USTRÓJ ORGANÓW



USTRÓJ ORGANÓW
OCHRONY PRAWA
ROK II - SEMESTR III
UNIWERSYTET LąSKI - WYDZIAŁ
PRAWA I ADMINISTRACJI
 
 
TRYBUNAŁY

- są to organy orzekające (tak jak sądy) jednakże posiadają pewne
szczególne zadania i kompetencje
- pojawiły się w Konstytucji po stanie wojennym w marcu 1982 r. w formie
nowelizacji (jako odprysk postulatów pierwszej Solidarnoci)
- ustawa o Trybunale Konstytucyjnym powstała w kwietniu 1985 r.

TRYBUNAŁ KONSTYTUCYJNY
(ustawa o Trybunale konstytucyjnym z dnia 1 sierpnia 1997 r.)
SIEDZIBA: Warszawa
ZADANIA

- organ władzy sadowniczej
- kontrola konstytucyjnoci prawa pod względem materialnym i formalnym,
abstrakcyjnym i konkretnym
- orzeka w sprawach

a) zgodnoci ustaw i umów
międzynarodowych z konstytucja
b) zgodnoci ustaw z ratyfikowanymi umowami międzynarodowymi
c) zgodnoci przepisów prawa wydawanych przez centralne organy państwowe z
Konstytucją, ratyfikowanymi umowami międzynarodowymi i ustawami
d) skargi konstytucyjnej
e) sporów kompetencyjnych miedzy
centralnymi organami państwa tj zgodnoci z konstytucją celów lub działalnoci partii politycznych
g) na wniosek prezydenta zgodnoć ustawy i umowy międzynarodowej z
konstytucją przed podpisaniem
h) na wniosek Marszałka stwierdza przeszkody w sprawowaniu urzędu przez
Prezydenta
i) odpowiedzi na pytania prawne
sądów co do zgodnoci aktu normatywnego z Konstytucją
j) funkcja sygnalizacyjna - przedstawianie informacji o lukach i
uchybieniach w prawie


SKŁAD:

- 15 sędziów wybieranych indywidualnie przez Sejm - kadencja 9 lat


WYBÓR SĘDZIÓW

- wymogi: wybitna wiedza i umiejętnoci prawnicze; kwalifikacja sędziego
SN lub NSA
- prezesa i w-ce prezesa powołuje
Prezydent RP sporód kandydatów przedstawionych mu przez Zgromadzenie Ogólne Sędziów Trybunału
Konstytucyjnego
- kandydatów przedstawia co najmniej 50 posłów lub Prezydium Sejmu
- uchwała Sejmu w sprawie wyboru sędziego TK zapada bezwzględną
większocią głosów w obecnoci co najmniej polowy ogólnej liczby posłów
- ponowny wybór do składu TK jest niedopuszczalny

ODWOŁANIE SĘDZIEGO TK

- zrzeczenie się stanowiska przez sędziego
- mierć
- stwierdzenie orzeczeniem lekarskim trwałej niezdolnoci do wykonywania
zawodu z powodu choroby, ułomnoci lub upadku sił
- skazanie prawomocnym wyrokiem sadowym
- prawomocne orzeczenie dyscyplinarne o skazaniu na karę usunięcia ze stanowiska sędziego TK - akt stwierdzający wyganięcie mandatu Prezes TK
przekazuje Marszałkowi Sejmu

ORGANY TK

1. Zgromadzenie Ogólne Sędziów
Trybunału Konstytucyjnego
- Zgromadzenie Ogólne tworzą sędziowie TK
- W ZO maja prawo wziąć udział: Prezydent, Marszałkowie, Premier, Prezes
NIK, Prezes SN, Prezes NSA, Minister Sprawiedliwoci, Rzecznik Praw Obywatelskich, Rzecznik Praw
Dziecka
- Podejmuje uchwały jeżeli bierze w nim udział co najmniej 2/3 sędziów TK w
tym prezes lub w-ce prezes TK - Przewodniczącym Zgromadzenia jest prezes lub w-ce prezes TK
- Uchwały zapadają większocią głosów - Kompetencje Zgromadzenia Ogólnego
- uchwalanie regulaminu TK
- wybór kandydatów na prezesa i w-ce prezesa TK
- ustosunkowuje się do wniosku prezesa
TK o wszczęcie postępowania dyscyplinarnego przeciwko sędziemu TK - uchwalanie statutu Biura TK
- uchwalanie projektu dochodów i wydatków TK
- zatwierdzanie informacji o istotnych
problemach wynikających z działalnoci i orzecznictwa TK
2. Prezes Trybunału Konstytucyjnego
- reprezentuje TK na zewnątrz
- zwołuje Zgromadzenie Ogólne co najmniej raz w roku - przewodniczy
Zgromadzeniu Ogólnemu
- wykonuje wyroki TK ogłoszone w organie publikacyjnym
- informuje Zgromadzenie Ogólne o wszystkich ważnych wydarzeniach
dotyczących TK i jego sędziów

SKŁADY ORZEKAJąCE

1. pełny skład (co najmniej 9 sędziów) - spory kompetencyjne

- stwierdzenie przeszkód w sprawowaniu urzędu przez prezydenta - zgodnoć z
Konstytucja celów i działalnoci parku politycznych
- na wniosek Prezydenta
zgodnoci ustawy lub umowy międzynarodowej z konstytucja przed jej podpisaniem - sprawy o szczególnej
zawiłoci

2. skład 5 sędziów

- zgodnoć ustaw i ratyfikowanych umów międzynarodowych z konstytucja -
zgodnoć ustaw z ratyfikowanymi umowami międzynarodowymi

3. skład 3 sędziów

- zgodnoć innych aktów normatywnych wydawanych przez centralne organy
państwowe z konstytucja - zażalenia na odmowę nadania biegu wnioskom
- wyłączenie sędziego


POSTĘPOWANIE PRZED TRYBUNAŁEM

- wszczęcie postępowania: wniosek, skarga konstytucyjna, pytanie
prawne
- Trybunał orzekając jest związany
granica wniosku, skargi lub pytania prawnego
- Obowiązek zbadania wszystkich istotnych okolicznoci w celu wszechstronnego
wyjanienia sprawy
- W sprawach nie uregulowanych w ustawie do postępowania przed Trybunałem
stosuje się odpowiednio przepisy kodeksu postępowania karnego
- Możliwoć wyłączenia jawnoci postępowania z uwagi na bezpieczeństwo lub
interes państwa
- W rozprawie udział wnioskodawcy jest obowiązkowy, bierze w niej udział także
Prokurator Generalny gdy TK orzeka w pełnym składzie, jeżeli nie jest to pełny skład może to być Prokurator
Prokuratury Krajowej
- Z przebiegu postępowania protokolant sporządza protokół
- Orzeczenie wydawane jest po niejawnej naradzie sędziów składu orzekającego -
Orzeczenia zapadają większocią głosów
- Trybunał zobowiązany jest nie później niż w ciągu 1 miesiąca od wydania
orzeczenia sporządzić jego uzasadnienie w formie pisemnej podlegające podpisaniu przez sędziów składu
orzekającego
- Orzeczenia Trybunału
wykonuje Prezes Trybunału przy pomocy biura - Wyroki podlegają ogłoszeniu w Dzienniku Ustaw RP
- Orzeczenia TK są ostateczne i nie ma możliwoci ich zaskarżenia, można
natomiast złożyć wniosek o wznowienie postępowania
- Koszty postępowania przed Trybunałem ponosi Skarb Państwa

ODPOWIEDZIALNOĆ KARNA

- zgodę na pociągnięcie do odpowiedzialnoci karnej lub pozbawienie
wolnoci sędziego TK wyraża Zgromadzenie Ogólne Sędziów Trybunału Konstytucyjnego
- Prezes TK niezwłocznie informuje Zgromadzenie Ogólne o zatrzymaniu
sędziego i zajętym przez siebie stanowisku - Przed podjęciem uchwały w sprawie Trybunał wysłuchuje
wyjanień sędziego

- Uchwała zapada większocią 2/3 głosów sędziów TK Zgromadzenia Ogólnego
ODPOWIEDZIALNOĆ DYSCYPLINARNA

1. sędzia odpowiada dyscyplinarnie za

- naruszenie przepisów prawa uchybienie godnoci swojego urzędu
- inne nieetyczne zachowania mogące podważyć jego zaufanie

2. kary dyscyplinarne

- upomnienie
- nagana
- usuniecie ze stanowiska sędziego TK


3. postępowanie dyscyplinarne

- I instancja - skład 5 sędziów Trybunału

- II instancja - pełny skład Trybunału
- Od orzeczenia dyscyplinarnego nie przysługuje kasacja


TRYBUNAŁ STANU
(ustawa o Trybunale Stanu z dnia 26 marca 1982 r.)
SIEDZIBA: Warszawa
SKŁAD:

- przewodniczący + 2 zastępców
- 16 członków wybieranych przez Sejm spoza grona posłów i senatorów na czas
kadencji Sejmu - przewodniczącym Trybunału jest I Prezes SN
- Trybunał wybierany na I posiedzeniu Sejmu na okres jego kadencji (zachowuje
kompetencje do czasu wyboru nowego składu Trybunału Stanu)
- wymogi

a) zastępcy przewodniczącego oraz co
najmniej 50 % członków TS powinno mieć kwalifikacje sędziowskie
b) reszta: obywatel polski, niekarany, pełnia praw obywatelskich, nie zatrudniony
w organach administracji państwowej


