background image

16. KWASY KARBOKSYLOWE

 

 
 
799. 1973/L  
 

Wzrost długości łańcucha węglowego w cząsteczkach kwasów organicznych powoduje:  

 

A. obniżenie temperatury topnienia kwasów  

 

 

B. mniejszą reaktywność kwasów  

 

C. wzrost stopnia dysocjacji kwasów  

 

 

D. wzrost rozpuszczalności kwasów  

 
800. 1999/L  
 

Rozważ następujące związki chemiczne:  

 

 

I. etanol;  

 

 

II. etanowy kwas (octowy);  

 

 

III. etanodiowy kwas (szczawiowy);  

 

 

IV. fenol;  

 

 

V. metanowy kwas (mrówkowy);  

 

Charakter kwasowy wyżej wymienionych związków maleje zgodnie z uszeregowaniem:  

 

A. V, II, IV, I, III   

 

B. III, IV, V, I, II   

 

C. II, V, III, IV, I   

    D. III, V, II, IV, I 

 
801.  
 

Wartości stałych dysocjacji kwasów karboksylowych wynoszą odpowiednio:  

 

Nr 

Nazwa kwasu 

Stała dys. kwasu  

I 

kwas mrówkowy 

1.7 

 10

-4

  

II 

kwas octowy 

1.8 

 10

-5

  

III 

kwas masłowy 

1.5 

 10

-5

  

IV 

kwas benzoesowy 

6.5 

 10

-5

  

 
Moc powyższych kwasów rośnie w szeregu:  
 

A. III, II, IV, I   

 

B. I, IV, II, III   

C. III, I, II, IV   

D. IV, II, I, III    

E. IV, II, III, I  

 
802.  
 

pH  0.01  molowych  wodnych  roztworów  kwasów,  których  stałe  dysocjacji  podane  są  w  pytaniu  nr 

801, rośnie w szeregu:  
 

A. I, II, III, IV   

 

B. IV, III, II, I    

C. I, IV, II, III   

D. I,IV, III, II    

E. III, II, IV, I  

 
803. 2000/L  
 

Na  moc  kwasów  karboksylowych  wpływa  liczba  obecnych  w  cząsteczce  atomów  o  dużej 

elektroujemności oraz ich położenie względem grupy karboksylowej. Wpływ ten jest następujący: 
 

1. im większa liczba takich atomów, tym moc kwasu jest większa; 

 

2. im bardziej atomy te są oddalone od grupy karboksylowej, tym moc kwasu jest mniejsza; 

Na tej podstawie wybierz szereg, w którym kwasy ułożono według malejącej mocy. 

A. C

3

H

7

COOH, CH

3

CHClCH

2

COOH, C

2

H

5

CHClCOOH, C

2

H

5

C(Cl)

2

COOH.  

B. C

2

H

5

C(Cl)

2

COOH, C

2

H

5

CHClCOOH, CH

3

CHClCH

2

COOH, C

3

H

7

COOH.  

C. C

3

H

7

COOH, C

2

H

5

CHClCOOH, C

2

H

5

C(Cl)

2

COOH, CH

3

CHClCH

2

COOH.  

D. CH

3

CHClCH

2

COOH, C

2

H

5

CHClCOOH, C

2

H

5

C(Cl)

2

COOH, C

3

H

7

COOH. 

 
804. 1974/L  
 

Aby z acetylenu otrzymać kwas octowy, należy acetylen:  
A. utlenić w obecności katalizatorów  
B. poddać reakcji katalitycznego przyłączania wody i utlenić  
C. uwodornić do węglowodoru nasyconego, a następnie utlenić  
D. poddać reakcji przyłączania chlorowodoru, a następnie reakcji z silnymi zasadami  

background image

 

 

Chemia. Wybór testów... 

128 

805. 1995/L 
 

Moc  kwasów  karboksylowych  zależy  od  podstawników  w  ich  strukturze.  Podstawniki  bardziej 

elektroujemne  zwiększają  moc  kwasu,  przy  czym  istnieje  dość  prosta  zależność  między  ich 
elektroujemnością,  a  wzrostem  mocy  odpowiedniego  kwasu.  W  oparciu  o  powyższe  i  znaną 
elektroujemność pierwiastków wskaż właściwą odpowiedź: 
 

 

Kwas 

 

Mocniejszy 

Słabszy 

A. 

CH

2

ClCOOH 

CH

2

FCOOH 

B. 

CH

3

COOH 

CH

2

BrCOOH 

C. 

CH

2

FCOOH 

CH

2

ClCOOH 

D. 

CH

2

ICOOH 

CH

2

BrCOOH 

 
806. 1977/L  
 

Stwierdzono, że badany związek ma następujące właściwości:  

 

 – jest ciekły w temperaturze 25

o

C  

 

 – rozpuszcza się w wodzie  

 

 – reaguje z wodą bromową  

 

 – reaguje z jodowodorem dając substancję o masie cząsteczkowej większej o 128 od masy cząstecz- 

 

    kowej badanego związku  

 

 – reaguje egzotermicznie z wodnym roztworem wodorotlenku sodowego  

Która z wymienionych substancji jest badanym związkiem?  

