(Microsoft Word - Si\263ownie wiatrowe na morzu[1].)

Temat: Siłownie wiatrowe na morzu.

SPIS TREŚCI:

1. Definicje. ................................................................................................................................ 1

2. Wstęp. .................................................................................................................................... 2

3. Elementy siłowni wiatrowej. ................................................................................................ 4

4. Lokalizacja. ........................................................................................................................... 6

5. Zalety i wady siłowni wiatrowych na morzu. .................................................................... 8

6. Problemy konstrukcyjne i eksploatacyjne. ...................................................................... 10

7. Farmy wiatrowe na Polskim wybrzeŜu. ........................................................................... 18

8. Etapy budowy siłowni wiatrowej na morzu. .................................................................... 19

1. Definicje.

Wiatr – jest to ruch powietrza atmosferycznego o przewaŜającej składowej poziomej

względem powierzchni Ziemi, powstały wskutek nierównomiernego rozkładu ciśnienia

atmosferycznego na danym poziomie nad powierzchnią Ziemi.

Elektrownia wiatrowa to zespół urządzeń produkujących energię elektryczną,

wykorzystujących do tego turbiny wiatrowe. Energia elektryczna uzyskana z wiatru jest

uznawana za ekologicznie czystą, gdyŜ, pomijając nakłady energetyczne związane

z wybudowaniem takiej elektrowni, wytworzenie energii nie pociąga za sobą spalania

Ŝadnego paliwa. Światowym potentatem w produkcji energii wiatrowej są Niemcy (ok. 40%

produkcji w skali całego globu).

Farma wiatrowa - instalacja złoŜona z pojedynczych turbin wiatrowych w celu produkcji

energii elektrycznej. Skupienie turbin pozwala na ograniczenie kosztów budowy i utrzymania

oraz uproszczenie sieci elektrycznej. Farmy wiatrowe mogą być lokowane na lądzie lub poza

lądem. Sieć farm wiatrowych szybko rozwija się np. w Danii i Niemczech.

Turbina wiatrowa – urządzenie zamieniające energię kinetyczną wiatru na pracę

mechaniczną w postaci ruchu obrotowego wirnika.

2. Wstęp

Energia wiatrowa była najwcześniej, obok spalania drewna, eksploatowaną przez

człowieka energią odnawialną. Pierwsze wiatraki były wykorzystywane przez ludzi do

mielenia ziarna, oraz pompowania wody. Światowe zasoby energii wiatru, które nadają się do

wykorzystania z technicznego punktu widzenia, to 53 tys. TWh/rok. Ta ilość energii jest 4

razy większa niŜ wynosiło globalne zuŜycie energii elektrycznej w 1998 roku.

Koniec XX wieku odznaczał się rosnącym wykorzystaniem odnawialnych źródeł

energii na świecie. Wiodące miejsce wśród „zielonych” źródeł energii zajęła energetyka

wiatrowa, która nie emituje szkodliwych zanieczyszczeń oraz produkuje prąd ze źródła

odnawialnego.

Elektrownie wiatrowe wpisały się juŜ na trwałe do krajobrazu wielu regionów Europy,

połoŜonych zwłaszcza nad Morzem Północnym. Silne wiatry znad Atlantyku sprzyjają dalszej

ekspansji energetyki wiatrowej w Europie Zachodniej.

Rys. 1. Zainstalowana moc w UE w 2008r.
Źródło: Europejskie Stowarzyszenie Energetyki Wiatrowej EWEA.

Dynamicznie rozwija się energetyka wiatrowa na morzu. W 2008 roku zainstalowano

357 MW, co daje łącznie 1 471 MW zainstalowanej mocy. W chwili obecnej stanowi to

prawie 2,3 % mocy zainstalowanej w elektrowniach wiatrowych w Europie

Tab. 1. Istniejące farmy wiatrowe na morzu w Europie do 2001r.

