background image

Pr. PM: wielk Wekt Char szybkość 
przemieszczania się cząstki po torze a także 
uwzględniajaca kierunek i zwrot zuchu tej cząstki 
w każdej chwili ruchu  v=dr/dt=(dx/dt)*e

x

+... 

v=v

x

*e

x

+... WART:pierw(v

x

2+

...)

Prz PM: szybkość zmian wektora 
a
=(dv

x

/dt)*e

x

+...  dv

x

/dt=x(2 kropki) 

a=v

x

(kropka)*e

x

+...   a=(dv/dt)*e

v

(styczne) + 

(de

v

/dt)*v(norm, do środka)  (de

v

/dt)=(v/R)*n| => 

a

n

=(v

2

/R)*n  wart: pierw z kw. Bez  e

Kin RO: ω=dφ/dt | skierowany wzdł osi obrotu i 
zwr zgodny z reg śr prawoskr    ω=2π/T=2π*f 
v=ωR  v=ωxR  PRZYSP: wektor ω może się 
zmianiac zarowno z powodu zmian pr obr ciała 
wokół osi, jak i z powodu obracania się samej osi 
=dω/dt  a

n

=-ω

2

R  a

s

=xR

1 PN: Każde ciało znajduje się w stanie 
spoczynku lub r j-nego dopóki działanie ze strony 
innych ciał nie zmieni tego stanu. Jest to w 
układzie inercjalnym.
2 PN: p=mv dla rozciągłych ∫(po V) z vdm 
SZYBKOŚĆ ZMANY PEDU ROWNA JEST SILE 
DZIALAJACEJ NA CIALO dp/dt=F  ma=F
3 PN: 
Siły, którymi działają na siebie 
oddziaływujące ciała są równe co do wartości i 
kierunku, ale przeciwne co do zwrotu  F

21

=-F

12 

nie 

jest ono słuszne dla pr~c.
Nieinerc. Ukł. Odn.: PN są spełnione tylko w 
inercjalnych; ukł jest nieinercjalny gdy porusza 
suę wzgl inercj z pewnym a, albo wiruje wzgl ukł 
inercj  2PN: ma'=F+Fb W ukł obr wyst 2 siły 
bezwł 1. odśr: Fbo=mω

2

R  2. coriolisa: 2mv'xω 

Nie wynikają one z działania na dane ciało 
innych ciał tylko są uwarunkowane ukł 
odniesienia, dletego są fikcyjne,pozorne
EK a praca sił: siły zewn i wewn istnieją w 
układzie Ek=mv

2

/2  dEk=Fds=dA(W wykonana 

przez F na drodze ds) A12=Ek2-Ek1
Siły zachowawcze: Pole stacj: nie zmienie się w 
czasie  Pole zachow:pole stacj, w którym praca 
wykonana nad cząstką przez siły pola zależy 
tylko od początkowego i końcowego położenia 
cz, a nie od drogi. Praca sił zachowawczych na 
drodze zamkniętej=0. Siła ciężkości jest siłą 
zach, bo A12 nie zależy od kszt toru, taką siłą 
jest też siła centralna.
Zależność między F a Ep: Ep2=Ep1-∫(od 1 do 
2)Fds  Fx=-(dEp/dx)
F=Fx*e

x

+... |wekt o składowych dφ/dx etc to grad 

φ lub ∆(odw)φ)  Siła zachowawcza jest równa 
grad Ep ze znakiem minus |wzór|
ZasZachEneMech: A12=-(Ep2-Ep1) i A12=Ek2-
Ek1 => E=Ep+Ek  Całkowita energia układu ciał, 
na które działają tylko siły zachowawcze jest 
stała.
ZasZachPędu: dp/dt=∑(od i-1 do N)F

