13. Ekonomia - Sektor fin. - R. pieniężny.

Zagadnienia tematu:

Rynek finansowy

–

podstawowe poj

cia oraz

klasyfikacja

Klasyfikacja rynk

w finansowych

Przep

yw pieni

dza mi

dzy segmentami rynku

Rola instytucji finansowych w gospodarce

Rynek pieni

ęŜ

–

jego cechy i funkcje

Podmioty na rynku pieni

dza

Klasyfikacja rynku pieni

dza

Rynek finansowy

Rynek

- to zbiorowość podmiotów gospodarujących,

zainteresowanych dokonywaniem operacji kupna-
sprzedaŜy określonych dóbr, wartości lub usług, z
których jedna część reprezentuje podaŜ, druga popyt.

Rynek finansowy

(financial market), jest jednym z

podstawowych rynków funkcjonujących w kaŜdej gospodarce.

Tworzy go zbiorowość podmiotów dokonujących transakcji

kupna-sprzedaŜy

środków finansowych.

jest to rynek na, którym zawierane są transakcje finansowe,
polegające na zakupie i sprzedaŜy instrumentów finansowych.

norodno

ść

instrument

finansowych funkcjonuj

cych

w obrocie

Na rynku finansowym przedmiotem obrotu jest wiele
aktywów które róŜnią się:

terminami zapadalności

ryzykiem

osobami wierzycieli i dłuŜników

walutą

materialną formą występowania

wyceną rynkową na giełdzie itp.

Rynek finansowy

Klasyfikacja rynk

finansowych

Dlatego teŜ klasyfikacja rynków finansowych nie jest
jednolita i ma róŜną postać w zaleŜności od jej celów.

Podstawowy podział to:

rynek pieniądza

rynek kapitału

rynek instrumentów pochodnych

rynek walut i dewiz

Rynek finansowy

Rynek

pienięŜny

Rynek

kapitałowy

Natomiast dla potrzeb analizy inwestycji finansowych
najczęściej wyróŜnia się następujące rynki

Rys. Podzia

rynku finansowego

Rynek finansowy

Rynek finansowy

Rynek kapitałowy

Rynek pieni

ęż

Rynek walutowy

Rynek instrumentów

pochodnych

Segmenty rynku

finansowego

- to ogół transakcji depozytowych i kredytowych
krótkoterminowych (do 1 roku).

Rynek finansowy

Rynek

pienięŜny

Rynek

kapitałowy

- tworzą transakcje instrumentami finansowymi o
charakterze wierzycielskim lub własnościowym o
charakterze długoterminowym (co najmniej 1 rok).

- to rynek transakcji zakupu i sprzedaŜy znaków
pienięŜnych emitowanych przez róŜne kraje (waluty)
oraz dokumentów płatniczych, opiewających na
róŜne waluty i płatnych za granicą (dewizy).

- tworzą transakcje instrumentami pochodnymi (a
więc bez uŜycia narzędzi typowych dla rynków
finansowych).

Rynek

instrumentów

pochodnych

Rynek

walutowy

Rynek finansowy

Rynek kapitałowy

Rynek pieni

ęż

(Rynek inwestycyjny)

- obejmujący kapitały

długoterminowe

- i kredytowy o

charakterze

krótkoterminowym

Rynek

walutowy

dzybankowy

rynek pieni

ęż

Rynek papierów

warto

ciowych

Rys. G

wne segmenty rynku finansowego

Źródło: Opracowanie własne.

• Makerzy

finansowi

• Giełdy papierów

warto

ciowych

• Biura maklerskie

• Banki.

• SKOK-i, spółki

leasingowe

• Przedsi

biorstwa.

• Pa

stwo

• Emitowanie

krótkoterminowych

bonów skarbowych

• Lokaty i kredyty –

Utrzymanie

płynno

ci w

bankach

• Bank centralny –

Regulowanie ilo

(poda

y) pieni

dza

• Lokaty i kredyty

dzybankowe

R y n e k fin a n s o w y

R y n e k k a p ita ło w y

R y n e k p ie n i

ę ż

n y

(R yn ek inw estycyjny)

- o b ejm u ją c y k ap itały

d łu g o te rm ino w e

- i k red yto w y o

c ha rak te rze

k ró tk o te rm ino w ym

R y n e k

w a lu to w y

M i

d z y b a n k o w y

ry n e k p ie n i

ę ż

n y

R y n e k p a p ie ró w

w a rto

c io w y c h

Rys. Transformacja kapita

w (zasob

w pieni

ęŜ

nych)

Źródło: Opracowanie własne.

• Lokaty i kredyty –

Utrzymanie

płynno

ci w

bankach

• Bank centralny –

Regulowanie ilo

(poda

y) pieni

dza

• Transformacja kapitałów krótkoterminowych w

długoterminowe i odwrotnie

•Transformacja ilo

ciowa pieni

dza

• Długoterminowe

papiery warto

ciowe

(własno

ciowe i

wierzytelno

ciowe)

• Rynek kasowy i

terminowy

• Rynek pierwotny i

wtórny

• Biura maklerskie

• Fundusze inwestycyjne

• Fundusze emerytalne

• Towarzystwa ubezpieczeniowe

Przep

yw pieni

dza

dzy segmentami rynku

Rynki pieniądza i kapitału nie są od siebie ściśle
odseparowane.

Popyt jak i podaŜ pieniądza mogą bowiem być
dowolnie między nimi przenoszone.

RóŜnice co do przedmiotu operacji na rynku
pieniądza i rynku kapitału nie są zawsze
dostrzegalne przez uczestników dokonujących
operacji.