Lokalizacja

Rok

Moc w

(MW)

Głębokość wody

w [m]

Odległość od

lądu

Nogersund (SE)

1991

(-98)

1x 0,22

250m

Vindeby (DK)

1991

11x0,45=4,95

3-5

1,5 km

Medemblik

1994

4x0,5=2

5-10

0,75km

Tuno Knob (DK)

1995

10x0,5=5

3-5

6 km

Drontem (NL)

1996

28x0,6=16,8

20m

Bockstigen Valar

(SE)

1998

5x0,5=2,5

3km

Middelgruden

(DK)

2000

20x2=40

3-6

3km

Utgrunden (SE)

2000

7x1,425=10

7-10

8km

Blyth (UK)

2000

2x2=4

800m

Yttre Stengrund

2001

5x2=10

6-10

5km

(SE)

Źródło: Energetyka wiatrowa - planowanie i realizacja, Materiały z konferencji 21-22.03.2002, Gdańsk.

3. Elementy siłowni wiatrowej.

Rys. 2. Uproszczony schemat budowy typowej siłowni wiatrowej.
Źródło: www.postcarbon.pl

Turbiny wiatrowe uŜywane na morzu są podobnie projektowane jak te uŜywane na

lądzie jednak z pewnymi modyfikacjami, takimi jak: większe generatory, większe

specjalistyczne oprzyrządowanie, dublowanie komponentów. Wymagania dotyczące wyŜszej

niezawodności są osiągane poprzez:

- szybszą rotację wirnika niŜ tych na lądzie,

- większymi generatorami dla odpowiedniej wielkości wirnika,

- większym napięciem generatora.

Elektrownia wiatrowa składa się z wirnika i gondoli umieszczonych na wieŜy.

NajwaŜniejszą częścią elektrowni wiatrowej jest wirnik, w którym dokonuje się zamiana

energii wiatru na energię mechaniczną. Osadzony jest on na wale, poprzez który napędzany

jest generator. Wirnik obraca się najczęściej z prędkością 15-20 obr/min, natomiast typowy

generator asynchroniczny wytwarza energię elektryczną przy prędkości ponad 1500 obr/min.

W związku z tym niezbędne jest uŜycie skrzyni przekładniowej, w której dokonuje się

zwiększenie prędkości obrotowej. Najczęściej spotyka się wirniki trójpłatowe (rzadziej dwu-

lub jednopłatowa, ewentualnie o większej liczbie łopat), o poziomej osi obrotu. Wirnik

ustawiony jest "na wiatr" i zamocowany w gondoli zbudowanej z włókna szklanego

wzmocnionej poliestrem. W piaście wirnika umieszczony jest serwomechanizm pozwalający

na ustawienie kąta nachylenia łopat (skoku). Gondola musi mieć moŜliwość obracania się o

360 stopni, aby zawsze moŜna ustawić ją pod wiatr. W związku z tym na szczycie wieŜy

zainstalowany jest silnik, który poprzez przekładnię zębatą moŜe ją obracać. W elektrowniach

małej mocy, gdzie masa gondoli jest stosunkowo mała, jej ustawienie pod wiatr zapewnia ster

kierunkowy zintegrowany z gondolą. Pracą mechanizmu ustawienia łopat, i kierunkowania

elektrowni zarządza układ mikroprocesorowy na podstawie danych wejściowych

(np. prędkości i kierunku wiatru). Ponadto w gondoli znajdują się: transformator, łoŜyska,

układy smarowania oraz hamulec zapewniający zatrzymanie wirnika w sytuacjach

awaryjnych (np. zbyt duŜa prędkość wiatru 50węzłów)

1. Fundament.

2. Wyjście do sieci elektroenergetycznej

3. WieŜa

4. Drabinka wejściowa

Rys. 3. Budowa wieŜy elektrowni wiatrowej.
Źródło: www.wikipedia.pl

Cała konstrukcja stoi na fundamencie, z wieŜy turbiny znajduje się wyjście do sieci

elektroenergetycznej a takŜe przez wieŜę prowadzi drabinka wejściowa.

