Organizacja Międzynarodowego Lotnictwa Cywilnego (ang. International Civil Aviation

Organization, ICAO^ jest odpowiedzialna za opracowywanie i wdrażanie międzynarodowych

przepisów regulujących bezpieczeństwo ruchu lotniczego i ekonomię transportu lotniczego.

ICAO została powołana w 1944 r. na mocy konwencji o międzynarodowym lotnictwie
cywilnym. Na jej siedzibę wybrano Montreal. Faktyczną, działalność rozpoczęła w 1947 r. jako
wyspecjalizowana agenda ONZ. Polska należy do ICAO od jej powstania.

Do

zadań ICAO należy nadzór nad przestrzeganiem przez kraje członkowskie

międzynarodowych norm i przepisów regulujących cywilny ruch lotniczy. Ponadto opracowuje
nowe standardy i normy dla lotnictwa, wspiera wprowadzanie nowej techniki i teclmologii w

lotnictwie cywilnym, opracowuje międzynarodowe zasady współpracy z tzw. służbami

naziemnymi. Przepisy ICAO to zbiór 18 aneksów z których każdy omawia i normuje wybraną

dziedzinę lotnictwa.

Międzynarodowe Zrzeszenie Przewoźników Powietrznych (ang. International Air Transport

Association, IATA)_- światowa organizacja handlowa z siedzibą w Montrealu i Genewie

(Szwajcaria) skupiająca dziś 280 przewoźników linie lotnicze. Przewoźnicy powietrzni

zrzeszeni w lATA byli oskarżani m. in. o działania kartelowe ze względu na powszechne
ustalanie cen za pośrednictwem organizacji. Z tego też względu wiele tanich linii lotniczych nie

stało się pełnoprawnym członkiem lATA. Głównym zadaniem organizacji jest wsparcie dla

przemysłu lotniczego w sprawach uczciwej konkurencji oraz jednorodności cen biletów: z tego

względu lATA podzieliła,świat na trzy regiony (tzw. geografia lATA):

• strefa 1. Północna i Południowa Ameryka,
• strefa 2. Europa - wg lATA również kraje: Maroko, Algieria i Tunezja; Kraje Bliskiego

Wschodu i Afiyka,

• strefa 3. Azja, Australia, Nowa Zelandia oraz Wyspy Pacyfiku

i

Zrzeszenie (podobnie jak ICAO) nadaje lotniskom kod lATA, a także dwuznakowy kod liniom
lotniczym. Pc,iiadto lATA stała się ogólnoświatowym regulatorem ds. transportu lotniczego
towarów niebezpiecznych i wydaje tzw. lATA Dangerous Goods Regulations manual będący
wykładnią prawną i praktyczną dotyczącą powyższego zagadnienia.

//w

IATA skupia ok. 240

przewoźników

lotniczych (2013 r.)

Rozwój prawa dotyczącego tych kw estii datuje się od K onw encji w sprawie Lotnictw a Cywilnego,

podpisanej w Paryżu 13 października 1919 r. Konwencja ta została ratyfikow ana przez 33 kraje

(także P o lsk ę ^ '" a le '^ z ljS A , Z S ^R i Chin) i weszła w życie 11 lipca 1924 r. Zgodnie z literą praw a

uznano przestrzeń pow ietrzną za część terytorium państw owego, stw ierdzając, że do każdego państw a

należy zupełna i w yłączna suwerenność nad tą przestrzenią. Konwencja Paryska pow ołała

M iędzynarodow ą Kom isję Żeglugi Powietrznej (działającą do 1939 r.), której powierzone zostały

funkcje ustalania standardów technicznych dotyczących lotnictw a cywilnego.

