 | Pobierz cały dokument Analiza finansowa dyskryminacyj Nieznany (4) .pdf Rozmiar 539,3 KB |
Modele
dyskryminacyjne
Kondycja finansowa przedsiębiorstwa
„Wszystkie szczęśliwe rodziny
są do siebie podobne,
każda nieszczęśliwa rodzina
jest nieszczęśliwa
na swój sposób”.
Lew Tołstoj Anna Karenina.
Oznaki pogarszającej się sytuacji przedsiębiorstwa
Oznaki pogarszającej się sytuacji przedsiębiorstwa
• Narastanie straty
• Systematyczny spadek przychodów ze sprzedaży
• Znaczne
zwiększenie
zapotrzebowania
na
zewnętrzne źródła finansowania, a przede
wszystkim problemy z ich obsługą
• Zwiększanie się zobowiązań wobec dostawców
• Ujemne przepływy CF z działalności operacyjnej
• Wyprzedaż składników aktywów trwałych
• Problemy z zakończeniem rozpoczętych inwestycji
• itp.
Uwarunkowania upadłości
(1)
Upadłość (bankructwo) przedsiębiorstwa
można rozpatrywać zarówno w aspekcie
prawnym, jak i ekonomicznym
Z punktu widzenia
ekonomii bankrutem jest
przedsiębiorstwo, które nie
jest w stanie regulować
swoich długów oraz wartość
jego majątku nie wystarcza
na pokrycie wszystkich
zobowiązań
W aspekcie prawnym
upadłość przedsiębiorstwa
następuje dopiero po
ogłoszeniu bankructwa przez
sąd.
Uwarunkowania upadłości
(2)
• Upadłość nie występuje nagle, poprzedzona jest
zwykle długotrwałym kryzysem w przedsiębiorstwie.
• Kryzys nie zawsze jednak prowadzi do upadłości.
Proces powstawania kryzysu
rentowność
płynność
Spadek obrotów
Zmniejszenie liczby zamówień
Uwarunkowania upadłości
(3)
Kryzys o charakterze
strategicznym
•Malejący udział w rynku
•Spadek obrotów
•Niewykorzystanie zdolności produkcyjnych
•Ograniczenie inwestycji
Kryzys o charakterze
operacyjnym
•Ujemny wynik finansowy
•Ucieczka kadry
•Zwolnienia pracowników
•Zwiększone ryzyko kredytowe
Kryzys płynności
•Zmiana sposobów płatności
•Zatory płatnicze
•Likwidowanie dodatkowych świadczeń
•Wyprzedaż majątku
Niewypłacalność
•Wstrzymanie wypłat
•Nadmierne zadłużenie
•Wniosek o upadłość
•Wstrzymanie działalności
Przyczyny bankructw - podsumowanie
• Brak kapitału
• Brak kwalifikacji i
umiejętności
• Utrata rynku
• Zła kondycja ekonomiczna
• Brak płynności
• Nadmierne zadłużenie
• Brak planów finansowych
• Brak badań rynku
• Złe zarządzanie kapitałem
obrotowym
• Wysokie stopy procentowe
• Wzrost konkurencji
• Problemy rodzinne
• Recesja
• Upadłość innych
• Sezonowość sprzedaży
• Pogłoski o krytycznej sytuacji
przedsiębiorstwa
• Sprawy sądowe
wewnętrzne
zewnętrzne
Istota modelu dyskryminacyjnego
• Zmiennymi w modelu dyskryminacyjnym są
mierniki
(najczęściej
mające
postać
wskaźników finansowych)
• W modelach dyskryminacyjnych wykorzystuje
się najczęściej liniową funkcję dyskryminacyjną
będącą funkcją danej obserwacji
Z(X) = a
1
X
1
+a
2
X
2
+...+a
n
X
n
+a
0
(funkcja Fishera)
• Parametry „a” nazywane są współczynnikami
dyskryminującymi lub wagami
modele dyskryminacyjne
• Wielowymiarowa analiza dyskryminacyjna – MDA
(multiple discriminant analysis) jest techniką
statystyczną wykorzystywaną do klasyfikacji
danych do jednej z kilku wstępnie zdefiniowanych
grup, w zależności od obserwowanych cech
indywidualnych.
• Pierwszym krokiem jest określenie grup, np.
bankrutujący-niebankrutujący.