Rys. 4. Typowa farma wiatrowa na morzu.
Źródło: www.offshore-sea.org.uk

4. Lokalizacja.

Wydajność siłowni wiatrowych na morzu w duŜej mierze zaleŜna jest od ich

lokalizacji w terenie. Na wydajność siłowni zasadniczy wpływ ma ukształtowanie terenu i

przeszkody, które znajdując się na drodze przesuwających się mas powietrza, powodują

gwałtowne zmniejszenie prędkości wiatru i wzrost turbulencji w jej pobliŜu. Zaburzenie w

przepływie wywołane przeszkodą ma niezwykle negatywny wpływ na trwałość i Ŝywotność

konstrukcji.

Energia wiatru jest wprost proporcjonalna do prędkości wiatru w potędze trzeciej.

Przy powierzchni Ziemi prędkość wiatru równa się zeru, co jest spowodowane siłami tarcia.

Zmienność wiatru w ujęciu przestrzennym to takŜe uzaleŜnienie od wysokości i

ukształtowania terenu. Średnia prędkość wiatru rośnie wraz z wysokością względem

powierzchni ziemi. Im wyŜej tym wiatr ma coraz bardziej stały charakter (mniejsze

turbulencje spowodowane ukształtowaniem terenu). Z drugiej strony wraz ze wzrostem

wysokości względem poziomu morza zmniejsza się gęstość powietrza a to oznacza mniejszą

proporcjonalnie moc wiatru.

Elektrownie wiatrowe wykorzystują moc wiatru w zakresie jego prędkości od 4 do

25 m/s. Przy prędkości wiatru mniejszej od 4 m/s moc wiatru jest niewielka, a przy

prędkościach powyŜej 25 m/s ze względów bezpieczeństwa elektrownia jest zatrzymywana.

Elektrownie wiatrowe na morzu buduje się w odległości nie mniejszej niŜ 10 km od brzegu,

ale nie większej niŜ 20-25 km (z kaŜdym kilometrem rośnie koszt przesyłu energii na ląd). Do

tego woda w tym miejscu nie powinna mieć głębokości większej niŜ 25 metrów, aby turbinę

moŜna było bez trudu ustawić na dnie. Wiatraki nie mogą teŜ szkodzić przyrodzie i dlatego

nie mogą się wznosić zbyt wysoko by nie przeszkadzać migrującym koloniom ptaków.

Elektrownie na morzu są nieco droŜsze niŜ farmy lądowe, ale znacznie bardziej wydajne. Na

morzu wiatr wieje o wiele silniej niŜ na lądzie, dzięki temu wiatraki na morzu mogą pracować

przez 7,5 tys. godzin rocznie, tymczasem na lądzie 2-3 tys.

Rys. 5 Duńska farma Middelgrunden - 20 wiatraków po 2 MW.
Źródło: www.postcarbon.pl

Obszar, na którym zlokalizowane jest pole elektrowni wiatrowych jest, ze względu na

bezpieczeństwo nawigacji, akwenem zamkniętym dla normalnej nawigacji (za wyjątkiem statków

zajmujących się eksploatacją, serwisem i konserwacją obiektów i urządzeń elektrowni). Fakt ten

rzutuje na prowadzenie bezpiecznej nawigacji na akwenach przyległych. Zwykle wokół

elektrowni wiatrowych ustanawiany jest obszar ochronny (zamknięty dla nawigacji.

Kolejnym, nie mniej waŜnym czynnikiem determinującym lokalizację pola elektrowni

wiatrowych jest taki dobór akwenu, aby powstała inwestycja nie ograniczała ani nie utrudniała

dostępu do portów morskich. NaleŜy przy tym wziąć pod uwagę nie tylko obecne parametry

torów podejściowych do portów, ale równieŜ perspektywy rozwoju tychŜe portów, a takŜe dróg

morskich zapewniających dostęp do nich. Pole elektrowni wiatrowych naleŜy uwaŜać za

przeszkodę nawigacyjną i z tego powodu musi być ono oznakowane zgodnie z obowiązującymi,

międzynarodowymi zaleceniami.

