Slajd 1

Metody badań społecznych

(wykład 3)

Wydział Zarządzania UW

MSM-ZPSF, rok II

dr hab. Krzysztof Klincewicz

kklinc@gmail.com

Program zajęć

●

1) Wprowadzenie do zajęć

●

2) Podstawy metodologii nauk

społecznych

●

3) Projektowanie badań

●

4) Badania jakościowe

●

5) Badania ilościowe

●

6) Interpretacja i prezentacja danych

●

7) Test końcowy

Tworzenie ramy pojęciowej

●

Stworzenie RAMY POJĘCIOWEJ

−

Określa badane zjawisko

−

Identyfikuje aktorów

−

Wskazuje co mnie interesuje, a co nie

−

Wskazuje badaną próbę

●

W ten sposób opisuję PROBLEM BADAWCZY

−

Rama uwzględnia konstrukty teoretyczne i
graficznie symbolizuje zależności między
nimi

−

Te zależności BĘDĄ WERYFIKOWANE w
badaniach, na razie są tylko POSTULOWANE

Zakres ramy pojęciowej

Plagiat

pracy

dyplomowej

Źródła

kontaktu

Analiza

zawartości

Analiza

procesu

tworzenia

Strony www

Listy dyskusyjne

Ogłoszenia

Marketing

szeptany

Technologie

Instytucje

Interakcje

Sposoby

wykrywania

Wybór aktorów

Student

“Usługodawca"

Promotor

Recenzent

Uczelnia

Inni:

np. serwis Plagiat.pl,

specjalistyczne firmy

Plagiat

pracy

dyplomowej

Prokuratura i

organy ścigania

Dobór próby badawczej

Student

Promotor

Recenzent

Uczelnia

Plagiat

pracy

dyplomowej

na przykładzie

Wydziału

Zarządzania

Uniwersytetu

Warszawskiego

wywiady z X pracownikami centrali, Y

promotorami, Z recenzentami

Wybór aktorów społecznych a

dobór próby

●

Aktorzy społeczni – osoby, które interesują
nas w badaniu

●

Próba badawcza – osoby (organizacje itp.),
które zostały wybrane jako źródła danych

●

np. w badaniach plagiatów, informacje o
recenzentach mogą być uzyskane na podstawie
wywiadów z promotorami i pracownikami
dziekanatów

−

recenzenci są aktorami społecznymi

−

recenzenci nie należą do próby badawczej

Populacja badana a próba

badawcza

●

Populacja badana – skończona zbiorowość, o
której gromadzimy dane

−

każda zbiorowość jest skończona – nawet
jeśli nie możemy dotrzeć do wszystkich
jej uczestników

●

Ważne jest ustalenie liczebności populacji

−

sporządzenie wykazu jednostek

−

estymacja (por. pytania Fermiego)

●

Próba badawcza to część populacji badanej,
wybrana w określony sposób

Dobór próby

●

Dobór losowy – przypadek decyduje o tym,
która jednostka będzie wybrana

−

losowanie bezpośrednie

−

losowanie systematyczne

−

losowanie kwotowe/warstwowe

●

Uwaga: musimy znać relacje w populacji
badanej i stratyfikację

●

Dobór celowy – świadoma decyzja badacza o
zaliczeniu lub nie do próby

●

podejście idiograficzne – bez generalizacji
dla całej populacji

●

przypadek typowy, przypadki skrajne, dwa
przeciwstawne przypadki, metoda łańcuchowa
(kuli śnieżnej)

Reprezentatywność

●

Niewłaściwy dobór próby

−

błędne wnioski o występowaniu zjawisk

−

brak podstaw do generalizacji dla całej
populacji badanej

●

Wzory statystyczne, wyznaczające pożądaną
liczebność próby badawczej w doborze
losowym

−

przy założonym poziomie ufności i znanych
niektórych parametrach populacji badanej

●

Metoda reprezentacyjna jako dziedzina
statystyki

Badania wtórne i pierwotne

●

Badania wtórne, gabinetowe (

desk research

)

−

analiza danych zebranych wcześniej do
innych celów

●

dane statystyczne dostępne w firmie (o
rekrutacji, pracownikach, finansowo-księgowe)

●

dane GUS, zrzeszeń przedsiębiorstw

●

wyniki badań naukowych, rządowych i firm
doradczych

●

specjalistyczne bazy danych – np. firma
Kompass

−

analiza danych wtórnych to uprawniona
metoda badawcza, nie jest gorsza od badań
pierwotnych, terenowych (

field research

)

Wyzwanie badań wtórnych

●

Dane wtórne mogą zawierać zafałszowania

−

np. artykuł X opiera się na rządowym
raporcie Y, który z kolei sięga do badań
naukowych prowadzonych przez uczelnię Z,
która część danych otrzymała od firmy
doradczej W – błędy i pominięcia?

