ĆWICZENIE 6
Temat: BI
LANS CIEPLNY SILNIKA Z ZAPŁONEM
SAMOCZYNNYM.
Skład zespołu:
1. Grzegorz Grabski
2. Kajetan Dobrenko
3. Marcin Kamianowski
1. Cele
ćwiczenia i podstawy teoretyczne
Głównym celem naszego ćwiczenia było wyznaczenie poszczególnych składników
bilansu energetycznego silnika spalinowego.
Badanym przez nas silnikiem był silnik z
zapłonem samoczynnym, zwany również silnikiem Diesla lub wysokoprężnym. Jest to silnik
tłokowy na paliwo ciekłe – olej napędowy. Zapłon mieszanki paliwa i powietrza w cylindrze
zwany jest samoczynnym ponieważ następuje bez żadnej ingerencji z zewnątrz pod wpływem
wysoki
ej temperatury sprężonego gazu. Teoretycznym obiegiem porównawczym dla tego
silnika jest obieg Sabathe’a, składający się z izentropy sprężania, izochory i izobary (spalanie
paliwa), izentropy rozprężania, izochory (odprowadzanie ciepła z obiegu).
Obieg rzeczywisty różni się od porównawczego dość znacząco ze względu na
nieodwracalność i niedoskonałość przemian, długość czasu spalania paliwa, które również
może być niezupełne. Uwzględnia on również pracę potrzebną na usunięcie z obiegu spalin
oraz zassanie świeżego powietrza.
2. Bilans cieplny silnika.
Bilans cieplny silnika o zapłonie samoczynnym można zapisać następująco:
,gdzie
Oznaczenia:
Q
d
-
ciepło dostarczone wraz z paliwem,
Q
i
-
ciepło indykowane,
Q
u
-
ciepło zamienione na pracę użyteczną,
Q
m
- straty mechaniczne,
Q
ch
-
strata chłodzenia,
Q
o
- strata odlotowa,
Q
nz
-
strata spalania niezupełnego,
Q
r
- straty inne.
Wszys
tkie wartości odniesione do czasu dadzą poszczególne moce.
- moc cieplna spalonego paliwa:
gdzie:
u
W -
wartość opałowa = 40 [MJ/kg]
B -
masowe zużycie paliwa:
w
ρ - gęstość oleju napędowego równa 830 [
3
/ m
kg
]
t - czas spalenia 100
3
cm paliwa - 122[s]
-
moc użyteczna:
gdzie:
N
u
– moc na wale silnika
P – wskazanie hamulca – 28
n –
prędkość obrotowa wału silnika - 1850 [obr/min]
- s
trata chłodzenia:
gdzie:
w
c –
ciepło właściwe wody równe 4,19 [kJ/kgK]
2
1
,
w
w
t
t
-
temperatury wejścia i wyjścia wody chłodzącej -
1
w
t = 55 C ,
2
w
t
= 47 C
Wydatek wody:
Wydatek objętościowy: 48 [l/h]
r
nz
o
ch
i
d
Q
Q
Q
Q
Q
Q
+
+
+
+
=
m
u
i
Q
Q
Q
+
=
[ ]
kW
W
B
Q
u
d
2
,
27
=
⋅
=
[
]
s
kg
t
t
m
B
w
/
00068
,
0
10
100
6
=
⋅
⋅
=
=
−
ρ
[ ]
kW
n
P
N
u
94
,
5
8720
=
⋅
=
(
)
[ ]
kW
t
t
c
m
Q
w
w
w
w
ch
436
,
0
2
1
=
−
⋅
⋅
=
[
]
s
kg
m
w
/
013
,
0
10
*
6
,
3
10
*
48
6
3
=
=
- strata odlotowa:
[
]
(
)
(
)
(
)
(
)
(
)
[
]
−
+
−
+
−
+
−
+
+
−
−
5
,
8
6
,
20
81
,
0
5
,
8
1
,
21
065
,
0
5
,
8
6
,
20
045
,
0
2
,
9
1
,
27
08
,
0
045
,
0
08
,
0
12
85
,
0
8
,
9
1
,
24
2
13
,
0
10
*
68
,
0
3
=5,49[kW]
gdzie:
r
j
-
udział molowy w spalinach suchych:
2
CO
r
= 0,08 ;
045
,
0
=
CO
r
;
81
,
0
2
=
N
r
;
065
,
0
2
=
O
r
Udziały masowe:
2
H
g
= 0,13 ;
c
g = 0,85
T
o
i T
s
-
temperatury otoczenia i spalin uchodzących z silnika
- s
trata niezupełnego spalania:
=
+
=
co
u
CO
CO
CO
c
nz
W
r
r
r
g
B
Q
2
12
9
,
23
08
,
0
045
,
0
03
,
0
12
85
,
0
10
*
68
,
0
3
+
−
=0,276[kW]
gdzie:
]
/
[
9
,
23
kg
MJ
W
uco
=
-
wartość opałowa tlenku węgla
2
CO
r
= 0,08 ;
045
,
0
=
CO
r
;
- strata tarcia:
gdzie:
U –
napięcie wskazane na woltomierzu.
i –
natężenie prądu pobieranego przez silnik elektryczny
s
η - sprawność silnika elektrycznego (0,97)
h
N - moc bie
gu luzem hamulca nieobciążonego, obliczona z zależności na
u
N .
I
U
n
Qm
A
V
obr/min
W
10
70
500 678,994
14,5
110
700 1547,085
21
180
1150 3666,454
23
210
1350 4684,790
Powyższy wynik straty tarcia został zaprognozowany na podstawie wyników z tabeli oraz
reprezentującego ją wykresu poniżej.
( ) ( )
[
]
( ) ( )
[
]
=
−
⋅
⋅
+
+
−
⋅
=
∑
=
4
1
0
2
)
(
12
2
2
2
j
j
o
s
j
co
co
c
H
o
s
H
o
T
i
T
i
r
r
r
g
T
i
T
i
g
B
Q
]
[
8
,
6
kW
N
i
U
Q
h
s
m
=
−
⋅
⋅
=
η
0
1000
2000
3000
4000
5000
6000
7000
8000
9000
10000
0
200
400
600
800
1000
1200
1400
1600
1800
2000
Liczba obrotów silnika
S
tr
at
a t
ar
ci
a
- reszta strat:
Z bilansu
ciepła obliczyliśmy, że reszta strat wynosi Q
r
= 8,258 [kW]
Procentowy udział poszczególnych składowych bilansu
cieplnego silnika o zapłonie samoczynnym
21,8
1,6
20,2
1
25
30,4
0%
10%
20%
30%
40%
50%
60%
70%
80%
90%
100%
1
Reszta strat
Strata tarcia
Strata niezupełnego spalania
Strata odlotowa
Strata chłodzenia
Moc użyteczna
3. Wnioski
Sprawność badanego przez nas silnika jest rzędu 21,6%, co jest wartością małą, lecz
dla leciwego już silnika wolnobieżnego jak najbardziej prawidłową. Tak jak spodziewaliśmy
się znaczną część strat stanowią straty tarcia oraz strata odlotowa. W porównaniu do całości
bilansu znikome są za to straty spalania niezupełnego oraz straty chłodzenia. Te pierwsze
zestawione z odczytanym przez nas z wykresu Ostwalda współczynnikiem nadmiaru
powietrza mogą świadczyć o tym, że spalanie w silniku było prawie zupełne.
Niespodziewanie duże wyszły natomiast z bilansu cieplnego inne straty, co przynajmniej
częściowo można uzasadnić niedokładnością odczytów podczas ćwiczenia oraz późniejszych
obliczeń.