Wykład 4
- Transfery społeczne -
dr Maciej Bukowski
Katedra Ekonomii I SGH
14 października 2008
dr Maciej Bukowski
O czym mówiliśmy ostatnio?
1
W
państwach rozwiniętych
wydatki publiczne z ok. 5proc na
początku XXw wzrosły do 45 proc pod jego koniec,
2
Początkowo za szybką rozbudową funkcji publicznych stały
wydarzenia kryzysowe
takie jak wojny czy depresje gospodarcze,
3
W drugiej połowie wieku XX podstawowym
czynnikiem sprawczym
wzrostu skali redystrybucji stała się
rozbudowa państwa dobrobytu
,
4
W ślad za wzrostem wydatków państwa podążały dochody
podatkowe - w efekcie dzisiejsza
skala opodatkowania
jest
wielokrotnie
większa niż w przeszłości
,
5
Wzrost dochodów spóźniał się względem wzrostu wydatków - w
efekcie w większości państw rozwiniętych obserwowano
trwałe
deficyty
prowadzące do
wzrostu długu publicznego
.
dr Maciej Bukowski
O czym mówiliśmy ostatnio?
1
W
państwach rozwiniętych
wydatki publiczne z ok. 5proc na
początku XXw wzrosły do 45 proc pod jego koniec,
2
Początkowo za szybką rozbudową funkcji publicznych stały
wydarzenia kryzysowe
takie jak wojny czy depresje gospodarcze,
3
W drugiej połowie wieku XX podstawowym
czynnikiem sprawczym
wzrostu skali redystrybucji stała się
rozbudowa państwa dobrobytu
,
4
W ślad za wzrostem wydatków państwa podążały dochody
podatkowe - w efekcie dzisiejsza
skala opodatkowania
jest
wielokrotnie
większa niż w przeszłości
,
5
Wzrost dochodów spóźniał się względem wzrostu wydatków - w
efekcie w większości państw rozwiniętych obserwowano
trwałe
deficyty
prowadzące do
wzrostu długu publicznego
.
dr Maciej Bukowski
O czym mówiliśmy ostatnio?
1
W
państwach rozwiniętych
wydatki publiczne z ok. 5proc na
początku XXw wzrosły do 45 proc pod jego koniec,
2
Początkowo za szybką rozbudową funkcji publicznych stały
wydarzenia kryzysowe
takie jak wojny czy depresje gospodarcze,
3
W drugiej połowie wieku XX podstawowym
czynnikiem sprawczym
wzrostu skali redystrybucji stała się
rozbudowa państwa dobrobytu
,
4
W ślad za wzrostem wydatków państwa podążały dochody
podatkowe - w efekcie dzisiejsza
skala opodatkowania
jest
wielokrotnie
większa niż w przeszłości
,
5
Wzrost dochodów spóźniał się względem wzrostu wydatków - w
efekcie w większości państw rozwiniętych obserwowano
trwałe
deficyty
prowadzące do
wzrostu długu publicznego
.
dr Maciej Bukowski
O czym mówiliśmy ostatnio?
1
W
państwach rozwiniętych
wydatki publiczne z ok. 5proc na
początku XXw wzrosły do 45 proc pod jego koniec,
2
Początkowo za szybką rozbudową funkcji publicznych stały
wydarzenia kryzysowe
takie jak wojny czy depresje gospodarcze,
3
W drugiej połowie wieku XX podstawowym
czynnikiem sprawczym
wzrostu skali redystrybucji stała się
rozbudowa państwa dobrobytu
,
4
W ślad za wzrostem wydatków państwa podążały dochody
podatkowe - w efekcie dzisiejsza
skala opodatkowania
jest
wielokrotnie
większa niż w przeszłości
,
5
Wzrost dochodów spóźniał się względem wzrostu wydatków - w
efekcie w większości państw rozwiniętych obserwowano
trwałe
deficyty
prowadzące do
wzrostu długu publicznego
.
dr Maciej Bukowski
O czym mówiliśmy ostatnio?
1
W
państwach rozwiniętych
wydatki publiczne z ok. 5proc na
początku XXw wzrosły do 45 proc pod jego koniec,
2
Początkowo za szybką rozbudową funkcji publicznych stały
wydarzenia kryzysowe
takie jak wojny czy depresje gospodarcze,
3
W drugiej połowie wieku XX podstawowym
czynnikiem sprawczym
wzrostu skali redystrybucji stała się
rozbudowa państwa dobrobytu
,
4
W ślad za wzrostem wydatków państwa podążały dochody
podatkowe - w efekcie dzisiejsza
skala opodatkowania
jest
wielokrotnie
większa niż w przeszłości
,
5
Wzrost dochodów spóźniał się względem wzrostu wydatków - w
efekcie w większości państw rozwiniętych obserwowano
trwałe
deficyty
prowadzące do
wzrostu długu publicznego
.
dr Maciej Bukowski
Czym są transfery społeczne?
1
Transfery społeczne to wszelkie formy
przekazania części produktu
wytworzonego w jednych gospodarstwach domowych innym
członkom społeczeństwa,
emerytury - transfer
od pokolenia młodszego do starszego
,
renty inwalidzkie - transfer
od sprawnych do niepełnosprawnych
,
renty rodzinne - transfer
od małżeństw i samotnych do wdów i sierot
,
zasiłki dla bezrobotnych/ALMP - transfery
od osób pracujących do
osób bezrobotnych
,
usługi ochrony zdrowia oraz zasiłki chorobowe - transfery
od
zdrowych do chorych
,
pomoc i opieka społeczna - transfer
od bogatszych do biedniejszych
,
2
Redystrybucja
ta może przybierać zarówno
formę bezpośrednią
(transfery pieniężne) jak i
formę pośrednią
(transfery w naturze).
dr Maciej Bukowski
Czym są transfery społeczne?
1
Transfery społeczne to wszelkie formy
przekazania części produktu
wytworzonego w jednych gospodarstwach domowych innym
członkom społeczeństwa,
emerytury - transfer
od pokolenia młodszego do starszego
,
renty inwalidzkie - transfer
od sprawnych do niepełnosprawnych
,
renty rodzinne - transfer
od małżeństw i samotnych do wdów i sierot
,
zasiłki dla bezrobotnych/ALMP - transfery
od osób pracujących do
osób bezrobotnych
,
usługi ochrony zdrowia oraz zasiłki chorobowe - transfery
od
zdrowych do chorych
,
pomoc i opieka społeczna - transfer
od bogatszych do biedniejszych
,
2
Redystrybucja
ta może przybierać zarówno
formę bezpośrednią
(transfery pieniężne) jak i
formę pośrednią
(transfery w naturze).
dr Maciej Bukowski
Czym są transfery społeczne?
1
Transfery społeczne to wszelkie formy
przekazania części produktu
wytworzonego w jednych gospodarstwach domowych innym
członkom społeczeństwa,
emerytury - transfer
od pokolenia młodszego do starszego
,
renty inwalidzkie - transfer
od sprawnych do niepełnosprawnych
,
renty rodzinne - transfer
od małżeństw i samotnych do wdów i sierot
,
zasiłki dla bezrobotnych/ALMP - transfery
od osób pracujących do
osób bezrobotnych
,
usługi ochrony zdrowia oraz zasiłki chorobowe - transfery
od
zdrowych do chorych
,
pomoc i opieka społeczna - transfer
od bogatszych do biedniejszych
,
2
Redystrybucja
ta może przybierać zarówno
formę bezpośrednią
(transfery pieniężne) jak i
formę pośrednią
(transfery w naturze).
dr Maciej Bukowski
Czym są transfery społeczne?
1
Transfery społeczne to wszelkie formy
przekazania części produktu
wytworzonego w jednych gospodarstwach domowych innym
członkom społeczeństwa,
emerytury - transfer
od pokolenia młodszego do starszego
,
renty inwalidzkie - transfer
od sprawnych do niepełnosprawnych
,
renty rodzinne - transfer
od małżeństw i samotnych do wdów i sierot
,
zasiłki dla bezrobotnych/ALMP - transfery
od osób pracujących do
osób bezrobotnych
,
usługi ochrony zdrowia oraz zasiłki chorobowe - transfery
od
zdrowych do chorych
,
pomoc i opieka społeczna - transfer
od bogatszych do biedniejszych
,
2
Redystrybucja
ta może przybierać zarówno
formę bezpośrednią
(transfery pieniężne) jak i
formę pośrednią
(transfery w naturze).
dr Maciej Bukowski
Czym są transfery społeczne?
1
Transfery społeczne to wszelkie formy
przekazania części produktu
wytworzonego w jednych gospodarstwach domowych innym
członkom społeczeństwa,
emerytury - transfer
od pokolenia młodszego do starszego
,
renty inwalidzkie - transfer
od sprawnych do niepełnosprawnych
,
renty rodzinne - transfer
od małżeństw i samotnych do wdów i sierot
,
zasiłki dla bezrobotnych/ALMP - transfery
od osób pracujących do
osób bezrobotnych
,
usługi ochrony zdrowia oraz zasiłki chorobowe - transfery
od
zdrowych do chorych
,
pomoc i opieka społeczna - transfer
od bogatszych do biedniejszych
,
2
Redystrybucja
ta może przybierać zarówno
formę bezpośrednią
(transfery pieniężne) jak i
formę pośrednią
(transfery w naturze).
dr Maciej Bukowski
Czym są transfery społeczne?
