___________________________________________________________________________

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

MINISTERSTWO EDUKACJI

NARODOWEJ

Grzegorz Wójcik

Wytwarzanie tkanin na krosnach chwytakowych
826[01].Z2.03

Poradnik dla nauczyciela

Wydawca

Instytut Technologii Eksploatacji – Państwowy Instytut Badawczy
Radom 2007

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

1

Recenzenci:

mgr inż. Krystyna Jaros
mgr inż. Halina Włodarczyk



Opracowanie redakcyjne:

mgr inż. Maria Michalak



Konsultacja:

mgr Małgorzata Sienna

Poradnik stanowi obudowę dydaktyczną programu jednostki modułowej 826[01].Z2.03
Wytwarzanie tkanin na krosnach chwytakowych, zawartego w modułowym programie
nauczania dla zawodu operator maszyn w przemyśle włókienniczym.

Wydawca

Instytut Technologii Eksploatacji – Państwowy Instytut Badawczy, Radom 2007

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

2

SPIS TREŚCI

1.

Wprowadzenie

3

2.

Wymagania wstępne

6

3.

Cele kształcenia

7

4.

Przykładowe scenariusze zajęć

8

5.

Ć

wiczenia

13

5.1.

Mechanizm tworzący przesmyk

13

5.1.1.

Ć

wiczenia

13

5.2.

Mechanizm wprowadzający wątek do przesmyku

15

5.2.1.

Ć

wiczenia

15

5.3.

Mechanizm dobijający wątek do krawędzi tkaniny

17

5.3.1.

Ć

wiczenia

17

5.4.

Mechanizm zasilający krosno osnową

19

5.4.1.

Ć

wiczenia

19

5.5.

Mechanizm odbierający tkaninę ze strefy tworzenia

21

5.5.1.

Ć

wiczenia

5.6.

Urządzenia kontrolne w krośnie Sulzera

5.6.1. Ćwiczenia

21
23
23

6.

Ewaluacja osiągnięć ucznia

7.

Literatura

25
36

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

3

1.

WPROWADZENIE

Przekazujemy Państwu Poradnik dla nauczyciela, który będzie pomocny w prowadzeniu

zajęć dydaktycznych w szkole kształcącej w zawodzie

operator maszyn w przemyśle

włokienniczym. W poradniku zamieszczono:
–

wymagania wstępne, wykaz umiejętności, jakie uczeń powinien mieć już ukształtowane,
aby bez problemów mógł korzystać z poradnika,

–

cele kształcenia, wykaz umiejętności, jakie uczeń ukształtuje podczas pracy
z poradnikiem,

–

przykładowe scenariusze zajęć,

–

przykładowe ćwiczenia ze wskazówkami do realizacji, zalecanymi metodami nauczania–
-uczenia oraz środkami dydaktycznymi,

–

ewaluację osiągnięć ucznia, przykładowe narzędzie pomiaru dydaktycznego,

–

literaturę uzupełniającą.
Wskazane jest, aby zajęcia dydaktyczne były prowadzone różnymi metodami

ze szczególnym uwzględnieniem aktywizujących metod nauczania.

Formy organizacyjne pracy uczniów mogą być zróżnicowane, począwszy od

samodzielnej pracy uczniów do pracy zespołowej.

Jako pomoc w realizacji jednostki modułowej dla uczniów przeznaczony jest Poradnik

dla ucznia. Nauczyciel powinien ukierunkować uczniów na właściwe korzystanie z poradnika
do nich adresowanego.

Materiał nauczania (w Poradniku dla ucznia) podzielony jest na rozdziały, które

zawierają podrozdziały. Podczas realizacji poszczególnych rozdziałów wskazanym jest
zwrócenie uwagi na następujące elementy:
–

materiał nauczania – w miarę możliwości uczniowie powinni przeanalizować
samodzielnie. Obserwuje się niedocenianie przez nauczycieli niezwykle ważnej
umiejętności, jaką uczniowie powinni bezwzględnie posiadać – czytanie tekstu
technicznego ze zrozumieniem,

–

pytania sprawdzające mają wykazać, na ile uczeń opanował materiał teoretyczny i czy
jest przygotowany do wykonania ćwiczeń. W zależności od tematu można zalecić
uczniom samodzielne odpowiedzenie na pytania lub wspólne z całą grupą uczniów,
w formie dyskusji opracowanie odpowiedzi na pytania. Druga forma jest korzystniejsza,
ponieważ nauczyciel sterując dyskusją może uaktywniać wszystkich uczniów oraz
w trakcie dyskusji usuwać wszelkie wątpliwości,

–

dominującą rolę w kształtowaniu umiejętności oraz opanowaniu materiału spełniają
ć

wiczenia. W trakcie wykonywania ćwiczeń uczeń powinien zweryfikować wiedzę

teoretyczną oraz opanować nowe umiejętności. Przedstawiono dosyć obszerną
propozycję ćwiczeń wraz ze wskazówkami o sposobie ich przeprowadzenia,
uwzględniając różne możliwości ich realizacji w szkole. Nauczyciel decyduje, które
z zaproponowanych ćwiczeń jest w stanie zrealizować przy określonym zapleczu
technodydaktycznym szkoły. Prowadzący może również zrealizować ćwiczenia, które
sam opracował,

–

sprawdzian postępów stanowi podsumowanie rozdziału, zadaniem uczniów jest
udzielenie odpowiedzi na pytania w nim zawarte. Uczeń powinien samodzielnie czytając
zamieszczone w nim stwierdzenia potwierdzić lub zaprzeczyć opanowanie określonego
zakresu materiału. Jeżeli wystąpią zaprzeczenia, nauczyciel powinien do tych zagadnień
wrócić, sprawdzając czy braki w opanowaniu materiału są wynikiem niezrozumienia
przez ucznia tego zagadnienia, czy niewłaściwej postawy ucznia w trakcie nauczania.
W tym miejscu jest szczególnie ważna rola nauczyciela, gdyż od postawy nauczyciela,

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

4

sposobu prowadzenia zajęć zależy między innymi zainteresowanie ucznia. Uczeń
niezainteresowany materiałem nauczania, wykonywaniem ćwiczeń nie nabędzie w pełni
umiejętności założonych w jednostce modułowej. Należy rozbudzić wśród uczniów tak
zwaną „ciekawość wiedzy”. Potwierdzenie przez ucznia opanowania materiału nauczania
rozdziału może stanowić podstawę dla nauczyciela do sprawdzenia wiedzy i umiejętności
ucznia z tego zakresu. Nauczyciel realizując jednostkę modułową powinien zwracać
uwagę na predyspozycje ucznia, ocenić, czy uczeń ma większe uzdolnienia manualne,
czy może lepiej radzi sobie z rozwiązywaniem problemów teoretycznych,

–

test zamieszczony w rozdziale Ewaluacja osiągnięć ucznia zawierają zadania z zakresu
całej jednostki modułowej i należy je wykorzystać do oceny uczniów, a wyniki osiągnięte
przez uczniów powinny stanowić podstawę do oceny pracy własnej nauczyciela
realizującego tę jednostkę modułową. Każdemu zadaniu testu przypisano określoną
liczbę możliwych do uzyskania punktów (0 lub 1 punkt). Ocena końcowa uzależniona
jest od ilości uzyskanych punktów. Nauczyciel może zastosować test według własnego
projektu oraz zaproponować własną skalę ocen. Należy pamiętać, żeby tak
przeprowadzić proces oceniania ucznia, aby umożliwić mu jak najpełniejsze wykazanie
swoich umiejętności.
Metody polecane do stosowania podczas kształcenia modułowego to:

–

pokaz,

–

ć

wiczenie (laboratoryjne lub inne),

–

projektów,

–

przewodniego tekstu.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

5

Schemat układu jednostek modułowych w module

826[01].Z2

Technologia tekstyliów tkanych

826[01].Z2.01

Przygotowanie przędzy do tkania

826[01].Z2.02

Wytwarzanie tkanin

na krosnach czółenkowych

826[01].Z2.04

Wytwarzanie tkanin

na krosnach rapierowych

826[01].Z2.03

Wytwarzanie tkanin

na krosnach chwytakowych

826[01].Z2.05

Wytwarzanie tkanin

na krosnach dyszowych

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

6

2.