Rys. 6. Przykładowy układ morskiego pola elektrowni wiatrowych.
Źródło: L. Gucma, M. Materac, Wpływ lokalizacji morskich elektrowni wiatrowych na bezpieczeństwo
Nawigacji.

5. Zalety i wady siłowni wiatrowych na morzu.

Na morzu zlokalizowany jest ogromny potencjał energetyczny moŜliwy do

zagospodarowania, zarówno pod względem obszaru, jak ze względu uzyskania znacznie

wyŜszej produktywności i instalowania turbin wiatrowych o większych mocach, niŜ w

przypadku farm wiatrowych na lądzie. Na morzu prędkość wiatru i jego stabilność są znaczne

większe, niŜ na lądzie.

Tab. 2. Porównanie moŜliwości pozyskania energii z lądowych i morskich elektrowni wiatrowych.

Źródło: B. Gutkowski, M. Bartmański ,,Bariery hamujące powstanie przybrzeŜnej energetyki wiatrowej
(off-shore) w Polsce oraz wskazanie kierunków działań usuwających te bariery”, Gdańsk 21.02.2008 r.

Zarówno dla lądowych, jak i morskich elektrowni wiatrowych uzyskanie 1 TWh

energii oznacza redukcję emisji 1 mln ton CO

do atmosfery.

Nad Morzem Północnym i Bałtykiem farmy wiatrowe przemieszczają się z lądu na

przybrzeŜne wody. W porównaniu z terenami lądowymi, lokalizacja turbin wiatrowych na

otwartym morzu posiada kilka wyraźnych zalet:

1) Wiatry wykazują większą stabilność, umoŜliwiając bardziej efektywne wykorzystanie

ich energii oraz zmniejszenie zuŜycia urządzeń.

2) Siła wiatru na morzu jest większa na niŜszej wysokości, co umoŜliwia uŜycie niŜszych

wieŜ.

3) Wiatry przybierają na sile w miarę oddalania się od brzegu.

Obszary morskie stwarzają więcej przestrzeni dla lokalizacji farm wiatrowych. Dzięki

tym zaletom wiatrowa energetyka morska będzie się rozwijać w najbliŜszych latach w

niektórych krajach Europy Zachodniej. Dodatkowe zalety to:

1) Turbiny pracujące z dala od lądu stanowią mniejsze zagroŜenie dla ptaków

wędrownych, które wolą trzymać się bliŜej brzegu.

2) Wiatraki nie przeszkadzają przeciwnikom, którzy uwaŜają, Ŝe tego typu budowle

szpecą krajobraz.

Obrońcy środowiska i rybacy obawiają się szkodliwego wpływu na Ŝycie morskie.

śegluga morska nie chce nowych przeszkód na torach wodnych, zaś lotnictwo obawia się

kolizji nisko latających samolotów, helikopterów i spadochroniarzy z turbinami wiatrowymi.

Wreszcie niektóre społeczności lokalne dostrzegają uciąŜliwość sąsiedztwa nowych obiektów

energetycznych. Wśród wad elektrowni wiatrowych na morzu moŜna zaliczyć:

1) Trudności budowlane.

2) Koszty budowy podraŜają wysokie opłaty za transport sprzętu i personelu oraz uŜycie

cięŜkiego sprzętu budowlanego.

3) Problemy stwarza budowa podwodnej linii kablowej.

NaleŜy zaznaczyć, Ŝe energia pozyskiwana z wiatru, choć ostatnio staniała, wciąŜ jest

droŜsza niŜ ta z tradycyjnych surowców jednak znaczne dofinansowania tego typu inwestycji,

przy uwzględnieniu dobrych warunków wietrznych powodują, iŜ inwestycje tego typu

zdobywają coraz większa rzeszę inwestorów.