Wybrane modele dyskryminacyjne
Autorzy
Liczba
przedsiębiorstw
Lata
Liczba
lat
upadłe
o dobrej
kondycji
Początek Koniec
Beaver (1966)
79
79
1954
1964
10
Altman (1968)
33
33
1946
1965
19
Blum (1972)
115
115
1954
1968
14
Ohlson (1980)
105
2058
1970
1976
6
Piesse i Wood
(1992)
21
3
1973
1986
13
Hołda (2001)
40
40
1993
1996
3
Model dyskryminacyjny
Analiza dyskryminacyjna – wielowymiarowa
analiza statystyczna
Y
X
Zalety systemów wczesnego ostrzegania
• Brak subiektywizmu (tzn. wszystkie czynniki są
mierzalne, a ich dobór jest weryfikowalny
statystycznie)
• Ograniczenie
liczby
wskaźników
do
najważniejszych, a w efekcie końcowym do
jednego wskaźnika globalnego.
• Prostota wykorzystania narzędzia
• Stosunkowo
wysoka
skuteczność
dla
homogenicznych (jednorodnych) danych
Wady systemów wczesnego ostrzegania
• Konieczność istnienia odmiennych systemów dla
różnych państw, branż, czy przedsiębiorstw
prowadzących różną sprawozdawczość (pełną lub
uproszczoną)
• Brak ujęcia dynamicznego
• Niemożność bycia jedynym i ostatecznym
miernikiem
oceny
kondycji
ekonomiczno-
finansowej przedsiębiorstw
• Oparcie analizy na danych historycznych
Model Altmana
(1)
1968
- dobór przedsiębiorstw według kryterium branży:
przedsiębiorstwa produkcyjne notowane na NYSE
Z = 1,2X
1
+1,4X
2
+3,3X
3
+0,6X
4
+1,0X
5
Gdzie:
X
1
= kapitał obrotowy netto/aktywa ogółem
X
2
= zysk skumulowany/aktywa ogółem
X
3
= EBIT/aktywa ogółem
X
4
= wartość rynkowa kapitału własnego/zobowiązania
ogółem
X
5
= przychody ze sprzedaży/aktywa ogółem
niepodzielony wynik finansowy, kapitał
rezerwowy, wartość wyemitowanych w
danym roku akcji, kapitał z aktualizacji
wyceny, wynik netto
Model Altmana
(2)
1984
Wersja dla przedsiębiorstw nie notowanych na giełdzie
Z = 0,717X
1
+0,847X
2
+3,107X
3
+0,42X
4
+0,998X
5
Gdzie:
X
1
= kapitał obrotowy netto/aktywa ogółem
X
2
= zysk skumulowany/aktywa ogółem
X
3
= EBIT/aktywa ogółem
X
4
= wartość księgowa kapitału
własnego/zobowiązania ogółem
X
5
= przychody ze sprzedaży/aktywa ogółem
Punkty odcięcia dla modelu z 1968 i 1984 r
.
Wyszczególnienie/
Prawdopodobieństwo
upadku
Wzór z 1968
Wzór z 1984
Niewielkie
2,99 i więcej
2,9 i więcej
Nieokreślone
(szara strefa)
1,81-2,99
1,23-2,9
Bardzo wysokie
1,8 lub mniej
1,23 i mniej
Model Altmana
(3)
Trzecia wersja równania (1993)
Z = 6,56X
1
+3,26X
2
+6,72X
3
+1,05X
4
Wartość Z
Prawdopodobieństwo upadku
1,10 lub mniej
Bardzo wysokie
1,11-2,59
Nieokreślone
(szara strefa)
2,6 i więcej
Niewielkie
Model Altmana
(4)
Trzecia’ wersja równania (2006)
Z = 3,25+6,56X
1
+3,26X
2
+6,72X
3
+1,05X
4
System scoringowy (EMS – emerging market score)
dla rynków wschodzących.
„Model ten oparty jest na profilach porównawczy
amerykańskich firm”.
