INO cz. II

słów par

ę

o przygotowaniu map

Opracowanie:

phm. Starosta Michał HO

7 ZSH „Cerber”

Spis treści

1.
2.

3.
4.

Wstęp……………………………………………………………………………
Jak samemu stworzyć kartę mapy do INO……………………………..
Mapa bez modyfikacji………………………………………………………
Mapa azymutowa……………………………………………………………
Mapa z siatką dróg…………………………………………………………..
Mapa puzzle…………………………………………………………………..
Przykłady map do rozdziału 2……………………………………………..
Przykładowe mapy z zawodów (opisane w poradniku INO)
Mapa z przebieżnością terenu…………………………………………….
Mapa azymutowa……………………………………………………………
„Szwajcarka”………………………………………………………………….
Mapa z siatką dróg…………………………………………………………..
„Płot”……………………………………………………………………………
„Zęby”…………………………………………………………………………..

3
3
3
4
4
5
6

10
11
12
13
14
15

1. Wstęp

W poradniku INO, który ukazał się na stronie wędrownik.net zamieściłem parę moich
uwag na temat przygotowania siebie i/lub swoich harcerzy do zawodów na
orientację. Aby jednak to osiągnąć trzeba przygotować trasy INO, a do tras
odpowiednie mapy.
Opisane tutaj informacje o tworzeniu mapy, a dokładnie karty mapy INO pokazują,
że nie jest to nic szczególnie trudnego. Poza pewną dozą cierpliwości i dokładności,
nie wymaga to od nas żadnych wyjątkowych umiejętności (z właściwym
rozmieszczeniem punktów w terenie jest już inaczej – przy rozwieszaniu lampionów
nie możemy pozwolić sobie na błędy). Także nakład środków technicznych jest w
zasadzie znikomy.

2. Jak samemu stworzyć mapy do INO?

Zacząć musimy od zdobycia jak najdokładniejszej mapy rejonu planowanej trasy.
Zanim zaczniemy ją modyfikować robimy ksero mapy. Dzięki temu mamy możliwość
w przyszłości zaplanowania na tym samym terenie innej wersji INO. Taka kopia
bezpieczeństwa może się też przydać gdybyśmy popełnili błąd w naszych
modyfikacjach mapy.
Kolejna etapem pracy jest weryfikacja mapy z rzeczywistym układem w terenie.
Wiele map, które możemy dostać w urzędach (tam dostaniemy najdokładniejsze
mapy) jest nieaktualnych. Sami musimy zaktualizować układ dróg, przecinek
leśnych i innych elementów charakterystycznych w terenie. Gdy to zrobimy,
ponownie należy wykonać kopię mapy. (W zasadzie po każdej większej aktualizacji
warto robić kopię poprawionej mapy. W zależności jak się nam zmieni układ dróg,
możemy wybrać którąś z wersji mapy do dalszej aktualizacji. Jak z komputerem;-)
Dopiero z tak opracowaną mapą możemy przejść do właściwego etapu naszej
pracy.

Mapa bez modyfikacji

Tutaj w zasadzie nie będzie dla nas żadnej zabawy. Wybieramy interesujący nas
fragment mapy i go wycinamy. Następnie szykujemy kartkę A4, tak aby zmieścić na
niej tabelkę do weryfikacji punktów (można przygotować specjalną karteczkę do
weryfikacji, ale wtedy jest to kolejna rzecz jaką nasi harcerze mogą zgubić – mapy
INO PTTK nie mają takich tabelek, tam właśnie dają specjalne karty, ale mi się
zdarzało je parokrotnie gubić… i wtedy wszystkie punkty weryfikowałem na
odwrocie mapy), informacje o mapie oraz wskazówkę czy kolejność punktów jest
obowiązkowa oraz symbol jak jest zorientowana nasza mapa (!!!). Gdy dokleimy
fragment mapy, to karta INO jest gotowa☺

Na stronie 6 załączyłem skan takiej mapy wykonanej przeze mnie. Układ na mapie

może być zupełnie dowolny, w zasadzie zależy od wyciętego fragmentu mapy i
waszej fantazji (ale pamiętajcie, aby karta mapy była przejrzysta). Jeśli ktoś nie lubi
wycinanek, to może taką mapę przygotować na komputerze w programie
graficznym i później ją wydrukować.

Mapa azymutowa

Przygotowanie takiej mapy zależy od możliwości, jakie mamy. Przygotowanie jej na
komputerze jest dużo szybsze, lecz wymaga dostępu do skanera. Ważna jest też
jakość wydruków, które możemy wykonać. W przypadku, gdy są niezbyt dokładne
(przy drukowaniu mapy muszą być NAPRAWDĘ dokładne) to nie ma wyboru, robimy
mapę ręcznie.
Zacznę od opisu jak przygotować taką mapę bez komputera (pierwsze moje mapy
azymutowe tak właśnie szykowałem). Musimy się zaopatrzyć w ołówek, cienkopis
oraz kalkę. Wiedząc, jaki wycinek mapy nas interesuje szykujemy kartę z tabelkami i
wszelkimi informacjami tak, aby zmieścić jeszcze punkty z mapy oraz wycinki okolic
punktów. Następnie przy użyciu kalki kopiujemy lokalizację punktów oraz jedną lub
dwie drogi (dla ułatwienia orientacji). Teraz musimy poprawić cienkopisem wszystko
co nanieśliśmy, aby było to czytelne przy kserowaniu. Po wymazaniu śladów ołówka
zaznaczamy nasze punkty cienkopisem na mapie i wycinamy z niej okręgi (o
średnicy 3 cm) zawierające te punkty. Wycinki te musimy nakleić na kartę mapy.
Gdy to zrobimy, mamy gotową kartę z zaznaczoną lokalizacją punktów oraz
wycinkami ułatwiającymi znalezienie tych miejsc.

