Moduł miliwoltomierza do zasilaczy
Do czego to służy?
2270
A po jakiego diabła nam nowy moduł
miliwoltomierza? Mamy przecież już je-
den, zbudowany z wykorzystaniem wy-
świetlaczy LED (AVT2004) i drugi, opisa-
ny w Młodym Techniku: z wyświetla-
czem LCD. Przecież nadają się one ideal-
nie do monitorowania napięcia zasilania
dowolnego zasilacza, więc po co mamy
budować jeszcze jeden miliwoltomierz?
Tylko że właśnie nie za bardzo nadają się
one do wbudowania w typowy zasilacz
laboratoryjny. Obydwa wymienione mo-
duły zbudowane są z wykorzystaniem po-
pularnej ICL7107 i wyświetlają wynik po-
miaru na wyświetlaczu 3,5-cyfrowych. tor zdecydował się wykonać jeszcze je- nietypowe rozwiązanie problemu zasila-
A zatem w zależności od wersji wykona- den moduł pomiarowy wykorzystujący nia układu napięciem ujemnym. Jak wia-
nia i stosowanego dzielnika napięcia za- ICL7107! Tak, ta kostka rzeczywiście jest domo, ICL7107 potrzebuje  do życia
kres pomiarowy tych miliwoltomierzy  nieśmiertelna i bardzo trudna do zastą- dwóch napięć +5VDC i -3,3 5VDC. Naj-
może wynosić: 0...1,999V, 0...19,99, pienia! częściej napięcie ujemne uzyskuje się
0...199,9V itd. Typowy zasilacz warszta- Jakie występują różnice pomiędzy z wyjścia przetwornicy zbudowanej na
towy dostarcza najczęściej napięć z za- modułem AVT-2004 i obecnie propono- kilku inwerterach TTL i sterowanej z jed-
kresu od 1...2V do kilkudziesięciu wol- wanym woltomierzem AVT-2270? Po nego z wyjść układu ICL7107. My zasto-
tów. Tak więc zakres pomiarowy pierwsze  amputowana została pierw- sowaliśmy rozwiązanie bardziej nowo-
0...19,99V będzie dla takiego zasilacza sza, najbardziej znacząca cyfra, co umoż- czesne i oszczędne: dodatkowy układ
zdecydowanie za mały, a 0...199,9V  za liwia zbudowanie miernika o zakresie scalonej przetwornicy +5VDC  -5VDC,
duży. Oczywiście, można zastosować 0...99,9, czyli właśnie idealnie nadające- ICL7660. Jest to bardzo interesująca kos-
przełącznik zakresów, ale takie rozwiąza- go się do monitorowania napięcia wy- tka redukująca do minimum kłopoty zwią-
nie niepotrzebnie komplikuje konstrukcję jściowego zasilacza warsztatowego. Po zane z koniecznością uzyskiwania napięć
zasilacza. drugie, w celu zmniejszenia gabarytów ujemnych w układzie zasilanym pojedyn-
Do niedawna w ofercie kitów AVT zna- układu i kosztów wykonania cały układ czym napięciem 5V. Do działania potrze-
jdował się miernik rzeczywiście idealnie został  upakowany na jednej, dwustron- buje ona zaledwie jednego elementu ze-
nadający się do monitorowania napięcia nej płytce drukowanej o wymiarach wnętrznego  kondensatora elektrolitycz-
wyjÅ›ciowego zasilaczy warsztatowych. znacznie mniejszych od pÅ‚ytek moduÅ‚u nego o pojemnoÅ›ci 10µF, w naszym ukÅ‚a-
Miał on zakres 0...99,9V, co w większoś- AVT-2004. Wyjątkowo gęste rozmiesz- dzie C2. Na wyjściu OUT ICL7660 otrzy-
ci przypadków zaspokajało potrzeby kon- czenie elementów zostało wprawdzie mujemy napięcie -5VDC, dość dobrze
struktorów. Niestety, kit ten nie jest już okupione dość trudnym montażem ukła- stabilizowane, które następnie doprowa-
produkowany, ponieważ sercem układu du, ale nie z takimi problemami radzili już dzone zostaje do wejścia V- IC1. W na-
był scalony przetwornik analogowo-cyfro- sobie czytelnicy EdW! szej konstrukcji niezwykle istotny jest
wy typu C520 produkcji byłego NRD, któ- fakt, że struktura układu ICL7660 została
ry obecnie jest praktycznie niemożliwy Jak to działa? umieszczona w obudowie typu DIL8, co
do nabycia. Autor przejrzał wszystkie do- Schemat elektryczny proponowanego w porównaniu z typowymi rozwiązaniami
r
y
s
u
n
k
u
1
stępne katalogi w nadziei znalezienia ja- układu przedstawiony został na rysunku 1. z inwerterami pozwoliło na znaczną
kiegoś taniego zamiennika, ale niestety sercem układu jest, oczywiście  ajsielka oszczędność miejsca na płytce obwodu
bez rezultatu. Ze względu na przygotowy-  ICL7107. Nie obawiajcie się, drodzy czy- drukowanego.
