Wprowadzenie
Komentarz wprowadzajÄ…cy
Determinanty wzrostu wg ekonometrii
Podsumowanie
Wykład 3
- Determinanty wzrostu -
Maciej Bukowski
Katedra Ekonomii I SGH
25 paz
dziernika 2010
Maciej Bukowski Ekonomia rozwoju
Wprowadzenie
Komentarz wprowadzajÄ…cy
Determinanty wzrostu wg ekonometrii
Podsumowanie
Lektury
1
Publikacje do których warto sięgnąć w związku z tym tematem to:
Maciej Bukowski Ekonomia rozwoju
Wprowadzenie
Komentarz wprowadzajÄ…cy
Determinanty wzrostu wg ekonometrii
Podsumowanie
Lektury
1
Publikacje do których warto sięgnąć w związku z tym tematem to:
Barro (1992) Determinants of Economic Growth: a cross country
empirical study
Maciej Bukowski Ekonomia rozwoju
Wprowadzenie
Komentarz wprowadzajÄ…cy
Determinanty wzrostu wg ekonometrii
Podsumowanie
Lektury
1
Publikacje do których warto sięgnąć w związku z tym tematem to:
Barro (1992) Determinants of Economic Growth: a cross country
empirical study
DeLong, Summers (1992) Macroeconomic policy and long run
growth
Maciej Bukowski Ekonomia rozwoju
Wprowadzenie
Komentarz wprowadzajÄ…cy
Determinanty wzrostu wg ekonometrii
Podsumowanie
Lektury
1
Publikacje do których warto sięgnąć w związku z tym tematem to:
Barro (1992) Determinants of Economic Growth: a cross country
empirical study
DeLong, Summers (1992) Macroeconomic policy and long run
growth
Arvantidis, Pavleas, Petrakos (2007) Determinants of Economic
Growth: an expert view
Maciej Bukowski Ekonomia rozwoju
Wprowadzenie
Komentarz wprowadzajÄ…cy
Determinanty wzrostu wg ekonometrii
Podsumowanie
Lektury
1
Publikacje do których warto sięgnąć w związku z tym tematem to:
Barro (1992) Determinants of Economic Growth: a cross country
empirical study
DeLong, Summers (1992) Macroeconomic policy and long run
growth
Arvantidis, Pavleas, Petrakos (2007) Determinants of Economic
Growth: an expert view
Ciccone, Jarocinski (2008) Determinants of Economic Growth: will
the data tell?
Maciej Bukowski Ekonomia rozwoju
Wprowadzenie
Komentarz wprowadzajÄ…cy
Determinanty wzrostu wg ekonometrii
Podsumowanie
Lektury
1
Publikacje do których warto sięgnąć w związku z tym tematem to:
Barro (1992) Determinants of Economic Growth: a cross country
empirical study
DeLong, Summers (1992) Macroeconomic policy and long run
growth
Arvantidis, Pavleas, Petrakos (2007) Determinants of Economic
Growth: an expert view
Ciccone, Jarocinski (2008) Determinants of Economic Growth: will
the data tell?
2
Oraz  last but not least : Barro i Sala-i-Martin (2007) Economic
growth
Maciej Bukowski Ekonomia rozwoju
Wprowadzenie
Komentarz wprowadzajÄ…cy
Determinanty wzrostu wg ekonometrii
Podsumowanie
Regresje wzrostu
1
W empirycznych badaniach nad wzrostem gospodarczym szuka siÄ™
zmiennych korelujących się z jego dynamiką w długich oknach
czasowych,
Maciej Bukowski Ekonomia rozwoju
Wprowadzenie
Komentarz wprowadzajÄ…cy
Determinanty wzrostu wg ekonometrii
Podsumowanie
Regresje wzrostu
1
W empirycznych badaniach nad wzrostem gospodarczym szuka siÄ™
zmiennych korelujących się z jego dynamiką w długich oknach
czasowych,
2
Innymi słowy szuka się odpowiedzi na pytanie o to, jakie mierzalne
wielkości korelują się dodatnio (powiększają (?)), a jakie ujemnie
(zmniejszajÄ… (?)) dynamikÄ™ wzrostu gospodarczego,
Maciej Bukowski Ekonomia rozwoju
Wprowadzenie
Komentarz wprowadzajÄ…cy
Determinanty wzrostu wg ekonometrii
Podsumowanie
Regresje wzrostu
1
W empirycznych badaniach nad wzrostem gospodarczym szuka siÄ™
zmiennych korelujących się z jego dynamiką w długich oknach
czasowych,
2
Innymi słowy szuka się odpowiedzi na pytanie o to, jakie mierzalne
wielkości korelują się dodatnio (powiększają (?)), a jakie ujemnie
(zmniejszajÄ… (?)) dynamikÄ™ wzrostu gospodarczego,
3
Estymuje się więc równanie wiążące stopę wzrostu gt z produktem
wyjściowym Y0 i innymi zmiennymi (determinantami wzrostu (?))
poprzez (na ogół liniową) funkcję f () o (estymowanych)
parametrach ,
i
Maciej Bukowski Ekonomia rozwoju
Wprowadzenie
Komentarz wprowadzajÄ…cy
Determinanty wzrostu wg ekonometrii
Podsumowanie
Regresje wzrostu
1
W empirycznych badaniach nad wzrostem gospodarczym szuka siÄ™
zmiennych korelujących się z jego dynamiką w długich oknach
czasowych,
2
Innymi słowy szuka się odpowiedzi na pytanie o to, jakie mierzalne
wielkości korelują się dodatnio (powiększają (?)), a jakie ujemnie
(zmniejszajÄ… (?)) dynamikÄ™ wzrostu gospodarczego,
3
Estymuje się więc równanie wiążące stopę wzrostu gt z produktem
wyjściowym Y0 i innymi zmiennymi (determinantami wzrostu (?))
