Pobrano z Chomika

DonBazylian

[.?.] - nieczytelne

Zagadnienie 1.

System bankowy w Polsce

System bankowy to ogół instytucji bankowych i para bankowych oraz norm prawnych ustalających organizację,
zakres i zasady działania banków.
Czynniki wpływające na rozwój systemu bankowego:

• porządek społeczny (wartości kulturowe) i gospodarczy (cele gospodarcze)
• struktura i wielkość popytu na usługi bankowe
• skłonność banków do innowacji bankowych
• regulacje prawne działań bankowych

Koncepcje rozwoju systemów bankowych:
1. koncepcja funkcjonalna

• rozwój systemu bankowego jest następstwem rozwoju gospodarki
• zmiany w systemie bankowym następują spontanicznie pod wpływem zmian zachodzących na rynku

2. koncepcja instytucjonalna

• ściśle powiązana między kształtowaniem instytucji finansowych a rozwojem systemu bankowego
• struktura systemu bankowego nie jest spontanicznie ukształtowana

Model anglosaski /angloamerykański/ (Kanada, Australia):

• opiera się na rynkach finansowych stąd nie ma tu uzależnienia podmiotów od banków komercyjnych
• dopływ kapitału następuje poprzez emisję papierów wartościowych i giełdę
• istotną rolę odgrywają tu różnego typu fundusze inwestycyjne (banki inwestycyjne)

Zalety:

• pobudzanie innowacji finansowych
• nadawanie kluczowej roli kapitałowi rynkowemu (akcje, obligacje)
• wysoka specjalizacja banków
• dbałość o klienta

Wady:

• częste wahania stóp procentowych
• duże ryzyko transakcji
• zmiany klientów i partnerów dokonujących transakcji
• duża formalizacja transakcji

Model niemiecko-japoński /kontynentalny, reński/ (Hiszpania, Austria, Szwajcaria):

• dopływ kapitału odbywa się poprzez kredy bankowy
• dominującą rolę w sektorze finansowym pełni system bankowy a szczególnie banki uniwersalne
• banki zaspokajają zarówno krótko- jak i długoterminowe potrzeby klientów

Zalety:

• finansowanie podmiotów gospodarczych na podstawie indywidualnych umów kredytowych
• długoterminowe finansowanie między bankiem i korporacją finansową
• stymulowanie powstawania silnych banków uniwersalnych

Wady:

• niedostateczne rozszerzanie wachlarza instrumentów finansowych
• opóźnienia we wprowadzaniu innowacji bankowych
• mniejsza odporność na konkurencję ze strony instytucji para bankowych

Anglosaski

Niemiecko-japoński

Cechy wspólne

• dwupoziomowy układ systemu bankowego
• deregulacja (liberalizacja)
• konsolidacja (holdingi, konglomeraty)
• globalizacja rynku kapitałowego (bankowość międzynarodowa)

Finansowanie
rozwoju

wewnętrzne, za pośrednictwem rynku
kapitałowego

zewnętrzne oparte na kredytach bankowych
indywidualnie negocjowanych



2

Charakter banków

specjalistyczne

uniwersalne

Polityka pieniężna

kontrola podaży pieniądza poprzez operacje
otwartego rynku

kontrola akcji kredyt. banków poprzez kredyt
refinansowy

Funkcje systemu bankowego:

• stworzenie mechanizmów gromadzenia środków oraz ich inwestowania w różne przedsięwzięcia
• zapewnienie możliwości dokonywania płatności między podmiotami gospodarczymi, transferu w czasie i

ponad granicami

• zapewnienie skutecznych rozwiązań w zakresie zarządzania ryzykiem bankowym
• zapewnienie informacji cenowej, co stwarza możliwości podejmowania decyzji przez podmioty gospodarcze
• stworzenie warunków do transformacji środków inwestowanie (co do czasu, wielkości i ryzyka)

Funkcje systemu bankowego:
emisyjna, regulacyjna, depozytowo-kredytowa, rozliczeniowa, alokacyjna, finansowo-doradcza, stymulacyjna

Prawo bankowe – zespół norm prawnych regulujących powstawanie, funkcjonowanie oraz zasady likwidowani
instytucji bankowych a także zasady funkcjonowania nadzoru bankowego.
Podział prawa bankowego:

• publiczne – regulujące bezwzględnie obowiązujące zasady funkcjonowania instytucji bankowych, jak np.

formy prawne funkcjonowania banków,

• prywatne – regulujące zasady zawierania i wykonywania umów zawieranych przez klientów z bankami

Źródła polskiego prawa bankowego:

• Konstytucja – art. 227 ust. 1
• ustawy
• przepisy wykonawcze (rozporządzenia): Prezesa NBP, RPP, KNF.
• instrukcje i regulaminy bankowe, statuty banków

Ustawy znajdujące zastosowanie:

• wyłącznie do stosunków bankowych (Ust. PB, Ust. o NBP, Ust. o BFG)
• w działalności bankowej jak i do innego rodzaju stosunków prawnych (Ust. KC, Ustawa prawo wekslowe,

KH)

Akty normatywne:

• zewnętrzne:

o

Prawo bankowe

o

Ustawa o rachunkowości

o

Ustawa o NBP

o

KC, KH

o

Prawo czekowe, Prawo dewizowe

• wewnętrzne

o

statut banku

o

decyzje rady nadzorczej

o

uchwały zarządu

o

Zarządzenia i decyzje Prezesa

o

Instrukcje służbowe

Globalne regulacje w bankowości:
Bazylejski Komitet Nadzoru Bankowego

• Konkordat Bazylejski 1975
• I umowa kapitałowa – Basel I – 1988
• II umowa kapitałowa – Basel II – 2004

Cechy systemu bankowego do roku 1989:

