Od 1901 roku

do roku 1999.

1901nawiązanie łączności

radiowej

poprzez Atlantyk (Marconi - Włochy), wyróżnienie

grupy krwi (Landsteiner - Austria), detektor kryształowy (Braun - Niemcy),

aparat do golenia

z wymiennym ostrzem (K. Camp - USA),

odkurzacz

z

workiem filtracyjnym (C. Booth - Anglia).

1902samochód pancerny (Francja - Anglia),

świeca zapłonowa

(Bosh - Niemcy),

otrzymanie radu (M. i P. Curie - Francja).

1903

samolot

: pierwsze udane loty (Wright, Hawk - USA), traktor gąsienicowy (Hotl -

USA), otrzymywanie kwasu azotowego z powietrza (Birkeland, Eyde - Norwegia),

podstawy teoretyczne lotu rakietowego

(Ciołkowski - Rosja), metoda

pomiaru twardości ciał stałych (A. Brinell), odkrycie chromatografii (M. Cwiet).

1904wynalezienie diody próżniowej (A. Fleming - Anglia), przesyłanie obrazów i

fototelegrafia (Korn - Niemcy).

1905produkcja

pralek elektrycznych

(USA), teoria względności (Einstein - Niemcy),

turbina gazowa (H. Holzwarth - Niemcy), żarówka o kształcie gruszki (firma:

Osram: z żarnikiem z osmu i wolframu - Niemcy).

1906trioda (Forest - USA),

duraluminium

(Wilm - Niemcy).

1907

bakelit

(Baekeland - Belgia).

1908prototyp użytecznej turbiny gazowej (Holzwarth - Niemcy), wytworzenie celofanu

(E. Brandenberger).

1909licznik promieniowania (Geiger - Niemcy), przelot samolotem nad kanałem La

Manche (Bleriot - Francja), pierwszy konkurs lotniczy (Reims - Francja), kauczuk

syntetyczny (F. Hofmann - Niemcy).

1910świetlówka neonowa (Clande - Francja), wodnopłatowiec (Fabre - Francja),

pierwsze większe statki spalinowe (Włochy, Holandia, Anglia), pierwsza ręczna

kamera filmowa (K. Prószyński), start samolotu z pokładu statku (B. Ely - USA),

samochód osiąga prędkość 228 km/godz. (B. Burman).

1911przekazanie obrazu telewizyjnego za pomocą elektryczności (W. Kosma),

odkrycie promieni kosmicznych (F. Hess).

1912pierwszy statek oceaniczny z silnikiem Diesla (Dania), lokomotywa dieslowska

(Niemcy), komora Wilsona (Anglia), pojęcie witaminy (Funk - Polska).

1913

taśmowa produkcja samochodów

(Ford - USA), benzyna syntetyczna (Bergins

- Niemcy), modele atomów (Bohr - Dania), lampa rentgenowska (D. Coolidge -

USA), pierwsza

krzyżówka

(Winn - USA), pierwszy film

rysunkowy

.

1914kanał Panamski (Panama), stały, świetlny sygnalizator drogowy w Cleveland

(USA).

1915pierwszy całkowicie metalowy samolot (Junkers J1 - Niemcy), wyposażenie

samolotów w karabiny maszynowe (Fokker E1 - Niemcy), miotacze ognia jako

broń (Niemcy).

1916pierwszy lotniskowiec (Anglia), pierwsze użycie bojowe

czołgów

(Francja),

nierdzewna stal chromowa (H. Brarley - Anglia), wprowadzenie w samochodach

świateł hamowania (USA).

1917masowa produkcja

traktorów

(Ford - USA), produkcja lodówek elektrycznych na

skalę handlową (USA), wyjaśnienie zjawiska dyfrakcji światła (W. Rubinowicz).

1918seryjna produkcja lamp elektronowych (Francja).

1919transatlantycki przelot samolotu (Alcock, Brown, N. Funlandia – Irlandia),

pierwsze regularne pasażerskie linie lotnicze (Paryż – Londyn, Berlin – Weimar),

brytyjski sterowiec przebył Atlantyk w obu kierunkach,

toster

(Charles Strite -

USA).

1920pierwsza rozgłośnia radiowa nadająca stały program (USA).

1921produkcja sztucznego jedwabiu (Anglia, USA).

1922parowóz turbinowy (Ljungström, Szwecja),

film dźwiękowy

: pierwszy pokaz

(Berlin, Niemcy), insulina (Banting, Macleod).