poprzez (na ogół liniową) funkcję f () o (estymowanych)
parametrach ,
i
Yt
gt = = f (Y0, X1, ..XN, , .. )
0 N
Y0
Maciej Bukowski Ekonomia rozwoju
Wprowadzenie
Komentarz wprowadzajÄ…cy
Determinanty wzrostu wg ekonometrii
Podsumowanie
Regresje wzrostu
1
W empirycznych badaniach nad wzrostem gospodarczym szuka siÄ™
zmiennych korelujących się z jego dynamiką w długich oknach
czasowych,
2
Innymi słowy szuka się odpowiedzi na pytanie o to, jakie mierzalne
wielkości korelują się dodatnio (powiększają (?)), a jakie ujemnie
(zmniejszajÄ… (?)) dynamikÄ™ wzrostu gospodarczego,
3
Estymuje się więc równanie wiążące stopę wzrostu gt z produktem
wyjściowym Y0 i innymi zmiennymi (determinantami wzrostu (?))
poprzez (na ogół liniową) funkcję f () o (estymowanych)
parametrach ,
i
Yt
gt = = f (Y0, X1, ..XN, , .. )
0 N
Y0
4
Takie podejście nazywa się  agnostycznym ponieważ w wektorze X
mogÄ… potencjalnie znalez
ć się dowolne zmienne, z których większość
nie ma zwykle ugruntowanej interpretacji w teorii wzrostu.
Maciej Bukowski Ekonomia rozwoju
Wprowadzenie
Komentarz wprowadzajÄ…cy
Determinanty wzrostu wg ekonometrii
Podsumowanie
Hipotezy teoretyczne 1/2
1
Nie oznacza to jednak, że teoria nie dostarcza hipotez, które można
by testować za pomocą metod ekonometrycznych, w tym regresji
wzrostu,
Maciej Bukowski Ekonomia rozwoju
Wprowadzenie
Komentarz wprowadzajÄ…cy
Determinanty wzrostu wg ekonometrii
Podsumowanie
Hipotezy teoretyczne 1/2
1
Nie oznacza to jednak, że teoria nie dostarcza hipotez, które można
by testować za pomocą metod ekonometrycznych, w tym regresji
wzrostu,
2
Przeciwnie, bazujÄ…c na podstawowych modelach teorii wzrostu
(modele malthuzjańskie, prosty i rozszerzony o kapitał ludzki model
Solowa, model Ramseya, model Lucasa-Uzawy, model AK itp.)
można przypuszczać, że:
Maciej Bukowski Ekonomia rozwoju
Wprowadzenie
Komentarz wprowadzajÄ…cy
Determinanty wzrostu wg ekonometrii
Podsumowanie
Hipotezy teoretyczne 1/2
1
Nie oznacza to jednak, że teoria nie dostarcza hipotez, które można
by testować za pomocą metod ekonometrycznych, w tym regresji
wzrostu,
2
Przeciwnie, bazujÄ…c na podstawowych modelach teorii wzrostu
(modele malthuzjańskie, prosty i rozszerzony o kapitał ludzki model
Solowa, model Ramseya, model Lucasa-Uzawy, model AK itp.)
można przypuszczać, że:
początkowy produkt Y0 powinien korelować się ujemnie ze wzrostem
(konwergencja warunkowa),
Maciej Bukowski Ekonomia rozwoju
Wprowadzenie
Komentarz wprowadzajÄ…cy
Determinanty wzrostu wg ekonometrii
Podsumowanie
Hipotezy teoretyczne 1/2
1
Nie oznacza to jednak, że teoria nie dostarcza hipotez, które można
by testować za pomocą metod ekonometrycznych, w tym regresji
wzrostu,
2
Przeciwnie, bazujÄ…c na podstawowych modelach teorii wzrostu
(modele malthuzjańskie, prosty i rozszerzony o kapitał ludzki model
Solowa, model Ramseya, model Lucasa-Uzawy, model AK itp.)
można przypuszczać, że:
początkowy produkt Y0 powinien korelować się ujemnie ze wzrostem
(konwergencja warunkowa),
także wyjściowe wyposażenie w kapitał ludzki powinno być związane
dodatnio z dynamikÄ… wzrostu,
Maciej Bukowski Ekonomia rozwoju
Wprowadzenie
Komentarz wprowadzajÄ…cy
Determinanty wzrostu wg ekonometrii
Podsumowanie
Hipotezy teoretyczne 1/2
1
Nie oznacza to jednak, że teoria nie dostarcza hipotez, które można
by testować za pomocą metod ekonometrycznych, w tym regresji
wzrostu,
2
Przeciwnie, bazujÄ…c na podstawowych modelach teorii wzrostu
(modele malthuzjańskie, prosty i rozszerzony o kapitał ludzki model
Solowa, model Ramseya, model Lucasa-Uzawy, model AK itp.)
można przypuszczać, że:
początkowy produkt Y0 powinien korelować się ujemnie ze wzrostem
(konwergencja warunkowa),
także wyjściowe wyposażenie w kapitał ludzki powinno być związane
dodatnio z dynamikÄ… wzrostu,
dodatnia korelacja ze stopami oszczędności i inwestycji także nie
byłaby zaskakująca,
Maciej Bukowski Ekonomia rozwoju
Wprowadzenie
Komentarz wprowadzajÄ…cy
Determinanty wzrostu wg ekonometrii
Podsumowanie
Hipotezy teoretyczne 1/2
1
Nie oznacza to jednak, że teoria nie dostarcza hipotez, które można
by testować za pomocą metod ekonometrycznych, w tym regresji
wzrostu,
2
Przeciwnie, bazujÄ…c na podstawowych modelach teorii wzrostu
(modele malthuzjańskie, prosty i rozszerzony o kapitał ludzki model
Solowa, model Ramseya, model Lucasa-Uzawy, model AK itp.)
