background image

1.  Rodzaje pracy urządzeń elektrycznych: 
S1
 – ciągła 
S2 – dorywcza 
S3 – przerwana 
S4 – przerywana z dużą liczbą łączeń i rozruchów 
S5 – przerywana  z dużą liczbą łączeń i hamowaniem elektrycznym 
S6 -  przerywana z przerwami jałowymi 
S7 – długotrwała z dużą liczba łączeń i hamowaniem elektrycznym 
S8 – długotrwała z okresowymi zmianami obciążenia i prędkości obrotowej 
2.  Instalacja elektryczna – to zespół urządzeń o skoordynowanym napięciu znamionowym do 1000V (1500V 
napięcia stałego) przeznaczonych do dostarczania energii elektrycznej z sieci rozdzielczej do odbiorników 
Podział instalacji elektrycznych ze względu na

 
 

Czas 

użytkowania 

Miejsce 

występowania 

Oświetleniowe 

siłowe 

stałe 

tymczasowe 

(prowizoryczne) 

nieprzemysłowe 

przemysłowe 

inne 

3.  Cel podziału instalacji elektrycznej na obwody

 

Zapewnia niezawodną pracę odbiorników energii elektrycznej 

 Ogranicza negatywne skutki w razie awarii 

 

Ułatwia bezpieczne sprawdzanie i konserwacji instalacji 

4.  Układy sieci instalacji elektrycznych

układ TN-C - funkcję przewodu ochronnego PE i neutralnego N pełni jeden przewód ochronny neutralny PEN 
Układ TN-S – funkcje przewodu ochronnego PE i neutralnego N pełnią oddzielne przewody 
Układ TN-C-S – pierwsza cześć sieci pracuje w układzie TN-C a druga w układzie TN-S 
Sieć TT - sieci w których wykonane są bezpośrednie uziemienia punktów neutralnych N, a dostępne cześci 
przewodzące są połączone przewodem ochronnym z uziomem niezależnym od uziemienia punktu neutralnego sieci 
Sieć IT – sieć w których żaden punkt nie jest bezpośrednio połączony z ziemią Lu w których punkt neutralny jest 
połączony z ziemią przez rezystancje( impedancję) o dużej wartości 
5.  Klasy ochronności: 
Klasa 0
 – obejmuje urządzenia, w których zastosowano jedynie izolacje podstawową(roboczą). Charakteryzują się 
one brakiem zacisku przeznaczonego do połączenia z przewodem ochronnym 
Klasa I – obejmuje urządzenia w których zastosowano jedynie izolacje podstawową, oraz wyposażono je w zaciski 
ochronne do połączenia części przewodzących dostępnych z przewodem ochronnym układu sieci 
Klasa II – obejmuje urządzenia elektryczne w których wszystkie części przewodzące dostępne są oddzielone od 
części czynnych izolacją podwójną lub izolacją wzmocnioną. Urządzenia te charakteryzuje brak zacisku 
ochronnego 
Klasa III – obejmuje urządzenia elektryczne , które mogą być zasilane jedynie bardzo niskim napięciem 
6.  Symbole stosowane do znakowania przewodów: 
D
 – na pocz. – żyła miedziana jednodrutowa 
L – na pocz.– linka miedziana wielodrutowa 
Y_g – żyła miedziana wielodrutowa giętka 

background image

– na pocz. – żyła aluminiowa 
F – na pocz. –żyła ze stali miękkiej  
Y – po D lub L – izolacja polwinitowa 
    - na pocz. – powłoka polwinitowa 
G – po D lub L – izolacja gumowa  
XS – izolacja z polietylenu usieciowanego 
żo – na koń. – izolacja w kolorze zielono-żółtym 
– wtynkowy 
– o zwiększonej grubości izolacji 
c – izolacja odporna na wysoką temperaturę 
p – przewód płaski 
pp – przewód płaski do przyklejania 
– z linką nośną 
u – uzbrojony 
y – osłona polwinitowa 
7.  Wymagania które powinna spełniać instalacja elektryczna: 

 

Funkcjonalność – zapewnienie użytkownikom właściwych parametrów technicznych i niezbędnego wyposażenia 

 

Bezpieczeństwo - zapewnia użytkownikom ochrony przed porażeniem prądem elektrycznym, powstania pożaru, 

wybuchu i innych szkód 

 