wany w Pracowni Konstrukcyjnej AVT no- telnicy, autor nie ma najmniejszego zamia-
wy model zasilacza, zbudowanie proste- ru po raz kolejny opisywać zasady działa- Montaż i uruchomienie
r
y
s
u
n
k
u
2
go i taniego modułu pomiarowego dedy- nia tej popularnej kostki. Wystarczy Na rysunku 2 pokazana została mozai-
kowanego specjalnie do zasilaczy labora- stwierdzić, że ICL7107 pracuje w typowej ka ścieżek płytki obwodu drukowanego
toryjnych stało się palącą koniecznością. dla siebie i wielokrotnie omawianej aplika- wykonanego na laminacie dwustronnym
Wspomniany zasilacz będzie w wersji cji. Wszystkich, którzy chcą dowiedzieć z metalizacją oraz rozmieszczenie ele-
W
t
y
m
m
o
m
e
n
c
i
e
podstawowej wyposażony w cztery wol- się czegoś więcej o działaniu tego legen- mentów na tej płytce. W tym momencie
a
u
t
o
r
z
w
r
a
c
a
s
i
Ä™
d
o
c
z
y
t
e
l
n
i
k
ó
w
z
p
r
o
Å›
b
Ä…
:
tomierze, a w wersji rozwojowej aż darnego już układu odsyłamy do lektury autor zwraca się do czytelników z prośbą:
z
a
n
i
m
c
o
k
o
l
w
i
e
k
w
l
u
t
u
j
e
c
i
e
w
p
Å‚
y
t
k
Ä™
w osiem modułów pomiarowych! Zasto- EdW oraz do biuletynu USKA. Jedyną róż- zanim cokolwiek wlutujecie w płytkę
p
r
z
e
c
z
y
t
a
j
c
i
e
u
w
a
ż
n
i
e
i
d
o
k
o
Å„
c
a
o
p
i
s
sowanie dość dużych i kosztownych nicą pomiędzy naszym układem a typową przeczytajcie uważnie i do końca opis
m
o
n
t
a
ż
u
u
k
Å‚
a
d
u
.
J
e
s
t
o
n
n
i
e
c
o
n
i
e
t
y
p
o
w
y
układów AVT-2004 w drastyczny sposób aplikacją fabryczną jest rezygnacja z wy- montażu układu. Jest on nieco nietypowy
i
j
e
d
y
n
i
e
p
r
z
e
s
t
r
z
e
g
a
n
i
e
w
Å‚
a
Å›
c
i
w
e
j
k
o
l
e
j
zwiększyłoby wymiary płyty czołowej za- świetlania pierwszej cyfry. i jedynie przestrzeganie właściwej kolej-
n
o
Å›
c
i
l
u
t
o
w
a
n
i
a
p
o
d
z
e
s
p
o
Å‚
ó
w
m
o
ż
e
z
a
silacza oraz niezbyt korzystnie wpłynęło- Kolejnym odstępstwem od powszech- ności lutowania podzespołów może za-
g
w
a
r
a
n
t
o
w
a
ć
s
u
k
c
e
s
!
by na koszt jego wykonania. Tak więc au- nie znanych aplikacji ICL7107 jest nieco gwarantować sukces! Już na początku
ELEKTRONIKA DLA WSZYSTKICH 3/98 57
warto stwierdzić, że pojęcia  strony luto- uniemożliwić wlutowanie w płytkę te- kondensatory C1 i C6 oraz rezystory
wania i  strony elementów w naszym go układu. Układ ten montujemy na R1 i R6.
