science is defined as the

study of food systems, foods and

drinks, and their nutrients and other

constituents, and of their

interactions within and between all

relevant biological social and

environmental systems.

JBMSZ

PASSCLAIM – Process for the Assessment of
Scientific Support for Claims on Foods

Consensus on Criteria
An European Commission Concerted Action Project Coordinated
by ILSI Europe

Badania in vitro – stosowanie linii komórkowych
odpowiadających ludzkim tkankom.
Jest jasno określona ekspozycja dla żywności i składników
żywności.
Są powtarzalne w więcej niż w jednym eksperymencie.
Zwrócenie uwagi na genotyp przy interpretacji wyników badań.
Grupy osób badanych muszą być reprezentatywne dla populacji
ogólnej.

JBMSZ

PASSCLAIM – Process for the Assessment of

Scientific Support for Claims on Foods

Czynniki jakie muszą być brane pod uwagę w badaniach

populacji ludzkiej:

1. Wiek.
2. Płeć.
3. Pochodzenie etniczne.
4. Genotyp odpowiadający badanej funkcji.
5. Czynniki stylu życia – palenie, aktywność fizyczna,

spożycie alkoholu.

6. Cykl menstruacyjny.
7. Zwyczajowa dieta.
8. Czynniki środowiskowe jak np. klimat.

JBMSZ

Wholesome nutrition: a suitable diet for the new

nutrition science project

Claus Leitzman (Institute of Nutrition, Justus Liebig

University, Publ. Hlth. Nutr. 8, 2005)

JBMSZ

Koncepcja „new nutrition science” opierająca się na solidnych
naukowych danych wymaga rekomendacji dla jej praktycznej
realizacji.

„Wholesome nutrition” (zdrowe odżywianie) wypełnia te potrzeby,
ponieważ daje pierwszeństwo (faworyzuje) spożywaniu żywności
z lokalnie rosnących roślin o jak najwyższej jakości.

Jest to korzystne dla zdrowia, atrakcyjne pod względem etycznym

i ekologicznym.

JBMSZ

Definicja „Wholesome nutrition” (zdrowe odżywianie)

Składa się głównie z żywności pochodzenia roślinnego, która w
niewielki sposób została przetworzona, tyle ile tego wymagała.

Zalecane produkty to:
warzywa, owoce, produkty z pełnego ziarna, strączkowe i orzechy,
jak również mleko i produkty mleczne.

Jeśli się zapragnie to niewielkie ilości mięsa, ryb i jaj mogą być
spożywane.

Prawie połowa jedzonej żywności powinna składać się z
nieprzetworzonych produktów (owoce, sałaty, orzechy).

Biorąc pod uwagę zdrowie, celem osiągnięcia zrównoważenia, należy

uwzględniać interakcję żywności i żywienia z
aspektami społecznymi, ekologicznymi
i ekonomicznymi.

JBMSZ

7 rekomendacji „wholesome nutrition” (zdrowe odżywianie)

1. Enjoy your food

.

Ludzie wierzą, że radość jedzenia żywności jest niekompatybilna

ze zdrowiem.
Jakość żywności jest klasyfikowana w trzech kategoriach:
a) smak
b) zdrowie
c) zastosowanie - użytkowanie .
Smakowity posiłek, podany właściwie, wywołuje uczucie
zadowolenia, pozytywne myślenie i dobre samopoczucie. A to
wszystko ma wpływ na ciało i duszę (soul).

WN rozważa cztery aspekty:

a) indywidualne (smak zdrowie i zastosowanie);
b) społeczne (psychologiczne, kulturalne

i etyczne);

c) środowiskowe (ekologiczne);
d) ekonomiczne (rynkowe – handlowe).

2. Choose foods of plant origin

Wiele niezbędnych składników zawartych jest w roślinach w znacznie

większych ilościach niż w produktach pochodzenia zwierzęcego np.
kwasy tłuszczowe n-3 tuńczyk 5000 mg/100 g a w orzechach
ok. 10000/100g.

Ważny aspekt składnika odżywczego to gęstość odżywcza żywności

przetworzonej i nieprzetworzonej.

Problem nadwagi i otyłości – mniejsza wartość energetyczna a ta sama

ilość składników odżywczych.

Problem uwalniania do atmosfery dwutlenku węgla i metanu oraz

związków azotowych – zanieczyszczenie środowiska.

Indie żywią 16% populacji świata mając tylko 8%
zasobów światowych ziemi uprawnej.

JBMSZ

3. Select minimally processed foods

Straty składników odżywczych dla mąki przetworzonej w porównaniu

do mąki zawierającej pełne ziarno sięgają od 53 do 94%.

Zawartość kwercetyny w jabłku sięga 150 mg/100 g a w soku

jabłkowym 5 mg/100 g – strata 97%.

Aspekt ekologiczny – małe zużycie energii, spadek emisji CO

2

i SO

2

,

Aspekt społeczny – kontakt bezpośredni z producentem podczas

sprzedaży na lokalnym targowisku.

4. Favour organic foods

Ten typ produkcji rolnej dobrze usytuowany w Unii

Europejskiej – kraje wiodące ponad 10% upraw Austria, Szwajcaria,
kraje Skandynawskie.

JBMSZ

5. Prefer regional and seasonal foods

Dojrzewanie roślin w optymalnym czasie i wtedy ich zbiór. To pozwala

na produkcję roślinie związków chemicznych podnoszących jej
wartość odżywczą, szczególnie takich jak aromat i kolor.

Aspekty ekologiczne - produkcja gazów cieplarnianych, przewożenie

ładunków na duże dystanse, dlaczego w lecie mamy jeść groszek
z Afryki.

6. Purchase environment-benign packaged foods

Dokonywać zakupów żywności opakowanej w przyjazne opakowania

lub luzem.

Sortowanie opakowań.
Opakowania degradowalne.

JBMSZ

7. Choose fairly traded foods

Fairly - uczciwie, dość, bezstronnie, całkowicie,

czysto, dostatecznie, honorowo, rzetelnie,

słusznie, sprawiedliwie, właściwie

Problem małych gospodarstw, rodzinnych, szczególnie w krajach

o niskich dochodach.

Subsydiowanie żywności.

Ochrona produkcji o niskiej skali.

Jest opracowana definicja – wyjaśnienie, co to znaczy „fair trade”.

Ale chyba najważniejsze to:

Protection of human rights by supporting social equity,

environmental-benign behaviour i economic security.

JBMSZ

Produkty zalecane w WN

Rafinowany
cukier

Słodycze

Wyizolowane
substancje

Gotowe do
spożycia wysoko
przetworzone
produkty

śywność
puszkową

Produkty z
białej mąki

Tłuszcze
rafinowane

Przetwory
mięsne

Alkohol

Orzechy

Nasiona roślin
oleistych

Naturalne
oleje (native)

Masło

Mleko
(produkty)

Mięso, ryby,
jaja

Sól

Miód

Warzywa

Owoce

Produkty
mączne z
pełnego
ziarna

Ziemniaki

Strączkowe

Przyprawy

Unikać

Rzadko

Umiarkowanie

Dużo

Jak dużo i jak często jeść

JBMSZ

Czwartek 22 września - Konferencja Durban IUNS

Sympozjum 5.8

Functional foods

Sympozjum 6.8

Food safety

Piątek 23 września – Konferencja Durban
Wykłady plenarne 10. Process for the assessment of scientific support
for

claims on foods.

Wybrane postery:
Total antioxidant activity and phenolic content in Berberies vulgaris
fruit extract
G. Motalleb et al.
Bioactive peptides in the probiotic kefir. E.F. Farnworth et al.
Development of soy yogurt with inulin and bifido bacteria. Y.G. Navarro
et al.
Studies on flavonoids in Circium aponicum. E.K. Bae
Characteristics of a dietary-fibre-rich product developed from waste
pineapple pulp. K. Tano-Debrah.
Risk analysis of food and drugs interactions. M. Jarosz et al.
Feeding yogurt reduced blood lead among gas station workers. M.
SalehMohamed et al.
Sampling simulation of Sausi Kernels as an indicator for detection and
traceability of GMOS AMAI-Swailem et al

JBMSZ

Pytania i watpliwosci zwiazane z Narodowym Funduszem Zdrowia prosimy kierować bezpośrednio do Funduszu.
Infolinia NFZ działa pod numerem 0 800 392 976 w dni powszednie w godz. od 8.00 do 16.00.

Prześlij nam swoje uwagi dotyczące tego działu/informacji

Twój email:

Adres email Ministerstwa Zdrowia :

[e-mail]

MSZ

Finansowanie ochrony zdrowia w Polsce -

Zielona Księga

Pismo Ministra Zdrowia

Raport Zielona Księga

Recenzje do Zielonej Ksi

ę

gi

Recenzja prof. zw. Huberta Izdebskiego

Recenzja prof. zw. dr hab Krystyny Piotrowskiej-Marczak

Recenzja prof. dr hab. Cezarego W. Włodarczyka

Artykuł przeczytało osób: 8856

MSZ

MINI STER ZDROWIA Warszawa, 21 grudnia 2004 r.

Marek Balicki
Szanowni Pa

ń

stwo!

Mam przyjemno

ść

przekazania do r

ą

k Pa

ń

stwa Raport „Finansowanie ochrony zdrowia w Polsce -

Zielona Ksi

ę

ga", przygotowany na zlecenie Ministra Zdrowia przez Zespół ekspertów kierowany przez

prof. Stanisław

ę

Golinowsk

ą

.

Finansowanie jest jednym z najwa

ż

niejszych problemów współczesnych systemów opieki zdrowotnej.

Trafne okre

ś

lenie kierunków zmian systemowych wymaga dobrej diagnozy sytuacji. Prezentowany

Raport jest pierwszym w ostatnich kilkunastu latach cało

ś

ciowym i kompleksowym opracowaniem na

temat finansowania. Raport pokazuje obraz finansów ochrony zdrowia w relacjach pomi

ę

dzy

poziomem

ś

rodków pochodz

ą

cych z ró

ż

nych

ź

ródeł, a kosztami wytwarzania usług medycznych oraz

popytem na

ś

wiadczenia zdrowotne.