„Rating nie jest w żaden sposób ograniczony tak zwanym
pułapem krajowym”
Źródło: E.I. Altman, E. Hotchkiss, Trudności finansowe
a upadłość firm, CeDeWu.pl, Warszawa 2007
Model Altmana
(5)
Rating
obligacji
Scoring dla
EM
Rating
obligacji
Scoring dla
EM
AAA
8,15
BB+
5,25
AA+
7,60
BB
4,95
AA
7,30
BB-
4,75
AA-
7,00
B+
4,50
A+
6,85
B
4,15
A
6,65
B-
3,75
A-
6,40
CCC+
3,20
BBB+
6,25
CCC
2,50
BBB
5,85
CCC-
1,75
BBB-
5,65
D
0,00
Wybrane poziomy prawdopodobieństwa niewypłacalności i
odpowiadające im klasy ryzyka kredytowego dla przedsiębiorstw w USA
Klasa
ratingu
Prawdopodobieństwo
w %
AAA
0,02
AA
0,03
A
0,07
BBB
0,18
BB
0,7
B
2,0
CCC
14,0
CC
17,0
D
20,0
Model Tafflera
(1983)
- Model ma zastosowanie na rynku brytyjskim i
służy analizie angielskich przedsiębiorstw
przemysłowych
-
Punkt odcięcia (Z graniczne wynosi „0”)
-
Dokładność modelu wynosi 98,9%
- W 1991 r. Taffler
zmodyfikował swój model, z
uwagi na
zmieniające się otoczenie. Jest on
używany w celach komercyjnych przez spółkę
Tafflera (Syspas Limited) i nie jest powszechnie
udostępniany. W modelu pojawił się wyraz
wolny C
0
,
który jest stały
Z = C
0
+ C
1
X
1
+ C
2
X
2
+ C
3
X
3
+ C
4
X
4
Przykład 1
Model
2001
2002
2003
2004
D. Hadasik
1,31
1,23
1,30
1,48
D. Wierzba
0,18
0,19
0,41
0,90
A. Hołda
b.d.
1,61
1,94
2,40
E. Mączyńska, M.
Zawadzki
1,98
2,09
2,68
4,55
J. Gajdka, D. Stos
b.d.
-0,01
0,21
0,47
D. Appenzeller, K.
Szarzec
b.d.
0,16
0,54
1,17
„Model poznański“
1,50
1,14
2,11
3,67
PKN Orlen S.A.
Przykład 2
Model
2001
2002
2003
2004
D. Hadasik
b.d.
-0,35
-4,30
Upadłość
D. Wierzba
b.d.
-1,87
-4,92
Upadłość
A. Hołda
b.d.
1,24
0,88
Upadłość
E. Mączyńska, M.
Zawadzki
b.d.
-6,12
-12,84
Upadłość
J. Gajdka, D. Stos
b.d.
-1,86
-6,46
Upadłość
D. Appenzeller, K.
Szarzec
b.d.
-2,04
-4,32
Upadłość
„Model poznański“
-0,03
-4,58
-12,92
Upadłość
Howell S.A.
Analiza skuteczności modeli
Modele poddane analizie skuteczności
Model
Autor modelu
Wzór
Wzór 1
E.Mączyńska
Z= 1,50X
1
+0,08X
2
+10,00X
3
+5,00X
4
+0,30X
5
+0,10X
6
Wzór 2
E.Mączyńska (A)
Z= 5,577X
1
+1,427X
2
+0,154X
3
+0,310X
4
+1,937X
5
+1,598X
6
+3,203X
7
+0,436X
8
+0,192X
9
+0,140X
10
+0,386X
11
+1,715X
12
-9,832
Wzór 3
E.Mączyńska (B)
Z= 5,837X
1
+2,231X
2
+0,222X
3
+0,496X
4
+0,945X
5
+2,028X
6
+3,472X
7
+0,495X
8
+0,166X
9
+0,195X
10
+0,030X
11
-
0,392
Wzór 4
E.Mączyńska (C)
Z= 5,896X
1
+2,831X
2
+0,539X
5
+2,538X
6
+3,655X
7
+0,467X
8
+0,179X
9
+0,226X
10
+0,168X
11
-0,678
Wzór 5
E.Mączyńska (D)
Z= 6,029X
1
+6,546X
2
+1,546X
5
+1,463X
6
+3,585X
7
+0,363X
9
+0,172X
10
+0,114X
11
-0,593
Wzór 6
E.Mączyńska (E)
Z= 9,004X
2
+1,177X
5
+1,889X
6
+3,134X
7
+0,500X
9
+0,160X
10
+0,749X
11
-
1,962
Wzór 7
E.Mączyńska (F)
Z= 9,478X
2
+3,613X
5
+3,246X
7
+0,455X
9
+0,802X
11
-2,478
Wzór 8
E.Mączyńska (G)
Z= 9,498X
2
+3,556X
5
+2,903X
7
+0,452X
9
-1,498
Wzór 9
M.Pogodzińska i S.Sojak
Z= 0,644741X
1
+ 0,912304X
2
Wzór 10
J.Gajdka i D.Stos
Z= 0,2010X
1
+0,0013X
2
+0,7610X
3
+0,9660X
4
– 0,3411X
5
Wzór 11
J.Gajdka i D.Stos
Z= 0,7732 – 0,0856X
1
+ 0,0008X
2
+ 0,9221X
3
+ 0,6536X
4
– 0,5947X
5
Wzór 12
J.Gajdka i D.Stos
Z= -0,0005X
1
+ 2,0552X
2
+ 1,7260X
3
+ 0,1155X
4
Analiza skuteczności modeli
Modele poddane analizie skuteczności cd.