1923początki automatycznej kontroli pracy maszyn i przebiegu procesów

technologicznych (USA), elektryczne wycieraczki do samochodów (USA),

elektroniczna lampa odtwarzająca obrazy (W. K. Zworykin).

1924pierwsza autostrada (Mediolan – Varese), pierwsze udane próby telewizji (Baird -

Anglia), głośnik elektrodynamiczny (H. Riegger).

1925pierwsza kamera małoobrazkowa Leica, mikrofon elektryczny (J. Maxfield - USA).

1926

praktyczna telewizja

, pierwszy pokaz (Baird - Anglia), antena typu dipol (H.

Yagi i S. Uda - Japonia),

noktowizor

(Baird - Anglia).

1927samotny przelot transatlantycki (Lindbergh, N. Jork – Paryż), syntetyczny

kauczuk (Niemcy),

aerozol

(Erik Rotheim - Norwegia).

1928elementy strunobetonowe w budownictwie (Francja), licznik GeigeraMüllera (H.

Geiger i W. Müller), modulacja częstotliwości w odbiorniku radiowym (H.

Armstrong), zgłoszenie do opatentowania

taśmy magnetofonowej

(F.

Pfleumer), powstają telewizory domowe (Wielka Brytania).

1929początki telewizji elektronicznej: kineskop (Zworykin - USA),

penicylina

(Fleming - Anglia), elektroencefalograf (H. Berger),

zegar kwarcowy

(A.

Marrison).

1930batysfera (USA), ikonoskop (Zworykin - USA),

nylon

(USA), zastosowanie

pierwszej analogowej maszyny liczącej (USA).

1931cyklotron (USA), początki radioastronomii (USA), zbudowano w 15 miesięcy

Empire State Building (381 m z wieżą telewizyjną 450 m) w Nowym Jorku,

odkryto ciężki wodór (H.C. Urey). 1932 – podstawy cybernetyki (H. Nyquist).

1932

klocki Lego

(Ole Kirk Christiansen - Dania),

1933mikroskop elektronowy (Niemcy), polietylen (W. Brytania), walcarka do ciągłego

walcowania (T. Sędzimir).

1934sztuczna promieniotwórczość (Curie - Francja).

1935organy elektryczne (L. Hammond - USA), pierwszy w pełni udany film barwny:

Technicolor (USA), cyklotron (Lawrence - USA).

1936BBC nadaje stały program telewizyjny (Anglia), pierwszy lot helikoptera o

podwójnym rotorze (Niemcy).

1937 perlon (Niemcy), silnik odrzutowy (Whittle - Anglia), radioteleskop (G. Reber -

USA), sprawnie funkcjonujący

helikopter

(H. Focke).

1938pierwszy funkcjonujący magnetofon (Niemcy,

długopis kulkowy

(L. i G. Biro).

1939nowoczesny śmigłowiec (USA), samolot odrzutowy Heinkel 178 (Niemcy), radar

(Watson Watt - Anglia), telewizja barwna (J. L. Baird - Anglia), maszyna do

składu fotograficznego (W.C. Huebner), automatyczna skrzynia biegów (USA).

1941pierwsza lokomotywa turbospalinowa (Szwajcaria), środki owadobójcze w

pojemniku aerozolowym.

1942pierwszy

reaktor jądrowy

(Fermi, Chicago),

sztuczna nerka

aparat do dializy

(W.J. Kolff - Holandia), skonstruowano katapultę dla pilotów (Niemcy).

1944pierwsza użyteczna przekaźnikowa maszyna cyfrowa

Mark 1

(Aiken - USA),

mikroskop protonowy (600 000 razy) (Francja), zdalnie kierowane rakiety (W.

von Braun i zespół - Niemcy).

1945

bomba atomowa

(Oppenheimer - USA), zapalniczka z płynnym gazem.

1946elektroniczna maszyna licząca Eniac (USA), zasada zegara atomowego, firma

Dupont rozpoczęła produkcję teflonu, nowoczesny

skuter

(E. Piaggio - Włochy).

1947samolot osiąga

prędkość naddźwiękową

, Bell X1 (USA), polaroid, aparat

fotograficzny (E. Herbert - USA), rozpoznanie wieku szczątków organicznych przy

pomocy C 14 (F. Libby - USA),

karta kredytowa

(USA), pierwszy landrower z

napędem na cztery koła.

1948

batyskaf

(Piccard - Szwajcaria),

tranzystor

(USA), frezarka sterowana

elektronicznie (zespół, USA), holografia (D. Gabor), wprowadzenie pojęcia bit (W.

Tukey).