Niezawodność  - zapewnie użytkownikom ciągłości dostaw energii elektrycznej w odpowiedniej jakości i w 

żądanym okresie czasu 

 

Wymienialność – zapewnie nie możliwości wymiany wyposażenia w przypadku modernizacji i remontu, bez 

naruszania struktury konstrukcji budowlanej oraz przy ograniczonym naruszaniu faktury ścian i stropów 

 Estetyka – dostosowanie do architektury, wzornictwa, kolorystyki i wyposażenia obiektów 

 

Ochrona środowiska – nie emitowanie dopuszczalnego poziomu drgań, hałasu, promieniowania 

elektromagnetycznego i jonizacji. 
8.  YDYp-żo – przewód płaski w powłoce polwinitowej z żyłami miedzianymi w izolacji polwinitowej z żyłą 
ochronną w kolorze zielonożółtym 
  KFt – kabel z żyłami miedzianymi w przesyconej izolacji papierowej w powłoce ołowianej opancerzony taśmami 
stalowymi 
  IP43 – stopień ochrony oznaczający ochronę przed dotknięciem za pośrednictwem narzędzi i drutów o średnicy 
1-2,3mm i przed natryskiwaniem wodą  
9.  Czynniki wpływające na jakość energii elektrycznej: 

 

Wartość skuteczna napięcia zasilającego 

 

Częstotliwość napięcia 

 Kształt krzywej napięcia 

 

Symetria napięć trójfazowych 

 

dla prądu stałego wartość składowych zmiennych napięć 

10. Zaburzenia napięcia zasilającego: 
odchylenie
 (Zmiana napięcia) – określa zwiększenie lub zmniejszenie się wartości napięcia w stosunku do wartości 
znamionowej 
wahanie (szybka zmiana napięcia) -  określa zmiany napięcia między dwoma jego kolejnymi poziomami, 
utrzymuje się w krótkim czasie 
11. THD – Współczynnik zawartości harmonicznych  to stosunek wartości skutecznej wyższych harmonicznych 
sygnału, do wartości skutecznej składowej podstawowej U

1

 

12. Urządzenia elektrotermiczne: 

 Grzejne oporowe (piece) 

 

Elektrodowe urządzenia grzejne  

 

Piece łukowe 

 

Pojemnościowe urządzenia grzejne 

 

Promiennikowe urządzenia grzejne 

 Piece elektronowe 

13. Nieprzemysłowe urządzenia elektrotermiczne 

 Kuchnie elektryczne 

 Piece grzewcze 

 

Ogrzewanie podłogowe 

 Elektryczne podgrzewacze wody 

background image

 Pralki, zmywarki 

 Piekarniki 

 Kuchnie mikrofalowe 

 

Urządzenia promiennikowe 

14. Rodzaje pracy silników elektrycznych: 
S1
 – praca ciągła 
S2 – praca dorywcza 
S3 – praca przerywana 
S4 – przerywana z dużą liczbą łączeń i hamowaniem mechanicznym 
S5 - przerywana z dużą liczbą łączeń i hamowaniem elektrycznym 
S6 – przerywana z przerwami jałowymi 
S7 – długotrwała z dużą liczbą łączeń i hamowaniem elektrycznym 
S8 – długotrwała z okresową zmianą prędkości obrotowej 
15.  Dobór przewodów ze względu na warunki środowiskowe: 

 W pomieszczeniach suchych (DY, LY, YDYp ) 

 

W pomieszczeniach suchych w których przewody mogą być narażone na działanie temperatury do 105

C (LYc, 

DYc, LgYc) 

 W pomieszczeniach wilgotnych i na zewnątrz budynków(DYd, LYd) 

 

W pomieszczeniach suchych i wilgotnych przyklejane na ścianach (YDYp) 

 

w instalacjach gdzie przewody narażone są na zginanie i drgania (LgY, LgYd) 

 

w pomieszczeniach narażonych na wybuchy (YDY, YKY) 

 w pomieszczeniach narażonych na pożary ( w powłoce polwinitowej) 

 

w instalacjach gdzie przewody narażone są na uszkodzenia mechaniczne (z pancerzem stalowym) 