Moim zamierzeniem jest, aby publikacja Raportu zainicjowała szerok

ą

publiczn

ą

debat

ę

na temat

finansowania ochrony zdrowia w Polsce. Efektem debaty powinno by

ć

wypracowanie rekomendacji

dla dalszych zmian systemowych, których celem jest zapewnienie stabilno

ś

ci finansowej i mo

ż

liwo

ś

ci

sprawnego funkcjonowania wszystkich elementów systemu.
Publiczna debata prowadzona przy otwartej kurtynie ułatwi zapoznanie si

ę

i akceptacj

ę

proponowanych zmian przez opini

ę

publiczn

ą

. Wypracowanie rekomendacji umo

ż

liwi przej

ś

cie do

kolejnego etapu porz

ą

dkowania i naprawy systemu ochrony zdrowia w Polsce.

Dzi

ę

kuj

ę

wszystkim członkom Zespołu i ekspertom zaproszonym do współpracy za wysoki

profesjonalizm oraz wysiłek i zaanga

ż

owanie w opracowanie Raportu w tak krótkim czasie.

Mam nadziej

ę

,

ż

e Raport spotka si

ę

z Pa

ń

stwa zainteresowaniem, a publiczna debata

przyczyni si

ę

do dalszych skutecznych działa

ń

poprawiaj

ą

cych funkcjonowanie systemu ochrony

zdrowia w Polsce.

MSZ

Koncepcj

ę

raportu przygotowała Stanisława Golinowska. Ponadto kierowała

pracami zespołu oraz zredagowała dokument ko

ń

cowy.

Prace nad raportem zostały rozpocz

ę

te we wrze

ś

niu a zako

ń

czone w połowie

listopada 2004 r. Finaln

ą

wersj

ę

raportu przygotowała grupa autorska składaj

ą

ca

si

ę

nie tylko

z powołanych członków zespołu, ale tak

ż

e z zaproszonych przez nich ekspertów.

W rezultacie grupa autorska składała si

ę

z nast

ę

puj

ą

cych osób (podano w

kolejno

ś

ci zagadnie

ń

prezentowanych w raporcie):

− Marian Wi

ś

niewski – przychody ze składki zdrowotnej, bilans i projekcja

przychodów,
− Jan Sobiech –

ś

rodki bud

ż

etu pa

ń

stwa,

− Krzysztof Surówka –

ś

rodki jednostek samorz

ą

du terytorialnego,

− Alina Baran –

ś

rodki gospodarstw domowych,

− Izabela Rydlewska – finansowanie ochrony zdrowia przez pracodawców,
− Dorota Kawiorska – przychody i wydatki według narodowego rachunku zdrowia,
− Agnieszka Strzelecka – finansowanie ochrony zdrowia w innych krajach,
− Christoph Sowada – koszty w ochronie zdrowia, metody finansowania

ś

wiadczeniodawców,

MSZ

− Katarzyna Kissimowa – Skarbek – koszty w ochronie zdrowia, koszty
pobytu pacjenta,
− Adam Kozierkiewicz – koszty wynagrodze

ń

personelu medycznego,

− Andrzej Cylwik – rynek farmaceutyczny i koszty leków,
− Witold Ponikło – koszty utrzymania infrastruktury technicznej,
− Justyna Rój – metody finansowania

ś

wiadczeniodawców,

− Agnieszka Sowa – korzystanie ze

ś

wiadcze

ń

zdrowotnych, prognoza

długookresowa,
− Sylwia Nieszporska – wydatki w uj

ę

ciu regionalnym,

− Jadwiga Suchecka – krótkookresowa prognoza wydatków,
− Ewa Kocot – długookresowa prognoza przychodów i wydatków
ubezpieczenia zdrowotnego,
− Stanisława Golinowska – bilans, wydatki publiczne według COFOG,
wydatki
indywidualne,
− Cezary W. Włodarczyk – konsultacje i wewn

ę

trzne recenzje.

MSZ

C. Usługi obce niemedyczne (outsourcing)
- usługi pralnicze,
-

ż

ywienie chorych,

- sprz

ą

tanie,

- utrzymanie terenów,
- dozór obiektów.
Tu uwzgl

ę

dniono tylko cz

ęść

usług obcych

niemedycznych (patrz cz

ęść

1).

109 str.

MSZ

D. Koszty personelu niemedycznego (obsługi)

Stanowi

ą

one 10% kosztów płacowych w placówkach.

Koszty niemedyczne pobytu pacjenta oszacowano w dwóch grupach

ś

wiadczeniodawców: oddzielnie dla grupy placówek publicznych i oddzielnie

dla grupy jednostek sektora prywatnego. Koszty oszacowano na podstawie
dost

ę

pnych danych statystycznych.

Koszty niemedyczne pobytu pacjentów w publicznych sp zoz

Analiza kosztów niemedycznych pobytu pacjenta przedstawiona jest w
rodzajowym układzie kosztów.

Pierwsza pozycja – to koszty

ż

ywienia pacjentów.

109 str.

MSZ

Tabela 49: Koszty

ż

ywienia pacjentów

Wyszczególnienie 1999 2000

2001 2002

2003

ś

ywno

ść

w tys. zł

276 188,05 299 500,00 280 800,00 309 567,46 307 290,0

Udział w kosztach
całkowitych
Jednostek 1,39% 1,52% 1,39% 1,43% 1,43%
Dynamika wzrostu
rok poprzedni =100 -

108,4 93,8 110,2

0,99

111,3 (rok
1999=100)

Ź

ródło: Obliczenia własne na podstawie sprawozda

ń

finansowych

Poniewa

ż

w sprawozdaniu za 2002 r. nie wydzielono kosztu

ż

ywno

ś

ci z grupy

kosztów „zu

ż

ycie materiałów”, trzeba było je oszacowa

ć

. Rozwa

ż

ono dwa mo

ż

liwe

podej

ś

cia oszacowania: na podstawie udziału

ż

ywno

ś

ci w całkowitych kosztach

jednostek w 2001 r. (był to 1,39%), lub udziału w grupie "zu

ż

ycie materiałów"

(stanowił on 7,05%). Wyniki okazały si

ę

porównywalne. Przyj

ę

to podej

ś

cie drugie -

udziału w podgrupie materiałów w 2001 r. Udział kosztów

ż

ywienia pacjenta w latach

1999 – 2003 pozostawał stabilny i wynosił około 1,5%.

109 str.

MSZ

Tabela 56: Koszty niemedyczne pobytu pacjenta w sp zoz w latach 1999 – 2003 w
tys. zł.

Wyszczególnienie 1999 2000 2001 2002 2003

ś

ywienie pacjentów 276 188,05 299 500,00 280 800,00 309 567,46 307 290,0

Udział

ż

ywienia w

kosztach niemedycznych
pobytu pacjenta w sp zoz

7,75% 8,21% 7,76% 8,02%

7,97%

Zu

ż

ycie paliwa 83 023,02 119 900,00 115 500,00 127 332,77 126 396,0

Ogółem 3 563333 3 648679 3 619013 3 857935 3856 194,57

100% 100% 100% 100% 100%

Udział w kosztach
całkowitych sp zoz 17,96% 18,48% 17,86% 17,88% 17,94%

112 str.

MSZ

Tabela 57: Niemedyczne koszty pobytu pacjentów w placówkach niepublicznych
w tys. zł
Rodzaje kosztów 1999 r. 2000 r. 2001 r. 2002 r. 2003* r.

Udział w kosztach
niemed. pobytu
pacjenta

ś

ywienie

Pacjentów 86 300 108 245 136 927 158 141 167 630 9,01%

Ogółem 957793 1201352 1519683 1755125 1860433 100,0%
Udział w
całkowitych
kosztach placówek
niepublicznych

17,74% 17,76% 17,74% 17,81% 17,77% -

Koszty pobytu pacjentów w placówkach niemedycznych oszacowano na około
1,9 mld zł, co daje, w porównaniu z placówkami publicznymi, zbli

ż

ony odsetek

(18%) kosztów całkowitych tych placówek.

113 str.

MSZ

W poszukiwaniu oszcz

ę

dno

ś

ci i ograniczenia kosztów wielu

ś

wiadczeniodawców wprowadziło outsourcing jako form

ę

realizacji takich

czynno

ś

ci jak pranie, sprz

ą

tanie, dostarczenie posiłków pacjentom oraz

remonty. Koszty usług obcych wzrosły (w ramach kategorii pozostałych usług
obcych a

ż

o 38%), poniewa

ż

obejmowały coraz szerszy zakres czynno

ś

ci

oraz wi

ę

kszy zakres placówek. Tymczasem wraz ze wzrostem kosztów

outsourcingu, nie zmniejszyły si

ę

koszty materiałów niemedycznych (np.

koszty pozostałych materiałów wzrosły w 2003 r. w porównaniu do 1999 r. o
28,3%) oraz niewiele zmieniły koszty obsługi. Jednocze

ś

nie zaobserwowano,

ż

e ceny usług obejmowanych outsorcingiem nie zmniejszyły si

ę

.

MSZ

Korzystanie z opieki długookresowej

Instytucje opieki długookresowej obejmuj

ą

zakłady opieku

ń

czo –

lecznicze oraz zakłady piel

ę

gnacyjno – opieku

ń

cze. Instytucje te

znajduj

ą

si

ę

w strukturze resortu zdrowia, a pobyt w nich jest najcz

ęś

ciej

czasowy i nie przekracza jednego roku. W wyj

ą

tkowych sytuacjach

pacjenci pozostaj

ą

w placówkach na stałe lub do czasu otrzymania

miejsca w Domu Pomocy Społecznej. Zakłady opieki długookresowej maj

ą

charakter zarówno placówek publicznych, jak i niepublicznych, w których

ś

wiadczenia finansowane s

ą

ze

ś

rodków Narodowego Funduszu Zdrowia,

natomiast tak zwana opieka hotelowa opłacana jest przez pacjentów.
…………….
Celem funkcjonowania zakładów opieku

ń

czo – leczniczych i piel

ę

gnacyjno

– opieku

ń

czych jest całodobowe udzielania

ś

wiadcze

ń

zdrowotnych

w zakresie leczenia, piel

ę

gnacji i rehabilitacji osób nie wymagaj

ą

cych

hospitalizacji. Ponadto, zakłady te zapewniaj

ą

pacjentom dost

ę

p do

ś

rodków farmaceutycznych i materiałów medycznych, pomieszczenie i

po

ż

ywienie.