A.  CH

3

CH = CHCHO 

B.  CH

3

 – CH = CH – COOCH

3

 

C.  CH

3

 – CH = CH – CH

2

 – OH  

D.  CH

3

 – CH = CH – COOH 

 
807. 1979/L  
 

Z  równania  całkowitego  spalania  0.5  mola  kwasu  palmitynowego  wynika,  że  w  reakcji  tej  bierze 

udział: 
 

A. 11.5 mola tlenu   

 

B. 12 moli tlenu  

 

C. 23 mole tlenu    

 

D. 24 mole tlenu  

 
808.  
 

Ile  gramów  15%  roztworu  NaOH  potrzeba  do  całkowitego  zobojętnienia  1  mola  kwasu 

cytrynowego?  
 

A. 120g 

 

 

B. 800g   

 

 

C. 102g 

  

 

 

D. 267g 

 

 

  E. 533g  

 
809. 1999/F 
 

Aby otrzymać kwas izomasłowy należy utlenić: 

 

A. 1–butanol 

 

B. 2–metylo–2–propanol 

 

C. 2–metylo–1–propanol 

 

D. 2–butanol 

 
810. 1999/L  
 

Kwas 2–hydroksypropanowy można otrzymać przez podstawienie atomu chloru grupą hydroksylową 

w związku: 
 

A. CH

3

CHClCOOH 

 

 

 

 

 

 

B. CH

3

CH

2

CHClCOOH 

 

C. CH

2

ClCH

2

COOH 

 

 

 

 

 

 

D. CH

3

CHClCH

2

COOH 

 
811. 1998/F  
 

Który z podanych hydroksykwasów posiada chiralny atom węgla? 

 

A. kwas salicylowy  

 

 

 

 

 

 

 

B. kwas jabłkowy 

 

C. kwas hydroksyoctowy 

 

 

 

 

 

 

D. kwas 3-hydroksypropanowy 

 
 
 

background image

Kwasy karboksylowe 

129 

812.   
 

Na  próbkę,  zawierającą  niewielką  ilość  alkoholu  etylowego,  podziałano  nadmiarem  stężonego, 

zakwaszonego roztworu dwuchromianu potasowego. W wyniku przebiegającej reakcji tworzy się:  
 

A. aldehyd octowy   

 

 

 

 

 

 

 

B. kwas octowy  

 

C. dwutlenek węgla i woda   

 

 

 

 

 

D. węgiel i woda  

 
813. 1980/L  
 

Stan skupienia jednokarboksylowych kwasów alifatycznych zależy głównie od:  

 

A. długości łańcucha węglowego    

 

 

 

B. liczby grup 

COOH  

 

C. tego, czy jest to kwas nasycony, czy nie    

 

D. czynników wymienionych pod A i C  

 
814. 1981/L  
 

Wartości  stałych  dysocjacji  dwóch  kwasów  organicznych  określone  w  tej  samej  temperaturze  są 

następujące:  
 

 

CH

3

 – CH

2

 – COOH    

 

 

K = 1.34 

 10

-5

  

 

 

C

6

H

4

OHCOOH  

 

 

 

 

K = 8.3 

 10

-5

  

Z danych wynika, że:  
 

A. a - obydwa związki są słabymi kwasami  

 

     b - kwas propionowy jest nieco mocniejszy od kwasu hydroksybenzoesowego  

 

B. a - obydwa związki są słabymi kwasami  

 

     b - kwas hydroksybenzoesowy jest nieco mocniejszy od kwasu propionowego  

 

C. a - kwas propionowy można zaliczyć do kwasów mocnych  

 

     b - kwas hydroksybenzoesowy zaliczamy do kwasów słabych  

 

D. a - kwas propionowy jest kwasem słabym  

            b - kwas hydroksybenzoesowy jest kwasem mocnym  
 
815. 2000/F 
 

Przygotowano  0,1  molowe  wodne  roztwory  kwasów:  metanowego,  etanowego,  etanodiowego, 

aminoetanowego. Uszereguj roztwory kwasów według rosnącego pH: 

A. kwas etanodiowy, kwas metanowy, kwas etanowy, kwas aminoetanowy.  
B. kwas aminoetanowy, kwas etanowy, kwas metanowy, kwas etanodiowy.  
C. kwas etanodiowy, kwas etanowy, kwas metanowy, kwas aminoetanowy.  
D. kwas metanowy, kwas etanodiowy, kwas etanowy, kwas aminoetanowy. 