16.  Czynniki uwzględniane przy doborze przewodów elektrycznych: 

 

sposób ułożenia 

 

wytrzymałość elektryczna 

 wytrzymałość mechaniczna 

 

wytrzymałość zwarciowa 

 

wytrzymałość chemiczna 

 

spadki napięć 

 

obciążalność długotrwała 

17.  Obliczenia wykonywane przy doborze przekroju przewodu: 

 Obliczenie mocy zainstalowanej 

 

Obciążenie prądowe przewodu ( I

 I

 

Spadki napięć 

)

sin

cos

(

3

100

X

R

I

Un

U

B

 

 Obliczenia zwarciowe 

18.  Czynniki uwzględniane przy wyznaczaniu obciążalności długotrwałej 

 

Sposób ułożenia przewodu 

 

Miejsce ułożenia przewodu 

 

Ilość przewodów 

 Temperatura otoczenia 

19. Dobór przekroju przewodu neutralnego: 
W instalacjach o przekroju S

≤ 6mm

2

 przekrój przewodu neutralnego jest równy przewodowi fazowemu, a dla 

przekroju  S

L

 

 6mm

2

 przekrój przewodu neutralnego powinien wynosić co najmniej 50% przekroju przewodu 

fazowego, lub jego przekrój powinien być mniejszy o jeden stopień od przekroju przewodu fazowego 
20. Przekrój przewodu ochronnego: 

Sp 

k

t

I

S

2

 

S≤ 16mm

I – wartość prądu zwarcia 

 16  16<S≤35mm

t- czas zadziałania urządzenia zabezpieczającego 

S/2 

S>35mm

k – współczynnik zależny od materiału 

Przekrój przewodu uziemiającego: 

 

Cu 

Fe 

Przewód zabezpieczony przed korozją 

16mm

2

  16mm

2

 

Przewód niezabezpieczony przed korozją  25mm

2

  50mm

2

 

 
 

background image

21. Rodzaje rur wykorzystywanych do ochrony przewodów: 

 Stalowe gwintowane(RS-P11) – stosowane do układanie w niech przewodów instalacji elektrycznej w izolacji 

gumowej lub polwinitowej 

 Sztywne z twardego polichlorku winylu(RVS18) – stosuje się do ochrony przewodów izolowanych 

instalowanych na tynku w pomieszczeniach suchych i wilgotnych oraz o atmosferze agresywnej 

 

Giętkie z twardego polichlorku winylu(RVKL15) – stosowane do ochrony przewodów izolowanych 

instalowanych pod tynkiem lub zatapianych w betonie 

 Termokurczliwe – kurczą się po podgrzaniu zaciskając i przyjmując kształt przedmiotu, tworzą szczelną 

warstwę izolacyjno-ochronną 

 Elektroinstalacyjne z tworzyw sztucznych typu RB – wykonane z polichlorku winylu(PVC) zapewniają 

mechaniczną i elektryczną ochronę przewodów i kabli, montowane na tynku 
22. Przybory instalacyjne – służą do przyłączania odbiorników i sterowania nimi w instalacjach elektrycznych 
odbiorczych w pomieszczeniach mieszkalnych i niemieszkalnych 

 

Łączniki wtyczkowe - służą do przyłączania do sieci elektrycznej odbiorników niewielkiej mocy(np. gniazda 

wtyczkowe, wtyczki, wtyki) 

 

Łączniki klawiszowe – (natynkowe, podtynkowe, natynkowo-podtynkowe 

 

Łączniki warstwowe 

 Oprawki do lamp elektrycznych 

 

Wyłączniki samoczynne schodowe 

 

Zegary przełączające 

23. Typy łączników instalacyjnych: 

 

Wyłączniki instalacyjne wkrętakowe i zatablicowe (zabezpieczają obwody w instalacjach domowych i 

przemysłowych od skutków przeciążeń i zwarć) 

 

Wyłączniki nadprądowe (zabezpieczają przed skutkami zwarć przewodów i odbiorników) 

 

Wyłączniki selektywne (zapewnia selektywność względem znajdujących się na nim wyłączników nadprądowych) 

 

Wyłączniki silnikowe (zabezpieczają silniki elektryczne przed skutkami przeciążeń i zwarć) 

 