1
Transfery społeczne to wszelkie formy
przekazania części produktu
wytworzonego w jednych gospodarstwach domowych innym
członkom społeczeństwa,
emerytury - transfer
od pokolenia młodszego do starszego
,
renty inwalidzkie - transfer
od sprawnych do niepełnosprawnych
,
renty rodzinne - transfer
od małżeństw i samotnych do wdów i sierot
,
zasiłki dla bezrobotnych/ALMP - transfery
od osób pracujących do
osób bezrobotnych
,
usługi ochrony zdrowia oraz zasiłki chorobowe - transfery
od
zdrowych do chorych
,
pomoc i opieka społeczna - transfer
od bogatszych do biedniejszych
,
2
Redystrybucja
ta może przybierać zarówno
formę bezpośrednią
(transfery pieniężne) jak i
formę pośrednią
(transfery w naturze).
dr Maciej Bukowski
Czym są transfery społeczne?
1
Transfery społeczne to wszelkie formy
przekazania części produktu
wytworzonego w jednych gospodarstwach domowych innym
członkom społeczeństwa,
emerytury - transfer
od pokolenia młodszego do starszego
,
renty inwalidzkie - transfer
od sprawnych do niepełnosprawnych
,
renty rodzinne - transfer
od małżeństw i samotnych do wdów i sierot
,
zasiłki dla bezrobotnych/ALMP - transfery
od osób pracujących do
osób bezrobotnych
,
usługi ochrony zdrowia oraz zasiłki chorobowe - transfery
od
zdrowych do chorych
,
pomoc i opieka społeczna - transfer
od bogatszych do biedniejszych
,
2
Redystrybucja
ta może przybierać zarówno
formę bezpośrednią
(transfery pieniężne) jak i
formę pośrednią
(transfery w naturze).
dr Maciej Bukowski
Czym są transfery społeczne?
1
Transfery społeczne to wszelkie formy
przekazania części produktu
wytworzonego w jednych gospodarstwach domowych innym
członkom społeczeństwa,
emerytury - transfer
od pokolenia młodszego do starszego
,
renty inwalidzkie - transfer
od sprawnych do niepełnosprawnych
,
renty rodzinne - transfer
od małżeństw i samotnych do wdów i sierot
,
zasiłki dla bezrobotnych/ALMP - transfery
od osób pracujących do
osób bezrobotnych
,
usługi ochrony zdrowia oraz zasiłki chorobowe - transfery
od
zdrowych do chorych
,
pomoc i opieka społeczna - transfer
od bogatszych do biedniejszych
,
2
Redystrybucja
ta może przybierać zarówno
formę bezpośrednią
(transfery pieniężne) jak i
formę pośrednią
(transfery w naturze).
dr Maciej Bukowski
Transfery społeczne w liczbach (1)
Tablica:
Transfery społeczne w krajach OECD w roku 2001
proc. PKB
Struktura
Polska
OECD
UE15
Polska
OECD
UE15
Razem
23.0
21.2
24.0
100.0
100.0
100.0
Emerytury
8.5
7.6
8.8
37.0
36.0
36.7
Renty rodzinne
2.1
0.9
1.1
9.2
4.3
4.7
Niepełnosprawność
5.5
2.6
2.9
24.1
12.5
12.1
Zdrowie
4.4
5.9
6.1
19.0
27.7
25.4
Zasiłki rodzinne
0.9
1.8
2.2
4.1
8.7
9.1
ALMP
0.1
0.6
0.9
0.6
2.8
3.6
Zasiłki dla bezr.
1.0
0.9
1.2
4.2
4.2
4.9
Zasiłki mieszkaniowe
0.2
0.4
0.4
0.9
1.8
1.8
Pozostałe
0.2
0.5
0.4
1.0
2.4
1.8
dr Maciej Bukowski
Transfery społeczne w liczbach (2)
Tablica:
Zmiany udziału transferów społecznych w krajach OECD w proc. PKB
E
RR
ŚdN
WnZ
ŚR
ZdB
I
1980-2001
Francja
2.9
-0.4
-0.7
1.4
0.3
1.6
2.1
7.3
Hiszpania
3.6
-1.1
-0.1
1
0
-0.7
0.9
3.7
Irlandia
-1.8
-0.4
-1
-1.9
0.5
0.7
0.8
-3.2
Japonia
4.3
0.2
0.1
1.8
0.1
0
0.3
6.7
Niemcy
1.6
-0.4
0.1
0.6
-0.7
0
1.1
2.3
USA
0
-0.2
0
2.5
-0.4
-0.4
-0.1
1.5
Szwecja
1.4
0
0.3
-1
-1.1
0.6
-0.1
0.1
Polska
4.2
1
2
-0.3
-0.8
1
0.4
7.5
OECD
2.2
-0.2
0.1
1
0.2
0.1
0.8
4.2
Legenda: E- emerytury, RR - renty rodzinne, ŚdN - świadczenia dla
niepełnosprawnych, WnZ - wydatki na zdrowie, ŚR - świadczenia rodzinne, ZdB -
zasiłki dla bezrobotnych, I - inne;
dr Maciej Bukowski
Transfery społeczne w liczbach (3)
1
Transfery społeczne
to dziś 20-25proc PKB państw rozwiniętych -
około połowy
całkowitych
wydatków publicznych
w tych krajach,
2
Mimo dużej różnorodności transferów społecznych, całkoowite
wydatki transferowe państw OECD
są silnie skoncentrowane
- trzy
największe kategorie
pochłaniają aż 80proc.
wszystkich wydatków,
3
Największą kategorią wydatków społecznych w krajach rozwiniętych
są
wydatki emerytalne
, które w OECD sięgają 8-10proc PKB,
4
W drugiej kolejności wśród transferów na finansach publicznych
ważą
wydatki zdrowotne
- stanowiące w OECD od 4-8proc PKB,
5
Trzeci typ wydatków społecznych o dużym ciężarze finansowym
tworzą
wydatki na pomoc niepełnosprawnym
- 3-5proc PKB,
6
Wyraźnie mniejszymi pozycjami w finansach publicznych są transfery
skierowane do
osób bezrobotnych
(zasiłki, ALMP),
biednych
(zasiłki
rodzinne, mieszkaniowe i inne) lub
dzieci
(renty rodzinne).
dr Maciej Bukowski
Transfery społeczne w liczbach (3)
1
Transfery społeczne
to dziś 20-25proc PKB państw rozwiniętych -
około połowy
całkowitych
wydatków publicznych
w tych krajach,
2
Mimo dużej różnorodności transferów społecznych, całkoowite
wydatki transferowe państw OECD
są silnie skoncentrowane
- trzy
największe kategorie
pochłaniają aż 80proc.
wszystkich wydatków,
3
Największą kategorią wydatków społecznych w krajach rozwiniętych
są
wydatki emerytalne
, które w OECD sięgają 8-10proc PKB,
4
W drugiej kolejności wśród transferów na finansach publicznych
ważą
wydatki zdrowotne
- stanowiące w OECD od 4-8proc PKB,
5
Trzeci typ wydatków społecznych o dużym ciężarze finansowym
tworzą
wydatki na pomoc niepełnosprawnym
- 3-5proc PKB,
6
Wyraźnie mniejszymi pozycjami w finansach publicznych są transfery
skierowane do
osób bezrobotnych
(zasiłki, ALMP),
biednych
(zasiłki
rodzinne, mieszkaniowe i inne) lub
dzieci
(renty rodzinne).
dr Maciej Bukowski
Transfery społeczne w liczbach (3)
1
Transfery społeczne
to dziś 20-25proc PKB państw rozwiniętych -
około połowy
całkowitych
wydatków publicznych
w tych krajach,
2
Mimo dużej różnorodności transferów społecznych, całkoowite
wydatki transferowe państw OECD
są silnie skoncentrowane
- trzy
największe kategorie
pochłaniają aż 80proc.
wszystkich wydatków,
3
Największą kategorią wydatków społecznych w krajach rozwiniętych
są
wydatki emerytalne
, które w OECD sięgają 8-10proc PKB,
4
W drugiej kolejności wśród transferów na finansach publicznych
ważą
wydatki zdrowotne
- stanowiące w OECD od 4-8proc PKB,
5
Trzeci typ wydatków społecznych o dużym ciężarze finansowym
tworzą
wydatki na pomoc niepełnosprawnym
- 3-5proc PKB,
6
Wyraźnie mniejszymi pozycjami w finansach publicznych są transfery
skierowane do
osób bezrobotnych
(zasiłki, ALMP),
biednych
(zasiłki
rodzinne, mieszkaniowe i inne) lub
dzieci
(renty rodzinne).
dr Maciej Bukowski
Transfery społeczne w liczbach (3)
1
Transfery społeczne
to dziś 20-25proc PKB państw rozwiniętych -
około połowy
całkowitych
wydatków publicznych
w tych krajach,
2
Mimo dużej różnorodności transferów społecznych, całkoowite
wydatki transferowe państw OECD
są silnie skoncentrowane
- trzy
największe kategorie
pochłaniają aż 80proc.
