ZNACZENIE IMION BOGA

W S T Ę P.

Według Konkordancji Biblijnej Calwera/1920/ w St. Test słowo
"Imię Boże" ,albo "Imię Pańskie" występuje 564 razy /opr. apo-
kryfów/, a w N. Test. 95 razy słowo "Imię Ojca" lub "Imię Syna".
Różnica występowań jest prawie czterokrotna na korzysz Starego
Test, Podane tu liczby wskazują jak ważną rolę odgrywało imię
Bóstwa w Starym Przymierzu, większą niż w Nowym. Po rozwa-
żeniu tegoż, staje się to zrozumiałe. Ponieważ Bóg objawił się
przy "wypełnieniu czasu" w ciele swego Syna, nie miało miejsca
ścisłe połączenie Boga z grzesznym rodzajem ludzkim w czasie
trwania St. Przymierza - Chrystus był tą duchową opoką /1
Kor.10,4/- to w Nowym Przymierzu jest naszym
Bratem./Żyd.2,17/. A że stosunki między Bogiem a człowiekiem
przed naszą erą były więcej natury duchowej w odróżnieniu od
cielesnego objawienia się Boga w swoim Synu, wielkie znaczenie
przywiązywał Bóg w St. Przym. do swego imienia. Słusznie więc
powiedział Edw. Konig, prof. teologii Uniw. w Bonn - "Imię Boże
jest najkrótszym podręcznikiem do nauki Bożego objawienia". Z
ust naszego Mistrza słyszymy słowa: "Ja objawiłem Imię Twoje
ludziom, które mi dałeś przedtem nim świat był, a ja uwiadomi-
łem ich o imieniu twoim i nadal chcę uwiadamiać." /Jan 17,6,26/.
Ten sam uczeń, któremu pozwolono było zapisać arcykapłańską
modlitwę naszego Pana, wybrany był przez Wiecznego przepo-
wiedzieć rozwój po-chrześcijańskiego świata i spisać rzeczy w
Boskiej mowie obrazowej. I znowu znajdujemy wskazówkę na
znaczenie Imienia Bożego w liście do zb. Filadelfii /Obj.5,12/:
"Kto zwycięży, tego chcę uczynić filarem w świątyni Boga mego,
a więcej z niego nie wynijdzie, a chcę na nim napisać Imię Boga
mego i imię nowego Jeruzalemu, miasta które z nieba zstąpi od
Boga mego i Imię moje nowe.”

Imiona Boże w Starym Przymierzu,

Elohim - El-elion- El-saddai - Jahwe -
W St. przymierzu Bóg objawia się dwa razy / 1M 17,1 - 2 M.3,13-
15 a Mojżesz sam wskazał na podwójne objawienie /2M.6,2,5/. Te
dwa ważne wiersze zobaczmy w tłumaczeniu Kautscha:
"A mówił Bóg z Mojżeszem i rzekł do niego: Jam jest Jahwe Je-
stem jedyny jako Bóg, ten Wszechmogący ukazany Abrahamowi /
1M17,1/ Izaakowi / 1 M.26,5/ Jakubowi /1 M.35,11/
Ale pod moim imieniem Jahwe nie objawiłem się im,"
Tymi słowami sięga Bóg wstecz do pierwszego objawienia pod
imieniem - "Bóg ten Wszechmogący" - El saddaj.
Cztery imiona.
a. El Saddaj.
El to prastare imię Bóstwa, czasami pisane Ha-el znaczy po prostu
Bóg. /IM.51,15/. Słowo El użyte zostało najpierw w 1M.4,18 w
dwóch imionach własnych w linii Kaina: Mechujael - ubity od
Bóstwa El, /= Mawiael/ i Matusael = mąż Boży. Znaczenie słowa
El to - "być mocny" po żydowsku "eleh" = mocny, silny. Zatem
El = jest Mocny.
Słowo El występuje w księgach królewskich 250 razy bez jakie-
gokolwiek powiązania, z tego 55 w ks. Hioba,72 razy w Psal-
mach, 24 razy u Izajasza. Używane głównie w utworach poetyc-
kich. Dlatego występuje również w Psalmie cierpień
Chr./Ps.22,2/,zwłaszcza z końcówką " i " /=mój/
Wyrażenie to użył Dawid z uwagi na swe położenie, było jedy-
nym, które mógł Chrystus użyć. Nie mógł mówić Elohim używa-
ne na określenie Trójcy, gdyż będąc jej częścią w czasie swego
ziemskiego pobytu w ciele ludzkim uszczuplił ją o swoją osobę.
W niebie nie była wtedy pełna Trójca. Również El saddaj nie było
by na miejscu, ponieważ istota Bóstwa objawiła się przez Syna
pierwszy raz w tym imieniu jako Ojciec przymierza, teraz zaś Syn
chodził po ziemi. Nawet imię Eloach również nie pasuje / = boją-
cy się, pełen szacunku/ do cierpień jakie ponosił Jezus będąc na
krzyżu. Pozostaje więc tylko imię El = mocny. Duch św. chciał
przez wybranie słowa El = Mocny, wskazać moc panującego w
górze w przeciwieństwie do bezsilności cierpiącego na ziemi.