158 str.

MSZ

Ś

wiadczenia zakładów opieku

ń

czo – leczniczych i piel

ę

gnacyjno –

opieku

ń

czych finansowane s

ą

z Narodowego Funduszu Zdrowia, podczas

gdy opłaty za pobyt stacjonarny i wy

ż

ywienie wnoszone s

ą

przez

pacjentów. Wi

ę

kszo

ść

tych opłat pochodzi z emerytur i rent pacjentów, co

jest silnie zwi

ą

zane ze struktur

ą

wiekow

ą

klientów zakładów. W przypadku

zakładów opieku

ń

czo – leczniczych cz

ęść

opłat ponoszonych jest równie

ż

z

zasiłków pomocy społecznej. Dane pokazuj

ą

równie

ż

,

ż

e rzadko

ś

ci

ą

jest

pokrywanie kosztów w pełnej wysoko

ś

ci przez pacjentów.

161 str.

MSZ

A. Koszty materiałów niemedycznych obejmuj

ą

nast

ę

puj

ą

ce pozycje

-

ż

ywno

ść

,

- opał i paliwo,
- materiały do remontu i konserwacji budynków i sprz

ę

tu technicznego,

- materiały do utrzymania czysto

ś

ci,

- wyposa

ż

enie,

- materiały biurowe60,
- pozostałe materiały niemedyczne.

Wszystkie wymienione rodzaje kosztów materiałowych niemedycznych poza
kosztami

ż

ywienia i paliwa zgrupowano w kategorii „pozostałe materiały

niemedyczne”. Materiały zwi

ą

zane z funkcjonowaniem kuchni, pralni, kotłowni

równie

ż

zawarte s

ą

w kategorii „pozostałe materiały niemedyczne”. Jest to

znacz

ą

ca cz

ęść

kosztów, stanowi

ą

ca około 20% wszystkich kosztów

materiałowych

ś

wiadczeniodawców. Je

ż

eli w placówkach zastosowano

outsourcing pojawia si

ę

kategoria usługi obce niemedyczne (pralnicze,

sprz

ą

tanie, catering, wywóz nieczysto

ś

ci).

108 str.

MSZ

Istotna jest obserwacja dotycz

ą

ca zmiennych wyja

ś

niaj

ą

cych

kształtowanie si

ę

wydatków na leki. Otó

ż

im ni

ż

sza grupa

dochodowa, tym wi

ę

kszy udział wydatków na leki.

W pierwszej grupie dochodowej stanowi

ą

one blisko 70% wszystkich

wydatków gospodarstw domowych na ochron

ę

zdrowia. W tym

przypadku mo

ż

na wskaza

ć

na analogi

ę

do wydatków na

ż

ywno

ść

,

które stanowi

ą

tym wi

ę

ksz

ą

pozycj

ę

w strukturze wydatków

gospodarstwa domowego, im ono jest biedniejsze*.

* Prawidłowo

ść

ta znana jako prawo Engla pozwala na oszacowanie

elastyczno

ś

ci dochodowej wydatków na

ż

ywno

ść

, czyli wska

ź

nika

relatywnego zmniejszania si

ę

wydatków na

ż

ywno

ść

przy wzro

ś

cie

dochodów o jednostk

ę

.

174 str.

MSZ

Adobe Acrobat 6.0

Zako

ń

czono wyszukiwanie dla:

Dieta

ś

ywienie

ś

ywno

ść

Znaleziono wszystkie

0

5

5

Ilo

ść

stron 228 / na stronie ok. 336 wyrazów.

MSZ

MSZ

Niedo

ż

ywienie a metabolizm leku u człowieka

Lidia Pu

ż

y

ń

ska, Przegl

ą

d Lekarski 1979, 36, 8, 623-626

„Z przegl

ą

du tego wynika tak

ż

e wa

ż

ny wniosek,

ż

e wła

ś

ciwe

ż

ywienie w

praktyce klinicznej odgrywa bardzo istotn

ą

rol

ę

równie

ż

jako czynnik

współdziałaj

ą

cy z leczeniem farmakologicznym.”

„Szczegółowa analiza stanu od

ż

ywienia pacjenta jest wi

ę

c niezb

ę

dna do

przeprowadzenia skutecznego leczenia. Niewła

ś

ciwe od

ż

ywianie, czy

równoczesne pobieranie wielu leków mo

ż

e bowiem przekre

ś

li

ć

ich

wła

ś

ciwo

ś

ci lecznicze, a nawet wywoła

ć

działanie niebezpieczne dla

zdrowia.”

INSTYTUT

ś

YWNO

Ś

CI I

ś

YWIENIA

PAMI

Ę

TAJ O SERCU

MSZ

Główny Inspektor Sanitarny przekazuje informacje Pa

ń

stwowym Wojewódzkim

Inspektorom Sanitarnym.

Wykaz Wojewódzkich Stacji Sanitarno-Epidemiologicznych

wraz z

nazwiskami Inspektorów, adresami, telefonami i adresami stron WWW.

Schemat post

ę

powania i współpracy

w przypadku zagro

ż

enia niebezpieczn

ą

chorob

ą

zaka

ź

n

ą

oraz bioterroryzmem.

Wi

ę

cej materiałów na stronie internetowej Głównego Inspektoratu Sanitarnego w

dziale

"Bioterroryzm"

Informacje o zagro

ż

eniach sanitarno-epidemiologicznych:

Główny Inspektor Sanitarny, ul. Długa 38/40, 00-238 Warszawa
tel. [phone] fax [phone]
e-mail:

[e-mail]

, strona internetowa:

www.gis.gov.pl

MSZ

Rozwój nauki o artykułach żywnościowych

po roku 1870-71 – po wojnie francusko-pruskiej

Często fałszowanie żywności

1879 – Niemcy – ustawa żywnościowa

- 1927

1896 – Austria

1905 – Francja, Szwajcaria

1906 – Stany Zjednoczone Ameryki

1938 – Wielka Brytania

- 1955

1928 – Polska -

1970 Ustawa o warunkach zdrowotnych

żywności i żywienia

2001 Ustawa o warunkach zdrowotnych

żywności i żywienia

MSZ

Pierwszy przepis prawny w Polsce, który stawiał

ś

rodkom

spo

ż

ywczym okre

ś

lone wymagania i regulował sprawy nadzoru -

Rozporz

ą

dzenie Prezydenta Rzeczypospolitej Polski z dnia 28

marca 1928 r. o dozorze nad artykułami

ż

ywno

ś

ci i przedmiotami

u

ż

ytku (Dz.U.RP. Nr 36, poz. 343) wraz z pó

ź

niejszymi zmianami z

dnia 28.12.1934 r. (Dz.U.RP.Nr 110, poz. 977) i dalsze zmiany z
1939, 1946, 1949 r.

Obowi

ą

zywała do 25.11.1970 r.

MSZ

Dz.U. 2001 nr 63 poz. 634

Ustawa z dnia 11 maja 2001 r. o warunkach zdrowotnych

ż

ywno

ś

ci i

ż

ywienia.

Status aktu prawnego:obowi

ą

zuj

ą

cy

Data wydania:2001.05.11
Data wej

ś

cia w

ż

ycie:2001.09.23

Data obowi

ą

zywania:2001.09.23

Uwagi:Art. 41 ust. 5 wchodzi w

ż

ycie z dniem uzyskania przez

Rzeczpospolit

ą

Polsk

ą

członkostwa w Unii Europejskiej. Art. 10 ust. 3,

art. 28 ust. 2, art. 30, art. 36 ust. 6 i art. 48 ust. 1 w zakresie dotycz

ą

cym

systemu HACCP obowi

ą

zuj

ą

od dnia 1 stycznia 2004 r.

Organ wydaj

ą

cy:SEJM

Organ uprawniony:MIN. WŁA

Ś

CIWY DS ZDROWIA

Organ zobowi

ą

zany:MIN. WŁA

Ś

CIWY DS ROLNICTWA

MIN. WŁA

Ś

CIWY DS ZDROWIA

Akty zmienione:

Dz.U. 1963 nr 50 poz. 279 2001.09.23

Dz.U. 1980 nr 3 poz. 6 2001.09.23
Dz.U. 1985 nr 12 poz. 49 2001.09.23
Dz.U. 1997 nr 96 poz. 593 2001.09.23
Dz.U. 1997 nr 141 poz. 943 2001.09.23

MSZ

DZIENNIK USTAW

Warszawa, dnia ???? 2006 r. Nr ?? Poz. ??

USTAWA

z dnia 25 sierpnia 2006 r.

o bezpiecze

ńńńństwie żywnośśśści i żywienia.

Dzie

ł I

Przepisy ogólne i obja

śśśśnienia okreśśśśleńńńń ustawowych

Art. 1.

1. Ustawa określa wymagania i procedury niezb

ędne dla

zapewnienia bezpiecze

ństwa żywności i żywienia zgodnie z

przepisami rozporz

ądzenia (WE) nr 178/2002 parlamentu

Europejskiego i rady z dnia 28 stycznia 2002 r. Ustanawiaj

ącego

ogólne zasady i wymagania prawa

żywnościowego, powołującego

Europejski Urz

ąd do Spraw Bezpieczeństwa Żywności oraz

ustanawiaj

ącego procedury w sprawie żywności ....

