1. Rodzaje pracy urządzeń elektrycznych:
S1 – ciągła
S2 – dorywcza
S3 – przerwana
S4 – przerywana z dużą liczbą łączeń i rozruchów
S5 – przerywana z dużą liczbą łączeń i hamowaniem elektrycznym
S6 - przerywana z przerwami jałowymi
S7 – długotrwała z dużą liczba łączeń i hamowaniem elektrycznym
S8 – długotrwała z okresowymi zmianami obciążenia i prędkości obrotowej
2. Instalacja elektryczna – to zespół urządzeń o skoordynowanym napięciu znamionowym do 1000V (1500V
napięcia stałego) przeznaczonych do dostarczania energii elektrycznej z sieci rozdzielczej do odbiorników
Podział instalacji elektrycznych ze względu na:

Czas

użytkowania

Miejsce

występowania

Oświetleniowe

siłowe

stałe

tymczasowe

(prowizoryczne)

nieprzemysłowe

przemysłowe

inne

3. Cel podziału instalacji elektrycznej na obwody:



Zapewnia niezawodną pracę odbiorników energii elektrycznej



Ogranicza negatywne skutki w razie awarii



Ułatwia bezpieczne sprawdzanie i konserwacji instalacji

4. Układy sieci instalacji elektrycznych:

układ TN-C - funkcję przewodu ochronnego PE i neutralnego N pełni jeden przewód ochronny neutralny PEN
Układ TN-S – funkcje przewodu ochronnego PE i neutralnego N pełnią oddzielne przewody
Układ TN-C-S – pierwsza cześć sieci pracuje w układzie TN-C a druga w układzie TN-S
Sieć TT - sieci w których wykonane są bezpośrednie uziemienia punktów neutralnych N, a dostępne cześci
przewodzące są połączone przewodem ochronnym z uziomem niezależnym od uziemienia punktu neutralnego sieci
Sieć IT – sieć w których żaden punkt nie jest bezpośrednio połączony z ziemią Lu w których punkt neutralny jest
połączony z ziemią przez rezystancje( impedancję) o dużej wartości
5. Klasy ochronności:
Klasa 0 – obejmuje urządzenia, w których zastosowano jedynie izolacje podstawową(roboczą). Charakteryzują się
one brakiem zacisku przeznaczonego do połączenia z przewodem ochronnym
Klasa I – obejmuje urządzenia w których zastosowano jedynie izolacje podstawową, oraz wyposażono je w zaciski
ochronne do połączenia części przewodzących dostępnych z przewodem ochronnym układu sieci
Klasa II – obejmuje urządzenia elektryczne w których wszystkie części przewodzące dostępne są oddzielone od
części czynnych izolacją podwójną lub izolacją wzmocnioną. Urządzenia te charakteryzuje brak zacisku
ochronnego
Klasa III – obejmuje urządzenia elektryczne , które mogą być zasilane jedynie bardzo niskim napięciem
6. Symbole stosowane do znakowania przewodów:
D – na pocz. – żyła miedziana jednodrutowa
L – na pocz.– linka miedziana wielodrutowa
Y_g – żyła miedziana wielodrutowa giętka

A – na pocz. – żyła aluminiowa
F – na pocz. –żyła ze stali miękkiej
Y – po D lub L – izolacja polwinitowa
- na pocz. – powłoka polwinitowa
G – po D lub L – izolacja gumowa
XS – izolacja z polietylenu usieciowanego
żo – na koń. – izolacja w kolorze zielono-żółtym
t – wtynkowy
d – o zwiększonej grubości izolacji
c – izolacja odporna na wysoką temperaturę
p – przewód płaski
pp – przewód płaski do przyklejania
n – z linką nośną
u – uzbrojony
y – osłona polwinitowa
7. Wymagania które powinna spełniać instalacja elektryczna:



Funkcjonalność – zapewnienie użytkownikom właściwych parametrów technicznych i niezbędnego wyposażenia