WYMAGANIA WSTĘPNE

Przystępując do realizacji programu jednostki modułowej uczeń powinien umieć:

–

rozróżniać przędze i wyroby włókiennicze,

–

rozróżniać nitki pojedyncze, wielokrotne i skręcane wielostopniowo,

–

wymieniać sposoby wytwarzania podstawowych wyrobów włókienniczych,

–

ustalać wpływ poszczególnych parametrów procesu klejenia na jakość osnowy,

–

charakteryzować rodzaje tkanin i splotów tkackich,

–

przewlekać nitki osnowy przez oczka strun nicielnicowych i szczeliny płochy, zgodnie
z otrzymanymi warunkami technologicznymi,

–

odczytać rysunki zestawieniowe zespołów i podzespołów maszyn,

–

korzystać z różnych źródeł informacji,

–

obsługiwać komputer,

–

charakteryzować wymagania dotyczące bezpieczeństwa i higieny pracy w zakładzie
włókienniczym,

–

charakteryzować sposób tworzenia tkaniny na krośnie czółenkowym,

–

obsługiwać krosno czółenkowe,

–

rozpoznawać nieprawidłowości pracy krosna czółenkowego,

–

wykonywać podstawowe obliczenia produkcyjne,

–

oceniać jakość wytwarzanej tkaniny,

–

identyfikować przyczyny powstawania błędów w tkaninie wytworzonej na krośnie
czółenkowym,

–

współpracować w grupie.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

7

3.

CELE KSZTAŁCENIA

W wyniku realizacji programu jednostki modułowej uczeń powinien umieć:

–

rozróżnić technologie wytwarzania tkanin na krosnach chwytakowych,

–

przygotować stanowisko do wykonywania tkaniny na krośnie chwytakowym,

–

rozpoznać zasady działania podstawowych mechanizmów krosna chwytakowego,

–

ocenić stan techniczny krosna chwytakowego,

–

obsłużyć krosno chwytakowe zgodnie z instrukcją obsługi,

–

zastosować zasady eksploatacji krosien chwytakowych,

–

wyprodukować tkaninę z różnych surowców i o różnych splotach,

–

zidentyfikować nieprawidłowości w pracy krosna,

–

uporządkować stanowisko pracy,

–

ocenić jakość wytworzonej tkaniny,

–

wykonać podstawowe obliczenia produkcyjne,

–

wykonać konserwację krosna zgodnie z DTR,

–

posortować odpady produkcyjne,

–

zastosować przepisy bezpieczeństwa i higieny pracy, ochrony przeciwpożarowej
i ochrony środowiska.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

8

4.

PRZYKŁADOWE SCENARIUSZE ZAJĘĆ

Scenariusz zajęć 1

Osoba prowadząca

…………………………………….………….

Modułowy program nauczania:

Operator maszyn w przemyśle włókienniczym 826[01]

Moduł:

Technologia tekstyliów tkanych 826[01].Z2

Jednostka modułowa:

Wytwarzanie tkanin na krosnach chwytakowych
826[01].Z2.03

Temat: Czynności z zakresu przygotowania stanowiska pracy i krosna do produkcji.

Cel ogólny: Przygotowanie stanowiska pracy i krosna chwytakowego do realizacji procesu

produkcyjnego.

Po zakończeniu zajęć uczeń powinien umieć:
–

zorganizować stanowisko pracy zgodnie z przepisami BHP i p.poż,

–

wybrać odpowiedni rodzaj surowca zgodnie z warunkami technologicznymi,

–

przygotować podstawowe narzędzia i przybory potrzebne przy obsłudze krosna,

–

ocenić stan techniczny krosna (stan osłon, instalacji elektrycznej),

–

uruchomić krosno,

–

kontrolować jakość produkowanej tkaniny.

W czasie zajęć będą kształtowane następujące umiejętności ponadzawodowe:
–

organizowanie i planowanie zajęć,

–

pracy w zespole,

–

oceny swojej pracy.

Metody nauczania–uczenia się:
–

ć

wiczenie,

–

metoda tekstu przewodniego.

Formy organizacyjne pracy uczniów:
–

uczniowie pracują w grupach 2–3 osobowych.

–

samodzielna praca przy krośnie.

Czas trwania zajęć: 3 godziny dydaktyczne.

Ś

rodki dydaktyczne

–

krosno chwytakowe,

–

narzędzia,

–

materiał nauczania z poradnika dla ucznia,

–

instrukcja obsługi krosna chwytakowego,

–

literatura zgodnie z poradnikiem dla nauczyciela.

Zadanie dla ucznia
Poznać czynności, jakie musi wykonać tkacz przygotowując krosno i stanowisko pracy
do produkcji.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

9

Przebieg zajęć:

Faza wstępna
1.

Określenie tematu zajęć.

2.

Wyjaśnienie uczniom tematu, szczegółowych celów kształcenia.

3.

Zaznajomienie uczniów z pracą metodą tekstu przewodniego.

4.

Podział grupy uczniów na zespoły.

Faza właściwa
Praca metodą tekstu przewodniego w oparciu o teksty źródłowe i materiał nauczania
z poradnika dla ucznia i instrukcji obsługi krosna chwytakowego.

Tekst przewodni do ćwiczeń:

I. Informacje
Pytania prowadzące:
1.

Jakie przepisy BHP i p.poż oraz ochrony środowiska należy uwzględnić organizując
stanowisko pracy?

2.

Jakich zasad BHP należy przestrzegać pracując przy maszynie?

3.

Jaki surowiec należy pobrać z magazynu?

4.

Jakie narzędzia przydadzą się podczas przygotowywania maszyny do pracy i jej obsługi?

5.

Przez jakie elementy krosna przeprowadzić nitki wątku?

6.

Co sprawdzić przed włączeniem i uruchomieniem krosna?

7.

Jakie czynności trzeba wykonać przed uruchomieniem krosna?

8.

Na czym będzie polegała praca tkacza podczas realizacji procesu produkcyjnego?

II. Planowanie
Uczniowie określają:
1.

Przepisy bhp i p.poż. przy organizowaniu stanowiska pracy.

2.

Zasady BHP należy przestrzegać pracując przy maszynie.

3.

Rodzaj surowca, jaki należy pobrać z magazynu.

4.

Narzędzia przydatne podczas przygotowywania maszyny do pracy i jej obsługi.

5.

Elementy krosna, przez które przeprowadza się nitki wątku.

6.

Parametry, które należy sprawdzić przed włączeniem i uruchomieniem krosna.

7.

Czynności, które trzeba wykonać przed uruchomieniem krosna.

8.

Zadania tkacza podczas realizacji procesu produkcyjnego.

9.

Podział pracy i plan działania.

III. Ustalenie
Uczniowie ustalają z nauczycielem proponowany sposób wykonania zadania i opracowany
plan, przygotowują się do realizacji zaplanowanych prac (ustalają podział pracy).
Nauczyciel koryguje ewentualne błędy, udziela wyjaśnień.

IV. Wykonanie
1.

Uczniowie pobierają przędzę na wątek.

2.

Uczniowie kolejno wykonują czynności związane z uruchomieniem krosna (pozostali
uczniowie stoją za pracującym kolegą i obserwują poprawność wykonywanych przez
niego czynności).

3.

Uczniowie, co kilka minut zmieniają się przy stanowisku pracy.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

10

V. Sprawdzanie
1.

Uczniowie sprawdzają w grupach poprawność wykonanych przez siebie czynności.

2.

Nauczyciel sprawdza, czy uczniowie poprawnie wykonują wszystkie czynności.

VI. Analiza końcowa
Uczniowie wraz z nauczycielem wskazują, które czynności przy obsłudze krosna sprawiły im
trudności. Nauczyciel powinien podsumować całe zadanie, wskazać, jakie umiejętności były
ć

wiczone, jakie wystąpiły nieprawidłowości i jak ich unikać na przyszłość.

Zakończenie zajęć
Ocena poziomu osiągnięć uczniów i ocena ich aktywności.

Praca domowa
Zapoznaj się z przepisami bhp i p.poż obowiązującymi w oddziale tkalni.