ZADANIA

- orzeka o odpowiedzialnoci
konstytucyjnej osób zajmujących stanowiska państwowe okrelone w ustawie (podmiotowy zakres
odpowiedzialnoci)

a) prezydent, członkowie Rady Ministrów, prezes NIK, prezes NBP, Naczelny
Wódz, członkowie KRRiTV, posłowie i senatorowie, osoby którym Premier powierzył kierowanie
ministerstwem lub urzędem centralnym - rozstrzyga o odpowiedzialnoci karnej w przypadku popełnienia
przestępstwa


- Prezydent ponosi odpowiedzialnoć konstytucyjną i karną przed Trybunałem
WŁACIWOCI ODPOWIEDZIALNOCI

- odpowiedzialnoć konstytucyjna

a) odnosi się do wszystkich organów ponoszących odpowiedzialnoć przed
TS
b) obejmuje czyny którymi w/w osoby w zakresie swojego urzędowania lub w
związku z zajmowanym stanowiskiem w sposób zawiniony naruszyły Konstytucje lub inna
ustawę

- odpowiedzialnoć Karna - może być wyłączna w stosunku do Prezydenta i
łączona z odpowiedzialnocią konstytucyjna w stosunku do innych organów
- prezydent ponosi odpowiedzialnoć
karną jedynie przed TS

POCIąGNIĘCIE DO ODPOWIEDZIALNOCI

- prawo pociągnięcia do odpowiedzialnoci posiada wyłącznie Sejm
- prawo wniesienia wstępnego wniosku o postawienie Prezydenta w stan
oskarżenia może być złożony do Marszałka Sejmu przez 1/4 ogólnej liczby członków Sejmu i Senatu (140)
- prawo wniesienia wniosku wstępnego do Marszałka wobec innych osób:
prezydent ,komisja sejmowa, 115 posłów - Marszałek Sejmu kieruje wniosek do Komisji Odpowiedzialnoci
Konstytucyjnej
- Komisja występuje do Zgromadzenia Narodowego z wnioskiem o postawienie w
stan oskarżenia bądź pociągnięciu do odpowiedzialnoci konstytucyjnej po wczeniejszym rozpoznaniu
sprawy
- Sejm podejmuje uchwałę - Marszałek przesyła ją Przewodniczącemu Trybunału
- uchwała stanowi akt oskarżenia - Uchwale Sejm podejmuje

a) w przypadku prezydenta - większoć 2/3 głosów ogólnej liczby członków Zgromadzenia Narodowego
b) w przypadku innych osób - Sejm większocią 3/5 ustawowej liczby
posłów

- Podejmując uchwale o postawienie w stan oskarżenia prezydenta Zgromadzenie
Narodowe wybiera sporód członków Zgromadzenia 2 oskarżycieli mających kompetencje sędziowskie
- Uchwała o pociągnięciu do odpowiedzialnoci stanowi wniosek o uchylenie immunitetu

POSTĘPOWANIE PRZED TS

- w postępowaniu przed TS i Komisją Odpowiedzialnoci Konstytucyjnej
stosuje się odpowiednio przepisy KPK - nie stosuje się przepisów o powództwie cywilnym
- TS rozpatruje sprawę w granicach okrelonych w uchwale Zgromadzenia
Narodowego lub Sejmu - biegli i wiadkowie są zwolnieni z mocy prawa z obowiązku zachowania tajemnicy
państwowej
- okres przedawnienia cigania przestępstw przed TS stanowi 10 lat (chyba że
czyn stanowi przestępstwo dla którego przewidziany jest dłuższy okres przedawnienia)
- fakt nie sprawowania już urzędu nie zwalnia od odpowiedzialnoci
konstytucyjnej i karnej - TS orzeka dwuinstancyjnie

a) I instancja: I Prezes + 4 członków
b) II instancja: I Prezes + 6 członków
c) Poza rozprawa główna orzeka w składzie: prezes + 2 członków

- TS może poprzestać na stwierdzeniu winy oskarżonego i nie musi oskarżonego
karać
- w sprawach nie uregulowanych regulaminem stosuje się odpowiednio przepisy
obowiązujące w SN - wykonywanie wyroków należy do sądu Wojewódzkiego w Warszawie

ORGANY WYMIARU SPRAWIEDLIWOCI
NACZELNY sąd ADMINISTRACYJNY
(ustawa o Naczelnym Sadzie Administracyjnym z dnia 11 maja
1995 r.)
SIEDZIBA

- Warszawa i orodki zamiejscowe
tworzone dla 1 lub kilku województw

ORGANIZACJA

- prezydent w drodze rozporządzenia
ustala strukturę organizacyjną i regulamin
- prezydent w drodze rozporządzenia po zasięgnięciu opinii Ministra
Sprawiedliwoci, tworzy i znosi orodki zamiejscowe, okrela ich siedziby oraz własnoć miejscową i
rzeczową
- podział na izby

a) Finansowa: cła, podatki, wiadczenia pieniężne, ceny, opłaty, stawki taryfowe,
budżet, prawo dewizowe, papierów wartociowych, bankowoć, instytucje ubezpieczeniowe, egzekucja
wiadczeń pieniężnych
b) Ogólnoadministracyjna: budownictwo, nadzór budowlany, planowanie
przestrzenne, gospodarka wodna, ochrona rodowiska, działalnoć gospodarcza, rolnictwo i lenictwo,
zatrudnienie, ustrój samorządu terytorialnego, gospodarka gruntami, prywatyzacja mienia, obrona kraju,
sprawy wewnętrzne

- Sad w Warszawie dzieli się na wydziały tworzone na podstawie kryteriów
rzeczowo-problemowych
- działa w nim Biuro Prezydialne i Biuro Orzeczeń
- organy kolegialne: Zgromadzenie Ogólne Sędziów Sądu; Kolegium Sądu


ORGANY KOLEGIALNE

1. Zgromadzenie Ogólne Sędziów
Sądu - tworzą je sędziowie sądu
- rozpatruje i opiniuje sprawy przedłożone przez Prezesa Sadu
- przedstawia Krajowej Radzie Sadownictwa kandydatów na sędziów Sadu
- wyraża zgodę w sprawie kandydatów na stanowiska Prezesa i w-ce prezesów
Sądu - opiniuje projekt utworzenia lub likwidacji izby
2. Kolegium Sadu
- organ opiniodawczy i doradczy Prezesa
Sądu

SKŁAD

- Prezes, wiceprezesi,
prezesi izb, prezesi orodków zamiejscowych, sędziowie
- Wymogi: obywatelstwo, pełnia praw obywatelskich, nieskazitelny charakter,
wyższe studia, 35 lat, staż 10 lat, wysoki poziom wiedzy w dziedzinie administracji
- Prezesa i w-ce prezesów NSA powołuje Prezydent sporód kandydatów
przedstawionych mu przez Zgromadzenie Ogólne Sędziów NSA na 6 letnia kadencje

ZADANIA

- wymiar sprawiedliwoci przez
sądową kontrolę wykonywania administracji publicznej
- udziela odpowiedzi na pytania prawne przedstawione przez samorządowe kolegia odwoławcze
- rozstrzyga spory o właciwoci miedzy organami samorządu terytorialnego a
terenowymi organami administracji rządowej
- orzeka w sprawach skarg na

a) decyzje administracyjne
b) akty nadzoru nad działalnocią
organów samorządu terytorialnego
c) postanowienia wydane w postępowaniu administracyjnym na które służy
zażalenie
d) skargi za bezczynnoć organów


RODKI REAKCJI

- uchyla decyzje lub postanowienia w całoci lub częci, stwierdza
nieważnoć ,stwierdza niezgodnoć z prawem - uwzględnienie skargi: wyrok przyznający, stwierdzający albo
uznający uprawnienie lub obowiązek
- zobowiązanie organu administracji publicznej do działania - nieuwzględnienie
skargi: oddalenie skargi

POSTĘPOWANIE PRZED SADEM

- wszczęcie postępowania na podstawie skargi wniesionej przez uprawniony
podmiot (każdy kto ma w tym interes prawny) - skargę można wnieć po wyczerpaniu rodków odwoławczych i
wezwaniu organu do usunięcia naruszenia prawa (30 dni) - od skargi pobiera się wpis
- sąd nie jest związany
granicami skargi
- orzeczenia zapadają w składzie 3
sędziów bądź 7 (3 z każdej z izb + przewodniczący)
- w składzie 7 osobowym podejmuje uchwały dotyczące spraw zawierających
wątpliwoci prawne INNE
- o działalnoci sądu i sprawach wynikających z tej działalnoci Prezes Sądu
informuje prezydenta

SąD NAJWYŻSZY
(ustawa o Sądzie
Najwyższym z dnia 20 wrzenia 1984 r.)
SIEDZIBA:
Warszawa
SKŁAD