można przypuszczać, że:
początkowy produkt Y0 powinien korelować się ujemnie ze wzrostem
(konwergencja warunkowa),
także wyjściowe wyposażenie w kapitał ludzki powinno być związane
dodatnio z dynamikÄ… wzrostu,
dodatnia korelacja ze stopami oszczędności i inwestycji także nie
byłaby zaskakująca,
jeszcze silniejszy powinien być związek miedzy tempem rozwoju a
inwestycjami w kapitał produkcyjny powinien być dodatni,
Maciej Bukowski Ekonomia rozwoju
Wprowadzenie
Komentarz wprowadzajÄ…cy
Determinanty wzrostu wg ekonometrii
Podsumowanie
Hipotezy teoretyczne 1/2
1
Nie oznacza to jednak, że teoria nie dostarcza hipotez, które można
by testować za pomocą metod ekonometrycznych, w tym regresji
wzrostu,
2
Przeciwnie, bazujÄ…c na podstawowych modelach teorii wzrostu
(modele malthuzjańskie, prosty i rozszerzony o kapitał ludzki model
Solowa, model Ramseya, model Lucasa-Uzawy, model AK itp.)
można przypuszczać, że:
początkowy produkt Y0 powinien korelować się ujemnie ze wzrostem
(konwergencja warunkowa),
także wyjściowe wyposażenie w kapitał ludzki powinno być związane
dodatnio z dynamikÄ… wzrostu,
dodatnia korelacja ze stopami oszczędności i inwestycji także nie
byłaby zaskakująca,
jeszcze silniejszy powinien być związek miedzy tempem rozwoju a
inwestycjami w kapitał produkcyjny powinien być dodatni,
ujemnej korelacji ze wzrostem oczekiwalibyśmy od stopy dzietności.
Maciej Bukowski Ekonomia rozwoju
Wprowadzenie
Komentarz wprowadzajÄ…cy
Determinanty wzrostu wg ekonometrii
Podsumowanie
Hipotezy teoretyczne 2/2
1
Poza zmiennymi bezpośrednio wskazywanymi przez teorię jako
sprzyjające lub niesprzyjające wyższej dynamice wzrostu, modele
ekonometryczne sprawdzają szereg innych potencjalnych korelatów
odzwierciedlajÄ…cych m.in.
Maciej Bukowski Ekonomia rozwoju
Wprowadzenie
Komentarz wprowadzajÄ…cy
Determinanty wzrostu wg ekonometrii
Podsumowanie
Hipotezy teoretyczne 2/2
1
Poza zmiennymi bezpośrednio wskazywanymi przez teorię jako
sprzyjające lub niesprzyjające wyższej dynamice wzrostu, modele
ekonometryczne sprawdzają szereg innych potencjalnych korelatów
odzwierciedlajÄ…cych m.in.
zasoby naturalne - czy kraje bogate w surowce rozwijajÄ… siÄ™ szybciej?,
Maciej Bukowski Ekonomia rozwoju
Wprowadzenie
Komentarz wprowadzajÄ…cy
Determinanty wzrostu wg ekonometrii
Podsumowanie
Hipotezy teoretyczne 2/2
1
Poza zmiennymi bezpośrednio wskazywanymi przez teorię jako
sprzyjające lub niesprzyjające wyższej dynamice wzrostu, modele
ekonometryczne sprawdzają szereg innych potencjalnych korelatów
odzwierciedlajÄ…cych m.in.
zasoby naturalne - czy kraje bogate w surowce rozwijajÄ… siÄ™ szybciej?,
kulturÄ™ - czy dziedzictwo kulturowe ma znaczenie (np. hipoteza
Webera o kulturze protestanckiej),
Maciej Bukowski Ekonomia rozwoju
Wprowadzenie
Komentarz wprowadzajÄ…cy
Determinanty wzrostu wg ekonometrii
Podsumowanie
Hipotezy teoretyczne 2/2
1
Poza zmiennymi bezpośrednio wskazywanymi przez teorię jako
sprzyjające lub niesprzyjające wyższej dynamice wzrostu, modele
ekonometryczne sprawdzają szereg innych potencjalnych korelatów
odzwierciedlajÄ…cych m.in.
zasoby naturalne - czy kraje bogate w surowce rozwijajÄ… siÄ™ szybciej?,
kulturÄ™ - czy dziedzictwo kulturowe ma znaczenie (np. hipoteza
Webera o kulturze protestanckiej),
ustrój polityczny - czy demokracja, dyktatura się liczy?,
Maciej Bukowski Ekonomia rozwoju
Wprowadzenie
Komentarz wprowadzajÄ…cy
Determinanty wzrostu wg ekonometrii
Podsumowanie
Hipotezy teoretyczne 2/2
1
Poza zmiennymi bezpośrednio wskazywanymi przez teorię jako
sprzyjające lub niesprzyjające wyższej dynamice wzrostu, modele
ekonometryczne sprawdzają szereg innych potencjalnych korelatów
odzwierciedlajÄ…cych m.in.
zasoby naturalne - czy kraje bogate w surowce rozwijajÄ… siÄ™ szybciej?,
kulturÄ™ - czy dziedzictwo kulturowe ma znaczenie (np. hipoteza
Webera o kulturze protestanckiej),
ustrój polityczny - czy demokracja, dyktatura się liczy?,
politykę gospodarczą - czy niezależność banku centralnego, polityka
fiskalna, celna itp. wpływają na wzrost?