Sposób uzyskania informacji zwrotnej od ucznia po zakończonych zajęciach:
–

wywiad z uczniami.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

11

Scenariusz zajęć 2

Osoba prowadząca

…………………………………….………….

Modułowy program nauczania:

Operator maszyn w przemyśle włókienniczym 826[01]

Moduł:

Technologia tekstyliów tkanych 826[01].Z2

Jednostka modułowa:

Wytwarzanie tkanin na krosnach chwytakowych
826[01].Z2.02

Temat: Likwidowanie zrywu wątkowego na krośnie zasilanym dwoma kolorami wątku.

Cel ogólny: Przygotować ucznia do pracy przy wytwarzaniu tkanin na krosnach chwytakowych.

Po zakończeniu zajęć uczeń powinien umieć:
–

wyprostować i przewlec zerwana nitkę wątku,

–

odszukać wątek w przesmyku,

–

uruchomić krosno.

W czasie zajęć będą kształtowane następujące umiejętności ponadzawodowe:
–

organizowanie i planowanie zajęć,

–

pracy w zespole,

–

kontrolowania swojej pracy.

Metody nauczania–uczenia się:
–

ć

wiczenia,

–

pokaz z objaśnieniem.

Formy organizacyjne pracy uczniów:
–

uczniowie pracują w grupach 6–8 osobowych.

Czas trwania zajęć: 2 godziny dydaktyczne.

Ś

rodki dydaktyczne

–

krosno chwytakowe,

–

komputer,

–

materiał nauczania z poradnika dla ucznia,

–

literatura zgodnie z poradnikiem dla nauczyciela.

Zadanie dla ucznia
Likwidowanie zrywów wątkowych.

Przebieg zajęć:

Faza wstępna
1.

Określenie tematu zajęć.

2.

Wyjaśnienie uczniom tematu, szczegółowych celów kształcenia.

3.

Zaznajomienie uczniów z pracą metodą pokazu z objaśnieniem i ćwiczeń.

4.

Podział grupy uczniów na zespoły dwu osobowe.

Faza właściwa

Faza I
Nauczyciel przekazuje informacje o budowie mechanizmu podającego wątek w krośnie
chwytakowym. Omawia przebieg nitki wątku przez poszczególne elementy mechanizmu.
Zwraca uwagę na mogące wystąpić zagrożenia. Wykorzystuje prezentacje multimedialną
w celu wizualizacji przekazywanych treści.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

12

Faza II
Nauczyciel tą część lekcji prowadzi przy krośnie (krosno zatrzymało się z powodu zerwanej
nitki wątku).W pierwszej etapie nauczyciel wykonuje wszystkie czynności w zwolnionym
tempie i je opisuje:

−

przy pomocy mechanizmu do odszukiwania przesmyku odnajduje przesmyk, w którym
znajduje się luźny wątek,

−

odszukuje koniec nitki wątku na nawoju zasilającym,

−

przewleka nitkę wątku przez oczko ekranu,

−

przewleka nitkę wątku przez hamulec wątkowy (nitka wątku musi znajdować się pod
stopką hamulca),

−

przewleka nitkę wątku przez kompensator,

−

przewleka nitkę wątku przez oczko za kompensatorem,

−

odblokowuje czujnik wątkowy,

−

uruchamia krosno (po sprawdzeniu, że nie stworzy to zagrożenia dla osób znajdujących
się pobliżu krosna).

W drugim etapie nauczyciel wykonuje ponownie czynności w zwolnionym tempie wraz
z komentarzem słownym.
W trzecim etapie nauczyciel wykonuje czynności w normalnym tempie.
W czwartym etapie czynności wykonuje wybrany uczeń.
Następnie kolejno wszyscy uczniowie z grupy wykonują czynności potrzebne do uruchomienia
krosna.
W metodzie tej ważne jest, aby zapewnić uczniom dobrych warunków do obserwacji pokazu
oraz wskazanie najistotniejszych czynności.

Faza III
Sprawdzanie

−

uczniowie sprawdzają poprawność wykonanych przez siebie czynności,

−

nauczyciel sprawdza czy uczniowie poprawnie wykonują wszystkie czynności.

Faza IV
Analiza końcowa
Uczniowie wraz z nauczycielem wskazują, które czynności przy obsłudze krosna sprawiły im
trudności. Nauczyciel powinien podsumować całe zadanie, wskazać, jakie umiejętności były
ć

wiczone, jakie wystąpiły nieprawidłowości i jak ich unikać na przyszłość.

Faza V
Zakończenie zajęć
Ocena poziomu osiągnięć uczniów i ocena ich aktywności.

Praca domowa
nie przewiduje pracy domowej.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

13

5. Ćwiczenia

5.1. Mechanizm tworzący przesmyk

5.1.1. Ćwiczenia

Ć

wiczenie 1

Zamontuj zestaw krzywek otrzymanych od nauczyciela w skrzynce mechanizmu

nicielnicowego krzywkowego tworzącego przesmyk.

Wskazówki do realizacji
Przed przystąpieniem do realizacji ćwiczenia uczniowie powinni przeczytać fragment

rozdziału Materiał nauczania. Należy zwrócić uwagę na krzywkowy mechanizm tworzący
przesmyk.

Sposób wykonania ćwiczenia.

Uczeń powinien:

1)

odszukać w materiałach dydaktycznych schemat mechanizmu krzywkowego i dokonać
jego analizy,

2)

odszukać w instrukcji obsługi krosna, jak należy zainstalować krzywki napędzające
ramki nicielnicowe,

3)

przygotować stanowisko pracy,

4)

wykonać ćwiczenie, stosując się do instrukcji obsługi krosna,

5)

sprawdzić poprawność wykonania zadania.

Zalecane metody nauczania–uczenia się:

–

ć

wiczenie,

–

pokaz z instruktażem.

Ś

rodki dydaktyczne:

–

krosno z mechanizmem nicielnicowym krzywkowym zewnętrznym,

–

narzędzia potrzebne do wykonania ćwiczenia,

–

poradnik dla ucznia,

–

instrukcja obsługi krosna,

–

literatura zgodna z punktem 7 poradnika dla nauczyciela.

Ć

wiczenie 2

Na krośnie pękła dolna belka ramki nicielnicowej. Wymień uszkodzoną ramkę

nicielnicową.

Wskazówki do realizacji
Przed przystąpieniem do realizacji ćwiczenia uczniowie powinni przeczytać fragment

rozdziału Materiał nauczania. Należy zwrócić uwagę na naprawy mechanizmu nicielnicowego.

Sposób wykonania ćwiczenia

Uczeń powinien:

1)

odszukać w materiałach dydaktycznych schemat mechanizmu nicielnicowego
krzywkowego,

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

14

2)

odszukać w instrukcji obsługi krosna czółenkowego wyposażonego w mechanizm
krzywkowy, jak mocujemy ramkę nicielnicową,

3)

przygotować stanowisko pracy,

4)

wykonać ćwiczenie, stosując się do instrukcji obsługi krosna,

5)

posprzątać stanowisko pracy.

Zalecane metody nauczania–uczenia się:

–

ć

wiczenie,

–

pokaz z instruktażem.

Ś

rodki dydaktyczne:

–

krosno z mechanizmem nicielnicowym krzywkowym,

–

narzędzia potrzebne do wykonania ćwiczenia,

–

poradnik dla ucznia,

–

instrukcja obsługi krosna,

–

literatura zgodna z punktem 7 poradnika dla nauczyciela.

Ć

wiczenie 3

Zwiąż na krośnie zerwane nitki osnowy. Przed przystąpieniem do prostowania zerwanych

nitek osnowy wyrównaj nicielnice, wykorzystując mechanizm nicielnicowy krzywkowy.

Wskazówki do realizacji
Przed przystąpieniem do realizacji ćwiczenia uczniowie powinni przeczytać fragment

rozdziału Materiał nauczania. Należy zwrócić uwagę na budowę krzywkowego mechanizmu
nicielnicowego i zasady wiązania zerwanych nitek osnowy.

Sposób wykonania ćwiczenia

Uczeń powinien:

1)

odszukać w materiałach dydaktycznych schemat mechanizmu nicielnicowego
krzywkowego,

2)

odszukać w instrukcji obsługi krosna chwytakowego wyposażonego w mechanizm
krzywkowy, jak równamy ramki nicielnicowe,

3)

przygotować stanowisko pracy,

4)

wykonać ćwiczenie, stosując się do instrukcji obsługi krosna,

5)

posprzątać stanowisko pracy.