Rys. 7. Typowy rozkład kosztów budowy siłowni wiatrowej na morzu.
Źródło: www.offshorewindenergy.org

6. Problemy konstrukcyjne i eksploatacyjne.

Instalując elektrownie wiatrowe na morzu mamy do czynienia z duŜymi problemami

technicznymi takimi jak: posadowienie turbin, prowadzenie kabli podwodnych. Pokonanie

problemów geologicznych i ekologicznych, wiąŜe się to wszystko z koniecznością

przeprowadzenia niezbędnych badań.

Podczas konstruowania siłowni wiatrowej szczególną uwagę zwraca się na zjawisko

zmęczenia materiału, na kombinacje fal, wiatru i obciąŜenia lodem oraz na turbulencje

spowodowane przez stosunkowo małą odległość pomiędzy turbinami wiatrowymi. Kolejny

waŜny problem techniczny to dobór odpowiednich fundamentów.

Trudne warunki atmosferyczne wymusiły specjalne dostosowanie turbin do

środowiska morskiego. Adaptacja ta obejmuje w szczególności uŜycie specjalnych farb i

powłok zabezpieczających przed rdzą, środków odwilŜających urządzenia oraz wodoszczelnej

obudowy turbiny.

Do głębokości mniejszej niŜ 10m, opłacalne jest stosowanie tradycyjnego

fundamentowania grawitacyjnego, opartego na wykorzystaniu konstrukcji Ŝelbetonowych.

Dla głębokości od 10 do 15m polecany jest fundament stalowy w postaci pala o średnicy od

3,5 do 5m, który jest ‘’wpuszczany” w dno akwenu na głębokość od 10 do 20m. Dla

większych głębokości, stosowana jest technologia oparta na trójnoŜnych stalowych

platformach – w załoŜeniach bazuje na konstrukcjach wykorzystywanych w morskich

platformach wydobywczych. Bardzo istotnym czynnikiem jest okres trwałości fundamentów,

który wynosi ok. 50 lat. To pozwala przy uŜyciu tego samego fundamentu, na eksploatację

dwóch generacji elektrowni wiatrowych (przewidywany czas pracy około 25 lat) przy

zachowaniu tej samej lokalizacji. Techniką pozwalającą na określenie podłoŜa

podfundamentowego jest sondaŜ sejsmoakustyczny. Tego typu badania pozwalają na

precyzyjne określenie róŜnych charakterystyk podłoŜa. Dostęp do elektrowni wiatrowych na

morzu jest moŜliwy dzięki łodzi lub przy uŜyciu helikoptera

Transformatory są nierozłącznym elementem siłowni wiatrowych i słuŜą dopasowaniu

wytwarzanej energii elektrycznej w generatorach pojedynczych urządzeń, do linii

energetycznej odbierającej tę energię. Problem ekologiczny występuje w związku z tym, Ŝe

chłodzenie transformatorów odbywa się przy uŜyciu oleju elektroizolacyjnego, którego ilość

dla przykładowej wielkości transformatora o mocy 40MVA wynosi ok. 13 ton. Projektując

farmę wiatrową na morzu naleŜy brać po uwagę ryzyko wycieku oleju z transformatorów i

uwzględniać w projekcie technicznym zabezpieczenia przed takimi ewentualnościami.

Jednym z moŜliwych zabezpieczeń jest szczelna misa olejowa umoŜliwiająca zatrzymanie

całej objętości oleju wraz z urządzeniami do odolejenia i odpompowania wycieków. Innym

rozwiązaniem jest stosowanie obudów dwuściennych.

Oddalenie farm wiatrowych od lądu, a takŜe duŜe ilość energii, które muszą zostać

przesłane na ląd wymagają specjalnej specjalnej sieci przesyłowej, która najczęściej leŜy pod

dnem morza. DuŜe ilości energii wymagają zastosowania odpowiednich kabli trójŜyłowych w

specjalnej osłonie odpornej na działanie morza. Przykład takiego kabla przedstawia (rys. 7).

Rys. 8. Kabel przesyłowy.
Źródło: E. Hau, Wind turbines: fundamentals, technologies, application, economics, Edition 2, Birkhäuser
2006r.