Jeśli szykujemy mapę całkowicie przy użyciu komputera, to potrzebujemy program

graficzny umożliwiający pracę na warstwach (np. komercyjny Photoshop lub
darmowy GIMP). Zeskanowaną mapę otwieramy w takim programie. Następnie
tworzymy przeźroczystą nową warstwę. To na niej będziemy zaznaczać punkty, jakie
nasi harcerze mają znaleźć. Gdy już zaznaczymy punkty do znalezienia (nie
zapominać o punktach startu i mety☺ oraz jakiejś drodze ułatwiającej orientację)
kopiujemy warstwę z naniesionymi punktami i wklejamy do karty mapy. Kolejnym
krokiem jest zakotwiczenie nowej warstwy z tą zawierającą mapę. Na tak powstałej
warstwie zaznaczamy po kolei okręgi (średnica 3 cm) zawierające okolice punktów
kontrolnych i kopiujemy je na kartę mapy. Gdy naniesiemy już wszystkie wycinki
możemy wydrukować efekt naszej pracy.

W zasadzie mapa byłaby już gotowa, by przećwiczyć naszych harcerzy, ale dla

pewności i pewnej uczciwości powinniśmy sprawdzić czy azymuty odczytane z takiej
mapy naprawdę poprowadzą nas do szukanych punktów w terenie. Teoretycznie
powinny, ale czasem mapy mijają się trochę z rzeczywistością… Niby są wycinki
mapy ułatwiające orientowanie się, ale jeśli w ogóle do nich nie dojdziemy to w
żaden sposób nam nie pomogą.
Na stronie 7 jest zamieszczony skan mojej pierwszej azymutowej mapy. Dla
porównania na stronach 11 oraz 12 są dwie profesjonalne wersje z zawodów
(„szwajcarka” – ta ze strony 12 jest dokładnie opisana w poradniku INO).

Mapa z siatką dróg

Taka modyfikacja jest chyba łatwiejsza do przygotowania ręcznie, niż przy użyciu
programu graficznego.

Gdy chcemy własnoręcznie ją przygotować, potrzebujemy ponownie ołówek,

cienkopis i kalkę. Położenie punktów kontrolnych wraz z siatką dróg z interesującego
nas fragmentu mapy odbijamy przez kalkę (ołówkiem) na uprzednio przygotowaną
kartę z wyżej opisanymi informacjami. Tak uzyskaną siatkę dróg poprawiamy
cienkopisem. Na mapie wymazujemy ślady ołówka i zaznaczamy (tym razem
cienkopisem) punkty kontrolne. Wycinamy okręgi zawierające te punkty i naklejamy
je w przygotowanym miejscu na kartę mapy. Tak przygotowana karta INO jest
gotowa do kserowania (przykład na stronie 8, wersja z zawodów na stronie 13).
Używając program graficzny postępujemy jak w sytuacji z mapą azymutową.
Pracochłonne może być jedynie wierne odzwierciedlenie siatki dróg (zbytnie
upraszczanie siatki pokręconych leśnych dróg może utrudnić zabawę naszym
INOmaniakom).

Mapa puzzle

W poradniku INO zapomniałem opisać jedną ciekawą, a zarazem prostą (do
przygotowania, jak i do rozgryzienia) modyfikację mapy. Na stronie 9 jest
zamieszczony przykład takiej mapy. Fragmentom mapy odpowiadają fragmenty
puzzli.

Jeśli

je

ułożymy

uzyskamy

informację

o

właściwym

układzie

odpowiadających im fragmentów mapy. Po właściwym ułożeniu wycinków mamy
prostą pełną mapę. Niby nic wielkiego, ale jest to miła odmiana od zwykłych map
(z powodzeniem można to stosować w początkowych etapach szkolenia INO, jak i
na rajdach, aby nie podawać mapy rajdu „na tacy”☺).

Przygotowanie takiej mapy nie jest szczególnie trudne. Najprostszy sposób to
wybranie rysunku i skserowanie go na kartce formatu A4. Później na odwrocie takiej
kartki szykujemy kartę mapy tak, jak jest to opisane w wcześniejszych punktach. Po
pocięciu mapy na kwadraty, kończymy naszą pracę, możemy oddać ją innym do
dalszej zabawy (z sklejaniem, a później z szukaniem punktów).

Wariant trudniejszy jest przedstawiony na stronie 9. Tutaj wybrany rysunek został
pocięty

,

a fragmenty zostały ułożone w niewłaściwej kolejności. Mapa została

podzielona na takie same fragmenty. Części mapy odpowiadające fragmentom
rysunku zostały odpowiednio ułożone.

Który pomysł jest lepszy? Nie wiem☺, sądzę jedynie, że pierwszy można wykonać
mniejszym nakładem pracy. A efekt jest ten sam.

I to by było na tyle. To wszystko, co powyżej opisałem powinno pomóc wam przy
przygotowywaniu map INO. Mam nadzieję, że moje uwagi i wskazówki znajdą
zastosowanie. Najważniejsze jednak są i tak wasze pomysły i stopniowo
opracowywane i rozwijane własne metody.
Miłej zabawy przy organizacji INO i satysfakcji przy obserwacji postępów
podopiecznych☺


W razie pytań podaję adres kontaktowy:

[e-mail]