Analiza FMEA
1
Opracował: Tomasz Greber (www.greber.com.pl)
FMEA
FMEA
Tomasz Greber
tomasz@greber.com.pl
Opracował: Tomasz Greber (www.greber.com.pl)
MY
MY
Ś
Ś
LE
LE
Ć
Ć
ZAMIAST
ZAMIAST
P
P
Ł
Ł
ACI
ACI
Ć
Ć
FMEA
FMEA
Analiza FMEA
2
Opracował: Tomasz Greber (www.greber.com.pl)
Dlaczego FMEA?
Dlaczego FMEA?
Przepisy
Wymagania
klientów
Normy
(ISO 9000, TS 16949…)
Konkurencja
Opracował: Tomasz Greber (www.greber.com.pl)
Koszty niezgodno
Koszty niezgodno
ś
ś
ci
ci
P
ro
je
k
to
w
a
n
ie
K
o
n
ie
c
p
ro
d
u
k
c
ji
E
k
s
p
lo
a
ta
c
ja
1
10
100
P
o
c
z
ą
te
k
p
ro
d
u
k
c
ji
1000
Analiza FMEA
3
Opracował: Tomasz Greber (www.greber.com.pl)
Istota FMEA
Istota FMEA
Jakie wady?
Sk
ą
d si
ę
bior
ą
?
Które s
ą
najpowa
ż
niejsze?
Jak im zapobiec?
wyrób/proces
Opracował: Tomasz Greber (www.greber.com.pl)
FMEA
FMEA
Analiza rodzaj
Analiza rodzaj
ó
ó
w i skutk
w i skutk
ó
ó
w uszkodze
w uszkodze
ń
ń
(
(
Failure Mode and Effect Analysis)
Failure Mode and Effect Analysis)
•
przy projektowaniu - ocena ryzyka przy alternatywnych rozwi
ą
zaniach
•
okre
ś
lenie słabych stron wyrobu lub procesu i jego usprawnienie
•
skupienie si
ę
tylko na istotnych wadach (hierarchizacja problemów)
Analiza FMEA
4
Opracował: Tomasz Greber (www.greber.com.pl)
FMEA
FMEA
–
–
podstawowe informacje
podstawowe informacje
•
jest to praca zespołowa
•
odpowiedzialni za metod
ę
s
ą
odpowiedni specjali
ś
ci
•
jest uzupełnieniem innych metod
i jest uzupełniana przez ró
ż
ne metody
•
analizy FMEA s
ą
prowadzone, gdy
zachodzi potrzeba wa
ż
enia ryzyka
•
jest to praca kreatywna
•
metodologia prowadzenia analizy jest
bardzo prosta
Opracował: Tomasz Greber (www.greber.com.pl)
FMEA
FMEA
Analiza:
wykrywalno
ś
ci wady
wyst
ę
powalno
ś
ci wady
znaczenia wady dla klienta
rodzajów wad
przyczyn wad
skutków wad
Analiza FMEA
5
Opracował: Tomasz Greber (www.greber.com.pl)
Formularz FMEA
Formularz FMEA
Firma:
FMEA:
procesu konstrukcji
Nazwa cz
ęś
ci/procesu:
Numer karty:
Data:
Skład zespołu:
Stan obecny
Stan
ulepszony
Cz
ęść
/
faza procesu
Rodzaj wady
Nast
ę
pstwa wady
Przyczyny wady
Dotychczaso
we
ś
rodki
kontrolne
W
Z
O
R
W
a
d
a
k
ry
ty
c
z
n
a
Sposób
poprawy
sytuacji
Odpowiedzialny
,
termin
Podj
ę
te
działania
W
Z
O
R
Wyst
ę
powanie
W
Znaczenie dla klienta
Z
Wykrywalno
ść
O
Nie wyst
ę
puje
1
Niedostrzegalne
1
Pewna
1
Bardzo nieznaczne
2-3
Nieznaczne skutki
2-3
Du
ż
a
2-5
Nieznaczne
4-6
Skutki umiarkowane
4-6
Znaczna
6-8
