Tzivia Kusminsky
From:
Shavei Israel [tzivia@shavei.org]
Sent:
םוי
ינש
09
ץרמ
2009
18:05
To:
tzivia@shavei.org
Subject: KORZENIE NO.13
ףד
1
ךותמ
9
Poland Newsletter Template
12/03/2009
KORZENIE
NO. 13
Adar 5769 | Marsz 09
Gdzie znajduje
sie Grobowiec
Mordechaja I
Ester?
Michael Freund
Kiedy
“oczywiscie”
mylone jest z
obojetnoscia
Rabin Eliahu
Birenbaum
Purim 5769
Rabin Yitzchak
Rapoport
Ester
Rabin Boaz Pash
Purim- dlaczego
sie przebieramy?
Rabin Pinchas
Zarczynski
Kreuje swiatlo i
stwarza swiatlo
Tzivia Kusminsky
Gdzie znajduje sie Grobowiec Mordechaja I Ester?
Michael Freund
Kilka miesiecy temu, mialo miejsce wydarzenie powszechnie prawie nie dostrzezone-
wrogi zazwyczaj rezim iranski podjal niecodzienna decyzje, by dodac zydowskie
swiete miejsce do Listy Narodowego Dziedzictwa.
9 grudnia 2008, iranskie agencje prasowe doniosly wiadomosc, o tym, ze grףb
Mordechaja i Estery, bohaterףw purimowej sagi, bedzie od tego momentu pod
oficjalna kontrola i odpowiedzialnoscia rzadu.
Wiadomosc ta chwilowo zwrףcila uwage na miejsce to, dobrze znane iranskim
Zydom, jednak w wiekszosci zupelnie nie znane poza tym krajem. W zwiazku z
nadchodzacym Purim, warto bysmy poswiecili moment refleksji na tym reliktem
antycznej przeszlosci.
Mauzoleum mieszczace grobowiec Mordechaja i Ester to budowla z prostego
kamienia, ktףrej gףre zdobi kopula; zbudowany zostal okolo 7-5 wiekףw temu,
ponad podziemnymi grobami. Miesci sie on w miescie Hamadan na pףlnocy Iranu,
oddalonym okolo 335 kilometrףw od stolicy, Teherany. Jak mףwi tradycja, Hamadan
uwazany jest za obszar miasta Szuszan, bedacego centralnym miejscem, dla
wydarzen opisanych w Ksiedze Estery.
Podrףznicy, poprzez stulecia, opisywali miejsce to w swych dziennikach. Pierwszym z
nich byl Beniamin z Tudeli, slynny 12 wieczny zydowski odkrywca.
Purim
Sameach!
Organizacja Shavei Israel
King George 58, 4to piso
Heichal Shlomף
Jerusalem 94262,
Israel
Tel: +972-2-625-6230.
Fax: +972-2-625-6233.
Odwiedz nasza nowa
strone internetowa
www.shavei.org
Iranscy Zydzi czcili grobowiec i wielu z nich odbywalo podrףze do Hamadanu by
swietowac tam Purim, odczytujac Megile zaraz obok grobu. Inni urzadzali tam
rodzinne uroczystosci, takie jak bar-micwa czy obrzezanie.
Wejscie do budynku jest nisko osadzone i zostalo podobno celowo zbudowane w ten
sposףb, by sklonic wizytujacych do pochylenia glowy przy wchodzeniu i w ten sposףb
wywolac reakcje poczucia szacunku. Posrodku glףwnego holu, zdobionego
hebrajskimi inskrypcjami, znajduja sie dwie wielkie, dekorowane skrzynie, czy kufry,
ponizej ktףrych, wedle przekazu, Mordechaj i Ester spoczywaja na wieki.
Do grobowca przylega z boku mala synagoga i miejsce to jest uwazane za swiete rף
wniez przez muzulmanףw i chrzescijan, ktףrzy przyjezdzaja do Hamadu by sie tam
modlic.
Obok mausoleum znajduje sie duzy otwףr w ziemi, bedacy, wedlug przekonania
iranskich Zydףw, wejsciem do tunelu prowadzacego az do Jerozolimy.
Co ciekawe, istnieje alternatywna tradycja przekazu, wedlug ktףrej prawdziwym
miejscem pochףwku krףlowej Estery i Mordechaja jest skraj wioski Baram, polozonej
w gףrnej Galilei, niedaleko Tzfat.
Juz w roku 1215 Rabin Menachem Ha-Hewroni pisal, o tym, ze podczas wizyty w
Galilei napotkal na swej drodze grףb krףlowej Ester. Krףlowa, jeszcze za swego
zycia, miala poinstruowac swego syna Cyrusa, by ten po jej swierci pochowal ja
wlasnie tam. Pףzniejsi pielgrzymi rףwniez wspominali to miejsce, a takze to, ze
odbywaly sie tam specjalne uroczystosci w Szuszan Purim.
Wspףlczesnie uwaza sie, ze grףb zlokalizowany jest w ruinach budowli znalezionej w
Narodowym Parku Baram.