Bezpieczeństwo - zapewnia użytkownikom ochrony przed porażeniem prądem elektrycznym, powstania pożaru,

wybuchu i innych szkód



Niezawodność - zapewnie użytkownikom ciągłości dostaw energii elektrycznej w odpowiedniej jakości i w

żądanym okresie czasu



Wymienialność – zapewnie nie możliwości wymiany wyposażenia w przypadku modernizacji i remontu, bez

naruszania struktury konstrukcji budowlanej oraz przy ograniczonym naruszaniu faktury ścian i stropów



Estetyka – dostosowanie do architektury, wzornictwa, kolorystyki i wyposażenia obiektów



Ochrona środowiska – nie emitowanie dopuszczalnego poziomu drgań, hałasu, promieniowania

elektromagnetycznego i jonizacji.
8. YDYp-żo – przewód płaski w powłoce polwinitowej z żyłami miedzianymi w izolacji polwinitowej z żyłą
ochronną w kolorze zielonożółtym
KFt – kabel z żyłami miedzianymi w przesyconej izolacji papierowej w powłoce ołowianej opancerzony taśmami
stalowymi
IP43 – stopień ochrony oznaczający ochronę przed dotknięciem za pośrednictwem narzędzi i drutów o średnicy
1-2,3mm i przed natryskiwaniem wodą
9. Czynniki wpływające na jakość energii elektrycznej:



Wartość skuteczna napięcia zasilającego



Częstotliwość napięcia



Kształt krzywej napięcia



Symetria napięć trójfazowych



dla prądu stałego wartość składowych zmiennych napięć

10. Zaburzenia napięcia zasilającego:
odchylenie (Zmiana napięcia) – określa zwiększenie lub zmniejszenie się wartości napięcia w stosunku do wartości
znamionowej
wahanie (szybka zmiana napięcia) - określa zmiany napięcia między dwoma jego kolejnymi poziomami,
utrzymuje się w krótkim czasie
11. THD – Współczynnik zawartości harmonicznych to stosunek wartości skutecznej wyższych harmonicznych
sygnału, do wartości skutecznej składowej podstawowej U

1

:

12. Urządzenia elektrotermiczne:



Grzejne oporowe (piece)



Elektrodowe urządzenia grzejne



Piece łukowe



Pojemnościowe urządzenia grzejne



Promiennikowe urządzenia grzejne



Piece elektronowe

13. Nieprzemysłowe urządzenia elektrotermiczne



Kuchnie elektryczne



Piece grzewcze



Ogrzewanie podłogowe



Elektryczne podgrzewacze wody



Pralki, zmywarki



Piekarniki



Kuchnie mikrofalowe



Urządzenia promiennikowe

14. Rodzaje pracy silników elektrycznych:
S1 – praca ciągła
S2 – praca dorywcza
S3 – praca przerywana
S4 – przerywana z dużą liczbą łączeń i hamowaniem mechanicznym
S5 - przerywana z dużą liczbą łączeń i hamowaniem elektrycznym
S6 – przerywana z przerwami jałowymi
S7 – długotrwała z dużą liczbą łączeń i hamowaniem elektrycznym
S8 – długotrwała z okresową zmianą prędkości obrotowej
15. Dobór przewodów ze względu na warunki środowiskowe:



W pomieszczeniach suchych (DY, LY, YDYp )



W pomieszczeniach suchych w których przewody mogą być narażone na działanie temperatury do 105



C (LYc,

DYc, LgYc)



W pomieszczeniach wilgotnych i na zewnątrz budynków(DYd, LYd)



W pomieszczeniach suchych i wilgotnych przyklejane na ścianach (YDYp)



w instalacjach gdzie przewody narażone są na zginanie i drgania (LgY, LgYd)



w pomieszczeniach narażonych na wybuchy (YDY, YKY)



w pomieszczeniach narażonych na pożary ( w powłoce polwinitowej)



w instalacjach gdzie przewody narażone są na uszkodzenia mechaniczne (z pancerzem stalowym)