Ze względu na p iln ą potrzebę uporządkow ania światow ego ruchu lotniczego i rozpoczęcia

działalności przez organizację m iędzynarodow ą zajm ującą się lotnictw em cywilnym po

II

wojnie

światowej, pod koniec

II

wojny światow ej rząd USA zwołał w Chicago m iędzynarodow ą konferencję

pośw ięconą lotnictwu cyw ilnem u. Rezultatem obrad przedstaw icieli rządów_52 państw a (koalicja

N arodów Zjednoczonych bez ZSSR oraz państw a neutralne) była Konwencja o M iędzynarodowym

Lotnictw ie Cywilnym, podpisana 7 grudnia 1944 r. w Chicago (Konwencja Chicagowska). Na

mocy Konweńcji"Tóśtała pow ołana do"^ycia~Ofganizaćj'a'M ię3żyiiarodowego Lotnictw a Cywilnego —

ICAO. Faktyczną działalność ICAO rozpoczęła 4 kw ietnia 1947 r., kiedy to Konwencja

Chicagowska weszła w życie (ratyfikowało ją wówczas 26 państw). Konwencja potwierdziła

zasadg suw erenności państwa w ie ^n njty^strzeni pow ietrznej oraz w olności przelotu c^^wilnych

sam olotów prywatnych nad terytorium państwa. W październiku 1947 r. ICAO stała się

w yspecjalizow ana agencją ONZ.

“

[W skrócie I po angielsku© Convention on International Civil Aviation (also known as Chicago

Convention), was signed on 7 Decennber 1944 by 52 States. Pending ratification of the
Convention by 26 States, the Provisional International Civil Aviation Organization (PICAO) was
established. It functioned from 6 June 1945 until 4 April 1947. By 5 March 1947 the 26th

ratification was received. ICAO came into being on 4 April 1947, In October of the same year,

ICAO became a specialized agency of the United IMations linked to Economic and Social Council

(ECOSOC). ]

.

..

...............

Geneza ICAO

Różnice między ICAO a przedwojenną M iędzynarodową K om isją Żeglugi Powietrznej

Zadania ICAO niew iele odbiegają od zadań M iędzynarodowej Kom isji Żeglugi Powietrznej

działającej do 1939 roku. Główna różnica pom iędzy nimi polega na tym , że ICAO posiada znaczniej

rozbudow aną strukturę organów.

I z 7

Statutem ICAO je st druga część K onw encji Chicagowskiej.

S iedziba IC A O i d e p o z y ta riu sz K onw encji C hicagow skiej

Siedzibą ICAO je st M ontreal. D epozytariuszem Konwencji Chicagow skiej, na mocy której została

założona ICAO, je st rząd USA.

O sobow ość p ra w n a IC A O

IC A O p o siad a osobow ość p ra w n ą : m oże zbywać lub nabyw ać m ajątek ruchom y bądź nieruchomy,

zaw ierać um ow y m iędzynarodow e oraz m oże być stroną w sporze.

Budżet

Zasilany je st wpłatam i członkow skim i oraz innymi dodatkowym i wpływam i. Zgrom adzenie określa

wysokość udziału danego państw a członkowskiego w finansow aniu w ydatków Organizacji. Udział

ten zależy od znaczenia państw a w międzynarodowym transporcie lotniczym oraz od jego możliwości

płatniczych.

statut ICAO

C złonkostw o p ierw o tn e w IC A O

'

C zło n k am i p ierw o tn y m i IC A O są państw a, które w zięły udział w konferencji założycielskiej ICAO

i stały się stronami K onw encji Chicagow skiej (w tym P o ls k a )................

P o łsk a była reprezentow ana na konferencji założycielskiej ICAO w Chicago przez rząd londyński,

który 6 kw ietnia 1945 roku złożył dokumenty ratyfikacyjne, gdy w Polsce istniał już Rząd

Tymczasowy.

Rząd

USA

(jako

depozytariusz

Konwencji

Chicagow skiej)

uznał ważność

dokumentów. Jednak Rząd Tym czasow y w Polsce nie uznał działań rządu londyńskiego i w 1948

roku zgłosił akces Polski do ICAO. W ówczas powstał spór prawny. ICAO oraz rząd USA tw ierdziły,

iż Polska je st ju ż członkiem O rganizacji od chwili w ejścia w życie umowy założycielskiej.

Spór został rozstrzygnięty w wyniku rokowań rządu polskiego z Sekretarzem Generalnym ICAO w

drodze kompromisu, bez rozstrzygania sprawy członkostw a Polski w ICAO w latach 1947-1956 i

skutków prawnych ratyfikacji um owy przez em igracyjny rząd w Londynie. Polska powiadom iła notą

(9 maja 1957 r.) rząd am erykański o przystąpieniu do Konwencji Chicagow skiej bez zastrzeżeń. W

ra ty fik a c ji tej z o stała nj>minieta d a ta p rz y stą p ie n ia P ołski do IC A O .

