Kusnierz_743[02].Z2.01

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

SPIS TREŚCI

1. Wprowadzenie

2. Wymagania wstępne

3. Cele kształcenia

4. Materiał nauczania

4.1. Zasady sortowania skór futerkowych

4.1.1. Materiał nauczania

4.1.2. Pytania sprawdzające

4.1.3. Ćwiczenia

4.1.4. Sprawdzian postępów

4.2. Zasady dobierania skór futerkowych na wyroby futrzarskie

4.2.1. Materiał nauczania

4.2.2. Pytania sprawdzające

4.2.3. Ćwiczenia

4.2.4. Sprawdzian postępów

5. Sprawdzian osiągnięć

6. Literatura

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

1. WPROWADZENIE

Poradnik będzie Ci pomocny w przyswajaniu wiedzy dotyczącej doboru skór futerkowych

na różnego rodzaju wyroby futrzarskie.

W poradniku zamieszczono:

– wymagania wstępne – wykaz umiejętności, jakie powinieneś mieć już ukształtowane,

abyś bez problemów mógł korzystać z poradnika,

– cele kształcenia – wykaz umiejętności, jakie ukształtujesz podczas pracy z poradnikiem,
– materiał nauczania – wiadomości teoretyczne niezbędne do opanowania treści jednostki

modułowej,

– zestaw pytań, abyś mógł sprawdzić, czy już opanowałeś określone treści,
– ćwiczenia, które pomogą Ci zweryfikować wiadomości teoretyczne oraz ukształtować

umiejętności praktyczne,

– sprawdzian postępów,
– sprawdzian osiągnięć, przykładowy zestaw zadań. Zaliczenie testu potwierdzi opanowanie

materiału całej jednostki modułowej,

– literaturę uzupełniającą.

Schemat układu jednostek modułowych

743[02].Z2

Technologia wytwarzania

wyrobów futrzarskich

743[02].Z2.01

Dobieranie skór do

produkcji wyrobów

futrzarskich

743[02].Z2.02

Użytkowanie maszyn,

urządzeń i narzędzi

kuśnierskich

743[02].Z2.03

Wykonywanie

błamów

ze skór futerkowych

743[02].Z2.04

Wykonywanie odzieży

futrzanej

743[02].Z2.05
Wykonywanie

galanterii futrzanej

743[02].Z2.06

Wykonywanie usług

kuśnierskich

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

2. WYMAGANIA WSTĘPNE

Przystępując do realizacji programu jednostki modułowej powinieneś umieć:

−

przestrzegać przepisów bezpieczeństwa i higieny pracy, ochrony przeciwpożarowej oraz
ochrony środowiska,

−

charakteryzować budowę histologiczną oraz topograficzną skóry surowej i włosa,

−

charakteryzować główne procesy wyprawy i wykończania skór,

−

określać właściwości skór wyprawionych i metody ich badań,

−

rozpoznawać wady i uszkodzenia skór wyprawionych,

−

oceniać jakość skór wyprawionych,

−

określać wpływ budowy okrywy włosowej na jakość wyrobów futrzarskich,

−

rozróżniać podstawowe rodzaje skór futerkowych wyprawionych i uszlachetnionych,

−

oceniać jakość okrywy włosowej

−

barwę, połysk, gęstość, długość, miękkość,

sprężystość, siłę osadzenia włosa, zdolność do filcowania,

−

oceniać jakość tkanki skórnej

−

wygląd mizdry, grubość, miękkość, pulchność

i ciągliwość,

−

rozróżniać rodzaje skór futerkowych,

−

sortować skóry futerkowe według ich przeznaczenia,

−

klasyfikować wady skór,

−

identyfikować wady i uszkodzenia skór uszlachetnionych,

−

określać wielkość skór futerkowych,

−

rozróżniać imitacje skór.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

3. CELE KSZTAŁCENIA

W wyniku realizacji programu jednostki modułowej powinieneś umieć:

−

scharakteryzować grupy rodzajowe skór i asortymenty wyrobów futrzarskich,

−

wyjaśnić zasady doboru skór futerkowych na różnego rodzaju wyroby futrzarskie,

−

zastosować zasady doboru barwy i charakteru okrywy włosowej oraz cech tkanki skórnej,

−

zorganizować stanowisko dobierania skór zgodnie z wymaganiami ergonomii oraz
wymaganiami procesu technologicznego,

−

posortować skóry futerkowe na różne asortymenty wyrobów futrzarskich,

−

dobrać skóry futerkowe na wyroby futrzarskie,

−

zastosować zasady oznaczania i składowania dobranych kompletów wyrobów,

−

posłużyć się obowiązującymi normami,

−

zastosować przepisy bezpieczeństwa i higieny pracy oraz ochrony przeciwpożarowej.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

4. MATERIAŁ NAUCZANIA

4.1. Zasady sortowania skór futerkowych

4.1.1. Materiał nauczania

Podział wyrobów futrzarskich na rodzaje i grupy asortymentowe

Wszystkie wyroby futrzarskie można podzielić:

−

na rodzaje w zależności od surowca, z którego zostały wykonane,

−

na grupy asortymentowe.

Przyjęto umownie, że skóry zwierząt futerkowych w zależności od pochodzenia zalicza

się do następujących grup rodzajowych:

−

skóry futerkowe ze zwierząt łownych i hodowlanych,

−

skóry futerkowe zwierząt domowych,

−

skóry futerkowe zwierząt morskich,

−

skóry futerkowe ptaków.

Do pierwszej grupy należą skóry pochodzące ze zwierząt łownych i hodowlanych,

żyjących przedtem dziko. Obecnie coraz więcej dzikich zwierząt zostało udomowionych np.
lisy, szynszyle, nutrie, norki, tchórzofretki itp. Do zwierząt łownych zalicza się sobole (coraz
częściej pochodzą z hodowli), różne odmiany wiewiórek, piżmaki, kuny, bobry, wydry i inne.

Do drugiej grupy zalicza się skóry ze zwierząt od dawna hodowanych przez człowieka,

jak: owce, kozy, cielaki, źrebaki, koty, psy. U zwierząt tych skóra jest produktem
dodatkowym, gdyż funkcje ich są bardziej zróżnicowane (mięso, mleko, cele obronne itp.).
Do tej grupy należą również zwierzęta hodowane głównie w celu produkcji futer

−

typowym

ich przedstawicielem jest owca karakułowa.

W trzeciej grupie skór wykorzystywanych w celach futrzarskich są przede wszystkim

młode foki, których skóry są bardzo cennym i poszukiwanym surowcem futrzarskim.

Do czwartej grupy należą skóry ptaków, zwłaszcza ptaków wodnych

−

nurki, gęsi.

Wyroby futrzarskie dzieli się na następujące grupy asortymentowe:

−

futra i kurtki,

−

błamy i pelisy,

−

kożuchy włosem do wewnątrz (welury i weluropodobne),

−

czapki,

−

kołnierze,

−

komplety na futra (bodiesy),

−

szale,

−

inne wyroby.

Określając wyrób futrzarski, będziemy więc mówili np. futro ze skór nutrii, czapka ze skór
piżmaków, kołnierz ze skóry wydry, błam ze skór tchórzy itp.

Stanowiska pracy kuśnierza

Stanowiska pracy kuśnierza wykonującego poszczególne czynności w procesach

produkcyjnych bardzo różnią się. Jest to uwarunkowane specjalizacją, co szczególnie
uwidacznia się w zakładach produkcyjnych, a zaciera się niemal zupełnie w zakładach
prywatnych.