Zalecane metody nauczania–uczenia się:

–

pokaz z instruktażem,

–

ć

wiczenie.

Ś

rodki dydaktyczne:

–

krosno z mechanizmem nicielnicowym krzywkowym,

–

narzędzia potrzebne do wykonania zadania,

–

nożyczki.

–

instrukcja obsługi krosna,

–

literatura zgodna z punktem 7 poradnika dla nauczyciela.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

15

5.2. Mechanizm wprowadzający wątek do przesmyku

5.2.1. Ćwiczenia

Ć

wiczenie 1

Nitka wątku odwinęła się z nawoju do końca. Wymień nawój, przeprowadź nitkę przez

prowadniki krosna, odszukaj wątek w przesmyku, uruchom krosno.

Wskazówki do realizacji
Przed przystąpieniem do realizacji ćwiczenia uczniowie powinni przeczytać fragment

rozdziału Materiał nauczania. Należy zwrócić uwagę na kolejność czynności przy wymianie
nawoju wątkowego.

Sposób wykonania ćwiczenia.

Uczeń powinien:

1)

odszukać w instrukcji obsługi krosna Sulzera, jak przeprowadzamy wątek przez elementy
krosna (od nawoju do rozpinki),

2)

odszukać w materiałach dydaktycznych informacje, jak powinna być przeprowadzona
nitka wątku przez elementy krosna (od nawoju do rozpinki),

3)

przygotować stanowisko pracy,

4)

wykonać ćwiczenie, stosując się do instrukcji obsługi krosna

Zalecane metody nauczania–uczenia się:

–

ć

wiczenie,

–

pokaz z instruktażem.

Ś

rodki dydaktyczne:

–

krosno Sulzera,

–

poradnik dla ucznia,

–

instrukcja obsługi krosna Sulzer,

–

literatura zgodna z punktem 7 poradnika dla nauczyciela.

Ć

wiczenie 2

Sprawdź stan techniczny i ustawienie poszczególnych elementów mechanizmu

przerzutowego. Dokonaj ich oceny i uzasadnij ją.

Wskazówki do realizacji
Przed przystąpieniem do realizacji ćwiczenia uczniowie powinni przeczytać fragment

rozdziału Materiał nauczania. Należy zwrócić uwagę na uszkodzenia mechanizmu
przerzutowego.

Sposób wykonania ćwiczenia

Uczeń powinien:

1)

odszukać w materiałach dydaktycznych informacje, jakie elementy mechanizmu
przerzutowego najczęściej ulegają uszkodzeniu lub rozregulowaniu,

2)

odszukać w instrukcji obsługi krosna chwytakowego, jak powinny być ustawione
elementy mechanizmu przerzutowego,

3)

wykonać ćwiczenie w oparciu o instrukcję obsługi i materiał nauczania.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

16

Zalecane metody nauczania–uczenia się:

–

ć

wiczenie,

–

pokazu z instruktażem..

Ś

rodki dydaktyczne:

–

krosno chwytakowe lub model mechanizmu przerzutowego,

–

poradnik dla ucznia,

–

instrukcja obsługi krosna,

–

literatura zgodna z punktem 7 poradnika dla nauczyciela.

Ć

wiczenie 3

Goniec w krośnie Sulzera uległ uszkodzeniu. Wymień go na nowy.

Wskazówki do realizacji
Przed przystąpieniem do realizacji ćwiczenia uczniowie powinni przeczytać fragment

rozdziału Materiał nauczania. Należy zwrócić uwagę na uszkodzenia elementów wyrzutni.

Sposób wykonania ćwiczenia

Uczeń powinien:

1)

odszukać w materiałach dydaktycznych informacje na temat budowy mechanizmu
przerzutowego,

2)

odszukać w instrukcji obsługi krosna chwytakowego, jaka jest kolejność wykonywania
prac przy wymianie gońca oraz jakie są zasady jego regulacji,

3)

przygotować stanowisko pracy,

4)

wykonać ćwiczenie w oparciu o instrukcję obsługi krosna,

5)

posprzątać stanowisko pracy.

Zalecane metody nauczania–uczenia się:

–

pokaz z instruktażem,

–

ć

wiczenie.

Ś

rodki dydaktyczne:

–

krosno chwytakowe lub model mechanizmu przerzutowego,

–

poradnik dla ucznia,

–

instrukcja obsługi krosna,

–

literatura zgodna z punktem 7 poradnika dla nauczyciela.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

17

5.3. Mechanizm dobijający wątek do krawędzi tkaniny

5.3.1. Ćwiczenia

Ć

wiczenie 1

Prowadnik chwytaka uległ uszkodzeniu. Wymień uszkodzony element na nowy,

otrzymany od nauczyciela.

Wskazówki do realizacji
Przed przystąpieniem do realizacji ćwiczenia uczniowie powinni przeczytać fragment

rozdziału Materiał nauczania. Należy zwrócić uwagę na budowę bidła.

Sposób wykonania ćwiczenia.

Uczeń powinien:

1)

odszukać w instrukcji obsługi danego krosna, jak mocujemy prowadniki chwytaka,

2)

odszukać w materiałach dydaktycznych informacje na temat mocowania prowadnika
chwytaka,

3)

przygotować stanowisko pracy,

4)

wykonać ćwiczenie w oparciu o instrukcję obsługi krosna,

5)

posprzątać stanowisko pracy.

Zalecane metody nauczania–uczenia się:

–

ć

wiczenie,

–

pokaz z instruktażem..

Ś

rodki dydaktyczne:

–

krosno chwytakowe,

–

narzędzia potrzebne do wykonania ćwiczenia,

–

poradnik dla ucznia,

–

instrukcja obsługi krosna

–

literatura zgodna z punktem 7 poradnika dla nauczyciela.

Ć

wiczenie 2

Wprowadź nitkę wątku do podawacza wątku, a następnie przeprowadź ją przez elementy

krosna i zamocuj o rozpinkę.

Wskazówki do realizacji
Przed przystąpieniem do realizacji ćwiczenia uczniowie powinni przeczytać fragment

rozdziału Materiał nauczania. Należy zwrócić uwagę na przewlekanie nitki przez podawacz
wątku i prowadniki krosna.

Sposób wykonania ćwiczenia

Uczeń powinien:

1)

odszukać w materiałach dydaktycznych informacje na temat obsługi podawacza wątku,

2)

odszukać w instrukcji obsługi krosna chwytakowego, jak powinien być przewleczony
wątek przez elementy krosna,

3)

przygotować stanowisko pracy,

4)

wykonać ćwiczenie w oparciu o instrukcję obsługi krosna,

5)

posprzątać stanowisko pracy.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

18

Zalecane metody nauczania–uczenia się:

–

ć

wiczenie,

–

pokaz z instruktażem.

Ś

rodki dydaktyczne:

–

krosno chwytakowe,

–

narzędzia potrzebne do wykonania ćwiczenia,

–

poradnik dla ucznia,

–

instrukcja obsługi krosna,

–

literatura zgodna z punktem 7 poradnika dla nauczyciela.

Ć

wiczenie 3

Ułóż wzorujący łańcuch mechanizmu podającego wątek zgodnie z otrzymanym od

nauczyciela raportem wątkowania.

Wskazówki do realizacji
Przed przystąpieniem do realizacji ćwiczenia uczniowie powinni przeczytać fragment

rozdziału Materiał nauczania. Należy zwrócić uwagę na zasady składania łańcucha
wzorującego.

Sposób wykonania ćwiczenia

Uczeń powinien:

1)

odszukać w instrukcji obsługi krosna materiał dotyczący działania urządzenia podającego
wątek w krośnie chwytakowym,

2)

przygotować stanowisko pracy,

3)

wykonać ćwiczenie postępując zgodnie z instrukcją obsługi krosna,

4)

posprzątać stanowisko pracy.

Zalecane metody nauczania–uczenia się:

–

pokazu z instruktażem,

–

ć

wiczenie.