- I Prezes SN
- Prezesi i sędziowie SN w liczbie
ustalonej przez Prezydenta na wniosek KRS (ok. 70)
POWOŁYWANIE
SĘDZIÓW SN
- wymogi: obywatelstwo, pełnia praw
obywatelskich, nieskazitelny charakter, studia prawnicze, aplikacja, egzamin, 10 letni staż pracy, wysoki
poziom wiedzy prawniczej i dowiadczenie zawodowe
- I prezes SN - powoływany przez Sejm na wniosek Prezydenta sporód
kandydatów przedstawionych przez Zgromadzenie Ogólne Sędziów SN - kadencja 6 lat
- Sędziów SN powołuje Prezydent na wniosek Krajowej Rady Sadownictwa
ODWOŁANIE SĘDZIEGO SN:
- mierć
- zrzeczenie się stanowiska
- trwała niezdolnoć do wykonywania zawodu z powodu choroby, ułomnoci lub
upadku sił - przekroczenie 65 lat życia
- jeżeli z powodu choroby i płatnego urlopu dla poratowania zdrowia nie pełnił
służby nieprzerwanie przez okres dłuższy niż 1 rok
- prawomocne orzeczenie sądu dyscyplinarnego o wydaleniu ze służby
sędziowskiej
- prawomocne orzeczenie sądu o pozbawieniu praw publicznych lub zakazu
zajmowania stanowiska sędziego
WŁACIWOCI
- naczelny organ sądowy RP
- sprawuje nadzór nad działalnocią wszystkich sądów w zakresie orzekania - nie
podlega jej nadzorowi sąd administracyjny
- rozpatruje sprawy w zakresie przekazanym szczególnymi
przepisami
- zapewnia prawidłowoć i jednolitoć
wykładni prawa i praktyki sądowej w dziedzinach poddanych jej właciwoci
ZADANIA
- rodki korygujące - gdy możliwa
jest korekta orzeczeń (wpływa na rozstrzygnięcie w danej sprawie) rodki profilaktyczne - wpływ na
rozstrzygnięcia w różnych sprawach
- rozpoznawanie nadzwyczajnych rodków odwoławczych od orzeczeń sądowych:
kasacja, wznowienie - rozpoznawanie na mocy przepisów szczególnych rewizji nadzwyczajnych
- odpowiedzi na pytania prawne zadawane
przez sądy (na tle okrelonej sprawy lub praktyki sądów SN podejmuje uchwały będące zasadami
prawnymi)
- wydaje zbiór swoich orzeczeń zawierających rozstrzygnięcia ważniejszych
zagadnień prawnych oraz uchwał wpisanych do księgi zasad prawnych
- stwierdza ważnoć wyborów do Senatu i Sejmu, Prezydenta oraz ważnoć
referendum
PREZES SN
- stoi na czele SN i kieruje jego pracami
- wykonuje czynnoci administracyjne w
stosunku do SN - informuje Sejm o działalnoci SN
- występuje do Trybunału Konstytucyjnego z wnioskiem o stwierdzenie zgodnoci
z konstytucja aktu normatywnego - wnosi rewizje nadzwyczajne od prawomocnych orzeczeń kończących
postępowanie w sprawie
- wyznacza terminy posiedzeń składu połączonych izb, Zgromadzenia Ogólnego i
Kolegium SN
ORGANY KOLEGIALNE SN
1. Zgromadzenie Ogólne Sędziów
Sądu Najwyższego
- omawianie raz do roku informacji przedstawianych przez I prezesa o
działalnoci SN i o istotnych problemach w orzecznictwie
- przedstawianie Krajowej Radzie
Sądownictwa kandydatów na stanowiska sędziów SN 2. Zgromadzenie Sędziów Izb SN
- omawianie raz do roku informacji przedstawianych przez prezesa izby co do
działalnoci izby i problemach w orzecznictwie
- wybór na 1 rok 2 członków oraz 1 zastępcy do Kolegium SN 3. Kolegium
SN
- skład: I prezes, prezesi, dyrektor Biura Orzecznictwa, Dyrektor Biura
Prezydialnego, wybrani przez zgromadzenia izb sędziowie SN
- opiniowanie kandydatów na sędziów SN i kandydatów na stanowiska
kierownicze w izbach i biurach - omawianie projektów informacji składanych Sejmowi, Prezydentowi i
KRS
W SN CZYNNE SA
- Biuro Orzecznictwa - działy:
cywilny, karny, administracyjny, pracy i ubezpieczeń społecznych, legislacji ,skarg i wniosków - Biuro
Prezydialne - zespoły: ogólny, spraw pracowniczych, finsowo-budżetowy, gospodarczy
- Biuro Nadzoru Pozainstancyjnego - w Izbie Wojskowej
PODZIAŁ NA IZBY
(zakresy nadzoru orzecznictwa sadowego prowadzonego przez izby)
- Administracyjna, pracy i ubezpieczeń
społecznych - nadzór z zakresu spraw: prawa pracy, wynalazczych, ubezpieczeń społecznych, skargi na decyzje
administracyjne
- cywilna - sprawy cywilne i gospodarcze
- karna - sprawy karne do właciwoci
sądów powszechnych
- wojskowa - sprawy karne do właciwoci sądów wojskowych
- (izby dzielą się na wydziały na podstawie kryteriów terytorialnych i rzeczowo-
problemowych)
RODKI NADZORU SN
- rodki nadzoru instancyjnego - dotyczą wyłącznie orzecznictwa sądów
wojskowych
- rodki nadzoru pozainstancyjnego - dotyczą pozostałych sądów
ZASADY PRAWNE
- jeżeli SN chce podjąć uchwałę która
ma się stać zasadą prawną to moc tej zasady musi ustanowić dla tej uchwały inną uchwałą jeżeli SN orzeka w
skłamie 7 sędziów
- jeżeli SN orzeka w pełnym składzie, składzie połączonych izb lub składzie całej
izby podjęte uchwały mają charakter zasady prawnej wiążącej dla wszystkich sądów powszechnych.
- Do podjęcia uchwały wymagana jest obecnoć co najmniej 2/3 sędziów każdej z
izb
ODPOWIEDZIALNOĆ DYSCYPLINARNA
- za przewinienia służbowe
i uchybienia godnoci urzędu sędzia SN odpowiada dyscyplinarnie - sędzia odpowiada dyscyplinarnie także za
swoje postępowanie przed objęciem stanowiska
- wniosek o wszczęcie postępowania dyscyplinarnego mogą złożyć: I prezes SN
lub Kolegium SN - orzekanie dwuinstancyjne w sprawach dyscyplinarnych

a) I instancja: Sąd Dyscyplinarny
b) II instancja: Wyższy Sąd Dyscyplinarny

- kary: upomnienie, nagana, usuniecie ze stanowiska, wydalenie ze służby
sędziowskiej
SADY POWSZECHNE
(ustawa prawo o ustroju sądów powszechnych
z dnia 20 czerwca 1985 r.)
I SADY
ZADANIA
- rozstrzygają sprawy z zakresu
prawa: karnego, cywilnego, rodzinnego i opiekuńczego, pracy i ubezpieczeń społecznych - sądami rzeczowo
właciwymi w I instancji są sady rejonowe
- skład sądów powszechnych: prezes, w-ce prezes, sędziowie (udział ławników
ludowych) - rozpoznają i rozstrzygają sprawy kolegialnie w postępowaniu jawnym
- nadzór nad działalnocią sądów powszechnych w zakresie orzekania sprawuje
sąd Najwyższy
ORGANIZACJA
- sądy powszechne:
rejonowe, wojewódzkie, apelacyjne
- sądy rejonowe: dla jednej lub większej
iloci gmin w granicach tego samego województwa - sądy wojewódzkie: dla jednego lub kilku
województw
- sądy apelacyjne: dla okręgu kilku województw
- sady dzielą się na wydziały: cywilny i karny (sąd wojewódzki jeszcze na
cywilny i karny I i II instancji) - Minister Sprawiedliwoci tworzy w sądach rejonowych i wojewódzkich
jednostki organizacyjne

a) sąd gospodarczy
b) sąd pracy i ubezpieczeń społecznych
c) sądy rodzinne - sprawy prawa rodzinnego i opiekuńczego, nieletnich, do osób
uzależnionych od alkoholu
d) sąd antymonopolowy (sad wojewódzki w Warszawie)
e) sąd rejestrowy fundacji (sąd wojewódzki w Warszawie)

ORGANY SąDÓW
- sąd rejonowy - prezes sądu
- sąd wojewódzki - prezes, zgromadzenie ogólne sędziów, kolegium sądu
wojewódzkiego

- sąd apelacyjny - prezes, zgromadzenie ogólne sędziów, kolegium sądu
apelacyjnego MINISTER SPRAWIEDLIWOCI:

- sprawuje zwierzchni nadzór nad działalnocią administracyjną sądów
osobicie, przez właciwe organy lub wyznaczone osoby
- ma prawo wglądu w czynnoci sądów, może żądać wyjanień oraz usunięcia
uchybienia - może uchylać zarządzenia administracyjne niezgodne z prawem
- tworzy i znosi: orodki i wydziały zamiejscowe, jednostki organizacyjne,
- powołuje prezesów i w-ce prezesów sądów powszechnych
- ustala regulamin okrelający tryb wewnętrznego urzędowania sądów
- ustala coroczna liczbę wolnych stanowisk dla poszczególnych sądów
PREZES SąDU
- kadencja 4 lata - nie może być powołany ponownie jeżeli zajmował to
stanowisko przez kolejne 2 lata - kieruje sadem i reprezentuje go na zewnątrz
- pełni czynnoci administracji sądowej
- sprawuje nadzór nad działalnocią administracyjną sądów niższego rzędu na
obszarze właciwoci swojego sądu - ma prawo wglądu w czynnoci sądów, może żądać wyjanień oraz
usunięcia uchybienia
- może uchylać zarządzenia administracyjne niezgodne z prawem
- jest podległy Ministrowi Sprawiedliwoci w zakresie administracji sadowej
- prezesa sądu apelacyjnego powołuje Minister Sprawiedliwoci sporód sędziów
sądu apelacyjnego, NSA lub SN po zasięgnięciu opinii zgromadzenia ogólnego sędziów danego sądu
apelacyjnego
- prezesa sądu wojewódzkiego powołuje Minister Sprawiedliwoci sporód
sędziów sądu wojewódzkiego, sądu apelacyjnego, NSA lub SN po zasięgnięciu opinii zgromadzenia ogólnego
sędziów danego sądu wojewódzkiego i opinii prezesa właciwego sądu apelacyjnego
ZGROMADZENIE OGÓLNE SĘDZIÓW
- zgromadzenie ogólne sędziów sądu wojewódzkiego składa się z sędziów
sądu wojewódzkiego oraz delegatów sądów rejonowych działających na obszarze właciwoci sądu
wojewódzkiego delegatów sędziów sądów rejonowych w liczbie równej liczbie sędziów sądu wojewódzkiego
wybierają na okres 2 lat zebrania sędziów sądów rejonowych.
- Do podjęcia uchwały wymagana jest obecnoć przynajmniej 213 liczby
członków - Uchwały zapadają bezwzględną większocią głosów
- Zadania

a) przedstawianie KRS kandydatów na
stanowisko sędziów sporód osób zaopiniowanych przez Kolegium właciwego sądu
b) opiniuje kandydatów na
stanowisko prezesa sądu wojewódzkiego oraz wyraża opinię w sprawie jego odwołania
c) ustala liczbę i wybiera członków kolegium sądu wojewódzkiego
d) wysłuchuje informacji prezesa sądu wojewódzkiego o działalnoci sądów oraz
wyraża opinie w tym zakresie