wszystkich wydatków,
3
Największą kategorią wydatków społecznych w krajach rozwiniętych
są
wydatki emerytalne
, które w OECD sięgają 8-10proc PKB,
4
W drugiej kolejności wśród transferów na finansach publicznych
ważą
wydatki zdrowotne
- stanowiące w OECD od 4-8proc PKB,
5
Trzeci typ wydatków społecznych o dużym ciężarze finansowym
tworzą
wydatki na pomoc niepełnosprawnym
- 3-5proc PKB,
6
Wyraźnie mniejszymi pozycjami w finansach publicznych są transfery
skierowane do
osób bezrobotnych
(zasiłki, ALMP),
biednych
(zasiłki
rodzinne, mieszkaniowe i inne) lub
dzieci
(renty rodzinne).
dr Maciej Bukowski
Transfery społeczne w liczbach (3)
1
Transfery społeczne
to dziś 20-25proc PKB państw rozwiniętych -
około połowy
całkowitych
wydatków publicznych
w tych krajach,
2
Mimo dużej różnorodności transferów społecznych, całkoowite
wydatki transferowe państw OECD
są silnie skoncentrowane
- trzy
największe kategorie
pochłaniają aż 80proc.
wszystkich wydatków,
3
Największą kategorią wydatków społecznych w krajach rozwiniętych
są
wydatki emerytalne
, które w OECD sięgają 8-10proc PKB,
4
W drugiej kolejności wśród transferów na finansach publicznych
ważą
wydatki zdrowotne
- stanowiące w OECD od 4-8proc PKB,
5
Trzeci typ wydatków społecznych o dużym ciężarze finansowym
tworzą
wydatki na pomoc niepełnosprawnym
- 3-5proc PKB,
6
Wyraźnie mniejszymi pozycjami w finansach publicznych są transfery
skierowane do
osób bezrobotnych
(zasiłki, ALMP),
biednych
(zasiłki
rodzinne, mieszkaniowe i inne) lub
dzieci
(renty rodzinne).
dr Maciej Bukowski
Transfery społeczne w liczbach (3)
1
Transfery społeczne
to dziś 20-25proc PKB państw rozwiniętych -
około połowy
całkowitych
wydatków publicznych
w tych krajach,
2
Mimo dużej różnorodności transferów społecznych, całkoowite
wydatki transferowe państw OECD
są silnie skoncentrowane
- trzy
największe kategorie
pochłaniają aż 80proc.
wszystkich wydatków,
3
Największą kategorią wydatków społecznych w krajach rozwiniętych
są
wydatki emerytalne
, które w OECD sięgają 8-10proc PKB,
4
W drugiej kolejności wśród transferów na finansach publicznych
ważą
wydatki zdrowotne
- stanowiące w OECD od 4-8proc PKB,
5
Trzeci typ wydatków społecznych o dużym ciężarze finansowym
tworzą
wydatki na pomoc niepełnosprawnym
- 3-5proc PKB,
6
Wyraźnie mniejszymi pozycjami w finansach publicznych są transfery
skierowane do
osób bezrobotnych
(zasiłki, ALMP),
biednych
(zasiłki
rodzinne, mieszkaniowe i inne) lub
dzieci
(renty rodzinne).
dr Maciej Bukowski
Renty i inne transfery pieniężne
Świadczenia zdrowotne
Dlaczego państwo dostarcza zabezpieczenie na starość?
1
Czy
państwo powinno wypłacać emerytury
, a może sektor prywatny
zrobi to lepiej?,
2
W niektórych państwach prywatne zabezpieczenie emerytalne
organizowane przez firmy
(plany emerytalne) lub
osoby prywatne
(ubezpieczenia) są bardzo rozpowszechnione,
3
Osoby zabezpieczone w ten sposób są jednak narażone na
ryzyko
indywidualnego bankructwa
- nieobecne w systemie powszechnym,
4
Systemy prywatne narażone są także na
pokusę nadużycia
i
efekt
gapowicza
,
5
Sektor prywatny nie
indeksuje świadczeń
- nie może bowiem
zinternalizować
ryzyka społecznego
,
6
Sektor prywatny ma także skłonność do
selekcjonowania
ubezpieczonych
- wykluczania tych, którzy są obciążeni wysokim
ryzykiem - , a także do narzucania
wysokich kosztów transakcyjnych
.
dr Maciej Bukowski
Renty i inne transfery pieniężne
Świadczenia zdrowotne
Dlaczego państwo dostarcza zabezpieczenie na starość?
1
Czy
państwo powinno wypłacać emerytury
, a może sektor prywatny
zrobi to lepiej?,
2
W niektórych państwach prywatne zabezpieczenie emerytalne
organizowane przez firmy
(plany emerytalne) lub
osoby prywatne
(ubezpieczenia) są bardzo rozpowszechnione,
3
Osoby zabezpieczone w ten sposób są jednak narażone na
ryzyko
indywidualnego bankructwa
- nieobecne w systemie powszechnym,
4
Systemy prywatne narażone są także na
pokusę nadużycia
i
efekt
gapowicza
,
5
Sektor prywatny nie
indeksuje świadczeń
- nie może bowiem
zinternalizować
ryzyka społecznego
,
6
Sektor prywatny ma także skłonność do
selekcjonowania
ubezpieczonych
- wykluczania tych, którzy są obciążeni wysokim
ryzykiem - , a także do narzucania
wysokich kosztów transakcyjnych
.
dr Maciej Bukowski
Renty i inne transfery pieniężne
Świadczenia zdrowotne
Dlaczego państwo dostarcza zabezpieczenie na starość?
1
Czy
państwo powinno wypłacać emerytury
, a może sektor prywatny
zrobi to lepiej?,
2
W niektórych państwach prywatne zabezpieczenie emerytalne
organizowane przez firmy
(plany emerytalne) lub
osoby prywatne
(ubezpieczenia) są bardzo rozpowszechnione,
3
Osoby zabezpieczone w ten sposób są jednak narażone na
ryzyko
indywidualnego bankructwa
- nieobecne w systemie powszechnym,
4
Systemy prywatne narażone są także na
pokusę nadużycia
i
efekt
gapowicza
,
5
Sektor prywatny nie
indeksuje świadczeń
- nie może bowiem
zinternalizować
ryzyka społecznego
,
6
Sektor prywatny ma także skłonność do
selekcjonowania
ubezpieczonych
- wykluczania tych, którzy są obciążeni wysokim
ryzykiem - , a także do narzucania
wysokich kosztów transakcyjnych
.
dr Maciej Bukowski
Renty i inne transfery pieniężne
Świadczenia zdrowotne
Dlaczego państwo dostarcza zabezpieczenie na starość?
1
Czy
państwo powinno wypłacać emerytury
, a może sektor prywatny
zrobi to lepiej?,
2
W niektórych państwach prywatne zabezpieczenie emerytalne
organizowane przez firmy
(plany emerytalne) lub
osoby prywatne
(ubezpieczenia) są bardzo rozpowszechnione,
3
Osoby zabezpieczone w ten sposób są jednak narażone na
ryzyko
indywidualnego bankructwa
- nieobecne w systemie powszechnym,
4
Systemy prywatne narażone są także na
pokusę nadużycia
i
efekt
gapowicza
,
5
Sektor prywatny nie
indeksuje świadczeń
- nie może bowiem
zinternalizować
ryzyka społecznego
,
6
Sektor prywatny ma także skłonność do
selekcjonowania
ubezpieczonych
- wykluczania tych, którzy są obciążeni wysokim
ryzykiem - , a także do narzucania
wysokich kosztów transakcyjnych
.
dr Maciej Bukowski
Renty i inne transfery pieniężne
Świadczenia zdrowotne
Dlaczego państwo dostarcza zabezpieczenie na starość?
1
Czy
państwo powinno wypłacać emerytury
, a może sektor prywatny
zrobi to lepiej?,
2
W niektórych państwach prywatne zabezpieczenie emerytalne
organizowane przez firmy
(plany emerytalne) lub
osoby prywatne
(ubezpieczenia) są bardzo rozpowszechnione,
3
Osoby zabezpieczone w ten sposób są jednak narażone na
ryzyko
indywidualnego bankructwa
- nieobecne w systemie powszechnym,
4
Systemy prywatne narażone są także na
pokusę nadużycia
i
efekt
gapowicza
,
5
Sektor prywatny nie
indeksuje świadczeń
- nie może bowiem
zinternalizować
ryzyka społecznego
,
6
Sektor prywatny ma także skłonność do
selekcjonowania
ubezpieczonych
- wykluczania tych, którzy są obciążeni wysokim
ryzykiem - , a także do narzucania
wysokich kosztów transakcyjnych
.
dr Maciej Bukowski
Renty i inne transfery pieniężne
Świadczenia zdrowotne
Dlaczego państwo dostarcza zabezpieczenie na starość?