Ś

rodki dydaktyczne:

–

ogniwa łańcucha wzorującego,

–

narzędzia potrzebne do wykonania ćwiczenia,

–

poradnik dla ucznia,

–

instrukcja obsługi krosna,

–

literatura zgodna z punktem 7 poradnika dla nauczyciela.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

19

5.4. Mechanizm zasilający krosno osnową

5.4.1. Ćwiczenia

Ć

wiczenie 1

Krosno wyposażone jest w regulator osnowowy negatywny. Ustaw napięcie wstępne

osnowy.

Wskazówki do realizacji
Przed przystąpieniem do realizacji ćwiczenia uczniowie powinni przeczytać fragment

rozdziału Materiał nauczania. Należy zwrócić uwagę na regulację napięcia wstępnego
osnowy.

Sposób wykonania ćwiczenia.

Uczeń powinien:

1)

odszukać w instrukcji obsługi krosna, jak działa regulator osnowowy i jak regulujemy
napięcie wstępne osnowy,

2)

odszukać w materiałach dydaktycznych informacje na temat budowy regulatora
osnowowego,

3)

przygotować stanowisko pracy,

4)

wykonać ćwiczenie postępując według instrukcji obsługi krosna,

5)

posprzątać stanowisko pracy.

Zalecane metody nauczania–uczenia się:

–

ć

wiczenie,

–

pogadanka.

Ś

rodki dydaktyczne:

–

krosno chwytakowe,

–

narzędzia potrzebne do wykonania ćwiczenia,

–

poradnik dla ucznia,

–

instrukcja obsługi krosna,

–

literatura zgodna z punktem 7 poradnika dla nauczyciela.

Ć

wiczenie 2

Sprawdź stan techniczny i ustawienie poszczególnych elementów mechanizmu

zasilającego negatywnego. Dokonaj ich oceny i uzasadnij ją.

Wskazówki do realizacji
Przed przystąpieniem do realizacji ćwiczenia uczniowie powinni przeczytać fragment

rozdziału Materiał nauczania. Należy zwrócić uwagę na uszkodzenia mechanizmu
zasilającego.

Sposób wykonania ćwiczenia

Uczeń powinien:

1)

odszukać w instrukcji obsługi krosna, jak działa regulator osnowowy i jak regulujemy
napięcie wstępne osnowy,

2)

odszukać w materiałach dydaktycznych informacje na temat budowy regulatora
osnowowego,

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

20

3)

przygotować stanowisko pracy,

4)

wykonać ćwiczenie według instrukcji obsługi krosna,

5)

posprzątać stanowisko pracy.

Zalecane metody nauczania–uczenia się:

–

ć

wiczenie,

–

pogadanka..

Ś

rodki dydaktyczne:

–

krosno wyposażone w mechanizm zasilający negatywny,

–

narzędzia potrzebne do wykonania ćwiczenia,

–

poradnik dla ucznia,

–

instrukcja obsługi krosna,

–

literatura zgodna z punktem 7 poradnika dla nauczyciela.

Ć

wiczenie 3

Włóż wał osnowowy w krosno wyposażone w regulator osnowowy negatywny i przygotuj

osnowę do przywiązania.

Wskazówki do realizacji
Przed przystąpieniem do realizacji ćwiczenia uczniowie powinni przeczytać fragment

rozdziału Materiał nauczania. Należy zwrócić uwagę na przywiązywanie nowej osnowy do
starej.

Uczeń powinien:

1)

odszukać w instrukcji obsługi krosna, jak należy zamocować wał osnowowy,

2)

zapoznać się z instrukcją obsługi wózka do podnoszenia osnów,

3)

zapoznać się z przepisami bhp dotyczącymi tego stanowiska pracy,

4)

przygotować stanowisko pracy,

5)

wykonać ćwiczenie postępując zgodnie z instrukcją obsługi krosna i wózka do
podnoszenia osnów,

6)

posprzątać stanowisko pracy.

Zalecane metody nauczania–uczenia się:

–

pogadanka,

–

ć

wiczenie.

Ś

rodki dydaktyczne:

–

krosno wyposażone w regulator osnowowy negatywny,

–

wózek do podnoszenia osnów,

–

narzędzia potrzebne do wykonania ćwiczenia,

–

poradnik dla ucznia,

–

instrukcja obsługi krosna chwytakowego,

–

instrukcja obsługi wózka do osnów,

–

literatura zgodna z punktem 7 poradnika dla nauczyciela.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

21

5.5. Mechanizm odbierający tkaninę ze strefy tworzenia

5.5.1. Ćwiczenia

Ć

wiczenie 1

Aby usunąć błąd w tkaninie, wypruto z niej kilkanaście wątków. Ustaw bidło w przednim

skrajnym położeniu, a następnie za pomocą regulatora zasilającego i odbierającego ustaw
krawędź tkaniny tak by dotykała płochy.

Wskazówki do realizacji
Przed przystąpieniem do realizacji ćwiczenia uczniowie powinni przeczytać fragment

rozdziału Materiał nauczania. Należy zwrócić uwagę na obsługę regulatora tkaninowego
i osnowowego.

Sposób wykonania ćwiczenia.

Uczeń powinien:

1)

zapoznać się z przepisami bhp obowiązującymi na tkalni,

2)

odszukać w instrukcji obsługi danego krosna, jak działa regulator zasilający i odbierający,

3)

odszukać w materiałach dydaktycznych informacje na temat budowy regulatora
odbierającego i zasilającego,

4)

przygotować stanowisko pracy,

5)

wykonać ćwiczenie według instrukcji obsługi krosna,

6)

posprzątać stanowisko pracy.

Zalecane metody nauczania–uczenia się:

–

pogadanka,

–

ć

wiczenia.

Ś

rodki dydaktyczne:

–

krosno chwytakowe,

–

narzędzia potrzebne do wykonania ćwiczenia,

–

instrukcja obsługi krosna,

–

poradnik dla ucznia,

–

literatura zgodna z punktem 7 poradnika dla nauczyciela.

Ć

wiczenie 2

Sprawdź stan techniczny i ustawienie poszczególnych elementów pozytywnego

regulatora tkaninowego. Dokonaj ich oceny i uzasadnij ją.

Wskazówki do realizacji
Przed przystąpieniem do realizacji ćwiczenia uczniowie powinni przeczytać fragment

rozdziału Materiał nauczania. Należy zwrócić uwagę na uszkodzenia regulatora tkaninowego
i jego regulację.

Sposób wykonania ćwiczenia

Uczeń powinien:

1)

odszukać w materiałach dydaktycznych informacje na temat budowy regulatora
odbierającego i najczęściej występujących uszkodzeń,

2)

odszukać w instrukcji obsługi krosna informacje na temat regulatora odbierającego,

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

22

3)

przygotować stanowisko pracy,

4)

wykonać ćwiczenie postępując zgodnie z instrukcją obsługi krosna,

5)

posprzątać stanowisko pracy.

Zalecane metody nauczania–uczenia się:

–

ć

wiczenie,

–

pogadanka.

Ś

rodki dydaktyczne:

–

krosno wyposażone w mechanizm odbierający pozytywny,

–

narzędzia potrzebne do wykonania ćwiczenia,

–

poradnik dla ucznia,

–

instrukcja obsługi krosna,

–

literatura zgodna z punktem 7 poradnika dla nauczyciela.

Ć

wiczenie 3

Zużyła się powierzchnia wału tarkowego. Nawiń na wał tarkowy nową taśmę perforowaną.

Wskazówki do realizacji
Przed przystąpieniem do realizacji ćwiczenia uczniowie powinni przeczytać fragment

rozdziału Materiał nauczania. Należy zwrócić uwagę na uszkodzenia wału tarkowego.

Sposób wykonania ćwiczenia

Uczeń powinien:

1)

odszukać w materiałach dydaktycznych informacje na temat budowy regulatora
odbierającego i najczęściej występujących uszkodzeń,

2)

odszukać w instrukcji obsługi krosna informacje na temat regulatora odbierającego,

3)

przygotować stanowisko pracy,

4)

wykonać ćwiczenie w oparciu o instrukcję obsługi krosna,

5)

posprzątać stanowisko pracy.

Zalecane metody nauczania–uczenia się:

–

pogadanka,

–

ć

wiczenie.

