Planowanie  sieci  transportowych  

3.  Sieć  i  terminale  transportowe  

dr  inż.  Lech  Michalski  

Politechnika  Gdańska,  Wydział  Inżynierii  Lądowej  i  Środowiska,  Katedra  Inżynierii  Drogowej  

1

Plan  wykładu  

• 

Sieć  transportowa  

• 

Topologia  i  typologia  

• 

Terminale  

2

1.  Składniki  sieci  

• 

Sieć  =  węzły  i  połączenia  

• 

połączenia:  drogi  samochodowe,  linie  

kolejowe,  korytarze  powietrzne,  szlaki  wodne  

w  jedno  lub  dwu  kierunkowe,    

• 

węzły:  miejsca  fizyczne  jak  dworce,  porty  

parkingi  

2.  Topologia  i  typologia  sieci  

transportowych  

• 

Topologiczne  rodzaje  sieci:    

– 

Oczka  (każdy  węzeł  ma  co  najmniej  dwa  połączenia  

– 

Hub  (peryferyjne  węzły  są  połączone  z  węzłem  

centralnym)    

– 

Sieć  liniowa  (tylko  jedno  połączenie  pomiędzy  dwoma  

węzłami)  

– 

Sieć  „drzewo”  

• 

Typologia  :    wiele  kryteriów  klasyfikujących  sieć  

pod  względem  kształtu,  obciążenia,  rangi,  rodzaju  

użytkowników  itp  

4

4.  Topologia  sieci  

Poł. jednokierunkowe

Węzeł

połączenie

dwukierunkowe

wejście i wyjście

wyjście

wejście

Copyright © 1998-2010, Dr. Jean-Paul Rodrigue, Dept. of Global Studies & Geography, Hofstra University.

Przykłady  topologii  fizycznych  

6

Magistrala
Pierścień
Podwójny pierścień
Gwiazda
Rozszerzona gwiazda
Siatka

3.  Struktura  sieci  

zcentralizowana

zdecentralizowana

rozdzielająca

Copyright © 1998-2010, Dr. Jean-Paul Rodrigue, Dept. of Global Studies & Geography, Hofstra University.

Copyright © 1998-2010, Dr. Jean-Paul Rodrigue, Dept. of Global Studies & Geography, Hofstra University.

5.  

Typologia  sieci  transportowych  (1)  

Liczba krawędzi i węzłów

1

4

5

6

3

2

Orientacja i rozszerzenie

Poziom realności i abstracji

Położenie relatywne

7

6

5

4

3

2

1

Typologia  sieci  transportowych  (2)  

Odległość, typ drogi i
sterowanie pojazdami

Ekspresowa

Lokalna

125 km

90 km

Środki transportu i terminale

Droga

Droga
wodna

Kierunek i natężenie

3500 t/hr

8000 t/hr

Typ ruchu

Ciągły

podzielony

Port

Bocznica
spedycja

Kolej

Magazyn

100

50

Copyright © 1998-2010, Dr. Jean-Paul Rodrigue, Dept. of Global Studies & Geography, Hofstra University.

Typologia  sieci  transportowych  (3)    

Typ połączeń

hierarchiczny

Nie hierarchiczny

Kształt

przypadkowy

rusztowy

liniowy

Zmiany (przekształcanie)

Obciążenie/przepustowość

0.3

0.7

0.5

0.9

0.7

Copyright © 1998-2010, Dr. Jean-Paul Rodrigue, Dept. of Global Studies & Geography, Hofstra University.

8.  Terminale  

• 

Funkcje  i  typy  

• 

Drogowe,  kolejowe,  morskie    

• 

Pasażerskie  i  towarowe  

9.  Funkcje  terminali    

• 

Terminal:  Miejsce,  gdzie    towary  i  pasażerowie  

rozpoczynają  lub  kończą  swój    udział  w    

procesie  transportowym.  Może  być  punktem  

węzłowym  w  ramach  tego  samego  rodzaju  

transportu    (np.  nowoczesne  porty  lotnicze)  

lub  punktem  transferowym  pomiędzy  

rodzajami  transportu  

• 

Terminale  intermodalne  i  transmodalne  

• 

Status  dużych  terminali:  hub,  gateway      

12

10.    Gateway  i    Hub  

Gateway

Intermodalny

Hub

Transmodalny

Copyright © 1998-2010, Dr. Jean-Paul Rodrigue, Dept. of Global Studies & Geography, Hofstra University.