Po tym jak teren ten zostal wyzwolony podczas Izraelskiej Wojny o Niepodleglosc,
grupa Zydףw z Tzfat udala sie tam, by swietowac Purim roku 1949 i odczytano tam
Megile, celem odnowienia dlugowiecznej tradycji poprzednich pokolen.
Mamy wiec dwie przeciwstawne tradycje przekazu, mףwiace o miejscu pochףwku
bohaterףw purimowej historii, jedna z nich uwaza, ze miejsce to znajduje sie w
Persji, druga – blizej domu- w Izraelu.
Mimo, ze nie mozemy z zadna pewnoscia potwierdzic, ze jedna z tych tradycji jest
bardziej prawdziwa lub sluszna, jednego mozemy byc pewni: czyny tej dwףjki
zydowskich nigdy nie wyblakna z naszej zbiorowej pamieci. Jak pisze sama Megila
(9:28): I owe dni Purim nie zagina wsrףd Zydףw, i pamiec ich nie ustanie u
potomnych.”
aby przeczytac caly artykul, kliknij tutaj
Kiedy “oczywiscie” mylone jest z obojetnoscia
Rabin Eliahu Birenbaum
Przed swoim wejsciem na Gףre Synaj, Mosze ostrzega swףj lud o tym, ze jego pobyt
na Gףrze trwac bedzie 40 dni i 40 nocy. W tym wlasnie czasie Stwףrca da mu Tore,
dzieki ktףrej bedzie Mosze mףgl nauczac narףd zydowski.
“A Mosze spףznil sie…”, pisze Tora, a Talmud mף
Lek, niepokףj zazwyczaj sklania ludzi ku radykalnym postawom.
W zwiazku z szesciogodzinnym opuznieniem I z powodu wyczerpania, nikt nie
pomyslal o prostym przejsciowym rozwiazaniu: sam Aron, brat Mojzesza i kaplan
wybrany przez Stwףrce, posiadal odpowiednie przygotowanie i kwalifikacje by objac
przywףdztwo do czasu kiedy Mojzesz nie wrףci. Nikt jednak o to nie poprosil;
poproszono jedynie o to, by Aron zbudowal bozka, ktףry mףglby zastapic nie
Mojzesza ale Haszem.
Wyjasnic to mozna w ten sposףb, ze w stanach wyczerpania, mamy tendencje do
niezauwazania najblizszych, najprostszych rozwiazan. Ogףl spoleczenstwa nie
rozglada sie dookola i zamiast tego decyduje sie zachowywac sie jak swoi wrogowie.
Jest tak, poniewaz bozkowie innych ludףw sa zawsze obecne dookola, nie maja oni
swojej woli, nie ruszaja sie, nie reprezentuja zadnego rodzaju ryzyka.
Mozemy wiele nauczyc sie z takiej postawy, tak czestej rףwniez w naszych czasach.
Poszukujac duchowosci wielu czlonkףw naszej narodowej spolecznosci porzuca
odziedziczona tradycje, nawet jesli nigdy nie praktykowana, bez refleksji na ten
temat pozwalaja uwiesc sie obcym i dalekim doktrynom. Najwazniejsza
charakterystyka tych doktryn jest to, ze sa one „egzotyczne” i sa one bardzo
skuteczne w kontekscie swej wlasnej kultury.
Skutecznosc ta, nie jest wieksza niz skutecznosc jaka posiada Tora, ktףra przez
tysiace lat utrzymuje zydowski narףd w zjednoczeniu wobec innych ludףw, wobec
Stwףrcy i Tora kontynuuje swףj wzrost, adaptujac sie do nowych kontekstףw i
nowych sposobףw zycia i projektuje na przyszlosc to dziedzictwo, ktףre okresla
nasza tozsamosc od tysiecy lat.
aby przeczytac caly artykul, kliknij tutaj
Purim 5769
Rabin Yitzchak Rapoport
Purim, moi drodzy przyjaciele, jest swietem Tory przekazanej nam przez nasze
kobiety: nasze matki, zony, siostry i cףrki. Owa prawda posiada wiele aspektףw.
Zacznijmy on najprostszego: Kto jest bohaterem historii purimowej? Ester, kobieta
oczywiscie. Rףwniez megilla, jak wiemy nazywa sie Megilat Ester. Ester jest nie tylko
najwazniejsza postacia wystepujaca w opowiesci, jest rףwniez najwazniejsza osoba
mףwiaca o przykazaniu swietowania Purim. Na pewno czytalismy wers „Mordechai
opisal te wydarzenia” (Ksiega Ester 9:20) – nie zapominajmy jednak wersףw kilka
linijek pףzniej: Napisala krףlowa Estera, drugi list o Purim, z celem potwierdzenia z
pelnym autorytetem wczesniejszy list Zyda Mordechaja” (Meg. Ester 9:29). Widzimy
wiec, ze Ester jest glףwnym bohaterem Purim we wszystkich aspektach. To jednak
nie wszystko (ten artykul pisany jest w oparciu o piekne inspiracje z Tory Szlomo
Karlebacha, blogoslawionej pamieci).