Grawitacyjne podstawy siłowni wiatrowych (GBS - Gravity Base Structure) mogą być

tworzone z betonu lub stali i wypełniane piaskiem lub innym cięŜkim materiałem.

Grawitacyjne podstawy są typowymi dla płytkich obszarów, twardego i zwięzłego dna.

Podstawy takie konstruowane są w suchym doku a następnie transportowane na miejsce

zatopienia. Tego typu konstrukcje mają duŜą płaską podstawę, która ma utrzymać całą

konstrukcję opierającą się siłą wytwarzaną przez turbinę wirnika, jej rozmiar będzie zaleŜał

od warunków falowych i rodzaju gruntu.

Jednopalowe konstrukcje są najczęściej tworzone ze stali i wpuszczane do 20m w dno

i stawiane są do głębokości 20m Są one typowymi dla płytkich obszarów o ruchomym i

zwartym dnie.

Fundamenty oparte na trójnogu są przeznaczone na duŜe głębokości i luźne dno.

7. Farmy wiatrowe na Polskim wybrzeŜu.

Farmy wiatrowe nie mogą powstawać na całym obszarze polskiego Bałtyku. NaleŜy

omijać obszary "Natura 2000", poligony Marynarki Wojennej, łowiska, tereny, skąd czerpie

się piasek do odbudowy, miejsca chronione dla podwodnej archeologii, gdzie znajdują się

wraki statków, a takŜe Zatokę Gdańską, mierzeje.

Pierwsza farma wiatraków na morzu ma powstać w rejonie miejscowości Karwia

i Dębki. Planowana inwestycja ma składać się z 33 elektrowni, kaŜda o mocy 3 megawatów.

Jedna morska farma wiatrowa o mocy 300 MW moŜe wyprodukować tyle prądu, ile dwie-trzy

lądowe farmy wiatrowe tej samej mocy.

NaleŜy dodać, Ŝe planowano juŜ wiele inwestycji siłowni wiatrowych na polskim

wybrzeŜu, lecz Ŝadna z nich nie doczekała się końca. Spowodowane jest to głównie

protestami ekologów i rybaków, a takŜe części samorządowców, którzy uwaŜają, Ŝe wiatraki

na morzu obniŜą walory turystyczne nadmorskich miejscowości.

Inwestycje w zieloną energię wymuszają regulacje unijne - do 2010 r. 7,5% energii

powinno być wytworzone z odnawialnych źródeł, do 2020 r. aŜ 20%. Obecnie wskaźnik ten

wynosi w Polsce zaledwie 3,7%.

Główne bariery utrudniające rozwój energetyki wiatrowej na morzu (offshore)
w Polsce:

1)

Brak woli politycznej odnośnie powstania energetyki wiatrowej off-shore w Polsce,

bariera legislacyjna (nie ustalono procedur odnośnie realizacji inwestycji na morzu

w obszarach NATURA 2000).

Brak zatwierdzonych planów zagospodarowania przestrzennego obszarów morskich

co stanowi istotne wydłuŜenie procesu inwestycyjnego tego typu.

Brak polityki morskiej określającej np. kierunki wykorzystania przestrzeni morskiej,

niespójne rozwiązania prawne dotyczące procesu uzyskiwania pozwoleń i opłat związanych

z budową morskich farm wiatrowych.

Brak przygotowanej sieci elektroenergetycznej do odbioru wyprodukowanej energii,

kiepska infrastruktura elektroenergetyczna.

Brak wystarczającej ilości linii przesyłowych w Polsce Północnej co w znacznym

stopniu utrudnia realizację, fizycznych przyłączy farm wiatrowych do sieci przesyłowej.

Problem z bilansowaniem mocy w przypadku kilkugodzinnych i dłuŜszych okresów

ciszy - istnieje wówczas konieczność zwiększenia mocy (zbudowania nowych) elektrowni

gazowych lub szczytowo-pompowych, które pozwoliłyby na działanie Krajowego Systemu

Energetycznego bez zakłóceń.