Maciej Bukowski Ekonomia rozwoju
Wprowadzenie
Komentarz wprowadzajÄ…cy
Determinanty wzrostu wg ekonometrii
Podsumowanie
Hipotezy teoretyczne 2/2
1
Poza zmiennymi bezpośrednio wskazywanymi przez teorię jako
sprzyjające lub niesprzyjające wyższej dynamice wzrostu, modele
ekonometryczne sprawdzają szereg innych potencjalnych korelatów
odzwierciedlajÄ…cych m.in.
zasoby naturalne - czy kraje bogate w surowce rozwijajÄ… siÄ™ szybciej?,
kulturÄ™ - czy dziedzictwo kulturowe ma znaczenie (np. hipoteza
Webera o kulturze protestanckiej),
ustrój polityczny - czy demokracja, dyktatura się liczy?,
politykę gospodarczą - czy niezależność banku centralnego, polityka
fiskalna, celna itp. wpływają na wzrost?
położenie geograficzne - jaką rolę gra dostęp do morza?
Maciej Bukowski Ekonomia rozwoju
Wprowadzenie
Komentarz wprowadzajÄ…cy
Determinanty wzrostu wg ekonometrii
Podsumowanie
Hipotezy teoretyczne 2/2
1
Poza zmiennymi bezpośrednio wskazywanymi przez teorię jako
sprzyjające lub niesprzyjające wyższej dynamice wzrostu, modele
ekonometryczne sprawdzają szereg innych potencjalnych korelatów
odzwierciedlajÄ…cych m.in.
zasoby naturalne - czy kraje bogate w surowce rozwijajÄ… siÄ™ szybciej?,
kulturÄ™ - czy dziedzictwo kulturowe ma znaczenie (np. hipoteza
Webera o kulturze protestanckiej),
ustrój polityczny - czy demokracja, dyktatura się liczy?,
politykę gospodarczą - czy niezależność banku centralnego, polityka
fiskalna, celna itp. wpływają na wzrost?
położenie geograficzne - jaką rolę gra dostęp do morza?
klimat - czy tropiki są w gorszym położeniu niż północ?
Maciej Bukowski Ekonomia rozwoju
Wprowadzenie
Komentarz wprowadzajÄ…cy
Determinanty wzrostu wg ekonometrii
Podsumowanie
Hipotezy teoretyczne 2/2
1
Poza zmiennymi bezpośrednio wskazywanymi przez teorię jako
sprzyjające lub niesprzyjające wyższej dynamice wzrostu, modele
ekonometryczne sprawdzają szereg innych potencjalnych korelatów
odzwierciedlajÄ…cych m.in.
zasoby naturalne - czy kraje bogate w surowce rozwijajÄ… siÄ™ szybciej?,
kulturÄ™ - czy dziedzictwo kulturowe ma znaczenie (np. hipoteza
Webera o kulturze protestanckiej),
ustrój polityczny - czy demokracja, dyktatura się liczy?,
politykę gospodarczą - czy niezależność banku centralnego, polityka
fiskalna, celna itp. wpływają na wzrost?
położenie geograficzne - jaką rolę gra dostęp do morza?
klimat - czy tropiki są w gorszym położeniu niż północ?
instytucje - czy korupcja i rzÄ…dy prawa sprzyjajÄ… szybszemu
wzrostowi?
Maciej Bukowski Ekonomia rozwoju
Wprowadzenie
Komentarz wprowadzajÄ…cy
Determinanty wzrostu wg ekonometrii
Podsumowanie
Hipotezy teoretyczne 2/2
1
Poza zmiennymi bezpośrednio wskazywanymi przez teorię jako
sprzyjające lub niesprzyjające wyższej dynamice wzrostu, modele
ekonometryczne sprawdzają szereg innych potencjalnych korelatów
odzwierciedlajÄ…cych m.in.
zasoby naturalne - czy kraje bogate w surowce rozwijajÄ… siÄ™ szybciej?,
kulturÄ™ - czy dziedzictwo kulturowe ma znaczenie (np. hipoteza
Webera o kulturze protestanckiej),
ustrój polityczny - czy demokracja, dyktatura się liczy?,
politykę gospodarczą - czy niezależność banku centralnego, polityka
fiskalna, celna itp. wpływają na wzrost?
położenie geograficzne - jaką rolę gra dostęp do morza?
klimat - czy tropiki są w gorszym położeniu niż północ?
instytucje - czy korupcja i rzÄ…dy prawa sprzyjajÄ… szybszemu
wzrostowi?
2
W praktyce spektrum testowanych zmiennych jest bardzo duże,
przez co w wypadku wieli z nich, wobec braku fundamentu
teoretycznego, nawet jeśli korelacja zostanie stwierdzona trudno jest
ocenić ew. związek przyczynowo skutkowy.