i

 Przy 

braku Fzewn dp/dt=0, więc pęd ukł zamkniętego 
jest stały => pęd zamkn ukł PM jest stały(też w 
ukł niezamkniętym jeżeli wypadkowa Fz=0)
ZasZachMomPędu: L=rxp L=rpsinα=lp (l=rsinα) 
dL/dt=∑Mzewn Pochodna po casie mom pędu 
jest równa sumie mom sił zewn.  Moment pędu 
zamkn ukł cząsteczek jest stały(też dla 
niezamknietego gdy całk mom sił zewn=0)
Zderzenia ciał: SPR: Em ciał nie przechodzi w 
inne, niemechaniczne postacie. Zwroty i kierunki 
ciał po zderzeniu określone są orzez orawo zach 
Em i prawo zachowania pędu. NIESPR:Ek ciał 
całkowicie lub częściowo zamienie się w Energię 
wewn. Wzrost Ew zazwyczaj sprowadza się do 
wzrostu temp. CAŁK-NIESPR: następuje 
największa możliwa strata Ek, tj. zderenie 
którego punkty mają najmniejsza możliwą Ek 
umożliwiającą im spełnienie ZZPędu. Po 
zderzeniu ciała są w spoczynku albo mają stałą 
prędkość  CENTR: Zderzenie 2 ciał, w którym ich 
wektory prędkości(przed i po zder) leżą na tej 
samej prostej przechodzącej przezz środek 
masy. Następuje największa możliwa zmiana 
pędu.
Pole Grawitacyjne, Ep w polu G: Prawo graw: 
2 pkty i masach m1 i m2 przyciągają się 
wzajemnie siłą proporcj(wzór) F=Gm1m2/r

G=6,67*10

-11

  jednorodne ciała kuliste oraz ciała 

złożone z jedn warstw kulistych przyciągają się 
tak jak punkty materialne umieszczone w ich 
ośrodkach.   PG jest to pole przyciągania 
grawitacyjnego w przestrzeni otaczającej masę 
M. Jest ono opisane wyrażeniem  F=GMm/r

wektorowo F=-GMmr/r

3

 NATĘŻENIE: [ ]=-GMr/r

Jest to pole zach. Ep(r)=-GMm/r
PrawaPascIArch: PASC: ciśnienie zewn. 
wywierane na płyn jest przenoszone we 
wszystkich kierunkach jednakowo. Zmianę 
cisnienia wywołuje grawitacja. Wzrost jest 
wywołany naciskiem ze strony słupa położonego 
nad punktem pomiaru p=p0+ρgh  ARCH: 
Sp2=S(p0+ρgh2) Sp1=S(p0+ρgh1) W(siła 
wypadkowa)=S(p0+ρgh2)-S(p0+ρgh1)=ρgV, 
V=S(h2-h1) Na ciało zanurzone w cieczy działa 
siła wyporu równa ciężarowi wypartej przez to 
ciało cieczy.
RównCiągłStrCieczy|Pr.Bernouliego: 
Struga:uporządkowany ruch cząstek płynu 
poruszzających się w jednym kierunku; 
v1/s1=v2/s2 [rysunek wiadomo jaki] Prędkości 
cieczy w strudze są odwrotnie proporcjonalne do 

pow. przekorojów strugi.  PrBer: 
p+ρv

2

/2+ρgh=const  Suma ciśnienia oraz Ek i Ep 

jednostki objętości ustalonego przepływu cieczy 
jest wielkością stałą;  Ek= ρv

2

/2 Ep=ρgh

PierwZasTerm: U2-U1=Q-A  Q=U2-U1+A /zas 
zach E/  Ciepło dostarczone do układu jest 
zużywane na przyrost Ew tego układu i na 
wykonywanie przez układ pracy nad zewn 
ciałami.  1J=0,24CAL  dQ=dU+dA
PracaWykPrzezCiałoWPrzypZmObj: [rys z 
tłokiem] Infinitezymalne przesunięcie tłoka 
odpowiada pracy ∆A=F∆h=pS∆h=p∆V  dA=pdV 
jeśli p=const A12=p(V2-V1) ogólnie A12=∫(V1 do 
V2)pdV dQ=dU+pdV
RównGazuDosk: Gaz, w którym oddz 
międzycząsteczkowe są pomijalnie małe, każdy 
gaz pod odpowiednio małym cisnieniem ma 
własności zbliżone do gazu doskonałego. 
pV/T=const  PrAvogadra: W warunkach, 
scharakteryzowanych przez te same parametry p 
i T, mol kazdegi gazu zajmuje tę samą obhjętość 
=> pV/t=R=8,31J/mol*K  StBoltzmana: 
k=R/N