W prawidłowo zorganizowanym zakładzie produkcyjnym poszczególne czynności są

wykonane przez odrębnych pracowników, przy tak zorganizowanych stanowiskach pracy, aby
ich kwalifikacje były maksymalnie wykorzystane. Mamy więc grupę dobieraczy, krojczych,
nabijaczy, obrównywaczy, wykończarki, ponieważ czynność ta jest wykonywana głównie

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

przez kobiety. Nie świadczy to oczywiście o tym, że dobieracz nie może wykonywać zadania
krojczego lub nabijacza czy odwrotnie, w tym jednak przypadku wydajność pracy ulegnie
znacznie obniżeniu.

Te formy organizacyjne nie występują w zakładach rzemieślniczych, w których

zazwyczaj jedna i ta sama osoba wykonuje wszystkie czynności, od pobrania skór aż do
wykończenia gotowego wyrobu. W większych zakładach rzemieślniczych występuje czasami
system zespołowy (krojczy, maszynistka, wykończarka).

Stanowisko pracy dobieracza jest to wydzielona część powierzchni użytkowej w sali

produkcyjnej, zagospodarowanej maszynami i urządzeniami pomocniczymi. Jest ono
odpowiednio zorganizowane w celu wykonania przez dobieracza zadań planowych.

Bezpośredni wpływ na wyniki pracy dobieracza mają taki czynniki, jak: oświetlenie,

czystość, wentylacja, ogrzewanie i hałas.

Oświetlenie stanowiska pracy powinno być odpowiednio dobrane do rodzaju

i wymaganej dokładności pracy. Poprawne oświetlenie ma duży wpływ na wydajność i jakość
wyrobów.  Nieodpowiednie  oświetlenie  zmniejsza  dokładność  widzenia  i  wywołuje  szybkie
zmęczenie.  Należy  także  przestrzegać  równomierności  oświetlenia  stanowiska  oraz
eliminować  oślepiające  działanie  światła  sztucznego  i  słońca.  Światło  padające  nie  powinno
odbijać się wprost do oczu.

Powierzchnia stanowiska roboczego powinna zapewnić nie tylko miejsce na stół do

dobierania, ale również wolną przestrzeń umożliwiającą swobodną pracę i bezkolizyjne
przejścia. W przepisach bhp przewiduję się, że powierzchnia użytkowa nie zajęta przez
maszyny i urządzenia powinna wynosić nie mniej niż 2m

na jedno stanowisko robocze

Stanowisko dobieracza powinno znajdować się w pomieszczeniu o bardzo dobrym

oświetleniu, najlepiej światłem naturalnym.

Powinno być wyposażone w:

−

stół do dobierania skór,

−

regał do składowania skór luzem i w paczkach,

−

wieszak do skór dobieranych w wiązki (szczególnie skór szlachetnych),

−

przybory do kompletowania skór: sznurek, szydło, pisak, papier samoprzylepny itp.

Rys. 1. Stół do dobierania [1, s. 23]

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

Sortowanie i klasyfikacja jakościowa skór futerkowych

W celu ujednolicenia wyrobów pod względem właściwości, wymiarów i kształtów oraz

ograniczenia  zbędnych  ilości  produkowanych  wyrobów,  wprowadza  się  przepisy  umowne,
zwane  normami.  Normalizacja  przyczynia  się  do  uzyskania  oszczędności  surowców
i materiałów,  pozwala  na  uproszczenie  produkcji  i  rozwój  postępu    technicznego.    Niektóre
wyroby  objęte  są  normalizacją  nie  tylko  w  ramach  jednego  kraju,  ale  również  w  skali
międzynarodowej.  Norma  jest  dokumentem,  który  zawiera  podstawowe  wymagania
określające wskaźniki jakościowe produkowanych wyrobów oraz ich właściwości użytkowe.

Każda skóra gotowa poddawana jest ocenie mającej na celu ustalenie jej wielkości

i jakości.  Ocena  taka  przeprowadzona  jest  w  oparciu  o  przedmiotowe  normy  lub  warunki
techniczne.  Ważnym  elementem  oceny  skór  futerkowych  jest  system  punktacji  wad
i uszkodzeń.  Normy  przedmiotowe  lub  warunki  techniczne  określają,  jakim  warunkom
powinna  odpowiadać  okrywa  włosowa  i  tkanka  skórna  skór.  Ponadto  precyzują  wymagania
odnośnie  profilu  skór  oraz  właściwości  fizycznych  i  chemicznych.  Jeśli  skóry  nie
odpowiadają tym wymaganiom, otrzymują punkty karne.

Gotowe skóry futrzarskie po ich ocenie są zaliczane do odpowiednich gatunków

i wielkości zależnie od jakości. Gatunek i wielkość skóry decydują o jej cenie, dlatego też
sposób dokonywania oceny i dokładność jej przeprowadzenia ma duże znaczenie.

Gotowe skóry futrzarskie zwykle dzieli się na 5 gatunków (I, II, III, IV, V), wyjątek

stanowią skóry owcze i jagnięce oraz królicze, które dzieli się na 3 gatunki (I, II, III).
Zaliczenia skór do poszczególnych gatunków dokonuje się na podstawie odpowiednich norm
przedmiotowych.

Dobieranie skór o zbliżonych cechach jakościowych, jednego rodzaju, barwy, wielkości

itp. nosi nazwę sortowania.

Niektóre rodzaje skór takie, jak np. skóry owcze i jagnięce, skóry królicze, skóry nutrii

standard i inne, nie nadają się do konfekcjonowania w stanie naturalnym. W celu nadania im
estetycznego wyglądu i poprawy ich jakości, poddawane są uszlachetnianiu.

Istnieją różne rodzaje uszlachetniania, na które można przeznaczyć tylko skóry o ściśle

określonych cechach, np. do uszlachetniania na imitację foki nadają się wyłącznie skóry
królicze o bardzo gęstej okrywie włosowej. Skóry takie wysortowuje się z partii produkcyjnej
i przeznacza do dalszej obróbki.

Skóry owcze i jagnięce w całości przeznaczane są do uszlachetnienia. Aby skóry te

racjonalnie  i  jak  najlepiej  wykorzystać,  sortuje  się  je  według  przeznaczenia  na  różne
asortymenty.  Najdroższe  i  najcenniejsze  spośród skór  owczych  są  obecnie  skóry  welurowe.
Dlatego  też  w  pierwszym  rzędzie  z  wyprawionej  i  wykończonej  w  stanie  naturalnym  partii
skór  wysortowuje  się  skóry  nadające  się  do  uszlachetniania  na  welur.  Skóry  takie  powinny
mieć  zwięzłą  i  cienką  tkankę  skórną  o  jak  najmniejszej  liczbie  wad  i  uszkodzeń.  Okrywa
włosowa w tym  przypadku odgrywa  mniejszą rolę. Po wysortowaniu skór nadających się do
uszlachetniania  tkanki  skórnej,  z  pozostałych  wysortowuje  się  skóry  o  gęstej  jedwabistej
okrywie  włosowej  i  przeznacza  się  je  do  uszlachetniania  na  polofix.  Po  odsortowaniu  skór
nadających  się  na  polofix,  resztę  przeznacza  się  do  barwienia  okrywy  włosowej.  Najgorsze
jakościowo  skóry  przeznacza  się  do  wykorzystania  na  konfekcję  krytą  bądź  na  cele
techniczne.

Wyprawione w stanie naturalnym skóry królicze rozsortowuje się, wybierając

w pierwszym rzędzie skóry nadające się do wykorzystania w stanie naturalnym, jako
długowłose, oraz skóry o gęstej okrywie włosowej przeznaczone na imitację foki i bibretów.
Pozostałe skóry w zależności od potrzeb przeznacza się do barwienia. Białe barwi się na jasne
kolory pastelowe, łaciate barwi się na kolory ciemne i czarny.