 
816. 1982/L  
 

Mydła sodowe i potasowe należą do anionowych środków powierzchniowo-czynnych ponieważ:  

 

A. zawierają aniony nierozpuszczalne w wodzie  

 

B. ich grupa hydrofobowa zawarta jest w kationie  

 

C. ich grupa hydrofobowa zawarta jest w reszcie alkilowej  

 

D. grupa hydrofilowa i hydrofobowa zawarte są w anionie  

 
817. 1983/L  
 

Do mydeł nierozpuszczalnych w wodzie należy:  

 

A. palmitynian sodowy   

 

 

 

 

B. stearynian potasowy 

 

C. oleinian sodowy   

 

 

 

 

 

D. palmitynian wapniowy  

 
818. 
1992-94/MIS MaP 
 

Którym mydłem nie można się umyć? 

 

A. stearynianem potasu   

 

 

 

 

 

 

 

B. palmitynianem sodu 

 

C. palmitynianem wapnia   

 

 

 

 

 

 

D. oleinianem potasu 

 
 
 
 

background image

 

 

Chemia. Wybór testów... 

130 

819. 2000/L 
 

Jeżeli  4,32  g  kwasu  szczawiowego  (COOH)

2

  znajduje  się  w  1,2  dm

roztworu, to stężenie tego 

roztworu wynosi: 
 

A. 0,02 mol·dm



  

B. 0,04 mol·dm



 

 

C. 0,002 mol·dm



  

D. 0,004 mol·dm



 

 
820. 1987/L  
 

Który  z  niżej  wymienionych  związków  nie  ma  zastosowania  jako  środek  obniżający  napięcie 

powierzchniowe wody?  
 

A.  C

17

H

35

COOK 

 

B.   C

17

H

35

COO)

2

Mg 

 

C.   C

12

H

25

OSO

3

Na  

 

C12H25

D.

SO3Na

 

821.   
 

Przeprowadzono doświadczenia, które ilustruje poniższy rysunek. 

 

 

 

 
W której probówce zaobserwowano znikanie piany?  
 

A. I i II 

 

 

B. III i IV   

 

C. III, IV i V 

 

D. tylko w IV    

 

E. tylko w III  

 
822. 1983/L  
 

Który  wzór  przedstawia  związek  powstający  w  mięśniach  podczas  pracy  fizycznej  i  powodujący 

objawy zmęczenia?  
 

A. CH

3

CH(NH

2

)COOH  

 

 

 

 

 

 

 

B. C

6

H

4

(OH)COOH 

 

 

C. C

16

H

33

COOH    

 

 

 

 

 

 

 

 

D. CH

3

CH(OH)COOH  

 
823. 1983/L  
 

Analiza pewnego związku organicznego wykazuje, że na 2.1g węgla przypada 0.35g wodoru i 2.8g 

tlenu.  Gęstość  pary  tego  związku  względem  wodoru  wynosi  30.  Jaki  jest  wzór  cząsteczkowy  tego 
związku?  
 

A. CH

2

 

 

 

 

B. C

2

H

4

O

2

   

 

 

 

C. C

3

H

6

O

3

   

 

 

 

D. C

4

H

8

O

4

  

 
824. 1992-94/MIS MaP 
 

W wyniku hydrolizy produktu reakcji bromku benzylu z cyjankiem potasu otrzymano: 

 

A. kwas benzoesowy 

 

 

 

 

 

 

 

 

B. kwas p-bromobenzoesowy 

 

C. kwas fenylooctowy    

 

 

 

 

 

 

 

D. cyjanian benzylu 

 
825. 1992-94/MIS MaP 
 

Jodek metylomagnezowy po reakcji z dwutlenkiem węgla i zakwaszeniu daje: 

 

A. kwas masłowy   

 

B. kwas octowy  

 

 

C. kwas mrówkowy  

 

 

D. eten 

 

background image

Kwasy karboksylowe 

131 

826. 1986/L  
 

Jednym z genetycznie uwarunkowanych zaburzeń metabolicznych u człowieka jest fenyloketonuria.  

W  swej  klasycznej  postaci  choroba  ta  polega  na  niedoborze  w  komórkach  enzymu  utleniającego 
fenyloalaninę  do  tyrozyny,  a  jednym  z  objawów  jest  wysoka  zawartość  w  moczu  kwasu 
fenylopirogronowego. Budowę kwasu fenylopirogronowego przedstawia wzór:  

 

COOH

C

CH2

HO

H

CH2

COOH

C

H2N

H

OH

CH2

COOH

C

H2N

H

A.

B.

C.

D.