• „jeden bank, jeden rachunek, jeden kredytodawca”
• system bankowy realizował zadania państwowe
• kapitałowa własność państwa, brak kapitału prywatnego
• branżowość – klient przypisany do konkretnego banku
• brak instytucji nadzoru bankowego
• brak konkurencji międzybankowej - mała ilość banków
• brak przepisów i norma ostrożności bankowej



3

• NBP kredytował gospodarkę i banki
• nie występował proces upadłości
• oferowanie takich samych produktów na takich samych zasadach
• brak oceny realności zwrotu kredytu

Przekształcenia w 1989 r. – cztery płaszczyzny:

1) budowa nowego systemu prawnego, normującego działalność banków
2) przekształcenie NBP w nowoczesny bank centralny
3) doprowadzenie do powstania banków komercyjnych, w tym także banków z kapitałem zagranicznym
4) prywatyzacja banków komercyjnych

Cechy systemu bankowego po 1989 r.:

• system dwuszczeblowy
• przepisy prawne regulujące działalność systemu
• różnorodność kapitału w bankach
• istnieje konkurencja międzybankowa
• banki działają na zasadach samodzielności, samofinansowania

Zagadnienie 2.

Struktura (instytucje systemu bankowego w Polsce).

Struktura systemu bankowo-finansowego w Polsce:

• NBP
• Banki (uniwersalne, specjalistyczne, spółdzielcze, kasy oszczędnościowe)
• Pozabankowe instytucje pośrednictwa finansowego (tow. ubezp., tow. inwest., fundusze emerytalne, firmy

factoringowe, domy maklerskie, GPW, towarzystwa leasingowe, doradcy inwestycyjni)

• Pozostałe instytucje (KNF, BFG, RPP, KIR, ZBP)

8adzór bankowy:

• 1989 – Generalny Inspektorat Nadzoru Bankowego
• 1998 – Komisja Nadzoru Bankowego, GINB organ wykonawczy, który wykonuje i koordynuje decyzje:

zadania określone przez KNB.

• 2008 – Komisja Nadzoru Finansowego nadzorowana przez prezesa RM

K8F sprawuje nadzór nad:

• sektorem bankowym
• rynkiem kapitałowym
• rynkiem ubezpieczeniowym i emerytalnym oraz nad instytucjami pieniądza elektronicznego

Cele nadzoru bankowego:

• zapewnienie bezpieczeństwa wkładów gromadzonych w banku na rachunkach bankowych
• nienaruszanie prawa bankowego oraz innych przepisów prawnych obowiązujących bank
• niedopuszczenie do utraty płynności przez bank

Funkcje nadzoru bankowego:
licencyjna, ostrożnościowa, nadzorcza (dotyczy ryzyka kredytowego, cenowego i operacyjnego), dyscyplinująca
/policyjna, restrykcyjna/
Zalety nadzoru zintegrowanego:

• pozwala osiągnąć korzyści skali i efektywne wykorzystywanie dostępnych środków
• pozwala unikną postarzania i pokrywania się kompetencji poszczególnych instytucji nadzorczych
• zwiększa przejrzystość odpowiedzialności, celów działania i obowiązującego prawa
• posiada większy status w strukturze instytucjonalnej kraju niż pojedyncze nadzory nad poszczególnymi

segmentami rynku,

• nadzór zinterpretowany jest odpowiedzią na powstawanie coraz bardziej złożonych produktów i usług

finansowych i konglomeratów finansowych

Wady nadzoru zintegrowanego:



4

• poszczególne segmenty rynku finansowego charakteryzują się swoją specyfiką w tym różnymi profilami

ryzyka oraz różnym wkładem sprawozdawczości co utrudnia nadzorowanie na jednolitych zasadach

• korzyści skali mogą okazać się znikome i zintegrowany nadzorca (KNF) może nie być bardziej efektywne

od kilku wyspecjalizowanych i samodzielnych instytucji

• integracja nadzorów wiąże się z problemami natury legislacyjnej oraz trudnościami wprowadzenia nowych

zintegrowanych systemów informatycznych.

Modele gwarantowania depozytów:

• wąski, paybox, gwarantowanie depozytów w przypadku upadłości banku
• szeroki, Rick minimer, gwarantowanie depozytów w przypadku upadłości banku oraz oferowanie pomocy

bankom znajdującym się w trudnej sytuacji ekonomiczno-finansowej

Bankowy Fundusz Gwarancyjny (ust. z dnia 14.12.1994, weszła w życie 17.02.1995), zadania:

• ochrona wkładów pieniężnych na rachunkach bankowych
• udzielanie pomocy finansowej bankom, które znalazły się w obliczu utraty wypłacalności
• wspieranie procesów łączenia się banków zagrożonych z silnymi jednostkami bankowymi
• gromadzenie informacji oraz bieżąca i okresowa analiza rozwoju sytuacji finansowej banków

Gwarancje BFG:

• 100% do 1000 €
• 90% do 18000 € (od 1.01.2002), 22500 € (od 01.01.2003), 50000 € od 24.11.2008

Czyje depozyty nie podlegają ochronie?

• Skarbu Państwa
• instytucji finansowych takich jak: banki, domy maklerskie, fundusze emerytalne, fundusze inwestycyjne,

NFZ, podmioty świadczące usługi ubezpieczeniowe

• podmiotów, które nie są uprawnione do sporządzanie uproszczonego bilansu oraz rach. zysków i strat
• kadry zarządzającej bankiem oraz głównych akcjonariuszy (posiadających co najmniej 5% akcji banku).