Maciej Bukowski Ekonomia rozwoju
Wprowadzenie
Komentarz wprowadzajÄ…cy
Determinanty wzrostu wg ekonometrii
Podsumowanie
Problemy z empiriÄ… wzrostu
1
Analizując wyniki badań empirycznych trzeba zdawać sobie sprawę,
że na jakość uzyskiwanych wyników mogą wpływać m.in.:
Maciej Bukowski Ekonomia rozwoju
Wprowadzenie
Komentarz wprowadzajÄ…cy
Determinanty wzrostu wg ekonometrii
Podsumowanie
Problemy z empiriÄ… wzrostu
1
Analizując wyniki badań empirycznych trzeba zdawać sobie sprawę,
że na jakość uzyskiwanych wyników mogą wpływać m.in.:
problemy z błędami pomiarowymi i rozdzielczością / zróżnicowaniem
danych (np. miary kapitału ludzkiego, instytucji itp.),
Maciej Bukowski Ekonomia rozwoju
Wprowadzenie
Komentarz wprowadzajÄ…cy
Determinanty wzrostu wg ekonometrii
Podsumowanie
Problemy z empiriÄ… wzrostu
1
Analizując wyniki badań empirycznych trzeba zdawać sobie sprawę,
że na jakość uzyskiwanych wyników mogą wpływać m.in.:
problemy z błędami pomiarowymi i rozdzielczością / zróżnicowaniem
danych (np. miary kapitału ludzkiego, instytucji itp.),
istnieje wiele specyficznych problemów natury ekonometrycznej,
które nie zawsze da się wyeliminować takich jak:
Maciej Bukowski Ekonomia rozwoju
Wprowadzenie
Komentarz wprowadzajÄ…cy
Determinanty wzrostu wg ekonometrii
Podsumowanie
Problemy z empiriÄ… wzrostu
1
Analizując wyniki badań empirycznych trzeba zdawać sobie sprawę,
że na jakość uzyskiwanych wyników mogą wpływać m.in.:
problemy z błędami pomiarowymi i rozdzielczością / zróżnicowaniem
danych (np. miary kapitału ludzkiego, instytucji itp.),
istnieje wiele specyficznych problemów natury ekonometrycznej,
które nie zawsze da się wyeliminować takich jak:
1 przypisanie danej zmiennej wpływu, który w rzeczywistości pochodzi
od innej, nieuwzględnionej w modelu (tzw. omitted variable bias)
Maciej Bukowski Ekonomia rozwoju
Wprowadzenie
Komentarz wprowadzajÄ…cy
Determinanty wzrostu wg ekonometrii
Podsumowanie
Problemy z empiriÄ… wzrostu
1
Analizując wyniki badań empirycznych trzeba zdawać sobie sprawę,
że na jakość uzyskiwanych wyników mogą wpływać m.in.:
problemy z błędami pomiarowymi i rozdzielczością / zróżnicowaniem
danych (np. miary kapitału ludzkiego, instytucji itp.),
istnieje wiele specyficznych problemów natury ekonometrycznej,
które nie zawsze da się wyeliminować takich jak:
1 przypisanie danej zmiennej wpływu, który w rzeczywistości pochodzi
od innej, nieuwzględnionej w modelu (tzw. omitted variable bias)
2 wiele z regresorów może być endogenicznych względem dynamiki
wzrostu, a więc ich oszacowania będą obciążone.
Maciej Bukowski Ekonomia rozwoju
Wprowadzenie
Komentarz wprowadzajÄ…cy
Determinanty wzrostu wg ekonometrii
Podsumowanie
Problemy z empiriÄ… wzrostu
1
Analizując wyniki badań empirycznych trzeba zdawać sobie sprawę,
że na jakość uzyskiwanych wyników mogą wpływać m.in.:
problemy z błędami pomiarowymi i rozdzielczością / zróżnicowaniem
danych (np. miary kapitału ludzkiego, instytucji itp.),
istnieje wiele specyficznych problemów natury ekonometrycznej,
które nie zawsze da się wyeliminować takich jak:
1 przypisanie danej zmiennej wpływu, który w rzeczywistości pochodzi
od innej, nieuwzględnionej w modelu (tzw. omitted variable bias)
2 wiele z regresorów może być endogenicznych względem dynamiki
wzrostu, a więc ich oszacowania będą obciążone.
zbyt duże zróżnicowanie między krajami może zabużać wyniki gdyż w
praktyce stają się one nieporównywalne, gdyż inne czynniki grają
główną rolę na różnych etapach rozwoju,
Maciej Bukowski Ekonomia rozwoju
Wprowadzenie
Komentarz wprowadzajÄ…cy
Determinanty wzrostu wg ekonometrii
Podsumowanie
Problemy z empiriÄ… wzrostu
1
Analizując wyniki badań empirycznych trzeba zdawać sobie sprawę,
że na jakość uzyskiwanych wyników mogą wpływać m.in.:
problemy z błędami pomiarowymi i rozdzielczością / zróżnicowaniem
danych (np. miary kapitału ludzkiego, instytucji itp.),
istnieje wiele specyficznych problemów natury ekonometrycznej,
które nie zawsze da się wyeliminować takich jak:
1 przypisanie danej zmiennej wpływu, który w rzeczywistości pochodzi
od innej, nieuwzględnionej w modelu (tzw. omitted variable bias)
2 wiele z regresorów może być endogenicznych względem dynamiki
wzrostu, a więc ich oszacowania będą obciążone.
zbyt duże zróżnicowanie między krajami może zabużać wyniki gdyż w
praktyce stają się one nieporównywalne, gdyż inne czynniki grają
główną rolę na różnych etapach rozwoju,
2
W konsekwencji uzyskiwane wyniki mogą się znacznie różnić w
zależności od stosowanej bazy danych i metodologii, a przez to
jedynie niewielka grupa zmiennych okazuje siÄ™ stabilnymi korelatami
wzrostu, odpornymi na zbiory danych i specyfikacje modeli.
Maciej Bukowski Ekonomia rozwoju
Wprowadzenie
Komentarz wprowadzajÄ…cy
Determinanty wzrostu wg ekonometrii
Podsumowanie
Wzrost i oszczędności 1/3
y
ródło: Obliczenia własne na podst. World Savings Database
Maciej Bukowski Ekonomia rozwoju
Wprowadzenie
Komentarz wprowadzajÄ…cy
Determinanty wzrostu wg ekonometrii
Podsumowanie
Wzrost i oszczędności 2/3
y
ródło: Obliczenia własne World Savings Database
Maciej Bukowski Ekonomia rozwoju
Wprowadzenie
Komentarz wprowadzajÄ…cy
Determinanty wzrostu wg ekonometrii
Podsumowanie
Wzrost i oszczędności 3/3
Pełna lista krajów Po wyłączeniach
Region R2 R2
0.10 0.59 0.47 0.04 0.83 0.89
Kraje uprzemysł.
(0.03) (0.14) (0.02) (0.07)
0.11 0.61 0.77
Azja Wsch-PÅ‚d.
(0.02) (0.09)
0.22 0.08 0.06 0.18 0.38 0.62
Kraje arabskie
(0.03) (0.09) (0.02) (0.10)
0.12 0.48 0.52
Afryka
(0.01) (0.09)
0.11 0.54 0.69
Ameryka PÅ‚d.