Wyłączniki ochronne różnicowoprądowe (samoczynnie wyłączają zasilanie w przypadku pojawienia się napięcia 

na częściach przwodzących) 

 

Łączniki rzeczne 

 

Wyłączniki mechaniczne (to łączniki rozdzielcze) 

 

Łączniki stycznikowe (łączniki robocze przystosowane do dużej częstotliwości łączeń) 

 

Bezpieczniki instalacyjne (łączniki przeznaczone do przerywania obwodu elektrycznego gdy płynący w nim prąd 

przekracza pewną wartość) 

 

Bezpieczniki przemysłowe (stosowane do zabezpieczenia maszyn elektrycznych, urządzeń i linii przed skutkami 

zwarć i przeciążeń w obwodzie) 
24. Budowa bezpiecznika instalacyjnego: 

 Gniazdo 

 

Główka 

 

Wkładka topikowa 

 Wstawka kalibrowa 

25. Rodzaj bezpieczników stosowanych w instalacjach: 

 

Przewodów i kabli L lub G 

 

Silników elektrycznych M 

 

Transformatorów Tr 

 

Urządzeń górniczych B 

 

Półprzewodników R 

26. Funkcje bezpiecznika topikowego: 

 

Łącznik jednorazowego działania 

 Zabezpieczenie zwarciowe 

 

Samoczynnie wyłącza obwód w przypadku przepływów prądów większych niż znamionowe 

27. Parametry uwzględniane przy doborze bezpiecznika: 

 

Konstrukcja bezpiecznika(instalacyjny, przemysłowy) 

 

Rodzaj prądu (przemienny, stały) 

 

Napięcie znamionowe podstawy i wkładki większe lub równe od znamionowego  

 

Prąd znamionowy wkładki bezpiecznikowej 

 Typ charakterystyki prądowo-czasowej 

 

Zdolność wyłączania wkładki bezpiecznikowej 

 

background image

28. Zadania odłączników instalacyjnych 

 

załączanie i wyłączanie obwodów w stanie bezprądowym lub o prazie niewielkiej wartości 

 

tworzy bezpieczną przerwę w obwodzie 

29. Rodzaje wyłączników instalacyjnych: 

 izolacyjne 

 

drążkowe 

 

kołowe 

 bezpiecznikowe 

 z bezpiecznikiem 

30. Cechy styczników: 

 

Przystosowany do dużej częstości łączeń 

 

Mała zdolność wyłączania 

31. Budowa wyłącznika instalacyjnego: 

 Podstawa  

 Obudowa 

 Styki 

 Komora gaszeniowa 

 Zamek 

 Wyzwalacz nadprądowy, przeciążeniowy 

 Wyzwalacze zwarciowe 

 

Wyzwalacz nadnapięciowy wybijakowy 

32. Złącze – łączy instalacje elektryczną obiektu budowlanego z siecią zasilającą. Umożliwia odłączenie instalacji 
od sieci 
Przyłącze – to linia elektroenergetyczna łącząca złącze(odbiorcę) z siecią energetyczną 
WLZ (wewnętrzna linia zasilająca) to obwód zasilający tablice rozdzielcze(rozdzielnice), z których zasilane są 
instalacje odbiorcze 
33. Rodzaje wyłączników instalacyjnych: 

 Typ L – zabezpieczają od skutków przeciążeń i awarii (2,4,6,10,16,20,25A) 

 Typ H – zabezpieczają od skutków przeciążeń i awarii w przypadku urządzeń o małym prądzie rozruchu 

(10,16,20,25A) 

 Typ K – zabezpieczają obwody narażone szczególnie na obciążenia o dużej wartości 

(0,5;1,6;2;3;4;6;8;10;16;20;25A) 
34. Parametry uwzględnione przy doborze wyłączników instalacyjnych: 

 

Rodzaj prądu (przemienny, stały) 

 

Napięcie i prąd znamionowy 

 

Znamionowa zwarciowa zdolność łączenia 

 charakterystyka czasowo-prądowa (np. B,C,D) 

 

liczba biegunów 

 

kategoria użytkowania 

 

sposób mocowania 

 

stopień ochrony dla wyłączników w obwodzie 

 

wartość prądu znamionowego wkładki bezpiecznikowej 

35.  Selektywny dobór bezpiecznika i wyłącznika 

 