A

=1,38*10

-23

 pV-NkT p=nkT n=N/V(liczba 

cz w jedn objetości) Przy ust obj ciśnienie GD 
jest wprost proporcj do temp.
PojCieplna: il. Ciepła potrzebna, aby 
podwyższyć temp o 1K C

c

=DQ/DT  Ciepło 

właściwe c: poj cieplna jednostki masy substancji 
c=C

c

/m  Molowe ciepło właściwe, C: poj cieplna 

jednego mola subst C=cμ | Przy zmanach w 
stałej V ciało nie wykonuje pracy nad 
otoczeniem(dA=0) i całe ciepło zamienia się na 
wzrost Ew(dQ

v

=dU) C

cV

=dQ

v

/dT U=(m/μ)C

v

T | 

Przy stałym ciśn C

p

=C

v

+R

PrzGD: ADIAB: dQ=0 pV

κ

=const κ=C

p

/C

Przykładem jest spr. i rozpr. Gazu przy 
rozchodzeniu się w gazie fali dźw w odniesieniu 
do małych V.
RuchCieplnyCzCiśnGazu|
ŚredniaEnerRuchuPostCz:
 Cząstki są w 
ciągłym chaotycznym ruchu, a intensywność 
zależy od T;  w wyniku uderzeń cząst elementowi 
∆S w jedn czasu przekazywany jest pęd ∆K 
równy sile dział na ∆S. Stosunek tej siły do wart 
∆S jest ciśnieniem gazu na ściankę naczynia. 
p=∆K

∆S,Vt

/∆S∆t=1/3nm<v

2

>=(2/3)n*m<v

2

>/2 

p=(2/3)n*<ἐ

post

>  <ἐ

post

>=(3/2)kT  Temp bezwzgl 

jest proporcjonalna do śr Ek ruchu post 
cząsteczek <v

2

>=(3kT)/m

ZasadaEkwipEnergii: <ἐ

post

>=(3/2)kT  Na każdy 

rodzaj ruch(stopień swobody) przypada średnio 
taka same Ek (1/2)kT  Liczbą stopni swobody 
nazywamy liczbę niezależnych współrz za 
pomocą których może być opisane położenie 
układu  <ἐ>=(i/2)kT
EnWewnCiepłoWłaścCzGazuDosk: Cz GD nie 
oddziaływują ze sobą, stąd 
U

m

=N

A

<ἐ>=(i/2)N

A

kT=(i/2)RT   C

V

=iR/2 

C

p

=(i+2/2)R κ=C

p

/C

V

RozkMaxwella|ŚrINajPraPrędCz: F(v) – f. 
Rozkładu prędkości cz. gazu 

średnia:[                             ] v

śr.kw

=[ 

]   naj. Praw=[                                       ] F(v

praw.

)=[ 

]
WzórBarRozkłBoltzmanna: wz bar: p=p

0

exp[-

(μgh)/RT] p=nkT  μ/R=m/k |  n=n

0

exp[-

(mgh)/kT]=n

0

exp[-(ἐ

p

)/kT] Rozkł Boltzmanna jest 

to rozkład koncentracji cząsteczek w dowolnym 
potencjalnym polu sił, o ile mamy do czynienia ze 
zbiorem jednakowych cz poruszających się 
chaotycznym ruchem cieplnym.
EntropiaAPrawTermod: Prawdopodobieństwo 
termod nie jest wielkością addytywną, jest nią 
lnΩ. Jako wielkość określającą stan wprowadza 
się entropię kuładu zdefiniowaną jako S=klnΩ(k – 
StBoltzmanna)  3ZasTerm: w temp zera bezwzgl 
prawdopodobieństwo termod stanu ukł zmierza 
do jedności; Tw Nernsta; Jeżelu temp ciała dąży 
do zera bezwzgl, to entropia dąży do 0.
PrzyrostEntrACiepło: W odwracalnych 
dS=dQ/T | jeżeli isość ciepła dQ jest 
doprowadzana do ukł w procesie 
nieodwracalnym, to entropia ukł wzrasta zarówno 
w wyniku dostarczonego ciepła jak i w wyniku 
nieodwracalności samej premiany  dS>dQ/T 
ogólnie(bo nie da się określić T ukł)  dS>=dQ/T  | 
3ZasTerm: w temp zera bezwzgl 
prawdopodobieństwo termod stanu ukł zmierza 
do jedności; Tw Nernsta; Jeżelu temp ciała dąży 
do zera bezwzgl, to entropia dąży do 0.
RównRuchuHarmProst: jest to ruch okresowy, 
w którym położenie obiektu zmienia się jako 
funkcja sinus lub cosinus. Obiekt wykonuje 
drgania harmoniczne. W prostym poza siłą harm 
nie występują inne  RÓWN: x(t)=X