Ś

rodki dydaktyczne:

–

krosno wyposażone w mechanizm odbierający pozytywny,

–

narzędzia potrzebne do wykonania ćwiczenia,

–

poradnik dla ucznia,

–

instrukcja obsługi krosna,

–

literatura zgodna z punktem7 poradnika dla nauczyciela.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

23

5.6. Urządzenia kontrolne w krośnie Sulzera

5.6.1. Ćwiczenia

Ć

wiczenie 1

Przy obsłudze krosien obowiązują określone przepisy BHP. Omów zasady bezpiecznej

obsługi krosna chwytakowego.

Wskazówki do realizacji
Przed przystąpieniem do realizacji ćwiczenia uczniowie powinni przeczytać fragment

rozdziału Materiał nauczania. Należy zwrócić uwagę na przepisy bhp obowiązujące na tkalni
chwytakowej.

Sposób wykonania ćwiczenia

Uczeń powinien:

1)

zapoznać się z ogólnymi przepisami BHP i p.poż.,

2)

zapoznać się z przepisami BHP obowiązującymi w oddziale tkalni,

3)

wskazać w krośnie miejsca (mechanizmy), które mogą stanowić zagrożenie,

4)

sprawdzić, czy są zamontowane prawidłowo wszystkie osłony,

5)

przedstawić zasady bezpiecznego składowania narzędzi i surowców na stanowisku pracy,

6)

określić warunki bezpiecznej obsługi, czyszczenia i konserwacji maszyny.

Zalecane metody nauczania–uczenia się:

–

pogadanka,

–

ć

wiczenie.

Ś

rodki dydaktyczne:

–

instrukcje BHP i p.poż.,

–

ś

rodki gaśnicze i inne środki ochrony znajdujące się w tkalni,

–

krosno chwytakowe,

–

narzędzia i surowce potrzebne przy realizacji procesu technologicznego,

–

odzież ochronna,

–

literatura zgodna z punktem7 poradnika dla nauczyciela.

Ć

wiczenie 2

Na krośnie wyposażonym w czujnik osnowowy przeprowadź przez elementy krosna

wskazane przez nauczyciela nitki osnowy od wału osnowowego do krawędzi tkaniny.

Wskazówki do realizacji
Przed przystąpieniem do realizacji ćwiczenia uczniowie powinni przeczytać fragment

rozdziału Materiał nauczania. Należy zwrócić uwagę na przewlekanie nitek przez elementy
krosna.

Sposób wykonania ćwiczenia

Uczeń powinien:

1)

zapoznać się z przepisami bhp obowiązującymi na tkalni,

2)

odszukać w materiałach dydaktycznych informacje na temat przebiegu nitki osnowy
przez elementy krosna,

3)

wykonać ćwiczenie w oparciu o materiały dydaktyczne,

4)

posprzątać stanowisko pracy.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

24

Zalecane metody nauczania–uczenia się:

–

ć

wiczenie,

–

metoda tekstu przewodniego.

Ś

rodki dydaktyczne:

–

krosno wyposażone w mechaniczny czujnik osnowowy,

–

narzędzia potrzebne do wykonania ćwiczenia,

–

poradnik dla ucznia,

–

instrukcja obsługi krosna,

–

literatura zgodna z punktem 7 poradnika dla nauczyciela.

Ć

wiczenie 3

Krosno wyposażone jest w elektryczny czujnik osnowowy. Dobierz lamele, uwzględniając

rodzaj przędzy osnowowej i jej grubość. Nałóż je na nitki osnowy.

Wskazówki do realizacji
Przed przystąpieniem do realizacji ćwiczenia uczniowie powinni przeczytać fragment

rozdziału Materiał nauczania. Należy zwrócić uwagę na dobór lamel do rodzaju przędzy i jej
grubości.

Sposób wykonania ćwiczenia

Uczeń powinien:

1)

zapoznać się z przepisami bhp obowiązującymi na tkalni

2)

odszukać w katalogu artykułów technicznych do krosien rodzaj lamel odpowiedni do
rodzaju przędzy i jej grubości,

3)

przygotować stanowisko pracy,

4)

dobrać lamele,

5)

nałożyć lamele na nitki osnowy,

6)

posprzątać stanowisko pracy.

Zalecane metody nauczania–uczenia się:

–

pokaz z instruktażem,

–

ć

wiczenie.

Ś

rodki dydaktyczne:

–

krosno wyposażone w elektryczny czujnik osnowowy,

–

lamele różnych rodzajów,

–

katalog artykułów technicznych do krosien,

–

instrukcja obsługi krosna,

–

literatura zgodna z punktem 7 poradnika dla nauczyciela.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

25

6. EWALUACJA OSIĄGNIĘĆ UCZNIA

Przykłady narzędzi pomiaru dydaktycznego

TEST 1
Test dwustopniowy do jednostki modułowej „Wytwarzanie tkanin
na krosnach chwytakowych”

Test składa się z 20 zadań wielokrotnego wyboru, z których:

–

zadania 1, 2, 3, 4, 5, 6, 8, 10, 11, 12, 13, 15, 17, 18, 19, 20 są poziomu podstawowego,

–

zadania 7, 9, 14, 16 są poziomu ponadpodstawowego.

Punktacja zadań: 0 lub 1 punkt

Za każdą prawidłową odpowiedź uczeń otrzymuje 1 punkt. Za złą odpowiedź lub jej brak

uczeń otrzymuje 0 punktów.

Proponuje się następujące normy wymagań – uczeń otrzymuje następujące
oceny szkolne:

–

dopuszczający – za rozwiązanie co najmniej 12 zadań z poziomu podstawowego,

–

dostateczny – za rozwiązanie co najmniej 14 zadań z poziomu podstawowego,

–

dobry – za rozwiązanie 17 zadań, w tym co najmniej 2 z poziomu ponadpodstawowego,

–

bardzo dobry – za rozwiązanie 19 zadań, w tym 3 z poziomu ponadpodstawowego.

Klucz odpowiedzi: 1. b, 2. a, 3. d, 4. c, 5. a, 6. c, 7.a, 8. a, 9. a, 10. a, 11. a,

12. a, 13. a, 14. b, 15. a, 16. c, 17. a, 18. b, 19. d, 20. d.

Plan testu

Nr

zad.

Cel operacyjny

(mierzone osiągnięcia ucznia)

Kategoria

celu

Poziom

wymagań

Poprawna

odpowiedź

1

Rozróżnić elementy mechanizmu podającego
wątek

B

P

b

2

Rozróżnić element napędzający ramki
nicielnicowej w krośnie z mechanizmem
nicielnicowym krzywkowym

B

P

a

3

Wskazać element krosna napędzający mechanizm
przerzutowy

B

P

d

4

Zidentyfikować element bidła krosna

B

P

c

5

Zidentyfikować część krosna przenoszącą napęd
z wału poprzecznego na mechanizm nicielnicowy

B

P

a

6

Wskazać część krosna napędzającą mechanizmu
przerzutowy

B

P

c

7

Określić, jaki element bidła ułatwia przelot
chwytaka przez przesmyk

C

PP

a

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

26

8

Dobrać element mechanizmu krosna do
wytworzenia krajki

C

P

a

9

Określić co powoduje, że bidło krosna
chwytakowego posiada dużą siłę dobicia

C

PP

a

10 Wyjaśnić, który mechanizm krosna wyrównuje

napięcie osnowy w czasie tkania

B

P

a

11 Dobrać rodzaj przewału do produkowanego

asortymentu tkanin

C

P

a

12 Rozpoznać regulator tkaninowy

B

P

a

13 Wymienić, który element regulatora tkaninowego

jest napędzany

A

P

a

14 Określić rodzaj mechanizmu bidłowego

C

PP

b

15 Wyjaśnić zasady regulacji liniowej gęstości wątku

B

P

a

16 Ocenić stan techniczny mechanizmu przerzutowego

C

PP

c

17 Rozpoznać elementy mechanizmu odbierającego

tkaninę

B

P

a

18 Wyjaśnić budowę krosna umożliwiającą tkanie

kilku tkanin jednocześnie

B

P

b

19 Rozpoznać elementy czujnika osnowowego

B

P

d

20 Rozpoznać fazy wprowadzania wątku

B

P

d

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

27

Przebieg testowania

Instrukcja dla nauczyciela

1.