 
 
 
 
 
 

background image

36.  Selektywny dobór 2 wyłączników 

 

37. Rozdzielnica – to urządzenie przeznaczone do rozdziału energii elektrycznej. W zależności od sposobu 
wykonania części wsporczych i osłon części będących pod napięciem rozdzielnic na napięcie do 500V. 
Rozdzielnice możemy podzielić na tablicowe, szkieletowe, skrzynkowe, bezszkieletowe, kostkowe 
38. Stopnie ochrony IP

cyf 

Stopień 

ochrony 

II 

cyf 

Stopień ochrony 

 

osob 

urządzeń 

 

przed wodą 

bez ochrony 

bez ochrony 

bez ochrony 

dostępem do części 

niebezpiecznych 
wierzchem dłoni 

Ochrona przed 

ciałami stałymi 

o średnicy 

50mm i 

większej 

pionowo 

padającymi 

kroplami wody 

palcem 

Ciała stałe o 

średnicy 12,5-

50mm  

pionowo 

padającymi 

kroplami wody 

przy wychyleniu 15 

narzędziem 

2,5-12,5mm 

Natryskiwaniem 

wody 

drutem 

1-2,5mm 

Bryzgami wody 

drutem 

przed pyłem 

Strugą wody 

drutem 

pyłoszczelna 

Silna struga wody 

 

 

 

Krótkotrwałe 
zanurzenie w 
wodzie 

 

 

 

Ciągłe zanurzenie 
w wodzie 

39. Dopuszczalne spadki napięcia w instalacjach elektrycznych 

 

elementy 

instalacji 

 

zasilanie bezpośrednie 

dopuszczalny spadek napięcia [%] w 

instalacjach zasilających odbiorniki 

oświetleniowe 

oświetleniowe, 

siłowe i grzejne 

siłowe i 

grzejne 

wewnętrzna 

linia zasilająca 

z sieci o U

≤ 1kV 

z głównej rozdzielnicy 

stacji usytuowanej w 

obiekcie zasilanym 

 

Instalacja 

odbiorcza 

z wewnętrznej linii 

zasilającej 

z sieci o U

n

 ≤ 1kV 

z głównej rozdzielnicy 

stacji lub innego źródła 

 
40. Rodzaje ochrony przeciwporażeniowej: 
Ochrona przed dotykiem bezpośrednim: 

 

Izolowanie części czynnych urządzeń 

 

Przez umieszczenie części czynnych urządzeń i elementów instalacji poza zasięgiem ręki 

 

Ochrona przez zastosowanie barier (przeszkód ) 

 

background image

Ochrona przed dotykiem pośrednim: 
- W celu wyeliminowania możliwości występowania napięć dotykowych między różnymi częściami 
przewodzącymi w każdym budynku powinny być wykonane połączenia wyrównawcze główne łączące ze sobą 
części przewodzące (Przewód PEN obwodu rozdzielczego, główną szynę uziemiającą, rury i inne metalowe 
elementy konstrukcyjne) 
W sieciach typu TN stosować można następujące urządzenia zabezpieczające: 
- przetężeniowe (nadprądowe): bezpieczniki, wyłączniki 
- różnicowoprądowe 
W sieciach typu TN-C nie powinno się stosować zabezp. różnicowoprądowych  
41. Zabezpieczenie od przeciążeń – urządzenia zabezpieczające przeciążeniowe przerywają przepływ prądu 
przeciążeniowego o danej wartości, zanim wystąpi niebezpieczeństwo uszkodzenia izolacji, połączeń zaciskow 
oraz otoczenia na skutek wzrostu temperatury(bezpieczniki topikowe) 
42. Zabezpieczenie od zwarć – urządzenie przerywa przepływ prądu zwarciowego w obwodzie elektrycznym 
zanim wystąpi niebezpieczeństwo uszkodzeń cieplnych w przewodach i połączeniach 
43. Układy połączeń wyłącznika ronicowoprądowego: 

 

 

 