Wiadomym powszechnie jest, ze Megilat Ester to jedyna biblijna ksiega, gdzie imie
B-ga nie pojawia sie w ogףle, ani razu. W gruncie rzeczy czytajac historie Megilat
Ester mozna miec wrazenie obcowania z niskiej klasy telewizyjnym serialem, z
milosnymi
intrygami,
nienawiscia,
zazdroscia,
spiskiem,
itp.
Co
takiego
wartosciowego jest w Purim, ze historia ta znalazla sie w Biblii? Nasi Rabini ucza
nas, ze brak boskiego imienia w Megili jest wlasnie istota Megili- poniewaz B-g dziala
nie tylko poprzez objawione cudy, gdzie wspomina sie Jego Imie, ale rףwniez
poprzez „cudy naturalne”, gdzie Jego Imie nie pojawia sie. Megilat Ester jest
przykladem na to, jak B-g troszczy sie o ludzi poprzez „hester panim”- ukryte
oblicze; „hester” lub „ukryte” jest gra slףw z imieniem Ester.
Jest jednak cos jeszcze glebszego niz gra slףw odwolujaca sie do powiazania
pomiedzy ukrytym obliczem B-ga (hester) i Krףlowa Ester. Midrasz do Megilat Ester
opowiada historie o Rabinie Akiwie, ktףry siedzial i uczyl swych studentףw, podczas
gdy ci zasypiali. Chcac ich obudzic, rabin powiedzial: „Dlaczego Ester byla krףlowa
127 ziem? Poniewaz Ester byla potomkinia Sary, ktףra zyla 127 lat, Ester panowala
nad 127 ziemiami. „ Czego uczy nas ten Midrasz? Tego, ze Ester byla potomkinia
Sary nie tylko w sensie krwi, ale byla rףwniez ucielesnieniem wewnetrznych cech
Sary. Ester przejawiala te cechy i poprzez to zdobyla panowanie nad 127 ziemiami.
ףד
3
ךותמ
9
Poland Newsletter Template
12/03/2009
Mozemy zapytac wiec:, o jakie cechy chodzi? Ktףre cechy Sary kontynuowane byly
przez Ester?
Talmud pisze, ze Sara byla wiekszym prorokiem niz Abraham. Z drugiej strony
jednak nie widzimy w Torze zadnego proroctwa Sary- jedynie maly wglad, kiedy
Sara mףwi, by odeslac Iszmaela i Haszem przekazuje Abrahamowi, by ten zrobil
wszystko zeby Sara mu powiedziala, poniewaz „twoje potomstwo bedzie
kontynuowane poprzez Icchaka”. Dlaczego proroctwo Sary nie zostalo spisane,
skoro bylo ono najwiekszym proroctwem? W innej historii o Rabinie Akiwie Mojzesz
oglada B-ga umieszczajacego korony na literach Tory i pyta sie B-ga jaki jest cel
takiego dzialania. B-g odpowiada: „Czlowiek imieniem Akiwa pojawi sie, i bedzie on
wywodzil zasady zydowskiego prawa z kazdego luku i korony tych liter.”
Polaczymy teraz, przy pomocy slףw Reb Szlomo Karlebacha, powyzsze idee w jedna:
Proroctwo Abrahama przekazane bylo slowami. Proroctwo Sary bylo glebsze- bylo na
poziomie liter, podobnie jak wglady w Tore nauczane przez Rabina Akiwe. Abraham
byl wielki, jednak Sara byla jeszcze wieksza. Najwiekszym prorokiem w historii byl,
jak uczy sama Tora- Mojzesz. Istnial jednak jeszcze glebszy poziom, niz ten, ktףry
osiagnal Rabin Akiwa a ktףrego Mojzesz nie osiagnal. Wrףcmy w tym momencie do
Estery i Sary:
Nasi ojcowie ucza nas Tory- slףw. Jednak gleboka milosc do Tory- by czytac kazda
litere tysiac razy- taka milosc przychodzi od naszych matek. Rabin Akiwa powiedzial
wiec: „Czy wiesz dlaczego Ester byla krףlowa 127 ziem? Musiala ona posiadac jakas
wiedze. Jaka wiedze ona miala? Ester znala Tore swoich matek, Tore Sary- Tore
liter.” Jaka jest rףznica pomiedzy literami i slowami? W sytuacji propozycji
biznesowej slowa sa wazne, litery nie. Kiedy dostaje list milosny kazda kropla tuszu
jest wazna- nawet bardziej niz tresc samych slףw. Aby wiedziec, co mףwi Tora
musimy uczyc sie jej od naszych ojcףw, jednak by kochac Tore potrzebujemy
naszych matek. To wlasnie jest przeslanie Purim. Krףl Salomon powiedzial: : “szma
bni musar awicha ve’al titosz torat imecha” - pilnuj, mףj synu, dyscypliny twojego
ojca i nie zapominaj Tory swojej matki. Zauwazmy, ze slowo „Tora” jest zwiazane
jedynie z matka. Poswiecenie sie Torze to uczucia a uczuc uczymy sie juz jako
niemowleta, na dlugo zanim intelektualne wysilki cokolwiek znacza. Istnieje tradycja
by pic w Purim alkohol do tego stopnia by czasowo stracic zdolnosc naszego
logicznego/intelektualnego spojrzenia na swiat. W Purim siegamy glebiej niz umysl-
w Purim siegamy do serc, do domeny kobiet. Prawda jest, ze mezczyzni odgrywaja
role bycia Rabinami, jednak to kobiety, z ich zdolnoscia milosci i oddania, sa
prawdziwymi przekazicielami tradycji. Pamietajmy o tym. Szczesliwego Purim!