Umiarkowane
7-8
Skutki powa
ż
ne
7-8
Nieznaczna
9
Cz
ę
ste
9-10
Skutki szczególe (krytyczne)
9-10
Bardzo mała
10
R = W
•
Z
•
O
Opracował: Tomasz Greber (www.greber.com.pl)
Diagram
Diagram
Ishikawy
Ishikawy
(5M+M+E)
(5M+M+E)
Problem
Maszyna
Człowiek
Zarz
ą
dzanie
Technologia
Materiał
……………
……………
Analiza FMEA
6
Opracował: Tomasz Greber (www.greber.com.pl)
Drzewo wad
Drzewo wad
Faza procesu
Cel 1
Cel 2
…
Wada 1
Wada 2
Wada 1
Wada 2
Wada 3
Przyczyna 1
Przyczyna 2
Przyczyna 3
Przyczyna 1
Przyczyna 2
Opracował: Tomasz Greber (www.greber.com.pl)
Rodzaje FMEA
Rodzaje FMEA
FMEA konstrukcji (wyrobu)
FMEA procesu
Analiza FMEA
7
Opracował: Tomasz Greber (www.greber.com.pl)
FMEA konstrukcji
FMEA konstrukcji
Analiza projektu wyrobu w celu
usuni
ę
cia wad wyrobu
maj
ą
cych
ź
ródło w projekcie
konstrukcji
Opracował: Tomasz Greber (www.greber.com.pl)
FMEA procesu
FMEA procesu
Analiza projektu procesu
w celu usuni
ę
cia
wad wyrobu maj
ą
cych
ź
ródło
w projekcie procesu
Analiza FMEA
8
Opracował: Tomasz Greber (www.greber.com.pl)
FMEA
FMEA
FMEA
konstrukcji
FMEA
procesu
Cz
ęść
Operacja
Funkcja
Cel
Wykrywalno
ść
bł
ę
du
DET (D)
Cz
ę
sto
ść
wyst
ę
powania
OCC (O)
Liczba ryzyka
RPN = OCC*DET*SEV
Wada
Znaczenie
dla klienta
SEV (S)
Przyczyna
bł
ę
du
Sposób
kontroli
Skutek
bł
ę
du
Opracował: Tomasz Greber (www.greber.com.pl)
FMEA
FMEA
–
–
umowna ocena ryzyka
umowna ocena ryzyka
RPN<40
- ryzyko nie wyst
ę
puje
40<RPN<100
- sytuacja niejasna, sprawdzi
ć
poszczególne składowe ryzyka
RPN>100
OCC lub DET lub SEV = 10
- ryzyko istnieje
Liczba ryzyka
RPN = OCC*DET*SEV
Nie ma podanych konkretnych granic reakcji przy poziomie ryzyka.
Mo
ż
na stosowa
ć
nast
ę
puj
ą
ce wytyczne:
Kolejno
ść
obni
ż
ania ryzyka: SEV – OCC – DET
Przy SEV = 9 lub 10 nale
ż
y rozwa
ż
y
ć
działania obni
ż
aj
ą
ce ryzyko
Analiza FMEA
9
Opracował: Tomasz Greber (www.greber.com.pl)
FMEA konstrukcji
FMEA konstrukcji
1. Opracowanie schematu konstrukcji
2. Okre
ś
lenie cz
ęś
ci konstrukcji i jej funkcji
3. Okre
ś
lenie rodzaju wady
Nale
ż
y okre
ś
li
ć
, w jaki sposób dana cz
ęść
mo
ż
e nie spełnia
ć
stawianych jej
wymaga
ń
. Wady powinny dotyczy
ć
wszystkich potencjalnych zastosowa
ń
. Dotyczy to
wszystkich potencjalnych wad (bardziej lub mniej prawdopodobnych). Zakłada si
ę
,
ż
e
wada mo
ż
e, ale nie musi si
ę
pojawi
ć
. Nale
ż
y zwróci
ć
uwag
ę
na to co si
ę
w
przeszło
ś
ci wydarzyło, jakie s
ą
wyniki pracy grupowej itp.