Skóry zwierząt futerkowych dzikich i hodowlanych stanowią najliczniejszą i najbardziej

różnorodną grupę skór. Do grupy tej zaliczane są zarówno skóry zwierząt hodowlanych jak

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

i żyjących dziko. Spośród skór zaliczanych do grupy futerkowych w Polsce największe
znaczenie mają skóry nutrii, lisów, norek, tchórzy i tchórzofretek oraz piżmaków.

Gotowe skóry nutrii sortowane są na 5 gatunków i mogą być wypuszczone jako całe,

rozcięte na grzbiety i brzuszki oraz rozcięte na grzbiety, brzuszki i boczki.

Duża różnorodność skór nutrii (mnogość odmian barwnych, sposobów uszlachetniania

oraz wykorzystywania poszczególnych części topograficznych) daje możliwość otrzymania
szerokiego asortymentu konfekcji futrzarskiej. Do najczęściej produkowanych wyrobów
należą płaszcze, kurtki damskie i męskie, podpinki, pelisy, czapki, kołnierze, błamy.

Gotowe skóry lisów sortuje się na 5 gatunków w zależności od jakości okrywy włosowej

i tkanki skórnej oraz na 5 wielkości: I

−

powyżej 90 cm długości, II

−

80 ÷ 90 cm długości,

III

−

70 ÷ 80 cm długości, IV – 60 ÷ 70 cm długości, V

−

poniżej 60 cm długości.

Skóry lisów wszystkich odmian powinny być wyprawione w taki sposób, aby były

zachowane w stanie nieuszkodzonym łapki, łeb, nosek, małżowiny uszne i ogon. Gotowe
skóry przeznaczone są do konfekcjonowania futer, kurtek, kołnierzy, czapek, oprym i innych
wyrobów.

Zależnie od jakości okrywy włosowej i tkanki skórnej, skóry norek wyprawionych

rozsortowuje  się  na  5  gatunków.  Podział  na  wielkości  uwzględnia  różną  długość  w  grupach
wielkości  dla  samców  i  samic  (tabela  1).  Skóry  norek  wyprawiane  są  prawie  wyłącznie
w stanie naturalnym. Zabiegi uszlachetniające dotyczą jedynie korygowania naturalnej barwy,
najczęściej  stosuje  się  podbarwienie  w  celu  pogłębienia  naturalnego  odcienia  oraz
przyciemnienie  wierzchołków  włosów.  Stosuje  się  również  uszlachetnianie  obustronne,
podobne jak skór nutrii.

Tabela 1. Podział skór norek wyprawionych na wielkości [5, s. 230]

Długość skóry [ cm]

Numer

wielkości

samce

samice

1
2
3
4
5
6
7

powyżej 70

65÷70
60÷65
55÷60
50÷55
45÷50

do 45

−

powyżej 60

55÷60
50÷55
45÷50

do 45

Gotowe skóry norek są wykorzystane do produkcji futer, kurtek, etoli, kołnierzy, czapek

i innych luksusowych wyrobów.

Skóry tchórzy, tchórzofretek i fretek klasyfikuje się na 5 gatunków i 3 wielkości

w zależności od jakości okrywy włosowej i tkanki skórnej oraz długości zwierzęcia.
I – wielkość powyżej 50 cm długości,
II – wielkość 40 ÷50 cm długości,
III – wielkość poniżej 40 cm długości.

Ze skór tych produkuje się futra, kurtki, błamy, podpinki męskie, kołnierze nakrycia

głowy i inne wyroby odznaczające się ładnym wyglądem estetycznym i dużą trwałością.

Gotowe skóry piżmaków klasyfikuje się na 5 gatunków w zależności od jakości okrywy

włosowej i tkanki skórnej. Skóry piżmaków nie dzieli się na wielkości. Średnia powierzchnia
skóry piżmaka wynosi 4÷7 dm

. Wyprawione i uszlachetnione skóry piżmaków

wykorzystywane są do produkcji efektownych wyrobów futrzarskich, jak: futra, kurtki,
błamy, kołnierze, nakrycia głowy i inne konfekcjonowane z grzbietów, brzuszków lub całych
skór.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

W toku produkcji skór i konfekcji w zakładach kuśnierskich skóry wielokrotnie są

poddawane ocenie w celu doboru skór o określonych cechach.

Sortowanie skór lub tzw. lotowanie polega przede wszystkim na wyborze skór lepszych

jakościowo i nadających się na futra i galanterię, a następnie przez lotowanie, uzyskanie
kompletów skór, które są zbliżone kolorem. Komplety takie można przez właściwe
dobieranie skór wykorzystać do konfekcjonowania futer.

Skóry, które nie nadają się na futra lub galanterię (kołnierze, czapki itp.), są przeznaczone

na błamy. Są to skóry mniej atrakcyjne kolorystycznie lub gorsze jakościowo.

Skóry nutrii rozsortowuje się na kolorowe i standardy, po odsortowaniu skór bez odcieni

rudych  i  płowych  przeznacza  się  do  barwienia  lub  skubania. Skóry  kolorowe  przeznacza  się
do  konfekcjonowania  w  stanie  naturalnym.  Skóry  posiadające  najwięcej  odcienia  rudego
barwi  się  na  kolory  ciemny  brąz  i  na  imitację  wydry.  Natomiast  skóry  posiadające  mało
odcienia  rudego  barwi  się  na  kolory:  grafitowy,  szary,  szarobrązowy.  Do  konfekcjonowania
powinny  być  przeznaczone  partie  skór  o  zbliżonych  cechach,  z  których  łatwo  jest  dobierać
komplety identycznych skór na jednostkę konfekcyjną.

Na duże jednostki konfekcyjne, takie jak futra czy kurtki, odsortowywane są skóry dobre

i średniej jakości o zbliżonych cechach okrywy włosowej i tkanki skórnej.

Skóry gorszej jakości odsortowuje się i przeznacza na podpinki, błamy, pelisy oraz

konfekcję drobną.

Na kołnierze i oprymy przeznacza się skóry najwyższej jakości o gęstej puszystej okrywie

włosowej, charakteryzującej się dużym połyskiem, równomiernym ubarwieniem bez wad
i uszkodzeń .

4.1.2. Pytania sprawdzające

Odpowiadając na pytania, sprawdzisz, czy jesteś przygotowany do wykonania ćwiczeń.

1. Na jakie grupy rodzajowe dzieli się skóry zwierząt futerkowych w zależności od ich

pochodzenia?

2.  Skóry jakich zwierząt należą do pierwszej grupy rodzajowej?
3.  Skóry jakich zwierząt należą do drugiej grupy rodzajowej?
4.  Skóry jakich zwierząt należą do trzeciej grupy rodzajowej?
5.  Skóry jakich zwierząt należą do czwartej grupy rodzajowej?
6.  Na jakie grupy asortymentowe dzieli się wyroby futrzarskie?
7.  Jak powinno być zorganizowane i wyposażone stanowisko dobieracza?
8.  W jaki sposób określić cechy jakościowe skór futerkowych podczas sortowania?
9.  Czego dotyczą normy przedmiotowe?
10.  W jaki sposób dokonuje się sortowania skór futerkowych według przeznaczenia?

4.1.3. Ćwiczenia

Ćwiczenie 1

Określ narzędzia, urządzenia i przybory wchodzące w skład wyposażenia stanowiska

dobieracza i określ ich przeznaczenie.