Ustal z uczniami termin przeprowadzenia sprawdzianu z wyprzedzeniem co najmniej

jednotygodniowym.

2.

Omów z uczniami cel stosowania pomiaru dydaktycznego.

3.

Zapoznaj uczniów z rodzajem zadań zawartych w zestawie oraz z zasadami punktowania.

4.

Przygotuj odpowiednią liczbę testów.

5.

Zapewnij samodzielność podczas rozwiązywania zadań.

6.

Przed rozpoczęciem testu przeczytaj uczniom instrukcję dla ucznia.

7.

Zapytaj, czy uczniowie wszystko zrozumieli. Wszelkie wątpliwości wyjaśnij.

8.

Nie przekraczaj czasu przeznaczonego na test.

9.

10 minut przed zakończeniem testu przypomnij uczniom o zbliżającym się czasie

zakończenia udzielania odpowiedzi.

1.

Przeczytaj uważnie instrukcję.

2.

Podpisz imieniem i nazwiskiem kartę odpowiedzi.

3.

Zapoznaj się z zestawem zadań testowych.

4.

Test zawiera 20 zadań. Do każdego zadania dołączone są 4 możliwości odpowiedzi.
Tylko jedna jest prawidłowa.

5.

Udzielaj odpowiedzi na załączonej karcie odpowiedzi, stawiając w odpowiedniej rubryce
znak X. W przypadku pomyłki należy błędną odpowiedź zaznaczyć kółkiem, a następnie
ponownie zakreślić odpowiedź prawidłową.

6.

Zadania wymagają stosunkowo prostych obliczeń, które powinieneś wykonać przed
wskazaniem poprawnego wyniku.

7.

Pracuj samodzielnie, bo tylko wtedy będziesz miał satysfakcję z wykonanego zadania.

8.

Jeśli udzielenie odpowiedzi będzie Ci sprawiało trudność, wtedy odłóż jego rozwiązanie
na później i wróć do niego, gdy zostanie Ci wolny czas.

9.

Na rozwiązanie testu masz 60 min.

Powodzenia!

Materiały dla ucznia:

–

instrukcja,

–

zestaw zadań testowych,

–

karta odpowiedzi.

ZESTAW ZADAŃ TESTOWYCH

1.

Dźwignia kompensacyjna to element mechanizmu
a)

nicielnicowego.

b)

wprowadzającego wątek.

c)

odbiorczego.

d)

zasilającego.

2.

Ramki nicielnicowe w krośnie Sulzera napędzane są przez
a)

zespół dwóch krzywek.

b)

łańcuch.

c)

cięgno elastyczne.

d)

krzywkę.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

28

3.

Mechanizm przerzutowy w krośnie chwytakowym napędzany jest przez
a)

krzywkę.

b)

sprężynę.

c)

mimośród.

d)

wał główny krosna.

4.

Chwytak przelatuje przez przesmyk poruszając się po

a)

bieżni bidła.

b)

dolnej gałęzi przesmyku.

c)

metalowych prowadnikach.

d)

belce bidła.

5.

Napęd na krzywki mechanizmu nicielnicowego przekazywany jest przez:
a)

cięgno elastyczne.

b)

dźwignię dwuramienną.

c)

łańcuch.

d)

przekładnię zębatą.

6.

Przedstawiony na rysunku mechanizm przerzutowy napędzany jest
a)

sprężyną.

b)

korbą.

c)

krzywką.

d)

sprężonym powietrzem.

7.

Przelot chwytaka przez przesmyk ułatwia
a)

prowadnica chwytaka.

b)

wielkość przesmyku.

c)

kształt belki bidła.

d)

kształt płochy.

8.

Krajka w krośnie chwytakowym tworzona jest przez

a)

specjalną igłę.

b)

podawacz wątku.

c)

dźwignię kompensacyjną.

d)

hamulec nitki wątku.

9.

Bidło krosna chwytakowego dużą siłę dobicia posiada dzięki

a)

konstrukcji płochy.

b)

dużej wartości przyspieszenia.

c)

odpowiedniej konstrukcji prowadnika chwytaka.

d)

dużej masie.

10.

Zmiany napięcia osnowy w czasie tkania wyrównuje
a)

przewał sprężynujący.

b)

przewał obrotowy.

c)

przewał stały.

d)

mechanizm nicielnicowy.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

29

11.

Przy produkcji tkanin ciężkich stosuje się przewał

a)

sprężynujący.

b)

podwójny.

c)

obrotowy.

d)

stały.

12.

Krosno Sulzera wyposażone jest w regulator tkaninowy
a)

pozytywny.

b)

negatywny.

c)

różnicowy.

d)

wahadłowy.

13.

W regulatorze tkaninowym pozytywnym napędzany jest
a)

wał tarkowy.

b)

wał tkaninowy.

c)

przewał.

d)

wał naprężający.

14.

Na rysunku przedstawione jest bidło
a)

z łamanym bidłowodem.

b)

z napędem krzywkowym.

c)

o podwójnym dobiciu.

d)

z napędem korbowym.

15.

Gęstość liniową wątku nastawiamy w regulatorze tkaninowym przez
a)

zmianę kół zębatych.

b)

zmianę docisku tarcz sprzęgła.

c)

zmianę długości łańcucha.

d)

zmianę długości cięgna.

16.

Przyczyną wypadania chwytaka z przesmyku w czasie przelotu z jednej strony krosna na
drugą jest
a)

zużycie bidłowodów.

b)

brak i uszkodzenie prowadników chwytaka.

c)

złe ustawienie płochy względem tylnej ścianki wyrzutni.

d)

pionowe drgania płochy.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

30

17.

Rysunek przedstawia regulator tkaninowy. Punkty 1 i 2 pokazują
a)

miejsca smarowania przekładni.

b)

ś

ruby, po odkręceniu których rozsuniemy koła zębate.

c)

miejsca regulacji gęstości liniowej.

d)

ś

ruby mocujące osłonę.

18. Na krośnie chwytakowym można tkać kilka tkanin jednocześnie. Jest to możliwe dzięki

a)

mechanizmowi różnicowemu.

b)

zaplataczowi środkowemu.

c)

mechanizmowi odbiorczemu.

d)

mechanizmowi przerzutowemu.

19. Piły to część

a)

mechanizmu przerzutowego.

b)

mechanizmu odbiorczego.

c)

mechanizmu bidłowego.

d)

czujnika osnowowego.

20. Rysunek przedstawia fazy wprowadzania wątku w krośnie

a)

rapierowym.

b)

dyszowym.

c)

czółenkowym.

d)

chwytakowym.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

31

KARTA ODPOWIEDZI

Imię i nazwisko……………………………….............................................................................

Wytwarzanie tkanin na krosnach chwytakowych

Zakreśl poprawną odpowiedź.

Nr

zadania

Odpowiedź

Punkty

1

a

b

c

d

2

a

b

c

d

3

a

b

c

d

4

a

b

c

d

5

a

b

c

d

6

a

b

c

d

7

a

b

c

d

8

a

b

c

d

9

a

b

c

d

10

a

b

c

d

11

a

b

c

d

12

a

b

c

d

13

a

b

c

d

14

a

b

c

d

15

a

b

c

d

16

a

b

c

d

17

a

b

c

d

18

a

b

c

d

19

a

b

c

d

20

a

b

c

d

Razem:

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

32

TEST 2

Test „próba pracy” do jednostki modułowej

„Wytwarzanie tkanin

na krosnach chwytakowych”

Proponuje się następujące normy wymagań – uczeń otrzyma następujące oceny szkolne:

Ocena

Normy wymagań

dopuszczający

12 punktów

dostateczny

14 punktów

dobry

18 punktów

bardzo dobry

20 punktów

Kryteria oceny

Czynności oceniane i kryteria wykonania

Liczba
punktów

P

la

n

o

w

a

n

ie

Czynność 1: Zapisanie czynności związanych z założenia ubrania

roboczego.

1 punkt – jeżeli uczeń zapisał: założenie ubrania roboczego.

1

Czynność 2: Zapisanie czynności związanych z przygotowaniem

krosna do pracy.