CH2

COOH

C

O

 

827. 1986/L  
 

Przeczytaj  poprzednie  zadanie,  przypomnij  sobie  strukturę  obydwu  wymienionych  związków  

i  uzupełnij  tekst  następującego  zdania:  „W  przeciwieństwie  do  fenyloalaniny  w  cząsteczkach  kwasu 
fenylopirogronowego nie ma ... ” 
 

A. atomów tlenu  

 

 

 

 

 

 

 

 

 

B. grup karboksylowych  

 

C. pierścieni aromatycznych  

 

 

 

 

 

 

D. asymetrycznych atomów węgla 

 
828. 1987/L  
 

Stała dysocjacji kwasu octowego jest rzędu 10

-5

, a kwasu chlorooctowego rzędu 10

-3

. Oznacza to, że:  

A. kwas  chlorooctowy  jest  kwasem  mocniejszym,  a  spowodowane  jest  to  efektem  indukcyjnym 

atomu chloru  

B. kwas  chlorooctowy  jest  kwasem  mocniejszym  niż  kwas  octowy,  gdyż  jego  masa  molowa  jest 

większa  

C. kwas  chlorooctowy  jest  słabszy  niż  kwas  octowy  z  uwagi  na  to,  że  grupa 

CH

2

Cl ma większą 

objętość  

D. kwas  octowy  jest  kwasem  mocniejszym,  a  obecność  chlorowca  zmniejsza  stopień  dysocjacji 

grupy karboksylowej  

 
829. 1987/L  
 

Zakładając,  że  przemiana:  etanol 

  etanal 

  kwas  octowy  przebiega  w  każdym  etapie  

z wydajnością 90%, to z 23g etanolu otrzymano gramów kwasu octowego:  
 

A. 12.1 

  

 

 

 

B. 15.0   

 

 

 

 

C. 24.3   

 

 

 

 

D. 30.0 

 
830. 1987/L  
 

Wiele  kwasów  organicznych  ulega  reakcji  dekarboksylacji,  którą  można  przedstawić  ogólnym 

równaniem:  

R – COOH 

 RH + CO

2

. Kwas acetylooctowy o wzorze: CH

3

 – CO – CH

2

 – COOH 

ulegając dekarboksylacji obok CO

2

 daje jako produkt:  

 

A. propanol  

 

 

 

B. propanon 

 

 

 

C. etanal i metan    

 

D. metan i etan  

 
831.  
 

Ile dm

3

 dwutlenku węgla (w przeliczeniu na warunki normalne) wydzieli się podczas dekarboksylacji 

61g kwasu benzoesowego?  
 

A. 2.8 dm

3

   

 

B. 5.6 dm

3

   

 

C. 11.2 dm

3

  

 

 

D. 22.4 dm

3

  

 

  E. 44.8 dm

3

  

 
832. 1988/L  
 

W  roztworze  dwuprotonowego  kwasu  szczawiowego  znajdują  się  obok  niezdysocjowanych 

cząsteczek kwasu H

2

C

2

O

4

 jony H

+

, HC

2

O

4

 i C

2

O

4

2-

, których stężenia obrazuje ciąg nierówności:  

 

A. [C

2

O

4

2-

] > [H

+

] > [HC

2

O

4

]   

 

 

 

 

B. [H

+

] > [HC

2

O

4

] > [C

2

O

4

2-

 

C. [C

2

O

4

2-

] > [HC

2

O

4

] > [H

+

]   

 

 

 

 

D. [HC

2

O

4

] > [C

2

O

4

2-

] > [H

+

background image

 

 

Chemia. Wybór testów... 

132 

833. 1988/L  
 

W wyniku utleniania etanalu do kwasu wydzieliło się 1.08g metalicznego srebra. Otrzymany kwas 

uzupełniono wodą do 200 cm

3

. Zakładając, że stopień dysocjacji wynosi 4%, pH roztworu tego kwasu 

wyniesie:  
 

A. 2 

 

 

 

 

B. 3 

 

 

 

 

 

C. 4 

 

 

 

 

 

D. 5  

 
834. 1988/L  
 

W  którym  z  przedstawionych  niżej  zestawów  uszeregowano  kwasy  według  rosnącego  stopnia 

dysocjacji w 0.1 molowych roztworach:  

 

OH

A.

B.

OH

, H2CO3, CH3COOH, HCOOH, CHCl2COOH

, CHCl2COOH, CH3COOH, HCOOH

H2CO3,

C. HCOOH, CH3COOH, CHCl2COOH, H2CO3,

OH

D.

OH

, CCl3COOH, CH3COOH, HCOOH, H2CO3

 

 
835. 1989/L  
 

  I. CCl

3

COONa + CH

3

COOH    

    CH

3

COONa + CCl

3

COOH  

 

 II. HCOOH    

 

 

 

 

 

  H

2

O + CO  

 

III. 2C

6

H

5

OH + Cu(OH)

2

    

  C

6

H

5

O)

2

Cu + 2H

2

O  

 

 

O

HO

C

CH2OH

OH

C

C

C

HO

O

C

CHO

C

C

C

+ 3 H2O

H

 

Z podanych reakcji najbardziej prawdopodobne są:  
 

A. I, II 

 

 

 

 

B. III, IV   

 

 

 

C. I, III  

 

 

 

 

D. II, IV  

 

836. 1989/L  
 

30g  kwasu  octowego  poddano  chlorowaniu  otrzymując  z  wydajnością  80%  kwas  chlorooctowy, 

który  następnie  przekształcono  w  odpowiedniej  reakcji  w  kwas  aminooctowy  z  wydajnością  70%.  
W wyniku tego procesu masa otrzymanego kwasu aminooctowego w gramach wynosi:  
 

A. 22.125   

 

 

 

B. 26.25 

 

 

 

 

C. 21.0   

 

 

 

 

D. 30.0  

 
837. 1989/L  
 

Dane są dwa zdania:  

 

I.  Silnie  elektroujemny  podstawnik  w  sąsiedztwie  grupy  karboksylowej  zmniejsza  gęstość  

           elektronową przy atomie wodoru grupy hydroksylowej kwasu.  
 