16. Czynniki uwzględniane przy doborze przewodów elektrycznych:



sposób ułożenia



wytrzymałość elektryczna



wytrzymałość mechaniczna



wytrzymałość zwarciowa



wytrzymałość chemiczna



spadki napięć



obciążalność długotrwała

17. Obliczenia wykonywane przy doborze przekroju przewodu:



Obliczenie mocy zainstalowanej



Obciążenie prądowe przewodu ( I

Z



I

B

)



Spadki napięć

)

sin

cos

(

3

100





X

R

I

Un

U

B









Obliczenia zwarciowe

18. Czynniki uwzględniane przy wyznaczaniu obciążalności długotrwałej



Sposób ułożenia przewodu



Miejsce ułożenia przewodu



Ilość przewodów



Temperatura otoczenia

19. Dobór przekroju przewodu neutralnego:
W instalacjach o przekroju S

L

≤ 6mm

2

przekrój przewodu neutralnego jest równy przewodowi fazowemu, a dla

przekroju S

L



6mm

2

przekrój przewodu neutralnego powinien wynosić co najmniej 50% przekroju przewodu

fazowego, lub jego przekrój powinien być mniejszy o jeden stopień od przekroju przewodu fazowego
20. Przekrój przewodu ochronnego:

Sp

S

k

t

I

S

2



S

S≤ 16mm

2

I – wartość prądu zwarcia

16 16<S≤35mm

2

t- czas zadziałania urządzenia zabezpieczającego

S/2

S>35mm

2

k – współczynnik zależny od materiału

Przekrój przewodu uziemiającego:

Cu

Fe

Przewód zabezpieczony przed korozją

16mm

2

16mm

2

Przewód niezabezpieczony przed korozją 25mm

2

50mm

2

21. Rodzaje rur wykorzystywanych do ochrony przewodów:



Stalowe gwintowane(RS-P11) – stosowane do układanie w niech przewodów instalacji elektrycznej w izolacji

gumowej lub polwinitowej



Sztywne z twardego polichlorku winylu(RVS18) – stosuje się do ochrony przewodów izolowanych

instalowanych na tynku w pomieszczeniach suchych i wilgotnych oraz o atmosferze agresywnej



Giętkie z twardego polichlorku winylu(RVKL15) – stosowane do ochrony przewodów izolowanych

instalowanych pod tynkiem lub zatapianych w betonie



Termokurczliwe – kurczą się po podgrzaniu zaciskając i przyjmując kształt przedmiotu, tworzą szczelną

warstwę izolacyjno-ochronną



Elektroinstalacyjne z tworzyw sztucznych typu RB – wykonane z polichlorku winylu(PVC) zapewniają

mechaniczną i elektryczną ochronę przewodów i kabli, montowane na tynku
22. Przybory instalacyjne – służą do przyłączania odbiorników i sterowania nimi w instalacjach elektrycznych
odbiorczych w pomieszczeniach mieszkalnych i niemieszkalnych



Łączniki wtyczkowe - służą do przyłączania do sieci elektrycznej odbiorników niewielkiej mocy(np. gniazda

wtyczkowe, wtyczki, wtyki)



Łączniki klawiszowe – (natynkowe, podtynkowe, natynkowo-podtynkowe



Łączniki warstwowe



Oprawki do lamp elektrycznych



Wyłączniki samoczynne schodowe



Zegary przełączające

23. Typy łączników instalacyjnych:



Wyłączniki instalacyjne wkrętakowe i zatablicowe (zabezpieczają obwody w instalacjach domowych i

przemysłowych od skutków przeciążeń i zwarć)



Wyłączniki nadprądowe (zabezpieczają przed skutkami zwarć przewodów i odbiorników)



Wyłączniki selektywne (zapewnia selektywność względem znajdujących się na nim wyłączników nadprądowych)



Wyłączniki silnikowe (zabezpieczają silniki elektryczne przed skutkami przeciążeń i zwarć)



Wyłączniki ochronne różnicowoprądowe (samoczynnie wyłączają zasilanie w przypadku pojawienia się napięcia

na częściach przwodzących)