KOLEGIUM SąDU
- kolegium sądu wojewódzkiego składa się z 4-10 członków wybieranych
przez zgromadzenie ogólne sporód jego członków
- przewodniczącym kolegium jest prezes sądu wojewódzkiego
- kadencja kolegium trwa 2 lata
- do podjęcia uchwały wymagana jest
obecnoć co najmniej 2/3 składu kolegium
- kolegium zbiera się w zależnoci od potrzeb co najmniej raz na kwartał
- zadania

a) ustala czynnoci w sądach, zasady
przydziału spraw poszczególnym sędziom
b) przedstawia zgromadzeniu ogólnemu opinie o kandydatach na stanowiska
sędziów i asesorów
c) powołuje i odwołuje przewodniczących wydziałów
d) rozpatruje wnioski wynikające z wizytacji i lustracji sądów

OBSADZANIE STANOWISK SĘDZIOWSKICH
- wymogi: obywatelstwo, pełnia praw obywatelskich, nieskazitelny
charakter, studia prawnicze, aplikacja, egzamin sędziowski, 2 lata asesury, ukończone 26 lat (sąd apelacyjne
dodatkowo 5 letni staż pracy)
- wymogi nie dotyczą: profesorów i doktorów habilitowanych nauk prawnych,
prokuratorów, adwokatów i radców prawnych wykonujących zawód co najmniej 3 lata, notariuszy,
- sędziów powołuje Prezydent RP na wniosek Krajowej Rady Sadownictwa -
prezes i w-ce prezes powoływani na 4 - letnia kadencje tylko 2 razy
- rozwiązanie stosunku służbowego: mierć, zrzeczenie się stanowiska, przejcie
w stan spoczynku (65 lat), choroba, utrata sił, zmiana ustroju sądów, prawomocne orzeczenie sądu
dyscyplinarnego, zawarcie związku małżeńskiego opisanego w ustawie
OBOWIąZKI I PRAWA SĘDZIÓW
- zobowiązany postępować zgodnie ze lubowaniem
- stale podnosić kwalifikacje zawodowe
- strzec powagi stanowiska
- nie może należeć do partii ani brać
udziału w działalnoci politycznej
- obowiązek zachowania w tajemnicy okolicznoci sprawy
- nie może podejmować dodatkowego zatrudnienia (wyjątek profesor na wyższej
uczelni) - obowiązek złożenia owiadczenia o stanie majątkowym
ODPOWIEDZIALNOĆ DYSCYPLINARNA
- za przewinienia służbowe

a) oczywista i rażąca obraza przepisów prawnych
b) uchybienia godnoci urzędu

- kary dyscyplinarne

a) upomnienie
b) nagana
c) przeniesienie na inne miejsce służbowe

d) wydalenie ze służby sędziowskiej

- wniosek o wszczęcie postępowania dyscyplinarnego składa rzecznik
dyscyplinarny na zadanie Ministra Sprawiedliwoci, prezesa sądu apelacyjnego lub wojewódzkiego oraz
kolegium sądu apelacyjnego lub wojewódzkiego po wstępnym wyjanieniu okolicznoci koniecznych do
ustalenia znamion przewinienia i złożeniu owiadczeń przez obwinionego
- wykonanie wyroku należy do Ministra Sprawiedliwoci, a co do kar do prezesa
sądu wojewódzkiego oraz do prezesa sądu apelacyjnego w stosunku do sędziów tego sądu
- 3 - letni okres przedawnienia możnoci wszczęcia postępowania
dyscyplinarnego (chyba ze czyn nosi znamiona przestępstwa)
- kadencja sądów dyscyplinarnych trwa 4 lata ,

a) I instancja - Sąd Dyscyplinarny - skład 3 sędziów
b) II instancja - Wyższy
Sąd Dyscyplinarny - skład 7 sędziów

- obwiniony może ustanowić obrońcę tylko sporód sędziów
- postępowanie dyscyplinarne toczy się z wyłączeniem jawnoci
PRACOWNICY SADOWI
I KURATOR
- kuratorzy rodzinni i kuratorzy dla
dorosłych
- wykonują czynnoci o charakterze wychowawczo-resocjalizacyjnym i
profilaktycznym - pełnia swoje czynnoci zawodowo albo społecznie
- warunkiem mianowania: staż pracy w sadzie, egzamin
II REFERENDARZ SADOWY
- prowadzenie ksiąg wieczystych i
rejestrów sądowych
- wymogi: obywatelstwo, prawa obywatelskie, nieskazitelny charakter, studia
prawnicze lub administracyjne, aplikacja i egzamin referendarski (6 miesięcy)
- mianowanie na wniosek prezesa sądu wojewódzkiego przez Ministra
Sprawiedliwoci
III SEKRETARZE
- wymogi: praktyka, egzamin sekretarski
IV BIEGLI SADOWI I TŁUMACZE
ŁAWNICY LUDOWI
- wymogi: obywatelstwo, pełnia praw obywatelskich, nieskazitelny
charakter, 26 lat, zamieszkuje lub jest zatrudniony w miejscu kandydowania co najmniej 1 rok
- ławnikami nie mogą być

a) osoby zatrudnione w sądach, państwowych biurach notarialnych i
prokuraturze
b) funkcjonariusze Policji i osoby ze stanowisk związanych ze ciganiem
przestępstw
c) adwokaci i aplikanci adwokaccy
d) duchowni
e) żołnierze w czynnej służbie wojskowej
funkcjonariusz służby więziennej

- odwołanie ławnika

a) zrzeczenie się mandatu z ważnych przyczyn
b) orzeczenie prawomocnym wyrokiem pozbawienia go praw
publicznych
c) niewykonywanie obowiązków
ławnika
d) z powodu zachowania
godzącego w powagę sądu
e) niezdolnoć do wykonywania obowiązków ławnika

- nie można być ławnikiem jednoczenie w więcej niż jednym sadzie - ławników
wybierają Rady Gmin w głosowaniu tajnym
- liczbę wybieranych ławników ustala Kolegium Sądu Wojewódzkiego
- kandydatów zgłaszają Radom: prezesi sądów, zakłady pracy, stowarzyszenia,
organizacje, związki zawodowe, 25 obywateli
- kadencja 4 lata
- przy rozstrzyganiu spraw ławnicy mają
równe prawa z sędziami
SąDY GOSPODARCZE
- jednostki ordynacyjne sądów
rejonowych i wojewódzkich
WŁACIWOCI
- sprawy ze stosunków cywilnych między przedsiębiorstwami prowadzącymi
działalnoć gospodarczą - ze stosunku spółki
- sprawy o naruszenie rodowiska
- miedzy organami przedsiębiorstwa państwowego
- z zakresu prawa upadłociowego i prawa o postępowaniu układowym
____________________________________________________________________
SąDY WOJSKOWE
(ustawa prawo o ustroju sądów wojskowych z dnia 21 sierpnia 1997 r.)
ZADANIA
- sprawowanie wymiaru
sprawiedliwoci w siłach zbrojnych RP
- zadania przedmiotowe: przestępstwa
wojskowego kodeksu karnego
- zadania podmiotowe: orzeka wobec osób wojskowych
- zadania mieszane: orzeka wobec osób
cywilnych będących czasowo w związku z siłami zbrojnymi
ORGANIZACJA
- nadzór nad sprawowaniem
orzecznictwa palni Izb Wojskowa Sądu Najwyższego - nadzór administracyjny pełni Minister Obrony
Narodowej
- sędziowie powoływani przez prezydenta na wniosek KRS (jedynie oficer stałej
służby zawodowej)
- prezesi i w-ce prezesi powoływani przez Ministra Sprawiedliwoci w
porozumieniu z Ministrem Obrony Narodowej - struktura: sądy garnizonowe - sądy okręgowe - Izba Wojskowa
Sądu Najwyższego
ORGANY:
- Zgromadzenie Sędziów Sądów
Wojskowych Sądy garnizonowe: prezes sądu
- Sądy okręgowe: prezes sądu, Kolegium Wojskowego Sądu Okręgowego
ŁAWNICY
- żołnierz w czynnej służbie wojskowej, 18 lat, pełne prawa cywilne i
obywatelskie, nieskazitelny charakter, wyróżnia się w wykonywaniu zadań służbowych i przestrzeganiu
dyscypliny wojskowej
- wybierani na zebraniach
żołnierzy jednostek wojskowych większocią głosów - kadencja 3 lata
KRAJOWA RADA SąDOWNICZA
(ustawa o Krajowej Radzie Sądownictwa z dnia 20 grudnia 1989 n)
SIEDZIBA
- Warszawa
SKŁAD:
- I prezes Sądu Najwyższego - Prezes Izby Wojskowej SN - Minister
Sprawiedliwoci
- Prezes Naczelnego Sądu Administracyjnego - Osoba powołana przez
Prezydenta
- 15 członków sporód sędziów: 2 SN, sądów powszechnych, administracyjnych i
wojskowych - 4 członków wybranych przez Sejm sporód posłów
- 2 członków wybranych przez Senat sporód senatorów
KADENCJA
- 4lata
ZADANIA
- strzeże niezawisłoci sędziowskiej i
niezależnoci sądów
- rozpatruje kandydatury na sędziów
- rozpatruje i rozstrzyga wnioski o przeniesienie sędziego na inne stanowisko