Saddaj wywodzi się z hebrajskiego słowa Sadad / = ćwiczący we
władzy/. El saddaj znaczy więc - Bóg ogromny, potężny, wszech-
potężny, wszechmocny. Imię to obejmuje wyrażone, objawione
Abrahamowi imię i oznajmia, że Bóg Ten przewyższa wszystkich
Bogów w mocy. Wg. Konkordancji Calwera Imię to użyte jest 46
razy w St. Test., z czego 8 razy w Mojż.50 razy u Hioba. LXX tłu-
maczy to imię u Hioba/5,17/ greckim słowem pantokrator, które
później ap. Jan w Objawieniu użył 9 razy. Najlepiej znane to:
Bóg Pan
który jest, który był i który przychodzi
Wszechmogący. /Obj.1,8/.
Prawie jedna czwarta wieku przeszła, zanim Pan dał objawienie
Abrahamowi;
"..Ja chcę cię uczynić w naród wielki.." /l M.12,2/. Ponieważ Boża
przepowiednia nie spełniała się,3araj naruszyła plan Boży i szuka-
ła wyjścia w pomocy Agary. Kiedy diecie Ismael miał 14 lat, Bóg
objawia się Abrahamowi w postaci takiej, która już bliżej nie mo-
gła zostać określona:
„ i odszedł Bóg od Abrahama..,” /Elohim - 1 M.17,22/. To samo
stało się udziałem Jakuba./1M.35,9/. W obu wypadkach przedsta-
wił się Bóg jako Wszechmogący, który jest w stanie spełnić obiet-
nicę nawet wtedy gdy rzecz staje się niemożliwa do
spełnienia./1M.35,13/ Rzym.4,19/ Żyd11,11,12/. Takim przedsta-
wieniem swego imienia, chciał Bóg zwiastować :
1. że chce uczynić go ojcem wielu narodów...
2.że chce z nim i jego potomkami ustanowić przymierze
3.że chce dać mu ziemię Chanaan w wieczne posiadanie /l
M.17,5-8/
Obietnica ta wymagała od Abrahama wypełnienia określonego
obowiązku przymierza, to znaczy obrzezania. Bóg zadokumento-
wał swoją wszechmoc i w tym, że zmienił ich imiona. Boża cu-
downa moc nie okazała się tylko jeden raz, lecz działała przez
cały czas. Okazało się to zwłaszcza w przełamaniu praw natury u
Abrahama i Sary i są to dowody Bożej wszechmocy, panowania

nad naturą, jak to jeszcze raz okazało się przy narodzeniu Chry-
stusa.
b. Jahweh
Jak wiadomo starohebrajski język nie znał samogłosek, pisali tyl-
ko same spółgłoski. Imię Boże Jahweh pojawia się w pisowni sta-
rohebrajskiej jako cztery spółgłoski:

J - H - V - H.