Łączniki rzeczne



Wyłączniki mechaniczne (to łączniki rozdzielcze)



Łączniki stycznikowe (łączniki robocze przystosowane do dużej częstotliwości łączeń)



Bezpieczniki instalacyjne (łączniki przeznaczone do przerywania obwodu elektrycznego gdy płynący w nim prąd

przekracza pewną wartość)



Bezpieczniki przemysłowe (stosowane do zabezpieczenia maszyn elektrycznych, urządzeń i linii przed skutkami

zwarć i przeciążeń w obwodzie)
24. Budowa bezpiecznika instalacyjnego:



Gniazdo



Główka



Wkładka topikowa



Wstawka kalibrowa

25. Rodzaj bezpieczników stosowanych w instalacjach:



Przewodów i kabli L lub G



Silników elektrycznych M



Transformatorów Tr



Urządzeń górniczych B



Półprzewodników R

26. Funkcje bezpiecznika topikowego:



Łącznik jednorazowego działania



Zabezpieczenie zwarciowe



Samoczynnie wyłącza obwód w przypadku przepływów prądów większych niż znamionowe

27. Parametry uwzględniane przy doborze bezpiecznika:



Konstrukcja bezpiecznika(instalacyjny, przemysłowy)



Rodzaj prądu (przemienny, stały)



Napięcie znamionowe podstawy i wkładki większe lub równe od znamionowego



Prąd znamionowy wkładki bezpiecznikowej



Typ charakterystyki prądowo-czasowej



Zdolność wyłączania wkładki bezpiecznikowej

28. Zadania odłączników instalacyjnych



załączanie i wyłączanie obwodów w stanie bezprądowym lub o prazie niewielkiej wartości



tworzy bezpieczną przerwę w obwodzie

29. Rodzaje wyłączników instalacyjnych:



izolacyjne



drążkowe



kołowe



bezpiecznikowe



z bezpiecznikiem

30. Cechy styczników:



Przystosowany do dużej częstości łączeń



Mała zdolność wyłączania

31. Budowa wyłącznika instalacyjnego:



Podstawa



Obudowa



Styki



Komora gaszeniowa



Zamek



Wyzwalacz nadprądowy, przeciążeniowy



Wyzwalacze zwarciowe



Wyzwalacz nadnapięciowy wybijakowy

32. Złącze – łączy instalacje elektryczną obiektu budowlanego z siecią zasilającą. Umożliwia odłączenie instalacji
od sieci
Przyłącze – to linia elektroenergetyczna łącząca złącze(odbiorcę) z siecią energetyczną
WLZ (wewnętrzna linia zasilająca) to obwód zasilający tablice rozdzielcze(rozdzielnice), z których zasilane są
instalacje odbiorcze
33. Rodzaje wyłączników instalacyjnych:



Typ L – zabezpieczają od skutków przeciążeń i awarii (2,4,6,10,16,20,25A)



Typ H – zabezpieczają od skutków przeciążeń i awarii w przypadku urządzeń o małym prądzie rozruchu

(10,16,20,25A)



Typ K – zabezpieczają obwody narażone szczególnie na obciążenia o dużej wartości

(0,5;1,6;2;3;4;6;8;10;16;20;25A)
34. Parametry uwzględnione przy doborze wyłączników instalacyjnych:



Rodzaj prądu (przemienny, stały)



Napięcie i prąd znamionowy



Znamionowa zwarciowa zdolność łączenia



charakterystyka czasowo-prądowa (np. B,C,D)



liczba biegunów



kategoria użytkowania



sposób mocowania



stopień ochrony dla wyłączników w obwodzie



wartość prądu znamionowego wkładki bezpiecznikowej

35. Selektywny dobór bezpiecznika i wyłącznika

36. Selektywny dobór 2 wyłączników

37. Rozdzielnica – to urządzenie przeznaczone do rozdziału energii elektrycznej. W zależności od sposobu
wykonania części wsporczych i osłon części będących pod napięciem rozdzielnic na napięcie do 500V.
Rozdzielnice możemy podzielić na tablicowe, szkieletowe, skrzynkowe, bezszkieletowe, kostkowe
38. Stopnie ochrony IP:

I

cyf

Stopień

ochrony

II

cyf

Stopień ochrony

osob

urządzeń

przed wodą

0

bez ochrony

bez ochrony

0

bez ochrony

1

dostępem do części

niebezpiecznych
wierzchem dłoni

Ochrona przed

ciałami stałymi

o średnicy

50mm i

większej

1

pionowo

padającymi

kroplami wody

2

palcem

Ciała stałe o

średnicy 12,5-

50mm

2

pionowo

padającymi

kroplami wody

przy wychyleniu 15

3

narzędziem

2,5-12,5mm

3

Natryskiwaniem

wody

4

drutem

1-2,5mm

4

Bryzgami wody

5

drutem

przed pyłem

5

Strugą wody

6

drutem

pyłoszczelna

6

Silna struga wody

7

Krótkotrwałe
zanurzenie w
wodzie

8

Ciągłe zanurzenie
w wodzie

39. Dopuszczalne spadki napięcia w instalacjach elektrycznych

elementy

instalacji

zasilanie bezpośrednie

dopuszczalny spadek napięcia [%] w

instalacjach zasilających odbiorniki

oświetleniowe

oświetleniowe,

siłowe i grzejne

siłowe i

grzejne

wewnętrzna

linia zasilająca

z sieci o U

n

≤ 1kV

2

2

3

z głównej rozdzielnicy

stacji usytuowanej w

obiekcie zasilanym

3

3

4

Instalacja

odbiorcza

z wewnętrznej linii

zasilającej

2

2

3

z sieci o U

n

≤ 1kV

4

4

6

z głównej rozdzielnicy

stacji lub innego źródła

5

7

9

40. Rodzaje ochrony przeciwporażeniowej:
Ochrona przed dotykiem bezpośrednim:



Izolowanie części czynnych urządzeń



Przez umieszczenie części czynnych urządzeń i elementów instalacji poza zasięgiem ręki



Ochrona przez zastosowanie barier (przeszkód )

Ochrona przed dotykiem pośrednim:
- W celu wyeliminowania możliwości występowania napięć dotykowych między różnymi częściami
przewodzącymi w każdym budynku powinny być wykonane połączenia wyrównawcze główne łączące ze sobą
części przewodzące (Przewód PEN obwodu rozdzielczego, główną szynę uziemiającą, rury i inne metalowe
elementy konstrukcyjne)
W sieciach typu TN stosować można następujące urządzenia zabezpieczające:
- przetężeniowe (nadprądowe): bezpieczniki, wyłączniki
- różnicowoprądowe
W sieciach typu TN-C nie powinno się stosować zabezp. różnicowoprądowych
41. Zabezpieczenie od przeciążeń – urządzenia zabezpieczające przeciążeniowe przerywają przepływ prądu
przeciążeniowego o danej wartości, zanim wystąpi niebezpieczeństwo uszkodzenia izolacji, połączeń zaciskow
oraz otoczenia na skutek wzrostu temperatury(bezpieczniki topikowe)
42. Zabezpieczenie od zwarć – urządzenie przerywa przepływ prądu zwarciowego w obwodzie elektrycznym
zanim wystąpi niebezpieczeństwo uszkodzeń cieplnych w przewodach i połączeniach
43. Układy połączeń wyłącznika ronicowoprądowego:

44. Układy połączeń ogranicznikow przepięć:

45. Cechy i sposób wykonania instalacji elektrycznych:
 Przewodami wielożyłowymi na uchwytach po wierzchu (odstępy między uchwytami w ciągu powinny wynosić
50cm, odległość od puszki do uchwytu max 10cm, odległość od włącznika lub gniazdka max 8cm)
 W korytkach – opłacalny przy układaniu więcej niż 4 przewodów, możliwość układani warstwowo przewodow,
układa się na podporach, mocuje przez podwieszanie lub na ścianach czy sufitach, odległość punktu podparci max
3m.
 Na drabinkach – przewody układane w jednej warstwie na drabinkach
 W wiązkach – prowadzi się ciągi wiązkowe na wspornikach, drabinkach albo linkach nośnych które mocuje się
za pomocą hakow lub kotew, puszki mocuje się przy pomocy uchwytow e stalowej taśmy preferowanej
 Na podporach izolacyjnych przewody gołe – osadza się je na gałkach lub rolkach porcelanowych osadzonych
na drewnianych klockach lub metalowych kołkach wbitych w mur.
 W rurach z tworzywa sztucznego układanych po wierzchu w wykonaniu szczelnym lub zwykłym – uchwyty
mocuje się do podłoża za pomocą metalowych kołków lub kleju, odstępy miedzy uchwytami powinny wynosić 50-
80cm przy poziomym układaniu i 80-100 przy pionowym
 W rurach stalowych po wierzchu lub w podłodze – stosuje się w miejscach gdzie przewody narażone są na
uszkodzenia mechaniczne lub w pomieszczeniach zagrożonym pożarem lub wybuchem
 W rurach z tworzywa sztucznego zatapiane w monolicie – wszystkie puszki i rury , które maja być zatopione
w betonie mocuje się do deskowania lub do prętów zbrojeniowych za pomocą drutu zbrojeniowego
 W listwach lub kanałach naściennych – listwy i puszki mocuje się za pomocą wkrętami z kołkami
 Kanałowo w podłogach – przewody puszczane są w dzielonych kanałach podłogowych z blach lub PVC
 W tynkach we wcześniej przygotowanych bruzdach lub szczelinach – stosowany w budownictwie
mieszkaniowym i ogólnym, stosuje się tu przewody wtynkowe wielożyłowe w powłoce polwinitowej typu DYt
oraz DYp, przewody głównie mocuje się za pomocą gwoździ wbijanych pomiędzy izolację które po zastygnięciu
gipsu usuwa się, przewody prowadzi się równolegle bądź prostopadle do podłóg i sufitów.
46. Sposób realizacji instalacji elektrycznej:
− trasowanie,
− wykonanie otworów, wnęk, podkuć
− osadzanie kołków stalowych i haków
− osadzanie uchwytów
− osadzanie puszek i osprzętu
− rozwijanie i prostowanie przewodów
− układanie i mocowanie przewodów
− wprowadzanie do osprzętu i łączenie przewodów
47. Przebieg procesu projektowania instalacji elektrycznej:
 Opracowanie dokumentacji projektowo-kosztorysowej
 Uzyskanie wymaganych opinii, uzgodnień, sprawdzenie rozwiązań projektowych zakresie wynikającym z
przepisów
 Zapewnienie sprawdzenia projektu pod względem zgodności z polskimi normami i przepisami
 Koncepcja projektowa
 Projekt budowlany
 Projekt wstępny
 Projekt techniczny
48. Cechy projektu wstępnego:
 Zawiera uwagi i decyzje czynników kontroli i zatwierdzania
 Omawia dane wyjściowe do projektowania
 Zawiera opis techniczny
 Zawiera obliczenia techniczne
 Wykaz podstawowych urządzeń i aparatów
 Analiza techniczno-ekonomiczna wariantów projektowych
 Posiada Wytyczne realizacji inwestycji
 Zbiorcze zestawienie kosztów
49. Obliczenia techniczne w projekcie wstępnym:
 Bilans mocy - wykaz mocy czynnej, pozornej i biernej zainstalowanej i szczytowej dla pracy normalnej i
awaryjnej
 Obliczenia parametrów decydujących o doborze urządzeń – obliczenia prądów obciążeniowych, zwarciowych,
oraz innych wielkości decydujących o doborze kabli, przewodów, szyn itp
 Obliczenia natężeń oświetlenia dla pomieszczeń i terenu
 Obliczenia zagrożenia piorunowego – określenie wskaźnika zagrożenia piorunowego
 Zagrożenia od elektryczności statycznej