Funkcja  GATEWAY  

• 

Miejsce  promujące  ciągłość  

ruchu  w  systemie  

transportowym,    obsługujące  

łańcuchy  dostaw,    stanowiące    

interfejs  pomiędzy  różnymi  

systemami  ruchu,  

obejmujące  urządzenia  

terminalowe.  a  także  

aktywności  powiązane    jak  

centra  dystrybucyjne,  
finansowe

,  

ubezpieczeniowe  

14

Gateway

Terminal intermodalny

 Funkcja  HUB  

• 

Centralny  punkt    zbierania,  

sortowania,  przeładunku,  

dystrybucji  towarów  dla  

określonego  obszaru.  W  

transporcie  lotniczym  

oznacza  zbieranie  i    

dystrybucję  pasażerów  i  

towarów  poprzez  jeden  

punkt  (topologia  gwieździsta  

Hub  &  Spoke)  

15

Hub

Terminal transmodalny

11.  Znaczenie  i  możliwości  terminali  

• 

lokalizacja  (miejsce)  –  obsługa  dużych  

koncentracji  ludności  i    działalności  

przemysłowej,  ograniczenia  lokalizacyjne  

• 

dostępność  –  powiązania  z  systemem  

transportowym,  innymi  terminalami  

lokalnymi,  regionalnymi,  globalnymi  

• 

infrastruktura  –  dostosowana  do  do  obecnych  

i  przyszłych  potrzeb  przesiadkowych,  

przeładunkowych  

16

12.  Typy  terminali  intermodalnych  

Morski terminal kontenerowyl

Hub pośredni

Terminal barkowy

w doku lub pobliżu

Terminal

satelitarny

Terminal

transmodalny

Zmiana środka

transportu

Przeładunek

magazynowy

Magazynowanie

Copyright © 1998-2010, Dr. Jean-Paul Rodrigue, Dept. of Global Studies & Geography, Hofstra University.

Centrum

załadunku

13.  Porty    morskie  

• 

Porty  są  punktem  konwergencji  (zbliżenia)  

pomiędzy  transportem  lądowym  i  morskim  

• 

Lokalizacja  portu  jest  uwarunkowana  

geograficznie,  a  jego  rozwój  i  funkcjonowanie  

uzależnione  od:  

– 

dostępności  od  strony  morza  (poziom  wody,  głębokość  

kanałów,  zamarzania  itp)  

– 

interfejsu  morskiego  (przestrzeń  na  operacje  portowe)  

– 

infrastruktury  i  wyposażenia  (pirsy,  baseny,  magazyny)  

– 

dostępności  od  strony  lądu.  

18

6.  Porty  morskie  -­‐  funkcje  

• 

Funkcja  podstawowa  –  obsługa  statków  

(cumowanie,  zaopatrzenie  w  paliwa,  naprawy)  

i  towarów  (przeładunek,  magazynowanie  

• 

Porty    monofunkcyjne  i  polifukcyjne  

• 

Standardowe  elementy  portu:  nabrzeża,  

żurawie  kontenerowe,  obszar  załadunku/

wyładunku,  magazyn  kontenerowy,  brama,  

administracja,  naprawa  

19

14.  Porty  lotnicze  -­‐  definicja  

• 

lotniskiem  jest  wydzielony  obszar  na  lądzie,  

wodzie  lub  innej  powierzchni  w  całości  lub  w  

części  przeznaczony  do  wykonywania  startów,  

lądowań  i  naziemnego  lub  nawodnego  ruchu  

statków  powietrznych,  wraz  ze  znajdującymi  się  w  

jego  granicach  obiektami  i  urządzeniami  

budowlanymi  o  charakterze  trwałym  

• 

portem  lotniczym  jest  lotnisko  użytku  

publicznego  wykorzystywane  do  lotów  

handlowych  

• 

port  lokalny,  regionalny,  krajowy,  

miedzynarodowy  

20

15.  Porty  lotnicze  -­‐  elementy  

• 

Pole  naziemnego  ruchu  lotniczego,  w  tym  pole  

manewrowe  z  polem  wzlotów;  w  polu  

wzlotów  znajduje  się  droga  startowa,  płyty  

lotniskowe  i  drogi  kołowania  

• 

Zabudowa  lotniskowa,  w  tym  dworzec  lotniczy  

do  obsługi  pasażerów  i  cargo,  hangary,  wieża  

kontroli  lotniska  

• 

Przestrzeń  powietrzna  rejonu  lotniska  

21

16.  Funkcja  terminala  transportowego  

Lokalny

Regionalny

Globalny

Copyright © 1998-2010, Dr. Jean-Paul Rodrigue, Dept. of Global Studies & Geography, Hofstra University.

17.  Podstawowe  charakterystyki  

intermodalnych  terminali  

transportowych  

Infrastruktura  

Dostępność  modalna  (basen,  nabrzeże,  droga),  
obszar  rozładunku  

Wyposażenie  

Intermodalne  wyposażenie  dźwigowe,  
wyposażenie  magazynowo-­‐składowe  

Składowanie  

Plac  dla  pustych  i  załadowanych  kontenerów  

Zarządzanie  

Administracja,  utrzymanie,  dostęp  (bramy),  
system  informacji  

Udogodniena  

Strefa  wolnego  handlu,  obsługa  logistyczna  

Centra  dystrybucji  

Przeładunek,  magazynowanie,  lekki  przemysł,  
urządzenia  sterowania  temperaturą  (zimny  

łańcuch)  

Magazyny  

Składowanie  kontenerów  i    drobnicy  

Obsługa  
kontenerów  

czyszczenie,  przygotowanie,  naprawa,  certyfikacja  

Copyright © 1998-2010, Dr. Jean-Paul Rodrigue, Dept. of Global Studies & Geography, Hofstra University.