MSZ

Dz.U. 1991 nr 91, poz. 408

Wraz z pó

ź

niejszymi zmianami

Ustawa z dnia 30 sierpnia 1991 r. o zakładach opieki zdrowotnej

Dział I: Przepisy wspólne.
Rozdział 2: Szpitale
Art. 20.
1. Szpital zapewnia przyj

ę

temu pacjentowi:

1)

ś

wiadczenia zdrowotne,

2)

ś

rodki farmaceutyczne i materiały medyczne,

3) pomieszczenie i wy

ż

ywienie odpowiednie do stanu zdrowia.

Art. 26.
Przepisy o szpitalach stosuje si

ę

odpowiednio do innych zakładów opieki

zdrowotnej przeznaczonych dla osób wymagaj

ą

cych całodobowych lub

całodziennych

ś

wiadcze

ń

zdrowotnych, chyba

ż

e przepisy ustawy lub innych

ustaw stanowi

ą

inaczej.

MSZ

Rozdział 3: Inne zakłady opieki zdrowotnej.
Art. 32
Zakład piel

ę

gnacyjno-opieku

ń

czy udziela całodobowych

ś

wiadcze

ń

zdrowotnych, które obejmuj

ą

swoim zakresem piel

ę

gnacj

ę

, opiek

ę

i

rehabilitacj

ę

osób nie wymagaj

ą

cych hospitalizacji, oraz zapewnia im

kontynuacj

ę

leczenia farmakologicznego, pomieszczenie i wy

ż

ywienie

odpowiednie do stanu zdrowia, a tak

ż

e prowadzi edukacj

ę

zdrowotn

ą

tych

osób i członków ich rodzin.

Dział II: Publiczne zakłady opieki zdrowotnej
Rozdział I: Przepisy ogólne
Art. 34a
1. Osoba przebywaj

ą

ca w zakładzie opieku

ń

czo-leczniczym i piel

ę

gnacyjno-

opieku

ń

czym ponosi koszty wy

ż

ywienia i zakwaterowania

Rozdział III
Art. 44a
Brak w

ś

ród osób – przeprowadzenie konkursu na stanowisko

MSZ

Kwalifikacja prawna miejsc zwi

ą

zanych z

ż

ywno

ś

ci

ą

i

ż

ywieniem:

Gospodarstwo domowe – ustawy nie stosuje si

ę

do

ś

rodków spo

ż

ywczych

produkowanych, przechowywanych, spo

ż

ywanych i u

ż

ywanych wył

ą

cznie we

własnym gospodarstwie domowym do zaspokajania potrzeb tego gospodarstwa
lub przywo

ż

onych w tym celu z zagranicy.

Zakład – miejsce wykonywania działalno

ś

ci gospodarczej w zakresie produkcji i

obrotu

ż

ywno

ś

ci

ą

.

Zakład

ż

ywienia zbiorowego – miejsce prowadzenia działalno

ś

ci w zakresie

produkcji i obrotu

ż

ywno

ś

ci

ą

.

MSZ

śywność (środek spożywczy) – każda substancja lub
produkt przetworzony, częściowo przetworzony lub
nieprzetworzony, przeznaczony do spożycia przez ludzi, w tym
napoje, gumy do żucia, wodę oraz składniki żywności celowo
dodawane do żywności w procesie produkcji. – każda
substancja lub produkt w rozumieniu art.. 2 rosporządzenia
nr 178/2002.

śywność nie obejmuje środków żywienia zwierząt, żywych
zwierząt, jeżeli nie są wprowadzone do obrotu jako żywność
przeznaczona bezpośrednio dla konsumenta, roślin przed
zbiorem, produktów leczniczych, kosmetyków tytoniu i
wyrobów tytoniowych, środków odurzających i substancji
psychotropowych oraz zanieczyszczeń.

MSZ

MSZ

Jakość zdrowotna żywności – ogół cech i kryteriów, przy pomocy
których charakteryzuje się żywność pod względem wartości
odżywczej, jakości organoleptycznej oraz bezpieczeństwa dla zdrowia
konsumentów.

Wartość odżywcza żywności – przydatność produktów
żywnościowych i złożonych z nich racji pokarmowych do pokrycia
potrzeb organizmu człowieka. Jest funkcją ilości, zbilansowania i
biodostępności składników odżywczych zawartych w żywności.
Określana jest najczęściej dla 100 g części jadalnych lub produktu
handlowego i podawana w tabelach składu i wartości odżywczej
produktów spożywczych lub komputerowych bazach danych.

Szczególna wartość środka spożywczego ze względu na:
a) energię (wartość kaloryczną), niezależnie od tego, czy środek
spożywczy jej dostarcza i w jakiej ilości, lub
b) składniki odżywcze, niezależnie od tego, czy środek spożywczy je
zawiera, czy nie.

Składnik

ż

ywno

ś

ci –

Ka

ż

da substancja wyst

ę

puj

ą

ca w

ż

ywno

ś

ci, w tym substancje dodatkowe i

aromaty, u

ż

yta przy wytwarzaniu lub przygotowywaniu

ś

rodków spo

ż

ywczych,

obecna w gotowym produkcie, nawet je

ż

eli jest ona w zmienionej formie.

Składnik od

ż

ywczy – substancja obecna w

ż

ywno

ś

ci, która po strawieniu i

wchłoni

ę

ciu jest wykorzystywana przez organizm jako

ź

ródło energii, materiał

budulcowy lub regulator procesów zachodz

ą

cych w tkankach. Wyró

ż

nia si

ę

5

podstawowych grup składników od

ż

ywczych: białka, tłuszcze, w

ę

glowodany,

witaminy, składniki mineralne. Niektórzy do składników od

ż

ywczych zaliczaj

ą

tak

ż

e wod

ę

.

Składnik pokarmowy niezb

ę

dny do od

ż

ywiania organizmu człowieka,

zwłaszcza białko, w

ę

glowodany, tłuszcze, witaminy, składniki mineralne.

Składnik pokarmowy – substancja zawarta w po

ż

ywieniu, która mo

ż

e w

organizmie wywoływa

ć

działanie pozytywne lub negatywne.

śywienie – dostarczenie organizmowi pokarmów pobieranych w
stanie naturalnym lub po przetworzeniu na różnorodne potrawy i
napoje w celu utrzymania podstawowych funkcji życiowych,
właściwego rozwoju i stanu zdrowia człowieka.

śywienie człowieka – nauka o charakterze interdyscyplinarnym
badająca wpływ pożywienia na organizm człowieka na poziomie
molekularnym, tkankowym, całego organizmu oraz populacji.

Dieta – pojęcie ogólne oznaczające codzienne pożywienie (racja
pokarmowa, często sposób żywienia się) jednostek lub całych
populacji. Wyróżnia się wiele terminów szczegółowych oddzielnie
definiowanych, w których słowo dieta występuje w połączeniu z
określonym przymiotnikiem.

Dietetyka – nauka o roli żywienia w etiopatogenezie chorób oraz
jego stosowaniu w profilaktyce i terapii.

śywienie parenteralne – pozajelitowe (parenteral nutrition) –
podawanie niezbędnych substancji odżywczych oraz elektrolitów,
pierwiastków śladowych i witamin drogą dożylną. Białko podaje
się w postaci aminokwasów, tłuszcz – w postaci emulsji
tłuszczowych, a węglowodany w postaci glukozy.

MSZ

śywienie dojelitowe (enteral nutrition) – kontrolowane żywienie
drogą dojelitową za pomocą specjalnie zbilansowanych diet,
opartych na składnikach naturalnych i produkowanych na skalę
przemysłową. Diety te zawierają wszystkie składniki odżywcze
oraz elektrolity, pierwiastki śladowe i witaminy, a ich skład,
wartość energetyczna i osmolarność są podawane na
opakowaniu.

śywienie dojelitowe drogą doustną (oral enteral nutrition) –
przyjmowanie drogą doustną zbilansowanych diet leczniczych
produkowanych na skalę przemysłową. Są to diety o różnych
smakach, co pozwala na odpowiednie skomponowanie dziennego
jadłospisu.

śywienie dojelitowe przez zgłębnik (tube enteral nutrition) –
podawanie produkowanych na skalę przemysłową gotowych do
użycia, zbilansowanych diet leczniczych – prze zgłębnik nosowo-
żołądkowy, nosowo-dwunastniczy, nosowo-jelitowy lub przez
zgłębniki wprowadzone do przewodu pokarmowego na drodze
operacyjnej (gastrostomia, jejunostomia), albo z użyciem
gastroskopu (przezskórna endoskopowa gastrostomia).

MSZ

POKRYCIE DOBOWEGO ZAPOTRZEBOWANIA

ENERGETYCZNEGO

Węglowodany

50-65%

Tłuszcze

25-30%

Białka

10-15%

MSZ

Główny Inspektorat Sanitarny zosta

ł

powołany do życia

art. 7 ust. 3 ustawy z dnia 14 marca 1985 r. o Państwowej

Inspekcji Sanitarnej (Dz. U. z 1998 r. Nr 90, poz. 575),

wprowadzonym do w/w ustawy art. 3 pkt 1c ustawy z dnia

26 sierpnia 1999 r. o zmianie ustawy o działach

administracji rządowej oraz niektórych innych ustaw (Dz.

U. z 1999 r. Nr 70, poz. 778).

Główny Inspektorat Sanitarny działa od dnia 1 stycznia

2000 r. tzn. z dniem wejścia w życie rozporządzenia

Ministra Zdrowia z dnia 30 grudnia 1999 r. w sprawie

nadania statutu Głównemu Inspektoratowi Sanitarnemu

(Dz. U. z 1999 r. Nr 111, poz. 1315).

Główny Inspektorat Sanitarny jest centralnym urzędem

administracji rządowej.

MSZ

Akty prawne związane z inspekcją sanitarną:

1. Państwowa Inspekcja Sanitarna.

2. Wymagania higieniczne i zdrowotne żywności,

żywienia i przedmiotów użytku.

3. Higiena środowiska: higiena komunalna, higiena

pracy, higiena radiacyjna oraz higiena dzieci i
młodzieży.