1
Czy
państwo powinno wypłacać emerytury
, a może sektor prywatny
zrobi to lepiej?,
2
W niektórych państwach prywatne zabezpieczenie emerytalne
organizowane przez firmy
(plany emerytalne) lub
osoby prywatne
(ubezpieczenia) są bardzo rozpowszechnione,
3
Osoby zabezpieczone w ten sposób są jednak narażone na
ryzyko
indywidualnego bankructwa
- nieobecne w systemie powszechnym,
4
Systemy prywatne narażone są także na
pokusę nadużycia
i
efekt
gapowicza
,
5
Sektor prywatny nie
indeksuje świadczeń
- nie może bowiem
zinternalizować
ryzyka społecznego
,
6
Sektor prywatny ma także skłonność do
selekcjonowania
ubezpieczonych
- wykluczania tych, którzy są obciążeni wysokim
ryzykiem - , a także do narzucania
wysokich kosztów transakcyjnych
.
dr Maciej Bukowski
Renty i inne transfery pieniężne
Świadczenia zdrowotne
Historyczna rola systemu emerytalnego
1
Niemal przez cała historię cywilizacji zabezpieczenia na starość
dostarczała wyłącznie
rodzina i/lub osobisty majątek
,
2
W Europie ograniczoną rolę w tym zakresie odgrywał także
Kościół
Katolicki, kościoły protestanckie
, a później
organizacje świeckie
,
3
Pierwszy
publiczny
(finansowany z podatków)
system emerytalny
powołano do życia
pod koniec XIXw
w Niemczech,
4
Jego zadaniem było
ochronienie przed biedą
tych obywateli, którzy
nie mogli sami się o siebie zatroszczyć z powodu wieku,
5
Świadczenia
z tego systemu
były niskie
i były wypłacane
nielicznym
osobom
, które dożyły starości,
6
System ten doskonale funkcjonował póki
wypłaty były niskie
(mało
emerytów, niskie świadczenia), a
wpłaty wysokie
(dużo pracujących),
7
Wybór publiczny
(początkowo) i
trendy demograficzne
(później)
diametralnie
zmieniły ten kontekst
.
dr Maciej Bukowski
Renty i inne transfery pieniężne
Świadczenia zdrowotne
Historyczna rola systemu emerytalnego
1
Niemal przez cała historię cywilizacji zabezpieczenia na starość
dostarczała wyłącznie
rodzina i/lub osobisty majątek
,
2
W Europie ograniczoną rolę w tym zakresie odgrywał także
Kościół
Katolicki, kościoły protestanckie
, a później
organizacje świeckie
,
3
Pierwszy
publiczny
(finansowany z podatków)
system emerytalny
powołano do życia
pod koniec XIXw
w Niemczech,
4
Jego zadaniem było
ochronienie przed biedą
tych obywateli, którzy
nie mogli sami się o siebie zatroszczyć z powodu wieku,
5
Świadczenia
z tego systemu
były niskie
i były wypłacane
nielicznym
osobom
, które dożyły starości,
6
System ten doskonale funkcjonował póki
wypłaty były niskie
(mało
emerytów, niskie świadczenia), a
wpłaty wysokie
(dużo pracujących),
7
Wybór publiczny
(początkowo) i
trendy demograficzne
(później)
diametralnie
zmieniły ten kontekst
.
dr Maciej Bukowski
Renty i inne transfery pieniężne
Świadczenia zdrowotne
Historyczna rola systemu emerytalnego
1
Niemal przez cała historię cywilizacji zabezpieczenia na starość
dostarczała wyłącznie
rodzina i/lub osobisty majątek
,
2
W Europie ograniczoną rolę w tym zakresie odgrywał także
Kościół
Katolicki, kościoły protestanckie
, a później
organizacje świeckie
,
3
Pierwszy
publiczny
(finansowany z podatków)
system emerytalny
powołano do życia
pod koniec XIXw
w Niemczech,
4
Jego zadaniem było
ochronienie przed biedą
tych obywateli, którzy
nie mogli sami się o siebie zatroszczyć z powodu wieku,
5
Świadczenia
z tego systemu
były niskie
i były wypłacane
nielicznym
osobom
, które dożyły starości,
6
System ten doskonale funkcjonował póki
wypłaty były niskie
(mało
emerytów, niskie świadczenia), a
wpłaty wysokie
(dużo pracujących),
7
Wybór publiczny
(początkowo) i
trendy demograficzne
(później)
diametralnie
zmieniły ten kontekst
.
dr Maciej Bukowski
Renty i inne transfery pieniężne
Świadczenia zdrowotne
Historyczna rola systemu emerytalnego
1
Niemal przez cała historię cywilizacji zabezpieczenia na starość
dostarczała wyłącznie
rodzina i/lub osobisty majątek
,
2
W Europie ograniczoną rolę w tym zakresie odgrywał także
Kościół
Katolicki, kościoły protestanckie
, a później
organizacje świeckie
,
3
Pierwszy
publiczny
(finansowany z podatków)
system emerytalny
powołano do życia
pod koniec XIXw
w Niemczech,
4
Jego zadaniem było
ochronienie przed biedą
tych obywateli, którzy
nie mogli sami się o siebie zatroszczyć z powodu wieku,
5
Świadczenia
z tego systemu
były niskie
i były wypłacane
nielicznym
osobom
, które dożyły starości,
6
System ten doskonale funkcjonował póki
wypłaty były niskie
(mało
emerytów, niskie świadczenia), a
wpłaty wysokie
(dużo pracujących),
7
Wybór publiczny
(początkowo) i
trendy demograficzne
(później)
diametralnie
zmieniły ten kontekst
.
dr Maciej Bukowski
Renty i inne transfery pieniężne
Świadczenia zdrowotne
Historyczna rola systemu emerytalnego
1
Niemal przez cała historię cywilizacji zabezpieczenia na starość
dostarczała wyłącznie
rodzina i/lub osobisty majątek
,
2
W Europie ograniczoną rolę w tym zakresie odgrywał także
Kościół
Katolicki, kościoły protestanckie
, a później
organizacje świeckie
,
3
Pierwszy
publiczny
(finansowany z podatków)
system emerytalny
powołano do życia
pod koniec XIXw
w Niemczech,
4
Jego zadaniem było
ochronienie przed biedą
tych obywateli, którzy
nie mogli sami się o siebie zatroszczyć z powodu wieku,
5
Świadczenia
z tego systemu
były niskie
i były wypłacane
nielicznym
osobom
, które dożyły starości,
6
System ten doskonale funkcjonował póki
wypłaty były niskie
(mało
emerytów, niskie świadczenia), a
wpłaty wysokie
(dużo pracujących),
7
Wybór publiczny
(początkowo) i
trendy demograficzne
(później)
diametralnie
zmieniły ten kontekst
.
dr Maciej Bukowski
Renty i inne transfery pieniężne
Świadczenia zdrowotne
Historyczna rola systemu emerytalnego
1
Niemal przez cała historię cywilizacji zabezpieczenia na starość
dostarczała wyłącznie
rodzina i/lub osobisty majątek
,
2
W Europie ograniczoną rolę w tym zakresie odgrywał także
Kościół
Katolicki, kościoły protestanckie
, a później
organizacje świeckie
,
3
Pierwszy
publiczny
(finansowany z podatków)
system emerytalny
powołano do życia
pod koniec XIXw
w Niemczech,
4
Jego zadaniem było
ochronienie przed biedą
tych obywateli, którzy
nie mogli sami się o siebie zatroszczyć z powodu wieku,
5
Świadczenia
z tego systemu
były niskie
i były wypłacane
nielicznym
osobom
, które dożyły starości,
6
System ten doskonale funkcjonował póki
wypłaty były niskie
(mało
emerytów, niskie świadczenia), a
wpłaty wysokie
(dużo pracujących),
7
Wybór publiczny
(początkowo) i
trendy demograficzne
(później)
diametralnie
zmieniły ten kontekst
.
dr Maciej Bukowski
Renty i inne transfery pieniężne
Świadczenia zdrowotne
Historyczna rola systemu emerytalnego
1
Niemal przez cała historię cywilizacji zabezpieczenia na starość
dostarczała wyłącznie
rodzina i/lub osobisty majątek
,
2
W Europie ograniczoną rolę w tym zakresie odgrywał także
Kościół
Katolicki, kościoły protestanckie
, a później
organizacje świeckie
,
3
Pierwszy
publiczny
(finansowany z podatków)
system emerytalny
powołano do życia
pod koniec XIXw
w Niemczech,
4
Jego zadaniem było
ochronienie przed biedą
tych obywateli, którzy
nie mogli sami się o siebie zatroszczyć z powodu wieku,
5
Świadczenia
z tego systemu
były niskie
i były wypłacane
nielicznym
osobom
, które dożyły starości,
6
System ten doskonale funkcjonował póki
wypłaty były niskie
(mało
emerytów, niskie świadczenia), a
wpłaty wysokie
(dużo pracujących),
7
Wybór publiczny
(początkowo) i
trendy demograficzne
(później)
diametralnie
zmieniły ten kontekst
.