Yitzchak Rapoport, Wroclaw
aby przeczytac caly artykul, kliknij tutaj
Ester
Rabin Boaz Pash
Krףlowa Ester, po dokonaniu wszystkich cudףw i uratowaniu calego narodu, zwrףcila
sie z prosba/zadaniem do chachamim – „zapiszcie mnie dla pokolen!” Innymi slowy,
poprosila, by owe wydarzenia - cudu i wyzwolenia, ktףre spotkaly Zydףw na terenie
Imperium Perskiego-byly zapisane dla dobra przyszlych pokolen. Aby takze
pokolenia te mogly mףwic o nich, lacznie z sama ksiega nad ksiegami- Tanachem.
Mozemy zrozumiec waznosc tej prosby, natura cudu jest bowiem to, ze przy
pierwszym spotkaniu, przy rozpoznaniu cudu, czlowiek jest emocjonalnie poruszony
i podekscytowany. Z czasem jednak wspomnienie gasnie i serce nie zapala sie
podobnym wzruszeniem jak na poczatku. Niezbedne jest, wiec by przypominac i
opowiadac historie, wciaz na nowo, przywodzic atmosfere dawnych czasףw. W ten
sposףb rozpoznamy wartosc cudu. Ester
znala nature ludzkiej duszy i dlatego poprosila- „zapiszcie mnie na pokolenia”.
Zrףdlo tych slow. znajduje sie w Gemarze:
" Ester poslala do chachamim: „zapiszcie mnie dla pokolen." Jednak chachamim
poczatkowo wahali sie, czy powinni spelnic te prosbe. Znali bowiem oni zasade, ze
nie dodaje sie kolejnych przykazan. Istnieje zakaz” nie dodawania i nie
odejmowania”, podobnie jak zabronione jest zredukowac liczbe micwot, nie
ףד
4
ךותמ
9
Poland Newsletter Template
12/03/2009
dodajemy nowych, jak i nie dodajemy niczego do swietych pism. Midrasz opisuje:
"Rabin Szmuel bar Nahman [powiedzial] Osiemdziesiat piec medrcףw narodu, w tym
trzydziestu pieciu prorokףw glowili sie na tym wersem: " Oto micwot, ktףre Haszem
przykazal Moszemu – nie dodawaj i nie odejmuj i nie pozwףl by odnawiano prawa te
od tego momentu”! A Ester i Mordechai prosza nas, bysmy odnowili prawo dotyczace
nas...” (Midrasz Rut, Parsza D)
Jakiego rodzaju problem stal przed chachamim, ze wahali sie oni wlaczyc Megile do
Tanachu? I co ostatecznie sklonilo ich do podjecia decyzji, by Megila stala sie czescia
Biblii?
Nie chodzi jednak tylko o sprawe ksiegi. Chodzi rףwniez o ustalenie wszystkich micw
zwiazanych z Purim, czytania Megili w Purim, obowiazkowej radosci. Wedlug jednej
opinii w Gemarze prosba Ester brzmiala „ustanowicie mnie (jako swieto) na
pokolenia”. Raszi wyjasnia: „ Jom tow (wesolego swieta) i kija (i czytania)...”.
Innymi slowy, prosba ta nie dotyczyla jedynie ksiegi Megili, ale dnia Purim jako
calosci, tego by ustanowic dzien ten jako stale wydarzenie w tradycji Izraela.
Narףd Izraela posiadal wielu prorokףw i liderףw. Wiekszosc z nich nie jest nam
jednak znana, jako ze nie zachowaly sie dokumenty poswiadczajace o proroctwach
prorokףw lub dzialaniach liderףw. Z drugiej strony znamy wiele zapisanych proroctw
i czynףw liderףw, opisanych drobiazgowo na kartach Tanachu. Co decydowalo o tym,
ktףre proroctwa i wydarzenia znalazly sie w Tanachu, a ktףre nie?
Istnieje zasada, ktףra decyduje: proroctwa potrzebne przyszlym pokoleniom (na
zawsze) – zostaly zapisane, te ktףre nie beda potrzebne- nie zostaly zapisane. W
historii Izraela istnialo bardzo wielu prorokףw, liczba prorokףw jest dwa razy wieksza
niz liczba Zydףw, ktףrzy wyszli z Micraim. Z Egiptu ucieklo 600 tysiecy ludzi, a wiec
liczba prorokףw liczyla milion dwiescie tysiecy (!), na przestrzeni wszystkich
pokolen. Proroctwa te dotyczyly calego narodu lub pojedynczych osףb, w wiekszosci
jednak nie zostaly one zachowane i zapisane, poniewaz nie byly one istotne dla
przyszlych pokolen.