4. Działalność przeciwepidemiczna.

MSZ

MSZ

GŁÓWNY INSPEKTORAT SANITARNY

ul. D

ł

uga 38/40, 00-238 Warszawa

G

ł

ówny Inspektor Sanitarny: Andrzej Wojty

ł

a

tel. [phone]

fax [phone]

e-mail: [e-mail]

http://www.gis.gov.pl

Dz.U. 1954 nr 37 poz. 160

Dekret z dnia 14 sierpnia 1954 r. o Państwowej Inspekcji Sanitarnej.
Status aktu prawnego:

uchylony

Data wydania:

1954.08.14

Data wejścia w życie:

1954.08.25

Data obowiązywania:

1954.08.25

Uwagi:

W zakresie zmiany Dz.U. 1952 nr 37 poz. 160
obowiązywał do 7.10.1991 r.

Organ wydający:

RADA PAŃSTWA

Organ uprawniony:

MIN. ZDROWIA

Organ zobowiązany:

MIN. ZDROWIA
RADA MINISTRÓW
MIN. OBRONY NARODOWEJ
MIN. BEZPIECZEŃSTWA PUBLICZNEGO
MIN. KOLEI
PREZ. RADY MINISTRÓW

Akty zmienione:

Dz.U. 1952 nr 25 poz. 171 1954.08.25

Akty uchylone:

Dz.U. 1946 nr 32 poz. 202 1954.08.25
Dz.U. 1950 nr 6 poz. 54 1954.08.25

Akty uznane za uchylone:

Dz.U. 1939 nr 54 poz. 342 1954.08.25

Dz.U. 1950 nr 39 poz. 359 1954.08.25
Dz.U. 1950 nr 42 poz. 383 1954.08.25
Dz.U. 1950 nr 46 poz. 426 1954.08.25

MSZ

KIEROWNICTWO

GŁÓWNEGO INSPEKTORATU SANITARNEGO

Przemysław Biliński -Zastępca Głównego Inspektora Sanitarnego

Paweł Policzkiewicz

- Zastępca Głównego Inspektora Sanitarnego

Krzysztof Pajączek -

Dyrektor Generalny

Wojciech Dębiński

- Dyrektor Departamentu Przeciwepidemicznego

Maria Suchowiak -

Dyrektor Departamentu Higieny śywienia,

śywności i Przedmiotów Użytku

Izabela Fengler -

Dyrektora Departamentu Higieny Środowiska

Elżbieta Łata -

Dyrektora Departamentu Promocji Zdrowia i Oświaty

Zdrowotnej

Bogusław śulewski

- Dyrektor Departamentu Organizacyjno-Prawnego

Jarosław Fiks

- Dyrektor Departamentu Ekonomiczno Administracyjnego

DEPARTAMENTY GŁÓWNEGO INSPEKTORATU SANITARNEGO

MSZ

DEPARTAMENTY

GŁÓWNEGO INSPEKTORATU SANITARNEGO

Departament Przeciwepidemiczny

Departament Higieny śywienia, śywności i
Przedmiotów Użytku

Departament Higieny Środowiska

Departament Promocji Zdrowia i Oświaty Zdrowotnej

Departament Organizacyjno-Prawny

Departament Ekonomiczno-Administracyjny

MSZ

DEPARTAMENT HIGIENY śYWNOŚCI, śYWIENIA I PRZEDMIOTÓW UśYTKU

Zadania:

1.

Ustalanie priorytetów i kierunków dzia

ł

ań Państwowej Inspekcji

Sanitarnej w zakresie higieny żywności, żywienia i przedmiotów użytku,

2.

Dokonywanie analizy i oceny sytuacji zdrowotnej w zakresie higieny żywności,
żywienia i przedmiotów użytku,

3.

Ustalanie kierunków i koordynowanie nadzoru sanitarnego nad zakładami
produkującymi żywność oraz jej obrotem i importem, a także nad zasadami
racjonalnego żywienia,

4.

Koordynowanie nadzoru sanitarno-higienicznego nad produkcją, importem
i obrotem krajowym w zakresie przedmiotów użytku,

5.

Opracowywanie projektów decyzji Głównego Inspektora Sanitarnego w
zakresie higieny żywności, żywienia i przedmiotów użytku, z wyjątkiem
środków kosmetycznych silnie działających,

6.

Nadzór nad przestrzeganiem przepisów ustawy o warunkach zdrowotnych
żywności i żywienia i aktów wykonawczych wydanych na jej podstawie oraz
rozporządzenia Prezydenta Rzeczypospolitej Polskiej o przedmiotach użytku
i rozporz

ą

dzenia Ministra Opieki Spo

ł

ecznej dotycz

ą

cego produkcji i obrotu

środkami kosmetycznymi.

MSZ

Dz.U. 1985 nr 12 poz. 49

Ustawa z dnia 14 marca 1985 r. o Państwowej Inspekcji

Sanitarnej.

Status aktu prawnego:

obowiązujący

Data wydania:

1985.03.14

Data wejścia w życie:

1985.09.01

Data obowiązywania:

1985.09.01

Organ wydający:

SEJM

Organ zobowiązany:

MIN. ZDROWIA I OPIEKI SPOŁECZNEJ
RADA MINISTRÓW
MIN. KOMUNIKACJI
MIN. OBRONY NARODOWEJ
MIN. SPRAW WEWNĘTRZNYCH

Akty zmienione:

Dz.U. 1970 nr 29 poz. 245 1985.09.01
Dz.U. 1975 nr 16 poz. 91 1985.09.01

Akty uchylone:

Dz.U. 1954 nr 37 poz. 160 1985.09.01

Akty uznane za uchylone:

Dz.U. 1954 nr 37 poz. 161 1986.04.01

M.P. 1955 nr 63 poz. 752 1985.09.01

MSZ

Dz.U. 1936 nr 45 poz. 336

Obwieszczenie Ministra Opieki Społecznej z dnia 9 maja

1936 r. w sprawie ogłoszenia jednolitego tekstu

rozporządzenia Prezydenta Rzeczypospolitej z dnia 10

czerwca 1927 r. o Państwowym Zakładzie Higjeny.

Status aktu prawnego:

nieobowiązujący - przyczyna
nieznana

Data wydania:

1936.05.09

Data wejścia w życie:

1935.04.01

Data obowiązywania:

1935.04.01

Organ wydający:

MIN. OPIEKI SPOŁECZNEJ

Podstawa prawna:

Dz.U. 1934 nr 110 poz. 977

Tekst jednolity dla aktu:

Dz.U. 1927 nr 54 poz. 477

Akty wykonawcze:

Dz.U. 1939 nr 68 poz. 462

MSZ

Oznaczenie zawartości metali w
próbkach środków spożywczych.

ZAKŁAD BADANIA śYWNOŚCI I PRZEDMIOTÓW UśYTKU

Wraz z Pracowniami

MSZ

Kierownik Zakładu:
doc. dr hab. Kazimerz Karłowski
tel. [phone]

ZAKŁAD BADANIA śYWNOŚCI I PRZEDMIOTÓW UśYTKU

Pracownie Zakładu:

Pracownia Higieny śywności

Pracownia Badania Substancji Obcych w śywności

Pracownia Badania Zanieczyszczeń Chemicznych śywności

Pracownia Mikrobiologii śywności

Pracownia Badania Środków Kosmetycznych i Preparatów
Chemii Gospodarczej

Pracownia Badania Tworzyw Sztucznych, Opakowań i
Przedmiotów Użytku.

Pracownia Toksykologii śywności

MSZ

Badania biegłości w zakresie oznaczania zawartości metali
szkodliwych dla zdrowia w środkach spożywczych.

Zakres świadectw wydawanych przez Zakład Badania
śywności i Przedmiotów Użytku, Pracownie Badania
Zanieczyszczeń Chemicznych śywności

MSZ

Pracownia Toksykologii śywności

Badanie związków szkodliwych dla zdrowia występujących

w środkach spożywczych. Opracowywanie metod badań
toksykologicznych i ustalanie ich zakresów dla nowo
wprowadzanych środków spożywczych, dodatków do żywności i
składników przedmiotów użytku. Ocena toksykologiczna
wyników badań substancji dodatkowych do żywności i
składników przedmiotów użytku, a także rejestrowanych leków i
preparatów weterynaryjnych oraz składników pasz.
Opiniowanie nowych składników środków spożywczych i
przedmiotów użytku.

Zakład współpracuje z:

•Joint UNEP/FAO/WHO Food Contamination Monitoring
Programme - Global Environment Monitoring System
(GEMS/Food),

•FAO European Cooperative Research Network on Trace
Elements - Subnetwork E on Trace Elements Status in Food.

MSZ

BADANIA BIEGŁOŚCI W ZAKRESIE OZNACZANIA

ZAWARTOŚCI METALI SZKODLIWYCH DLA

ZDROWIA W ŚRODKACH SPOśYWCZYCH

ORGANIZOWANE PRZEZ ZAKŁAD BADANIA

śYWNOŚCI I PRZEDMIOTÓW UśYTKU,

PRACOWNIĘ BADANIA ZANIECZYSZCZEŃ

CHEMICZNYCH śYWNOŚCI

MSZ

•Koszt udziału w jednym etapie badań wynosi aktualnie 550 zł.
Dla laboratoriów stacji sanitarno-epidemiologicznych badania
są bezpłatne.

•W badaniach uczestniczy ok. 60 laboratoriów z terenu całej
Polski, przede wszystkim stacji sanitarno-epidemiologicznych,
wyższych uczelni i producentów żywności.

•Zainteresowani wzięciem udziału w badaniach proszeni są o
skontaktowanie się z osobami odpowiedzialnymi za ich
realizację.

Zakład Badania śywności i Przedmiotów Użytku PZH
uczestniczy w międzynarodowych badaniach biegłości
organizowanych w tym zakresie przez:

1.Central Science Laboratory, Norfolk, UK, Ministry of
Agriculture, Fisheries and Food w ramach Food Analysis
Performance Assessment Scheme (FAPAS)

2.The Swedish National Food Administration, Trace Elements in
Food Proficiency Testing Programme.