Rynek finansowy

Rola instytucji finansowych

w gospodarce

Wielowymiarowa transformacja pieniądza:

Transformacja pieni

dza

w czasie

(tj. przekształcanie

środków finansowych zdeponowanych na krótkie terminy na
długoterminowe operacje aktywne, np. krótkoterminowe depozyty
w długoterminowe kredyty)

Transformacja

ilo

ciowa

pieni

dza

(tj. przekształcanie

drobnych oszczędności, głównie pochodzących z gospodarstw
domowych na wielkie kapitały inwestycyjne podmiotów
gospodarczych np. wielomilionowej wartości kredyty)

Transformacja rodzajowa pieni

dza polegaj

ca na zamianie

operacji rynku pieni

ęŜ

nego na inwestycje realizowane

rynku kapita

owym

i odwrotnie

Poza tym:

Prowadzenie r

nego rodzaju rozlicze

w obrocie

krajowym i zagranicznym

(głównie w zakresie realizacji

płatności między róŜnymi podmiotami gospodarczymi).

Udzielanie innych us

ug i produkt

w finansowych w

przypadku

bank

w uniwersalnych

(np. pośrednictwo w

obrocie papierami wartościowymi, operacje leasingowe, sprzedaŜ
polis ubezpieczeniowych, doradztwo inwestycyjne, doradztwo
podatkowe, sprzedaŜ jednostek uczestnictwa funduszy

inwestycyjnych,...).

Rynek finansowy

Wobec powyŜszego, o tym na jakim rynku winny być
dokonywane operacje decydują dwa kryteria:

kryterium charakteru transakcji

- lokowanie nadwyŜek

płynności / uzyskanie źródeł pokrycia jej niedoborów odbywa
się na rynku pieniądza a lokowanie nadwyŜek dochodów nad
wydatkami / uzyskiwanie kapitału pienięŜnego dotyczy rynku
kapitału.

kryterium terminu

(długości okresu) - transakcje z funduszami

poŜyczkowymi z terminami zwrotu do 1 roku zaliczamy do
transakcji rynku pieniądza natomiast transakcje z funduszami
poŜyczkowymi z terminami zwrotu powyŜej 1 roku zaliczamy do
transakcji rynku kapitału.

Rynek finansowy

Rynek pieni

ęŜ

Rynek pienięŜny

to ogół transakcji depozytowych i

kredytowych krótkoterminowych.

Transakcje rynku pienięŜnego przeprowadzane są w
celu

kształtowania płynności finansowej

podmiotów

gospodarczych (finansowych i niefinansowych).

Transakcje zawierane są na okres od jednego dnia do

jednego roku

Cechy rynku pieni

ęŜ

nego

dostarcza kapitału

na finansowanie działalności bieŜącej

banków i przedsiębiorstw

jest

mechanizmem zamiany

pieniądza bankowego (banków

komercyjnych) na pieniądz banku centralnego

jego powstanie wynika z istnienia podmiotów
dysponujących

nadmiarem pieniądza

oraz podmiotów

cierpiących na

niedobór

środków finansowych.

formy operacji na tym rynku to

poŜyczki

w postaci

transferu bądź

terminowe transakcje

z papierami

wartościowymi

Rynek pieni

ęŜ

stopa procentowa

na rynku pienięŜnym kształtuje się

swobodnie, zgodnie z prawem popytu i podaŜy:

- górną granicę określa stopa procentowa kredytu
lombardowego,

- dolna granica jest ustalana przez stopy zbytu skarbowych
papierów wartościowych.

podstawową rolę na rynku pienięŜnym spełnia

bank

centralny

, który jest kredytodawcą ostatniej instancji

(refinansowanie) oraz wpływa na wielkość podaŜy pieniądza
i jego cenę.

Rynek pieni

ęŜ

Cechy rynku pieni

ęŜ

nego

Funkcje rynku pieni

ęŜ

nego

krótkoterminowe wyrównywanie płynności banków

zabezpieczanie koniecznych rezerw pienięŜnych
przez banki

określenie wysokości procentu dla transakcji
krótkoterminowych i średnioterminowych

Rynek pieni

ęŜ

Podmioty na rynku pieni

dza

Na rynku pieniądza moŜna wyróŜnić następujące
grupy podmiotów:

jednostki nadwyŜkowe

jednostki deficytowe

pośrednicy finansowi

bank centralny

Rynek pieni

ęŜ

Rynek pieni

ęŜ

- występuje u nich nadpłynność

Są to zazwyczaj: gospodarstwa domowe,
instytucje ubezpieczeniowe, fundusze
emerytalne, fundusze inwestycyjne.

- zgłaszają popyt na płynność

NaleŜą do nich najczęściej:
przedsiębiorstwa komercyjne oraz sektor
publiczny – budŜet państwa i jednostki
samorządów terytorialnych.

Jednostki

nadwyŜkowe

Jednostki

deficytowe

przejmują wolne środki od jednostek

nadwyŜkowych celem ich przekazania
jednostkom deficytowym.

Zalicza się do nich: banki depozytowe-
kredytowe, biura maklerskie, towarzystwa
ubezpieczeniowe.

Rynek pieni

ęŜ

Pośrednicy

finansowi

Bank

centralny

- wpływa na wysokość stóp procentowych
na rynku międzybankowym, wykorzystując
odpowiednie instrumenty finansowe do
regulowania ilości pieniądza w gospodarcze
narodowej.

Rys. Segmenty rynku pieni

ęŜ

nego

RYNEK PIENI

ĘŻ

Detaliczny rynek

bankowy

Rynek dłużnych

Papierów

wartościowych

Rynek

międzybankowy

Rynek

Bonów

Komercyjnych

Rynek

Bonów NBP

Rynek

Bonów

Skarbowych

Rynek

Certyfikatów

Depozytowych

Rynek

Akceptów

Bankowych