1 punkt – jeżeli uczeń zapisał: sprawdzić stan techniczny krosna.
1 punkt – jeżeli uczeń zapisał: przygotować krosno do pracy.
1 punkt – jeżeli uczeń zapisał: pobrać przędzę na wątek.
1 punkt – jeżeli uczeń zapisał: pobrać narzędzia.

1
1
1
1

O

rg

a

n

iz

o

w

a

n

ie

Czynność 3: Zapisanie czynności związanych z organizowaniem

stanowiska pracy.

1 punkt – jeżeli uczeń założył ubranie robocze i je pozapinał.
1 punkt – jeżeli uczeń sprawdził stan techniczny krosna.
1 punkt – jeżeli uczeń sprzątnął niepotrzebne przedmioty znajdujące
się w miejscu pracy.
1 punkt – jeżeli uczeń zgromadził potrzebne narzędzia do wykonania

zadania.

1

1

1

1

W

y

k

o

n

y

w

a

n

ie

Czynność 4: Zapisanie czynności związanych z wykonywaniem

zadania.

1 punkt – jeżeli uczeń utworzył pierwszy przesmyk i sprawdził czy

jest w nim wątek.

1 punkt – jeżeli uczeń przeprowadził wątek przez urządzenie podające

i elementy prowadzące krosna i zaczepił go o rozpinkę.

1 punkt – jeżeli uczeń sprawdził czy uruchomienie krosna nie

spowoduje zagrożenia dla osób znajdujących się w pobliżu.

1 punkt – jeżeli uczeń ustawił licznik wątków.
1 punkt – jeżeli uczeń uruchomił krosno.
1 punkt – jeżeli uczeń kontroluje osnowę i zapobiega zrywom

osnowy.

1 punkt – jeżeli uczeń likwiduje zrywy nitek osnowy.
1 punkt – jeżeli uczeń kontroluje jakość produkowanej tkaniny.
1 punkt – jeżeli uczeń uporządkował stanowisko pracy.
1 punkt – jeżeli uczeń zgromadził odpadki przędzy w wyznaczonym

miejscu.

1

1

1
1
1

1
1
1
1

1

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

33

P

re

ze

n

ta

cj

a

Czynność 5: Zapisanie czynności związanych z prezentacją

zadania.

1 punkt – jeżeli uczeń uzasadnił kolejność wykonywanych czynności.
1 punkt – jeżeli uczeń ocenił jakość wyprodukowanej tkaniny.

1
1

RAZEM

21

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

34

Przebieg testowania

Instrukcja dla nauczyciela

1.

Ustal z uczniami termin przeprowadzenia testu, z co najmniej dwutygodniowym
wyprzedzeniem.

2.

Rozdaj uczniom treść zadania praktycznego, by mogli zgromadzić potrzebne informacje.

3.

Omów z uczniami cel stosowania pomiaru dydaktycznego.

4.

Zapoznaj uczniów z rodzajem zadania typu „próba pracy” oraz z zasadami punktowania.

5.

Przeprowadź z uczniami ćwiczenia przy krośnie podobne do zawartego w teście.

6.

Omów z uczniami sposób wykonania zadania, zwróć uwagę na etapy, czyli planowanie,
organizowanie, wykonanie i prezentowanie.

7.

Zapewnij uczniom możliwość samodzielnej pracy.

8.

Przypomnij uczniom o konieczności przestrzegania przepisów bhp i p.poż w czasie pracy
na tkalni.

9.

Zbierz przygotowane karty zadania i oceń zgodnie z kluczem punktowania.

10.

Sprawdź czy uczeń prawidłowo wykonuje czynności przy krośnie.

11.

Przeprowadź dyskusję na temat błędów powstałych w tkaninie wynikłych z powodu
nieprawidłowego wykonywania czynności przez ucznia.

12.

Ustal przyczyny trudności wynikłych przy wykonywaniu zadania.

13.

Opracuj wnioski do dalszego postępowania, mającego na celu uniknięcie niepowodzeń
dydaktycznych uczniów.

Instrukcja dla ucznia

1.

Przeczytaj uważnie instrukcję.

2.

Podpisz imieniem i nazwiskiem kartę zadania.

3.

Zapoznaj się z treścią zadania.

4.

Test w formie zadania typu „próba pracy”, które będziesz rozwiązywać pozwoli Ci
sprawdzić swoje umiejętności z zakresu „Wytwarzanie tkanin na krosnach
chwytakowych”.

5.

Dokonaj analizy treści zadania.

6.

Etapy wykonania zadania, to: planowanie, organizowanie, wykonanie, prezentowanie.
–

w etapie planowania, powinieneś zaplanować czynności, które wykonasz w celu
wyprodukowania tkaniny,

–

organizowanie, to etap w którym przygotujesz się do wykonania zadania,

–

wykonanie, to etap w którym wyprodukujesz tkaninę o określonych warunkach
technologicznych i długości,

–

prezentowanie, to przedstawienie wykonanego wyróbu, ocena jego jakości, jeśli są
błędy w tkaninie określ przyczyny ich powstania.

7.

Pracuj samodzielnie.

8.

Na rozwiązanie zadania masz 135 minut.

Powodzenia!

Materiały dla ucznia:

–

instrukcja bhp i p.poż,

–

instrukcja obsługi krosna chwytakowego

,

–

poradnik dla ucznia,

–

literatura z rozdziału 6.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

35

KARTA ZADANIA

Nazwisko i imię: …………………………………………………………………………..

Treść zadania:

Wykonaj na krośnie chwytakowym odcinek tkaniny bawełnianej (20000 wątków).
Krosno obłożone jest osnową wykonaną z nici bawełnianych 20 x 3 tex, przewleczoną przez
nicielnice i płochę.
Do wątkowania użyj przędzy bawełnianej o masie liniowej 80 x 1 tex.
Krosno wyposażone jest w podawacz wątku.
Nawoje z przędzą wątkową znajdują się w pojemniku przy krośnie.


Planowanie (czynności prowadzące do wykonania zadnia)
…………………………………………………………………………………………………...
…………………………………………………………………………………………………...
…………………………………………………………………………………………………...
…………………………………………………………………………………………………...
…………………………………………………………………………………………………...
…………………………………………………………………………………………………...
…………………………………………………………………………………………………...

Organizowanie (przygotowanie do wykonana zadania)
…………………………………………………………………………………………………...
…………………………………………………………………………………………………...
…………………………………………………………………………………………………...
…………………………………………………………………………………………………...
…………………………………………………………………………………………………...
…………………………………………………………………………………………………...
…………………………………………………………………………………………………...
…………………………………………………………………………………………………...
…………………………………………………………………………………………………...
…………………………………………………………………………………………………...

Wykonanie
…………………………………………………………………………………………………..
…………………………………………………………………………………………………...
…………………………………………………………………………………………………...
…………………………………………………………………………………………………...
…………………………………………………………………………………………………...
…………………………………………………………………………………………………...
……………………………………………………………………………………………….......
…………………………………………………………………………………………………...
…………………………………………………………………………………………………...
…………………………………………………………………………………………………...
…………………………………………………………………………………………………...
…………………………………………………………………………………………………...

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

36

7. LITERATURA

1.

Frontczak I., Wnuk J.: Tkactwo cz. 2. WSiP Warszawa 1978

2.

Ignasiak B. (red.): Podstawy włókiennictwa. PŁ, 1978

3.

Lewiński J., Suszek H.: Tkactwo cz. I. WSiP, Warszawa1992

4.

Schellenberg A. (red.): Encyklopedia techniki. WN-T, Warszawa 1986

5.

Szosland J.: Podstawy budowy i technologii tkanin. WN-T, Warszawa 1979

6.

Ś

rednicka L., Owczarz R., Nycz E.: Budowa tkanin. WSiP, 1990

Czasopisma:
–

Przegląd Włókienniczy

Literatura metodyczna
1.

Dretkiewicz-Więch J.: ABC nauczyciela przedmiotów zawodowych. Operacyjne cele
kształcenia. Zeszyt 32. CODN, Warszawa 1994

2.

Ornatowski T., Figurski J.: Praktyczna nauka zawodu. ITeE, Radom 2000

Czasopisma
–

Nowa Edukacja Zawodowa

–

Edukator Zawodowy – www.koweziu.edu.pl/edukator/index.php