O założeniu Bagdadu tak oto pisał dziejopis Al – Balazuri:
„Bagdad był starożytnym miastem, lecz Al – Mansur zasiedlił je i
powiększył o miasto, którego (budowę) rozpoczął w 145 roku. Słysząc, że
Muhammad i Ibrahim, synowie Abd Allaha Ibn hasana, wypowiedzieli mu
posłuszeństwo, Al – Mansur powrócił do Al – Kufy. W roku 146 przeniósł
on skarb państwa, magazyny (państwowe) i księgi inwentarzowe z Al –
Kufy do Bagdadu i nazwał go Madinat as – Salam (Miasto Pokoju). W
roku 147 mury miasta wraz ze wszystkimi przyległościami i ściana
dawnego Bagdadu zostały ukończone.“
„Po wschodniej stronie Bagdadu wzniósł Al – Mansur dla Al – Mahdiego
Ar – Rusafę. Miejsce to było nazywane Obozem Al – Mahdiego, ponieważ
Al – Mahdi obozował tam wyruszając do Ar - Rusafie, chociaż Al –
Mansur wpadł na pomysł, by osadzić go w Churasanie. Miało to miejsce w
roku 151. Przed zajęciem przez Al – Mahdiego wschodniej dzielnicy
(Bagdadu) wzniesiono tam dlań na rozkaz Al – Mansura pałac znany
niekiedy jako Kasr al – Waddah, niekiedy zaś jako Kasr al – Mahdi czy
Asz – Szarghijja, położony po drugiej stronie Bab al – Karch. Al –
Waddah, od imienia którego jest on czasami nazywany, był człowiekiem z
Al – Anbaru, który partycypował w tych warunkach.
Al – Mansur wzniósł w Madinat as – Salam dwa meczety, a nad (kanałem)
Sarat nowy most. Część terenów podmiejskich odkupił od właścicieli
wiosek Baduraja, Katrabbul, Nahr Bug i Nahr Bin. Tereny te nadał jako
lenno członkom swej rodziny, swym dowódcom, żołnierzom, ulubieńcom i
sekretarzom. Miejsce krzyżowania się ulic wyznaczył w Al – Karch i
nakazał handlarzom umieścić tam swoje kramy i obłożył ich podatkiem.“
(...)Stolica Al – Mansura, usytuowana nad zachodnim brzegiem Tygrysu,
miała wtedy kształt kolisty: stąd jej nazwa Koliste Miasto. Potrójny
pierścień murów i głęboki rów broniły doń wstępu. Do miasta można było
dostać się przez cztery główne bramy, rozmieszczone w równych
odstępach i wychodzące na cztery strony świata. W środku znajdował się
obszerny plac, przed którym wznosił się pałac kalifa, od złoceń
reprezentacyjnego wejścia prowadzącego do jego komnat zwaną Złotą
Bramą. Obok znajdował się wielki meczet i budynki dywanów, czyli
ministerstw, których było jedynie siedem:
urząd państwowej pieczęci, będący niby – kancelarią, biuro akt
dyplomatycznych, dywan gwardii, ministerstwo zajmujące się wojskiem w
ogóle, urząd dochodów państwa, oddzielny resort rozchodów i dywan
niezbędnych rezerw. Przy placu centralnym stały jeszcze: arsenał,
zbrojownia, skarbiec i wielka kuchnia, żywiąca gwardzistów i cały sztab
urzędników. Nad całością górowała wyniosła 40 – metrowa zielona kopuła
sali audiencyjnej. Od tej kopuły wieńczącej pałac kalifów pochodzi druga
nazwa okazałej rezydencji Al – Mansura: Al – Kubba al – Chadra, czyli
właśnie Zielona Kopuła (...)
(...) Za murami Okrągłego Miasta wkrótce zaczęła się rozwijać ożywiona
wymiana handlowa. Wokół bazarów i nowych pałaców powstawały
kolejne dzielnice. Stosunkowo niewielka stolica Al – Mansura uległa
szybkim przeobrażeniom, rozrastając się niepomiernie. Po upływie wieku
z pierwotnego miasta zachowało się niewiele. Ale nowe mogło
rywalizować teraz z najważniejszymi metropoliami ówczesnego świata.
Oficjalna nazwa nadana stolicy przez Al – Mansura brzmiała Madinat as –
Salam, tj. Miasto Pokoju. Przetrwała ona do 1258, czyli zdobycia przez
Mongołów, kiedy po straszliwych spustoszeniach i niemal zupełnym
upadku zaczęto określać ją znowu starożytnym mianem Bagdadu. Teraz
jednak nowa stolica miała przed sobą długi okres rozkwitu. W Al – Kufie i
w Al – Basra narodziły się zręby nauki arabskiej, ale dopiero w Bagdadzie,
otwartym dla idei Wschodu i Zachodu, wspaniale się rozwinęły i
zajaśniały nowym blaskiem. Na tym polega wyjątkowa rola Bagdadu w
rozwoju cywilizacji muzułmańskiej i w tym głównie tkwi źródło chwały
miasta Al – Mansura. Tradycje prastarych cywilizacji Międzyrzecza ożyły
w Bagdadzie.
Przeniesienie głównego ośrodka kalifatu z Syrii do Iraku, pozostającego w
sferze wpływów perskich, było wywołane czymś więcej aniżeli tylko
chęcią zerwania z umajjadzką przeszłością. Abbasydzka dynastia
zawdzięczała własne wyniesienie Irańczykom – Abu Muslimowi i jego
churasańskim zastępom. Nadając swemu państwu formy bardziej
uniwersalistyczne, Abbasydzi potrzebowali wzoru, a takim była dla nich
sasanidzka Persja (...)