- okrela ogólną liczbę członków sądów
- wyraża zgodę na dalsze zajmowania stanowiska sędziego, który ukończył 65 lat

- wypowiada się w sprawach etyki zawodowej sędziów
- wyraża stanowisko co do zmian ustroju sądów
- zapoznaje się z projektami aktów normatywnych dotyczących
sadownictwa
- opiniuje: program szkolenia aplikantów,
zakres i sposób przeprowadzania egzaminów sędziowskich, ustala wyniki egzaminów, zasady oceny pracy
asesorów sadowych
- opiniuje kandydatury zgłaszane przez Zgromadzenia Ogólne Sędziów danego
sądu bądź przez MS
PRACE RADY
- Rada obraduje na posiedzeniach plenarnych
- Do ważnoci uchwał wymagana
obecnoć 50% składu
- Uchwały zapadają bezwzględną większocią głosów (głosowania jawne)
- Obsługę administracyjna Rady zapewnia Kancelaria Prezydenta RP
RZECZNICY INTERESU
SPOŁECZNEGO
PROKURATURA
(ustawa o prokuraturze z dnia 20 czerwca 1985 r.)
ORGANIZACJA
- Prokuraturę stanowią: Prokurator
Generalny oraz podlegli mu prokuratorzy powszechnych i wojskowych jednostek organizacyjnych
prokuratury
- Prokuratorem Generalnym jest Minister Sprawiedliwoci
- Prokurator Generalny jest naczelnym organem prokuratury
- Prokuratura jest odłączona od sądów
mimo unii personalnej w osobie Ministra Sprawiedliwoci - Jednostki organizacyjne prokuratury

a) powszechnej: Prokuratura Krajowa; prokuratury apelacyjne,
wojewódzkie i rejonowe
b) wojskowej: Naczelna Prokuratura
Wojskowa; wojskowe prokuratury okręgowe i garnizonowe

- organy prokuratury:

a) Rada Prokuratorów: przy Prokuratorze Generalnym (charakter doradczy;
kadencja 2 lata)
b) Zgromadzenie Prokuratorów: w
prokuraturach apelacyjnych (charakter samorządowy)
c) Kolegium Prokuratury: apelacyjnej i wojewódzkiej


ZADANIA

- strzeżenie praworządnoci oraz
czuwanie nad ciganiem przestępstw
a) prowadzenie i nadzorowanie postępowania przygotowawczego
b) sprawowanie funkcji oskarżyciela
publicznego przed sadami
c) wytyczanie powództw w sprawach karnych i cywilnych
d) sprawowanie nadzoru nad wykonywaniem wyroków w sprawach karnych
e) prowadzenie badań w zakresie
problematyki przestępczoci oraz jej zwalczania i zapobiegania
f) prawo zaskarżania decyzji administracyjnych
g) koordynowanie działalnoci w zakresie cigania przestępstw, prowadzonej
przez inne organy państwowe
ZASADY ORGANIZACYJNE
- jednolitoci -
wszystkie jednostki prokuratury w Polsce stanowią jednolita całoć
(zarówno powszechne jak i wojskowe)
- centralizmu -
wszyscy prokuratorzy podlegają Prokuratorowi Generalnemu
- hierarchicznego
podporządkowania - podległoć jednostek organizacyjnych na podstawie szczebla organizacyjnego
- jednoosobowego kierownictwa - decyzje jednoosobowe
- niezależnoci - jednostki
organizacyjne prokuratury są niezależne od organów władzy państwowej i samorządowej
ZASADY DZIAŁANIA
- legalizmu -
prokurator ma obowiązek podjęcia działań wyznaczych w ustawie
- bezstronnoci - bezstronne
stanowisko wobec stron bądź przedmiotu sprawy (działania korzystne i niekorzystne)
- działanie z urzędu -
prokurator nie działa na wniosek stosownego podmiotu
- współpraca z
innymi organami państwowymi i samorządowymi
- substytucji -
prokurator przełożony może zlecić dokonanie okrelonych czynnoci podległemu prokuratorowi -
dewolucji - prokurator nadrzędny może przejąć
czynnoci wykonywane przez prokuratora podrzędnego
- indyferencji - dla
skutecznoci czynnoci procesowej nie ma znaczenia, który prokurator podejmuje dana czynnoć, chyba ze
ustawa okrela kompetencje i obowiązek wszczęcia danej czynnoci przez okrelonego prokuratora
- jednoosobowego
dokonywania czynnoci - czynnoć dokonywana przez jedna osobę i tylko ona jest za nią
odpowiedzialna
POWOŁYWANIE PROKURATORÓW
- wymagania: obywatelstwo, pełnia praw cywilnych i obywatelskich,
nieskazitelny charakter, studia prawnicze, aplikacja, egzamin, 1 rok asesury, 26 lat (wojskowe: oficer
zawodowy lub oficer służby okresowej)
- Prokuratora Generalnego powołuje Sejm
jako Ministra Sprawiedliwoci
- Naczelnego Prokuratora Wojskowego powołuje Prezes Rady Ministrów na
wniosek Prokuratora Generalnego w porozumieniu z Ministrem Obrony Narodowej
- Prokuratora Krajowego i innych
zastępców Prokuratora Generalnego powołuje Prezes Rady Ministrów na wniosek Prokuratora
Generalnego
- Prokuratorów powszechnych jednostek prokuratury powołuje Prokurator
Generalny
- Prokuratorów wojskowych jednostek organizacyjnych powołuje Prokurator
Generalny na wniosek Ministra Obrony
ODPOWIEDZIALNOĆ
DYSCYPLINARNA
- prokurator odpowiada dyscyplinarnie za

a) oczywistą i rażącą obrazę przepisów
prawa
b) uchybienia godnoci urzędu prokuratorskiego
c) za nadużycie wolnoci słowa przy wykonywaniu obowiązków
służbowych

- kary dyscyplinarne

a) upomnienie
b) nagana
c) usuniecie z zajmowanej funkcji
d) przeniesienie na inne miejsce służbowe

e) wydalenie ze służby prokuratorskiej

- w sprawach dyscyplinarnych orzekają komisje dyscyplinarne

a) dla prokuratorów powszechnych jednostek organizacyjnych



- I instancja - Komisja Dyscyplinarna -
skład 3 członków
- II instancja - Odwoławcza Komisja Dyscyplinarna - skład 5 członków



b) dla prokuratorów wojskowych jednostek organizacyjnych
- Komisja Dyscyplinarna w Naczelnej Prokuraturze Wojskowej

RZECZNIK PRAW OBYWATELSKICH
(ustawa o Rzeczniku Praw Obywatelskich z dnia 1 S lipca 1978 n)
ZADANIA
- stoi na straży praw i wolnoci
obywateli
- ustawy dotyczące ochrony praw i wolnoci obywateli stosuje się odpowiednio
także do cudzoziemców w zakresie przysługujących im w Polsce praw i wolnoci
TRYB POWOŁANIA
- powoływany przez Sejm za zgoda Senatu na wniosek Marszałka Sejmu
albo 35 posłów - kadencja 5 lat
- ta sama osoba nie może być Rzecznikiem przez więcej niż 2 kadencje
- wymogi: obywatel polski wyróżniający się wiedza prawnicza, dowiadczeniem
zawodowym oraz wysokim autorytetem ze względu na swe walory moralne i wrażliwoć społeczna
TRYB DZIAŁANIA
- podejmuje czynnoci przewidziane w ustawie, jeżeli poweźmie wiadomoć
wskazująca na naruszenie praw i wolnoci obywatela

a) na wniosek obywateli lub ich organizacji
b) na wniosek organów samorządów
c) z własnej inicjatywy

- podejmując sprawę Rzecznik może

a) samodzielnie prowadzić postępowanie wyjaniające
b) zwrócić się o zbadanie sprawy do właciwych organów (prokuratury, kontroli
państwowej)
c) zwrócić się do Sejmu o zlecenie Najwyższej Izbie Kontroli przeprowadzenia kontroli

- po zbadaniu sprawy Rzecznik może

a) wyjanić wnioskodawcy, ze nie stwierdził naruszenia praw i wolnoci
obywatela
b) zadąć wszczęcia postępowania w
sprawach cywilnych
c) wziąć udział w każdym toczącym się postępowaniu na prawach
przysługujących prokuratorowi
d) zadąć wszczęcia przez oskarżyciela postępowania w sprawach o przestępstwa
cigane z urzędu
e) zwrócić się o wszczęcie postępowania administracyjnego
f) wnieć rewizje nadzwyczajna od każdego prawomocnego
orzeczenia