Język grecki nazywa to tetragramem. W 1494 r. Jan Reuchlin –
ten który w 1506r. wydał pierwszą gramatykę hebrajską - napisał
rozprawę o tetragramie pt. "De verbo mirifico" /O cudownym sło-
wie/. Oncken tak o tym pisał:
Jest to cudowne słowo...tetragram, czteroliterowe niewymowne
Imię Boże JHVH, niezrównany znak, nie znalezione przez ludzi,
ale powierzone im przez Boga, święte...wysoko wielbione imię..."
/Hist.pow.IIr.str505./ Już Józef Flawiusz nazywa te litery - Święte
Litery. /De belo V 5,7/
Prof. Teol. Drelii tak mówi:
"Jahwe to wzniosłe Imię Boże, oznaczało dla Izraela od czasów
Mojżesza nie jakieś pojęcie spekulacyjne, albo abstrakcję jaka za-
chodziła w ezoterycznej - tajemnej .dostępnej tylko dla wtajemni-
czonych – mądrości kapłanów egipskich lecz żyjącego Boga, któ-
ry dał się poznać całemu ludowi i stał się pragnieniem./2M.19,6/.
Imię Jahwe wywodzi się ze starohebrajskiego słowa hawa, później
haja. Pierwszy wyraz znaczy padać a przykładowo użyte zostało u
Hb.57,6 "Bo o śniegu mówi padaj na ziemię.." Znaczenie to po-
szerza się o: upadać, być, jest. Ostatnie znaczenie znajdujemy w
1M.27,29:"jest Pan nad bracią twoją.." W drugim wielkim obja-
wieniu /2M.3.14/ podaje Bóg treść, tego pełnego tajemnicy Imie-
nia: "ehjeh, aser ehjeh". Możliwe jest potrójne znaczenie tego wy-
razu:
1. Jestem który Jestem /tłm. Kautscha/
2. Będę który Będę /tłm. Lutra /
5. Ja jestem tu, który Ja jestem tu /tłm. Bubera /
Zatem Jahwe oznacza: w trzeciej osobie:
1. On jest który On jest

2.On będzie, który On będzie
3.0n jest tu, który On tu jest
Wyraźnie widać z tego zestawienia że nie jest możliwe oddanie
pełnego przekładu wg. jakiegokolwiek tłumaczenia te cztery syla-
by JHVH- czyli tetragram. Następujące wyrazy mogą służyć jako
pomocne: Istniejący, Pozostający, Trwały, Wieczny, w znaczeniu
duchowym - Nieustanny, Wiemy... Bóg nie chce być gołosłowny
przez to, że oznajmia swe Imię jako On jest, On będzie, On jest
wieczny, ale chce objawić w tym imieniu swój stosunek do czło-
wieka. Tłumaczenie Imienia Jahwe wyrazem "Wiecznowiemy"
jest dokładniejsze od słowa Pan. Teraz możemy lepiej zrozumieć
lepiej trzecie przykazanie.
1-Jahwe pokazuje siebie nie tylko w swym Być, Istnieć, lecz rów-
nież w znaczeniu - sobie samemu równy i wiemy, co historia po-
twierdza. "nie będziesz wypowiadał - złośliwie, zuchwale, łotrow-
sko, krzywdząco, zbrodniczo - Imienia Jahweh, twego Boga." /
2M.20,7/.Ponieważ Jahweh nie przepuści temu, który Imię Jego
frywolnie wypowiada."
Według Theodoreta Samarytanie mieli czytać to imię Jabe /ostat-
nia sylaba krótka i podkreślona/" Tradycja Żydowska nie jest co
do tego zgodna, ponieważ na skutek zburzenia Jerozolimy i za-
przestania służby w świątyni ustały też różne zwyczaje niektóre,
Imię Jahweh będzie teraz pisane przez swa "j", a czytane ma być
tylko Adonaj, a żaby uniknąć profanacji zamiast Adonaj mówione
będzie tylko hesem = Imię.
W przesadnym poszanowaniu Żydzi na miejsce słowa Jahweh,
postawili hebr. słowo Adonaj./=Pan/,
Słowo to wywodzi się od hebr. słowa adon, a przez dodanie litery
„i” otrzymujemy znaczenie "mój". Adoni znaczy Pan mój. Liczba
mnoga tego wyrazu to Adonaj i oznacza dosłownie "Moi Pano-
wie", albo jak tłumaczy Albrecht w Psalmach "Wszech - Pan'.'
Imię Adonaj dotyczy wyłącznie Boga.
Rozróżnienia słów Adoni i Adonaj - mój Pan albo Wszech-Pan w
księdze Sędziów 6,15,15 nie czynią ani Luter, ani Schlachter, ani
Menge, ani Brokhaus. Kautsch ma tu w w.15 mój Pan/ie/ a w