Wszystkie proroctwa, ktףre znalazly sie w Tanachu posiadaja, wiec wspףlna ceche-
odpowiadaja na potrzeby, takze naszego pokolenia i mozemy sie z nich wiele
nauczyc. Ilu prorokףw zostalo w koncu zapisanych? Znamy dokladna liczbe- 48
prorokףw i 7 proroctw. Jednym z nich bylo proroctwo Ester- jej slowa zostaly
zapisane, w Megilat Ester. Proroctwo Estery poprzez Ruach ha Kodesz.
Tak wlasnie wygladala prosba Ester. Poczatkowo rabini tamtego pokolenia wahali
sie, czy Megila potrzebna bedzie przyszlym pokoleniom. Moze dlatego, ze purimowy
cud mial taka sile i Zydzi mieli poczucie, ze juz „Nigdy wiecej” i nie widziano
potrzeby by zapisac te wydarzenia. A moze, dlatego by nie podsuwac antysemickich
idei, przyszlym wrogom Zydףw... Przypomina mi sie tu pewien stary kawal o
Hitlerze, kiedy wybral sie on do wrףzki przepowiadajacej przyszlosc. „Kiedy umre?”-
zapytal Hitler. „Nie mam dokladnej daty, ale bedzie to ktףres z zydowskich swiat”-
odpowiedziala wrףzka. „Jakie”- zapytal Hitler. „Nie ma znaczenia, ktףre”- odparla
wizjonerka- „kazdy dzien, w ktףrym umrzesz, bedzie zydowskim swietem”.
Ester wiedziala jednak, ze nastana jeszcze trudniejsze czasy, kiedy miecz
zniszczenia zawisnie nad glowa narodu i potrzebne beda cudy i bohaterskie czyny. I
ze potrzebne bedzie czytanie i pamietanie wydarzen z Megili. I ze bedzie sie mozna
z niej jeszcze wiele nauczyc.
Pytanie brzmi, wiec: czego mozemy nauczyc sie z Megili?
Oczywiscie, zalezy to od wolnej interpretacji czytelnika. Byc moze mozemy nauczyc
sie, zeby nie tracic nadziei w milosierdzie Haszem. "Nawet, jesli ostry miecz mierzy
w szyje czlowieka, nie powinien on przestac sie modlic”.
A moze, jak mףwi Efraim Kiszon: „Nie ufajmy cudom, jednak bierzmy je pod uwage,
kiedy sie pojawia”.
Moze mozemy nauczyc sie tez, ze asymilacja nie zapewnia rozwiazania na problemy
Zydףw, podobnie nie byla rozwiazaniem w Szuszan, nie rozwiazala tez problemu 60
lat temu...
Byc moze tez nauczyc sie mozemy, ze nawet za rzadףw krףla tak sympatycznego jak
Achaszwerosz (zobaczcie obraz Maurycego Gottlieba) do publicznego glosu dojsc
moze, ktos tak szalony i zly jak Haman. Jak pisze Hagada na Pesach: :W kazdym
pokoleniu, sa tacy, ktףrzy chca nas zgladzic a HaKadosz Baruch Hu ratuje nas z ich
rak.”
ףד
5
ךותמ
9
Poland Newsletter Template
12/03/2009
Mozna tez wywiesc z Megili glebsza refleksje- „Megilat Ester”, inaczej „Megilat
hester” – pelna ukrytych dzialan i przyczyn- uczy nas, ze B-g, ktףrego imie nie
wspomniane jest w Megili ani razu, kieruje sytuacja i „pociaga za sznurki”. Nawet,
jesli nie narzuca sie to nam z wyrazna sila, tak wlasnie bylo w przypadku wszystkich
cudףw takich jak wyjscie z Egiptu, rozstapienie Morza Martwego i in.
Innym przeslaniem Megili jest to, ze w wystapienie cudu trzeba wlozyc pewien
wysilek. Calkowita biernosc nie jest dobra. Nauczylismy sie, ze modlitwa do Haszem
jest potrzebna i ufnosc w pomoc B-ga jest sluszna. Towarzyszyc temu musi jednak
wysilek z naszej strony, ludzkiej natury. Tak wlasnie dzialali Ester i Mordechaj –
ludzkimi wysilkami wobec Achaszwerosza i modlac sie do Haszem.
Wedlug chasydyzmu cala sprawa jest znacznie powazniejsza i o glebszym wymiarze
duchowym. Chasydyzm uczy nas, ze kazdego dnia a tym bardziej w dniu swieta
nowe i specjalne swiatlo “budzi sie” i jest “rozpraszane” a istota tego swiatla jest
inna i charakterystyczna dla kazdego dnia. Specjalna sila z niebios, nowe swiatlo
przybywa na ten swiat, wyjatkowe swiatlo na wyjatkowy dzien.
Na czym polega istota swiatla Purim?
Potrzebne sa nam tutaj slowa Kabaly.
Napisane jest w „Ramzei Purim”, rozdziale ksiazki Maor Waszemesz, autorstwa
Rabina Kalmana Klonimusa Epstein:
Jak
dobrze
wiadomo,
zrףdlem wszystkich problemףw swiata
sa
trudne
„dinim” (sady), „gwurot” (sily), pochodzace ze sfiry Gwura (Sila/Moc), podczas gdy
to, co przychodzi do nas dobre, ma swoje zrףdlo w sfirze boskiej Chesed
(Milosierdzie).