Źródła finansowania BFG:

• przymusowe, obowiązkowe opłaty, które są wnoszone przez banki
• dochody z oprocentowanych pożyczek udzielanych przez fundusz różnym bankom
• środku uzyskane w ramach bezzwrotnej pomocy zagranicznej
• z dotacji z budżetu państwa
• z kredytu udzielonego przez NBP
• dochody z oprocentowania papierów wartościowych, w które fundusz może angażować środki finansowe

Krajowa Izba Rozliczeniowa (22.11.1991, 5.04.1993) – organizacja i przeprowadzanie rachunków
międzybankowych
Organizacja KIR: centrala KIR oraz bankowe regionalne izby rozrachunkowe BRIR.
KIR dokonuje rozrachunków za pomocą systemów:

1) SYBIR (System Bankowych Izb Rozliczeniowych) - izba papierowa
2) ELIKSIR (System Elektornicznych Izb Rozliczeniowych) – izba elektroniczna
3) IMBIR – system optycznego odczytywania dokumentów eliminujący ręczne wprowadzanie danych do

komputera

4) EUROELIKSIR – tylko w walucie €

Bankowy Arbitraż Konsumencki (od 1.03.2002) został powołany w celu rozstrzygania sporów pomiędzy:

• konsumentami – klientami banków
• bankami w zakresie roszczeń pieniężnych z tytułu niewykonania lub nienależnego wykonania przez bank

czynności bankowej lub innych czynności na rzecz konsumenta.

Elementy wniosku:

• określenie konsumenta

⊠ʴ

5

• określenie banku
• dokładne określenie żądania
• podanie wartości przedmiotu sporu (powyżej 8000 zł)

Zagadnienie 3.

8arodowy Bank Polski

Podstawowy cel – utrzymanie stabilnego poziomu cen, przy jednoczesnym wspieraniu polityki gospodarczej
Rządu o ile nie ogranicza to podstawowego celu NBP
Obszary działalności 8BP:

• polityka pieniężna
• obsługa Skarbu Państwa
• nadzór bankowy
• działalność emisyjna
• współpraca międzynarodowa
• działalność dewizowa

Działania na rzecz systemu bankowego:

• działalność legislacyjna
• działalność na rzecz systemu płatniczego
• działalność statystyczno-analityczna
• działalność edukacyjna i informacyjna

Funkcje 8BP:

• emisja środków pieniężnych

o

wpuszczanie w obieg znaków pieniężnych

o

regulowanie ilości pieniądza w obiegu rynkowym

o

organizowanie obiegu pieniężnego

o

niszczenie zużytych znaków pieniężnych

• bank banków

o

organizuje system rozliczeń pienięznyc

o

pełni w sostudnku do banków funkcje regulacyjne

o

prowadzi bieżące rozrachunki międzybankowe

o

sprawuje kontrolę na działalnością banków

• centralny bank państwa

o

współdziałanie przy organizowaniu koncepcji społeczno-gospodarczych rozwoju kraju

o

przyjmowanie lokat od banków

o

kształtowanie polityki kursowej

o

obsługa kasowo-rozliczeniowa instytucji rządowych

o

obsługa długu publicznego

o

sprawuje funkcje nadzoru bankowego na całym systemem bankowym

Organy 8BP: Prezes, RPP, Zarząd.
Prezes – max. 2 kadencje po 6 lat, powoływany przez Sejm na wniosek Prezydenta:

• jest przełożonym wszystkich pracowników
• przewodniczący RPP i Zardządu NBP
• reprezentuje NBP na zewnątrz
• reprezentuje interesy RP w międzynarodowych instytucjach bankowych oraz o ile Rada Ministrów nie

postanowi inaczej w międzynarodowych instytucjach finansowych

Rada Polityki Pieniężnej – powołana 17.02.1998 r., w skład której wchodzą przewodniczący Rady (Prezes NBP)
+ 9 członków powołanych przez Prezydenta RP, Sejm i Senat. (kadencja 6 lat):

• ustala corocznie założenia polityki pieniężnej i przedkłada je do wiadomości Sejmowi równorzędnie z

przedłożeniem przez Radę Ministrów Projektu ustawy budżetowej



6

• składa Sejmowi sprawozdanie z wykonania założeń polityki pieniężnej (5 m-cy od zakończenia roku

budżetowego)

• ustala wysokość stóp procentowych NBP
• ustala zasady i stopy rezerwy obowiązkowej banków
• określa górne granice zobowiązań wynikających z zaciągania przez NBP pożyczek i kredytów w

zagranicznych instytucja bankowych i finansowych

• zatwierdza plan finansowy NBP
• przyjmuje roczne sprawozdania finansowe NBP
• ustala zasady operacji otwartego rynku

Zarząd – Przewodniczący NBP + 6-8 członków (w tym 2 w-ce prezesów), zadania:

• podejmowanie uchwał w sprawie udzielania bankom upoważnień do wykonywania czynności obrotu

dewizowego

• realizowanie zadań z zakresu polityki kursowej
• nadzorowanie operacji otwartego rynku

Działalność statystyczna – zbieranie, przetwarzanie, publikowanie:

• danych dotyczących bilansu płatniczego i międzynarodowej pozycji inwestycyjnej
• statystyka pieniąnza i bankowa
• oczekiwania inflacyjne osób prywatnych
• inflacja bazowa

Rada 8aukowa NBP – zadania:

• opiniowanie Planu zadań naukowych NBP oraz ocena jego realizacji
• przygotowywanie na potrzeby Zarządu NBP oraz Prezesa NBP ekspertyz, analiz, ocen i opinii dotyczących

zadań NBP

• rekomendowanie tematów badań naukowych w zakresie których ufundowane zostaną stypendia Prezesa

NBP

• inne zadania zlecone przez zarząd NBP, w szczególności w zakresie organizacji i metodyki badań

naukowych

Edukacja ekonomiczna – działania służące:

• upowszechnieniu tematyki ekonomicznej i finansowej
• zrozumieniu zasad funkcjonowania gospodarki rynkowej
• promocji przedsiębiorczości

Zagadnienie 4.