dr Maciej Bukowski
Renty i inne transfery pieniężne
Świadczenia zdrowotne
Systemy emerytalne dziś
1
Dziś w krajach OECD jest inaczej -
emerytów jest dużo
(w stosunku
do całej populacji), a jednocześnie dostają oni
stosunkowo wysokie
świadczenia
- wyraźnie wyższe niższe pomoc społeczna skierowana
do osób biednych,
2
W okresie
państwa dobrobytu
publiczne
systemy emerytalne zmieniły
więc
swoją rolę
- dziś obywatele oczekują, że ich poziom konsumpcji
nie obniży się znacząco po przejściu na emeryturę,
3
Współczesne systemy emerytalne oferują więc
wielu ludziom
wysokie
świadczenia w
formie annuitetu
w zamian za wysokie, obligatoryjne
składki płacone przez cały okres aktywności zawodowej,
4
Nie wszystkie funkcjonujące w praktyce systemy emerytalne są
jednak
aktuarialnie zbilansowane
- w wielu z nich oczekiwany
strumień świadczeń
przewyższa faktycznie wpłacony przez daną
osobę
strumień składek
.
dr Maciej Bukowski
Renty i inne transfery pieniężne
Świadczenia zdrowotne
Systemy emerytalne dziś
1
Dziś w krajach OECD jest inaczej -
emerytów jest dużo
(w stosunku
do całej populacji), a jednocześnie dostają oni
stosunkowo wysokie
świadczenia
- wyraźnie wyższe niższe pomoc społeczna skierowana
do osób biednych,
2
W okresie
państwa dobrobytu
publiczne
systemy emerytalne zmieniły
więc
swoją rolę
- dziś obywatele oczekują, że ich poziom konsumpcji
nie obniży się znacząco po przejściu na emeryturę,
3
Współczesne systemy emerytalne oferują więc
wielu ludziom
wysokie
świadczenia w
formie annuitetu
w zamian za wysokie, obligatoryjne
składki płacone przez cały okres aktywności zawodowej,
4
Nie wszystkie funkcjonujące w praktyce systemy emerytalne są
jednak
aktuarialnie zbilansowane
- w wielu z nich oczekiwany
strumień świadczeń
przewyższa faktycznie wpłacony przez daną
osobę
strumień składek
.
dr Maciej Bukowski
Renty i inne transfery pieniężne
Świadczenia zdrowotne
Systemy emerytalne dziś
1
Dziś w krajach OECD jest inaczej -
emerytów jest dużo
(w stosunku
do całej populacji), a jednocześnie dostają oni
stosunkowo wysokie
świadczenia
- wyraźnie wyższe niższe pomoc społeczna skierowana
do osób biednych,
2
W okresie
państwa dobrobytu
publiczne
systemy emerytalne zmieniły
więc
swoją rolę
- dziś obywatele oczekują, że ich poziom konsumpcji
nie obniży się znacząco po przejściu na emeryturę,
3
Współczesne systemy emerytalne oferują więc
wielu ludziom
wysokie
świadczenia w
formie annuitetu
w zamian za wysokie, obligatoryjne
składki płacone przez cały okres aktywności zawodowej,
4
Nie wszystkie funkcjonujące w praktyce systemy emerytalne są
jednak
aktuarialnie zbilansowane
- w wielu z nich oczekiwany
strumień świadczeń
przewyższa faktycznie wpłacony przez daną
osobę
strumień składek
.
dr Maciej Bukowski
Renty i inne transfery pieniężne
Świadczenia zdrowotne
Systemy emerytalne dziś
1
Dziś w krajach OECD jest inaczej -
emerytów jest dużo
(w stosunku
do całej populacji), a jednocześnie dostają oni
stosunkowo wysokie
świadczenia
- wyraźnie wyższe niższe pomoc społeczna skierowana
do osób biednych,
2
W okresie
państwa dobrobytu
publiczne
systemy emerytalne zmieniły
więc
swoją rolę
- dziś obywatele oczekują, że ich poziom konsumpcji
nie obniży się znacząco po przejściu na emeryturę,
3
Współczesne systemy emerytalne oferują więc
wielu ludziom
wysokie
świadczenia w
formie annuitetu
w zamian za wysokie, obligatoryjne
składki płacone przez cały okres aktywności zawodowej,
4
Nie wszystkie funkcjonujące w praktyce systemy emerytalne są
jednak
aktuarialnie zbilansowane
- w wielu z nich oczekiwany
strumień świadczeń
przewyższa faktycznie wpłacony przez daną
osobę
strumień składek
.
dr Maciej Bukowski
Renty i inne transfery pieniężne
Dlaczego państwo daje świadczenia jednym a innym nie?
1
Przyznając
inwalidom
renty z tytułu niezdolności do pracy,
sierotom
renty rodzinne, a
ubogim
zasiłki mieszkaniowe i rodzinne państwo
stara się
kompensować pewne deficyty
odróżniające te grupy od
innych obywateli,
2
Podstawową przesłanką do interwencji jest w tym wypadku
argument równościowy
- modelu
sprawiedliwości społecznej
przyjmowanego w danej zbiorowości,
3
Interweniując państwo twierdzi, że rynek nie jest w stanie
dostarczyć
tych świadczeń sam
- ludzie
nie chcą
(krótkowzroczność), bądź
nie
mogą
(nieefektywność)
ubezpieczyć się przed ryzykiem
biedy,
inwalidztwa czy sieroctwa
4
W wypadku
zasiłków dla bezrobotnych i aktywnych polityk rynku
pracy
argument jest zwykle inny - państwo stara się
zinternealizować
pozytywne efekty zewnętrzne
- pojawiające się wtedy gdy dana
osoba znajdzie pracę najlepiej odpowiadającą jej umiejętnościom.
dr Maciej Bukowski
Renty i inne transfery pieniężne
Dlaczego państwo daje świadczenia jednym a innym nie?
1
Przyznając
inwalidom
renty z tytułu niezdolności do pracy,
sierotom
renty rodzinne, a
ubogim
zasiłki mieszkaniowe i rodzinne państwo
stara się
kompensować pewne deficyty
odróżniające te grupy od
innych obywateli,
2
Podstawową przesłanką do interwencji jest w tym wypadku
argument równościowy
- modelu
sprawiedliwości społecznej
przyjmowanego w danej zbiorowości,
3
Interweniując państwo twierdzi, że rynek nie jest w stanie
dostarczyć
tych świadczeń sam
- ludzie
nie chcą
(krótkowzroczność), bądź
nie
mogą
(nieefektywność)
ubezpieczyć się przed ryzykiem
biedy,
inwalidztwa czy sieroctwa
4
W wypadku
zasiłków dla bezrobotnych i aktywnych polityk rynku
pracy
argument jest zwykle inny - państwo stara się
zinternealizować
pozytywne efekty zewnętrzne
- pojawiające się wtedy gdy dana
osoba znajdzie pracę najlepiej odpowiadającą jej umiejętnościom.
dr Maciej Bukowski
Renty i inne transfery pieniężne
Dlaczego państwo daje świadczenia jednym a innym nie?
1
Przyznając
inwalidom
renty z tytułu niezdolności do pracy,
sierotom
renty rodzinne, a
ubogim
zasiłki mieszkaniowe i rodzinne państwo
stara się
kompensować pewne deficyty
odróżniające te grupy od
innych obywateli,
2
Podstawową przesłanką do interwencji jest w tym wypadku
argument równościowy
- modelu
sprawiedliwości społecznej
przyjmowanego w danej zbiorowości,
3
Interweniując państwo twierdzi, że rynek nie jest w stanie
dostarczyć
tych świadczeń sam
- ludzie
nie chcą
(krótkowzroczność), bądź
nie
mogą
(nieefektywność)
ubezpieczyć się przed ryzykiem
biedy,
inwalidztwa czy sieroctwa
4
W wypadku
zasiłków dla bezrobotnych i aktywnych polityk rynku
pracy
argument jest zwykle inny - państwo stara się
zinternealizować
pozytywne efekty zewnętrzne
- pojawiające się wtedy gdy dana
osoba znajdzie pracę najlepiej odpowiadającą jej umiejętnościom.
dr Maciej Bukowski
Renty i inne transfery pieniężne
Dlaczego państwo daje świadczenia jednym a innym nie?
1
Przyznając
inwalidom
renty z tytułu niezdolności do pracy,
sierotom
renty rodzinne, a
ubogim
zasiłki mieszkaniowe i rodzinne państwo
stara się
kompensować pewne deficyty
odróżniające te grupy od
innych obywateli,
2
Podstawową przesłanką do interwencji jest w tym wypadku
argument równościowy
- modelu
sprawiedliwości społecznej
przyjmowanego w danej zbiorowości,
3
Interweniując państwo twierdzi, że rynek nie jest w stanie
dostarczyć
tych świadczeń sam
- ludzie
nie chcą
(krótkowzroczność), bądź
nie
mogą
(nieefektywność)
ubezpieczyć się przed ryzykiem
biedy,
inwalidztwa czy sieroctwa
4
W wypadku
zasiłków dla bezrobotnych i aktywnych polityk rynku
pracy
argument jest zwykle inny - państwo stara się
zinternealizować
pozytywne efekty zewnętrzne
- pojawiające się wtedy gdy dana
osoba znajdzie pracę najlepiej odpowiadającą jej umiejętnościom.
dr Maciej Bukowski
Renty i inne transfery pieniężne
Jakie problemy się z tym wiążą?