- Rzecznik wykonuje swoje zadania przy pomocy Biura Rzecznika Praw
Obywatelskich NIEZAWISŁOĆ
- rzecznik jest w swej działalnoci niezawisły i niezależny od innych
organów państwowych
- odpowiada jedynie przed Sejmem na zasadach okrelonych w ustawie
- nie może być pociągnięty do odpowiedzialnoci karnej, aresztowany lub
zatrzymany bez zgody Sejmu
QUASI SADOWE ORGANY ROZSTRZYGAJąCE
IZBY MORSKIE
(ustawa o izbach morskich z dnia 1 grudnia 1961 r.)
ZADANIA
- orzekanie w sprawach z wypadków morskich
- rozpoznają wypadki statków polskich i
statków obcych na polskich morskich wodach wewnętrznych lub polskim morzu terytorialnym albo jeżeli z
wnioskiem o wszczęcie postępowania wystąpił armator lub kapitan statku
ORGANIZACJA
- I instancja: Izba Morska w
Gdańsku i Izba Morska w Szczecinie - II instancja: Odwoławcza Izba Morska
- Izby Morskie działają przy sadach wojewódzkich w Gdańsku i Szczecinie
SKŁAD:
- Skład: przewodniczący, wice przewodniczący i ławnicy
- I instancja: przewodniczący i 2 ławników
- II instancja: przewodniczący i 4 ławników
ŁAWNICY
- kadencja 3 lat
- powoływani przez Ministra Żeglugi
sporód osób posiadających wysokie kwalifikacje zawodowe i praktykę w zakresie zagadnień występujących w
sprawach rozpoznawanych przez izby morskie
NADZÓR:
- Minister Sprawiedliwoci - nad
przewodniczącym i wice przewodniczącymi oraz nad trybem postępowania
- Minister Żeglugi - w pozostałym zakresie
POSTĘPOWANIE
- stosowane przepisy kodeksu postępowania karnego
- postępowanie wszczynane z urzędu lub na wniosek delegata lub
zainteresowanego
- od orzeczeń i postanowień izb morskich kończących postępowanie przed tymi
izbami nie można zakładać rewizji
_______________________________________________________________________<
/P>
KOLEGIA DO SPRAW
WYKROCZEŃ
(ustawa o ustroju kolegiów do spraw wykroczeń z dnia 20 maja 1971 r.)
ORGANIZACJA
- powoływane przy sadach
rejonowych w drodze rozporządzenia Ministra Sprawiedliwoci
- właciwoć miejscowa kolegium odpowiada właciwoci miejscowego sądu
przy którym działa kolegium - przy jednym sadzie rejonowym może działać więcej niż jedno kolegium
- nadzór zwierzchni posiada Minister Sprawiedliwoci
- nadzór bezporedni nad działalnocią posiada prezes sądu rejonowego
SKŁAD:
- skład: przewodniczący ,1 lub 2 zastępców, pozostali członkowie kolegium
(liczbę okrela prezes sądu rejonowego)
- członków kolegium wybierają rady gmin, których obszar jest objęty
właciwocią kolegium, sporód kandydatów zamieszkałych na terenie gminy
- kadencja 4 lata
- wymogi: obywatelstwo, pełnia praw
obywatelskich, dobra opinia obywatelska, 24 lata, wyraził zgodę na kandydowanie - nie wybiera się: sędziów,
ławników ludowych, prokuratorów, adwokatów wykonujących zawód, aplikantów adwokackich, żołnierzy w
czynnej służbie wojskowej, policjantów, funkcjonariuszy UOP i służby więziennej
- mandat wygasa: mierć, utrata obywatelstwa polskiego, prawomocne skazanie
za przestępstwo, zrzeczenie się mandatu, utrata dobrej opinii obywatelskiej
- odwołanie członka: niewykonywanie obowiązków, rażąco niedbale
wykonywanie obowiązków, zachowanie się rażąco godzące w powagę kolegium, brak zdolnoci do
wykonywania funkcji
ZADANIA
- orzekają w sprawach o wykroczenia
(chyba ze przepis szczególny powierza orzekanie w sprawie innemu organowi)
_____________________________________________________________________
SąDY POLUBOWNE
(ustawa kodeks
postępowania cywilnego z dnia 17 listopada 1964 r.)
ZAPIS NA SąD POLUBOWNY
- strony w granicach zdolnoci do samodzielnego zobowiązywania się mogą
poddać pod rozstrzygnięcie sądu polubownego spory o prawa majątkowe, z wyjątkiem sporów o alimenty i ze
stosunku pracy
- dopóki strony obowiązuje taka umowa nie można zadąć rozpoznania sporu
przez sąd właciwy
- zapis na sąd polubowny powinien: być sporządzony na pimie, podpisany przez
obie strony, oznaczony przedmiot sporu albo stosunek prawny (może zawierać wskazanie arbitrów i
superarbitra)
ARBITRZY
- wymagania: każda osoba fizyczna
mająca pełna zdolnoć do czynnoci prawnych, pełnie praw publicznych i obywatelskich praw
honorowych
- arbitrem nie może być sędzia państwowy
POSTĘPOWANIE PRZED SąDEM
- sąd polubowny nie jest związany przepisami postępowania cywilnego
- strony aż do chwili rozpoczęcia postępowania mogą same okrelić tryb
postępowania w toku rozpoznania - jeżeli strony tego nie uczyniły sąd polubowny stosuje taki tryb
postępowania jaki uzna za właciwy
- sąd polubowny może przesłuchiwać strony, wiadków i biegłych - nie może
jednak stosować rodków przymusu - wyrok zapada większocią głosów (chyba że zapis wymaga
jednomylnoci)
- od wyroku sądu polubownego nie przysługuje odwołanie
- na postanowienie co do wykonalnoci przysługuje zażalenie
PODMIOTY OBSŁUGI PRAWNEJ
ADWOKATURA (ustawa prawo o adwokaturze t dnia 6 maja
1982 r.)
ZADANIA
- powołana do udzielania pomocy
prawnej, współdziałania w ochronie praw i wolnoci obywatelskich oraz w kształtowaniu i stosowaniu
prawa
ORGANIZACJA
- zorganizowana jest na zasadach
samorządu zawodowego
- adwokaturę stanowi ogół adwokatów i aplikantów adwokackich
- adwokat w wykonywaniu swoich obowiązków zawodowych podlega tylko
ustawom ZADANIA SAMORZąDU ADWOKACKIEGO:
- tworzenie warunków do wykonywania ustawowych zadań adwokatury

- reprezentowanie adwokatury i ochrona jej praw
- sprawowanie nadzoru nad przestrzeganiem przepisów o wykonywaniu zawodu
adwokata
- doskonalenie zawodowe adwokatów i
kształcenie aplikantów adwokackich
- ustalenie i rzewienie zasad etyki zawodowej oraz dbałoć o ich przestrzeganie

- sprawowanie zarządu majątkiem samorządu adwokackiego i rozporządzanie
nim
ORGANY:
- Krajowy Zjazd Adwokatury - kadencja 3 lata
- Naczelna Rada Adwokacka - kadencja 3 lat
- Wyższy Sąd Dyscyplinarny - kadencja 3
lata
- Wyższa Komisja Rewizyjna - kadencja 3 lata
JEDNOSTKI ORGANIZACYJNE
- Zespół Adwokacki

a) organy Zespołu: zebranie zespołu, kierownik zespołu, komisja rewizyjna (w
zespołach liczących więcej niż 12 członków)
b) członkiem zespole może być tylko osoba wpisana na listę adwokatów


- Izby Adwokackie

a) stanowią ja adwokaci i aplikanci
mający siedzibę zawodowa na terenie izby
b) zasięg terytorialny okrela Naczelna Rada Adwokacka biorąc pod uwagę
podział terytorialny administracji sadowej
c) organy izby: Zgromadzenie, Okręgowa Rada Adwokacka, sąd Dyscyplinarny,
Komisja Rewizyjna

FORMY DZIAŁANIA
- zastępstwo w sprawach cywilnych i administracyjnych

a) zastępstwo polega na reprezentowaniu strony występując w charakterze
pełnomocnika w stosunkach pomiędzy strona a sadem
b) podstawa prawna czynnoci prawnych dokonywanych przez adwokata jest
udzielone pełnomocnictwo
c) zastępstwo może mieć charakter procesowy lub pozaprocesowy
d) w sprawach cywilnych pełnomocnik może reprezentować zarówno osoby
cywilne i prawne

- obrona w sprawach karnych

a) może być stosowana tylko w stosunku
do osób fizycznych
b) okrelenie obrońcy droga wyboru lub z urzędu

- poradnictwo prawne
- współdziałanie w opracowywaniu aktów
prawnych
ZASADY DZIAŁANIA
- prawo wyboru adwokata
- niezawisłoć adwokatury
- wyłącznoć pomocy prawnej
- ochrona tajemnicy zawodowej
- dopuszczalnoć odmowy udzielenia
pomocy prawnej tylko z ważnych powodów
WPIS NA LISTĘ ADWOKATÓW
- wymogi

a) nieskazitelny charakter
b) pełnia praw publicznych
c) pełna zdolnoć do czynnoci prawnych
d) studia prawnicze (także
zagraniczne)
e) odbył aplikacje adwokacką (3,5 roku) i złożył egzamin adwokacki
f) włada językiem polskim w mowie i pimie