Wady nale
ż
y opisywa
ć
w sposób techniczny, np. przeciek, p
ę
kni
ę
cie, złamanie, brak
sygnału, nie przenosi siły..., a nie jak objawy dostrzegane przez klienta.
Obudowa
Antena
Bateria
Przewód
Układ
elektroniczny
lut
lut
zatrzask
ś
rubki
uchwyt
Opracował: Tomasz Greber (www.greber.com.pl)
FMEA procesu
FMEA procesu
1. Opracowanie przebiegu procesu
2. Okre
ś
lenie etapu procesu i jego celu
3. Okre
ś
lenie rodzaju wady
Nale
ż
y okre
ś
li
ć
, w jaki sposób dana operacja mo
ż
e nie spełnia
ć
stawianych jej
wymaga
ń
(co mo
ż
e nie pój
ść
zgodnie z zało
ż
eniami). Nale
ż
y przyj
ąć
zało
ż
enie,
ż
e na wej
ś
ciu do analizowanej operacji (cz
ęś
ci procesu) znajduje si
ę
dobry
surowiec lub półprodukt.
Nale
ż
y uwzgl
ę
dni
ć
wszystkie mo
ż
liwe rodzaje niezgodno
ś
ci w przebiegu
procesu. Przykładowe niezgodno
ś
ci to: zarysowanie, rozbicie, złamanie.
A
B
C
D
Analiza FMEA
10
Opracował: Tomasz Greber (www.greber.com.pl)
FMEA procesu
FMEA procesu
4. Potencjalny skutek wady
Nale
ż
y okre
ś
li
ć
potencjalne skutki wady z punktu widzenia u
ż
ytkownika
wyrobu oraz kolejnych operacji w procesie. Potencjalne skutki nale
ż
y
opisywa
ć
w sposób jaki b
ę
dzie je okre
ś
lał u
ż
ytkownik (np.
ź
le wygl
ą
da, nie
mo
ż
na wł
ą
czy
ć
, szumi, gło
ś
no pracuje) lub kolejny etap procesu (np. nie daje
si
ę
zamontowa
ć
, nie mo
ż
na poł
ą
czy
ć
).
5. Stopie
ń
zagro
ż
enia (SEV)
Opracował: Tomasz Greber (www.greber.com.pl)
1
Bez skutków
ś
aden
2
Pewne zak
ł
ócenia na linii produkcyjnej; cz
ęść
(mniej ni
ż
100%); wyrobów mo
ż
e
wymaga
ć
naprawy na linii; ale na stanowisku; defekt zauwa
ż
any przez niewielk
ą
liczb
ę
odbiorców
Bardzo znikomy
3
Pewne zak
ł
ócenia na linii produkcyjnej; cz
ęść
(mniej ni
ż
100%) wyrobów mo
ż
e
wymaga
ć
naprawy na linii, ale poza stanowiskiem; defekt
ś
rednio zauwa
ż
any przez
odbiorc
ę
Znikomy
4
Pewne zak
ł
ócenia na linii produkcyjnej, wyrób mo
ż
e wymaga
ć
sortowania i pewna
cz
ęść
(mniej ni
ż
100%) naprawy; niezgodno
ść
pozycji pod wzgl
ę