Sposób wykonania ćwiczenia

Aby wykonać ćwiczenie, powinieneś:

1)  wypisać nazwy narzędzi, urządzeń i przyborów,
2)  określić przeznaczenie wymienionych narzędzi, urządzeń i przyborów,
3)  zaprezentować wyniki swojej pracy.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

Wyposażenie stanowiska pracy:

−

plansze obrazujące narzędzia, przybory i urządzenia stosowane na stanowisku dobieracza
w zawodzie kuśnierskim,

−

przybory do pisania,

−

poradnik dla ucznia,

−

literatura z rozdziału 6.

Ćwiczenie 2

Wybierz skóry futerkowe należące do grupy rodzajowej skór zwierząt łownych

i hodowlanych z przedstawionej kolekcji skór.

Sposób wykonania ćwiczenia

Aby wykonać ćwiczenie, powinieneś:

1) odszukać w materiałach dydaktycznych kryteria podziału skór futerkowych na grupy

rodzajowe,

2) dokonać wyboru skór należących do poszczególnych grup rodzajowych,
3) uzasadnić wybór.

Wyposażenie stanowiska pracy:

−

kolekcja skór futerkowych,

−

poradnik ucznia,

−

literatura z rozdziału 6.

Ćwiczenie 3

Przyporządkuj do odpowiedniej grupy asortymentowej wskazane przez nauczyciela

wyroby futrzarskie.

Sposób wykonania ćwiczenia

Aby wykonać ćwiczenie, powinieneś:

1) odszukać w materiałach dydaktycznych kryteria podziału wyrobów kuśnierskich na grupy

asortymentowe,

2) zapisać nazwy wyrobów kuśnierskich i przyporządkować je do odpowiednich grup

asortymentowych,

3) uzasadnić wykonanie ćwiczenia.

Wyposażenie stanowiska pracy:

−

wyroby futrzarskie,

−

plansze ilustrujące wyroby futrzarskie,

−

przybory do pisania,

−

poradnik dla ucznia,

−

literatura z rozdziału 6.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

Ćwiczenie 4

Określ cechy jakościowe skór: króliczej, lisa i karakułowej za pomocą badań

organoleptycznych.

Sposób wykonania ćwiczenia

Aby wykonać ćwiczenie, powinieneś:

1)  rozpoznać i nazwać poszczególne rodzaje skór,
2)  przeprowadzić badania organoleptyczne każdej z otrzymanych skór,
3)  określić cechy okrywy włosowej i tkanki skórnej każdej skóry,
4)  zapisać wyniki badań,
5)  zaprezentować wykonane ćwiczenie.

Wyposażenie stanowiska pracy:

−

kolekcja skór futerkowych,

−

przybory do pisania,

−

poradnik dla ucznia,

−

literatura z rozdziału 6.

Ćwiczenie 5

Posortuj skóry królicze według ich cech. Zwróć uwagę na charakter okrywy włosowej

i tkanki skórnej.

Sposób wykonania ćwiczenia

Aby wykonać ćwiczenie, powinieneś:

1) odszukać w materiale dydaktycznym zasady sortowania skór futerkowych,
2) określić cechy okrywy włosowej i tkanki skórnej otrzymanych do sortowania skór

króliczych, stosując badania organoleptyczne,

3) pogrupować skóry według ich wspólnych cech,
4) zaprezentować wykonane ćwiczenia.

Wyposażenie stanowiska pracy:

−

skóry królicze,

−

stół do sortowania skór,

−

poradnik dla ucznia,

−

literatura z rozdziału 6.

Ćwiczenie 6

Dokonaj oceny skóry futerkowej i zalicz ją do odpowiedniego gatunku i wielkości

posługując się obowiązującymi normami.

Sposób wykonania ćwiczenia

Aby wykonać ćwiczenie, powinieneś:

1)  określić rodzaj i nazwać otrzymaną skórę,
2)  wybrać z podanych norm wymagania dotyczące klasyfikacji otrzymanej skóry,
3)  przeprowadzić analizę norm,
4)  dokonać oceny otrzymanej skóry futerkowej w oparciu o normy,
5)  zaprezentować wykonanie ćwiczenia.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

Wyposażenie stanowiska pracy:

−

normy przedmiotowe,

−

zestaw skór futerkowych,

−

taśma centymetrowa,

−

przybory do pisania,

−

poradnik dla ucznia,

−

literatura z rozdziału 6.

Ćwiczenie 7

Posortuj skóry owcze welurowe według podobnych cech tkanki skórnej (rzemienia)

i okrywy włosowej (runa).

Sposób wykonania ćwiczenia

Aby wykonać ćwiczenie, powinieneś:

1)  odszukać w materiałach dydaktycznych zasady doboru skór welurowych,
2)  przejrzeć i posortować skóry,
3)  zaprezentować wykonanie ćwiczenia,
4)  dokonać samooceny wykonanej pracy.

Wyposażenie stanowiska pracy:

−

skóry owcze welurowe,

−

stół do dobierania,

−

poradnik dla ucznia,

−

literatura z rozdziału 6.

4.1.4. Sprawdzian postępów

Czy potrafisz:

Tak

Nie

1) rozróżnić grupy rodzajowe wyrobów futrzarskich?



2) rozróżnić grupy asortymentowe wyrobów futrzarskich?



3) określić wyrób futrzarski, stosując nazwę asortymentu i rodzaj skór?



4) wymienić elementy wyposażenia stanowiska dobieracza?



5) przygotować stanowisko do dobierania skór futerkowych?



6) przeprowadzić badania organoleptyczne skór futerkowych?



7) określić cechy jakościowe skór futerkowych?



8) posłużyć się normami stosowanymi w kuśnierstwie?



9) posortować skóry futerkowe według przeznaczenia?



„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

4.2. Zasady dobierania skór futerkowych na wyroby futrzarskie

4.2.1. Materiał nauczania

Przestawienie zwierciadlane i przeciwsobne

Rozróżnia się dwa rodzaje przestawienia:

−

przestawienie zwierciadlane zwane szpałtowaniem lub kalibrowaniem (rys. 2b),

−

przestawianie przeciwsobne (rys. 2c).

Rys. 2. Przestawienie skór: a) przepołowienie skór, b, c) przestawienie zwierciadlane, d) przestawienie

przeciwsobne połówek, e) przestawienie przeciwsobne połówek w układ całych skór [2, s. 203]

Przestawianiem zwierciadlanym nazywa się ułożenie połowionych wzdłuż pręgi

grzbietowej  skór  (rys.  2a)  lub  pasm  skóry  i  połączenie  ich  z  innymi  połówkami  skór
grzbietami  w  całość,  symetrycznie  po  obu  stronach  linii  środkowej  (rys.  2b,c).
Przestawianiem  przeciwsobnym  natomiast  nazywa  się  poziome  ułożenie  połówek,
uzyskanych  po  przepołowieniu  skóry  wzdłuż  osi  pręgi  grzbietowej,  zbieżne  do  siebie
częściami  zadnimi  lub  rozbieżne.  Jeśli  futro  ma  być  konfekcjonowane  w  tzw.  połówki,  to
boczne krawędzie skór będą zestawione z osią grzbietu (rys. 2d). Jeśli natomiast futro ma być
konfekcjonowane  mimo  poziomego  przeciwsobnego  układu  z  tzw.  całych  skór,  to  boki
sąsiadujących z sobą skór będą się stykały z bokami (rys. 2e).