 
44. Układy połączeń ogranicznikow  przepięć: 

 

background image

45. Cechy i sposób wykonania instalacji elektrycznych: 
 Przewodami wielożyłowymi na uchwytach po wierzchu (odstępy między uchwytami w ciągu powinny wynosić 
50cm, odległość od puszki do uchwytu max 10cm, odległość od włącznika lub gniazdka max 8cm) 
 W korytkach – opłacalny przy układaniu więcej niż 4 przewodów, możliwość układani warstwowo przewodow, 
układa się na podporach, mocuje przez podwieszanie lub na ścianach czy sufitach, odległość punktu podparci max 
3m. 
 Na drabinkach – przewody układane w jednej warstwie na drabinkach 
 W wiązkach – prowadzi się ciągi wiązkowe na wspornikach, drabinkach albo linkach nośnych które mocuje się 
za pomocą hakow lub kotew, puszki mocuje się przy pomocy uchwytow e stalowej taśmy preferowanej 
 Na podporach izolacyjnych przewody gołe – osadza się je na gałkach lub rolkach porcelanowych osadzonych 
na drewnianych klockach lub metalowych kołkach wbitych w mur. 
 W rurach z tworzywa sztucznego układanych po wierzchu w wykonaniu szczelnym lub zwykłym – uchwyty 
mocuje się do podłoża za pomocą metalowych kołków lub kleju, odstępy miedzy uchwytami powinny wynosić 50-
80cm przy poziomym układaniu i 80-100 przy pionowym 
 W rurach stalowych po wierzchu lub w podłodze – stosuje się w miejscach gdzie przewody narażone są na 
uszkodzenia mechaniczne lub w pomieszczeniach zagrożonym pożarem lub wybuchem 
 W rurach z tworzywa sztucznego zatapiane w monolicie – wszystkie puszki i rury , które maja być zatopione 
w betonie mocuje się do deskowania lub do prętów zbrojeniowych za pomocą drutu zbrojeniowego 
 W listwach lub kanałach naściennych – listwy i puszki mocuje się za pomocą wkrętami z kołkami 
 Kanałowo w podłogach – przewody puszczane są w dzielonych kanałach podłogowych z blach lub PVC 
 W tynkach we wcześniej przygotowanych bruzdach lub szczelinach – stosowany w budownictwie 
mieszkaniowym i ogólnym, stosuje się tu przewody wtynkowe wielożyłowe w powłoce polwinitowej typu DYt 
oraz DYp, przewody głównie mocuje się za pomocą gwoździ wbijanych pomiędzy izolację które po zastygnięciu 
gipsu usuwa się, przewody prowadzi się równolegle bądź prostopadle do podłóg  i sufitów. 
46. Sposób realizacji instalacji elektrycznej: 
− trasowanie, 
− wykonanie otworów, wnęk, podkuć 
− osadzanie kołków stalowych i haków 
− osadzanie uchwytów 
− osadzanie puszek i osprzętu 
− rozwijanie i prostowanie przewodów 
− układanie i mocowanie przewodów 
− wprowadzanie do osprzętu i łączenie przewodów 
47. Przebieg procesu projektowania instalacji elektrycznej: 
 Opracowanie dokumentacji projektowo-kosztorysowej 
 Uzyskanie wymaganych opinii, uzgodnień, sprawdzenie rozwiązań projektowych zakresie wynikającym z 
przepisów 
 Zapewnienie sprawdzenia projektu pod względem zgodności z polskimi normami i przepisami 
 Koncepcja projektowa 
 Projekt budowlany 
 Projekt wstępny 
 Projekt techniczny 
48. Cechy projektu wstępnego: 
 Zawiera uwagi i decyzje czynników kontroli i zatwierdzania 
 Omawia dane wyjściowe do projektowania 
 Zawiera opis techniczny 
 Zawiera obliczenia techniczne 
 Wykaz podstawowych urządzeń i aparatów 
 Analiza techniczno-ekonomiczna wariantów projektowych 
 Posiada Wytyczne realizacji inwestycji 
 Zbiorcze zestawienie kosztów 
49. Obliczenia techniczne w projekcie wstępnym: 
 Bilans mocy - wykaz mocy czynnej, pozornej i biernej zainstalowanej i szczytowej dla pracy normalnej i 
awaryjnej 
 Obliczenia parametrów decydujących o doborze urządzeń – obliczenia prądów obciążeniowych, zwarciowych, 
oraz innych wielkości decydujących o doborze kabli, przewodów, szyn itp 
 Obliczenia natężeń oświetlenia dla pomieszczeń i terenu 
 Obliczenia zagrożenia piorunowego – określenie wskaźnika zagrożenia piorunowego 
 Zagrożenia od elektryczności statycznej 
 