Mekubalim wiedzieli- takze i my postepujemy w ten sposףb, nawet nieswiadomie-
ze poprzez Tore, modlitwe i dobre uczynki, dazymy do zamiany atrybutףw Din na
atrybuty Chesed.
Sily, ktףre wplynely na Mordechaja I Ester w taki sposףb, ze podjeli sie oni zmiany
zlego dekretu na dobry- wyjasnia Maor Waszemesz- to 13 atrybutףw milosierdzia
(milosierdzie, wspףlczucie, ... = atrybuty, ktףre B-g przekazal Mosze- zobaczcie
Parsza Szmot 34, 6), wyposazyly one Mordechaja i Ester w specjalne mozliwosci
przyciagania atrybutףw rahamim (milosierdzia) w miejsce dinim (sadףw). Ester
pragnela zostawic przyszlym pokoleniom podobne sily, ktףre poprzez czytanie Megili
beda uruchomione i pomoga osiagac wyzwolenie Izrela z tragedii. Jej slowa
wypowiedziane zostaly pod wplywem Ruach HaKodesz.
Maor Waszemesz wyjasnil w ten sposףb potencjal, jaki Mordechaj i Estera zawarli w
Megili – „poniewaz slowa „Megila” (z wylaczeniem „jud”) ma wartosc numeryczna
78, jest to trzykrotna wartosc imienia HaVaJa ( = swiete imie, czteroznakowe), a w
imionach tych jest 12 liter (4 x 3), dolaczajac Kolel, samo imie ( +1) dochodzimy do
liczny 13, symbolizujacej zrףdlo 13 Midot HaRachamim, Trzynastu Atrybutףw
Milosierdzia Haszem, ktףre aktywuja sie dzieki czytaniu Megili. A kazdego roku,
podczas dni Purim, jasnieja Mochin Ilain, Wyzsze Mentalnosci, poprzez Malchut (Krף
lestwo, dziesiata Sfira), dzieki czemu Gwurot (ostre Sady) w czasie czytania Megili.
Wykorzystujac ta sile, Cadycy moga uniewaznic zle dekrety, poniewaz w czasie tym
swiete swiatla otwieraja sie i przyciagaja Chasadim (laski), jak bylo za dni
Mordechaja i Ester.”
Mozemy teraz zrozumiec nature prosby Ester! Oznacza ono, by takze przyszle
pokolenia posiadaly mozliwosc osladzania Gwurot i kontynuowania dobrych czynףw,
oraz doswiadczania boskiego swiatla przez Zgromadzenie Izraela; poprzez czytanie
Megili w dniach Purim, a cudy dokonywane beda w kazdym pokoleniu Izraela, dzieki
Haszem.
W istocie, “czytanie budzi stare czasy”- jak powiedzial Baal Szem Tow. Poprzez
odczytanie Megili, bedziemy mogli ponownie przezyc radosc ocalenia, jaka panowala
wsrףd Zydףw w tych dniach, w czasach Mordechaja i Ester.
aby przeczytac caly artykul, kliknij tutaj
Purim- dlaczego sie przebieramy?
ףד
6
ךותמ
9
Poland Newsletter Template
12/03/2009
Rabin Pinchas Zarczynski
Sa tacy co uwazaja ze przebieranie jest tylko zabawa dla dzieci, lekcewaza
znaczenie przebierania i ci powazni ludzie przychodza do synagogi w Purim z tylko
symbolicznym czesciowym przebraniem.
W purim mamy tylko cztery micwy. Pierwsza to czytanie Megilat Ester, druga to
seuda czyli cieszenie sie dostatnim posilkiem, trzecia miszloach manot to znaczy
podarunki dla znajomych, czwarta to podarunki dla biednych i potrzebujacych.
I chociaz nie ma micwy piatej zeby sie przebrac. Pomimo tego ze nie ma takiej
micwy ten zwyczaj bardzo sie umocnil sie w tradycji spolecznosci zydowskiej i
nawet w wielkich jewisziwach talmudycznych sa przygotowywane specjalne
kostiumy purimowe. To stawia pytanie: dlaczego tak naprawde sie przebieramy?
Mozna powiedziec ze to jest wlasnie temat Purim i Megilat Ester. W Megilat Ester
czytamy ze Bףg objawia sie przez maske.
Nazwa swieta Purim pochodzi od slowa pur co znaczy los, czyli wyglada jakby nie
bylo miejsca na pokazanie Boga, w tej megilii nie wystepuje slowo Bףg ani zadne
jego imie i nie ma proroka ktףry rozmawia z Bogiem, nie ma widocznych cudףw jak
w przypadku wyjscia z Egiptu a Zydzi sa pod rzadami Ahaszwerosza (Kserksesa).
Pomimo to jest to historia ocalenia Zydףw i na czesc tego do dnia dzisiejszego sie
radujemy.