- o wpisie na listę adwokatów decyduje okręgowa rada adwokacka


SKRELENIE Z LISTY ADWOKATÓW
- mierć
- wystąpienie z adwokatury
- przeniesienie siedziby zawodowej do innej izby adwokackiej
- objęcie stanowiska w organach wymiaru
sprawiedliwoci, organach cigania lub zawodu notariusza - powołanie do wojskowej służby zawodowej
- utrata z mocy wyroku sadowego praw publicznych lub prawa
wykonywania zawodu - orzeczenie dyscyplinarne o wydaleniu z adwokatury
FORMY WYKONYWANIA ZAWODU ADWOKATA
- adwokat wykonuje zawód w
kancelarii adwokackiej, w zespole adwokackim oraz spółce jawnej lub cywilnej z wyłącznym udziałem
adwokatów lub adwokatów i radców prawnych, albo w spółce komandytowej w której komandytariuszami są
wyłącznie adwokaci lub adwokaci i radcy prawni, przy czym wyłącznym przedmiotem działalnoci takich
spółek jest wiadczenie pomocy prawnej
ODPOWIEDZIALNOĆ DYSCYPLINARNA
- adwokaci i aplikanci podlegają
odpowiedzialnoci za

a) postępowanie sprzeczne z prawem, zasadami etyki lub godnoci zawodu
b) naruszenie swych
obowiązków zawodowych

- kary dyscyplinarne

a) upomnienie
b) nagana
c) kara pieniężna
d) zawieszenie w czynnociach zawodowych na czas od 3 miesięcy do lat 5
e) wydalenie z adwokatury

- sad dyscyplinarny wszczyna
postępowanie na wniosek uprawnionego oskarżyciela
- I instancja - sąd dyscyplinarny izby adwokackiej
- II instancja - Wyższy Sąd Dyscyplinarny
RADCOSTWO
(ustawa o radcach prawnych z dnia 6 lipca 1982 r.)
WYKONYWANIE ZAWODU RADCY PRAWNEGO:
- udziela pomocy prawnej która ma
na celu ochronę prawna interesów podmiotów na których rzecz jest wykonywana - wiadczenie pomocy
prawnej: porady prawne, sporządzanie opinii prawnych, opracowywanie projektów aktów prawnych
występowanie przed sadami i urzędami
- radca wykonuje zawód ze starannocią wynikająca z wiedzy prawniczej oraz
zasad etyki radcy prawnego - radca wykonuje zawód w ramach stosunku pracy na podstawie umowy
cywilno-prawnej
- radca wykonujący zawód w ramach
stosunku pracy zajmuje samodzielne stanowisko podległe bezporednio kierownikowi jednostki
organizacyjnej
- radca może być zatrudniony w więcej niż jednej jednostce organizacyjnej
- radca może odmówić udzielenia pomocy prawnej tylko z ważnych powodów

ORGANIZACJA
- radcowie prawni zorganizowani SA
na zasadach samorządu zawodowego
- jednostki organizacyjne: Okręgowe Izby Radców Prawych, Krajowa Izba
Radców Prawnych - nadzór nad działalnocią samorządu wykonuje Minister Sprawiedliwoci
- radcowie prawni i aplikanci zamieszkali na terenie danego okręgu tworzą
okręgowa izbę radców prawnych - radcowie prawni i aplikanci zamieszkali na terenie kraju tworzą Krajowa
Izbę Radców Prawnych
SAMORZąD RADCÓW PRAWNYCH
- samorząd jest niezależny w wykonywaniu swych żądań i podlega tylko
ustawom - przynależnoć radców i aplikantów do samorządu jest obowiązkowa
- organy samorządu (kadencja 4 lata)

a) Krajowy Zjazd Radców Prawnych
b) Krajowa Rada Radców Prawnych
c) Wyższa Komisja Rewizyjna
d) Wyższy Sąd Dyscyplinarny
e) zgromadzenie okręgowej izby radców prawnych
f) rada okręgowej izby
radców prawnych
g) okręgowa komisja rewizyjna
h) okręgowy sąd dyscyplinarny

UPRAWNIENIA DO WYKONYWANIA ZAWODU
- prawo wykonywania zawodu
następuje z chwila dokonania wpisu na listę radców prawnych i złożenia lubowania - wpisu na listę radców
dokonuje okręgowa izba radców prawnych na wniosek zainteresowanego
- wymagania: pełnia praw obywatelskich, pełna zdolnoć do czynnoci prawnych,
nieskazitelny charakter, ukończenie studiów prawniczych aplikacja radcowska i egzamin radcowski
APLIKACJA
- aplikacja radcowska trwa 3,5 roku
- aplikacje radcowska organizują i
prowadzą okręgowe izby radców prawnych
- aplikant odbywa aplikacje pod kierunkiem patrona wyznaczonego przez rade
okręgowej izby radców prawnych
ODPOWIEDZIALNOĆ DYSCYPLINARNA
- radca prawny i aplikant radcowski podlegają odpowiedzialnoci za


a) zawinione nienależyte wykonywanie zawodu radcy prawnego
b) czyny sprzeczne ze lubowaniem radcowskim lub zasadami etyki
radcy prawnego

- kary dyscyplinarne

a) upomnienie
b) nagana z ostrzeżeniem
c) zawieszenie prawa do wykonywania zawodu od 3 miesięcy do lat 5
d) kara pieniężna nie niższa od połowy przeciętnego miesięcznego
wynagrodzenia w gospodarce narodowej za miesiąc poprzedzający datę orzeczenia dyscyplinarnego i nie
wyższa od pięciokrotnoci tego wynagrodzenia
e) pozbawienie prawa do wykonywania zawodu

- oskarżycielem w postępowaniu
dyscyplinarnym przed okręgowym sądem dyscyplinarnym jest rzecznik dyscyplinarny a przed Wyższym Sądem
Dyscyplinarnym - Główny Rzecznik Dyscyplinarny
NOTARIAT
(ustawa prawo o notariacie t dnia 14 lutego 1991 r.)
ZADANIA
- powołany do wykonywania
czynnoci notarialnych (dokonywanie czynnoci którym strony są zobowiązane lub pragną nadać formę notarialna)
ORGANIZACJA
- Minister Sprawiedliwoci prowadzi
rejestr kancelarii
- Minister Sprawiedliwoci prowadź nadzoru nad działalnocią notariuszy i
organów samorządu notarialnego
SAMORZąD NOTARIALNY
- notariusze tworzą
samorząd notarialny
- obejmuje on izby notarialne (siedziba sąd apelacyjny) i Krajowa Rade
Notarialna (reprezentant notariatu) - organy izby notarialnej: walne zgromadzenie notariuszy izby, rada izby
notarialnej
POWOŁYWANIE NOTARIUSZY
- notariusza powołuje i ustala siedzibę jego kancelarii Minister
Sprawiedliwoci na wniosek osoby zainteresowanej po zasięgnięciu rady właciwej izby notarialnej
- wymagania: obywatelstwo polskie, pełnia praw obywatelskich, nieskazitelny
charakter, studia prawnicze, aplikacja, egzamin, 2 lata asesury, 26 lat
ODWOŁYWANIE NOTARIUSZY
- zrezygnowanie z prowadzenia kancelarii notarialnej
- trwała niezdolnoć do
pełnienia czynnoci notariusza z powodu choroby lub ułomnoci -
przekroczenie 70 lat życia
- pozbawienie prawa prowadzenia kancelarii orzeczeniem sądu
dyscyplinarnego
- utrata z mocy wyroku sadowego praw publicznych lub prawa
wykonywania zawodu notariusza
WŁACIWOCI
- notariusz w zakresie swoich uprawnień działa jako osoba zaufania
publicznego
- czynnoci notarialnych notariusz dokonuje w kancelarii
notarialnej
- notariusz może prowadzić tylko jedna
kancelarie
- czynnoci notarialne dokonane przez notariusza zgodnie z prawem maja
charakter dokumentu urzędowego
- notariusz ponosi odpowiedzialnoć za szkodę wyrządzona przy wykonywaniu
czynnoci notarialnych na zasadach okrelonych w kodeksie cywilnym, z uwzględnieniem szczególnej
starannoci, do jakiej jest zobowiązany przy wykonywaniu tych czynnoci
OBOWIąZKI I PRAWA
- postępować zgodnie ze lubowaniem
- ciągle doskonalić kwalifikacje zawodowe
- obowiązek zachowania tajemnicy okolicznoci sprawy
- kancelaria powinna być otwarta w dniach powszednich co najmniej 6 godzin
dziennie
ODPOWIEDZIALNOĆ DYSCYPLINARNA
- odpowiada dyscyplinarnie za

a) przewinienia zawodowe
b) uchybienia powadze lub godnoci
zawodu

- kary dyscyplinarne

a) upomnienie
b) nagana
c) kara pieniężna do wysokoci
przeciętnego miesięcznego wynagrodzenia w sferze produkcji materialnej
d) pozbawienie prawa prowadzenia kancelarii

- I instancja - sądy dyscyplinarne izb
adwokackich - skład 3 członków - II instancja - Wyższy Sąd Dyscyplinarny - skład 5 członków
CZYNNOCI NOTARIALNE
- rodzaje czynnoci notarialnych

a) sporządzanie: aktów notarialnych, powiadczeń, wypisów, odpisów i
wyciągów dokumentów
b) doręczanie owiadczeń
c) spisywanie protokółów
d) sporządzanie protestów weksli i czeków
e) przyjmowanie na przechowanie dokumentów, pieniędzy i papierów
wartociowych
f) sporządzanie na zadanie stron projektów aktów, owiadczeń i innych
dokumentów - akty i dokumenty powinny być sporządzone w sposób przejrzysty i zrozumiały