(0.02) (0.08)
0.15 0.35 0.39 0.13 0.49 0.55
Åšwiat razem
(0.01) (0.04) (0.01) (0.05)
y
ródło: Obliczenia własne na podstawie danych World Saving Database
Maciej Bukowski Ekonomia rozwoju
Wprowadzenie
Komentarz wprowadzajÄ…cy
Determinanty wzrostu wg ekonometrii
Podsumowanie
Wzrost i inwestycje 1/4
Chart Map Gapminder World Color
Gross capital formati...
Select
Afghanistan
Japan 1960
Albania
Algeria
Antigua and Barb...
Argentina
Australia
China 1962
Austria
Bahamas
Bahrain
Bangladesh
Barbados
Belgium
Belize
Deselect all
Size
One Size
Time lin
Trails
Play
Terms of use © Google 2008
y
ródło: www.gapminder.org
Maciej Bukowski Ekonomia rozwoju
Wprowadzenie
Komentarz wprowadzajÄ…cy
Determinanty wzrostu wg ekonometrii
Podsumowanie
Wzrost i inwestycje 2/4
y
ródło: De Long, Summers 1992
Maciej Bukowski Ekonomia rozwoju
Wprowadzenie
Komentarz wprowadzajÄ…cy
Determinanty wzrostu wg ekonometrii
Podsumowanie
Wzrost i inwestycje 3/4
y
ródło: De Long, Summers 1992
Maciej Bukowski Ekonomia rozwoju
Wprowadzenie
Komentarz wprowadzajÄ…cy
Determinanty wzrostu wg ekonometrii
Podsumowanie
Wzrost i inwestycje 4/4
y
ródło: De Long, Summers 1992
Maciej Bukowski Ekonomia rozwoju
Wprowadzenie
Komentarz wprowadzajÄ…cy
Determinanty wzrostu wg ekonometrii
Podsumowanie
Wzrost, oszczędności, inwestycje - przyczynowość 1/4
Chart Map Gapminder World Color
Geographic regions
Select
Afghanistan
Albania
Algeria
Antigua and Barb...
Argentina
Australia
Austria
Bahamas
Bahrain
Bangladesh
Barbados
Belgium
Belize
Deselect all
Size
One Size
Gross capital formation (% of GDP) lin
Trails
Play
Terms of use © Google 2008
y
ródło: www.gapminder.org
Maciej Bukowski Ekonomia rozwoju
Wprowadzenie
Komentarz wprowadzajÄ…cy
Determinanty wzrostu wg ekonometrii
Podsumowanie
Wzrost, oszczędności, inwestycje - przyczynowość 2/4
Chart Map Gapminder World Color
Geographic regions
Select
Afghanistan
Albania
Algeria
Antigua and Barb...
Argentina
Australia
Austria
Bahamas
Bahrain
Bangladesh
Barbados
Belgium
Belize
Deselect all
Size
One Size
Gross capital formation (% of GDP) lin
Trails
Play
Terms of use © Google 2008
y
ródło: www.gapminder.org
Maciej Bukowski Ekonomia rozwoju
Wprowadzenie
Komentarz wprowadzajÄ…cy
Determinanty wzrostu wg ekonometrii
Podsumowanie
Wzrost, oszczędności, inwestycje - przyczynowość 3/4
Chart Map Gapminder World Color
Geographic regions
Select
Afghanistan
Albania
Algeria
Antigua and Barb...
Argentina
Australia
Austria
Bahamas
Bahrain
Bangladesh
Barbados
Belgium
Belize
Deselect all
Size
One Size
Gross capital formation (% of GDP) lin
Trails
Play
Stop
Terms of use © Google 2008
y
ródło: www.gapminder.org
Maciej Bukowski Ekonomia rozwoju
Wprowadzenie
Komentarz wprowadzajÄ…cy
Determinanty wzrostu wg ekonometrii
Podsumowanie
Wzrost, oszczędności, inwestycje - przyczynowość 4/4
Zakres g na s s na g i na s s na i i na g g na i
CW OECD 0.19 -0.08 - - - -
CW Åšwiat 0.27 -0.12 - - - -
A. et al. 123 kr. 0.50 0.06 0.08 0.33 -1.07 0.33
A. et al. 50 kr. 0.32 0.13 0.09 0.35 -0.16 0.37
A. et al. 38 kr. 0.19 0.08 0.24 0.42 -0.15 0.75
y
ródło: CW: Carroll, Weil (1994); A. et.al.: Attanasio et al. (2000)
Maciej Bukowski Ekonomia rozwoju
Wprowadzenie
Komentarz wprowadzajÄ…cy
Determinanty wzrostu wg ekonometrii
Podsumowanie
Determinanty wg Barro i Sala-i-Martina (2004) 1/3
y
ródło: Barro i Sala-i-Martin (1999)
Maciej Bukowski Ekonomia rozwoju
Wprowadzenie
Komentarz wprowadzajÄ…cy
Determinanty wzrostu wg ekonometrii
Podsumowanie
Determinanty wg Barro i Sala-i-Martina (2004) 2/3
1
Zachodzi konwergencja warunkowa wg stopy 2.5% rocznie tzn. kraje
relatywnie biedniejsze niwelujÄ… (ceteris paribus) 2.5% luki do kraju
bogatszego rocznie,
Maciej Bukowski Ekonomia rozwoju
Wprowadzenie
Komentarz wprowadzajÄ…cy
Determinanty wzrostu wg ekonometrii
Podsumowanie
Determinanty wg Barro i Sala-i-Martina (2004) 2/3
1
Zachodzi konwergencja warunkowa wg stopy 2.5% rocznie tzn. kraje
relatywnie biedniejsze niwelujÄ… (ceteris paribus) 2.5% luki do kraju
bogatszego rocznie,
2
uczestnictwo w edukacji formalnej w chwili początkowej wpływa
dodatnio, choć nie bardzo silnie na wzrost (brak dobrych
przekrojowych miar jakości kapitału ludzkiego utrudnia  wejście w
głąb tego zagadnienia),
Maciej Bukowski Ekonomia rozwoju
Wprowadzenie
Komentarz wprowadzajÄ…cy
Determinanty wzrostu wg ekonometrii