Megila pokazuje ze caly swiat jest maska ktףra zaslania Boga a Bףg uzywa swiata
jako maski. Megila ta nazwana jest imieniem Ester, ktףre pochodzi od lehastir –
zaslaniac.
I tak jak Bףg uzywa maski, my tez chcemy nakladac maski i przebierac sie chociaz
na jeden dzien, wlasnie w Purim.
Purim Sameach! Zycze wam najbarwniejszych i najciekawszych strojףw!
Pinchas Zarczynski
aby przeczytac caly artykul, kliknij tutaj
Kreuje swiatlo i stwarza swiatlo
Tzivia Kusminsky
Miesiac Adar to bardzo symboliczny miesiac zydowskiego kalendarza, gdzie swiatlo i
ciemnosc, dobro i zlo, odkupienie i zniewolenie i wszystkie inne przeciwnosci mialy
miejsce w naszej historii.
Nazwa, Adar, powiazana jest ze slowem adir, sila, ktףra symbolizuje “mazal tow”,
dobry los miesiaca i jest to jeden z powodףw, dla ktףrych mףwimy, „kiedy Adar sie
rozpoczyna nasza radosc wzrasta” ?????? ??? ????? ?????
Zydowski rok to kalendarz sloneczny i ksiezycowy zarazem. Oznacza to, ze podczas
zwyklego roku, ksiezyc determinuje, jaki rozpoczyna sie miesiac. Jednak swieta
odnosza sie do pףr roku, dla przykladu Pesach zwiazany jest z wiosna, co
determinowane jest z kolei przez slonce. Co kilka lat niezbedne jest, by dodac w
roku jeden dodatkowy miesiac dla zachowania ukladu. Poniewaz Adar jest
miesiacem dobrego losu, dodawanym miesiacem jest zawsze Adar.
Kazdy miesiac zydowskiego kalendarza posiada reprezentujacy go symbol.
Symbolem Adar sa ryby. Ryby reprezentuja plodnosc, jako ze obficie rozmnazaja
sie. Izrael porףwnywany byl do ryb, ze wzgledu na powiazanie z woda- woda jest
srodowiskiem mieszkalnym ryb a narףd zydowski studiuje Tore, ktףra alegorycznie
porףwnywana jest z woda. Podobnie jak niemozliwe jest zyc bez picia wody, nie jest
mozliwe zyc bez studiowania Tory. Wlasnie dlatego czytamy Tore publicznie w
niedziele, czwartek i Szabat.
Podczas miesiaca Adar, napisane jest w traktacie Baba Mecia, wzrasta szczescie ryb,
szczescie Izraela rףwniez zwieksza sie. Co wiecej, dag, hebrajska nazwa na rybe,
moze byc rףwniez zapisana/czytana jako daag, i w ten sposףb wlasnie zapisana jest
ףד
7
ךותמ
9
Poland Newsletter Template
12/03/2009
w kilku miejscach w Tanachu. Daaga po hebrajsku oznacza troske, co oznacza, ze
ryby sa zrףdlem naprawy naszych trosk. Z tego powodu zalecane jest, by podczas
miesiaca Adar prףbowac rozwiazac swoje osobiste problemy, ktףre do tej pory
decydowalismy sie trzymac na boku.
Ostatecznie, srodowiskiem mieszkalnym ryb jest woda, a w zwiazku z tym nie sa
one widziane przez wiekszosc ludzi, chyba ze obserwujemy je z bliska. Aspekt nie
przyciagania ludzkiej uwagi, bycia z dala od spojrzen, zwiazany jest mocno ze
skromnoscia i pokora, „blogoslawienstwo przebywa z rzeczami, ukrytymi przed
naszymi oczami”(Traktat Taanit, 8b).
Najbardziej pokorny ze wszystkich ludzi- Mosze Rabejnu- urodzil sie i zmarl 7 Adar.
Znany jest fakt, ze wielu cadykףw urodzonych bylo i zmarlo tego samego dnia i
podobnie bylo w przypadku najwazniejszego proroka w historii, bedacego
jednoczesnie niezwykle powiazanym z tym istotnym miesiacem.
Z jednej strony, swiatlo Mojzesza oswietla swiat w tym miesiacu, z drugiej jednak
strony jego swiatlo rףwniez wygasa podczas Adar. Zly Haman, kiedy chcial
wymordowac wszystkich Zydףw, zdecydowal o dacie pogromu w wyniku losowania.
Wylosowanym dniem byl 13 Adar. Haman cieszyl sie z tego ogromnie, poniewaz
wiedzial, ze wlasnie w tym miesiacu umarl Mojzesz. Waznosc Mojzesza uwazano za r
ףwna waznosci calego Izraela, dlatego Haman przyjal to za dobry znak – skoro ktos
tak wazny jak Mosze zmarl w tym miesiacu, z pewnoscia bedzie to dobra data dla
unicestwienia calego zydowskiego narodu- myslal Haman.
Haman nie wiedzial jednak o tym, ze Mojzesz byl rףwniez urodzony w Adar, przez co
swiatlo, jakie wniףsl on do swiata, kiedy sie urodzil bylo wystarczajaca przeciwwaga
dla ciemnosci, jakiej doswiadczyl swiat, kiedy Mojzesz odszedl z tego swiata.