50. Zawartość projektu technicznego:
 Uwagi ogólne
 Podział projektu technicznego i zawartość tomów
 Dane wyjściowe do projektowania
 Opis techniczny
 Obliczenia techniczne
 Zestawienie materiałów
 Wytyczne realizacji inwestycji
 Rysunki
51. Obliczenia techniczne w projekcie
 Bilans mocy
 Dobór przekroju przewodów i kabli
 Dobór łączników i zabezpieczeń
 Obliczenia natężeń oświetlenia
 Skuteczność ochrony od porażeń prądem elektrycznym
52. Zdefiniuj pojęcia:
 Akomodacja – nastawienie optymalnego układu oka do wyraźnego widzenia z określonej odległości polega na
zmianie krzywizny soczewki oka
 Olśnienie – warunki widzenia powstałe na skutek niewłaściwego rozkładu bądź zakresu luminancji, powoduje
obniżenie zdolności rozpoznawania szczegółów oraz przedmiotów
 Widzenie fotopowe - widzenie dzienne, oznacza prace ludzkiego oka w warunkach normalnych, czyli przy ilości
światła wystarczającego do pełnego wykorzystania możliwości zmysłu wzroku
 Widmo monochromatyczne – widmo o jednej długości fali
 Widmo ciągłe – zawiera wszystkie długości fal, ma postać ciągłego obszaru lub szerokich pasów. Widmo
emitowane głownie przez ciała w stanie stałym
 Widzenie skotopowe - widzenie okiem normalnym, przystosowanym do poziomu luminancji poniżej kilku
setnych kandeli na metr kwadratowy. Uważa się, że w tych warunkach działają głównie pręciki. Widmo ma wygląd
bezbarwny, a maksimum skuteczności świetlnej występuje przy mniejszej długości fali niż przy widzeniu
fotopowym
 Strumień świetlny - całkowita moc światła emitowanego z danego źródła. Wielkość tą
wyprowadza się ze strumienia energetycznego, na podstawie stopnia jego oddziaływania na oko
obserwatora normalnego.
 Światłość - iloraz strumienia świetlnego, wysyłanego przez źródło w elementarnym kącie przestrzennym
zawierającym dany kierunek, do wartości tego elementarnego kąta.
 Luminancja jest to iloraz strumienia świetlnego wychodzącego, padającego lub przenikającego
przez elementarne pole powierzchni, otaczające rozpatrywany punkt i rozchodzącego się w określonym stożku
obejmującym ten kierunek, przez iloczyn kąta przestrzennego tego stożka i rzutu prostokątnego elementarnego pola
na płaszczyznę prostopadłą do tego kierunku. Luminancja odzwierciedla ilość światła, która jest widziana przez

obserwatora:

'

S

I

L



gdzie I jest światłością, a S' powierzchnią pozorną świecącej powierzchni widzianą przez

obserwatora.
 Natężenie oświetlenia - iloraz strumienia świetlnego padającego na elementarną powierzchnię S,

zawierającą dany punkt, do wartości tej elementarnej powierzchni:

S

E





 Skuteczność świetlna (źródła światła) - iloraz emitowanego strumienia świetlnego do zużytej mocy.

53. Układy zasilania lamp fluorescencyjnych:
 Standardowy

 Antystroboskopowy

 Szeregowy

54. Układ zasilania lamp wyładowczych:
 Rtęciowej

 Metalohalogenkowej

 Sodowa niskoprężna

 sodowa wysokoprężna

55. właściwości:
a) Żarówki
- moc 15-1000W
- znamionowa trwałość 1000h
- możliwość pracy w dowolnej pozycji
- luminancja żarnika 1,9-11,4Mcd/m