układzie utraciły jakikolwiek sens, ponie- stronie  A . 4. Dopiero teraz możemy wlutować w płyt-
waż elementy montowane są po oby- 2. Następnym elementem, który musimy kę trzy wyświetlacze, oczywiście na
dwóch stronach płytki. Dla ułatwienie przylutować jest podstawka pod układ stronie  A . Podczas lutowania wy-
montażu strony płytki zostały umownie IC1. Stosowanie podstawki pod ten świetlaczy należy uważać, aby nie uszko-
oznaczone jako  A i  B za pomocą na- układ jest absolutnie konieczne, ponie- dzić grotem lutownicy zamontowanych
pisów na właściwych stronach. A oto waż w jej wnętrzu zamontowane zo- wewnątrz podstawki elementów.
prawidłowa kolejność montażu: stanie kilka elementów. Podstawkę Pozostałe elementy montujemy w za-
1. Jako pierwszy musimy wlutować montujemy na stronie  B . sadzie w dowolny sposób, po stronie
w płytkę układ IC2 (lub podstawkę pod 3. Po wlutowaniu podstawki pod IC1 lutu-  A lub  B . Ponieważ wysokość kon-
ten układ). Pominięcie takiej kolejności jemy wszystkie elementy, które zna- densatorów elektrolitycznych i złącz
może znacznie utrudnić, a nawet jdują się wewnątrz jej obrysu, czyli CON1 i CON2 przekracza wysokość za-
Rys. 1. Schemat ideowy
R
y
s
.
1
.
S
c
h
e
m
a
t
i
d
e
o
w
y
58 ELEKTRONIKA DLA WSZYSTKICH 3/98
zystora R5. Bez stosowa-
nia tego rezystora zakres
naszego woltomierza bÄ™-
dzie wynosił 0...0,999V,
co w przypadku zastoso-
wania go do pomiaru na-
pięcia wyjściowego zasila-
cza jest wartością o dwa
rzędy wielkości za małą.
Aby uzyskać interesujący
nas zakres 0...99,9V nale-
Rys. 2. Schemat montażowy
R
y
s
.
2
.
S
c
h
e
m
a
t
m
o
n
t
a
ż
o
w
y
ży stokrotnie zmniejszyć
napięcie wejściowe. A za-
stosowanych w układzie wyświetlaczy, tem w takim przypadku rezystor R5 po-
zaleca się wlutować te elementy na stro- winien mieć wartość 11,111k. Oczywiś-
nie  B . Pozwoli to na ewentualne rów- cie, podane wartości rezystorów są jedy-
ne dociśnięcie wyświetlaczy do płyty czo- nie przykładowe. Możemy zastosować
łowej, a właściwie do wklejonego w wy- rezystory precyzyjne o innych, zbliżo-
konany w niej otwór filtru o kolorze właś- nych wartościach. Ważne jest jedynie,
ciwym dla zastosowanych wyświetlaczy. aby stosunek tych wartości pozostał
Układ zmontowany ze sprawdzonych identyczny.
elementów nie wymaga uruchamiania, Jednak nie zawsze dzielnik napięcia
ale jedynie prostej regulacji. W tym celu będzie nam potrzebny. Jeżeli będziemy wanym obecnie zasilaczu modułowym,
należy za pomocą potencjometru regula- chcieli zastosować proponowany układ którego opis przekażemy czytelnikom
cyjnego PR1 ustawić napięcie dokładnie do pomiaru prądu pobieranego z zasila- w najbliższym czasie.
Z
b
i
g
n
i
e
w
R
a
a
b
e
równe 1V pomiędzy wyprowadzeniami cza, w którym zastosowano rezystor po- Zbigniew Raabe
REF HI i REF LO układu IC1. Do ustawie- miarowy o wartości 0,1&!, to dołączenie
nia tego napięcia najlepiej wykorzystać naszego woltomierza bezpośrednio do
Komplet podzespołów z płytką jest
K
o
m
p
l
e
t
p
o
d
z
e
s
p
o
Å‚
ó
w
z
p
Å‚
y
t
k
Ä…
j
e
s
t
woltomierz cyfrowy dobrej klasy. końcówek takiego rezystora da nam za-
dostępny w sieci handlowej AVT jako
d
o
s
t
Ä™
p
n
y
w
s
i
e
c
i
h
a
n
d
l
o
w
e
j
A
V
T
j
a
k
o
Omówienie wymaga jeszcze sprawa kres pomiaru prądu do 9,99A. Takie roz-
 kit szkolny AVT-2270.

k
i
t
s
z
k
o
l
n
y

A
V
T
2
2
7
0
.
oznaczonego na schemacie gwiazdką re- wiązanie zostało zastosowane w testo-
ELEKTRONIKA DLA WSZYSTKICH 3/98 59