background image

50. Zawartość projektu technicznego: 
 Uwagi ogólne 
 Podział projektu technicznego i zawartość tomów 
 Dane wyjściowe do projektowania 
 Opis techniczny 
 Obliczenia techniczne 
 Zestawienie materiałów 
 Wytyczne realizacji inwestycji 
 Rysunki 
51. Obliczenia techniczne w projekcie 
 Bilans mocy 
 Dobór przekroju przewodów i kabli 
 Dobór łączników i zabezpieczeń 
 Obliczenia natężeń oświetlenia 
 Skuteczność ochrony od porażeń prądem elektrycznym 
52. Zdefiniuj pojęcia: 
 Akomodacja – nastawienie optymalnego układu oka do wyraźnego widzenia z określonej odległości polega na 
zmianie krzywizny soczewki oka 
 Olśnienie – warunki widzenia powstałe na skutek niewłaściwego rozkładu bądź zakresu luminancji, powoduje 
obniżenie zdolności rozpoznawania szczegółów  oraz przedmiotów 
 Widzenie fotopowe -  widzenie dzienne, oznacza prace ludzkiego oka w warunkach normalnych, czyli przy ilości 
światła wystarczającego do pełnego wykorzystania możliwości zmysłu wzroku 
 Widmo monochromatyczne – widmo o jednej długości fali 
 Widmo ciągłe – zawiera wszystkie długości fal, ma postać ciągłego obszaru lub szerokich pasów. Widmo 
emitowane głownie przez ciała w stanie stałym 
 Widzenie skotopowe - widzenie okiem normalnym, przystosowanym do poziomu luminancji poniżej kilku 
setnych kandeli na metr kwadratowy. Uważa się, że w tych warunkach działają głównie pręciki. Widmo ma wygląd 
bezbarwny, a maksimum skuteczności świetlnej występuje przy mniejszej długości fali niż przy widzeniu 
fotopowym 
 Strumień świetlny - całkowita moc światła emitowanego z danego źródła. Wielkość tą 
wyprowadza się ze strumienia energetycznego, na podstawie stopnia jego oddziaływania na oko 
obserwatora normalnego. 
 Światłość - iloraz strumienia świetlnego, wysyłanego przez źródło w elementarnym kącie przestrzennym 
zawierającym dany kierunek, do wartości tego elementarnego kąta. 
 Luminancja jest to iloraz strumienia świetlnego wychodzącego, padającego lub przenikającego 
przez elementarne pole powierzchni, otaczające rozpatrywany punkt i rozchodzącego się w określonym stożku 
obejmującym ten kierunek, przez iloczyn kąta przestrzennego tego stożka i rzutu prostokątnego elementarnego pola 
na płaszczyznę prostopadłą do tego kierunku. Luminancja odzwierciedla ilość światła, która jest widziana przez 

obserwatora: 

'

S

I

L

gdzie I jest światłością, a S' powierzchnią pozorną świecącej powierzchni widzianą przez 

obserwatora. 
 Natężenie oświetlenia - iloraz strumienia świetlnego padającego na elementarną powierzchnię S, 

zawierającą dany punkt, do wartości tej elementarnej powierzchni: 

S

E

 

 Skuteczność świetlna (źródła światła) - iloraz emitowanego strumienia świetlnego do zużytej mocy. 
 
53. Układy zasilania lamp fluorescencyjnych: 
 Standardowy  

 

 Antystroboskopowy  

 

background image

  Szeregowy  

 

54. Układ zasilania lamp wyładowczych: 
  Rtęciowej 
 

 

 
 
  Metalohalogenkowej 

 

  Sodowa niskoprężna 

 

  sodowa wysokoprężna 

 

55. właściwości: 
a)  Żarówki 
- moc 15-1000W 
- znamionowa trwałość 1000h 
- możliwość pracy w dowolnej pozycji 
- luminancja żarnika 1,9-11,4Mcd/m

2

 

