Zmiany w polskim systemie

finansów publicznych

dr Jarosław Wierzbicki

Wprowadzone ustawą z dnia 27 sierpnia
2009 r. o finansach publicznych

(Dz. U. Nr 157, poz. 1240)

cele nowej regulacji ustawowej *



poprawa przejrzystości finansów publicznych,



wprowadzenie planowania długookresowego w finansach

publicznych,



przyjęcie stabilnych rozwiązań sprzyjających prowadzeniu

racjonalnej gospodarki finansowej,



zaproponowanie nowych regulacji usprawniających oraz

wzmacniających system audytu wewnętrznego,



wzmocnienie norm ostrożnościowych w budżecie państwa

oraz w budżetach jednostek samorządu terytorialnego,



zmiany w zakresie gospodarowania środkami europejskimi i

innymi środkami pochodzącymi ze źródeł zagranicznych,

niepodlegającymi zwrotowi.

* Za uzasadnieniem do projektu ustawy Druk sejmowy nr 1181

poprawa przejrzystości finansów

publicznych



sprecyzowanie form organizacyjno-prawnych

sektora finansów publicznych,



określenie zasad planowania finansowego i

wprowadzania zmian do planów,



determinowanie zasad jawności gospodarki

finansowej,



wprowadzenie elementów

efektywnościowych zarządzania finansami.

planowanie długookresowego w

finansach publicznych I



Wieloletni Plan Finansowy Państwa -
dokument ukierunkowujący politykę
finansową państwa



Wieloletnia Prognoza Finansowa w
jednostkach samorządu terytorialnego,



wprowadzenie nowych rozwiązań z zakresu
planowania - budżetu zadaniowego,

planowanie długookresowego w

finansach publicznych II



Wieloletniego Planu Finansowego Państwa
jako dokument wskazujący kierunki polityki
finansowej państwa,



Wieloletnia prognoza finansowa, stymulująca
politykę finansową jednostek samorządu
terytorialnego,



Czteroletnia, płynna perspektywa
planistyczna.

planowanie długookresowego w

finansach publicznych III



RM uchwala i przedstawia Wieloletni Plan Finansowy Państwa

Sejmowi (analogicznie jak przy projekcie ustawy budżetowej),



Coroczna aktualizacja, w terminie dwóch miesięcy od dnia

ogłoszenia ustawy budżetowej,



WPFP określa na poszczególne lata budżetowe:

–

prognozę założeń makroekonomicznych,

–

kierunki polityki fiskalnej,

–

prognozy dochodów i wydatków budżetu państwa,

–

kwoty deficytu i potrzeb pożyczkowych budżetu państwa oraz

źródła pokrycia deficytu,

–

skonsolidowaną prognozę bilansu sektora finansów publicznych

–

kwotę deficytu budżetu środków europejskich,

–

kwotę państwowego długu publicznego.

planowanie długookresowego w

finansach publicznych IV



prognoza wydatków budżetu państwa sporządzana
w Wieloletnim Planie Finansowym Państwa także w
układzie funkcji państwa, celów i mierników (budżet
zadaniowy).



Poziom deficytu na poszczególne lata budżetowe w
Wieloletnim Planie Finansowym Państwa
uchwalonym przez Radę Ministrów wyznacza
poziom deficytu jaki powinien być przyjmowany do
opracowania projektu ustawy budżetowej.

planowanie długookresowego w

finansach publicznych V



wieloletnia prognoza finansowa (WPF), przyjmowana

w drodze uchwały organu stanowiącego jst.



WPF obejmuje rok budżetowy i 3 kolejne lata.

Perspektywa czasowa prognozy podlega

wydłużeniu, na okres na jaki przewiduje się limity

wydatków wieloletnich.



WPF jest prognozą aktualizowaną, uzupełnianą

(przedłużaną) na kolejny rok budżetowy -

każdorazowo obejmuje rok budżetowy i co najmniej

3 kolejne lata.

planowanie długookresowego w

finansach publicznych VI



inicjatywa w sprawie sporządzania i przedłożenia do

uchwalenia projektu uchwały w sprawie WPF i jej zmiany

należy do organu wykonawczego jednostki samorządu

terytorialnego



uchwałę w sprawie WPF lub jej zmiany, zarząd przedstawia

wraz z projektem uchwały budżetowej Regionalnej Izbie

Obrachunkowej, celem zaopiniowania, oraz organowi

stanowiącemu,



W przypadku negatywnej opinii RIO, jednostka samorządu

dokonuje takich zmian uchwał, aby została zachowana relacja

dotycząca łącznej kwoty spłaty zobowiązań.

budżetowanie zadaniowe I



oparcie systemu finansów państwa na zadaniowym

charakterze wydatków publicznych,



poprawa celowości, efektywności oraz skuteczności

gospodarki środkami publicznymi,

–

umieszczenie w uzasadnieniu do ustawy budżetowej

wydatków w układzie zadaniowym, zgodnie z umieszczoną

w ustawie o finansach publicznych metodologią,

–

zadaniowy sposób prezentacji w ustawie budżetowej

programów wieloletnich oraz inwestycji,

–

jednolite zasady systemu sprawozdawczego w sferze

budżetu zadaniowego.

racjonalizacja gospodarki finansowej



obejmuje tak budżet państwa, jak budżety
jednostek samorządu terytorialnego,



uzupełnienie przepisów dotyczących zasad
gospodarowania środkami publicznymi,



wprowadzenie możliwości udzielania ulg w
spłacie określonych w ustawie
niepodatkowych należności budżetowych.