1
Systemy świadczeń skierowanych do ograniczonych grup osób
zawsze wywołują
efekty poszukiwania renty
tzn. skłaniają ludzi do
zachowań dzięki którym zyskają dane uprawnienie, a zniechęcają do
zachowań przeciwnych,
2
Świadczenia mogą pomagać beneficjentom - szkodząc jednak innym
(
efekt wypierania
) lub zastępując ich własne działania (
efekt
substytucyjny
),
3
Beneficjentami programów publicznych (np. ALMP) mogą być
osoby, które jej nie potrzebują (
efekt jałowej straty
),
4
Wyeliminowanie tych zagrożeń wymaga
dobrej organizacji
systemu
udzielania i monitoringu
efektów
pomocy
, co samo w sobie jest
trudne i kosztowne
.
dr Maciej Bukowski
Renty i inne transfery pieniężne
Jakie problemy się z tym wiążą?
1
Systemy świadczeń skierowanych do ograniczonych grup osób
zawsze wywołują
efekty poszukiwania renty
tzn. skłaniają ludzi do
zachowań dzięki którym zyskają dane uprawnienie, a zniechęcają do
zachowań przeciwnych,
2
Świadczenia mogą pomagać beneficjentom - szkodząc jednak innym
(
efekt wypierania
) lub zastępując ich własne działania (
efekt
substytucyjny
),
3
Beneficjentami programów publicznych (np. ALMP) mogą być
osoby, które jej nie potrzebują (
efekt jałowej straty
),
4
Wyeliminowanie tych zagrożeń wymaga
dobrej organizacji
systemu
udzielania i monitoringu
efektów
pomocy
, co samo w sobie jest
trudne i kosztowne
.
dr Maciej Bukowski
Renty i inne transfery pieniężne
Jakie problemy się z tym wiążą?
1
Systemy świadczeń skierowanych do ograniczonych grup osób
zawsze wywołują
efekty poszukiwania renty
tzn. skłaniają ludzi do
zachowań dzięki którym zyskają dane uprawnienie, a zniechęcają do
zachowań przeciwnych,
2
Świadczenia mogą pomagać beneficjentom - szkodząc jednak innym
(
efekt wypierania
) lub zastępując ich własne działania (
efekt
substytucyjny
),
3
Beneficjentami programów publicznych (np. ALMP) mogą być
osoby, które jej nie potrzebują (
efekt jałowej straty
),
4
Wyeliminowanie tych zagrożeń wymaga
dobrej organizacji
systemu
udzielania i monitoringu
efektów
pomocy
, co samo w sobie jest
trudne i kosztowne
.
dr Maciej Bukowski
Renty i inne transfery pieniężne
Jakie problemy się z tym wiążą?
1
Systemy świadczeń skierowanych do ograniczonych grup osób
zawsze wywołują
efekty poszukiwania renty
tzn. skłaniają ludzi do
zachowań dzięki którym zyskają dane uprawnienie, a zniechęcają do
zachowań przeciwnych,
2
Świadczenia mogą pomagać beneficjentom - szkodząc jednak innym
(
efekt wypierania
) lub zastępując ich własne działania (
efekt
substytucyjny
),
3
Beneficjentami programów publicznych (np. ALMP) mogą być
osoby, które jej nie potrzebują (
efekt jałowej straty
),
4
Wyeliminowanie tych zagrożeń wymaga
dobrej organizacji
systemu
udzielania i monitoringu
efektów
pomocy
, co samo w sobie jest
trudne i kosztowne
.
dr Maciej Bukowski
Renty i inne transfery pieniężne
Ekonomiczne skutki transferów pieniężnych
1
Transfer pieniężny (emerytura, renta, zasiłek)
zastępuje dochód z
pracy
, finansując
czas wolny
świadczeniobiorcy,
2
W konsekwencji transfery
zmniejszają
zarówno ekstensywną jak i
intensywną
podaż pracy
osób, które je otrzymują,
3
Efekt ten jest tym silniejszy im wyższa jest
stopa zastąpienia
między
dochodem z transferu netto a dochodem z pracy netto, a także im
łatwiejsze jest uzupełnianie dochodu ze świadczeń np. pracą w
szarej strefie
,
4
Niższa podaż pracy osób otrzymujących transfery oznacza
wyższe
podatki
a więc i niższe dochody osób pracujących,
5
Redukcja lub likwidacja transferów
społecznych skierowanych do
osób w wieku roboczym, które mogą pracować zawsze prowadzi do
wzrostu aktywności zawodowej i zatrudnienia
, nia mając wpływu na
bezrobocie.
dr Maciej Bukowski
Renty i inne transfery pieniężne
Ekonomiczne skutki transferów pieniężnych
1
Transfer pieniężny (emerytura, renta, zasiłek)
zastępuje dochód z
pracy
, finansując
czas wolny
świadczeniobiorcy,
2
W konsekwencji transfery
zmniejszają
zarówno ekstensywną jak i
intensywną
podaż pracy
osób, które je otrzymują,
3
Efekt ten jest tym silniejszy im wyższa jest
stopa zastąpienia
między
dochodem z transferu netto a dochodem z pracy netto, a także im
łatwiejsze jest uzupełnianie dochodu ze świadczeń np. pracą w
szarej strefie
,
4
Niższa podaż pracy osób otrzymujących transfery oznacza
wyższe
podatki
a więc i niższe dochody osób pracujących,
5
Redukcja lub likwidacja transferów
społecznych skierowanych do
osób w wieku roboczym, które mogą pracować zawsze prowadzi do
wzrostu aktywności zawodowej i zatrudnienia
, nia mając wpływu na
bezrobocie.
dr Maciej Bukowski
Renty i inne transfery pieniężne
Ekonomiczne skutki transferów pieniężnych
1
Transfer pieniężny (emerytura, renta, zasiłek)
zastępuje dochód z
pracy
, finansując
czas wolny
świadczeniobiorcy,
2
W konsekwencji transfery
zmniejszają
zarówno ekstensywną jak i
intensywną
podaż pracy
osób, które je otrzymują,
3
Efekt ten jest tym silniejszy im wyższa jest
stopa zastąpienia
między
dochodem z transferu netto a dochodem z pracy netto, a także im
łatwiejsze jest uzupełnianie dochodu ze świadczeń np. pracą w
szarej strefie
,
4
Niższa podaż pracy osób otrzymujących transfery oznacza
wyższe
podatki
a więc i niższe dochody osób pracujących,
5
Redukcja lub likwidacja transferów
społecznych skierowanych do
osób w wieku roboczym, które mogą pracować zawsze prowadzi do
wzrostu aktywności zawodowej i zatrudnienia
, nia mając wpływu na
bezrobocie.
dr Maciej Bukowski
Renty i inne transfery pieniężne
Ekonomiczne skutki transferów pieniężnych
1
Transfer pieniężny (emerytura, renta, zasiłek)
zastępuje dochód z
pracy
, finansując
czas wolny
świadczeniobiorcy,
2
W konsekwencji transfery
zmniejszają
zarówno ekstensywną jak i
intensywną
podaż pracy
osób, które je otrzymują,
3
Efekt ten jest tym silniejszy im wyższa jest
stopa zastąpienia
między
dochodem z transferu netto a dochodem z pracy netto, a także im
łatwiejsze jest uzupełnianie dochodu ze świadczeń np. pracą w
szarej strefie
,
4
Niższa podaż pracy osób otrzymujących transfery oznacza
wyższe
podatki
a więc i niższe dochody osób pracujących,
5
Redukcja lub likwidacja transferów
społecznych skierowanych do
osób w wieku roboczym, które mogą pracować zawsze prowadzi do
wzrostu aktywności zawodowej i zatrudnienia
, nia mając wpływu na
bezrobocie.
dr Maciej Bukowski
Renty i inne transfery pieniężne
Ekonomiczne skutki transferów pieniężnych
1
Transfer pieniężny (emerytura, renta, zasiłek)
zastępuje dochód z
pracy
, finansując
czas wolny
świadczeniobiorcy,
2
W konsekwencji transfery
zmniejszają
zarówno ekstensywną jak i
intensywną
podaż pracy
osób, które je otrzymują,
3
Efekt ten jest tym silniejszy im wyższa jest
stopa zastąpienia
między
dochodem z transferu netto a dochodem z pracy netto, a także im
łatwiejsze jest uzupełnianie dochodu ze świadczeń np. pracą w
szarej strefie
,
4
Niższa podaż pracy osób otrzymujących transfery oznacza
wyższe
podatki
a więc i niższe dochody osób pracujących,
5
Redukcja lub likwidacja transferów
społecznych skierowanych do
osób w wieku roboczym, które mogą pracować zawsze prowadzi do
wzrostu aktywności zawodowej i zatrudnienia
, nia mając wpływu na
bezrobocie.
dr Maciej Bukowski
Emerytury
Renty i inne transfery pieniężne
Dlaczego istnieją publiczne ubezpieczenia zdrowotne?
1
Wydatki zdrowotne koncentrują się zwykle w
krótkich okresach życia
,
kiedy jesteśmy zdrowi często nie myślimy, że kiedyś zachorujemy,
ulegamy pokusie przerzucania kosztów na innych - naraża to cały
system na znaczne ryzyko wystapienia
efektu gapowicza
,
2
W ochronie zdrowia występuje
silna asymetria informacji
między
lekarzem a pacjentem, a w konsekwencji duża
pokusa nadużycia
dla
białego personelu, firm farmaceutycznych etc - państwo może
regulując system ograniczyć jej negatywne skutki,
3
To czy jesteśmy zdrowi
nie jest wyłącznie prywatną sprawą
- z
wieloma chorobami wiążą się bezpośrednie
negatywne efekty
zewnętrzne
- zarażamy innych,
4
Prywatny sektor ubezpieczeniowy jest zainteresowany
negatywną
selekcją
- uniemożliwieniem ubezpieczania się osób o podwyższonym
ryzyku zachorowania.
dr Maciej Bukowski
Emerytury
Renty i inne transfery pieniężne
Dlaczego istnieją publiczne ubezpieczenia zdrowotne?
1
Wydatki zdrowotne koncentrują się zwykle w
krótkich okresach życia
,
kiedy jesteśmy zdrowi często nie myślimy, że kiedyś zachorujemy,
ulegamy pokusie przerzucania kosztów na innych - naraża to cały
system na znaczne ryzyko wystapienia
efektu gapowicza
,
2
W ochronie zdrowia występuje
silna asymetria informacji
między
lekarzem a pacjentem, a w konsekwencji duża
pokusa nadużycia
dla
białego personelu, firm farmaceutycznych etc - państwo może
regulując system ograniczyć jej negatywne skutki,
3
To czy jesteśmy zdrowi
nie jest wyłącznie prywatną sprawą
- z
wieloma chorobami wiążą się bezpośrednie
negatywne efekty
zewnętrzne
- zarażamy innych,
4
Prywatny sektor ubezpieczeniowy jest zainteresowany
negatywną
selekcją
- uniemożliwieniem ubezpieczania się osób o podwyższonym
ryzyku zachorowania.
dr Maciej Bukowski
Emerytury
Renty i inne transfery pieniężne
Dlaczego istnieją publiczne ubezpieczenia zdrowotne?
1
Wydatki zdrowotne koncentrują się zwykle w
krótkich okresach życia
,
kiedy jesteśmy zdrowi często nie myślimy, że kiedyś zachorujemy,
ulegamy pokusie przerzucania kosztów na innych - naraża to cały
system na znaczne ryzyko wystapienia
efektu gapowicza
,
2
W ochronie zdrowia występuje
silna asymetria informacji
między
lekarzem a pacjentem, a w konsekwencji duża
pokusa nadużycia
dla
białego personelu, firm farmaceutycznych etc - państwo może
regulując system ograniczyć jej negatywne skutki,
3
To czy jesteśmy zdrowi
nie jest wyłącznie prywatną sprawą
- z
wieloma chorobami wiążą się bezpośrednie
negatywne efekty
zewnętrzne
- zarażamy innych,
4
Prywatny sektor ubezpieczeniowy jest zainteresowany
negatywną
selekcją
- uniemożliwieniem ubezpieczania się osób o podwyższonym
ryzyku zachorowania.
dr Maciej Bukowski
Emerytury
Renty i inne transfery pieniężne
Dlaczego istnieją publiczne ubezpieczenia zdrowotne?
1
Wydatki zdrowotne koncentrują się zwykle w
krótkich okresach życia
,
kiedy jesteśmy zdrowi często nie myślimy, że kiedyś zachorujemy,
ulegamy pokusie przerzucania kosztów na innych - naraża to cały
system na znaczne ryzyko wystapienia
efektu gapowicza
,
2
W ochronie zdrowia występuje
silna asymetria informacji
między
lekarzem a pacjentem, a w konsekwencji duża
pokusa nadużycia
dla
białego personelu, firm farmaceutycznych etc - państwo może
regulując system ograniczyć jej negatywne skutki,
3
To czy jesteśmy zdrowi
nie jest wyłącznie prywatną sprawą
- z
wieloma chorobami wiążą się bezpośrednie
negatywne efekty
zewnętrzne
- zarażamy innych,
4
Prywatny sektor ubezpieczeniowy jest zainteresowany
negatywną
selekcją
- uniemożliwieniem ubezpieczania się osób o podwyższonym
ryzyku zachorowania.
dr Maciej Bukowski
Emerytury
Renty i inne transfery pieniężne
W jaki sposób państwo ingeruje w opiekę zdrowotną?
1
Rząd może finansować świadczenia zdrowotne w systemie
społecznym, nakładając
obowiązek ubezpieczenia się
w nim na
wszystkich lub część obywateli,
2
Państwo
certyfikuje dyplomy
lekarskie i pielęgniarskie,
dopuszcza do
obrotu
leki i urządzenia medyczne,
3
Niekiedy (choć rzadko) może być także
bezpośrednim producentem
usług medycznych (publiczne szpitale, przychodnie),
4
Organizowane są i przeprowadzane powszechne (obowiązkowe lub
dobrowolne)
programy szczepień
i
badania przesiewowe
,
5
Ze środków publicznych finansowane są
badania nad nowymi lekami
i
terapiami
,
6
Władze publiczne angażują się także w programy
edukacji
zdrowotnej i profilaktyki
.
dr Maciej Bukowski
Emerytury
Renty i inne transfery pieniężne
W jaki sposób państwo ingeruje w opiekę zdrowotną?
1
Rząd może finansować świadczenia zdrowotne w systemie
społecznym, nakładając
obowiązek ubezpieczenia się
w nim na
wszystkich lub część obywateli,
2
Państwo
certyfikuje dyplomy
lekarskie i pielęgniarskie,
dopuszcza do
obrotu
leki i urządzenia medyczne,
3
Niekiedy (choć rzadko) może być także
bezpośrednim producentem
usług medycznych (publiczne szpitale, przychodnie),
4
Organizowane są i przeprowadzane powszechne (obowiązkowe lub
dobrowolne)
programy szczepień
i
badania przesiewowe
,
5
Ze środków publicznych finansowane są
badania nad nowymi lekami
i
terapiami
,
6
Władze publiczne angażują się także w programy
edukacji
zdrowotnej i profilaktyki
.
dr Maciej Bukowski
Emerytury
Renty i inne transfery pieniężne
W jaki sposób państwo ingeruje w opiekę zdrowotną?
1
Rząd może finansować świadczenia zdrowotne w systemie
społecznym, nakładając
obowiązek ubezpieczenia się
w nim na
wszystkich lub część obywateli,
2
Państwo
certyfikuje dyplomy
lekarskie i pielęgniarskie,
dopuszcza do
obrotu
leki i urządzenia medyczne,
3
Niekiedy (choć rzadko) może być także
bezpośrednim producentem
usług medycznych (publiczne szpitale, przychodnie),
4
Organizowane są i przeprowadzane powszechne (obowiązkowe lub
dobrowolne)
programy szczepień
i
badania przesiewowe
,
5
Ze środków publicznych finansowane są
badania nad nowymi lekami
i
terapiami
,
6
Władze publiczne angażują się także w programy
edukacji
zdrowotnej i profilaktyki
.
dr Maciej Bukowski
Emerytury
Renty i inne transfery pieniężne
W jaki sposób państwo ingeruje w opiekę zdrowotną?
1
Rząd może finansować świadczenia zdrowotne w systemie
społecznym, nakładając
obowiązek ubezpieczenia się
w nim na
wszystkich lub część obywateli,
2
Państwo
certyfikuje dyplomy
lekarskie i pielęgniarskie,
dopuszcza do
obrotu
leki i urządzenia medyczne,
3
Niekiedy (choć rzadko) może być także
bezpośrednim producentem
usług medycznych (publiczne szpitale, przychodnie),
4
Organizowane są i przeprowadzane powszechne (obowiązkowe lub
dobrowolne)
programy szczepień
i
badania przesiewowe
,
5
Ze środków publicznych finansowane są
badania nad nowymi lekami
i
terapiami
,
6
Władze publiczne angażują się także w programy
edukacji
zdrowotnej i profilaktyki
.
dr Maciej Bukowski
Emerytury
Renty i inne transfery pieniężne
W jaki sposób państwo ingeruje w opiekę zdrowotną?
1
Rząd może finansować świadczenia zdrowotne w systemie
społecznym, nakładając
obowiązek ubezpieczenia się
w nim na
wszystkich lub część obywateli,
2
Państwo
certyfikuje dyplomy
lekarskie i pielęgniarskie,
dopuszcza do
obrotu
leki i urządzenia medyczne,
3
Niekiedy (choć rzadko) może być także
bezpośrednim producentem
usług medycznych (publiczne szpitale, przychodnie),
4
Organizowane są i przeprowadzane powszechne (obowiązkowe lub
dobrowolne)
programy szczepień
i
badania przesiewowe
,
5
Ze środków publicznych finansowane są
badania nad nowymi lekami
i
terapiami
,
6
Władze publiczne angażują się także w programy
edukacji
zdrowotnej i profilaktyki
.
dr Maciej Bukowski
Emerytury
Renty i inne transfery pieniężne
W jaki sposób państwo ingeruje w opiekę zdrowotną?
1
Rząd może finansować świadczenia zdrowotne w systemie
społecznym, nakładając
obowiązek ubezpieczenia się
w nim na
wszystkich lub część obywateli,
2
Państwo
certyfikuje dyplomy
lekarskie i pielęgniarskie,
dopuszcza do
obrotu
leki i urządzenia medyczne,
3
Niekiedy (choć rzadko) może być także
bezpośrednim producentem
usług medycznych (publiczne szpitale, przychodnie),
4
Organizowane są i przeprowadzane powszechne (obowiązkowe lub
dobrowolne)
programy szczepień
i
badania przesiewowe
,
5
Ze środków publicznych finansowane są
badania nad nowymi lekami
i
terapiami
,
6
Władze publiczne angażują się także w programy
edukacji
zdrowotnej i profilaktyki
.
dr Maciej Bukowski
Emerytury
Renty i inne transfery pieniężne
Jakie problemy napotykamy w ochronie zdrowia?
1
Na całym świecie obserwuje się
presję na wzrost publicznych i
prywatnych wydatków
na ochronę zdrowia, jednocześnie systemy
droższe (USA)
niekoniecznie są skuteczniejsze
w leczeniu niż
systemy tańsze (Kanada),
2
Państwo
może w ograniczonym stopniu
kontrolować tę eksplozję
wydatków, lecz jednocześnie generuje to inne deficyty w postaci
konieczności racjonowania usług
,
3
Powodem jest w praktyce
nieograniczony i nieelastyczny
popyt na
świadczenia medyczne -
podaż generuje popyt
niemal automatycznie,
4
Sektor farmaceutyczny jest
selektywnie innowacyjny
- nie jest
zainteresowany szukaniem leków na wiele mniej popularnych chorób,
5
Publiczne szpitale są zazwyczaj
znacznie gorzej zarządzane
niż
placówki prywatne,
6
Pełna
egalitarność systemu
jest w praktyce
niemożliwa do realizacji
-
choć jej właśnie żądają obywatele.
dr Maciej Bukowski
Emerytury
Renty i inne transfery pieniężne
Jakie problemy napotykamy w ochronie zdrowia?
1
Na całym świecie obserwuje się
presję na wzrost publicznych i
prywatnych wydatków
na ochronę zdrowia, jednocześnie systemy
droższe (USA)
niekoniecznie są skuteczniejsze
w leczeniu niż
systemy tańsze (Kanada),
2
Państwo
może w ograniczonym stopniu
kontrolować tę eksplozję
wydatków, lecz jednocześnie generuje to inne deficyty w postaci
konieczności racjonowania usług
,
3
Powodem jest w praktyce
nieograniczony i nieelastyczny
popyt na
świadczenia medyczne -
podaż generuje popyt
niemal automatycznie,
4
Sektor farmaceutyczny jest
selektywnie innowacyjny
- nie jest
zainteresowany szukaniem leków na wiele mniej popularnych chorób,
5
Publiczne szpitale są zazwyczaj
znacznie gorzej zarządzane
niż
placówki prywatne,
6
Pełna
egalitarność systemu
jest w praktyce
niemożliwa do realizacji
-
choć jej właśnie żądają obywatele.
dr Maciej Bukowski
Emerytury
Renty i inne transfery pieniężne
Jakie problemy napotykamy w ochronie zdrowia?
1
Na całym świecie obserwuje się
presję na wzrost publicznych i
prywatnych wydatków
na ochronę zdrowia, jednocześnie systemy
droższe (USA)
niekoniecznie są skuteczniejsze
w leczeniu niż
systemy tańsze (Kanada),
2
Państwo
może w ograniczonym stopniu
kontrolować tę eksplozję
wydatków, lecz jednocześnie generuje to inne deficyty w postaci
konieczności racjonowania usług
,
3
Powodem jest w praktyce
nieograniczony i nieelastyczny
popyt na
świadczenia medyczne -
podaż generuje popyt
niemal automatycznie,
4
Sektor farmaceutyczny jest
selektywnie innowacyjny
- nie jest
zainteresowany szukaniem leków na wiele mniej popularnych chorób,
5
Publiczne szpitale są zazwyczaj
znacznie gorzej zarządzane
niż
placówki prywatne,
6
Pełna
egalitarność systemu
jest w praktyce
niemożliwa do realizacji
-
choć jej właśnie żądają obywatele.
dr Maciej Bukowski
Emerytury
Renty i inne transfery pieniężne
Jakie problemy napotykamy w ochronie zdrowia?
1
Na całym świecie obserwuje się
presję na wzrost publicznych i
prywatnych wydatków
na ochronę zdrowia, jednocześnie systemy
droższe (USA)
niekoniecznie są skuteczniejsze
w leczeniu niż
systemy tańsze (Kanada),
2
Państwo
może w ograniczonym stopniu
kontrolować tę eksplozję
wydatków, lecz jednocześnie generuje to inne deficyty w postaci
konieczności racjonowania usług
,
3
Powodem jest w praktyce
nieograniczony i nieelastyczny
popyt na
świadczenia medyczne -
podaż generuje popyt
niemal automatycznie,
4
Sektor farmaceutyczny jest
selektywnie innowacyjny
- nie jest
zainteresowany szukaniem leków na wiele mniej popularnych chorób,
5
Publiczne szpitale są zazwyczaj
znacznie gorzej zarządzane
niż
placówki prywatne,
6
Pełna
egalitarność systemu
jest w praktyce
niemożliwa do realizacji
-
choć jej właśnie żądają obywatele.
dr Maciej Bukowski
Emerytury
Renty i inne transfery pieniężne
Jakie problemy napotykamy w ochronie zdrowia?
1
Na całym świecie obserwuje się
presję na wzrost publicznych i
prywatnych wydatków
na ochronę zdrowia, jednocześnie systemy
droższe (USA)
niekoniecznie są skuteczniejsze
w leczeniu niż
systemy tańsze (Kanada),
2
Państwo
może w ograniczonym stopniu
kontrolować tę eksplozję
wydatków, lecz jednocześnie generuje to inne deficyty w postaci
konieczności racjonowania usług
,
3
Powodem jest w praktyce
nieograniczony i nieelastyczny
popyt na
świadczenia medyczne -
podaż generuje popyt
niemal automatycznie,
4
Sektor farmaceutyczny jest
selektywnie innowacyjny
- nie jest
zainteresowany szukaniem leków na wiele mniej popularnych chorób,
5
Publiczne szpitale są zazwyczaj
znacznie gorzej zarządzane
niż
placówki prywatne,
6
Pełna
egalitarność systemu
jest w praktyce
niemożliwa do realizacji
-
choć jej właśnie żądają obywatele.
dr Maciej Bukowski
Emerytury
Renty i inne transfery pieniężne
Jakie problemy napotykamy w ochronie zdrowia?
1
Na całym świecie obserwuje się
presję na wzrost publicznych i
prywatnych wydatków
na ochronę zdrowia, jednocześnie systemy
droższe (USA)
niekoniecznie są skuteczniejsze
w leczeniu niż
systemy tańsze (Kanada),
2
Państwo
może w ograniczonym stopniu
kontrolować tę eksplozję
wydatków, lecz jednocześnie generuje to inne deficyty w postaci
konieczności racjonowania usług
,
3
Powodem jest w praktyce
nieograniczony i nieelastyczny
popyt na
świadczenia medyczne -
podaż generuje popyt
niemal automatycznie,
4
Sektor farmaceutyczny jest
selektywnie innowacyjny
- nie jest
zainteresowany szukaniem leków na wiele mniej popularnych chorób,
5
Publiczne szpitale są zazwyczaj
znacznie gorzej zarządzane
niż
placówki prywatne,
6
Pełna
egalitarność systemu
jest w praktyce
niemożliwa do realizacji
-
choć jej właśnie żądają obywatele.
dr Maciej Bukowski
Wnioski
Transfery społeczne stanowią ponad
połowę wydatków publicznych
w
państwach rozwiniętych. Ich
skala stale rośnie
- z jednej strony wywołując
presję na
wzrost podatków
, a z drugiej
wypierając
inne wydatki publiczne
- np. inwestycje. Obok
pozytywnych efektów
istnienia interwencji
publicznej w takich obszarach jak zabezpieczenie społeczne czy ochrona
zdrowia, pojawiają się także
efekty negatywne
. Dlatego niezwykle ważne
jest by wybór publiczny w tych obszarach dokonywany był po
wyważeniu
wszystkich racji
przemawiających za lub przeciw danej interwencji.
dr Maciej Bukowski
Document Outline
Wyszukiwarka
Podobne podstrony:
FP MB Wyklad 7
FP MB Wyklad 10
FP MB Wyklad 3
FP MB Wyklad 11
FP MB Wyklad 5
FP MB Wyklad 12
ER MB Wyklad 8
ER MB Wyklad 7
ER MB Wyklad 6
ER MB Wyklad 1
ER MB Wyklad 3
ER MB Wyklad 11
ER MB Wyklad 7
ER MB Wyklad 4 id 162949 Nieznany
ER MB Wyklad 9
ER MB Wyklad 1
ER MB Wyklad 5
więcej podobnych podstron