Przestawianie, dzięki tzw. cieniowaniu, umożliwia wykorzystanie skór o zróżnicowanych

długościach włosów i znacznych różnicach koloru. Gwarantuje także uzyskanie (np. z tyłu
futra) identyczności włosów w miejscu zbiegających się części zadnich połówek, ponieważ
pochodzi on z tych samych skór.
Przestawianie zwierciadlane

W przypadku wielu wyrobów konfekcyjnych, które w swej konstrukcji i kolorystycznym

układzie  skór  mają  symetryczną  jedną  lub  kilka  wyraźnych  pręg,  smug  czy  linii  (jak  np.
pasma  środkowe  pleców  lub  wierzchnich  rękawów),  szczegóły  te  są  jeszcze  bardziej  przez
kuśnierzy eksponowane. Ta zwierciadlana symetryczność, dotycząca także pozostałych cech,
jak  długość  i  gęstość  włosów,  barwa  i  rysunek  kolorystyczny  w  topografii  skór,  powinna
obejmować  całą  powierzchnię  futra.  Osiągnięcie  tego  celu  zależy  ściśle  od  odpowiedniego
dobrania skór.

Właściwie przy dobieraniu należy unikać metody przestawiania, ponieważ – o ile jest

duża liczba skór

−

wymaga ona dłuższego czasu pracy. W praktyce korzysta się z niej

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

podczas dobierania przebranej już końcowej liczby skór. Metodę tę można też stosować nie
do wszystkich skór w futrze, a tylko do nielicznych, które tego wymagają.

Przestawianie wykonuje się następująco: w określonej kolejności składa się (mizdrą do

siebie)  dobierane  skóry  w  grzbiecie,  starając  się  o  stonowanie  różnic  kolorystycznych
i innych.  Z  połączonych  w  ten  sposób  dwóch  nieco  odmiennych  skór  powstają  teraz  dwie
skóry  wyglądające  tak  samo.  Rozkrój  tych  skór  i  przemieszczenie  połówek  podano  we
wstępie rozdziału.
Przestawianie przeciwsobne

Służy ono do tego samego celu co metoda poprzednia, ale może być również stosowane

w celu uzyskania odrębnych i ciekawych efektów, podyktowanych nieraz modą.
Od przestawiania zwierciadlanego różni się układem połówek skór. Na ogół jednak celem
jego jest wykorzystanie i poprawne połączenie wielu skór zróżnicowanych w barwie, rysunku
oraz długości i sprężystości okrywy włosowej.

Metodę tę można stosować w dwóch wariantach. Przy pierwszym z nich technika

wykonania polega na tym, że składa się poszczególne skóry wzdłuż pręgi grzbietowej mizdrą
do  siebie  i  układa,  dobierając  tak,  aby  stonować  je  kolorystycznie,  jakościowo  i  według
wielkości.  Dobieranie  to  jest  dwustronne,  ponieważ  w  wyniku  rozcięcia  i  podziału  skór
połówki  znajdujące  się  dotychczas  pod  spodem  układa  się  po  podziale  na  przeciwsobnych
(przeciwległych)  połowach  futra  w  sposób  symetryczny.  Połówki  te,  jeśli  nie  mają  dużych
uszkodzeń,  powinny  harmonizować  ze  sobą  w  identyczny  sposób  jak  przeciwległa  strona
futra.  W  następstwie  tego  np.  zszywane  są  boki  z grzbietami  i to  niezależnie  od  poziomego
czy pionowego układu skór.

Wariant drugi polega na tym, że zewnętrznie futro nosi cechy kroju ze skór całych,

chociaż  wszystkie  skóry  są  dzielone  na  połówki.  Stosuje  się  go  przeważnie  do  futer
o układzie  pionowym,  ale  może  również  być  stosowany  w  futrach  także  o  układzie
poziomym.  Pierwsze  połówki  powstałe  z  rozcięcia  skóry  układa  się  na  przeciwległych,
dalekich  od  siebie  krańcach.  Teraz  do  grzbietu  połówki  dobiera  się  grzbiet  innej,  złożonej
mizdrą do siebie skóry. Po dobraniu takiej skóry rozcina się ją tak jak poprzednią, lecz łączy
ponownie  ze  sobą  bokami.  Następnie  skóry  należy  dobierać  i  kroić  tak,  jak  skórę  drugą,
a więc grzbiet do grzbietu, natomiast łączenia boków własnych dokonywać po przestawieniu
z  sobą  połówek  tej  samej  skóry.  Ponieważ  łatwiej  jest  dobrać  skóry  grzbietami  niż  bokami,
postępowanie  takie  jest  uzasadnione,  niezależnie  od  zwiększenia  się  czasu  potrzebnego  na
krojenie,  zszywanie.  Częściowo  jest  on  zresztą  zrekompensowany  krótszym  czasem
potrzebnym na dobranie skór i częściowym lub całkowitym wyeliminowaniem poprawek
Dobieranie skór futerkowych na wyroby futrzarskie

Kuśnierz musi umieć rozpoznać cechy jakościowe skór przeprowadzając badania

organoleptyczne, tj. za pomocą wzroku, rąk (dotyku, pocierania, rozciągania, zgniatania)
i powonienia oraz przy ewentualnym użyciu taśmy centymetrowej. Czynności te (nie zawsze
wszystkie wyżej wymienione) kuśnierz wykonuje przed rozpoczęciem każdej pracy. Jest to
zapoznanie się z surowcem przeznaczonym do obróbki.

Rozpoznawania cech jakościowych najlepiej uczyć się na skórach króliczych podczas

sortowania.

Przed dobieraniem skór zaleca się lekko nawilżyć skóry i rozprostować je przez ręczne

wyciąganie  na  stole.  Skóry  należy  dobierać  przy  dobrym  świetle,  najlepiej  dziennym,  na
nachylonym  do  światła  stole  o  płycie  wyłożonej  szarym  filcem.  Kontury  formy  wyrobu
futrzarskiego powinny być dokładnie wyrysowane. Skóry przeznaczone na błamy dobiera się
wyłącznie  włosami  do  dołu.  Jest  to  niezwykle  ważne  wskazanie,  bowiem  inny  układ
powoduje podnoszenie lub skręcanie się noszonego pod pelisą (przez użytkownika) ubrania.

Podstawowym układem skór w błamach jest układ szeregowo

−

rzędowy, przy czym skóry

ułożone wszerz błamu nazywa się szeregiem, natomiast ułożone pionowo wzdłuż błamu

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

rzędem. Rozmieszczenie skór w błamowym układzie szeregowo-rzędowym

jest następujące:

dolny  szereg  skór  układa  się  ze  skór  najdłuższych  i  z  najdłuższymi  włosami.  Drugi  szereg,
znajdujący  się  nad  dolnym,  powinien  być  ułożony  ze  skór  nieco  krótszych.  W  częściach
zadnich tych  skór  okrywa  włosowa  powinna  mieć  zbliżoną  gęstość oraz  długość  włosów  do
części  karkowych  skór  ułożonych  w  dolnym  szeregu  (skóry  wyższego szeregu  mają  krótsze

włosy niż skóry szeregu znajdujące się niżej).

Trzeci od dołu szereg powinien być ułożony ze skór nieco krótszych od skór w drugim

szeregu, mają one również krótsze włosy niż skóry szeregu drugiego

−

środkowego (rys. 2).

Rys. 3. Błam z królików – rozmieszczenie skór według ich cech powierzchni użytkowej, długości włosa

i jakości (Z – zad, K - kark) [3, s. 134]

Tak więc, wykorzystując niejednolitą długość włosów w skórach, zmieniającą się na

przestrzeni od karku do zadu, przy stosowaniu takiego układu można osiągnąć optyczne
wrażenie wyrównanej powierzchni okrywy włosowej. W dobieranych skórach należy

przy

tym jeszcze uzyskać podobieństwo pod względem gęstości i sprężystości okrywy włosowej,
a także harmonijne wycieniowanie skór według kolorów, odcieni i refleksów świetlnych.

