PKB nominalny vs. PKB realny

Wszystkie miary dochodu w gospodarce (zarówno PKB, jak i PNB i PNN)

zależą od poziomu cen, jaki ukształtuje się w gospodarce. Stąd też sam poziom tych
miar nie stanowi dobrego sposobu określania stanu rozwoju gospodarki. Zazwyczaj
interesuje nas:
• po pierwsze, nie to, jaki jest poziom produkcji, lecz jak szybko on wzrasta w
gospodarce;
• po drugie, jak wzrosła produkcja w ujęciu realnym, czyli po wyeliminowaniu
wpływu zmian cen.

Przykład

Załóżmy, że gospodarka produkuje jedynie ziemniaki i pomidory. W 1 roku
wyprodukowano łącznie 200 kg ziemniaków i 200 kg pomidorów po odpowiednio 2zł
i 4 zł za kilogram. Stąd też PKB w 1 roku wyniosło:

PKB1 = 200* 2 zł+200* 4 zł = 1200 zł

Rozważmy teraz dwa scenariusze:

Scenariusz 1

W 2 roku produkcja nie uległa zmianie, ale zmieniły się ceny: ziemniaki kosztowały
nadal 2 zł, zaś pomidory podrożały do 5 zł. W efekcie PKB w tym roku wyniosło:

PKB2 = 200* 2 zł+200* 5 zł = 1400zł

Jeśli podzielimy PKB z 2 roku przez PKB z 1 roku, odejmiemy 1 i pomnożymy razy
100% otrzymamy tempo wzrostu PKB - wielkość mówiącą nam o tym, o ile PKB
wzrosło między poszczególnymi latami:

(PKB2/PKB1 – 1)*100%= (1400 zł /1200 zł – 1)*100%=16,6%

Scenariusz 2

W 2 roku ceny nie uległy zmianie, ale zmieniły się wielkości produkcji: wytworzono
250 kg ziemniaków i 225 kg pomidorów. W efekcie PKB w tym roku wyniosło:

PKB2 = 250* 2 zł+225* 4 zł = 1400zł

zaś tempo wzrostu PKB wyniosło tym razem:

(PKB2/PKB1 – 1)*100%= (1400 zł /1200 zł – 1)*100%=16,6%

Jak widać w obu scenariuszach tempo wzrostu PKB było identyczne. Jednak

przyczyny wzrostu były całkowicie odmienne. W pierwszym przypadku wzrost
wynikał jedynie ze zmian cen, w drugim zaś oznaczał rzeczywisty (lub inaczej:
realny) wzrost produkcji. Oczywiście inna jest również ocena zmian zachodzących

w gospodarce dla każdego z przypadków: w scenariuszu 1 widać, że tak naprawdę
gospodarka nie wytworzyła nic więcej ponad to, co w poprzednim roku; w
scenariuszu 2 natomiast widać wyraźnie, że gospodarka rzeczywiście się rozwija.

Aby móc rozróżnić te dwa przypadki statystycy wprowadzili pojęcie realnego

PKB i realnego tempa wzrostu PKB. W tym ujęciu przy obliczaniu PKB eliminuje
się efekty związane ze zmianami cen. Dla scenariusza 1 obliczenie realnego PKB w
roku 2 polegałoby na jego wyznaczeniu przy założeniu, że ceny pozostały na
poziomie z roku 1. PKB realne przyjęłoby wartość:

Realne PKB2 = 200* 2 zł+200* 4zł = 1200zł

a jego realne tempo wzrostu wyniosłoby 0%. W scenariuszu 2 realne PKB byłoby
równe oczywiście nominalnemu PKB (czyli wyznaczonemu w poprzednim
przykładzie), gdyż nie miały miejsca żadne zmiany cen.

Widać więc, że przy takim samym poziomie nominalnego PKB i jego tempa

wzrostu, uwzględnienie zmian cen (czyli tzw. urealnienie) może prowadzić do
zupełnie odmiennych wniosków na temat procesów gospodarczych zachodzących w
danym okresie. Dlatego też ekonomiści posługują się realnymi tempami wzrostu PKB
dla opisania tempa, w jakim rozwija się gospodarka.






Źródło:

NBPortal.pl, Co to jest PKB?
(

http://www.nbportal.pl/scenariusze/0010/KAT_S5495.PDF

)