Polityka pieniężna 8BP i jej instrumenty

Cele polityki pieniężnej:

• podstawowy – utrzymywanie stabilnego poziomu cen
• wysoki poziom zatrudnienia
• wzrost gospodarczy
• stabilność rynków finansowych
• stabilność stóp procentowych
• stabilność rynków walutowych

Charakter polityki pieniężnej:

• ekspansywny – zwiększenie podaży pieniądza (obniżenie oprocentowania kredytu refinansowego i stopy

rezerwy obowiązkowej, skup papierów wartościowych)

• restrykcyjny – ogranicza ilość pieniądza w obiegu

Instrumenty polityki pieniężnej 8BP:

• pośrednie

o

rezerwy obowiązkowe banków – wysokość ustala RPP, od 31.10.2003 stopa rezerwy

obowiązkowej wynosi 3,5% dla wszystkich rodzajów depozytów



7

o

operacje otwartego rynku

warunkowe



Repo – BC kupuje pap. wart. i zobowiązuje bank komercyjny do odkupienia tych

samych pap. wart. w określonym terminie i po określonej cenie



Reverse Repo – BC sprzedaje…

bezwarunkowe – kupno lub sprzedaż papierów wartościowych przez BC

o

operacje kredytowo-depozytowe - kredyt refinansowy

kredyt redyskontowy – udzielany jest poprzez przyjęcie przez NBP od banków

komercyjnych weksli do dyskonta i redyskonta

kredyt lombardowy – udzielany pod zastaw ruchomości, w tym głównie papierów

wartościowych, towarów, metali szlachetnych

• administracyjne

o

pułapy kredytowe

o

kontrola poziomu stóp procentowych

o

oddziaływanie na wielkość emisji pap. warto. poprzez limitowanie kredytów na ich zakup

• instrumenty perswazyjne

o

wymagają dużego autorytetu i zaufania do BC

o

polegają na wysyłaniu sygnałów o możliwościach zmian w polityce mon teranej (np. wypowiedzi

prezesa)

8iezależność 8BP: personalna, finansowa, funkcjonalna, instytucjonalna

Zagadnienie 5.

Banki komercyjne

Istotą działalności banku (banco (wł.) – kontuar, ława) jest przyjmowanie pieniędzy klientów, które podlegają
zwrotowi oraz udzielanie kredytów na własny rachunek.
Cele działalności banków:

• główny: zysk
• nadrzędny: zwiększenie udziału w rynku
• bezpieczeństwa: wypłacalność płynność
• organizacyjny: sprawność, wydajność
• socjalny: lojalność, personel, infrastruktura

Czynności bankowe sensu stricto

(art. 5 ustawy):

1) przyjmowanie wkładów pieniężnych płatnych na żądanie lub z nadejściem oznaczonego terminu, oraz

prowadzenie rachunków tych wkładów

2) prowadzenie rachunków bankowych
3) udzielanie kredytów
4) udzielanie gwarancji bankowych
5) emitowanie bankowych papierów wartościowych
6) przeprowadzeni bankowych rozliczeń pieniężnych
7) wykorzystywanie innych czynności przewidzianych wyłącznie dla banków

Czynności bankowe sensu largo:

1) udzielanie pożyczek pieniężnych
2) operacje czekowe i wekslowe
3) wydawanie kart płatniczych oraz wykonywanie operacji przy ich użyciu
4) terminowe operacje finansowe
5) nabywanie i zbywanie wierzytelności pieniężnych
6) przechowywanie przedmiotów i papierów wartościowych

Wyróżnia się banki: emisyjne, komercyjne, inwestycyjne, uniwersalne, specjalne
Rodzaje banków:

• Forma własności: państwowa, spółdzielcza, w formie spółki akcyjnej
• Typ klientów: detaliczne, hutrowe



8

• Rodzaj oferowanych usług: uniwersalne, specjalistyczne

Podział banków wg 8BP:

• banki komercyjne

o

z przewagą kapitału państwowego

stanowiące bezpośrednio własność Skarbu Państwa

stanowiące pośrednio własność Skarbu Państwa

o

z przewagą kapitału prywatnego

polskiego

zagranicznego

• banki spółdzielcze

Podział banków wg ustawy Prawo Bankowe:

• banki państwowe (tworzone są w drodze rozporządzenia Rady Ministrów na wniosek Ministra Skarbu

Państwa zaopiniowany przez KNF)

• banki spółdzielcze
• banki w formie spółki akcyjnej

Postępowanie naprawcze: powiadomienie KNF i przedstawienie programu naprawczego.
Przejęcie, likwidacja banku: 6 miesięcy od nadzwyczajnego walnego zgromadzenia zwołanego przez zarząd
banku na żądanie KNF strata przekracza połowę funduszy własnych banku – KNF podejmuje decyzje o: przejęciu;
likwidacji – bank państwowy.
Przesłanki upadłości:

• bank nie reguluje sowich zobowiązań
• nie prowadzi działalności bankowej poza windykacją należności
• zawieszeniu ulega również egzekucja z rachunków bankowych i nie mogę być podejmowane nowe

Skutki upadłości:

• ulęgają rozwiązaniu umowy zawarte przez bank z klientami banku np. umowy o prowadzeniu rachunku
• ulegają rozwiązaniu inne umowy (poręczenie gwarancji bankowych)

Upadłość banku:

• czynniki wewnętrzne

o

złe zarządzanie aktywami banku

o

brak kompetencji kierownictwa banku

o

zbyt niskie kapitały własne banku

• czynniki wewnętrzne

o

brak zaufania klientów wobec banku

o

konkurencja innych banków

o

recesja w gospodarce

Rola banków gospodarce rynkowej:

• rola pośrednictwa finansowego
• rola gwarancyjna
• rola agenta polityczna
• rola polityczna
• realizowanie płatności

Zasady funkcjonowania banków: samodzielność, samofinansowanie, komercjalizm, konkurencyjność,
uniwersalizm

Zagadnienie 6.

