SPIS TREŚCI

Wykaz ważniejszych zagadnień

. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

4–7

Wstęp

. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

8

Do ucznia. Jak pracować z Kalendarzem szóstoklasisty?

. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

9

Tygodnie 1–22

. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

10–151

Odpowiedzi

. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

152–166

p6kl

str. 3

TYDZIEŃ

10

W tym tygodniu między innymi:

ochrona zabytków

pisownia

nie z czasownikami

układanie dialogu

POLSKIE ZABYTKI

data:

.................................

69

p6kl

str. 69

70

p6kl

str. 70

Papcio Chmiel, Tytus, Romek i A’Tomek. Księga XI

1. Na podstawie komiksu oceń, które wydarzenia są przyczynami, a które skut-

kami. Połącz odpowiednio skierowanymi strzałkami przyczyny ze skutkami.

Tytus spadł na grzbiet konia.

Koń nagle ruszył z miejsca,
pociągając za sobą wóz.

Powiał wiatr.

Uzyskali informację o miejscu
znalezienia cegieł.

Okoliczni mieszkańcy zniszczyli
średniowieczny zabytek.

Uniknął obrażeń.

Koń się wystraszył.

Skrzydło wiatraka się poruszyło.

Zadali gospodarzowi pytanie
o cegły.

Okoliczni mieszkańcy nie znali
historycznej wartości ruin.

2. Wymień dwa zabytki występujące w komiksie.

. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

3. Uzasadnij, dlaczego Tytus nie powinien się wieszać na skrzydłach wiatraka.

. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

4. Uzasadnij, dlaczego pojazd, którym latają bohaterowie komiksu, nazywa się

prasolot.

. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

71

p6kl

str. 71

5. Na mapce wskazano miejsca, w których znajdują się popadające w ruinę za-

bytki. Zapomniano jednak umieścić podpisy przy niektórych oznaczeniach.
Dopasuj podpisy: most, kościół, teatr, zamek, zakład przemysłowy.

data:

.................................

6. Na podstawie mapki z ćwiczenia 5. uzupełnij zdania.

Najbardziej wysunięty na północ zagrożony

zabytek znajduje się w

. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

.

Niszczejący fort w Przemyślu jest zabytkiem

najbardziej wysuniętym na

. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

.

Aby dotrzeć z Gdańska do Zamościa, trzeba jechać na

(wpisz kierunek)

. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

.

72

p6kl

str. 72

7. Napisz, do jakich miast w Polsce trzeba pojechać, aby zobaczyć:

Żuraw nad Motławą –

. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

pałac i park Łazienkowski –

. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

najsłynniejszą kopalnię soli –

. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

Wawel –

. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

Jasną Górę –

. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

najpotężniejszy zamek krzyżacki –

. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

8. a) Rozwiąż rebus, a dowiesz się, jakie ważne wydarzenie historyczne wiąże

się z Częstochową.

. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

b) Obok rozwiązania rebusu zapisz, w którym wieku miało miejsce to wyda-
rzenie.

data:

.................................

Nie z czasownikami piszemy rozdzielnie, np. nie wiedziałem, nie zwiedzać,
nie odnowiono.

9. Do podanych rzeczowników dopisz czasowniki pokrewne według wzoru.

nieznajomość –

nie znać

. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

niezdecydowanie –

. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

nieumiejętność –

. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

niedotrzymywanie –

. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

73

p6kl

str. 73

10. Ułóż regulamin zachowania się podczas zwiedzania zabytkowego pałacu.

W swojej pracy użyj przeczenia nie przed czasownikami: biegać, krzyczeć,
śmiecić, niszczyć, przeszkadzać, ślizgać się, przesuwać (np. przeszkadzać –
Nie przeszkadzaj innym zwiedzającym).

. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

11. Uzupełnij podany tekst. Pamiętaj o zasadach pisowni nie z różnymi częściami

mowy.

Nawet najtrwalsze zabytki

. . . . . . . . . . . .

opierają się zniszczeniu. Przetrwać

mogą tylko takie, których kształt jest podobny do naturalnych tworów przyrody

i które

. . . . . . . . . . . .

padną ofiarą chciwości i głupoty człowieka. Tak na przykład oko

nasze

. . . . . . . . . . . .

dostrzega siekiery wyłupanej przed tysiącami lat z krzemienia,

. . . . . . . . . . . .

odróżniając jej od innych przydrożnych kamieni. Przedmiot ten prze-

trwa zatem, być może, aż do kresu dziejów. Im niezwyklejsze w formie, w im

kosztowniejszym materiale wykonane, tym bardziej kruche i

. . . . . . . . . . . .

trwałe

staje się dzieło rąk ludzkich. Sam surowiec, z którego wykonuje się pewne

przedmioty sztuki, skazuje je na

. . . . . . . . . . . .

długi żywot. I tak,

. . . . . . . . . . . .

wiele

tylko przetrwało przedmiotów z wosku.

. . . . . . . . . . . .

trwałe jest także dzieło mala-

rza. Jeśli

. . . . . . . . . . . .

liczyć malowanych waz i fresków w grobowcach, prawie nic

. . . . . . . . . . . .

pozostało z malowideł greckich.

. . . . . . . . . . . .

ma również śladu po rzeź-

bach w drewnie.

Na podstawie książki Władysława Kopalińskiego Koty w worku, czyli z dziejów pojęć i rzeczy

74

p6kl

str. 74

data:

.................................

Źródło A

Klasztor jasnogórski odwiedzany jest każdego roku przez tysiące pielgrzy-

mów. Wielu z nich nie wie, skąd się wzięła nazwa miasta Częstochowa. Niektó-
rzy sądzą, że ma ona związek z wieżą klasztorną, która podążającym w stronę
miasta ludziom to ukazuje się przed oczyma, to znów kryje się za wzgórzami.

Źródło B

Nazwa, notowana w źródłach od XIII wieku: Czanstochowa, jest utworzona

od imienia Częstoch przyrostkiem [. . .] -owa, pierwotnie oznaczała własność
Częstocha. Imię Częstoch, znane już w XII wieku, jest skróceniem od staropol-
skich imion złożonych typu Częstobor.

Fragment Słownika etymologicznego nazw geograficznych Polski Marii Malec

12. Porównaj treść obu źródeł i napisz, co je łączy.

. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

13. Które źródło umieściłbyś w książce zatytułowanej „Ludowe wyobrażenia na

temat pochodzenia nazw polskich miast”?

. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

14. Napisz, w którym źródle występują słowa nadające tekstowi charakter na-

ukowy. Podaj trzy przykłady takich wyrazów lub sformułowań.

. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

przykłady:

. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

data:

.................................

Dialog to rozmowa dwóch lub więcej osób. Można go zapisywać na różne
sposoby. Najpopularniejszy z nich polega na rozpoczynaniu wypowiedzi każdej
osoby od nowej linijki i poprzedzaniu jej myślnikiem.

75

p6kl

str. 75

15. Kasia z klasy VIc poszła do biblioteki, aby poszukać informacji do pracy na

temat polskich zabytków. Dokończ dialog dziewczynki z bibliotekarką. Spośród
podanych w ramce pozycji wybierz tylko te, które przydadzą się Kasi.

encyklopedia

słownik ortograficzny

książka pt. Skarby Wawelu

zbiór wierszy dla dzieci

Przewodnik po Polsce

gramatyka języka polskiego

książka kucharska

Przyroda Małopolski

–

Dzień dobry.

. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

–

Dzień dobry. W czym mogłabym ci pomóc?

. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

76

p6kl

str. 76