0

+(x

p

-

X

0

)cos(ωt)+(v

p

/ω)sin(ωt)  x=Acos(ωt+δ)

SkłDrgHarm: mamy 2 drg składowe x=A

1

cos(δ

1

i x

2

=A

2

cos(δ

2

)  DrgWypadkowe dane jest 

równaniem x=A

1

cos(δ

1

)+A

2

cos(δ

2

)=A(t)cos(δ(t)) 

DrgRównoległe: metoda wektorowa lub metoda 
wskazów A

max

=A

1

+A

2

, A

min

=|A

1

-A

2

|

KlasyfikacjaFal: [kierunek ruchu]: 
poprzeczne(kier odkszt prostopadły do kier 
rozch), podłużne; [rodzaj zaburzenia]: impuls 
falowy(jednorazowe zaburzenie), faka 

harmoniczna(źr wykonuje drg harm, wszystkie 
punkty ośr wyk drg z różnymi fazami); [kształt 
czoła fali]: płaskie, koliste, kuliste.
RównFaliPłaskiej: fala, która może być opisana 
jedną składową wektora prędkości i jedną wsp 
przestrzenną  S(x,t)=S

0

cos(ωt- (ωx)/v

f

 +φ) 

S(r,t)=S

0

cos(ωt-kr+φ) 

FalaStAFalaBieg: Fala stojąca powstaje w 
wyniku nałożenia się dwóch ciągów falowych o 
jednakowych częstościach, jednakowych 
amplitudach, ale biegnących w przeciwnych 
kierunkach. S(x,t)=S

0

cos(ωt-kx+φ(x)) 

s(x,t)=2S

0

cos(kx+(φ

2

1

)/2)cos(ωt+(φ

2

1

)/2) 

A(x)=2S

0

|cos(kx+(φ

2

1

)/2)|  | 

prFazFalPodłWCieleStałym: v

f

=sqrt(E/ρ) dla fal 

poprzecznych v

f

=sqrt(τ/ρ) /τ: moduł sztywności/

PrFalAkuWGazach: Można przyjąć, że 
przemiany towarzyszące propagacji fali 
akustycznej w gazie są przemianami 
adiabatycznymi opisanymi równaniem Poissona 
pV

κ

=const  v

f

=sqrt(κp/ρ)

RównanieFalowe: d

2

s/dt

2

=v

f

2

(d

2

s/dx

2

) a w 3 

wymiarach  d

2

s/dt

2

=v

f

2

∆s

GęstEnFali: ilość energii ruchu falowego 
zawarta w jednostce objętości ośrodka 
ἐk=dEk/dV  ἐp=dEp/dV
GęstEnergiFaliPodł:  ἐk=(1/2)ρ(ds/dt)

2

 dla fali o 

stand równ.  ἐk=(1/2)ρS

0

2

ω

2

sin

2

(ωt-kx+φ)  Ep: 

ἐp=(1/2)ρ(ds/dt)

2

 dla fali o stand równ. 

ἐp=(1/2)ρS

0

2

ω

2

sin

2

(ωt-kx+φ)

ŚrGęstEnRuchuFalowego: <ἐ

c

>=(1/T)*∫[t-

>t+T]ἐ

c

(t)dt  dla fali harmonicznej ἐ

c

=(1/2)ρS

0

2

ω

2

WektGęstStrEnFali: Jest to wektor o kierunku 
zgodnym z kierunkiem rozchodzenia się fali i o 
długości równej ilości energii całkowitej 
przenoszonej przez falę przez jednostkową 
powierzchnię prostopadłą do kierunku 
rozchodzenia się fali w jednostce czasu.  j=ἐ

c

v

f

e

dla fali płask harm: <j>=(1/2)ρS

0

2

ω

2

v

f

e

StrEneFali: dϕ=jdAcosφ=jdA  ϕ=∫[po A]jdA
NatężFali: średnia ilość energii całkowitej 
przenoszonej przez falę przez jednostkową 
powierzchnię prostopadłą do kierunku 
rozchodzenia się fali w jednostce czasu  I=∆E/
(∆t∆S)
GłParOśrPrzenFaleSpręż: @gęst ośr(jest 
granicą stosunku masy do objętości, gdy 
objętość obejmuje coraz mniejsze objętości 
obejmujące punkt.)  ρ=dm/dV  @mod. 
Younga/spr podłuż/(Moduł Younga jest 
hipotetycznym naprężeniem (F/A), które 
wystąpiłoby przy dwukrotnym wydłużeniu próbki 
materiału (∆l=l), przy założeniu, że jej przekrój 
(A)nie ulegnie zmianie.  ∆l/l=F/EA pr. Hooke'a 
@mod kirch(spr poprz)(Moduł sprężystości 
poprzecznej τ ma znaczenie przy takich 
odkształceniach ośrodka jak ścinanie lub 
skręcanie. ∆s/l=F/τA @pręd fazowa fali: podł w 
ciał stałych v

f

=sqrt(E/ρ) podł w gazach 

v

f

=sqrt(κp/ρ) poprz v

f

=sqrt(τ/ρ)