II. Kwasy 

-chloropropanowy i mlekowy są mocniejsze od kwasu propanowego.  

IV.

 

stężony kwas siarkowy 

ogrzewanie w obecności 

stęż. HCl 

background image

Kwasy karboksylowe 

133 

Z powyższych zdań prawdziwe:  
 

A. jest tylko zdanie I  

 

B. jest tylko zdanie II  

 

C. są obydwa, a zdanie I jest uzasadnieniem zdania II  

 

D. są obydwa lecz stanowią niepowiązane ze sobą stwierdzenia  

 
838. 1991/L  
 

W  wyniku  reakcji  11g  kwasu  jednokarboksylowego  z  magnezem  otrzymano  1.4  dm

3

  H

2

  

(w warunkach normalnych). Kwasem tym jest:  
 

A. kwas mrówkowy  

 

 

 

B. kwas octowy  

 

 

 

 

C. kwas etanowy 

 

D. kwas butanowy    

 

 

 

E. kwas propanowy  

 
839.  
 

Ile cm

3

 90% kwasu octowego o gęstości 1.07 g/cm

3

 należy użyć aby otrzymać 1 dm

3

 0.1 molowego 

roztworu tego kwasu?  
 

A. 3.13 cm

3

  

  

 

B. 6.23 cm

3

  

  

   C. 10.7 cm

3

    

 

 D. 6.9 cm

3

    

 

E. 20.1 cm

3

  

 
840. 1990/L  
 

Do  500  cm

3

  kwasu  octowego  o  stężeniu  c  =  0.1  mol/dm

3

  dodano  500  cm

3

  wody.  Stała  dysocjacji 

kwasu: 
 

A. zmniejszyła się dwukrotnie   

 

 

 

 

B. wzrosła dwukrotnie 

 

C. wzrosła o 20%    

 

 

 

 

 

 

 

D. nie zmieniła się  

 
841. 1978/F  
 

Jakie grupy funkcyjne posiada alifatyczny związek, jeśli wiadomo, że jedna z nich reaguje z NaOH,  

a obie z metalicznym sodem?  
 

A. 

OH i =CO   

 

B. 

OH i 

COOH   

 

C. 

OH i 

CHO  

 

 

D. =CO i 

COOH  

 
842. 1979/F  
 

Porównując  właściwości  jednokarboksylowych  kwasów  alifatycznych  można  stwierdzić,  że  ze 

wzrostem długości łańcucha węglowego w cząsteczce kwasu:  

A. zwiększa się moc kwasu, wzrasta temperatura topnienia, obniża się rozpuszczalność w wodzie  
B. zwiększa się moc kwasu, obniża temperatura topnienia, wzrasta rozpuszczalność w wodzie  
C. zmniejsza się moc kwasu, wzrasta temperatura topnienia, obniża się rozpuszczalność w wodzie  
D. zmniejsza się moc kwasu, obniża temperatura topnienia, wzrasta rozpuszczalność w wodzie  

 
843. 1979/F  
 

Analizując poniższe równania: 

 

 

C

6

H

5

COOH + CH

3

COONa 

  CH

3

COOH + C

6

H

5

COONa  

 

 

2CH

3

COOH + Na

2

CO

3

 

  CH

3

COONa + CO

2

 + H

2

O  

 

 

2C

6

H

5

COOH + Na

2

CO

3

 

  2C

6

H

5

COONa + CO

2

 + H

2

O  

dochodzisz do wniosku, że:  

A. kwas octowy jest mocniejszy od kwasu węglowego i kwasu benzoesowego  
B. kwas  benzoesowy  jest  mocniejszy  od  kwasu  octowego,  a  ten  jest  mocniejszy  od  kwasu 

węglowego  

C. kwas benzoesowy jest mocniejszy od kwasu węglowego, a słabszy od kwasu octowego  
D. kwas octowy jest słabszy od kwasu benzoesowego i węglowego  

 
844. 1980/F  
 

Aby odróżnić kwas oleinowy od kwasu stearynowego wystarczy:  

 

A. spalić oba kwasy  

 

B. porównać stan skupienia kwasów  

 

C. dokonać próby rozpuszczenia kwasów w wodzie  

 

D. ogrzać kwasy z wodorotlenkiem sodowym w obecności fenoloftaleiny  

background image

 

 

Chemia. Wybór testów... 

