PKB nominalny vs. PKB realny
Wszystkie miary dochodu w gospodarce (zarówno PKB, jak i PNB i PNN)
zależą od poziomu cen, jaki ukształtuje się w gospodarce. Stąd też sam poziom tych
miar nie stanowi dobrego sposobu określania stanu rozwoju gospodarki. Zazwyczaj
interesuje nas:
• po pierwsze, nie to, jaki jest poziom produkcji, lecz jak szybko on wzrasta w
gospodarce;
• po drugie, jak wzrosła produkcja w ujęciu realnym, czyli po wyeliminowaniu
wpływu zmian cen.
Przykład
Załóżmy, że gospodarka produkuje jedynie ziemniaki i pomidory. W 1 roku
wyprodukowano łącznie 200 kg ziemniaków i 200 kg pomidorów po odpowiednio 2zł
i 4 zł za kilogram. Stąd też PKB w 1 roku wyniosło:
PKB1 = 200* 2 zł+200* 4 zł = 1200 zł
Rozważmy teraz dwa scenariusze:
Scenariusz 1
W 2 roku produkcja nie uległa zmianie, ale zmieniły się ceny: ziemniaki kosztowały
nadal 2 zł, zaś pomidory podrożały do 5 zł. W efekcie PKB w tym roku wyniosło:
PKB2 = 200* 2 zł+200* 5 zł = 1400zł
Jeśli podzielimy PKB z 2 roku przez PKB z 1 roku, odejmiemy 1 i pomnożymy razy
100% otrzymamy tempo wzrostu PKB - wielkość mówiącą nam o tym, o ile PKB
wzrosło między poszczególnymi latami:
(PKB2/PKB1 – 1)*100%= (1400 zł /1200 zł – 1)*100%=16,6%
Scenariusz 2
W 2 roku ceny nie uległy zmianie, ale zmieniły się wielkości produkcji: wytworzono
250 kg ziemniaków i 225 kg pomidorów. W efekcie PKB w tym roku wyniosło:
PKB2 = 250* 2 zł+225* 4 zł = 1400zł
zaś tempo wzrostu PKB wyniosło tym razem:
(PKB2/PKB1 – 1)*100%= (1400 zł /1200 zł – 1)*100%=16,6%
Jak widać w obu scenariuszach tempo wzrostu PKB było identyczne. Jednak
przyczyny wzrostu były całkowicie odmienne. W pierwszym przypadku wzrost
wynikał jedynie ze zmian cen, w drugim zaś oznaczał rzeczywisty (lub inaczej:
realny) wzrost produkcji. Oczywiście inna jest również ocena zmian zachodzących