- barwa światła 2600-3200K 
- współczynnik tętnienia 0,3-0,1 
- niska skuteczność świetlna 6-15,8lm/W 
- duża wrażliwość na zmiany napięcia zasilającego 
- natychmiastowe osiągniecie strumienia świetlnego po zaświeceniu 
- niezależność strumienia świetlnego od temperatury 
b)  Żarówka halogenowa 
-temperatura barwowa 2700-3400K 
- trwałość 2000-5000h 
- skuteczność świetlna 18-33lm/W 
- doskonała barwa światła 
- doskonały współczynnik oddawania barw 
- stała barwa 
 
 

background image

c)  Lampa fluoroscencyjna: 
 Współczynnik oddawania barw 0,5-0,98 
 Moc 4,6,8,1,13,15,18,20,36,40,38,58,60W 
 Długość 590,1200,1500mm 
 Średnica 7,16,26,38mm 
 Trwałość >10000h 
 Współczynnik tętnienia 0,32-0,68 
 Luminancja 4-42kcd/m

2

 

d)  Lampa rtęciowa: 
 Skuteczność świetlna 50-60lm/W 
 Temperatura barwowa 2700-4200,6600K 
 Luminancja obszaru świecącego 100-300kcd/m 
 Współczynnik tętnienia 0,78-0,84 
 Trwałość 20000h 
 Praca w dowolnej pozycji 
 Niewielki wpływ temperatury otoczenia 
e)  Lampa rtęciowo-żarowa 
 Moc 100-500W 
 Skuteczność świetlna 30lm/W 
 Trwałość 12000h 
 Wskaźnik oddawania barw 0,6-0,7 
 Temperatura barwowa 3600-4100K 
f)  Lampa metalohalogenkowa 
 Sprawność 67-120lm/W 
 Trwałość 3000-20000h 
 Temperatura barwowa 2700-6100K 
 Bardzo dobre właściwości oddawania barw >0,9 
 Luminancja jarznika 18-83Mcd/m 
g)  Lampa sodowa wysokoprężna 
 Moc 50-1000W 
 Sprawność do 130lm/W 
 Trwałość 30000h 
 Żółtopomarańczowa barwa 
 Słaby współczynnik oddawania barw 
 Luminancja jarznika 21-60Mcd/m 
 Współczynnik tętnienia 0,74 
h)  Lampa sodowa niskoprężna 
 Moc 18-180W 
 Sprawność 100-200lm/W 
 Trwałość do 33000h 
 Żółtopomarańczowa barwa 560nm 
 Słaby współczynnik odawania barw 
 Luminancja jarznika 40-100kcd/m 
 Czas zapłonu 7-15min 
 Pracuje w ściśle określonym położeniu 
Natężenie oświetlenia w punkcie: 

  

Moc zapotrzebowana 
P

M

=P

1

+MP

2

 

P

1

 – moc odbiornika o największym poborze 

(z instalacja gazową 3,5kW bez inst 10kW) 
M – liczba osób 
P

2

 – moc przypadająca na jedną osobę 1kW 

Zadanie: Obliczyć całkowity 

 emitowany ze źródła, które wysyła moc w następującym widmie: 

background image

 

P

e

(

i

1 550 5,5 1 
2 590 4  0,7568 
3 680 0,5 0,017 

3

0

1

0

( )

680(5,5 1 4 0,7568 0,5 0,017)

580

i

m

e

i

i

K

P

lm

 

 
 

  

 

Przykład: Obliczyć średnią wartość natężenia, minimalną wartość natężenie i maksymalną wartość natężenia na 
okrągłej powierzchni nad którą na wysokości h umieszczono źródło światła o strumieniu 

linia rozsyłu opisana 

I

=I

0

cos

 

0

0

0

0

0

0

0

0

2

2

2

0

max

2

2

4

0

0

min

2

2

2

sin

2

cos sin

STRUMIEŃ PADAJACY NA POW.

2

cos sin

arccos

(

)

2

- wartoć srednia

2

cos

cos

cos

cos

cos

o

I

d

I

d

I

I

I

d

h

D

h

E

S

D

I

E

h

I

I

I

E

h

l

h

 

  

 

 

 

 

 

 

 

 

Krzywa rozsyłu we współrzędnych płaskich i we współrzędnych biegunowych: 

 

90

90

2

0

)

2

sin

1

(

sin

cos

I

I

I

I

I

I