1949pierwszy lot non-stop dookoła świata Lucky Lady II (Gallagher - USA),

obwody

drukowane

, tranzystor warstwowy (W. Shockley - USA).

1950pierwsze programy telewizji barwnej (USA), początki produkcji włókien

poliakrylonitrylowych (orlon) (USA), 10 mln zdjęć na sekundę w kinematografii

szybkoklatkowej,

dyskietka

.

1951odtwarzacz video (Ch. Ginsburg).

1952pierwszy samolot odrzutowy w komunikacji pasażerskiej (Anglia), bomba

wodorowa (USA), film panoramiczny (USA, Cinerama), pierwsza sztuczna

zastawka serca (M. Zoll - USA), uruchomienie polskiej stacji telewizyjnej.

1953zastosowanie izotopów i promieniowania w lecznictwie (USA), frezarka sterowana

elektronicznie (USA), panoramiczny film ze stereofonicznym dźwiękiem (USA),

kuchenka mikrofalowa

(USA), odkrycie struktury

DNA

.

1954

laser

(USA, ZSRR), pierwsza elektrownia jądrowa (ZSRR), pierwsze całkowicie

zautomatyzowane zakłady przemysłowe (USA, ZSRR), okręt podwodny o

napędzie jądrowym Nautilus (USA), elektroniczna maszyna do tłumaczeń (USA),

pierwszy lot samolotu pionowego startu (W. Brytania), radio tranzystorowe

(USA).

1955

światłowód

(S. Kapany - W. Brytania), syntetyzator muzyczny, opony

bezdętkowe, mikroskop jonowy (E. Müller - Niemcy).

1956transatlantycka kablowa linia telefoniczna, początki chirurgii ultradźwiękowej

(USA), wprowadzono hamulce tarczowe, tranzystorowy komputer (USA).

1957pierwszy sztuczny satelita Ziemi (

Sputnik 1

- ZSRR), jednoszynowa kolej

podwieszona (Kolonia), opony bezdętkowe (USA), elektryczne zegarki na rękę,

silnik z wirującym tłokiem (F. Wankel).

1958pierwowzór

gry telewizyjnej

(USA), regularne loty transatlantyckie

odrzutowców pasażerskich (USA), obróbka ultradźwiękowa w przemyśle (USA,

ZSRR), pierwszy układ scalony (S. Kilby - USA).

1959rakieta osiąga Księżyc (ZSRR), sfotografowanie niewidocznej z Ziemi strony

Księżyca (ZSRR), lodołamacz o napędzie jądrowym (ZSRR),

poduszkowiec

(Cockerell - Anglia).

1960maszyna elektroniczna odcyfrowuje pismo Majów (ZSRR), pierwszy satelita

telekomunikacyjny i meteorologiczny (USA), laser rubinowy i gazowy (USA),

atomowa łódź podwodna TRITON opływa Ziemię pod wodą.

1961

pierwszy lot kosmiczny człowieka

(Gagarin - ZSRR), emitowane są audycje

stereofoniczne (USA), maszyna do pisania z głowicą kulową (USA), lotniskowiec

Enterprise o napędzie atomowym (USA), sonda kosmiczna Venus 1 (ZSRR), Alan

Shepard leci w kosmos po torze balistycznym (USA).

1962początki telewizji międzykontynentalnej: Telstar (USA), tunel pod Mt. Blanc:

Francja – Włochy), fotodioda (N. Holonyak), najdłuższy most betonowy nad

jeziorem Maracaibo (8679 m), pierwsze

roboty

w fabrykach (USA).

1963pierwszy stacjonarny satelita telekomunikacyjny (USA), superlinie kolejowe

Tokaido (Japonia), pierwsza kobieta W. Tiereszkowa w kosmosie (ZSRR).

1964operacja za pomocą skalpela laserowego (USA), statek kosmiczny Woschod 1 z

trzyosobową załogą (ZSRR), prototyp

respiratora

(USA).

1965pierwszy próbny pociąg na poduszkach powietrznych (Francja), elektroniczny

flesz z automatycznym sterowaniem błysku,

A. Leonow

jako pierwszy opuszcza

pojazd kosmiczny w kosmosie (ZSRR), Mariner 4 przelatuje około 10 tys. km od

Marsa i przekazuje zdjęcia (USA).

1966czytnik IBM 1287 odczytuje pismo maszynowe i ręczne (USA), sonda kosmiczna

ląduje na Wenus (ZSRR), N. Armstrong i D. Scott łączą dwa statki w kosmosie

(USA).

1967elektrownia pływowa w St. Malo (Francja).