Operacje bankowe

Operacje bankowe można określić jako stosunki umowne pomiędzy bankiem i klientem, w których bank oferuje
swoje usługi a klient jest usługobiorcą.
Rodzaje operacji bankowych ze względu na:

pٗ

9

• podmiot: własne, klientów
• podział terytorialny: krajowe, zagraniczne
• formę rozliczeń: bezgotówkowe, gotówkowe
• przedmiot: bierne, czynne, pośredniczące

Bierne /pasywne, depozytowe/

Czynne /aktywne, kredytowe/

Pośredniczące

Pozyskiwanie źródeł finansowania
działalności banku

• gromadzenie środków na

rachunkach bankowych

• emisja własnych papierów

wartościowych

• lokaty międzybankowe

pozyskane

Alokacja środków pieniężnych w
aktywa dochodowe

• udzielanie kredytów
• zakup paierów

wartościowych

• lokaty międzybankowe

udzielone (akr., fact., forf.,
leas., dys.,wek.)

Usługi bankowe

• obsługa rach. bankowych
• przeprowadzanie rozliczeń

pieniężnych

• pośrednictwo w operacjach

pap. wart.

• doradztwo finansowe

Rodzaje bankowości komercyjnej: detaliczna, przedsiębiorstw, inwestycyjna.
Rodzaje rachunków bankowych: lokat terminowych, oszczędnościowe, powiernicze, rozliczeniowe (:bieżące,
pomocnicze).
Funkcje ROR:

• rozliczeniowa (karty płatnicze, zlecenia, przelewy, czeki)
• oszczędnościowa (lokaty)
• kredytowa (kredyt odnawialny, karta kredytowa)

Depozyty bieżące a’vista:

• stosunkowo nisko oprocentowane
• wiążą klienta z bankiem
• zachęcają do korzystania z innych produktów i usług bankowych
• stanowią źródło taniego kapitału w bankach

Lokaty terminowe:

• o oprocentowaniu: stałym, zmiennym
• standardowe, negocjowane
• na czas: określony, nieokreślony

Rodzaje lokat: progresywna, rentierska, antypodatkowa, dyskontowa, overnight

Zasady prowadzenia rachunków bankowych:

• zasada swobodnego wyboru banku przez klienta
• zasada pełnej swobody dysponowania przez posiadacza rachunku zgromadzonymi na nim środkami
• oprocentowanie środków na rachunku bankowym
• zasada ochrony interesów depozytariuszy

Zasady oprocentowania rachunków: opłata za prowadzenie, odsetki, procent dla państwa
Bank oferujący ROR powinien zapewnić:

• prosty sposób informowania o stanie konta po dokonaniu jakiejkolwiek operacji
• telefoniczny kontakt informacyjny z pracownikiem banku, opiekującym się naszym rachunkiem
• okresowe wyciągi z operacji dokonywanych na rachunku
• możliwość te fonicznego realizowania przekazów pieniężnych
• stałe zlecenia
• regulowanie zobowiązań finansowych za pomocą karty płatnieczej
• łatwy dostęp do gotówki z bankomatu
• usługi bankowości elektronicznej

Bank obciąża klienta prowizjami za:

pٗ

10

• prowadzenie rachunku
• prowizja związana z kartą płatniczą
• usługi centrum telefonicznego
• zlecenia stałe
• wydanie karty płatniczej
• transakcje bankomatowe dokonywane za pomocą karty
• opłata za toekn

Zagadnienie 7.

Rozliczenia pieniężne.

Rozliczenia pieniężne są to operacje bankowe polegające na dokonywaniu zmian w stanie środków na rachunku
bankowym na zlecenia klienta lub w wyniku czynności, które z mocy prawa powodują takie zmiany.
Rozliczenia pieniężne zagraniczne regulowane są ustawą Prawo dewizowe.
Rozliczenia pieniężne gotówkowe: wpłaty i wypłat gotówkowe dokonywane za pomocą:

• czeku gotówkowego (kasowego) – upoważnia do podjęcia gotówki przez wystawcę czeku
• dowodu wpłaty na rachunek bankowy (wpłaty gotówkowe: otwarte – przy okienku w banku; zamknięte (do

skarbca).

Rozliczenia pieniężne bezgotówkowe:

• polecenie przelewu – stanowi dyspozycję udzieloną bankowi do obciążenia konta rachunku osoby

wystawiającej dyspozycję i uznania tą kwotą rachunku osoby wskazanej przez składającego dyspozycję
(przy stałych kwotach)

• polecenia zapłaty – stanowi udzieloną bankowi dyspozycję wierzyciela obciążenia określoną kwotą

rachunku bankowego dłużnika i uznanie tą kwotą rachunku wierzyciela (przy zmiennych kwotach)

• czek rozrachunkowy – wpisana na czeku kwota nie może być wypłacona w gotówce, tylko przelana na

rachunek bankowy osoby, instytucji na rzecz której czek wystawiono

• karty płatnicze ↓
• weksel (własny, trasowany)
• akredytywa ↓
• okresowa rozliczenia saldami – ma zastosowanie, gdy kontrahenci wzajemnie świadczą sobie usługi

dostawy

• rozliczenia planowe – wykorzystywane przy rozliczeniach dostaw o charakterze periodycznym
• inkaso ↓

Rodzaje kart płatniczych:

• sposób funkcjonowania: debetowe, kredytowe, bankomatowe
• zasięg: krajowe, międzynarodowe
• podmiot: prywatne, służbowe
• status użytkownika: popularne, specjalne

Podział kart ze względu na segmentację klientów:

• dla klientów: indywidualnych, instytucjonalnych
• karty: standardowe, złote, srebrne, prestiżowe
• karty wydawane przy współpracy banku z inną instytucją np. klub, sieć sklepów

Podział kart ze względu na budowę: wypukłe (embosowane), płaskie (wklęsłe)

Cechy kart płatniczych:

• posiadają jednakowe wymiary
• wykonane są z giętkiej masy plastycznej
• na czołowej stronie umieszczona jest nazwa i symbol organizacji lub banku będącego wystawcą karty
• numer karty

Organizacje emitujące karty: Visa International, MasterCard, America Express, JCB International, Diners Club
International, Polcard.

pٗ

11

Akredytywa dokumentowa jest zobowiązaniem banku importera do uregulowanie eksporterowi należności w
zamian za złożenie dokumentów reprezentujących towar.
Dokumenty wymagane przy akredytywie:
dokumenty przewozowe, np. list przewozowy,
kolejowy lotniczy + polisa ubezpieczeniowa i inne.
Rodzaje akredytyw:

• ze względu na zobowiązania banku

otwierającego akredytywę: odwołalna,
nieodwołalna

• ze względu na określenie beneficjenta:

przenośna (wierzyciel nie jest pierwotnym
dostawcą, tylko pośrednikiem),
nieprzenośna

• ze względu na zobow. banku pośrednicz.: potwierdzona, niepotwierdzona
• ze względu na wielokrotność wykorzystania: odnawialna (rewolwingowa), nieodnawialna (w przypadku

jednorazowej transakcji)

[do obrazka] Inicjatorem tego rozliczenia jest dłużnik (importer). Składa on dyspozycję zarezerwowania środków
na uregulowanie wierzytelności jego dostawcy towarów i usług. Środki mogą byś wypłato cne po otwarciu
akredytywy. Bank dokona przelewu środków pieniężnych wówczas kiedy zostaną przedstawione przez dostawcę
odpowiednie dokumenty.
Zamknięcie akredytywy: na polecenie dłużnika; po upływie terminu ważności lub wyczerpania środków
płatniczych.
Zalety akredytywy:

• zapewnienie dostawcy zapłaty
• dla kupującego – pewność, że bank nie zapłaci sprzedającemu dopóki ten nie przedstawi dokumentów

zgodnych z warunkami akredytywy

• pewność rzetelnego rozliczenia transakcji
• akredytywa minimalizuje wszelkiego typu ryzyka występujące w handlu zagranicznym i umożliwia

zabezpieczenia się przez ryzykiem kursowym

Wady akredytywy:

• wysyłka towarów może nastąpić tylko z chwilą otrzymania zawiadomienia o otwarciu akredytywy. jeżeli w

chwili otrzymania zawiadomienia towary nie są gotowe, to akredytywa przeterminuje się

• wymaga specjalnego zarezerwowania środków na ten cel, więc zamraża kapitał
• bardzo pracochłonna dla banku

Inkaso poleca na zainkasowaniu przez bank należności klienta lub zabezpieczeniu przyszłej zapłaty należności
klienta w zamian za wydanie dokumentów powierzonych bankowi przez klienta. Inkaso zwiększa pewność
uzyskania zapłaty za wyeksportowane towary. Z inkasa korzystają podmioty, które mają do siebie zaufanie.
Rodzaje inkasa:

• rodzaj czynności: importowe, eksportowe
• sposób i termin zapłaty: inkaso akceptacyjne D/A documents against acceptance, inkaso gotóokowe D/P

documents against payment

• rodzaj inkasowanych dokumentów: dokumentowe, finansowe

Zalety inkasa:

• pozwala odbiorcy na sprawdzenie czy dostarczony towar odpowiada umowie
• stwarza warunków do przeciwdziałania naruszeniu umów przez dostawę
• pozwala mieć pewność, że należności zostaną uregulowane terminowo
• korzystanie z inkasa jest bezpieczniejsze niż polecenie wypłaty i prostsze i tańsze niż akredytywa

ٝ

茰

12

Akredytywa i inkaso – elementy wspólne:

• zestaw dokumentów reprezentujących towar do wykupu przez importera: faktura handlowa, świadectwo

pochodzenia towaru, polisa ubezpieczeniowa, inne wymagane przez banki

• eksporter przekazuje dokumenty do swojego banku (pośrednika) a ten do banku importera
• banki jako instytucja zaufania publicznego wprowadzają element pewności obrotu. stopień pewności ulega

zwiększeniu jeśli obydwa banki mają długoletnią historię współpracy

Akredytywa a inkaso – różnice:

• wystawienie akredytywy przez bank importera (potwierdzonej przez bank eksportera) oznacza

automatyczne zobowiązanie banku importera do zapłaty, jeśli otrzyma stosowne dokumenty reprezentujące
towar

• przy inkasie bank importera zgłasza dokumenty „do wykupu” przez importera i przeleje płatność gdy

importer da polecenie wypłaty

Formy rozliczeń zagranicznych:

Zagadnienie 8.

Bankowość elektroniczna

tego ma nie być

Zagadnienie 9.