−

dane wtórne najlepiej weryfikować

●

porównywać kilka różnych (niezależnych)
źródeł danych wtórnych

●

uzupełniać danymi pierwotnymi – zwłaszcza,
jeśli mają służyć podjęciu krytycznej decyzji
biznesowej

Badania pierwotne

●

Badania pierwotne, terenowe – gromadzenie
danych, których nikt dotąd nie zebrał

−

nie tylko typowe ankiety, wywiady,
obserwacje

−

także wywiad gospodarczy i benchmarking

Wymiar czasu w badaniach

●

Badania przeszłości

−

Historiografia

−

Analizy trendów

−

Studia przekrojowe, ciągłe (zmian w
czasie)

−

Badania syndykatowe (powtarzalny panel)

●

Badania momentu obecnego

−

Studia wycinkowe

−

Analizy nie uwzględniające wymiaru czasu
(np. etnografia)

Problemy pomiaru - rzetelność

●

Rzetelność - czy wynik badań będzie
powtarzalny

●

plastikowa linijka zmienia się pod wpływem
temperatury

●

nieprecyzyjne pytanie („Czy jesteś
żonaty?”/”Czy masz/miałeś żonę?”)

●

zmienność odpowiedzi (opinie zależą od
nastroju)

Problemy pomiaru - trafność

●

Trafność – czy pomiar odzwierciedla
mierzony konstrukt

−

pytanie nie odnosi się do pożądanego
problemu – błąd w ramie pojęciowej i
konstruktach

●

zadowolenie pracowników mierzone wskaźnikami
rotacji i retencji

●

wiedza i kompetencje mierzone poziomem
wykształcenia

−

uogólnianie wniosków dla całej populacji,
choć próba nie była reprezentatywna

●

opinie o firmie tylko z rozmów z kandydatami

●

typowe sondaże gazetowe

Rzetelność i trafność pomiaru

Pomiar

rzetelny ale

nietrafny

Pomiar trafny

ale

nierzetelny

Pomiar

trafny i

rzetelny

Trafność i rzetelność

●

Badania trzeba zaprojektować tak, by
zagwarantować trafność i rzetelność

−

jeśli decydujemy się na dobór celowy –
musimy być świadomi ograniczeń w
generalizacji wniosków z badań

−

narzędzie badawcze musi być opracowane
przy świadomości obu wymogów

Typowe błędy w badaniach

●

Błąd określenia problemu badawczego

●

Błąd wyboru populacji

●

Błąd wykazu członków populacji

●

Błąd doboru próby

●

Błąd budowy narzędzia badawczego

●

Błędy zbierania danych

●

Błędy na etapie agregacji, analizy,
interpretacji i prezentacji danych

Przykład: klienci banku są

niezadowoleni z obsługi

●

Problem badawczy: Co wywołuje
niezadowolenie klientów?

●

Buduję ramę pojęciową – rozpisuję obszary,
które mogą wpływać na niezadowolenie

Przykład: klienci banku są

niezadowoleni z obsługi

Niezadowolenie

klientów

Pracownicy banku

Procedury

Usługi konkurencji

Oferta banku

Liczba oddziałów

Koszty

Portfolio produktów

Czas obsługi

Potrzebne dokumenty

Papier a inne kanały dostępu

Umiejętności interpersonalne

Znajomość oferty banku

Wiedza o rynkach finansowych

Zaangażowanie i entuzjazm

Szkolenia

Wynagrodzenia

Oczekiwania klientów

System

motywacyjny

(fragment ramy pojęciowej)

Czas oczekiwania

Atmosfera

pracy

Przykład: klienci banku są

niezadowoleni z obsługi

●

Pytania badawcze odnoszą się do
poszczególnych elementów ramy pojęciowej:

−

Jakie są oczekiwania klientów?

−

Jaki jest przeciętny czas obsługi
klienta?

−

Czy pracownicy obsługi klienta znają
ofertę banku?

−

Czy wymagana od klientów dokumentacja
odpowiada wymaganiom banków X i Y?

itp.

Przykład: klienci banku są

niezadowoleni z obsługi

●

Próba badawcza

−

pracownicy obsługi klienta + klienci

−

metoda doboru: losowanie systematyczne

●

Sposoby gromadzenia danych

−

Badania wtórne:

analiza dokumentacji (skargi

i wnioski, formularze rezygnacji z usług,
warunki oferty naszego banku oraz banków X i Y)

−

Badania pierwotne:

wywiady z pracownikami i

klientami, badania ankietowe klientów,
obserwacja i pomiar czasów oczekiwania i obsługi

Ćwiczenie –

dla opisanej dalej sytuacji:

●

Określ problem badawczy

●

Narysuj ramę pojęciową

●

Określ pytania badawcze

●

Określ aktorów społecznych i próbę badawczą

●

Zdecyduj jak gromadzić dane

●

Określ metodę doboru próby badawczej

Wybierz JEDNĄ z sytuacji:

●

Masowe odejścia z oddziału firmy w Łomży

●

Firma planuje wprowadzenie nowego systemu
premiowego

●

Spadła znacząco sprzedaż produktów firmy,
choć oferta nie uległa zmianom