Podsumowanie
Determinanty wg Barro i Sala-i-Martina (2004) 2/3
1
Zachodzi konwergencja warunkowa wg stopy 2.5% rocznie tzn. kraje
relatywnie biedniejsze niwelujÄ… (ceteris paribus) 2.5% luki do kraju
bogatszego rocznie,
2
uczestnictwo w edukacji formalnej w chwili początkowej wpływa
dodatnio, choć nie bardzo silnie na wzrost (brak dobrych
przekrojowych miar jakości kapitału ludzkiego utrudnia  wejście w
głąb tego zagadnienia),
3
wyższe wskaz
niki dzietności/płodności obniżają dynamikę wzrostu
(efekt pułapki maltuzjańskiej - więcej zasobów przeznaczanych na
dzieci, mniej kapitału na pracującego przy danej stopie
oszczędności),
Maciej Bukowski Ekonomia rozwoju
Wprowadzenie
Komentarz wprowadzajÄ…cy
Determinanty wzrostu wg ekonometrii
Podsumowanie
Determinanty wg Barro i Sala-i-Martina (2004) 2/3
1
Zachodzi konwergencja warunkowa wg stopy 2.5% rocznie tzn. kraje
relatywnie biedniejsze niwelujÄ… (ceteris paribus) 2.5% luki do kraju
bogatszego rocznie,
2
uczestnictwo w edukacji formalnej w chwili początkowej wpływa
dodatnio, choć nie bardzo silnie na wzrost (brak dobrych
przekrojowych miar jakości kapitału ludzkiego utrudnia  wejście w
głąb tego zagadnienia),
3
wyższe wskaz
niki dzietności/płodności obniżają dynamikę wzrostu
(efekt pułapki maltuzjańskiej - więcej zasobów przeznaczanych na
dzieci, mniej kapitału na pracującego przy danej stopie
oszczędności),
4
lepszy stan zdrowia (oczekiwana długość życia) nieznacznie zwiększa
dynamikÄ™ wzrostu.
Maciej Bukowski Ekonomia rozwoju
Wprowadzenie
Komentarz wprowadzajÄ…cy
Determinanty wzrostu wg ekonometrii
Podsumowanie
Determinanty wg Barro i Sala-i-Martina (2004) 3/3
1
większe rządy (wyższe wydatki publiczne) raczej obniżają wzrost,
choć efekt ten nie jest silny,
Maciej Bukowski Ekonomia rozwoju
Wprowadzenie
Komentarz wprowadzajÄ…cy
Determinanty wzrostu wg ekonometrii
Podsumowanie
Determinanty wg Barro i Sala-i-Martina (2004) 3/3
1
większe rządy (wyższe wydatki publiczne) raczej obniżają wzrost,
choć efekt ten nie jest silny,
2
otwartość gospodarki ma niewielkie znaczenie dla wzrostu,
Maciej Bukowski Ekonomia rozwoju
Wprowadzenie
Komentarz wprowadzajÄ…cy
Determinanty wzrostu wg ekonometrii
Podsumowanie
Determinanty wg Barro i Sala-i-Martina (2004) 3/3
1
większe rządy (wyższe wydatki publiczne) raczej obniżają wzrost,
choć efekt ten nie jest silny,
2
otwartość gospodarki ma niewielkie znaczenie dla wzrostu,
3
rządy prawa (niższa korupcja, mniejsza i lepsza biurokracja)
podnoszÄ… dynamikÄ™ wzrostu ale efekt ten jest niewielki,
Maciej Bukowski Ekonomia rozwoju
Wprowadzenie
Komentarz wprowadzajÄ…cy
Determinanty wzrostu wg ekonometrii
Podsumowanie
Determinanty wg Barro i Sala-i-Martina (2004) 3/3
1
większe rządy (wyższe wydatki publiczne) raczej obniżają wzrost,
choć efekt ten nie jest silny,
2
otwartość gospodarki ma niewielkie znaczenie dla wzrostu,
3
rządy prawa (niższa korupcja, mniejsza i lepsza biurokracja)
podnoszÄ… dynamikÄ™ wzrostu ale efekt ten jest niewielki,
4
inwestycje krajowe silnie zwiększają dynamikę wzrostu choć związek
przyczynowo skutkowy jest w dwie strony
Maciej Bukowski Ekonomia rozwoju
Wprowadzenie
Komentarz wprowadzajÄ…cy
Determinanty wzrostu wg ekonometrii
Podsumowanie
Determinanty wg Barro i Sala-i-Martina (2004) 3/3
1
większe rządy (wyższe wydatki publiczne) raczej obniżają wzrost,
choć efekt ten nie jest silny,
2
otwartość gospodarki ma niewielkie znaczenie dla wzrostu,
3
rządy prawa (niższa korupcja, mniejsza i lepsza biurokracja)
podnoszÄ… dynamikÄ™ wzrostu ale efekt ten jest niewielki,
4
inwestycje krajowe silnie zwiększają dynamikę wzrostu choć związek
przyczynowo skutkowy jest w dwie strony.
5
inflacja ma niewielkie ujemne znaczenie dla wzrostu ale może być
ono nieistotne statystycznie
Maciej Bukowski Ekonomia rozwoju
Wprowadzenie
Komentarz wprowadzajÄ…cy
Determinanty wzrostu wg ekonometrii
Podsumowanie
Determinanty wg Barro i Sala-i-Martina (2004) 3/3
1
większe rządy (wyższe wydatki publiczne) raczej obniżają wzrost,
choć efekt ten nie jest silny,
2
otwartość gospodarki ma niewielkie znaczenie dla wzrostu,
3
rządy prawa (niższa korupcja, mniejsza i lepsza biurokracja)
podnoszÄ… dynamikÄ™ wzrostu ale efekt ten jest niewielki,
4
inwestycje krajowe silnie zwiększają dynamikę wzrostu choć związek
przyczynowo skutkowy jest w dwie strony.