Brak zachęt ze strony Państwa np. ustalenia cen energii pochodzących z tego źródła

w perspektywie dłuŜszego czasu.

Częściowy brak akceptacji społecznej dla wiatraków na morzu.

W Polsce funkcjonuje Polskie Stowarzyszenie Energetyki Wiatrowej PWEA (Polish

Wind Energy Association), które istnieje od 1999r. PWEA jest organizacją wspierającą i

promującą rozwój energetyki wiatrowej. W Europie funkcjonuje Europejskie Stowarzyszenie

Energetyki Wiatrowej EWEA (European Wind Energy Association) a na świecie Światowe

Stowarzyszenie Energetyki Wiatrowej WWEA (Word Wind Energy Association ).

8. Etapy budowy siłowni wiatrowej na morzu.

1) Składanie łopat wirnika.

Spis rysunków.

Rys. 1. Zainstalowana moc w UE w 2008r. ............................................................................... 3

Rys. 2. Uproszczony schemat budowy typowej siłowni wiatrowej. ............................................ 4

Rys. 3. Budowa wieŜy elektrowni wiatrowej. ............................................................................. 5

Rys. 4. Typowa farma wiatrowa na morzu. ................................................................................ 6

Rys. 5 Duńska farma Middelgrunden - 20 wiatraków po 2 MW. ............................................... 7

Rys. 6. Przykładowy układ morskiego pola elektrowni wiatrowych. ......................................... 8

Rys. 7. Typowy rozkład kosztów budowy siłowni wiatrowej na morzu. ................................... 10

Rys. 8. Kabel przesyłowy. ......................................................................................................... 12

Rys. 9. Typy konstrukcji. ........................................................................................................... 13

Rys. 10. Typy konstrukcji. ......................................................................................................... 13

Rys. 11. TrójnoŜna stalowa platforma. .................................................................................... 14

Rys. 12. TrójnoŜna stalowa platforma. .................................................................................... 14

Rys. 13. TrójnoŜna platforma. .................................................................................................. 15

Rys. 14. Pojedynczy pal. ........................................................................................................... 15

Rys. 15. Konstrukcja pojedynczego pala. ................................................................................. 16

Rys. 16. Grawitacyjna, betonowa podstawa. ........................................................................... 16

Rys. 17. Grawitacyjna podstawa. ............................................................................................. 17

Rys. 18. Wierzchołek grawitacyjnego fundamentu. .................................................................. 17

Spis tabel.

Tab. 1. Istniejące farmy wiatrowe na morzu w Europie do 2001r. ............................................ 3

Tab. 2. Porównanie moŜliwości pozyskania energii z lądowych i morskich elektrowni

wiatrowych. ................................................................................................................................ 9

Źródła:

1. B. Gutkowski, M. Bartmański ,Bariery hamujące powstanie przybrzeŜnej energetyki

wiatrowej (off-shore) w Polsce oraz wskazanie kierunków działań usuwających te

bariery”, Gdańsk 21.02.2008r.

2. D. Robb „Working with the elements”, European Power News 3/2002

3. E. Hau, Wind turbines: fundamentals, technologies, application, economics, Edition 2,

Birkhäuser 2006r.

4. Energetyka wiatrowa - planowanie i realizacja, Materiały z konferencji 21-22.03.2002,

Gdańsk.

5. Europejskie Stowarzyszenie Energetyki Wiatrowej EWEA.

6. Gazeta Wyborcza nr 201, wydanie z dnia 29/08/2007 GOSPODARKA, str. 23

7. J. Gronowicz, Niekonwencjonalne źródła energii, Radom-Poznań 2008r.

8. L. Gucma, M. Materac, Wpływ lokalizacji morskich elektrowni wiatrowych na

bezpieczeństwo Nawigacji.

Źródła internetowe:

1. www.postcarbon.pl

2. www.wikipedia.pl

3. www.offshore-sea.org.uk

4. www.offshorewindenergy.org

5. www.ambwashington.um.dk

6. www.eurotrib.com

7. www.wind-energy-the-facts.org