rozwiązania szczegółowe



likwidacja instytucji rachunku dochodów
własnych,



likwidacja rachunków funduszy
motywacyjnych,



dostosowanie zakresu jednostek zaliczanych
do sektora finansów publicznych do systemu
ESA`95 – europejskiego systemu rachunków
narodowych i regionalnych.

przekształcenia gospodarstw

pomocniczych



przejęcie zadań przez:

–

jednostkę budżetową;

–

instytucję gospodarki budżetowej.

przekształcenia zakładów

budżetowych



przejęcie zadań przez:

–

spółkę prawa handlowego posiadającą
osobowość prawną,

–

agencję wykonawczą,

–

jednostkę budżetową;

–

instytucję gospodarki budżetowej.



pozostaje forma samorządowych zakładów
budżetowych.

fundusze celowe



pozostają jedynie państwowe fundusze
celowe,



tworzone w drodze ustawy,



nie posiada osobowości prawnej,



rachunek bankowy i podmiot zarządzający,



usztywnienie planu finansowego.

agencja wykonawcza I



Rozporządzenie Rady (WE) Nr 58/2003 z
dnia 19 grudnia 2002 r. ustanawiające statut
agencji wykonawczych, którym zostaną
powierzone niektóre zadania w zakresie
zarządzania programami wspólnotowymi
(Dz. Urz. UE z 2003 r. nr L 011, str. 1),

agencja wykonawcza II



państwowa osoba prawna,



powoływana ustawowo,



cel: realizacja zadań państwa,



sporządzanie planów finansowych w układzie

memoriałowym oraz w ich ramach planów w układzie

wykonawczym,



rozliczanie się z budżetem państwa z nadwyżki

środków finansowych ustalonej na koniec roku,

pozostającej po uregulowaniu wymagalnych

zobowiązań (Rada Ministrów może wyrazić zgodę

na niewpłacanie nadwyżki środków finansowych).

agencja wykonawcza III



ministrowie sprawujący nadzór nad

agencjami określają w porozumieniu z MF

sposób ustalania nadwyżki środków

finansowych poszczególnych agencji,



dokonywanie zmian w planie przychodów i

kosztów w trakcie roku budżetowego jest

możliwe po uzyskaniu zgody ministra

sprawującego nadzór opiniowanej przez

komisję finansów publicznych.



Przepisy wprowadzające ustawę o finansach

publicznych (92.1) przewidują, że agencjami

wykonawczymi z dniem 01.01.2012 staną się:

–

Agencja Nieruchomości Rolnych,

–

Agencja Restrukturyzacji i Modernizacji Rolnictwa,

–

Agencja Rynku Rolnego,

–

Agencja Rezerw Materiałowych,

–

Wojskowa Agencja Mieszkaniowa,

–

Agencja Mienia Wojskowego,

–

Polska Agencja Rozwoju Przedsiębiorczości,

–

Narodowe Centrum Badań i Rozwoju.

instytucja gospodarki budżetowej I



odpłatnie wykonuje wyodrębnione zadania,



pokrywa koszty swojej działalności oraz

zobowiązania z uzyskiwanych przychodów,



może otrzymać jednorazową dotację na pierwsze

wyposażenie w środki obrotowe przez

nowoutworzoną instytucję,



może otrzymywać dotacje z budżetu państwa, o ile

odrębne przepisy tak stanowią,



samodzielnie gospodaruje mieniem (w oparciu o

zasadę efektywności).

instytucja gospodarki budżetowej II



tworzona na wniosek ministra lub szefa KPRM
za zgodą Rady Ministrów,



tworzona również przez szefów i prezesów
części włączanych,



o ich utworzeniu informowany jest Prezes Rady
Ministrów

instytucja gospodarki budżetowej III



osoba prawna wpisana do Krajowego
Rejestru Sądowego,



we wniosku o utworzeniu wskazany zostaje:

–

organ administracji rządowej wykonujący funkcje
organu założycielskiego,

–

przedmiot działalności państwowej,

–

źródła przychodów,

–

przeznaczenie zysku.

instytucja gospodarki budżetowej IV



do zamówień udzielanych instytucji gospodarki budżetowej

przez organ administracji wykonujący funkcje organu

założycielskiego tej instytucji, nie stosuje się przepisów ustawy

o zamówieniach publicznych, jeżeli spełnione są łącznie

warunki:

–

zasadnicza część działalności instytucji gospodarki budżetowej

dotyczy wykonywania zadań publicznych na rzecz tego organu

administracji rządowej,

–

organ administracji rządowej sprawuje nad instytucją gospodarki

budżetowej kontrolę odpowiadającą kontroli sprawowanej nad

własnymi jednostkami nieposiadającymi osobowości prawnej,

–

przedmiot zamówienia należy do podstawowej działalności

instytucji gospodarki budżetowej.

Progi ostrożnościowe I



wzmocnienie norm ostrożnościowych w
sferze gospodarki budżetowej,



zmiany w procedurach ostrożnościowych
i sanacyjnych,



nowy obowiązek w zakresie programu
sanacyjnego.

Audyt wewnętrzny I



obowiązek badania sprawozdania
finansowego w jednostkach samorządu
terytorialnego,



komitet audytu,



zasady podporządkowanie audytorów
kierownikowi jednostki.