w.15 o Pan/ie/. W w.15 Gedeon mówi do anioła zwyczajnie adoni
- mój Pan. W w.15 używa on wzniosłego imienia Adonaj - mój
Pan - Wszech-Pan. Z chwilą gdy Gedeon użył słowo stosowane
wyłącznie do Boga, wiedział już kto przed nim stoi, podczas gdy
przedtem domyśla się w osobie mówiącego zwykłego człowieka.
Słowo Pan utrzymane jest przez tłumaczy LXX, słowo zatem Ky-
rios - Pan znajduje zastosowanie i w Nowym Test.
Dzisiejsza pisownia Jehowa używana przez niektórych nie ma
uzasadnienia w St. Test. Znalazł się on w /ten wyraz Jehowa/ w
książce pisarza uczonego chrześcijańskiego franciszkanina /Kon-
wertyty - zmieniającego wyznanie/ Piotra Gala lina który pisał w
1518 r. "O tajemnicy katolickiej prawdy." Wzięto bowiem cztery
spółgłoski JHVH i postawiono między nich samogłoski hebraj-
skiego słowa Adonaj e, o, a. /według pisowni hebr. zamiast a syla-
ba początkowa ma samogłoskę a = e/ Z zestawienia tego wynikło
imię Jehowa:
Adonaj Jhvh Jehovah
Dlaczego Bóg objawia się w tym imieniu?
W tym imieniu objawia się według autentycznego wyjaśnienia
Ex.3,14 właśnie ta wyniosłość. Wszystkie inne wyjaśnienia są
przeważnie mylne nieuzasadnione więc bezwartościowe. Tak
samo ma się sprawa z dociekaniem, które z tych imion Bożych
wywodzi się od nauki o pierwotnym Bogu natury /Boga ognia,
Boga burzy.,./. Przytoczymy tu wypowiedź Keilsa do 2M.6r:
„Zanim rozpoczęły się sądy Boże, ogłosił Bóg Mojżeszowi a
przez niego ludowi, że On objawi się im w przyszłości w sposób o
wiele wspanialszy od tego jak to uczynił w stosunku do Abraha-
ma, Izaaka, Jakuba to jest jako Jahwe, a nie tylko jako El-saddaj.
Słowa: "według mojego in imienia Jahwe nie jestem poznany od
nich" wcale nie oznaczają nieznajomości tego imienia przez pa-
triarchów. Dowód za tego miejsca Pisma św. gdzie słowo to jest
powszechnie używane. Znaczy to, że nie jest ono jakimś bezwar-
tościowym dźwiękiem czy brzmieniem, ale realnym wyrażeniem
istoty Bożej, ale jeszcze wyraźniejsze jest użycie go w
IM.17,1.Podczas zawieranego przymierza z ustanowieniem ob-

rzezki i nadania obietnicy o narodzeniu się Izaaka, rzekł Jahwe do
Abrahama: Ja jestem El-saddaj - wszechmogący Bóg i ukazałem
się jemu i jego żonie jako powodujący narodzenie Izaaka wbrew
siłom natury, jak również utrzymanie, prowadzenie i rozmnażanie
jego nasienia. W przymiocie El-saddaj powiadomił Bóg patriarchę
o swojej istocie, teraz jednak chce się wykazać Izraelowi jako Jah-
we, jako absolutnie Będący, jako Władca z bezwarunkową wolno-
ścią w przeprowadzaniu swych obietnic. Ponieważ /4w,/nie tylko
ustanowił przymierze z ojcami, lecz /w.5/ słyszał wzdychanie
Izraela pamiętając na przymierze... Na podstawie ustanowienia
swego przymierza z jednej i ujarzmienia Izraela z drugiej strony,
Jahwe chciał ich odkupić z nędzy i przyjąć za swój lud. Trzy mo-
menty zawiera to przyrzeczenie, które Bóg chce zrealizować, ma-
nifestując swe imię Jahwe;
1.uwolnij Izraela z niewoli egipskiej - zostało to ujęte w trzy rów-
noległe zdania:

a. wyprowadzenie z ucisku, ciężkich robót
b, wyratować ze służby
c. wybawić przez ramię wyciągnione i wielkie sądy

2.przyjęcie za swój lud - lud Boży
3.wprowadzę nie do obiecanej ich ojcom ziemi 2M.6,5 - 8

c. Elohim

Słowo to występuje w St. Test. 2570 razy, w liczbie pojedynczej
znaczy Eloah./to słowo występuje 57 razy - u Hioba 41 razy, u
Daniela 4 razy - 11,57-39/. Wywodzi się ono z hebr. słowa alah -
"bać się".
Eloah znaczy - nakazujący głęboki szacunek. Elohim - są nakazu-
jący głęboki szacunek. Nie śmiemy przez to rozumieć, że jeśli jest
to liczba mnoga, miało by to znaczenie wielobóstwa. Mamy w
tym wskazówkę o Trójcy.
Słowo Elohim jest nadzwyczaj ciekawe, w liczbie pojedynczej
czy mnogiej ma to samo znaczenie. Tak brzmi ten czasownik w
pl. 1M.20,13; 31,53 i

35,7, a w liczbie sg. 1M.1,27. Słowo Elohim odpowiada ogólnie
naszemu słowu Bóstwo, a używane jest w Piśmie św. gdy Bóg
mówi do człowieka, do stworzenia. Stąd mogą Go poznać i poga-
nie./Rzym.1,19,20/.Biblia Elberfeldzka tłumaczy wszędzie to sło-
wo jako - Bóg, również Psalmy Ludwika Albrechta zasługują na
uwagę. Pozostawił on prawie wszystkie imiona Boże w oryginal-
nej formie. "W moim przekładzie wszędzie pozostawiłem imię
Boże, a imię Elohim po większej części. Zostały jednak użyte i
inne imiona Boże. Stało się tak dlatego, że nie sposób przetłuma-
czyć wiernie to imię, by oddawało właściwe znaczenie, jakie na-
daje mu język hebr."

d. El-eljon

El jest Bożym imieniem. Eljon znaczy "Najwyższy", "Wszech-
-Najwyższy"./Luter używa obu tłumaczeń/, "Wszystko Utrzymu-
jący Imię to - El-eljon - spotykamy 45 razy w St, Test z czego 22
razy w Psalmach a 12 razy u Daniela.
Ważne jest to imię Boże przy spotkaniu Abrahama z Melchisede-
kiem. Melchisedek jest ostatnim kwiatem pozostałym z przeszło-
ści, a Abraham jest kiełkiem, początkiem nowego, obiecanego,
pełnego nadziei rozwoju. Melchisedek stoi jeszcze w starym przy-
mierzu /z Noem/ z uniwersalną podstawą. Abraham już w nowym
przymierzu o patriarchalnej – prywatnej podstawie, ale to po-
wszechne przymierze, wypływa ze ścisłego partykularyzmu. Mel-
chisedek stoi jako sługa i czciciel Boży, który zawarł przymierze z
Noem, rozdziela między wyrodzonym pokoleniem, które odpadło
od Boga i poddane zostało pod moc natury /czciło moce natury
jako bóstwa/ ale to prywatne przymierze rozpoczęte z Abraha-
mem, prowadzić ma i będzie do najwspanialszego obejmującego
wszystkie narody, przynoszącego zbawienie uniwersalne.
Imię Bóg Najwyższy, który stworzył niebo i ziemię, znał również
Abraham, przysiągł zaś przez /1M.14,22/ Jahweh, Boga najwyż-
szego, który stworzył niebo i ziemię. Abraham znał imię Boga
przymierza, Melchisedek nie. Ale do głębi tajemnicy imienia Bo-
żego Abraham nie wnikał. Mojżesz był dopiero uznanym od Pana
za godnego wglądnąć do tych tajemnic.

Po omówieniu imion Bożych prześledźmy poniższą tabelkę:

IMIĘ Bożego charakteru

W Swym niepowiązaniu
Ten dla siebie istniejący Bóg
Ten utajniony Bóg
Bóg światów

W powiązaniu z człowiekiem,
Ten z siebie pochodzący Bóg,
Ten objawiający się Bóg
Bóg przymierza

Dotyczy zakre-
su panowania

Dotyczy stop-
nia panowania

Dotyczy czy-
nienia cudów

Dotyczy cha-
rakteru

Wszechwładny
Bóg
Elohim
wszechwładny

Najwyższy
Bóg,
El-Elion
wszechmający

Wszechmogący
Bóg
El-szaddaj
wszechmogący

Wszechwierny
Bóg
Jahwe
Wiecznie wier-
ny