dem pasowania i
wyko
ń
czenia; defekt zauwa
ż
any przez wi
ę
kszo
ść
odbiorców
Bardzo ma
ł
y
5
Pewne zak
ł
ócenia na linii produkcyjnej; 100% wyrobów mo
ż
e wymaga
ć
naprawy;
pojazd/pozycja dzia
ł
a, ale niektóre pozycje zwi
ą
zane z wygod
ą
lub komfortem dzia
ł
aj
ą
z gorszymi osi
ą
gami; odbiorca odczuwa pewne niezadowolenie
Ma
ł
y
6
Pewne zak
ł
ócenia na linii produkcyjnej; mo
ż
e zaj
ść
potrzeba zbrakowania cz
ęś
ci
wyrobów; pojazd dzia
ł
a, ale nie dzia
ł
aj
ą
pozycje zwi
ą
zane z komfortem lub wygod
ą
;
odbiorca odczuwa niewygod
ę
Ś
redni
7
Pewne zak
ł
ócenia na linii produkcyjnej; mo
ż
e zaj
ść
potrzeba zbrakowania cz
ęś
ci
wyrobów; pojazd dzia
ł
a, ale z obni
ż
onymi osi
ą
gami; odbiorca niezadowolony
Powa
ż
ny
8
Powa
ż
ne zak
ł
ócenie na linii produkcyjnej; mo
ż
e zaj
ść
potrzeba zabrakowania 100%
wyrobów; pojazd (element) nie dzia
ł
a; odbiorca bardzo niezadowolony
Bardzo powa
ż
ny
9
Mo
ż
e zagra
ż
a
ć
operatorowi maszyny lub monta
ż
u; wada wp
ł
ywa na bezpieczne
dzia
ł
anie pojazdu lub poci
ą
ga za sob
ą
niezgodno
ść
z przepisami; wada nast
ą
pi z
ostrze
ż
eniem
Niebezpieczny z
ostrze
ż
eniem
10
Mo
ż
e zagra
ż
a
ć
operatorowi maszyny lub monta
ż
u; wada wp
ł
ywa na bezpieczne
dzia
ł
anie pojazdu lub poci
ą
ga za sob
ą
niezgodno
ść
z przepisami; wada nast
ą
pi bez
ostrze
ż
enia
Niebezpieczny bez
ostrze
ż
enia
Punktacja
Stopie
ń
zagro
ż
enia
Skutek
FMEA
FMEA
-
-
znaczenie (proces)
znaczenie (proces)
Analiza FMEA
11
Opracował: Tomasz Greber (www.greber.com.pl)
FMEA procesu
FMEA procesu
6. Potencjalna przyczyna wady
Dla ka
ż
dej wady nale
ż
y wymieni
ć
mo
ż
liwe wszystkie przyczyny, mechanizmy
jej powstawania. Opis powinien by
ć
w miar
ę
mo
ż
liwo
ś
ci szczegółowy (np. złe
poło
ż
enie narz
ę
dzia,
ź
le zamontowany uchwyt, bł
ę
dy pomiarowe itp.).
Rzadko jedna przyczyna b
ę
dzie wystarczaj
ą
ca do opisania danej wady.
Czasami dla zidentyfikowania rodzajów przyczyn i ich wpływu na wad
ę
mo
ż
na
si
ę
posłu
ż
y
ć
planowaniem eksperymentów (DOE).