134 

845. 1980/F  
 

Kwas palmitynowy można uważać za produkt utlenienia węglowodoru o wzorze:  

 

A. C

18

H

38

   

 

 

 

B. C

17

H

34

   

 

 

 

C. C

16

H

34

   

 

 

 

D. C

15

H

32

  

 
846.  
 

Poniżej podano wzory wybranych kwasów karboksylowych:  

 

I.

C

O

HO

OH

C

O

III.

HOOC

COOH

COOH

IV.

C

CH3

CH2

COOH

II.

COOH

COOH

 

 
są to kwasy:  
 

 x) 1, 3, 5-benzenotrikarboksylowy 

 

 y) 1, 2-cykloheksanodikarboksylowy 

 

 z) 2-metylopropenowy 

 

w) etanodiowy 

Prawidłowe przyporządkowanie nazw podanym powyżej 
wzorom kwasów jest następujące:  
 

 

 

A. 

II 

III 

IV 

B. 

II 

IV 

III 

C. 

III 

II 

IV 

D. 

III 

II 

IV 

E.  

II 

III 

IV 

847. 1982/F  
 

W  organizmie  zwierzęcym  cząsteczka  glukozy  w  wyniku  glikolizy  daje  dwie  cząsteczki  kwasu 

pirogronowego. W warunkach beztlenowych kwas pirogronowy ulega przekształceniu:  

 

C

COOH

O

CH3

CHOH

COOH

CH3

NADH2 NAD

 

Reakcja ta stanowi:  
 

A. źródło kwasu mlekowego w mięśniach    

 

 

B. początek cyklu kwasu cytrynowego  

 

C. proces utleniania kwasu pirogronowego    

 

 

D. ostatni odcinek łańcucha oddechowego  

 
848. 1984/F  
 

Kwas o wzorze:  

CH

3

 

 CH

2

 

 CH 

 CH

2

 

 CH

3

  

 

 

 

 

 

 

 

 

  COOH 

można otrzymać przez utlenienie związku o wzorze:  

 

A. CH

3

 

 CH

2

 

 CH

 CH

 CH

 OH  

 

 

 

B. CH

3

 

 CH

2

 

 CH

2

 

 CH

 CHO 

 

C. CH

3

 

 CH

2

 

 CH 

 CH

2

 

 CH

3

    

 

 

 

 

D. CH

3

 

 CH 

 CH

2

 

 CH

2

 

 CH

3

 

 

 

 

 

 CH

2

OH 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

   CHO 

 
849. 
  
 

Ile moli kwasu ftalowego jest potrzebne do zobojętnienia 120g NaOH?  

 

A. 1 mol 

 

 

B. 1.5 mola  

 

 

C. 2 mole   

 

D. 2.5 mola  

 

  E. 3 mole  

 
 
 

background image

Kwasy karboksylowe 

135 

850. 1984/F  
 

Lek przeciwgorączkowy polopirynę, otrzymuje się w wyniku acylowania związku o wzorze:  

 

 

A.

B.

C.

D.

COOH

OH

COOH

NH2

COOH

COOH

COOH

OH

 

851.   
 

Które z wymienionych poniżej pochodnych kwasu salicylowego zaliczysz do estrów?  

COOCH

3

OH

I.

C O

O

OH

II.

OH

COONa

III.

COOH

O C CH

3

O

IV.

COOH

OH

NH

2

V.

 

 
 

A. I, II, IV   

 

B. II i IV   

 

C. I i IV  

 

 

D. I, II, III, V    

 

E. wszystkie  

 
852. 1985/F  
 

Które  z  niżej  przedstawionych  doświadczeń  pozwala  na  porównanie  mocy  kwasu  octowego  

i benzoesowego?  

 

 

 

 
853. 1985/F  
 

W  warunkach  beztlenowych  kwas  pirogronowy  kosztem  NADH  zostaje  zredukowany  w  komórce 

mięśniowej do produktu o podanej strukturze:  
 
 

 

A.

B.

C.

D.

C

COOH

OH

CH3

H

C

OH

O

CH3

C

COOH

O

CH3

C

COOH

O

CH2OH

 

 
 

background image

 

 

Chemia. Wybór testów... 

136 

854. 1986/F  
 

Które ze zdań opisujące właściwości kwasu pirogronowego jest prawdziwe? 
A. jest jednym z produktów hydrolizy kwasów dezoksyrybonukleinowych  
B. zawiera w cząsteczce jeden asymetryczny atom węgla  
C. w  warunkach  beztlenowych  powstaje  w  komórce  mięśniowej  jako  końcowy  produkt  przemiany 

glikogenu  

D. daje, w wyniku redukcji, hydroksykwas o tej samej liczbie atomów węgla w cząsteczce  

 
855. 1987/F  
 

Ile  moli  kwasu  acetylosalicylowego  powstanie  w  wyniku  reakcji  2.5  mola  kwasu  salicylowego  

z nadmiarem bezwodnika kwasu octowego?  
 