ImpendacjaFalowa: charakteryzuje opór 
stawiany przez ośrodek propagacji fali (wskaźnik 
podatności ośrodka na ruch wymuszony).  Z=K/v

K=E,κp lub τ  Z=sqrt(Kρ)=ρv

f

 

ZasFerAPrawaOdbIZał: Światło rozchodzi się 
po takiej drodze, która wymaga najkrótszego 
czasu L

12

=∫<1 do 2>n(s)ds Z niej wynikają prawa 

odbicia i załamania  n

1

sinϑ=n

2

sinϑ”

RównSoczCien: grubość jest znacznie mniejsza 
od promieni krzywizny powierzchni 
ograniczającej soczewkę.  1/f'=D=(n

21

-1)[1/R

1

 + 

1/R

2

)  R>0 wypukła

ŚwiatłoJakoFalaEM:  B

      wektor indukcji 

magnetycznej. Charakteryzuje pole magnetyczne 
ze względu na działające w tym polu siły. 
F=qE+qvxsiła Lorentza   H wektor natężenia 
pola magnetycznego. Charakteryzuje pole 
magnetyczne ze względu na jego źródła w 
postaci prądów elektrycznych. ∫Hdl=ΣI  B

0

μ

r

H

SuperpozFalŚw: 
I

W

=I

1

+I

2

+2e

1

e

2

sqrt(I

1

I

2

)<cos(∆ϕ)>  jeżeli e

1

 jest 

prostopadłe do e

2

 to brak interferencji

Spójność światła: @czasowa: spójność drgań 
wywołanych w tym samym pkcie w różnych 
momentach czasu, im wiązka bardziej monochr 
tym spój wieksza @przestrzenna: sp drgań wyw 
w różnych pkt powierzchni falowej ρ

sp

=λ/δ

PolaryzacjaŚwiatła: światło spolaryzowane to 
takie, w którym drgania wektora świetlnego są 
uporządkowane   liniowa: rodzaj pol, w którym 
drganiawekt św zachodzą tylko w jednej 
przechodzącej przez promień płaszczyźnie | 
1pol. Eiptyczna wektor E obraca się wokół 
promienia, a jego koniec opisuje elipsę  2 
Kołowa|
PrzejściePrzezPolaryzator:  LINIOWO: I=cE

0||

2

=I

0

cos

2

φ pr. Malusa I=I

0

/2   ELIPTYCZNIE: na 

wyjściu otrzymujemy światło spolaryzowane 
liniowo o amplit drgań wekt elektr E

0||

 zależnej od 

orientacji płąszczyzny polaryzatora wzgle elipsy 
drg wektora światła padającego ; jeśli kołowo 
to natężenie nie zależy od orientacji płaszcz 
polaryzatora
ZjawiskaWykWPolar: @polar. Św przy odbiciu 
od dielektryków(jeż kąt padanie św na granicę 
rozdz dwóch dielektryków jest rózny od 0 to w 
ogólności promień odbity i załamany są 

częściowo spolaryzowane) 
@dwójłomność(podwójne załamanie światła) 
@dichroizm

PrawiBrewstera: 

sinφ/sinψ=sinφ/sin(90st-φ)=tgφ=n
PrzGal: x=x'+v

0

t y=y' z=z' t=t'  pierw i ost dla 

v<<c.  Za pomocą dośw mechan nie można 
ustalić czy dany układ spoczywa czy porusza się 
ruchem jedn-prostolin.
PostEinPrzekLorentza:  ZasWzgl: wszelkie 
prawa przyrody są takie same we wszystkich 
inercj ukł odniesienia   ZasStałC: pr światła w 
próżni jest taka sama we wszyst inerc ukł 
odniesienia i nie zlaeży od ruchu źródeł i 
odbiorników światła  @PrzLorentza: 
x=(x'+βct')/sqrt(1-β