MSZ

MSZ

Dz.U. 2003 nr 167 poz. 1633

Rozporządzenie Ministra Sprawiedliwości z dnia 2 września 2003

r. w sprawie określenia wartości dziennej normy wyżywienia oraz

rodzaju diet wydawanych osobom osadzonym w zakładach

karnych i aresztach śledczych

Status aktu prawnego:

obowiązujący

Data ogłoszenia:

2003.09.25

Data wydania:

2003.09.02

Data wejścia w życie:

2003.10.10

Data obowiązywania:

2003.10.10

Organ wydający:

MIN. SPRAWIEDLIWOŚCI

Podstawa prawna:

Dz.U. 1997 nr 90 poz. 557

Podstawa prawna z artyk.:

Dz.U. 1997 nr 90 poz. 557 art.

109 par. 2

Akty uchylone:

Dz.U. 1999 nr 87 poz. 976

2003.10.10

MSZ

•Opis diety

- nazwa diety
- zastosowanie diety
- zadania diety i jej charakterystyka
- całodzienna racja pokarmowa oraz jej wartość energetyczna i
odżywcza
- sposób modyfikacji diety dla indywidualnych potrzeb
pacjenta
- produkty i potrawy dozwolone i przeciwwskazane
- uwagi technologiczne dotyczące przygotowania potraw i
posiłków dietetycznych dla danej diety
- propozycje potraw na poszczególne posiłki
- przykładowy całodzienny jadłospis z podaniem numerów
potraw z kartoteki
- kartoteka potraw

MSZ

Charakterystyka żywienia dietetycznego

śywienie dietetyczne musi dostarczać wymaganych ilości
energii dla utrzymania masy ciała chorego na prawidłowym
poziomie oraz niezbędnych ilości składników odżywczych.

Dieta powinna:

Oszczędzać chory narząd.

Pokrywać zwiększone zapotrzebowanie na te składniki, które
na skutek choroby organizm utracił.

Pomagać w wyzdrowieniu.

Być pozbawiona składników, których przemiana w organizmie
jest upośledzona.

Nie zawierać składników, na które chory jest uczulony

MSZ

Charakterystyka żywienia dietetycznego

śywienie dietetyczne jest modyfikacją normalnego,
racjonalnego żywienia i to w stopniu najmniejszym i krótko
trwającym.

Zmiany modyfikacji:

Zmiany konsystencji pożywienia.

Zmiany wartości energetycznej lub zawartości składników
odżywczych w diecie lub wyeliminowani produktu na który
organizm jest uczulony.

MSZ

Razem uzyskane wyniki

Nie

tak

7. Czy w jadłospisie jest ciemne
pieczywo lub gruba kasza?

Nie

Tak

6. Czy surówka lub surowe
owoce są przynajmniej w 1
posiłku?

1 lub
żadnym

2-3
posiłkach

5. Czy warzywa i owoce są w:

1-2 lub
żadnym
posiłku

3-4
posiłkach

4. Czy produkty dostarczające
białka zwierzęcego (mięso, ryby,
jaj, sery, mleko, twarogi …) są w:

żadnym
posiłku

1-2
posiłkach

3. Czy mleko, ewentualnie
produkty mleczne są w:

nie

tak

2. Czy przerwy między posiłkami
są dostosowane do liczby
posiłków?

nie

tak

1. Czy liczba posiłków jest
dostosowana do wieku, Pracy?

0 pkt

1 pkt

Punktacja
odtworzonego
jadłospisu

Liczba przyznanych
punktów

Oceniane cechy dziennego
jadłospisu (wg Bielińskiej)

Ocena sposobu żywienia poprzez ocenę punktową jadłospisu

MSZ

MSZ

Leczenie

ż

ywieniowe – leczenie poda

żą

energii, białka, elektrolitów,

pierwiastków

ś

ladowych i witamin w płynach do

ż

ylnych lub w dietach

przemysłowych

Leczenie

ż

ywieniowe

ś

ywienie dojelitowe

ś

ywienie pozajelitowe

Dowóz wszystkich składników

Zespół leczenia

ż

ywieniowego – interdyscyplinarny powoływany przez

dyrektora jednostki słu

ż

by zdrowia

Lekarz
Farmaceuta
Piel

ę

gniarka

Dietetyczka

MSZ

NIEDO

ś

YWIENIE I JEGO NAST

Ę

PSTWA

U 30% chorych prawidłowo od

ż

ywionych – niedo

ż

ywienie rozwija si

ę

po

przyj

ę

ciu do szpitala

70% niedo

ż

ywionych w momencie przyj

ę

cia – niedo

ż

ywienie ulega ono

dalszemu pogł

ę

bieniu po hospitalizacji

Podstawowe przyczyny niedo

ż

ywienia szpitalnego:

Choroba z jej konsekwencjami metabolicznymi
Dieta szpitalna – cz

ę

sto niesmaczna i niskokaloryczna

Głodzenie podczas wykonywania bada

ń

diagnostycznych i w okresie

okołooperacyjnym
Ograniczona sprawno

ść

chorych

Brak wi

ę

kszego zainteresowania tym problemem ze strony piel

ę

gniarek i

lekarzy
Szczególny problem chorzy w wieku podeszłym

Ś

redni czas prze

ż

ycia od rozpocz

ę

cia głodówki – ok. 2 miesi

ę

cy –

ś

mier

ć

po

utracie 40-50% masy ciała
Po urazie, operacji, zaka

ż

eniu –

ś

mier

ć

po utracie 20-30% masy ciała

Głodzenie niepowikłanie - ok. 90% zapotrzebowania energetycznego -
tłuszcz endogenny, po kilku dniach mózg, nast

ę

pnie mi

ęś

nie przestawiaj

ą

si

ę

na utylizacj

ę

ciał ketonowych

HACCP

HAZARD ANALYSIS CRITICAL POINT

(analiza krytycznych punktów kontroli)

metoda składa się z następujących elementów:

1. Identyfikacji zagrożeń i oceny ich istotności oraz związanego
z nim ryzyka (Analizy Zagrożeń).

2. Określenia krytycznych punktów kontroli koniecznych do
eliminowania zidentyfikowanych zagrożeń.

3. Przyjęcia określonych kryteriów dla ustalenia, czy w danym
punkcie krytycznym przebieg procesu produkcji jest pod
kontrola.

4. Wyboru i uruchomienia systemów monitorowania.

5. Podjęcia czynności korygujących, jeżeli kryteria nie są
spełnione.

6. Weryfikacji systemu.

7. Dokumentacji.

MSZ

Krytyczny punkt kontroli - surowiec,
miejsce, postępowanie praktyczne, procedura
lub proces, w którym można zastosować
środki kontrolne dla zapobieżenia zagrożeniu,
zminimalizowania go.

MSZ

Dyrektywa Rady 93/43EEC

art.3. poz. 2.

Ludzie działający w biznesie żywnościowym będą określać każdy krok w
swojej działalności, który jest krytyczny dla zapewnienia bezpieczeństwa
żywności i zapewnienia, że odpowiednie procedury bezpieczeństwa są
identyfikowane, wprowadzane w życie, utrzymywane i oceniane na
podstawie następujących zasad, stosowanych aby rozwinąć system
HACCP (Ocena Ryzyka Krytycznych Punktów Kontroli):

- analizowanie punktów potencjalnego ryzyka żywnościowego w
działaniach biznesu żywnościowego,

- identyfikowanie tych punktów w tych działaniach, gdzie może wystąpić
ryzyko żywnościowe,

-decydowanie, które ze zidentyfikowanych punktów są krytyczne dla
bezpieczeństwa żywności - „punkty krytyczne”,

- identyfikowanie i wprowadzanie w życie skutecznych procedur kontroli
i nadzoru w tych punktach krytycznych; i

- przeglądanie i analizy punktów ryzyka żywnościowego, krytycznych
punktów kontroli i kontrola oraz nadzorowanie procedur okresowo oraz
zawsze kiedy zmieniają się działania w biznesie żywnościowym.

MSZ

Toksykologia żywności – nie odnosi się do żywności tylko, ale raczej
do badania naturalnie występujących toksycznych substancji w
żywności.

śywność

Niekonwencjonalna

Konwencjonalna

Może zawierać bardzo wysokie

Rzadko skażone wysokimi

stężenia naturalnie występujących

ilościami naturalnie

toksyn

występującymi toksynami

MSZ

MSZ

Rodzaje substancji toksycznych (ST) występujących

w żywności

Substancje istniejące naturalnie

Metabolity produkowane na drodze biosyntezy przez

organizmy, będące źródłem żywności w warunkach normalnego
wzrostu.

Metabolity produkowane na drodze biosyntezy przez

organizmy, będące źródłem żywności w warunkach występowania
stresu.

Zanieczyszczenia

ST, które w sposób bezpośredni zanieczyszczają żywność.

ST, które są absorbowane ze środowiska przez organizmy,

będące źródłem żywności w okresie ich wzrostu.

ST, które powstają podczas przygotowania żywności (jej

obróbki).

MSZ

Czynniki

CHEMICZNE

FIZYCZNE

BIOLOGICZNE

środowiskowe

Pestycydy,
nawozy,
metale,
WWA,
Cl-bi- i

trifenyle

technologiczne

środki czystości,
przedmioty użytku,
leki weterynaryjne,
enzymy?,
substancje

powstające
wtórnie

mechaniczne

promieniotwórczość

radionuklidy

promieniowanie

jonizacyjne

Bakterie,
pleśniaki,
pasożyty,
szkodniki
i inne elementy

Schemat klasyfikacji zanieczyszczeń

Grzyby – aflatoksyna B

1

z Aspergillus

flavus – kancerogen wątroby

Mykotoksyny

Ostre zaburzenia, zwykle w przewodzie
pokarmowym np. toksyny produkowane
Staphylococcus aureus, Clostridum
botulinum

Zatrucia patogennymi
bakteriami

Celiakia – białko gluten, fawizm – fasole,
alergia na żywność, zaburzenia wywołane
przez leki – reakcja na sery żółte

Nieprawidłowa wrażliwość
konsumencka

Neurotoksyczne zatrucia małżami, miód
od pszczół zbierających nektar z
Rododendronu.