A. 0.5 mola  

  

 

 

B. 1 mol 

 

 

 

 

C. 2.5 mola   

 

 

 

D. 0.5 mola  

 
856. 1993/L 
 

W  mięśniach  ludzkich  na  skutek  nadmiernego  wysiłku  fizycznego  gromadzi  się  pewien  związek 

chemiczny, jest nim: 
 

A. C

3

H

7

COOH   

 

 

 

 

 

B. C

6

H

4

(OH)COOH 

 

 

 

C. CH

2

(OH) 

 COOH 

 

D. CH

3

 

 CH(OH) 

 COOH 

 

 

E. CH

3

COOH 

 
857.  
 

Ile gramów kwasu octowego należy użyć aby otrzymać 44g octanu etylu, jeżeli wydajność reakcji 

wynosi 80%?  
 

A. 24g 

  

 

 

B. 30g   

 

 

 

C. 37.5g 

 

 

 

D. 6g   

 

E. 48g  

 
858. 2000/F  
 

Wskaż w poniższym szeregu reakcje podstawienia. 

octowy

kwas

etanal

etanol

bromoetan

etanol

eten

5

4

3

2

1











  

 

A. 1,2,3  

B. 2, 3 

C. 4, 5 

D. 2, 3, 4 

 
859. 
1993/L 
 

Na kwas mlekowy podziałano zasadą sodową w nadmiarze. W wyniku reakcji otrzymano: 

 

A. CH

3

 

 CH 

 COONa 

 

 

 

B. CH

3

 

 CH 

 COONa  

 

 

C. CH

3

 

 CH 

 COOH 

 

 

         ONa   

 

 

 

 

 

 

 

   OH   

 

 

 

 

 

 

  ONa 

 

 

D. CH

3

 

 CH 

 COOH   

 

 

 

E. CH

3

CH 

 CONa 

 

 

 

   Na 

 

 

 

 

 

 

 

     OH 

860. 1988/F  
 

Przy użyciu papierka uniwersalnego uczeń stwierdził, że pH roztworu kwasu octowego o stężeniu  

0.1 mol/dm

3

 wynosi 3. Przybliżona wartość stałej dysocjacji kwasu octowego K

CH

   

COOH

 (mol/dm

3

) oraz 

stopień dysocjacji kwasu octowego 

 w badanym roztworze wynosi:  

 

A. K = 10

-2

   

 =10

-4

  

 

 

 

 

  B. K = 10

-5

  

 

 = 10

-1

 

 

C. K = 10

-4

   

 = 10

-3

  

 

 

 

 

  D. K = 10

-5

    

 = 10

-2

  

 
861.  
 

Ile  cm

3

  roztworu  KOH  o  stężeniu  0.5  mol/dm

3

  zobojętni  roztwór  zawierający  3.7g  kwasu 

propanowego?  
 

A. 100 cm

3

    

 

 

B. 50 cm

3

    

 

 C. 200 cm

3

  

 

 

   D. 10 cm

3

  

 

 E. 500 cm

3

  

 
862. 1989/F  
 

Największą ilość bromu może przyłączyć 1 gram:  

 

A. kwasu oleinowego   

 

 

 

 

  B. kwasu akrylowego C

3

H

4

O

2

 

 

C. chlorku winylu C

2

H

3

Cl    

 

 

 

  D. butadienu  

 

background image

Kwasy karboksylowe 

137 

863. 1990/F  
 

W wyniku rozerwania wiązania C

O w grupie karboksylowej można otrzymać:  

 

A. amidy, estry i chlorki kwasowe   

 

 

 

 

B. tylko estry  

 

C. wyłącznie amidy  

 

 

 

 

 

 

 

 

D. tylko estry i amidy kwasowe  

 
864. 1990/F  
 

Bardzo dobrą rozpuszczalność niskocząsteczkowych alkoholi i kwasów karboksylowych w wodzie 

najlepiej wyjaśnia stwierdzenie:  

A. wszystkie związki organiczne są dobrze rozpuszczalne w wodzie  
B. między  cząsteczkami  wymienionych  alkoholi,  kwasów  karboksylowych  i  wody  tworzą  się 

wiązania wodorowe  

C. małe  rozmiary  cząsteczek  umożliwiają  mieszanie  się  z  cząsteczkami  dowolnych 

rozpuszczalników  

D. długość łańcucha węglowego nie ma żadnego wpływu na rozpuszczalność w wodzie  

  
865. 1981/AR  
 

Na  zobojętnienie  roztworu  zawierającego  0.74g  kwasu  organicznego jednokarboksylowego zużyto  

50 cm

3

 0.2 molowego NaOH. Masa cząsteczkowa tego kwasu wynosiła:  

 

A. 46 

 

 

 

 

B. 60   

 

 

 

 

C. 74   

 

 

 

 

D. 88  

 
866.  
 