Skóry ciemniejsze (uważane za ładniejsze) układa się w rzędach znajdujących się przy

krawędziach błamu. Od tych pierwszych rzędów w stronę osi błamu powinny następować
stopniowo rzędy jaśniejsze. Rozmieszczenie kolorów może być również nieco

inne, np.

szereg skór  w  samej  górze  i  w  pionowych rzędach wzdłuż  krawędzi  przednich  (w  przodach
błamu)  ze  skór  ciemnych,  a  następnie  stopniowo,  od  góry  i  od  przodów  do  osi  −
z jaśniejszych.
Jeśli  dobrane  skóry  na  błam  nie  będą  od  razu  krojone,  można  je  złożyć  i  związać.  Aby  nie
pomylić ich położenia, można przed złożeniem oznaczyć je kredką lub ołówkiem, przyjmując
oznaczenia  jak  na  rys.  3.  Brzegi  błamu  oznaczyć  na  krawędzi  skóry  poziomymi  kreskami,
szeregi  –  cyframi  rzymskimi,  a  kolejność  skór  i  rzędów  cyframi  arabskimi.  Skóry
przeznaczone  do  przepołowienia  wzdłuż  lub  poprzecznie  (w  przypadku  np.  układu
dachówkowego),  znaczy  się  długą  kreską  pionową  lub  poziomą  oraz  stosuje  się  oznaczenie
cyfrowe na każdej z oddzielonych kreską połówek. Następnie skóry składa się. W szeregach
naprzemiennie: włos do włosa, mizdra do mizdry, a złożone szeregi nakłada kolejno na siebie
i wiąże sznurkiem w komplet.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

Rys. 4. Sposób oznaczenia skór

−

błam ze skór piżmaków całych, w układzie dachówkowym [1. s. 16]

Skóry przeznaczone na futra można dobierać w taki sam sposób jak na błamy

z uzupełnieniem  dobierania  skór  na  rękawy  i  kołnierz.  Dotyczy  to  wszystkich  pionowych
układów  skór.  Różnica  polega  przede  wszystkim  na  tym,  że  na  futra  przeznacza  się  skóry
lepszej  jakości,  a  dobieranie  wymaga  większej  staranności.  Dobierane  skóry  na  rękawy
powinny  być  podobne  do  skór  dobranych  na  korpus.  Górna  część  rękawów  powinna  łączyć
w sobie  cechy  przodów  futra  i  tyłu.  Kołnierz  futra  może  być  dobrany  ze  skór  jakościowo
dobrych  i  kolorystycznie  dobranych  do  całości  lub  z  innego  rodzaju  skóry  futerkowej,  np.
z lisa. Skóra taka powinna być również kolorystycznie i jakościowo dobrana do całości.

Futra dobiera się w układach:

−

pionowym (całe i połówki),

−

poziomym,

−

skośnym,

−

mieszanym (kombinowanym).

Dobierając skóry na futra w układach połówkowych, składa się je na pół mizdrą do siebie

wzdłuż osi skóry, rozmieszczając na połowie odrysowanego korpusu futra i na jednym
rękawie. Druga strona korpusu i rękaw znajduje się pod spodem. Dobrane skóry na futro
przed złożeniem i oznaczeniem należy jeszcze sprawdzić na pionowo ustawionej płycie stołu
wahadłowego.

Podczas dobierania skór na futra niezależnie od układu trzeba dążyć do ekonomicznego

ich rozmieszczenia, uzyskania estetycznego wyglądu pod względem doboru kolorystycznego
skór, a także wyrównanej jakości i charakteru okrywy włosowej.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

Rys. 9. Formy kołnierzy (I –IV), V forma kapuzy (kaptura) [2, s. 233]

Dobieranie skór na galanterię futrzaną

Nie mniejsze znaczenie niż futra mają czapki i inne nakrycia głowy. Są one futrzanym

uzupełnieniem okryć. Wyroby te powinny być modne, ładne i tanie, a przy tym wykonane
bardzo ekonomicznie.

Na czapki i wszelkiego rodzaju nakrycia głowy przeznacza się skóry – podobnie jak na

kołnierze – o ładnej, oryginalnej i często odmiennej od ogółu skór okrywie włosowej.
Praktyka ta wynika z tego, że skór, o których wspomniano, jest zwykle niedużo i na inne
rodzaje konfekcji trudno jest zebrać ich odpowiednią ilość.

Niezależnie jednak od rodzaju i jakości okrywy włosowej skóry, na czapki wymaga się

skór lekkich, z cienką, elastyczną dermą.

Zazwyczaj w czapkach, podobnie jak i w kołnierzach, dąży się do utrzymania

symetryczności. Zasada ta jednak nie jest tak przestrzegana jak w kołnierzach i częściej
zdarzają się odstępstwa od tego warunku, zwłaszcza gdy chcemy, aby kierunek włosów
w czapce biegł wokoło.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

Dobieranie skór na wyroby welurowe

Na wyroby welurowe, podobne jak w innych rodzajach konfekcji futrzanej, istnieje

potrzeba dobierania skór. O ile jednak w futrach z okrywą włosową na wierzch, chodzi
o kolorystyczne i jakościowe zestawienie kompletu skór, to dobierając skóry welurowe,
w pierwszej kolejności należy dobrać skóry o podobnych cechach rzemienia, takich jak:

−

kolor mizdry, grubość i elastyczność dermy oraz wykończenie mizdry na welur (szlif),

−

wielkość skór, która ma zapewnić wykrojenie poszczególnych elementów kożucha bez

stosowania reperacji (lub przy jej stosowaniu ale w małym zakresie), a więc skóry bez
golizn lub głęboko wrzynających się pachwin,

−

podobieństwo runa pod względem gęstości włosów ościstych i puchowych, sprężystości,

szorstkości, lub jedwabistości, jego ułożenia oraz w miarę możliwości także i koloru, czy
nawet naturalnej łaciatości.

Rys. 10. Szablony poszczególnych elementów płaszcza damskiego welurowego lub weluropodobnego –

a, b, c, d, e, f ,g – elementy tyłu płaszcza; h, i, j, k, l, ł, m

−

elementy przodu płaszcza [2, s. 319]

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

Rys.11. Szablony poszczególnych elementów płaszcza damskiego welurowego lub weluropodobnego –

n, o – rękaw; r , p – kołnierze; u, s -kieszeń; t - pasek [2, s. 318]

4.2.2. Pytania sprawdzające

Odpowiadając na pytania, sprawdzisz, czy jesteś przygotowany do wykonania ćwiczeń.

1.  Co nazywamy przestawieniem zwierciadlanym skór futerkowych?
2.  W jakim celu stosuje się przestawienie zwierciadlane?
3.  Co nazywamy przestawieniem przeciwsobnym skór futerkowych?
4.  W jakim celu stosuje się przestawienie przeciwsobne?
5.  Jak należy dobierać skóry na błamy i futra stosując tę metodę?
6.  Jakie zasady stosuje się przy dobieraniu skór na błamy?
7.  Jakie zasady stosuje się przy dobieraniu skór na futra?
8.  Jakie zasady stosuje się przy dobieraniu skór na czapki i kołnierze?
9.  Jakie  kryteria  brane  są  pod  uwagę  przy  sortowaniu  skór  na  poszczególne  elementy

wyrobów futrzanych?

10. Jakie cechy skór welurowych brane są pod uwagę przy dobieraniu na wyroby futrzarskie

okrywą włosową do spodu?