Kredyty i pożyczki bankowe

Kredyt bankowy jest to stosunek ekonomiczny, wynikające ze świadczenia przez jedną ze stron (wierzyciela) na
rzecz drugiej strony (dłużnika) określonej wartości w towarze lub pieniędzy.
Cechy kredytu: zwrotność, celowość, terminowość, odpłatność, zabezpieczenie.
Procedura kredytowania:

1) przyjęcie wniosku kredytowego wraz z wymaganymi dokumentami
2) wstępna ocena wniosku
3) [.?.] i określenie zdolności kredytowej
4) podjęcie decyzji
5) negocjowanie warunków kredytowania
6) zawarcie umowy kredytowej
7) wypłata środków pieniężnych
8) przelew środków
9) monitoring kredytobiorcy
10) spłata kredytu

Elementy wniosku kredytowego: kwota kredytu, przeznaczenie, przewidywany okres spłaty, dane kredytobiorcy.
Cechy charakterystyczne umowy kredytu bankowego:

• jest umową konsensualną – dochodzi do skutku w momencie jej zawarcia
• jest umową dwustronnie zobowiązującą
• jest umową odpłatną

㼠

٠

13

• jest umową terminową
• jest umową celową
• jest zobowiązaniem pieniężnym
• jest umową, która jest zastrzeżona

Elementy umowy kredytowej:

• strony umowy
• kwota i waluta kredytu
• cel
• zasady i termin spłaty kredytu (spłata jednorazowa, czy w ratach).
• wysokość oprocentowania kredytu i warunki jego zmiany
• sposób zabezpieczenia spłaty kredytu
• zakres uprawnień banku związanych z kontrolą wykorzystania i spłaty kredytu
• wysokość prowizji
• terminy i sposób postawienia do dyspozycji kredytobiorcy środków pieniężnych
• warunki dokonywania zmian i rozwiązania umowy

Rodzaje kredytów (podział ze względu na):

• podmiot: dla gospodarstw domowych, dla jednostek samorządu terytorialnego, dla podmiotów

gospodarczych

• okres: krótko-, średnio-, długoterminowe
• waluta: złotowe, walutowe
• przedmiot kredytowania: obrotowe, inwestycyjne
• forma: w rachunku bieżącym, w rachunku kredytowym, wekslowy /dyskontowy, akceptacyjny/, factoring,

leasing, forfaiting

• kredyt konsorcjalny – udzielany przez minimum 2 banki, aranżer konsorcjalny to bank, który aranżuje

kredyt

• kredyt rolowany – jest kredytem odnawialnym są przedłużone terminy spłaty rat
• kredyt rewolwingowy – jest to kredyt odnawialny, kredyt obrotowy w rachunku kredytowym

umożliwiający wielokrotne wykorzystanie limitu, ale tylko na czas zawarcia umowy kredytowej

• kredyt dla studentów

Cena kredytu to: odsetki, prowizje, marża, koszty pośrednie (rzeczoznawca, ubezpieczenie, biznesplan).
Wysokość ceny kredytu zależy od:

• okresu kredytowania
• oceny indywidualnej klienta
• jakości zabezpieczeń
• polityki kredytowej banku

Techniki spłaty kredytu: jednorazowa, w ratach (stałe albo malejące), z odroczoną spłatą pierwszej płatności.

WIBOR jest to oprocentowanie po jakim banki udzielają pożyczek innym bankom
WIBID jest to roczna stopa procentowa jaką banki zapłacą za środki przyjęte od innych banków jako depozyt
LIBOR jest to stopa procentowa depozytów oferowanych na rynku międzybankowym w Londynie o 11
EURIBOR jest to stopa procentowa kredytów w strefie euro

Prawne zabezpieczenie spłaty kredytu:

• osobiste – odpowiedzialność osobista osoby dającej zabezpieczenie

o

poręczenie wg KC

o

poręczenie wekslowe

o

gwarancja bankowa

o

przelew wierzytelności

o

ubezpieczenie kredytu

⼠ٞ

14

o

przystąpienie do długu

o

przejęcie długu

• rzeczowe – ogranicza odpowiedzialność osoby dającej zabezpieczenie do poszczególnych składników jej

majątku

o

zastaw ogólny, rejestrowy

o

hipoteka

o

blokada środków na rachunku bankowym

o

przewłaszczenie na zabezpieczenie

o

kaucja

Monitoring kredytowy dotyczy: poszczególnych kredytów; całego portfela kredytowego.
Funkcje monitoringu:

• informacyjna

o

monitoring całego portfela kredytowego – umożliwia okresowe dostarczanie informacji

jednostkom zarządzającym portfelem o: elementach składowych portfela; rozwoju działalności
kredytowej w okresie porównawczym

o

monitoring poszczególnych umów kredytowych – pozwala na dostarczenie informacji o

niekorzystnych odchyleniach faktycznego przebiegu procesu kredytowania

• zabezpieczająca (dot. całego port. kred.) – sprowadza się do działań zapobiegających oraz eliminowaniu

następstw aktywnego ryzyka kredytowego. dotyczy systematycznej obserwacji rozwoju lub zmian w
czterech zakresach



zarządzających przedsiębiorstwem



sytuacji finansowej przedsiębiorstwa



warunków kredytowania



ustanowionych zabezpieczeń

System klasyfikacji kredytów:

• normalne (opóźnienie nie przekracza 1 miesiąca)
• poniżej standardu (opóźnienie w spłacie kapitału lub odsetek wynosi od 1 do 3 miesięcy)
• [.?.] (3-6 miesięcy)
• stracone (opóźnienie powyżej 6 miesięcy)

Umowa kredytu – bank zobowiązuje się oddać kredytobiorcy na czas oznaczony w umowie kwotę środków
pieniężnych z przeznaczeniem na określony cel, natomiast kredytobiorca zobowiązuje się do korzystania z tych
środków zgodnie z warunkami określonymi w tej umowie oraz do spłaty kredytu powiększonej o odsetki i prowizje
w określonym terminie
Umowa pożyczki – bank zobowiązuj się do przeniesienia na własność kredytobiorcy określoną ilość pieniędzy, a
biorący zobowiązuje się do zwrotu tych pieniędzy
Różnice między kredytem a pożyczką:

• kredyt udziela bank, a pożyczkę instytucja finansowa
• kredyt jest na określony cel
• kredyt ma odsetki
• kredyt regulowany jest przez prawo a pożyczka [.?.]