5
inflacja ma niewielkie ujemne znaczenie dla wzrostu ale może być
ono nieistotne statystycznie.
6
demokracja sprzyja wzrostowi tylko na początku (odejście od
dyktatury), potem ma mniejsze znaczenie lub w ogóle ono znika.
Maciej Bukowski Ekonomia rozwoju
Wprowadzenie
Komentarz wprowadzajÄ…cy
Determinanty wzrostu wg ekonometrii
Podsumowanie
Odporność wyników 1/2
1
Wyniki (statystycznie istotne determinanty) zależą od bazy danych:
Maciej Bukowski Ekonomia rozwoju
Wprowadzenie
Komentarz wprowadzajÄ…cy
Determinanty wzrostu wg ekonometrii
Podsumowanie
Odporność wyników 1/2
1
Wyniki (statystycznie istotne determinanty) zależą od bazy danych:
y
ródło: Ciccone, Jarocinski (2008)
Maciej Bukowski Ekonomia rozwoju
Wprowadzenie
Komentarz wprowadzajÄ…cy
Determinanty wzrostu wg ekonometrii
Podsumowanie
Odporność wyników 2/2
1
Wyniki zależą także od metody:
Maciej Bukowski Ekonomia rozwoju
Wprowadzenie
Komentarz wprowadzajÄ…cy
Determinanty wzrostu wg ekonometrii
Podsumowanie
Odporność wyników 2/2
1
Wyniki zależą także od metody:
y
ródło: Ciccone, Jarocinski (2008)
Maciej Bukowski Ekonomia rozwoju
Wprowadzenie
Komentarz wprowadzajÄ…cy
Determinanty wzrostu wg ekonometrii
Podsumowanie
Podsumowanie
1
Wynikami, które wykazują największą odporność na różnice w
danych i metodach estymacji sÄ…:
Maciej Bukowski Ekonomia rozwoju
Wprowadzenie
Komentarz wprowadzajÄ…cy
Determinanty wzrostu wg ekonometrii
Podsumowanie
Podsumowanie
1
Wynikami, które wykazują największą odporność na różnice w
danych i metodach estymacji sÄ…:
istnienie warunkowej konwergencji rzędu 2-2.5% rocznie,
Maciej Bukowski Ekonomia rozwoju
Wprowadzenie
Komentarz wprowadzajÄ…cy
Determinanty wzrostu wg ekonometrii
Podsumowanie
Podsumowanie
1
Wynikami, które wykazują największą odporność na różnice w
danych i metodach estymacji sÄ…:
istnienie warunkowej konwergencji rzędu 2-2.5% rocznie,
dodatni wpływ inwestycji w maszyny i urządzenia na wzrost (przy
kanale działającym także w drugą stronę),
Maciej Bukowski Ekonomia rozwoju
Wprowadzenie
Komentarz wprowadzajÄ…cy
Determinanty wzrostu wg ekonometrii
Podsumowanie
Podsumowanie
1
Wynikami, które wykazują największą odporność na różnice w
danych i metodach estymacji sÄ…:
istnienie warunkowej konwergencji rzędu 2-2.5% rocznie,
dodatni wpływ inwestycji w maszyny i urządzenia na wzrost (przy
kanale działającym także w drugą stronę),
negatywny wpływ wysokiej dzietności na wzrost (pułapka
maltuzjańska)
Maciej Bukowski Ekonomia rozwoju
Wprowadzenie
Komentarz wprowadzajÄ…cy
Determinanty wzrostu wg ekonometrii
Podsumowanie
Podsumowanie
1
Wynikami, które wykazują największą odporność na różnice w
danych i metodach estymacji sÄ…:
istnienie warunkowej konwergencji rzędu 2-2.5% rocznie,
dodatni wpływ inwestycji w maszyny i urządzenia na wzrost (przy
kanale działającym także w drugą stronę),
negatywny wpływ wysokiej dzietności na wzrost (pułapka
maltuzjańska).
nieliniowy wpływ na wzrost ze strony niestabilności
makroekonomicznej tzn. negatywny gdy sÄ… one wysoka i nieznaczÄ…cy
gdy jest niska - przeciwne znaki w wypadku edukacji formalnej choć
efekt ten jest niewielki,
Maciej Bukowski Ekonomia rozwoju
Wprowadzenie
Komentarz wprowadzajÄ…cy
Determinanty wzrostu wg ekonometrii
Podsumowanie
Podsumowanie
1
Wynikami, które wykazują największą odporność na różnice w
danych i metodach estymacji sÄ…:
istnienie warunkowej konwergencji rzędu 2-2.5% rocznie,
dodatni wpływ inwestycji w maszyny i urządzenia na wzrost (przy
kanale działającym także w drugą stronę),
negatywny wpływ wysokiej dzietności na wzrost (pułapka
maltuzjańska).
nieliniowy wpływ na wzrost ze strony niestabilności
makroekonomicznej tzn. negatywny gdy sÄ… one wysoka i nieznaczÄ…cy
gdy jest niska - przeciwne znaki w wypadku edukacji formalnej choć
efekt ten jest niewielki,.
2
Natomiast znaczenie wielu typów instytucji takich jak np. wydatki
publiczne, kultura, otwartość, a do pewnego stopnia i rządy prawa
wydaje się być nieudowodnione tj. zależne od jakości danych.
Niepewne są w szczególności związki przyczynowe.
Maciej Bukowski Ekonomia rozwoju