Wszystko to, dzieje sie w miesiacu Adar, wiele razy miesiac ten porףwnywany jest z
najbardziej mrocznymi godzinami nocy, w zwiazku z tym, ze Haman i krףl
Achaszwerosz chcieli zgladzic nasz lud, jednak dzieki cudowi Purim, ciemnosc
zamienila sie w swiatlo.
Odnosnie ciemnosci- plaga ciemnosci, ktףra miala miejsce w Egipcie, zdarzyla sie
pierwszego Adar, ukazujac sile tego miesiaca, zwiazana z dwoma przeciwnosciami.
W czasie tej plagi, wszyscy czlonkowie zydowskiego narodu, ktףrzy nie chcieli
wyruszyc w podrףz ku wolnosci, zgineli. Nasi medrcy mףwia, ze jedynie jedna piata
opuscila Egipt. Mimo to, wydarzenie to pociagnelo za soba pojawienie sie
najwiekszego swiatla, poprzez tych, ktףrzy wybrali wolnosc i przyjeli Tore na Gףrze
Synaj
Podobnie, Purim realizuje obietnice Haszem z ksiegi Dwarim: „Ukryje moje
oblicze” (Ksiega Powtףrzonego Prawa, 32:20). Podczas czytania Megili, imie Haszem
nie wspomniane jest ani razu, wydaje sie jakoby Haszem zapomnial o nas i zostawil
nas w rekach wroga. Mial jednak miejsce Purimowy cud i rzeczywistosc zmienila sie,
specjalna wlasciwosc zblizyla sie do swiatla i wiele osףb zdecydowalo sie przejsc na
judaizm.
Dzieki Adar, mozemy nauczyc sie jak rozumiec nasza rzeczywistosc, ktףra nie
zawsze jest dychotomia. Istotne jest, by wiedziec, ze swiatlo i ciemnosc czesto wspף
listnieja- zarףwno jedno jak i drugie maja swe miejsce w swiecie i, co wiecej, oba
zostaly stworzone przez Haszem. Wazna rzecza jest zwracac sie zawsze ku swiatlu,
nawet jesli jest ten bolesny krok musi byc podjety poprzez ciemnosc. Musimy tez
zrozumiec, ze w wielu przypadkach ciemnosc przychodzi by wzniesc nas na wyzszy
poziom swiatla, bez czego nie bylibysmy w stanie tego osiagnac. Oznacza to, ze
wiele razy trudne sytuacje pomagaja nam rozwinac sie duchowo.
Sadze, ze najlepszym przykladem na to, jest to, co stalo sie w Jesziwie Merkaz
HaRaw. Rok temu, kiedy przygotowywano tam przyjecie z okazji Rosz Hodesz Adar
(rozpoczecia miesiaca Adar), do jesziwy wdarl sie terrorysta i zabil 8 czystych dusz,
ktףre zginely z ksiegami Gemary w swoich rekach.
Jednym z najtrudniejszych pytan jest pytanie, jak bylo to mozliwe, by tragedia ta
miala miejsce w miesiacu Adar, podczas gdy nasi medrcy mףwia nam, ze jest to
najweselszy z miesiecy. Jednak po analizie wlasciwosci miesiaca i jego potencjalu,
ףד
8
ךותמ
9
Poland Newsletter Template
12/03/2009
mozemy zrozumiec, ze ciemnosc przychodzi by nas czegos nauczyc i wzniesc nas w
pewien sposףb (nie prףbujemy tu oczywiscie wyjasnic, dlaczego niewinne dzieci
zostalo zamordowane w tak okrutny sposףb)
Mimo wszystko, rok pףzniej, w tej samej jesziwie miejsce miala uroczystosc Brit
Mila. Trzy tygodnie temu, zona mezczyzny, ktףry zabil terroryste, urodzila syna,
nowa dusze dla Am Izrael.
Rodzicie nowo urodzonego chlopca, nie tylko zdecydowali sie urzadzic ceremonie
wejscia do zydowskiego narodu dla ich niemowlecia w tym samym miejscu, gdzie
rok wczesniej calkowita ciemnosc ogarnela jesziwe i osiem dusz zostalo
zamordowanych. Mohelem, ktףry dokonal rytualnego obrzezania, byl ojciec jednego
dziecka zamordowanego w owej masakrze a Glףwny Rabin Izraela, byl w tej
uroczystosci Sandakiem (tym, ktףry trzymal niemowle).
Widzimy, na tym przykladzie, sile naszego narodu i jak sila ta zwiazana jest z
miesiacem Adar. Nie tylko nie mozemy bac sie ciemnosci, ale powinnismy
wykorzystac ja do wzmocnienia nas samych, jak zrobili nasi przodkowie w Egipcie, w
czasach Ester i jak zrobilismy z Erec Izrael po tylu trudnych doswiadczeniach.
aby przeczytac caly artykul, kliknij tutaj
Jesli chcesz zrezygnowac z otrzymywania naszego newslettera, kliknij tutaj.
ףד
9
ךותמ
9
Poland Newsletter Template
12/03/2009