2

) y=y' z=z' t=(t'+(β/c)x')/sqrt(1-

β

2

)  dla x' i t' zamieniemy x' na x i zmieniamy 

znak
JednWRóżnychUO: t'

2-

t'

1

=(β/c)(x

2-

x

1

))/sqrt(1-β

2

Dwa przestrzennie rozdzielone zdarzenia 
równoczesne w jednym ukł odniesienie nie są 
równoczesne w innym ukł odniesienia
DłCiałWRUkłOdn: l=l

0

sqrt(1-v

2

/c

2

ZjawFitzgeralda-Lorentza  Poruszajace się ciała 
skracają swe rozmiary w kierunku ruchu, przy 
czym skrócenie jest większe im wieksza jest 
prędkość ruchu.
OdstępCzasu:  ∆t=∆t'/sqrt(1-β

2

)  ∆t=∆τ/sqrt(1-

v

2

/c

)  DylCzasu: poruszzający się zegar chodzi 

wolniej od zegara spoczywającego ∆t>∆τ
RelEk: Ek=[mc

2

/sqrt(1-v

2

/c

2

)] + C   C= -mc

E=Ek+mc

2   

EnerSpoczZawiera: Espoczynkowe 

cz skł; Ekin cząs skład wynikające z ich ruchu 
wzgl masy; Ewzajemnego oddz cząst.
RelZalMięPaE: E=c*sqrt(p

2

+m

2

c

2

)

MasaJądEWDefMasy: Masa jądra m

N

 jest 

zawsze mniejsza od sumy mas cząstek 
wchodzących w jego skład. Przy łączeniu się 
nukleonów w jądro wydziela się energia wiązania 
Ew={[Zm

p

+(A-Z)m

n

]-m

n

}c

 DefMasy ∆=[Zm

p

+(A-

Z)m

n

]-m

n    

∆=Ew/c

SiłyJądrowe: oddziaływanie silne, ma charakter 
przyciągający  @Krótkozasięgowość: Zasięg 
działania sił jądrowych jest rzędu 10

−15

m. W 

odległościach istotnie mniejszych od 10

−15

przyciąganie nukleonów zamienia się w 
odpychanie.  @Niezależność ładunkowa: 
Oddziaływanie silne nie zależy od ładunku 
nukleonów. Siły jądrowe działające między 
dwoma protonami, miedzy protonem i neutronem 
oraz między dwoma neutronami mają tę sama 
wielkość  @Zależność od orientacji spinów:Siły 
jądrowe zależą od wzajemnej orientacji spinów 
nukleonów. Np. proton i neutron tworzą jądro 
ciężkiego wodoru - deuteron - gdy ich spiny są 
równoległe.  @Niecentralność:Siły jądrowe nie 
są skierowane wzdłuż prostej łączącej środki 
oddziaływujących ze sobą nukleonów. Wynika to, 
np. stąd, że zależą one od orientacji spinów 
nukleonów. @Wysycanie:Każdy nukleon w 
jądrze oddziałuje z ograniczoną liczbą 
nukleonów. Powoduje to, że energia wiązania 
przypadająca na jeden nukleon oraz gęstość 
jądra nie rośnie ze wzrostem liczby nukleonów.
PrawPrzPromi: Liczba jąder promieniotwórczych 
maleje eksponencjalnie. N(t)=N

0

-λt

CzPołZanAktywność: Jest to czas, w ciągu 
którego rozpada się połowa początkowej liczby 
jąder. Oznaczany jest przez T=ln2/λ=0,693/λ 
AKTYWNOŚĆ:Jest to liczba rozpadów, jakie 
zachodzą w preparacie w jednostce czasu. Jeżeli 
w preparacie w ciągu czasu dt ulega rozpadowi 
dN

rozp

 = −dN jąder, to aktywność A(t) jest równa 

λN(t)
ŚredniCzas: T=τln2
Rozkład_α: promieniowanie, które stanowi 
strumień jąder <4po2>He  <ApoZ>X → <A-4poZ-
2>Y+<4po2>He energia cz wynosi średnio 6MeV 
powoduje ono jonizację powietrza, a jego zasięg 
pow p atmosf wynosi kilka cm
Rozkład_beta:  @emisja elektronu przez jądro β

@emisja pozytonu przez jądro

 

β

+  

@wychwyt 

przez jądro Elektronu z powłoki K,L lub nawet M.