2

- barwa światła 2600-3200K
- współczynnik tętnienia 0,3-0,1
- niska skuteczność świetlna 6-15,8lm/W
- duża wrażliwość na zmiany napięcia zasilającego
- natychmiastowe osiągniecie strumienia świetlnego po zaświeceniu
- niezależność strumienia świetlnego od temperatury
b) Żarówka halogenowa
-temperatura barwowa 2700-3400K
- trwałość 2000-5000h
- skuteczność świetlna 18-33lm/W
- doskonała barwa światła
- doskonały współczynnik oddawania barw
- stała barwa

c) Lampa fluoroscencyjna:
 Współczynnik oddawania barw 0,5-0,98
 Moc 4,6,8,1,13,15,18,20,36,40,38,58,60W
 Długość 590,1200,1500mm
 Średnica 7,16,26,38mm
 Trwałość >10000h
 Współczynnik tętnienia 0,32-0,68
 Luminancja 4-42kcd/m

2

d) Lampa rtęciowa:
 Skuteczność świetlna 50-60lm/W
 Temperatura barwowa 2700-4200,6600K
 Luminancja obszaru świecącego 100-300kcd/m
 Współczynnik tętnienia 0,78-0,84
 Trwałość 20000h
 Praca w dowolnej pozycji
 Niewielki wpływ temperatury otoczenia
e) Lampa rtęciowo-żarowa
 Moc 100-500W
 Skuteczność świetlna 30lm/W
 Trwałość 12000h
 Wskaźnik oddawania barw 0,6-0,7
 Temperatura barwowa 3600-4100K
f) Lampa metalohalogenkowa
 Sprawność 67-120lm/W
 Trwałość 3000-20000h
 Temperatura barwowa 2700-6100K
 Bardzo dobre właściwości oddawania barw >0,9
 Luminancja jarznika 18-83Mcd/m
g) Lampa sodowa wysokoprężna
 Moc 50-1000W
 Sprawność do 130lm/W
 Trwałość 30000h
 Żółtopomarańczowa barwa
 Słaby współczynnik oddawania barw
 Luminancja jarznika 21-60Mcd/m
 Współczynnik tętnienia 0,74
h) Lampa sodowa niskoprężna
 Moc 18-180W
 Sprawność 100-200lm/W
 Trwałość do 33000h
 Żółtopomarańczowa barwa 560nm
 Słaby współczynnik odawania barw
 Luminancja jarznika 40-100kcd/m
 Czas zapłonu 7-15min
 Pracuje w ściśle określonym położeniu
Natężenie oświetlenia w punkcie:

Moc zapotrzebowana
P

M

=P

1

+MP

2

P

1

– moc odbiornika o największym poborze

(z instalacja gazową 3,5kW bez inst 10kW)
M – liczba osób
P

2

– moc przypadająca na jedną osobę 1kW

Zadanie: Obliczyć całkowity



emitowany ze źródła, które wysyła moc w następującym widmie:



i

P

e



i



(



i

)

1 550 5,5 1
2 590 4 0,7568
3 680 0,5 0,017

3

0

1

0

( )

680(5,5 1 4 0,7568 0,5 0,017)

580

i

m

e

i

i

K

P

lm



 



 
 

  









Przykład: Obliczyć średnią wartość natężenia, minimalną wartość natężenie i maksymalną wartość natężenia na
okrągłej powierzchni nad którą na wysokości h umieszczono źródło światła o strumieniu



o

linia rozsyłu opisana

I



=I

0

cos



0

0

0

0

0

0

0

0

2

2

2

0

max

2

2

4

0

0

min

2

2

2

sin

2

cos sin

STRUMIEŃ PADAJACY NA POW.

2

cos sin

arccos

(

)

2

- wartoć srednia

2

cos

cos

cos

cos

cos

o

I

d

I

d

I

I

I

d

h

D

h

E

S

D

I

E

h

I

I

I

E

h

l

h











 





  







 























 

 







 













 

 

 















Krzywa rozsyłu we współrzędnych płaskich i we współrzędnych biegunowych:

90

90

2

0

)

2

sin

1

(

sin

cos

I

I

I

I

I

I



