Wzór 13
D.Hadasik
Z= 2,60839 – 2,50761X
1
+ 0,00141147X
2
– 0,00925162X
3
+ 0,0233545X
4
Wzór 14
D.Hadasik
Z= 2,76843+0,703585X
1
–1,2966X
2
–2,21854X
3
+
1,52891X
4
+0,00254294X
5
–0,0140733X
6
+0,0186057X
7
Wzór 15
D.Hadasik
Z= 2,36261+0,365425X
1
–0,765526X
2
–2,40435X
3
+1,59079X
4
+0,00230258X
5
–0,0127826X
6
Wzór 16
D.Hadasik
Z= 2,41753–2,62766X
1
+0,0013463X
2
– 0,00922513X
3
+0,0272307X
4
Wzór 17
A.Hołda
Z= 0,605 + 0,681X
1
– 0,0196X
2
+ 0,00969X
3
+ 0,000672X
4
+ 0,157X
5
Wzór 18
D.Wierzba
Z= 3,26X
1
+ 2,16X
2
+ 0,69X
3
+ 0,3X
4
Wzór 19
D.Appenzeller i K.Szarzec
Z= - 0,661 + 1,286X
1
– 1,305X
2
– 0,226X
3
+ 3,015X
4
– 0,005X
5
–
0,0009X
6
Wzór 20
D.Appenzeller i K.Szarzec
Z= - 0,556 + 0,819X
1
+ 2,567X
2
– 0,005X
3
+ 0,0006X
4
– 0,0095X
5
Wzór 21
B.Prusak
Z = -1,568+6,524X
1
+0,148X
2
+0,406X
3
+2,176X
4
Wzór 22
B.Prusak
Z = - 1,871 + 1,438X
1
+ 0,188X
2
+ 5,023X
3
Wzór 23
B.Prusak
Z = -0,15867 – 5,05632X
1
– 2,61607X
2
– 1,18814X
3
Wzór 24
Model „poznański“
Z = - 2,368 +3,562X
1
+1,588X
2
+4,288X
3
+6,719X
4
Wzór 25
J.Janek i M.Żuchowski
Z = 3,247X
1
– 2,778X
2
– 1,834X
3
+ 2,141X
4
Analiza skuteczności modeli
Skład próbki badawczej
Nazwa spółki
Rok złożenia wniosku o upadłość
Bick
2002
Centrozap
2003
Espebepe
2002
Howell
2002
Leta
2001
Mostostal Gdańsk
2002
Oborniki WFM
2005
Ocean
2001
Pozmeat
2002
Tonsil
2002
Analiza skuteczności modeli
modele dyskryminacyjne według skuteczności (w %) w roku upadłości w przeprowadzonym
badaniu
Model
Autor modelu
Sprawność I rodzaju
Wzór 1
E.Mączyńska
100,00
Wzór 6
E.Mączyńska (E)
100,00
Wzór 7
E.Mączyńska (F)
100,00
Wzór 8
E.Mączyńska (G)
100,00
Wzór 9
M.Pogodzińska i S.Sojak
100,00
Wzór 12
J.Gajdka i D.Stos
100,00
Wzór 17
A.Hołda
100,00
Wzór 18
D.Wierzba
100,00
Wzór 19
D.Appenzeller i K.Szarzec
100,00
Wzór 20
D.Appenzeller i K.Szarzec
100,00
Wzór 21
B.Prusak
100,00
Wzór 22
B.Prusak
100,00
Wzór 24
Model „poznański“
100,00
Analiza skuteczności modeli
modele dyskryminacyjne według skuteczności (w %) w roku upadłości w przeprowadzonym
badaniu
Wzór 26
E.I.Altman
90,00
Wzór 25
J.Janek i M.Żuchowski
90,00
Wzór 2
E.Mączyńska (A)
80,00
Wzór 3
E.Mączyńska (B)
70,00
Wzór 4
E.Mączyńska (C)
70,00
Wzór 10
J.Gajdka i D.Stos
66,67
Wzór 11
J.Gajdka i D.Stos
66,67
Wzór 14