Toksyny będące wynikiem
nienaturalnych warunków
zwierząt lub rośliny użytej
jako żywność

Zwykle obecne w żywności i wpływające
na każdego, gdy zjedzone w odpowiedniej
ilości (solanina w ziemniakach)

Wrodzone – obecne bez
ingerencji człowieka

Naturalne toksyczne substancje w żywności

MSZ

Np. organiczna rtęć, kadm, ołów,
aluminium, PCB, PBB, opad
radioaktywny

Skażenie środowiska

Fungicydy, herbicydy, antybiotyki

Substancje chemiczne
stosowane w rolnictwie i w
hodowli zwierząt

Znajdujące się jako przypadkowe – wytworzone przez człowieka

Niektóre były dodawane od wieku, inne
są syntetyczne i wymagają testowania

Dodatki do żywności
dodawane celowo –
barwniki, konserwanty i in.

Przypadkowe chemiczne zanieczyszczenia lub skażenie

MSZ

MSZ

Toksyczna substancja Toksyczny efekt

Toksyczna substancja może wywołać efekt toksyczny jedynie
wtedy jeśli jej stężenie jest odpowiednio wysokie.

Często substancje, które są powszechnie obecne i niezbędne
do rozwoju, np. witaminy A i D wywołują efekt toksyczny
przy przyjęciu na poziomie niewiele większym niż ten
potrzebny do optymalnego zdrowego wzrostu i jest znacznie
mniejszy od przyjętego 100 krotnego zwyczajowo przyjętego
dla syntetycznych dodatków żywności.

MSZ

Terminy

Ostra toksyczność (acute toxicity) – toksyczna odpowiedź,
często od razu, wywołana przez pojedynczą ekspozycję (np.
cykuta z Cicuta virosa – śmierć krowy dużo wcześniej niż
przezucie do końca zjedzonej rośliny. Wyrażana jest przez
LD

50

.

LD

50

(dosis letalis) – dawka substancji toksycznej, której

działanie powoduje śmierć połowy intoksykowanych zwierząt,
wyrażona w mg/kg masy zwierzęcia (najczęściej w przeliczeniu
na szczura)

Chroniczna toksyczność (chronic toxicity) – odnosi się do
efektu, który jest wynikiem pewnego czasu działania
substancji toksycznej, np. rak. Testowanie wymaga podawania
testowanej substancji przez 20-24 miesiące gryzoniom
(szczurom).

TD

50

(tumour dose

50

) – ilość karcinogenu potrzebna do

wywołania raka u 50% w grupie eksponowanych zwierząt.

MSZ

Test subchronicznego podawania (subchronic feeding test) – 90
dni badań toksykologicznych u odpowiedniego gatunku zwierząt.
Służy do określenia MTD.

MTD (maximum tolerated dose) – największy poziom testowanej
substancji podawanej zwierzęciu bez wywołania widocznych
toksycznych objawów.

PTWI (Provisional Tolerable Weekly Intake) tymczasowe
tolerowane tygodniowe pobranie

ADI (acceptable daily intake) – dla nie karcinogenów 1/100
NOAEL

NOAEL (no observable adverse effect level) - dopuszczalne
dzienne pobranie jest to wyrażona w mg/kg masy ciała ilość danej
substancji pobierana w ciągu dnia z żywnością, wodą, powietrzem,
lekami itp., która według aktualnego stanu wiedzy zapewnia pełną
nieszkodliwość dla organizmu człowieka.

Tolerancja – wyrażona w mg/kg produktu oznacza maksymalną
zawartość pozostałości pestycydu w żywności prawnie
akceptowaną w danym kraju

MSZ

Toksykologia porównawcza (comparative toxicology) –
wprowadzona przez International Food Biotechnology Council i
FDA.

Dotyczy badań porównawczych stężenia naturalnie
występujących toksyn (obecnych wewnętrznie) w nowych
rodzajach żywności w stosunku do tradycyjnych
odpowiedników nowej żywności.

MSZ

Nadmierne wydalanie szczawianów z
moczem

Szczawiany

Rabarbar

Uniemożliwienie wbudowania jodu w
pierścień tyrozyny lub tyroniny i
wytwarzanai tyroksyny

Tiocyjaniany- goitryna

Krzyżowe -
kapustne

Fawizm – anemia hemolityczna

Wicyna,konwicyna

Fasole

Uszkodzenia erytrocytów i komórek
przewodu pokarmowego

hematuglutininy

Strączkowe
rośliny

Zaburzenia ze strony przewodu
pokarmowego

Solanina

Zielone
ziemniaki

Rak

Nitrozoaminy

Niektóre ryby,
mięso, sery

Mrowienie, cierpnięcie, zdrętwienie,
osłabienie mięśni, paraliż oddechowy,

Zależne od jedzenia
Gonyaulax

Małże

Skażenie cykutą

Zależnie od jedzenia
pietrasznika plamistego

Przepiórki

Zaburzenie oddychania tkankowego

Cyjanek

Migdały,
kasawa i in.

Podwyższenie ciśnienia krwi, zwiększenie
działania inhibitorów monoaminooksydazy

Tyramina

Niektóre sery

Oddziaływanie na centralny i obwodowy
system nerwowy

5-hydroksytyramina,
adrenalina, noradrenalina

Banany i inne
owoce

Efekt

Aktywny czynnik

Źródło

MSZ

Ryzyko kancerogenezy według HERP (human

exposure rodent potency)

Wylicza się go jako stosunek poziomu ekspozycji człowieka
(mg/kg masy ciała) do TD

50

(mg/kg masy ciała) i rezultat

jest następnie mnożony przez 100.

Wyliczono, że 99,99% całkowitej ilości pobranych typowych
(najczęstszych) kancerogenów jest pochodzenia naturalnego.

MSZ

Wg Gold L.S. I wsp. (1992)Rodent carcirogens : setting priorities. Science
258:261-265.

EDB etylenodibromek, pestycyd, zakazany

Alar - zakazany

0,0002

0,0004

0,0002

0,001

0,003

0,004

0,03

4,7

PCB, dzienne spożycie (daily dietary intake)

EDB, dzienne spożycie

Alar, 1 jabłko (230 g)

Woda wodociągowa, 1 l (chloroform)

Gotowany boczek, 100 g (nitrozoaminy)

Najgorsze źródło wody w Dolinie Krzemowej (trójchloroetylen)

Masło orzechowe (jedna kanapka) (aflatoksyna)

Jeden kieliszek wina (etanol)

HERP

(%)

Dzienne narażenie człowieka (daily human exposure)

Średnie stężenie kadmu w sałacie uprawianej w ogrodach działkowych w
ostatnim pięcioleciu (1994-98)

MSZ

DZ. U. R.P. 22.06.2001 nr 63 poz. 634 z dnia 11 maja 2001 r. o

warunkach zdrowotnych żywności i żywienia

Pojęcie – nowej żywności

Rozdz. 1. Przepisy ogólne

Art. 2. Ustawy nie stosuje się do:

26) nowa żywność – substancje lub ich mieszaniny, które dotychczas nie

były wykorzystywane do żywienia ludzi, w tym środki spożywcze,
używki lub ich składniki:

a) zawierające lub składające się z genetycznie zmodyfikowanych

organizmów albo ich fragmentów, określonych w odrębnych
przepisach,

b) otrzymane z organizmów o których mowa w lit a), ale ich

niezawierąjące,

c) o nowej lub celowo zmodyfikowanej podstawowej strukturze

molekularnej,

d) wyizolowane z mikroorganizmów, grzybów lub wodorostów lub

składające się z nich,

MSZ

e) składające się z roślin lub uzyskane z roślin lub ze zwierząt, z

wyjątkiem żywności i składników żywności otrzymanych przy
zastosowaniu tradycyjnych metod rozmrażania lub hodowli

f) poddane procesowi technologicznemu niestosowanemu

dotychczas, powodującemu istotne zmiany ich składu lub
struktury, który wpływa na wartość odżywczą, metabolizm i
zawartość niepożądanych substancji

Rozdz. 2. Art. 11.1. Nowa żywność nie może:
1) Stanowić zagrożenia dla zdrowia lub życia człowieka oraz

środowiska,

2) Różnić się od żywności lub składników żywności, które ma

zastąpić, w stopniu powodującym, ze jej użycie lub spożycie
byłoby niekorzystne ze względów zdrowotnych lub
żywieniowych.

MSZ

Wg Gertig i Gawęcki (Słownik Terminów śywieniowych, PWN
2001)

śywność ekologiczna (ecological food) – produkty spożywcze o obniżonym
poziomie zanieczyszczeń chemicznych. Jest produkowana na terenach
pozaemisyjnych z surowców pozyskiwanych w gospodarstwach rolnych,
stosujących alternatywne metody produkcji (ekologiczne, biodynamiczne,
zintegrowane)

śywność funkcjonalna (functional food) – żywność zawierająca jeden lub
kilka składników (nie będących składnikami odżywczymi), których działanie
wywołuje selektywny i pozytywny efekt w odniesieniu do określonej funkcji
organizmu człowieka.

śywność lecznicza (nutraceutyk) –(nutraceutical) – produkt będący
skoncentrowanym źródłem jednego lub więcej składników odżywczych,
który ma charakter preparatu farmaceutycznego i wywiera korzystne skutki
zdrowotne.

śywność ochronna – żywność profilaktyczna, prozdrowotna (protective
food) – produkty spożywcze obfitujące w składniki odżywcze, których
niedobory występują najczęściej, względnie o zmniejszonej wartości
energetycznej lub zawartości składników, których nadmierna podaż
żywnością przyczynia się do rozwoju chorób, np. typu light,
wysokobłonnikowa, niskosodowa, bezcholesterolowa itp...

MSZ

MSZ

Wg Gertig i Gawęcki (Słownik Terminów śywieniowych, PWN
2001) cd.