4.2.3. Ćwiczenia

Ćwiczenie 1

Dobierz skóry królicze na błam o wymiarach 150 x 115 x 130 cm według układu skór

przedstawionego na rysunku.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

Rysunek do ćwiczenia 1 [3, s. 134]

Sposób wykonania ćwiczenia

Aby wykonać ćwiczenie, powinieneś:

1)  odszukać w materiałach dydaktycznych zasady doboru skór króliczych na błamy,
2)  nazwać układ skór,
3)  przejrzeć skóry,
4)  przygotować skóry do dobierania,
5)  odrysować szablon błamu na stole do dobierania,
6)  dobrać skóry na błam,
7)  oznaczyć skóry w komplecie,
8)  zaprezentować wykonanie ćwiczenia,
9)  dokonać samooceny wykonanej pracy.

Wyposażenie stanowiska pracy:

−

skóry królicze,

−

stół do dobierania,

−

szablony wyrobu,

−

kreda,

−

przybory do nawilżania skór: szczotka i miska na wodę,

−

szpilki,

−

przybory do pisania,

−

poradnik dla ucznia,

−

literatura z rozdziału 6.

Ćwiczenie 2

Dobierz skóry królicze na futerko dziecięce według układu skór przedstawionego na

rysunku.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

Rysunek do ćwiczenia 2 [3, s. 199]

Sposób wykonania ćwiczenia

Aby wykonać ćwiczenie, powinieneś:

1)  odszukać w materiałach dydaktycznych zasady doboru skór futerkowych króliczych,
2)  przejrzeć i posortować skóry,
3)  przygotować skóry do dobierania,
4)  odrysować szablony na stole do dobierania,
5)  dobrać skóry na poszczególne elementy futerka,
6)  oznaczyć skóry w komplecie,
7)  zaprezentować wykonanie ćwiczenia,
8)  dokonać samooceny wykonanej pracy.

Wyposażenie stanowiska pracy:

−

skóry królicze,

−

stół do dobierania,

−

szablony wyrobu,

−

kreda,

−

przybory do nawilżania skór: szczotka, miska na wodę,

−

szpilki,

−

przybory do pisania,

−

poradnik dla ucznia,

−

literatura z rozdziału 6.

Ćwiczenie 3

Dobierz skóry królicze na futerko dziecięce według układu skór przedstawionego na

rysunku. Określ ilość skór potrzebnych na poszczególne elementy.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

Rysunek do ćwiczenia 3 [3, s. 199]

Sposób wykonania ćwiczenia

Aby wykonać ćwiczenie, powinieneś:

1)  odszukać w materiałach dydaktycznych zasady doboru skór futerkowych,
2)  przejrzeć i posortować skóry,
3)  przygotować skóry do dobierania,
4)  odrysować szablony na stole do dobierania,
5)  dobrać skóry na poszczególne elementy futerka,
6)  oznaczyć skóry w komplecie,
7)  zliczyć skóry na poszczególne elementy,
8)  zaprezentować wykonanie ćwiczenia,
9)  dokonać samooceny wykonanej pracy.

Wyposażenie stanowiska pracy:

−

skóry królicze,

−

stół do dobierania,

−

szablony wyrobu,

−

kreda,

−

przybory do nawilżania skór: szczotka, miska na wodę,

−

szpilki,

−

przybory do pisania,

−

poradnik dla ucznia,

−

literatura z rozdziału 6.

Ćwiczenie 4

Dobierz skóry nutrii na czapkę myśliwską przedstawioną na rysunku modelowym

i rysunku konstrukcyjnym.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

Rysunek do ćwiczenia 4 [3, s. 196]

Sposób wykonania ćwiczenia

Aby wykonać ćwiczenie, powinieneś:

1)  odszukać w materiałach dydaktycznych zasady dobierania skór na czapki,
2)  wykonać szablony czapki w skali 1:1 zgodnie z wymiarami podanymi na rysunku,
3)  wyznaczyć kierunek włosa na szablonach czapki,
4)  dobrać skóry nutrii,
5)  zaplanować  układ  szablonów  na  skórach  mając  na  uwadze  ułożenie  form

zgodnie z zaznaczonym kierunkiem włosa i ekonomiczne zużycie surowca,

6) zaprezentować wykonanie ćwiczenia.

Wyposażenie stanowiska pracy:

−

skóry nutrii,

−

stół do dobierania,

−

karton A1,

−

przybory do rysowania,

−

poradnik dla ucznia,

−

literatura z rozdziału 6.

Ćwiczenie 5

Dobierz skóry owcze welurowe na kamizelkę męską według podobnych cech tkanki

skórnej (rzemienia) i okrywy włosowej (runa).

Sposób wykonania ćwiczenia

Aby wykonać ćwiczenie, powinieneś:

1)  odszukać w materiałach dydaktycznych zasady doboru skór welurowych,
2)  dobrać skóry według szablonu kamizelki
3)  oznaczyć skóry,

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

4) zaprezentować wykonanie ćwiczenia,
5) dokonać samooceny wykonanej pracy.

Wyposażenie stanowiska pracy:

−

skóry owcze welurowe,

−

szablon kamizelki damskiej,

−

stół do dobierania,

−

kreda,

−

poradnik dla ucznia,

−

literatura z rozdziału 6.

Ćwiczenie 6

Dobierz skóry królicze na typowy błam.

Tekst przewodni do ćwiczenia:

I Informacje
Pytania prowadzące:
1. Jakie badania przeprowadza się przy ocenie przydatności skór futerkowych na określone

wyroby?

2.  Jakie skóry przeznaczamy na błamy?
3.  Jakie wymiary mają typowe błamy?
4.  Jaką funkcję pełnią błamy w odzieży?
5.  Jakie układy skór są stosowane w błamach i czym jest to podyktowane?
6.  Na czym polega układ skór szeregowo

−

rzędowy?

7. Na czym polega układ skór dachówkowy?
8. Jak dobierać skóry, aby okrywa włosowa w błamie pomimo niejednolitej długości

włosów w skórach, sprawiała wrażenie wyrównanej?

9. Jak dobierać skóry, aby okrywa włosowa była stonowana kolorystycznie?
10. Gdzie w błamie umieszcza się skóry najładniejsze i dlaczego?

II Planowanie
Uczeń powinien określić:
1)  rodzaje badań przy ocenie przydatności skór futerkowych,
2)  układy skór stosowane w błamach,
3)  wymiary błamów,
4)  odpowiedni układ skór,
5)  ilość szeregów i rzędów skór w błamie,
6)  sposób rozmieszczenia skór w błamie,
7)  liczbę potrzebnych skór,
8)  sposób wykonania ćwiczenia,
9)  podział pracy w grupie.

III Ustalenia
1.  Uczniowie omawiają z nauczycielem wszystkie punkty etapu planowania.
2.  Uczniowie odnoszą się do uwag i propozycji nauczyciela.

IV Wykonanie

−

uczniowie dobierają skóry zgodnie z ustaleniami,

−

uczniowie oznaczają dobrane skóry.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

V Sprawdzenie

−

uczniowie sprawdzają w grupach poprawność dobierania skór w błamy,

−

uczniowie sprawdzają poprawność oznaczeń skór,

−

po uzyskaniu aprobaty nauczyciela, składają skóry i wiążą w komplet.

VI Analiza końcowa

−

uczniowie wraz z nauczycielem wskazują, które etapy w wykonywaniu zadania sprawiły
im trudności,

−

nauczyciel podsumowuje całe zadanie, wskazuje jakie umiejętności były ćwiczone, jakie
wystąpiły nieprawidłowości i jak ich unikać na przyszłość.

Wyposażenie stanowiska pracy:

−

skóry królicze,

−

szablon błamu,

−

stół do dobierania,

−

kreda, ołówek,

−

poradnik dla ucznia,

−

literatura z rozdziału 6.