- obowiązek udzielania stronom niezbędnych wyjanień
- notariuszowi nie wolno dokonywać czynnoci notarialnych które dotyczą:
samego siebie, małżonka, krewnych
TRYB DOKONYWANIA CZYNNOCI NOTARIALNYCH:
- notariusz jest zobowiązany stwierdzić tożsamoć osób biorących udział w
czynnoci
- strony czynnoci notarialnej odpowiadają solidarnie za wynagrodzenie należne
notariuszowi
- dokumenty po upływie 5 lat od ich sporządzenia notariusz przekazuje do
archiwum ksiąg wieczystych - akt notarialny

a) notariusz sporządza akt notarialny jeżeli wymaga tego prawo lub taka jest wola
stron
b) akt notarialny przed podpisaniem powinien być przeczytany przez
notariusza

- powiadczenia

a) notariusz powiadcza: własnoręcznoć podpisu; zgodnoć odpisu, wyciągu lub
kopii z okazanym dokumentem; datę okazania dokumentu; pozostawanie osoby przy życiu lub okrelonym
miejscu

- doręczanie owiadczeń

a) na zadanie strony notariusz doręcza na pimie jej owiadczenie mogące mieć
skutki prawne wskazanej przez nią stronie przeciwnej
b) żądający owiadczenia wnosi ustnie do protokółu, wręcza lub przesyła
notariuszowi podpisana przez siebie treć owiadczenia
c) doręczenie owiadczenia następuje w miejscu wskazanym przy odpowiednim
zastosowaniu przepisów Kodeksu postępowania cywilnego dotyczących doręczania pism
procesowych

- protokoły

a) notariusz spisuje protokoły walnych zgromadzeń organizacji społecznych,
stowarzyszeń, spółek i innych osób prawnych w przypadkach prawem przewidzianych
b) protokóły spisuje się w formie aktu
notarialnego

- protesty weksli i czeków

a) przy sporządzaniu protestów weksli i
czeków notariusz stosuje prawa właciwe dla tych czynnoci

- przyjmowanie na przechowanie

a) wszelkiego rodzaju dokumenty nawet w
kopertach zamkniętych
b) z przyjęcia dokumentu na przechowanie notariusz spisuje protokół


- wypisy, odpisy i wyciągi oraz przechowywanie aktów notarialnych

a) wypis ma moc prawna oryginału
b) wypisy aktu notarialnego wydaje się stronom aktu lub osobom dla których
zastrzeżono w akcie prawo otrzymania wpisu, a także ich zastępcom
c) do wydawania wyciągów i odpisów stosuje się te same zasady, na jakich
wydaje się wypisy

DRGANY PORZąDKU PUBLICZNEGO I CIGANIA KARNEGO
POLICJA
(ustawa o Policji z dnia 6 kwietnia 1990 r.)

Policja jest umundurowaną i uzbrojoną
formacją przeznaczoną do ochrony bezpieczeństwa obywateli i dbania o bezpieczeństwo i porządek publiczny
.

ORGANIZACJA
- na czele Policji stoi Komendant
Główny Policji - powoływany przez premiera na wniosek MSW przez co podlega rządowi
- terenowymi organami Policji dowodzą komendanci wojewódzcy, rejonowi oraz
komendanci komisariatów policji
RODZAJE POLICJI
- policja kryminalna
- policja ruchu drogowego i prewencji
- oddział prewencji i pododdział
antyterrorystyczny
- policja specjalistyczna (kolejowa, wodna, lotnicza)
- policja lokalna
- Wyższa Szkoła Policji, orodki szkolenia
i szkoły policyjne
ZADANIA
- ochrona życia i zdrowia obywateli -
ochrona mienia
- ochrona bezpieczeństwa i porządku publicznego
- wykrywanie przestępstw i wykroczeń
oraz tych czynów, które cigane są droga postępowania przygotowawczego - nadzór nad strażami
miejskimi
- kontrola przestrzegania przepisów porządkowych i administracyjnych
związanych z działalnocią publiczna lub obowiązujących w miejscach publicznych
- współdziałanie z policjami innych państw
ZAKRES UPRAWNIEŃ
- w celu rozpoznawania, zapobiegania i wykrywania przestępstw i
wykroczeń wykonuje czynnoci: operacyjno rozpoznawcze, dochodzeniowo - ledcze, administracyjno -
porządkowe
- wykonuje czynnoci na polecenie: sądu, prokuratora, organów administracji
państwowej, samorządu terytorialnego
- obowiązek respektowania godnoci ludzkiej oraz przestrzegania i ochrony praw
człowieka maja prawo do

a) legitymowania osób w celu sprawdzenia ich tożsamoci
b) zatrzymania osób w trybie i przypadkach okrelonych w kodeksie
postępowania karnego
c) przeszukiwania osób i pomieszczeń w trybie i przypadkach okrelonych w
kodeksie postępowania karnego
d) dokonywania kontroli
osobistej i kontroli towarów w razie istnienia uzasadnionego podejrzenia popełnienia czynu zabronionego pod
groźba
e) zadania niezbędnej pomocy od instytucji państwowych, organów administracji,
jednostek użytecznoci publicznej

- w razie niepodporządkowania się poleceniom policjanci mogą stosować rodki
przymusu bezporedniego
- jeżeli rodki przymusu bezporedniego okazały się niewystarczające policjant
ma prawo użycia broni palnej wyłącznie w przypadkach wymienionych szczegółowo w ustawie
SŁUŻBA W POLICJI
- wymagania: obywatelstwo polskie,
nieposzlakowana opinia, nie karany, pełnia praw publicznych, co najmniej rednie wykształcenie, zdolnoć
fizyczna i psychiczna do służby w formacjach uzbrojonych podległych szczególnej dyscyplinie służbowej której
gotów jest się podporządkować
- stosunek służbowy policjanta powstaje w drodze mianowania przez właciwych
przełożonych (komendanci) na podstawie dobrowolnego zgłoszenia się do służby
- osobę zgłaszająca się do służby mianuje się policjantem w służbie
przygotowawczej na okres 3 lat, po tym okresie zostaje mianowany na stale
INNE
- 24 lipca - więto Policji
- rodki finansowe w wysokoci 20 % wpływów uzyskanych przez Skarb Państwa
tytułem przepadku rzeczy pochodzących z ujawnionych przez Policje przestępstw przeciwko mieniu,
gospodarczych i skarbowych przeznacza się na usprawnienie funkcjonowania Policji i nagrody dla policjantów,
którzy przyczynili się bezporednio do ujawnienia tych przestępstw
URZąD OCHRONY PAŃSTWA
(ustawa o Urzędzie
Ochrony Państwa z dnia 6 kwietnia 1990 r.)
ORGANIZACJA
- centralnym organem jest Szef
Urzędu Ochrony Państwa powoływany przez premiera po zasięgnięciu opinii Prezydenta RP, Kolegium oraz
Sejmowej Komisji do Spraw Służb Specjalnych
- Szef UOP podlega bezporednio Prezesowi Rady Ministrów
- Szef UOP wykonuje swoje zadania przy pomocy Urzędu Ochrony Państwa
- UOP może działać za porednictwem delegatur powołanych przez Szefa UOP
który okrela siedziby i zakres ich działania
- Kolegium do Spraw Służb Specjalnych

a) działa przy Radzie Ministrów jako organ opiniodawczo-doradczy w sprawach
służb specjalnych
b) skład: MSWiA, MSZ, MON, Szef UOP, Sekretarz Komitetu Obrony
Kraju

ZADANIA
- rozpoznawanie i przeciwdziałanie
zagrożeniom godzącym w bezpieczeństwo, obronnoć, niezależnoć, całoć i międzynarodowa pozycje
państwa
- zwalczanie szpiegostwa i terroryzmu
- zapobieganie i wykrywanie przestępstw
godzących w podstawy ekonomiczne państwa i ciganie ich sprawców - zapobieganie i wykrywanie przestępstw
o charakterze i zasięgu międzynarodowym
- rozpoznawanie i przeciwdziałanie naruszeniom tajemnicy państwowej
UPRAWNIENIA
- Funkcjonariusze UOP mają te same uprawnienia procesowe jak funkcjonariusze
Policji w zakresie właciwoci UOP w celu rozpoznawania, zapobiegania i wykrywania przestępstw wykonuje
czynnoci operacyjno
- rozpoznawcze, dochodzeniowo - ledcze wykonuje czynnoci na polecenie:
sądu, prokuratora, maja prawo do

f) legitymowania osób w celu sprawdzenia ich tożsamoci
g) zatrzymania osób w trybie i przypadkach okrelonych w kodeksie
postępowania karnego
h) przeszukiwania osób i pomieszczeń w trybie i przypadkach okrelonych w
kodeksie postępowania karnego
i) dokonywania kontroli osobistej i kontroli towarów w razie istnienia
uzasadnionego podejrzenia popełnienia czynu zabronionego pod groźba
j) zadania niezbędnej pomocy od instytucji państwowych, organów administracji,
jednostek użytecznoci publicznej

- w razie niepodporządkowania się poleceniom funkcjonariusze UOP mogą
stosować rodki przymusu bezporedniego jeżeli rodki przymusu bezporedniego okazały się niewystarczające
funkcjonariusz UOP ma prawo użycia broni palnej wyłącznie w przypadkach wymienionych szczegółowo w
ustawie