śywność wygodna (convenient food) – produkty spożywcze otrzymywane w
wyniku takiego przetwarzania surowców, które umożliwia konsumentowi
szybkie przygotowanie z nich posiłków; porcjowane i pakowane w sposób
szczególnie dogodny dla konsumenta.
Wyróżnia się m.in.
produkty: gotowe do odróbki termicznej (ready to cook),
gotowe do podgrzania (ready to heat),
gotowe do spożycia (ready tp eat)

Wg Paulus’a

śywność wygodna – produkty spożywcze otrzymywane w wyniku
przetwarzania surowców z wykorzystaniem operacji zalecanych przez
dobra praktykę technologiczną, które nadają wyrobom pożądaną
trwałość i umożliwiają szybkie przygotowanie z nich – lub w połączeniu
z innymi składnikami bezpiecznych posiłków.

Stopień przetworzenia – żywność gotowa do:

Obróbki wstępnej (ready to process)

Obróbki kulinarnej (ready to kitchen)

Obróbki termicznej (ready to cook)

Podgrzania (ready to heat)

Spożycia (ready to eat)

MSZ

Wg Cynthia Taft Bayerl

śywność funkcjonalna – substancja albo część żywności, która
rozważana może być jako dostarczająca oprócz medycznych albo
zdrowotnych korzyści również podstawowe żywieniowe, poprzednio
określane jako nutraceutyki.

MSZ

Mogą obniżać ryzyko wystąpienia
prostaty

Pomidory i
przetwory

Likopen

Neutralizacja wolnych rodników

Różne warzywa

Beta-karoten

Udział w podtrzymywaniu zdrowego
widzenia

Zielone warzywa

Luteina

Neutralizacja wolnych rodników,
mogących powodować uszkodzenia
komórek

Marchew

Alfa-karotenoidy

Karotenoidy

Może powodować polepszenie pracy
przewodu pokarmowego

Jogurt i inne
produkty
mleczne

Lactobacillus

Prebiotyki/Probiotyki

Potencjalna korzyść

Źródło

Składnik

Przykłady części składowych funkcjonalnych składników

MSZ

Obniżenie ryzyka choroby
niedokrwiennej serca

Owies

Beta-glukany

Mogą obniżać ryzyko raka piersi lub
jelita grubego

Otręby pszenne

Nierozpuszczalny
błonnik

Mają oddziaływać zdrowotnie na drogi
moczowe

Mają zmniejszać ryzyko chorób serca

Czekolada,
kakao, jagody

Proantocjanidy

Taniny

Ma zmniejszać objawy menopauzy
takie jak napady gorąca

Ma chronić przed chorobami serca i
niektórymi rakami, obniża cholesterol
LDL, całkowity cholesterol i
triglicerydy

Soja i żywność
wztworzona na
bazie soi

Izoflawony –
genisteina, daidzeina

Białka soi, fitoestrogeny

Redukcja ryzyka choroby
niedokrwiennej serca

Psyllium

Rozpuszczalny
błonnik

Błonnik pokarmowy

Potencjalna korzyść

Źródło

Składnik

MSZ

Obniżają poziom cholesterolu przez
hamowanie jego absorpcji

Oleje z
kukurydzy, soi,
pszenicy, drewna

Roślinne sterole –
ester stanolu

Mają obniżać LDL cholesterol,
zawierają enzymy przeciwrakowe

Soja, produkty
zawierające
białko sojowe

Saponiny

Neutralizują wolne rodniki

Zmniejszają ryzyko raka

Owoce

Herbata

Cytrusy

Owoce/warzywa

Antocyjanidy

Katechiny

Flawonony

Flawony

Maja zmniejszać niektóre objawy
związane z osteoartrozą

śelatyna

Hydrolizaty kolagenu

Mają zmniejszać ryzyko choroby
niedokrwiennej serca, polepszać
funkcje poznawcze i widzenia

Maja poprawiać budowę ciała,
zmniejszać ryzyko niektórych raków

Tuńczyk: ryby i
oleje rybne

Sery i produkty
mięsne

Omega-3 kwasy
tłuszczowe
DHA/EPA

Skonjugowany kwas
linoleinowy (CLA)

Kwasy tłuszczowe

Flawonoidy

Potencjalna korzyść

Źródło

Składnik

MSZ

MSZ

Rodzaje żywności wygodnej

Składniki potraw lub pełne posiłki

Produkty poprawiające apetyt (appetisers), a w tym przekąski;

Zupy, kremy, potrawki, buliony

Dania główne mięsne, rybne, drobiowe, mączne, ziemniaczane

Dania narodowe, etniczne

Dania dietetyczne

Dania warzywne, sałatki rybne, mięsne, warzywne, owocowe, mieszane

Pieczywo, chleb, bułki, grzanki

Desery, ciasta, lody

Napoje bezalkoholowe w formie koncentratów zagęszczonych lub
proszków szybko rozpuszczalnych (instant)

Metody utrwalania produktów

Sterylizacja, pasteryzacja cieplna (konserwy), zagęszczanie,
suszenie, mrożenie, chłodzenie, ekskruzja, ekspandowanie.

Metoda płotków – równoczesne zastosowanie kilku czynników
utrwalających.

Potrawy – metody utrwalania

Technologia „sous-vide” – potrawy w hermetycznie
zamkniętych opakowaniach próżniowych utrwala się przez
sterylizację lub pasteryzację w systemie HTST (high temperature,
short time) do pakowania stosuje się tworzywa odporne na
temperaturę – tacki z politereftalanu etylu (PET) i torebki z
polipropylenu (PP)

Technologia „cook-chill” – potrawy lub ich składniki poddaje
się obróbce kulinarnej, a następnie zamyka w opakowania
jednostkowe i szybko schładza do temperatury poniżej 3

o

C

MSZ

Metody kombinowane

Nietermiczne metody przetwarzania

Niekonwencjonalne metody ogrzewania

Osłonki jadalne

Naturalne substancje hamujące lub niszczące drobnoustroje

Opakowania aktywne

Naturalne biologicznie aktywne substancje (żywność
funkcjonalna)

MSZ

INFORMACJA GŁÓWNEGO INSPEKTORA SANITARNEGO W SPRAWIE
NIEAUTORYZOWANEGO, GENETYCZNIE ZMODYFIKOWANEGO RYśU LL
RICE 601

W dniu 18 sierpnia br. Komisja Europejska została poinformowana przez
kompetentne władze Stanów Zjednoczonych o wykryciu przez firmę Bayer
CropScience śladowych ilości genetycznie zmodyfikowanego ryżu LL RICE
601 w próbkach konwencjonalnego ryżu długoziarnistego, pobranego z
rynku w Stanach Zjednoczonych.

Ryż LL RICE 601 nie był autoryzowany w USA. Natomiast w UE żadna z
odmian genetycznie zmodyfikowanego ryżu, w tym ryżu LL RICE 601, nie jest
dopuszczona do obrotu.

Nieznane są dokładne przyczyny pojawienia się tego ryżu w obrocie.
Kompetentne władze Stanów Zjednoczonych jak dotąd nie udzieliły Komisji
Europejskiej satysfakcjonującej odpowiedzi w tej sprawie.
Najprawdopodobniej przyczyną przedostania się tego genetycznie
zmodyfikowanego ryżu do środowiska i łańcucha żywnościowego było
niekontrolowane „wymknięcie się”.

W związku z podejrzeniem przedostania się ryżu LL RICE 601 również
do łańcucha żywnościowego w Unii Europejskiej, Komisja Europejska w
porozumieniu z państwami członkowskimi UE przyjęła Decyzję w
sprawie tzw. nadzwyczajnych środków w odniesieniu do ryżu LL RICE
601 (Decyzja 2006/601/WE).

Decyzja ta obliguje państwa członkowskie do podjęcia działań
polegających m. in. na:
- sprawdzaniu czy produktom, które mają być wprowadzone po raz
pierwszy do obrotu w UE, towarzyszy oryginalne sprawozdanie z badań
analitycznych, stwierdzające, że dany produkt nie zawiera ryżu LL
RICE 601. Badania muszą być wykonane przez akredytowane
laboratorium, oraz
- wyrywkowym pobraniu próbek produktów spożywczych, które
potencjalnie mogą zawierać nieautoryzowany ryż LL RICE 601 (dotyczy
to produktów, które już znalazły się w obrocie).

Główny Inspektor Sanitarny bezzwłocznie zobowiązał Państwowych
Wojewódzkich Inspektorów Sanitarnych do podjęcia stosownych
działań w celu spełnienia powyższych wymagań, w tym pobrania,
wstępnie 50 próbek produktów spożywczych, które potencjalnie mogą
zawierać ryż LL RICE 601.

Próbki te, do dnia 10 października 2006 r., mają być przekazane do
akredytowanego laboratorium badania żywności genetycznie
zmodyfikowanej, działającego w strukturach Państwowej Inspekcji
Sanitarnej, w którym zostaną zbadane.

Wyniki badań zostaną umieszczone na stronie internetowej Głównego
Inspektoratu Sanitarnego.

W dniu 14 września br. naukowy panel ds. organizmów genetycznie
zmodyfikowanych Europejskiego Urzędu ds. Bezpieczeństwa śywności
(EFSA) przyjął stanowisko dotyczące genetycznie zmodyfikowanego ryżu LL
RICE 601.

Z konkluzji stanowiska wynika, że dostępne dane są niewystarczające do
przeprowadzenia oceny bezpieczeństwa ryżu LL RICE 601 zgodnie z
przewodnikiem do oceny ryzyka Europejskiego Urzędu ds. Bezpieczeństwa
śywności. Jednak, na podstawie dostępnych danych dotyczących
molekularności, składu oraz profilu toksykologicznego protein PAT*, EFSA
uważa, że spożywanie długoziarnistego ryżu zawierające śladowe ilości ryżu
LL RICE 601 nie stanowi groźnego problemu bezpieczeństwa dla zdrowia
ludzi i zwierząt.

*

enzym kodowany przez gen wprowadzony do genomu rośliny. Dzięki temu ryż LL

RICE 601 wykazuje tolerancję na aktywny składnik herbicydów Liberty.