1968statek kosmiczny z załogą na pokładzie okrąża Księżyc (USA), pierwszy

ponaddźwiękowy samolot pasażerski Tu114 (ZSRR), pierwsza

myszka

komputerowa

zbudowana przez przez Douglasa Engelbarta (USA).

1969pierwszy

bankomat

(Anglia), firma Sony wprowadza system wideokaset

(Japonia), Boening 747 odbywa pierwszy lot (USA), ponaddźwiękowy samolot

pasażerski

Concorde

(Francja), E. Aldrin i N. Armstrong jako

pierwsi ludzie na

Księżycu

(USA).

1970pierwszy

kalkulator

(N. Kitz), elektronika w małoobrazkowych aparatach

fotograficznych, udało się zobaczyć atomy uranu, linia falowodowa do rozmów

telefonicznych (Francja), sonda Łuna16 wylądowała na Księżycu, a następnie

wróciła na Ziemię (ZSRR), tworzywa sztuczne zdominowały produkcję opakowań.

1971stacja kosmiczna Salut1 (ZSRR), pierwszy

mikroprocesor

(USA), Mariner 9

wprowadzony na orbitę Marsa (USA), Lunar Rover obwozi astronautów po

Księżycu w czasie piątej wyprawy (USA).

1972pojawiły się kwadrofoniczne płyty gramofonowe, pojazd na poduszce

magnetycznej (Niemcy), transporter taśmowy na Saharze o długości 100 km.

1973dom zasilany energią słoneczną (USA), można badać warstwowo wnętrze ciała

ludzkiego, metoda przędzenia bezwrzecionowego (Polska), sonda kosmiczna

Pionier minęła Jowisza i przesłała zdjęcia.

1974porche sportowy z turbodoładowaniem, klucz zastąpiono kartą magnetyczną

(USA).

1975magnetowid domowy na rynku (Japonia), sonda Venus 9 przekazuje pierwsze

zdjęcia powierzchni Wenus (ZSRR).

1976gry telewizyjne na rynku, Viking1 ląduje na Marsie i przekazuje obrazy (USA).

1977bomba neutronowa (USA), wprowadzenie systemu fotografii na poczekaniu.

1978największa koparka czerpakowa, 240 000 m

3

na dzień (Niemcy).

1979pokonanie kanału La Manche samolotem napędzanym pedałami (B. Allen),

ciekłokrystaliczny ekran telewizyjny (Japonia), pierwszy

walkman

(Japonia).

1980kieszonkowe komputery na rynku, nierozpoznawalny samolot bojowy (USA).

1981na rynku pierwsze odtwarzacze płyt kompaktowych, francuski pociąg TGV

osiągnął prędkość 380 km/godz. start pierwszego promu kosmicznego Columbia

(USA).

1982tomografia komputerowa ciała człowieka, zaczęto używać teletextu.

1983zdefiniowano metr jako 299 792 488 część drogi przebytej w ciągu sekundy przez

światło, komputer biurowy wyposażony w myszkę, ukończono

najdłuższy tunel

świata Seikan (53 850 m, Japonia).

1984system hamulcowy ABS w produkcji masowej.

1985nawigacja poprzez satelity, pierwsze modele samochodów z komputerem

pokładowym.

1986określenie pozycji w nawigacji z dokładnością 1 m (USA), Voyager 2 mija Uran i

Neptuna, katastrofa promu Challenger, pięć statków kosmicznych minęło kometę

Halleya, katastrofa elektrowni atomowej w Czarnobylu.

1987nowa generacja nadprzewodników, odkryto gwiazdę supernową w odległości 170

000 lat świetlnych.

1988tranzystor zmniejszający obwód scalony o 99% (USA), największy kompleks

mostów łączących wyspy (Japonia), wirus komputerowy zaraża 20 tys.

komputerów, światłowód pod Atlantykiem.

1989największy samolot świata An225 (ZSRR), akcelerator LEP o obwodzie 26,7 km

(Francja), TGV na poduszce magnetycznej osiągnął prędkość 482 km/godz.

(Francja).

1990teleskop kosmiczny Hubble na orbicie, ostateczne przebicie "Eurotunelu" pod

kanałem La Manche, grający robot Wabot potrafi zagrać skomplikowane utwory.

1991helikoptery bez rotora ogonowego (USA), wideokamera na wzór oka ludzkiego,

nowe wytrzymałe włókno szklane.

1997zastosowanie

aerożelu

przez NASA (USA), do ochrony czułej elektroniki

marsjańskiego łazika przed niskimi temperaturami.