Zagadnienie 10.

Ryzyko w działalności banku

Ryzyko bankowe oznacza brak pewności wynikający z tego, że aktywa banku mogę nie przynieść spodziewanej
stopy zysku lub że z określonych powodów bank będzie narażony na straty

Czynniki zwiększające ryzyko:

• szybki rozwój banków

⼠ٞ

15

• polityka zwiększania zakresu operacji bankowych
• wysoki udział „złych kredytów” w portfelach banków
• obciążenia związane z rozbudową sieci placówek

Czynniki wpływające na ryzyko bankowe:

• zewnętrzne /egzogeniczne/

o

makroekonomiczne (inflacja)

o

regulacyjne (zmiana przepisów prawnych)

o

popytowe (zmiana skłonności do oszczędzania, wymagania klientów)

o

produktowe (nowe instrumenty bankowe)

o

związane z globalizacją (ujednolicenie przepisów)

o

związane ze zmniejszającą się rolą banku jako pośrednika finansowego (giełda)

o

pozostałe czynniki (starzenie się społeczeństwa, klęski żywiołowe)

• wewnętrzne /endogeniczne/

o

czynnik ludzki (za dużo/mało kadry)

o

czynnik techniczny (sprzęt, systemy informatyczne)

Czynniki wywołujące ryzyko kredytowe:

• ryzyko straty albo wypłacalności
• ryzyko zabezpieczenia
• ryzyko zmiany stopy procentowej
• ryzyko wartości pieniądza
• ryzyko kursu walutowego
• ryzyko płynności

Obszary ryzyka w działalności banków obejmują:

• kapitałodawców
• odbiorców produktów kredytowych
• personel banku
• zewnętrzne czynniki kontrolne
• finanse

Rodzaje ryzyka bankowego:

• operacyjne

o

ryzyko obszaru techniczno-operacyjnego (pracownicy i sprzęt)

o

ryzyko finansowe



ryzyko płynności



ryzyko wyniku (nieosiągnięcie przez bank założonego wyniku z działalności)



rynkowe – niekorzystne stopy procentowe, kursy walut



związane z partnerem – kredytowe (niespłacenie kredytów)

• strategiczne

Tradycyjne rodzaje ryzyka:

• kredytowe – niebezpieczeństwo niespłacenia przez dłużnika banku zaciągniętego kredytu (w całości lub

części wraz z odsetkami, prowizjami i innymi opłatami; pojęcie to obejmuje niespłacenie przez dłużnika
wierzytelności z tytułu udzielonych gwarancji i poręczeń

o

aktywne – klienci banku nie spłacają kredytu na czas wraz z uzgodnionymi odsetkami; pasywne –

wiąże się z refinansowaniem, tzn. pozyskiwaniem przez bank środków finansowych na
prowadzenie swojej działalności

o

indywidualne i portfelowe /ogólne/

o

zewnętrzne – zmiana stóp procentowych, inflacja, bezrobocie, zła koniunktura na rynku;

wewnętrzne – złe monitorowanie kredytów, brak kompetencji osób, które rozpatrują wnioski
kredytowe.

⼠ٞ

16

• rynkowe
• płynności
• stopy procentowej
• [.?.]
• operacyjne – pojawia się utrata środków pieniężnych przez bank na finansowanie aktywów, gł. kredytów

Metody szacowania ryzyka operacyjnego: ilościowe, jakościowo-ilościowe, jakościowe, heurystyczne
/analityczne/, wskaźnikowe (regulowana przez Komitet Bazylejski).
Z działalnością kredytową wiążą się również takie ryzyka jak:

• mniejsze niż oczekiwano wpływy z odsetek (wcześniejsza spłata kredytu, spadek stóp procentowych)
• strata wartości pieniądza (inflacja)
• ryzyko negatywnego kształtowania się kursu walut
• możliwość pojawienia się ryzyka płynności w przypadku opóźnień w spłacie kredytu

Pojedyncze ryzyko – zależy od wysokości możliwej straty – równej maksymalnej wartości kredytu wraz z
odsetkami, pomniejszonej ewentualnie o posiadane zabezpieczenia
Łączne ryzyko – jest określane przez:

• wielkość poszczególnych pojedynczych zagrożeń
• prawdopodobieństwo ich wystąpienia
• stopień wzajemnej zależności między nimi – im owa mniejsza, tym mniejsza jest łączne ryzyko dla banku

Stadia ryzyka kredytowego:

1) ryzyko zerowe (kredyty są gwarantowane przez państwo)
2) ryzyko ukryte (przedsiębiorstwo ma problemy ale przejściowe)
3) ryzyko jawne (bank wie, że klient ma problemy finansowe, są zdefiniowane)
4) stan niewypłacalności klienta (bank wie, że kredyt jest nie do odzyskania)

Metodą zabezpieczenia się przez ryzykiem kredytowym jest odpowiednio prowadzona polityka sterowania
ryzykiem, zarówno pojedynczego kredytu jak i łącznego zaangażowania kredytowego
Polityka sterowania ryzykiem w odniesieniu do pojedynczego kredytu polega na:

• badaniu wiarygodności kredytowej przed udzieleniem kredytu
• ograniczeniu wysokości kredytu
• zabezpieczeniu kredytu
• sprawdzenia wiarygodności kredytowej po udzieleniu kredytu

Polityka sterowania ryzykiem w odniesieniu do łącznego zaangażowania kredytowego przeprowadzana jest za
pomocą: dywersyfikacji ryzyka, [i inne ☺]

Zagadnienie 11.

Bancassurance

brak materiałów!