D.Hadasik
62,50
Wzór 15
D.Hadasik
60,00
Wzór 5
E.Mączyńska (D)
50,00
Wzór 13
D.Hadasik
37,50
Wzór 16
D.Hadasik
37,50
Wzór 23
B.Prusak
20,00
Analiza skuteczności modeli
Porównanie z innymi wynikami badań
Model
Badanie przeprowadzone przez:
własne
M.Pieńkowską
T.Korola
D.Zarzeckiego
i
M.Danielak
P.Deca
P.Antonowicza
Wzór 1
100
↓94,88
Wzór 2
80
↑88,70
↑85,00
Wzór 3
70
↑90,80
↑82,50
Wzór 4
70
↑88,70
↑82,50
↑79,03
Wzór 5
50
↑92,80
↑82,50
↑68,55
Wzór 6
100
↓89,20
↓95,00
↓87,62
Wzór 7
100
↓68,70
↓92,50
↓94,20
Wzór 8
100
↓90,80
↓92,50
↓94,82
Wzór 9
100
↓87,50
↓61,43
Wzór 10
66,67
↓38,80
↓47,50
↑78,24
Wzór 11
66,67
↑ 75,00
↑75,46
Wzór 12
100
↓56,70
↓85,70
↓80,00
↓82,86
Analiza skuteczności modeli
Porównanie z innymi wynikami badań cd.
Model
Badanie przeprowadzone przez:
własne
M.Pieńkowską
T.Korola
D.Zarzeckiego
i
M.Danielak
P.Deca
P.Antonowicza
Wzór 13
37,5
↑92,30
↑82,50
Wzór 14
62,5
↑84,62
Wzór 15
60
↑76,92
Wzór 16
37,5
↑47,60
↑82,50
Wzór 17
100
↓12,90
↓87,18
↓80,00
↓85,66
Wzór 18
100
↓91,71
Wzór 19
100
↓85,00
↓88,94
Wzór 20
100
↓79,60
100
↓88,22
Wzór 21
100
↓92,52
Wzór 22
100
↓94,88
↓91,81
Wzór 23
20
Wzór 24
100
↓97,50
Wzór 25
90
Wzór 26
90
Analizy i Modele Tomasza Maślanki (1)
• Bada wykorzystanie wskaźników CF w prognozowaniu
upadłości
• Stworzył kilkanaście modeli dyskryminacyjnych – osobno
dla badania upadłości rok, dwa, trzy przed upadłością
• Najskuteczniejszy w perspektywie rocznej (
skuteczność I stopnia
95%
) był model Z
M5
=
-
1,6524+3,73253W
4
+8,83939W
17
+0,04658W
26
+0,95617W
36
Gdzie:
W4 – kapitał własny/aktywa ogółem
W17 – wynik na sprzedaży/aktywa ogółem
W26 – przychody ze sprzedaży/aktywa trwałe
W36 – operacyjne przepływy pieniężne netto/zobowiązania ogółem
Punkt graniczny = 0
Analizy i Modele Tomasza Maślanki (2)
Oceniany wariant
przepływów
Spółki
dobre
Spółki
upadłe
Spółki dobre
Spółki upadłe
1. (+,+,+)
1
0
2,5%
0,0%
2. (+,-,-)
15
7
37,5%
17,5%
3. (+,+,-)
7
10
17,5%
25,0%
4. (+,-,+)
9
5
22,5%
12,5%
5. (-,+,+)
0
4
0,0%
10,0%
6. (-,-,+)
5
8
12,5%
20,0%
7. (-,+,-)
2
5
5,0%
12,5%
8. (-,-,-)
1
1
2,5%
2,5%
Suma
40
40
100%
100%
Przepływy pieniężne z poszczególnych rodzajów działalności (rok przed upadłością)
| Pobierz cały dokument Analiza finansowa dyskryminacyj Nieznany (4) .pdf Rozmiar 539,3 KB |