Roztwór  zawierający  1.15g  nasyconego  kwasu  jednokarboksylowego  zobojętniono  za  pomocą 

roztworu zawierającego 1.4g KOH. Kwasem tym był:  
 

A. HCOOH  

 

 

 

B. CH

3

COOH   

 

 

C. C

2

H

5

COOH   

 

 

D. C

3

H

7

COOH  

 
867.  
 

W  wyniku  reakcji  110g  nasyconego  kwasu  jednokarboksylowego  z  metalicznym  magnezem 

otrzymano 14 dm

3

 wodoru (w przeliczeniu na warunki normalne). Reagującym kwasem był:  

 

A. CH

3

COOH   

 

 

B. C

2

H

5

COOH   

 

 

C. C

3

H

7

COOH   

 

 

D. C

4

H

9

COOH  

 
868. 
1982/AR  
 

Jaki kwas powstanie przez utlenianie aldehydu, który ma taki sam wzór sumaryczny jak aceton?  

 

A. kwas octowy  

 

 

B. kwas propionowy    

C. kwas masłowy        D. kwas glicerynowy  

 
869. 1992/L  
 

Który z poniższych związków: etan, propan, eten, kwas octowy, alkohol metylowy i alkohol etylowy 

ma najniższą, a który najwyższą temperaturę wrzenia?  
 

 

temperatura wrzenia 

 

min. 

max.  

A. 

CH

3

OH 

C

3

H

8

  

B. 

CH

3

COOH 

C

2

H

5

OH  

C. 

C

2

H

6

  

CH

3

COOH  

D. 

CH

3

OH 

C

2

H

4

  

E. 

C

2

H

4

 

CH

3

COOH  

 
870. 
 

I. Laktony  są  to  estry  wewnętrzne  hydroksykwasów  powstające  w  wyniku  wydzielania  cząsteczki 

wody z hydroksykwasu. 

II. Rozróżnia  się 

  i 

  laktony  zależnie  od  położenia  grupy  karboksylowej  w  stosunku  do  grupy 

hydroksylowej w wyjściowym hydroksykwasie. 

III. Laktony są cyklicznymi estrami. 

Prawdziwymi są stwierdzenia:  
 

A. I   

 

 

B. II 

 

 

 

C. III   

 

 

D. I i III 

  

 

 

E. wszystkie  

background image

 

 

Chemia. Wybór testów... 

138 

871.  
 

W celu ustalenia składu mieszaniny kwasów mrówkowego i propionowego zobojętniono próbkę tej 

mieszaniny o masie 1.94g przy pomocy  1 molowego roztworu KOH. Wiedząc, że na zobojętnienie tej 
mieszaniny  zużyto  30  cm

3

  roztworu  KOH  obliczono  jej  skład.  W  skład  mieszaniny  wchodzi  

(w procentach wagowych):  
 

 

HCOOH 

C

2

H

5

COOH  

A. 

25% 

75%  

B. 

50% 

50%  

C. 

23.7% 

76.3%  

D. 

33.3% 

66.7%  

E.  

19.4% 

80.6%  

 
872. 1979/F  
 

Działanie myjące i piorące mydła jest bezpośrednio wynikiem: 

 

A. wytrącania z wody soli wapniowych wyższych kwasów tłuszczowych 

 

B. zmniejszania napięcia powierzchniowego wody 

 

C. wytwarzania odczynu zasadowego wody 

 

D. rozpuszczania tłuszczów przez mydło 

 
873. 1982/F  
 

Które z poniższych substancji są mydłami rozpuszczalnymi w wodzie?  

 

 

  I. CH

3

COONa  

 

 

 

 

  

 

 

 II. C

15

H

31

COONa   

  

 

 

III. C

17

H

35

COOK    

 

 

  

 

 

IV. (C

17

H

35

COO)

2

Ca    

 

 

 

A. I i II 

 

 

 

 

B. I i IV 

 

 

 

 

C. II i III 

 

 

 

 

D. III i IV 

 
874. 
1999/F 
 

Podczas zmydlania 100 kg którego tłuszczu, otrzymano najwięcej moli mydła? 
A.  tripalmitynianu gliceryny 

 

B.  tristearynianu gliceryny 
C.  trioleinianu gliceryny 
D.  z wszystkich otrzymano tyle samo 

 
875. 1992-94/MIS MaP 
 

Do utworzenia bezwodnika cyklicznego nie jest zdolny kwas: 

 

A. o-ftalowy 

 

 

 

B. fumarowy 

 

 

 

C. maleinowy   

 

 

D. glutarowy 

 
876. 2002/L 
 

Który z podanych wzorów przedstawia cząsteczkę odmiany mezo kwasu winowego (1,2-dihydroksy-

1,2-etanodikarboksylowego): 
 

COOH
C
C
COOH

OH

H

H

HO

   

 

COOH
C
C
COOH

H

HO

HO

H

   

 

COOH
C
C
COOH

OH

H

HO

H

   

 

COOH
C
C
COOH

OH

HO

H

H

 

A.   

 

 

 

B.   

 

 

 

 

C.   

 

 

 

 

D.