4.2.4. Sprawdzian postępów

Czy potrafisz:

Tak

Nie

1) dobrać skóry futerkowe na błam?



2) dobrać skóry futerkowe na futro?



3) dobrać skóry futerkowe na czapkę?



4) dobrać skóry futerkowe na kołnierz?



5) zastosować przestawienie zwierciadlane i przeciwsobne przy doborze

skór na wyroby futrzarskie?



6) dobrać skóry welurowe na wyroby futrzarskie?



„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

5. SPRAWDZIAN OSIĄGNIĘĆ

INSTRUKCJA DLA UCZNIA

1.  Przeczytaj uważnie instrukcję.
2.  Podpisz imieniem i nazwiskiem kartę odpowiedzi.
3.  Zapoznaj się z zestawem zadań testowych.
4.  Test  zawiera  25  zadań.  Do  każdego  zadania  dołączone  są  4  możliwości  odpowiedzi.

Tylko jedna jest prawidłowa.

5. Udzielaj odpowiedzi na załączonej karcie odpowiedzi, stawiając w odpowiedniej rubryce

znak X. W przypadku pomyłki należy błędną odpowiedź zaznaczyć kółkiem, a następnie
ponownie zakreślić odpowiedź prawidłową.

6. Pracuj samodzielnie, bo tylko wtedy będziesz miał satysfakcję z wykonanego zadania.
7. Jeśli udzielenie odpowiedzi będzie Ci sprawiało trudność, wtedy odłóż jego rozwiązanie

na później i wróć do niego, gdy zostanie Ci wolny czas.

8. Na rozwiązanie testu masz 45 minut.

Powodzenia!

Materiały dla ucznia:

−

instrukcja,

−

zestaw zadań testowych,

−

karta odpowiedzi.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

ZESTAW ZADAŃ TESTOWYCH

1. Badania organoleptyczne to badania

a)  za pomocą zmysłów.
b)  fizyczne.
c)  chemiczne.
d)  laboratoryjne.

2. Celem badań organoleptycznych jest

a)  ocena cech zewnętrznych skóry.
b)  pobranie próbek do badania.
c)  poznanie zawartości garbnika w skórze.
d)  oznaczenie grubości skóry.

3. Jedną z grup asortymentowych wyrobów kuśnierskich jest grupa

a)  narzędzi.
b)  futer i kurtek.
c)  przyborów kuśnierskich.
d)  maszyn kuśnierskich.

4. Sortowanie skór futerkowych to

a)  dobieranie skór o zbliżonych cechach.
b)  uszlachetnianie skór.
c)  dzielenie skór.
d)  dobieranie skór według szablonu.

5. Skóry futerkowe na wyroby dobiera się według

a)  podobnych cech jakościowych.
b)  rodzaju garbowania.
c)  długości włosów puchowych.
d)  topografii skóry.

6. Podstawowym wyposażeniem stanowiska dobieracza jest

a)  maszyna kuśnierska.
b)  perforowany stół.
c)  blat kuśnierski.
d)  stół z uchylnym blatem.

7. Prawidłowy układ skór w błamach to układ

a)  pionowy z włosem skierowanym do góry.
b)  poziomy z włosem skierowanym do środka błamu.
c)  pionowy z włosem skierowanym do dołu.
d)  skośny z włosem skierowanym do środka błamu.

8. Miękkość włosa w skórach futerkowych bada się za pomocą

a)  wzroku.
b)  dotyku.
c)  słuchu.
d)  smaku.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

9. Najładniejsze skóry w błamie powinny znajdować się

a)  w środkowej części błamu.
b)  na bokach.
c)  na przodach.
d)  u dołu błamu.

10. W układzie skór szeregowo-rzędowym szeregiem nazywamy skóry ułożone

a)  wszerz błamu.
b)  wzdłuż błamu.
c)  pionowo wzdłuż.
d)  poziomo zbieżnie.

11. W układzie szeregowo

−

rzędowym rzędem nazywamy skóry ułożone

a)  wszerz błamu.
b)  wzdłuż błamu.
c)  poziomo zbieżnie.
d)  ukośnie.

12. Przygotowanie skór do dobierania polega na

a)  reperacji.
b)  lekkim zwilżeniu i rozprostowaniu.
c)  wyprasowaniu.
d)  nabijaniu na deskę

13. Stół do dobierania skór pokryty jest

a)  płytą laminowaną.
b)  filcem.
c)  płytą perforowaną.
d)  blachą nierdzewną.

14. Najlepszym oświetleniem stanowiska dobieracza jest światło

a)  naturalne.
b)  sztuczne.
c)  jarzeniowe.
d)  neonowe.

15. Przy dobieraniu skór na futro dolny szereg powinien być ułożony ze skór

a)  najkrótszych z rzadkim włosem.
b)  najdłuższych z rzadkim włosem.
c)  najkrótszych z gęstym włosem.
d)  najdłuższych z gęstym włosem.

16. Przy dobieraniu skór na futro drugi szereg znajdujący się nad dolnym, powinien być

ułożony ze skór
a)  dłuższych z włosem dłuższym niż w dolnym szeregu.
b)  dłuższych z włosem krótszym niż w dolnym szereg.
c)  krótszych z włosem dłuższym niż w dolnym szeregu.
d)  krótszych z włosem krótszym niż w dolnym szeregu.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

17. Dobierając skóry na futro z kilku szeregów, skóry wyższego szeregu mają

a)  krótsze i nieco rzadsze włosy.
b)  dłuższe i gęściejsze włosy.
c)  dłuższe i rzadsze włosy.
d)  taką samą długość i gęstość włosa.

18. Skóry na futra dobiera się w układach

a)  tylko pionowych.
b)  tylko poziomych.
c)  pionowych i poziomych.
d)  pionowych, poziomych i skośnych.

19. Do grupy rodzajowej skór ze zwierząt łownych i hodowlanych należą skóry

a)  piżmaków, kun, lisów, norek.
b)  piżmaków, owiec, kotów, królików.
c)  piżmaków, nutrii, owiec, kóz.
d)  piżmaków, owiec, kotów, psów.

20. Do grupy rodzajowej skór ze zwierząt domowych należą skóry

a)  owiec, kóz, kotów, psów.
b)  fok, cielaków, wiewiórek, soboli.
c)  piżmaków, źrebaków, lisów, fok.
d)  kun, bobrów, źrebaków, karakułów.

21. Na czapki przeznacza się skóry futerkowe

a)  o ładnej okrywie włosowej i z cienką tkanką skórną.
b)  o długich włosach ościstych i z grubą tkanką skórną.
c)  wszystkich grup rodzajowych.
d)  wykończone na welur.

22. Futro to wyrób kuśnierski wykonany ze skór

a)  futerkowych, włosem do spodu.
b)  welurowych, włosem do spodu.
c)  futerkowych, włosem do wierzchu.
d)  sztucznych, włosem do spodu.

23. Płaszcz ocieplony błamem futrzanym to

a)  futro.
b)  kożuch.
c)  pelisa.
d)  kurtka.

24. Skóry fok jako surowiec kuśnierski zaliczane są do grupy rodzajowej skór ze zwierząt

a)  łownych i hodowlanych.
b)  domowych.
c)  morskich.
d)  ptaków.

25. Najbardziej ekonomicznym układem skór w błamach jest układ

a) szeregowo

−

rzędowy.

b)  skośny.
c)  dachówkowy.
d)  poziomy.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

KARTA ODPOWIEDZI

Imię i nazwisko ........................................................................................................................

Dobieranie skór do produkcji wyrobów futrzarskich

Zakreśl poprawną odpowiedź.

zadania

Odpowiedź

Punkty

Razem: