Roczniki Akademii Rolniczej w Poznaniu – CCCLXXXIII (2007)

Rocz. AR Pozn. CCCLXXXIII, Ogrodn. 41: 559-563
© Wydawnictwo Akademii Rolniczej im. Augusta Cieszkowskiego w Poznaniu, Poznań 2007
PL ISSN 0137-1738

JOANNA MAJKOWSKA-GADOMSKA

1

, BRYGIDA WIERZBICKA

1

,

MACIEJ NOWAK

2

PLONOWANIE DZIEWIĘCIU ODMIAN MARCHWI

PRZEZNACZONYCH DLA PRZETWÓRSTWA,

UPRAWIANYCH W REJONIE WARMII

Z

1

Katedry Ogrodnictwa

Uniwersytetu Warmińsko-Mazurskiego w Olsztynie

oraz z

2

Tymbark S.A., oddział w Olsztynku

A

BSTRACT

. The year 2004, compared with 2003, was more favourable to carrot growing. In 2003

the highest yield was abtained from ‘Berjo’ but in 2004 from ‘Florida F

1

’. Variety ‘Fayette F

1

’

was characterized by the highest contribution of marketable yield to total yield.

Key words: carrot, cultivar, yield

Wstęp

Marchew (Daucus carota L.) należy do podstawowych gatunków warzyw uprawia-

nych w Polsce. Powierzchnia jej uprawy wynosi ponad 33 tys. hektarów i wykazuje
tendencję wzrostową (Rocznik statystyczny 2005). Obecnie zwiększa się znaczenie
marchwi spożywanej w stanie świeżym oraz jako surowca do produkcji soków, przecie-
rów i mrożonek (Lista opisowa odmian 2002).

Celem badań było określenie plonowania dziewięciu odmian marchwi, przeznaczo-

nej dla przetwórstwa.

Materiał i metody

Doświadczenie polowe przeprowadzono w latach 2003-2004, w Ogrodzie Zakładu

Dydaktyczno-Doświadczalnego Uniwersytetu Warmińsko-Mazurskiego w Olsztynie,
metodą losowanych bloków w czterech powtórzeniach.

J. Majkowska-Gadomska, B. Wierzbicka, M. Nowak

560

Przedmiotem badań było dziewięć odmian marchwi, uprawianych na redlinach:

‘Berjo’, ‘Bolero F

1

’, ‘Canada F

1

’, ‘Fayette F

1

’, ‘Florida F

1

’, ‘Joba’, ‘Karotan’, ‘Kath-

mandu F

1

’, ‘Kazan F

1

’, przydatnych dla przetwórstwa i do przechowywania.

Rośliny uprawiano w drugim roku po oborniku, na glebie brunatnej, kompleksu żyt-

niego dobrego, zawierającej 2,8% próchnicy, o pH 6,7. Niedobór składników mineral-
nych w glebie uzupełniono na podstawie analizy chemicznej. Przedplon dla marchwi
stanowiły warzywa kapustne. Powierzchnia poletka do zbioru wynosiła 11 m

2

. Nasiona

wysiewano w połowie maja. Rośliny w okresie wegetacji dokarmiano dolistnie wodnym
roztworem 0,2-procentowego Ekosolu U. Wszystkie zabiegi agrotechniczne i uprawowe
prowadzono zgodnie z zaleceniami dla marchwi. Zbiór wykonywano jednorazowo na
przełomie pierwszej i drugiej dekady października, a korzenie sortowano na frakcje
zgodnie z obowiązującą normą i wymaganiami jakości handlowej marchwi (Rozporzą-
dzenie Komisji (WE) Nr 46/2003). Po zbiorze dokonano pomiaru masy, długości i sze-
rokości korzeni, średnicy poziomej rdzenia oraz stosunku średnicy rdzenia do średnicy
korzenia. Plon ogólny i handlowy podano w t·ha

-1

. Obliczono również procentowy

udział plonu handlowego w plonie ogólnym.

Wyniki opracowano statystycznie metodą analizy wariancji. Istotność różnic na po-

ziomie

α = 0,05 oceniono za pomocą testu Tukeya.

Wyniki i dyskusja

W obu latach badań stwierdzono istotne różnice w masie korzeni poszczególnych

odmian marchwi przeznaczonej dla przemysłu (tab. 1). W 2003 roku, który charaktery-
zował się lepszymi warunkami klimatycznymi do uprawy marchwi, największą średnią
masą korzenia charakteryzowała się marchew odmiany ‘Berjo’ – 205,4 g, a w 2004 roku
– ‘Fayette F

1

’ – 272,1 g. Natomiast najmniejsze korzenie, w obu latach badań, wytworzy-

ły rośliny odmiany ‘Karotan’. Korzenie analizowanych odmian marchwi różniły się
istotnie długością w 2004 roku, a w 2003 roku – szerokością (tab. 1). Wówczas najdłuż-
szą część jadalną wytwarzały rośliny odmiany ‘Joba’ – 24,4 cm, a najkrótszą ‘Fayette
F

1

’ – 19,2 cm. Korzenie odmiany ‘Berjo’, pochodzące z uprawy w 2003 roku, charakte-

ryzowały się największą średnicą poziomą, a odmiany ‘Kathmandu F

1

’ – najmniejszą.

Nie wykazano statystycznie istotnych różnic w średnicy rdzenia w zależności od upra-
wianej odmiany. Korzenie badanych odmian charakteryzowały się zbliżonym do wzor-
ca stosunkiem średnicy rdzenia do średnicy korzenia (Lista opisowa odmian 2002).
W pierwszym roku badań najkorzystniejszym stosunkiem średnicy rdzenia do średnicy
korzenia charakteryzowała się odmiana ‘Karotan’, a w drugim – ‘Joba’ (ryc. 1).

Wcześniejsze wyniki badań pozwalają stwierdzić, że uzyskanie dużego i dobrego

jakościowo plonu korzeni spichrzowych marchwi jest uzależnione od warunków pogo-
dowych, prawidłowego wyboru odmiany i metody uprawy (Kołota i Biesiada 2000,
Sady i in. 2000, Wierzbicka i in. 2004). Analizowane odmiany odznaczały się dobrym
plonem ogólnym, handlowym oraz dużym udziałem plonu handlowego w plonie ogól-
nym (tab. 2), co jest zgodne z wcześniej przeprowadzonymi badaniami (Kęsik i in.
2000, Lista opisowa odmian 2002). Omawiane odmiany marchwi różniły się istotnie
plonem, co jest zgodne z badaniami Litki (2001). Średnio z dwóch lat badań najwięk-
szy plon ogólny uzyskano z uprawy marchwi odmiany ‘Florida F

1

’, a najmniejszy

z odmiany ‘Karotan’, która charakteryzowała się również małym plonem handlowym.

Plonowanie dziewięciu odmian marchwi...

561

Tabela 1

Biometria korzeni marchwi

Biometry of carrot roots

Korzeń – Root

Masa korzenia

Root weight

(g)

długość – length

(cm)

szerokość – width

(cm)

Średnica pozioma

rdzenia

Diameter

horizontal

(cm)

Odmiana

Cultivar

2003 2004 2003 2004 2003 2004 2003 2004

Berjo

Bolero F

1

Canada F

1

Fayette F

1

Florida F

1

Joba

Karotan

Kathmandu F

1

Kazan F

1

205,4

168,0

198,2

151,7

178,6

187,0

151,3

169,2

176,5

254,6

175,2

238,7

272,1

264,4

229,3

117,2

224,7

248,1

20,6

19,9

17,2

18,5

20,0

21,9

19,3

21,3

18,4

20,0

21,3

19,4

18,2

23,1

24,4

19,1

24,2

21,9

5,1

4,2

5,3

4,3

4,0

4,4

3,9

3,0

5,2

3,7

4,1

5,0

5,2

4,0

4,3

3,5

4,7

4,8

2,6

1,9

1,9

2,2

1,5

2,1

1,3

1,5

2,0

1,8

2,2

2,6

2,8

2,4

2,0

1,7

2,7

2,4

NIR

α = 0,05

LSD

α = 0.05

11,8 10,7 n.i.

n.s.

1,7 0,6 n.i.

n.s.

n.i.

n.s.

n.i.

n.s.

Ryc. 1. Stosunek średnicy rdzenia do średnicy korzenia

Fig. 1. Pith diameter to root diameter ratio

0

15

30

45

60

75

Be

rj

o

Bo

le

ro

F1

C

ana

da F

1

Fa

ye

tte

F

1

F

lorid

a F

1

Job

a

Ka

ro

ta

n

K

a

thma

nd

u F

1

Ka

za

n

F1

%

2003

2004

J. Majkowska-Gadomska, B. Wierzbicka, M. Nowak

562

Tabela 2

Plonowanie dziewięciu odmian marchwi

Yielding of nine varieties carrot

Plon – Yield

(t·ha

-1

)

ogólny – total

handlowy – marketable

Udział plonu handlowe-

go w ogólnym

Contribution of market-

able yield to total yield

(%)

Odmiana

Cultivar

2003 2004

średnio
average

2003 2004

średnio
average

2003 2004

średnio
average

Berjo

Bolero F

1

Canada F

1

Fayette F

1

Florida F

1

Joba

Karotan

Kathmandu F

1

Kazan F

1

79,3

66,6

60,3

62,4

67,6

62,9

61,8

63,6

66,6

73,3

71,2

84,4

88,8

86,7

71,1

65,2

72,6

78,9

76,3

68,9

72,4

75,6

77,2

67,0

63,5

68,1

72,8

68,5

52,4

51,2

60,1

52,4

50,9

50,2

53,3

53,5

73,0

70,2

82,1

88,6

85,8

69,8

65,2

72,6

78,6

70,8

61,3

66,7

74,4

69,1

60,4

57,9

63,0

66,1

86,4

78,7

84,9

96,3

77,5

80,9

81,2

83,8

80,3

99,6

99,0

97,3

99,8

99,0

98,2

100,0

100,0

99,6

93,0

88,8

91,1

98,0

88,2

89,5

90,6

91,9

90,0

NIR

α = 0,05

LSD

α = 0.05

6,6 1,7 n.i.

n.s.

9,7 4,7 n.i.

n.s.

– – –

Największy plon handlowy otrzymano z uprawy odmiany ‘Fayette F

1

’, której korze-

nie spichrzowe charakteryzowały się także największym procentowym udziałem plonu
handlowego w plonie ogólnym.

Wnioski

1. Analizowane odmiany marchwi w obu latach różniły się pomiędzy sobą masą,

długością i szerokością korzeni oraz plonowaniem.

2. Największym procentowym udziałem plonu handlowego w plonie ogólnym cha-

rakteryzowała się odmiana ‘Fayette F

1

’.

Literatura

Kęsik T., Błażewicz-Woźniak M., Konopiński M. (2000): Wpływ sposobu uprawy roli oraz

stosowania roślin okrywowych na wielkość i jakość plonu korzeni marchwi. Zesz. Nauk. AR
Krak. 71, 364: 113-116.

Plonowanie dziewięciu odmian marchwi...

563

Kołota E., Biesiada A. (2000): Wpływ nawożenia dolistnego na plon i jakość korzeni marchwi.

Rocz. AR Pozn. 323. Ogrodn. 31, 1: 331-335.

Lista opisowa odmian. 2002. Rośliny warzywne. Korzeniowe. Strączkowe. (2002). Słupia Wiel-

ka: 15-64.

Litka M. (2001): Warzywa korzeniowe marchew jadalna, burak ćwikłowy, seler korzeniowy.

Synteza wyników doświadczeń odmianowych. 2000, Słupia Wielka 1182: 10-38.

Marchew. Wymagania jakości handlowej. Rozporządzenie Komisji (WE) Nr 46/2003. www.

ijhar-s.gov.pl/download/Marchew.

Rocznik Statystyczny (2005). Główny Urząd Statystyczny, Warszawa. www.stat.gov.pl.
Sady W., Robak J., Wiech K. (2000): Uprawa marchwi. Plantpress sp. zo.o., Kraków: 11-39.
Wierzbicka B., Pierzynowska-Korniak G., Majkowska-Gadomska J. (2004): Wpływ metody

uprawy i przechowywania na plon i jędrność korzeni spichrzowych dwóch odmian marchwi.
Folia Univ. Agric. Stetin. 239, Agric. 95: 415-418.

THE YIELD OF NINE INDUSTRIAL CARROT VARIETIES GROWN

IN THE WARMIA REGION

S u m m a r y

A two-year experiment was established to analyse the yield of nine industrial carrot varieties

(‘Berjo’, ‘Bolero F

1

’, ‘Canada F

1

’, ‘Fayette F

1

’, ‘Florida F

1

’, ‘Joba’, ‘Karotan’, ‘Kathmandu F

1

’,

‘Kazan F

1

’). It was found that the year 2004, compared with 2003, was more favourable to carrot

growing. In 2003 and 2004 the varieties differed significantly in weight, lenght and width root
diameter as well as in marketable and total yield. In 2003 the highest yield was abtained from
‘Berjo’ but in 2004 from ‘Florida F

1

’. Variety ‘Fayette F

1

’ was characterized by the highest con-

tribution of marketable yield to total yield.