Od 1958 roku po uregulow aniu zaległości finansowych Polska Uczestniczy czynnie w pracach ICAO.

2 z 7

Problem

dyplomatyczny dot.

członkostwa Polski w

ICAO!

Członkami

ICAO

jest w sumie

190

państw (kwiecień

2008 r.).

Aby zostać członltiein ICAO należy przystąpić do K onw encji Chicagowslciej. Przystąpić do niej

może każde państwo przez przyjęcie statutu i powiadom ienie rządu Stanów Zjednoczonycli, jako

depozytariusza K onwencji. Państw a, które podczas II wojny światowej były sojusznikam i Niem iec.

m uszą uzyskać zgodę każdego napadniętego państw a w czasie wojny oraz zgodę Zgrom adzenia

Ogólnego NZ oraz Zgrom adzenia ICAO. [Aliantów ZSRR to nie dotyczy!!!]

Państw o członkowskie ICAO może w ypowiedzieć Konwencję i wystąpić z Organizacji. W ystąpienie

z Organizacji nabiera mocy prawnej po upływie roku od daty zaw iadom ienia innych państw

członkowskich o wystąpieniu.

Państwo członkowskie ICAO może być także w yłduczone z O rganizacji. Ponowne przyjęcie po

wykluczeniu następuje na podstaw ie decyzji ONZ.

Pozbaw ienie prawa do głosow ania przez Zgrom adzenie ICAO dotyczy Członków, którzy nie

w yw iązują się z zobow iązań finansow ych

Struktura ICAO

ICAO Jest organizacją

wyspecjalizowaną^l^^aTtniw-^Adfl^A^flnycIi.

Pow iązanie tej Organizacji z

ONZ ustala umową, zatw ierdzona przez Zgroraadzenie Ogólne N arodów Zjednoczonych 14 grudnia

1946 roku. Obejmuje ona m iędzy innymi takie kwestie jak: zasady tw orzenia wzajemnych

przedstaw icielstw , zalecenia ONZ, wym ianę dokum entów i inforraacji, usługi adm inistracyjne i

techniczne.

Organenł plenarnym ICAO jest Zgromadzenie. Składa się z przedstaw icieli w szystkich państw

członkowskich i działa na podstaw ie statutu ICAO oraz stałego regulam inu wewnętrznego.

Co najmniej raz na trzy lata odbyw ają się sesje zwoływane przez Radę w dogodnym czasie i m iejscu.

Sesje nadzwyczajne Zgrom adzenia m ogą odbywać się na wezwanie Rady ICAO lub na życzenie 10

państw członkowskich skierow ane do Sekretarza Generalnego. Na każdym posiedzeniu Zgromadzenie

w ybiera swego przew odniczącego. Każdem u państw u członkow skiem u przysługuje w trakcie

posiedzenia Zgrom adzenia jed en głos.

Dla uzyskania kworum wym agana je st obecność

przedstaw icieli w iększości państw członkowskich. Uchwały Zgrom adzenia zapadają zw ykłą

w iększością oddanych głosów , chociaż dla różnych spraw ustalane są różne większości oddanych

głosów: 4/5 głosów wym aga decyzja dotycząca przyjęcia nowych członków , poprawki do statutu

m uszą być uchwalone w iększością 2/3 głosów.

Zgrom adzenie uchwala zm iany do Konwencji Chicagow skiej, ustala regulam in wewnętrzny,

zatw ierdza i zaw iera porozum ienia z innymi organizacjam i m iędzynarodow ym i, kieruje pracami

innych organów, wyznacza członków Rady. Zgromadzenie w ytycza także ogólne ramy działalności

ICAO na kolejne trzy lata,

■

3 z7

Nowi członkowie ICAO

191 państw w 2013 r.

= Zgromadzenie + Rada z ciałami pomocniczymi + Sekretariat

ICAO jest jedyną

organizacją z rodziny

NZ, która posiada de

facto dwóch

przewodniczących

(chief officers) -

Przewodniczącego Rady

(President of the

Council) oraz Sekretarza

Generalnego (Secretary

General)!!!