7. Prawdopodobie
ń
stwo wyst
ą
pienia wady (OCC)
Opracował: Tomasz Greber (www.greber.com.pl)
1
≥≥≥≥
1,67
<= 1 na 1 500 000
Znikome: Wada ma
ł
o prawdopodobna;
brak wad w prawie identycznych
procesach
2
≥≥≥≥
1,50
1 na 150 000
Bardzo ma
ł
e: prawie identyczne wady
mia
ł
y bardzo ma
ł
o wad
3
≥≥≥≥
1,33
1 na 15 000
Ma
ł
e: podobne procesy mia
ł
y ma
ł
o wad
4
≥≥≥≥
1,17
1 na 2 000
5
≥≥≥≥
1,00
1 na 400
6
≥≥≥≥
0,83
1 na 80
Ś
rednie: generalnie zwi
ą
zane z
procesami podobnymi do poprzednich
procesów, które miały wady, ale nie w
du
ż
ych proporcjach
7
≥≥≥≥
0,67
1 na 20
8
≥≥≥≥
0,51
1 na 8
Du
ż
e: generalnie zwi
ą
zane z procesami
podobnymi do poprzednich procesów,
które cz
ę
sto mia
ł
y wady
9
≥≥≥≥
0,33
1 na 3
10
<0,33
≥≥≥≥
1na 2
Bardzo du
ż
e: wada prawie nieunikniona
Punktacja
Cpk
Mo
ż
liwa ilo
ść
wad
Prawdopodobie
ń
stwo wyst
ą
pienia wady
FMEA
FMEA
-
-
wyst
wyst
ę
ę
powanie (proces)
powanie (proces)
Analiza FMEA
12
Opracował: Tomasz Greber (www.greber.com.pl)
FMEA procesu
FMEA procesu
8. Bie
żą
ca kontrola
W odniesieniu do poszczególnych przyczyn powstawania wady nale
ż
y
okre
ś
li
ć
, jakie działania s
ą
prowadzane w celu ich wykrywania i zapobiegania
im. Kontrola nie musi wyst
ę
powa
ć
zaraz po analizowanej operacji.
Mo
ż
e to by
ć
kontrola wzrokowa, kontrola z u
ż
yciem sprawdzianów itp.
Istniej
ą
trzy typy kontroli procesu:
-
zapobieganie przyczynom wady,
-
wykrywanie przyczyny i wprowadzenie działa
ń
koryguj
ą
cych,
-
wykrywanie samej wady.
9. Wykrywalno
ść
(DET)
Kryterium to dotyczy tego, na ile prawdopodobne jest,
ż
e wada która wyst
ą
pi
zostanie wykryta przed jej dotarciem do klienta (tak
ż
e wewn
ę
trznego). Nie jest
zupełnie zwi
ą
zane z cz
ę
sto
ś
ci
ą
wyst
ą
pie
ń
, ale okre
ś
la skuteczno
ść
kontroli w
przypadku pojawienia si
ę
wady.
Nale
ż
y pami
ę
ta
ć
,
ż
e prowadzone losowo sporadyczne kontrolne s
ą
mało
skuteczne w wykrywaniu odosobnionych usterek.
Opracował: Tomasz Greber (www.greber.com.pl)
1
Bie
żą
ce kontrole prawie na pewno wykryj
ą
wad
ę
; niezawodne
kontrole s
ą
znane z podobnych procesów
Prawie pewna
2
Bardzo du
ż
e prawdopodobie
ń
stwo wykrycia wady przez
bie
żą
ce kontrole
Bardzo du
ż
a
3
Du
ż
e prawdopodobie
ń
stwo wykrycia wady przez bie
żą
ce
kontrole
Du
ż
e
4
Ś
rednio du
ż
e prawdopodobie
ń
stwo wykrycia wady przez
bie
żą
ce kontrole
Ś
rednio du
ż
a
5
Ś
rednie prawdopodobie
ń
stwo wykrycia wady przez bie
żą
ce
kontrole
Ś
rednia
6
Ma
ł
e prawdopodobie
ń
stwo wykrycia wady przez bie
żą
ce
kontrole
Ma
ł
a
7
Bardzo ma
ł
e prawdopodobie
ń
stwo wykrycia wady przez
bie
żą
ce kontrole
Bardzo ma
ł
a
8
Znikome prawdopodobie
ń
stwo wykrycia wady przez bie
żą
ce
kontrole
Znikoma
9
Bardzo znikome prawdopodobie
ń
stwo wykrycia wady przez
bie
żą
ce kontrole
Bardzo znikoma
10
Brak znanej i dost
ę
pnej kontroli do wykrycia danej wady
Prawie niemo
ż
liwa
Punktacja
Kryteria: Prawdopodobie
ń
stwo wykrycia
Wykrywalno
ść
FMEA
FMEA
-
-
wykrywalno
wykrywalno
ść
ść
(proces)
(proces)